16 Nederland 19 juli 2014 Elsevier Nederland Elsevier 19 juli 2014 17 Met moeders meer mans integratie / In de Haagse Schilderswijk wonen ondanks de vele hulporganisaties die daar zijn, relatief veel volledig geïsoleerde immigrantenvrouwen. Naar Berlijns voorbeeld trekt een groep vrijwillige moeders de wijk in om die vrouwen te activeren. ‘Al dertig jaar binnen. Wat voor leven heb je dan?’ Nikki Sterkenburg Foto’s Suzanne van de Kerk E en keer werd ze in de Schilderswijk bedreigd op straat. Een Roma-man wilde haar slaan nadat ze had geopperd dat zijn vrouw op Nederlandse les moest. ‘Hij schreeuwde dat hij het niet nodig vond. Ik was niet bang, ik werd juist woedend en riep: “Ik ben jouw vrouw niet. Als je mij slaat, dan sla ik terug!” Daarna liep hij weg.’ De Roemeense Iuliana (34) vertelt het gelaten. ‘Ik begrijp nog steeds niet waarom vrouwen het toelaten dat mannen de sterkste zijn, ze hebben meer in zich dan ze denken. Maar ik heb ook geleerd dat iedereen anders is, dat sommige vrouwen al denken dat ze een goede man hebben als ze af en toe voor 5 euro een bloesje op de markt mogen kopen.’ Iuliana is een van de veertien Schilderswijk Moeders van het eerste uur (zie ‘Vertrouwen winnen’ op pagina 18). In Den Haag trekt in navolging van het succesvolle project Stadtteilmütter in Berlijn sinds september 2013 een groep van veertien moeders van zeven verschillende nationaliteiten de Schilderswijk in om immigranten- En de vaders? In de Schilderswijk worden veel initiatieven ontplooid voor meisjes en vrouwen. Opmerkelijk, vindt de Marokkaanse Amel. ‘Het project Schilderswijk Moeders zou niet alleen in andere steden moeten worden voortgezet, maar er zou ook een soortgelijk project voor vaders moeten komen. Meisjes en vrouwen worden als kwetsbaar gezien, maar in de media hoor je alleen maar kritiek op criminele Marokkaanse jongens en hangjongeren. Er zou iets moeten komen waar ook vaders voorlichting kunnen krijgen over hoe ze met hun zoons moeten omgaan, zeker in tijden van sociale media en smartphones.’ vrouwen uit hun isolement te halen. De mee, steevast wordt er gesproken over permoeders zoeken de vrouwen thuis op, gaan soonlijke zaken. ‘Mijn broertje spreekt bijna met hen koffiedrinken, wandelen of naar de geen Marokkaans. Maar mijn ouders spremarkt. Ze helpen met Nederlandstalige brieken bijna geen Nederlands. Als ik bij hen ven aan instanties, attenderen hen op Nekom eten, vraagt mijn broertje na afloop: derlandse les, helpen met het vinden van de “Wat zeggen ze allemaal tegen mij?”’ Een juiste hulporganisatie en houden contact Marokkaanse dertiger met hoofddoek legt om te kijken hoe het loopt. voor welke kleur highlights ze bij de kapper Op woensdagochtend loopt buurthuis De zal nemen: karamel of toch blond? Mussen zoals elke ochtend vol met druk Intussen worden er schrijnende gevallen pratende vrouwen, sommigen met fleurige besproken van vrouwen die ze begeleiden. hoofddoeken, anderen met een afro of glanBijvoorbeeld van een Iraaks gezin waarvan zend halflang haar. Of het nu gaat om Nede vrouw ooit gedwongen met haar neef derlandse les, koffieochtenden of voorlichtrouwde. Hij heeft een IQ van 75 en is daarting over wat te doen als je mee zwakbegaafd. Inmiddels kind naar Syrië wil – de zalen heeft hij 30.000 euro gokzitten vrijwel steevast vol Een Marokkaanse schuld opgebouwd en zit hele vrouwen die zelfredzaam zijn moeder: ‘Ze had dagen in het theehuis. Zij of het willen worden. mag van haar familie niet die man daar De bezoekers van De Musscheiden. Doet ze dat toch, moeten laten, sen – wekelijks komen er zo’n dan is ze hun dochter niet 1.300 voornamelijk vrouwe- gezinshereniging meer. Toen hun vijftienjarige lijke buurtbewoners langs – zoon het steeds vaker voor werkt niet’ kunnen zich niet voorstellen zijn moeder opnam, werd hij dat ze ooit ergens anders zouafgelopen mei na een familieden wonen. Want er gaat niks boven de gebezoek door vader achtergelaten bij familie zelligheid van de Schilderswijk en bovenin Irak. Instanties zijn er inmiddels mee bedien zit alles lekker dicht bij elkaar: consulzig. De moeders proberen een alternatief tatiebureaus, winkels, markten, scholen. netwerk voor de vrouw te vormen, zodat ze Een enkeling keek wel buiten de wijkweet dat ze op hen kan terugvallen als ze grenzen en verhuisde naar een rijtjeshuis alsnog besluit te scheiden. met tuin in Zoetermeer. Maar toen de heimDe missie om vrouwen zelfredzaam te mawee van langdurige aard bleek, trok het geken, loopt moeizaam. Want emancipatie zin terug naar een klein en vochtig appartegaat weleens ten koste van het huwelijk. Tijment op driehoog. Het is de crux van de dens een van de vergaderingen wacht een wijk: autochtone Nederlanders willen er Somalische vrouw op de gang. Ze zit voorniet naartoe verhuizen en allochtone bewoover gebogen en draagt een lang gewaad in ners willen er nooit meer weg. verschillende tinten rood, met bijpassende Het gemêleerde team van Schilderswijk hoofddoek. Moeders vergadert wekelijks om ervaringen Zelf is ze enkele jaren geleden met haar uit te wisselen. De meesten hebben een zeer kind naar Nederland gekomen, ingeburgerd directe manier van reageren en nemen geen geraakt en geëmancipeerd. In het kader van blad voor de mond. ‘Ik heb tegen mijn man gezinshereniging heeft ze nu ook haar Ethigezegd dat ik dit jaar echt niet op familiebeopische man en hun dochter naar Nederzoek wil naar Turkije. De vorige vakantie land gehaald. Zij heeft van de vrijheid geheb ik daar vijf weken lang staan koken en proefd, hij wil weer de baas over het gezin schoonmaken. Dit jaar blijven we lekker zijn. Dat leidt tot fikse ruzies waarbij hij hier.’ dreigt haar te vermoorden. ‘Ze had die man Vaak neemt er iemand zelfgebakken taart lekker daar moeten laten, gezinshereniging De band tussen de moeders is hecht. Na een jaar intensief contact zijn er vriendschappen ontstaan en spreken ze ook privé met elkaar af Van links af: Iuliana, Amel en projectleider Wil Vos De groep bestaat uit zeven nationaliteiten Wekelijks wisselen de vrijwilligers ervaringen uit 18 Nederland 19 juli 2014 Elsevier de Nederlandse normen en waarden. Mijn moeder ging nooit met mijn broertjes mee naar het voetbalveld. Ik doe dat wel met m’n kinderen. Ik ben dol op voetbal. En ik ga met ze naar zwemles.’ Een van de vrouwen die ze begeleidt, is een vrouw van 73 die obsessief al het geld dat ze krijgt contant opspaart. Ze is heel achterdochtig dat iemand het geld van haar steelt, om die reden werd het contact met haar kinderen verbroken. Wanneer Amel haar opzoekt, mag ze alleen in huis op de bank zitten en verder nergens aankomen. ‘Ik ga wel eens met haar boodschappen doen. Dan neemt ze al dat geld mee in een karretje, omdat ze bang is voor inbraken.’ De gordijnen zijn vaak dicht omdat vrouwen binnen ongesluierd zijn In de Schilderswijk leven relatief veel geïsoleerde vrouwen Vertrouwen winnen Veel immigrantenvrouwen in de Haagse Schilderswijk leven geïsoleerd. Dat signaleerde het eind 2012 verschenen rapport De Deal Schilderswijk, opgesteld in het kader van de aanpak van de ‘Vogelaarwijken’. Tegelijkertijd kent de wijk relatief veel hulpverleningsinstanties, waar die geïsoleerde vrouwen de weg niet naartoe weten te vinden. Dat was voor buurthuis De Mussen de reden om samen met een aantal zogeheten zelforganisaties, waaronder Stichting Multiculturele Vrouwen in de Schilderswijk en Stichting Moeder & Dochter, een programma op te zetten om geïsoleerde vrouwen beter te bereiken. Projectleider Wil Vos (61): ‘Er wordt in de wijk genoeg hulp aangeboden door zorginstellingen en vanuit de overheid, maar er is veel wantrouwen bij bewoners. De Schilderswijk Moeders vervullen een brugfunctie: ze weten wat er speelt en proberen binnen gezinnen het vertrouwen te winnen zodat mensen toch bij instanties om hulp durven te vragen. Veel deelnemende moeders verleenden informeel al zorg aan vrouwen uit hun gemeenschap. Met dit project krijgt die informele zorgstructuur erkenning.’ Inmiddels is er een tweede groep moeders, en is er een wachtlijst voor vrouwen die zich aan het project willen verbinden. Sommige vrouwen wisten niet eens dat buurthuis De Mussen bestond werkt niet,’ zegt een van de Marokkaanse moeders. De vrouw heeft de nacht ervoor in paniek een Somalische moeder gebeld voor hulp, nadat haar man weer in woede ontstak. Omdat er geen plek is in de crisisopvang, slaapt de vrouw een paar nachten met haar kinderen bij de Somalische moeder in huis. Het Veilig Verder Team gaat nu met het gezin aan de slag. Eenzaam Veel Schilderswijk Moeders weten zelf hoe het is om geïsoleerd te zijn. Zo kwam Iuliana tien jaar geleden vanuit Roemenië naar Nederland. Ze studeerde daar rechten en werkte met mishandelde vrouwen. Na haar komst woonde ze jarenlang in Leiden en deed de pr voor een Haags hotel; inmiddels woont ze met haar zoontje van zes bij haar nieuwe vriend in de Schilderswijk. ‘Ik was ooit heel eenzaam en geïsoleerd, zeker nadat ik jaren terug van mijn man scheidde. Ik had graag iemand gehad voor advies, ook al heb ik mijn weg zelf gevonden.’ Dat geldt ook voor de Marokkaanse Amel (34). Ze groeide op in Amsterdam, maar verhuisde op haar zestiende naar Den Haag toen ze met haar man trouwde. Op haar achttiende kreeg ze haar eerste kind, in Den Haag kende ze niemand. ‘Ik heb het heel zwaar gehad. Maar ik heb niet binnen gezeten, wachtend tot iemand me mee naar buiten zou nemen. Ik ben zelf erop uitgetrokken om nieuwe mensen te leren kennen.’ Inmiddels zijn haar kinderen acht, twaalf en zestien jaar, heeft ze een mbo-opleiding sociaal-juridische dienstverlening afgerond en is ze op zoek naar een baan of een bbltraject, waarin ze werken en leren kan combineren. ‘Vanuit mijn opleiding leek het me interessant om ervaring op te doen met het helpen van geïsoleerde vrouwen. Ze spreken de taal vaak niet en hebben weinig kennis van wat er in de buurt voorhanden is. Sommige vrouwen wonen hier al jaren en wisten niet eens dat er een buurthuis was.’ De tijd dat allochtone vrouwen thuis blijven zitten, is volgens Amel sowieso voorbij – zeker als het gaat om Marokkaanse en Turkse vrouwen. Ze zijn bewust bezig met de keuze voor de school van hun kinderen, bezoeken ouderavonden en zijn meer betrokken bij de opvoeding dan hun ouders waren. ‘De geïsoleerde gevallen die wij helpen, zijn doorgaans vrouwen die in het kader van gezinshereniging hierheen komen en die nauwelijks Nederlands spreken. Als je de taal goed spreekt, kun je alles zelf regelen. De tweede en derde generatie Marokkanen zijn anders dan hun ouders. Ze beheersen de taal beter en zijn vertrouwd met Nederland Elsevier 19 juli 2014 lands te leren. Ze maken zich niet druk om de toekomst, ook niet om de toekomst van hun kinderen. Ze leunen graag op je, maar moeten er ook aan wennen dat ze zelf moeten meewerken aan de oplossing.’ Ook begeleidt Iuliana twee Marokkaanse vrouwen die juist liever door haar worden geholpen, omdat ze buiten hun gemeenschap staat. Een van de uitgangspunten van de Schilderswijk Moeders is dat vrouwen zelf stappen ondernemen om zelfredzaam te worden. En dat is niet altijd makkelijk. Zo wordt den, vaak zien ze zichzelf als ‘moeder van’, ‘dochter van’ en ‘vrouw van’. Als hun wordt gevraagd wat ze kunnen, zijn ‘schoonmaken’ en ‘koken’ de meest gegeven antwoorden. Antwoord op de vraag ‘wat wil ik?’ hebben velen niet. De moeders zijn zo’n dag tot anderhalve dag per week kwijt aan het vrijwilligerswerk. Sommigen hebben naast hun gezin en hun buurtwerk ook nog een baan, vandaar dat erop wordt gelet dat de vrouwen niet overbelast raken; soms worden gevallen Nomadenbestaan Iuliana begeleidt veel Roma-vrouwen die ondergronds leven en die het moeilijkst te bereiken zijn. Ze kreeg contact met hen via een vrouw die daklozenkranten verkoopt. ‘Roma-vrouwen staan nergens ingeschreven, zijn niet verzekerd en leiden een nomadenbestaan. Soms huurt iemand uit hun gemeenschap een huis, zet er stapelbedden in en verhuurt die bedden voor 8 euro per nacht. Dat gaat dan even goed, tot de huiseigenaar erachter komt en ze moeten vertrekken. Ze trouwen vaak op hun zestiende voor de eigen kerk en worden dan zwanger. Hun kinderen worden nergens ingeschreven en hebben geen nationaliteit.’ Project Schilderswijk Twee vrouwen die ze helpt, waren hoogMoeders bestaat nu een jaar zwanger, maar hadden nog nooit een echo gehad. Een meisje van zestien voelde geen beweging meer in haar buik nadat ze door een van de Marokkaanse vrouwen (die liehaar man was geslagen, maar durfde niet ver niet met naam wil worden genoemd) honaar het ziekenhuis omdat ze geen ziekterendol van een vrouw die ze begeleidt. kostenverzekering had. Inmiddels zijn de ‘Zelfs als haar koelkast stuk gaat, komt ze vrouwen ingeschreven en verzekerd, het met het garantiebewijs en wil ze dat ik voor zestienjarige meisje is bevallen van een gehaar met de fabrikant bel. En als haar dochzond kind. ter met school gaat fietsen, belt ze me om Een andere Roma-vrouw van 25 bleek hiv half elf ’s avonds op of ik de volgende ochte hebben, maar was door haar rondzwertend een fiets voor haar dochter kan regevende bestaan nauwelijks behandeld. ‘Inlen. Uiteindelijk kon ze de roze fiets van middels krijgt ze weer medicatie. Laatst mijn nichtje lenen – met een mandje voorop. belde ze me op en zei: “Ik leef nog, door Maar ze weet toch al veel eerder dat zo’n jou.” Daar doe ik het voor, want het is ook fietsuitje eraan komt? Waarom belt ze me frustrerend werk. Ze komen nooit op tijd, pas wanneer ik al in bed lig? Ik ben alles soms komen ze helemaal niet opdagen. Als voor haar; van vreemdelingenadvocaat tot ze om tien uur een afspraak in het ziekenverwarmingsmonteur.’ huis hebben, dan komen ze gewoon niet als Andere moeders worden soms midden in ze liever willen uitslapen. Ik heb geleerd om de nacht gebeld. Niet omdat er acuut een geduld met ze te hebben, maar ik moest noodsituatie is, maar omdat de vrouwen soms op mijn tong bijten om niet uit m’n dak die ze begeleiden erg eenzaam zijn en uren te gaan. Inmiddels zeg ik gewoon dat de afwillen praten. Daarom krijgen de deelnespraak eerder is, zodat ik zeker weet dat ze mende moeders assertiviteitstrainingen op tijd komen.’ waarmee ze leren hun privéIuliana probeert de vrouleven af te bakenen. En ze wen op Nederlandse les te ‘Ik heb geleerd worden aangespoord om krijgen, maar vooralsnog is dat niet gelukt. ‘Ze zeggen geduld te hebben, vrouwen voor specifieke prozo snel mogezelf dat ze niet mogen van maar moest soms blemen lijk door te verwijzen naar hun man. Maar als ik het de op mijn tong bij- professionals. Ook zijn er zelfmannen vraag, dan zeggen bewustwordingscursussen. die dat ze geen bezwaar hebten om niet uit ook al kunnen allochben. Veel Roma-vrouwen vinm’n dak te gaan’ Want tone vrouwen zich wel redden het niet nodig om Neder- overgedragen. Voor hun buurtwerk hebben de meesten daarom een aparte telefoon, en kunnen ze zelf hun werktijden bepalen. In september gaan ze op excursie naar Berlijn, om kennis te maken met de moeders van project Stadtteilmütter. Voor de deelnemende vrouwen betekent het project ook zelfontplooiing. Amel: ‘We zijn voor veel geïsoleerde vrouwen laagdrempeliger dan maatschappelijk werk. Maar ik heb geleerd dat het tijd kost om vertrouwen te winnen. Mensen vertellen je niet direct bij de eerste ontmoeting wat hun problemen zijn, die informatie komt in stukjes. Je moet er ook niet te veel naar vragen, zeker bij huiselijk geweld zijn vrouwen heel gesloten en keren ze zich snel af. Ze vertellen het vanzelf wel, als je terug blijft komen. Ik heb geleerd hoe met moeilijk benaderbare mensen om te gaan, en welke instanties hier allemaal in de wijk zitten. Dit werk maakt me heel rijk.’ Iuliana werkt momenteel niet, maar wil niet meer terug in de pr-sector. ‘Ik wil een richting studeren waarmee ik iets kan doen op het gebied van begeleiding en advies in de sociale sector. Met dit project leer ik dat mensen problemen kunnen hebben waarvan je niet eens wist dat ze bestonden. Hoe kan het dat sommige Marokkaanse vrouwen hier al dertig jaar binnen zitten en de taal niet spreken? Wat voor leven heb je dan?’ E 19
© Copyright 2024 ExpyDoc
