KJV 2014-2015 (GROEP 6) Wat niemand weet / Karen Dierickx

KJV 2014-2015 (GROEP 6)
Wat niemand weet / Karen Dierickx
(door Amber Daeren)
Auteursinfo
De auteur over zichzelf:
Ik werd geboren in Beveren(-Waas) op 6 februari 1975.
Al van toen ik zes was, wist ik dat ik “later, als ik groot ben” boeken wilde schrijven. Ik begon alvast met
vervolgverhaaltjes met de hoofdpersonen uit mijn eerste leesboekjes: Piet de mus, Joep en Kees, Plons de
gekke kikker - een verhaaltje over Plons werd voorgelezen in het (toenmalige BRT) jeugdprogramma
‘Zeppelin’ (en ook al is dat lang, lang geleden, ik kan nog steeds voelen hoe trots ik daarop was). Veel van
die verhalen heb ik gebundeld; ik bewaar ze in een plastic zak op zolder (heel wat plezier heb ik eraan
beleefd, maar geschikt voor publicatie zijn ze niet). Ondertussen las ik zowat elk boek dat ik in handen
kreeg. Op school waren mijn favoriete vakken opstellen schrijven en geschiedenis. Later ging ik studeren
voor licentiaat/master vertaler Nederlands-Engels-Spaans, en volgde ik een aanvullende studie in de
Internationale Politiek en de lerarenopleiding.
In 2003 zond ik het verhaal Naar Europa in voor de John Flandersprijs voor het beste Vlaamse Filmpje van
Uitgeverij Averbode en won daarmee de hoofdprijs. Tot op vandaag zijn er negen Vlaamse Filmpjes van mij
verschenen.
In 2010 verscheen mijn eerste jeugdroman Een teken van leven bij Uitgeverij Clavis. In 2011 volgde De
mooiste zomer van mijn leven. Veel van mijn werken zijn ook verschenen als DAISY-luisterboek of
brailleboek bij de Luisterpuntbibliotheek.
 http://karendierickx.wix.com/karendierickx
Korte inhoud
1914. De Eerste Wereldoorlog barst los. Rosalie werkt als hulpje bij een rijke familie aan de Belgische kust.
Haar belangrijkste taak is zorgen voor Princesse, de hond van de familie. De vriendschap met een Duitse
jongen Friedrich, het manusje-van-alles van een Duits gezin in de buurt, kleurt haar dagen vrolijk in. Maar
dan stuurt de oorlog, en meer nog het gedrag van Victor, de zoon des huizes, haar leven in de war. Als haar
werkgevers naar Engeland vertrekken, keert Rosalie met Princesse halsoverkop naar huis terug. Ze is niet
echt welkom in het polderdorp. Rosalie is vervreemd van haar thuismilieu en slaagt er niet in de draad weer
op te nemen. Een opdracht als gezelschapsdame van Alixe, de notarisweduwe, zorgt voor soelaas. Rosalie
voelt zich gewaardeerd en geniet van de burgerlijke sfeer tot de komst van Bérénice, een familielid van
Alixe, het rustige leven in het notarishuis verstoort. Bérénice werkt als arts en roept steeds vaker de hulp in
van Rosalie. Haast ongemerkt belandt ze zo in het ondergrondse verzet. Haar bescheiden bijdrage bij het
doorgeven van gevoelige informatie en de artikeltjes in een plaatselijke verzetskrant zorgen voor opwinding,
maar versterken ook haar zelfvertrouwen. De situatie wordt echter onhoudbaar als Friedrich in het dorp
verschijnt en kort nadien ingekwartierd wordt in het notarishuis. Wordt Rosalie onvoorzichtig of is ze door
iemand verraden? Tijdens het laatste oorlogsjaar loopt het fout en belandt ze in de gevangenis. In die
hopeloze situatie kan ze alleen nog hopen op een genadeverzoek. In de gevangenis ontdekt Rosalie dat ze
zwanger is. Dat Friedrich de vader van haar kind is, maakt alles nog complexer. Rosalie heeft zoveel
geheimen die ze aan niemand kwijt kan, maar ze probeert eerlijk in het leven te staan en wil de gevolgen van
haar daden dragen, ook als dat haar dood betekent. Tegen alle verwachtingen in komt ze toch vrij, maar in
het dorp wordt ze met argwaan ontvangen. Ze vertrekt naar Antwerpen, waar de anonimiteit meer rust en
veiligheid biedt. Daar wordt ook haar dochtertje geboren. Elfriede lijkt op haar vader. Op een dag besluit
Rosalie om de foto van het kleine meisje naar het adres van Friedrich in Duitsland te sturen. Misschien vindt
die foto de weg naar Elfriedes vader, misschien ook niet. Rosalie hoopt dat er nog een toekomst is voor haar
en voor haar dochtertje. Na alles wat ze meegemaakt heeft, beseft ze dat het leven waard is om geleefd te
worden tot de laatste dag.
 www.lees-wijzer.be - Rita Ghesquiere
Bespreking:
Wat niemand weet is duidelijk een historische roman. Het vertelt het verhaal van Rosalie tijdens de Eerste
Wereldoorlog. Zoals je kan vermoeden aan de bronnenlijst op de laatste pagina's van het boek, is het
gebaseerd op waargebeurde feiten. De auteur heeft zich verdiept in alle facetten van de oorlog die nodig
waren om een zo juist mogelijk beeld te schetsen, het verhaal van Rosalie zelf is verzonnen doorheen die
feiten.
Rosalie zelf is de verteller in het verhaal, we kunnen dus spreken van een personele verteller. We weten
enkel wat zij weet omdat ze het verhaal aan ons (of zoals we pas later beseffen: haar baby) vertelt. Ze vertelt
het overgrote deel van haar verhaal vanuit de cel. Op het moment dat ze voor de dood lijkt te staan -en ze de
baby ontdekt heeft - wil ze haar verhaal (aan de baby) kwijt. Doordat zij het verhaal vertelt, krijgen we een
subjectieve kijk op de feiten. In de proloog zitten we in het heden en vanaf hoofdstuk 1 krijgen we een
flashback waarin ze vertelt wat ze heeft meegemaakt tot en met het punt waar ze nu is aanbeland. Dat maakt
dat ze tijdens haar verhaal al meer weet dan op het moment toen ze het beleefde. Dit zorgt ervoor dat wij
soms al kanttekeningen van haar krijgen uit het heden. Zoals ze bijvoorbeeld wist wie haar verraden had, hoe
haar toekomst zou lopen met Friedrich... In hoofdstuk 31 heeft het verleden het heden ingehaald en vanaf
dan maken we alles samen met het hoofdpersonage mee. Wat ervoor zorgt dat je plots heel erg betrokken
bent en hoopt op een goede afloop.
Het verhaal speelt zich af in Vlaanderen. Ze vertrekt aan de kust, keert via Gent terug naar huis (een niet
nader bepaald gehucht bij Antwerpen), belandt in een gevangenis in Brussel en vestigt zich uiteindelijk in het
huisje van Bérénice in Antwerpen. De vertelde tijd beslaat de volledige Eerste Wereldoorlog en de uitloop
ervan. Het moment waarop ze vlucht, is de start van de oorlog. In het laatste hoofdstuk eindigt de oorlog. In
de epiloog springen we even vooruit in de tijd en krijgen we nog een stukje van haar te zien in de toekomst.
We komen te weten dat ze bevallen is van een dochter en dat ook Medard haar pad nog kruiste. Het verhaal
wordt (buiten de proloog) chronologisch verteld. We komen eerst in een lange flash back haar verleden te
weten, dan komen we in het heden terecht en op het einde maken we nog een sprong naar een paar jaar
verder in haar levensverhaal.
Rosalie is zeker een dynamisch personage, wat rondom haar gebeurt, verandert haar. De tijd en ruimte
waarin ze zich bevindt, haar ervaringen en ontmoetingen beïnvloeden haar persoonlijkheid.
Het hoofdthema van dit verhaal is natuurlijk de oorlog van ’14-’18. We krijgen een beeld van hoe de wereld
van mensen veranderde gedurende die periode en hoe ze daar allemaal op hun eigen manier op reageerden.
Verraad is ook een thema dat we tegenkomen. Hoewel Rosalie actief is in een ondergronds
spionnennetwerk, wordt ze door velen als een verraadster gezien. Zowel door Gerlinde (die vindt dat ze haar
broer Medard verraadt door met een Duister aan te pappen), Friedrich (die zich verraden voelt omdat ze hem
misbruikt heeft voor informatie) en natuurlijk ook de Duitse bezetter omdat ze spioneert en info doorgeeft.
Vriendschap heeft ook een plaats in dit verhaal. Gerlinde was voor de oorlog haar beste vriendin maar door
de oorlog verandert hun relatie helemaal, alle steun en vertrouwen lijkt zoek. Daarnaast krijgt ze er een
nieuwe vriendschap bij, die van Bérénice, waar ze toch vaak over twijfelt of het vriendschap te noemen is of
dat ‘mevrouw doktoor’ haar gewoon gebruikt. De liefde en seksualiteit komen we ook tegen in dit verhaal.
Dat laatste vooral door de afwezigheid van kennis ervan. Thuis hebben ze er haar nooit iets over verteld en
ook nadat ze is aangerand aan de kust, geeft haar moeder haar geen uitleg. Ze is enkel opgelucht als blijkt dat
haar dochter niet zwanger is. Rosalie moet dit alles dus zelf ontdekken en het duurt dan ook lang eer ze
Friedrich voldoende vertrouwt om hem toe te laten. Op het einde komt Medard nog eens langs en ze
vermeldt langs haar neus weg dat ze getrouwd zijn. Maar ze laat weten dat hij maar een fase in haar leven is,
haar grote liefde blijft Friedrich.
Ook familiale relaties komen aan bod. Als ‘dochter van haar moeder’ heeft ze haar nooit thuis gevoeld in
haar eigen gezin. Telkens ze naar huis komt, is het dus ook nooit voor lang. Ze lijkt zich altijd meer thuis te
voelen bij de mensen waar ze opvang krijgt of waarvoor ze zorgt.
Aan de slag
 Hebben sommigen de serie 'In Vlaamse Velden' gevolgd? Welke gelijkenissen-verschillen zijn er tussen
beide verhalen?
Gelijkenissen:
- Verhaal vanuit de ogen van een jonge vrouw.
- Relatie met een Duitse soldaat (die Duitse soldaat is telkens sympathiek tegenover de
Belgische inwonenden).
- Ze zijn actief in het rondbrengen van brieven, doorspelen van informatie.
- Ze verplegen mensen (verschil: Marie aan het front, Rosalie de vrouwen en kinderen die
thuis achterbleven).
- Ze zijn beide zwanger geweest van een koekoekskind (Rosalie hield haar dochter, Marie
pleegde abortus).
Verschillen:
- Andere bevolkingsklasse (Rosalie: arm burgergezin, Marie: rijk doktersgezin).
- Andere familiesituatie (Rosalie: geen goede band met vader/moeder, Marie: goede
verstandhouding met ouders).
- Marie wordt nooit opgepakt, Rosalie wordt veroordeeld tot dood met de kogel.
 Zijn sommigen naar de musical '14-18' gegaan? Wat zijn de indrukken?
 Dit jaar zijn er heel wat activiteiten i.v.m. de honderdste verjaardag van het begin van de Eerste
Wereldoorlog. Zoek even op de site van je gemeente/stad wat zij in de aanbieding hebben van
activiteiten/bezoeken. Weet je in jullie buurt een oorlogsmonument zijn van de Eerste Wereldoorlog?
Wat kan je erover vertellen of zoek er iets over op. Zijn jullie ooit naar Ieper geweest om het In Flanders
Fields Museum, de loopgraven, monumenten of kerkhoven te bezoeken? Wat was je indruk daar?
 Wat vind je ervan dat het begin van de Eerste Wereldoorlog 100 jaar geleden dit jaar zo uitgebreid
herdacht wordt?
 Bespreek de thema's die in het boek voorkomen. Kan je je voorstellen dat zo een oorlog nu zou
uitbreken en al jouw vrienden/broers naar het front moeten en vriendinnen/zussen thuis onwetend
achterblijven…
Extra
- Als dit boek je beviel, kan je ook het eerste deel lezen: De mooiste zomer van mijn leven.
- Karen Dierickx heeft een eigen website: http://karendierickx.wix.com/karendierickx.
- Je kan Karen Dierickx ook volgen op Facebook.
- Op YouTube staan filmpjes die zijn opgenomen tijdens de Boekenbeurs in Antwerpen in 2012: ze vertelt
er onder andere over haar boeken en leest de eerste bladzijde uit De mooiste zomer van mijn leven voor. Je
vindt een link op haar website.
Juryleden kunnen online op de KJV-boeken reageren. Ga naar www.kjv.be, klik op ‘Welke boeken
moet ik lezen’ en dan op de groep en het boek in kwestie.

Download Report