Systemen - Theoretische begrippen

OPLEIDING
DUURZAAM GEBOUW:
PASSIEF EN (ZEER)
LAGE ENERGIE
Dag 3.4
Systemen - Theoretische begrippen
Koeling
Piotr Wierusz-Kowalski
HERFST 2014
[email protected] – www.mkengineering.be
2 DOELSTELLING(EN) VAN DE PRESENTATIE
● De koudebehoeften identificeren en er vooraf aan denken ze te
minimaliseren
● De parameters van het koudeproductiesysteem begrijpen
● De impact van de keuze van het systeem voor de productie en de
afgifte van de koude op de certificatiecriteria (d.w.z. de primaire
energie ) ramen
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
3 INHOUDSOPGAVE
INLEIDING
Certificatiecriteria
Van nettobehoeften naar primaire energie
Ontwerpstrategie
Zomercomfort
Het voorkomen van de behoeften
Verdeling van de behoeften en primaire energie
Relatief vermogen
Verdeling van de behoeften en primaire energie
Dimensionering
Synthese
KOELINGSYSTEMEN
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
4 INLEIDING – CERTIFICATIECRITERIA
● Voor residentiële gebouwen wordt koeling niet in acht genomen!
● Doelstelling: actieve koeling vermijden!
Bron: Vademecum PHP
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
5 INLEIDING – CERTIFICATIECRITERIA
● Passiefcertificatie (niet-residentieel – vergunningsaanvraag ingediend
na 06/03/2012)
Te respecteren criteria
Certificatie - TERTIAIR gebouw - Passiefnorm
Netto-energiebehoefte voor verwarming
≤ 15kWh/m².jaar
(1)
Netto-energiebehoefte voor koeling
≤ 15kWh/m².jaar
(1)
Luchtdichtheidstest n50
Waarschijnlijkheid oververhittingsrisico
Criterium primaire energie - pE
≤ 0,6 h-1
0,05 of 5%
≤ 90 - 2,5 x compactheid
volgens methode A van de NBN EN 13829 (5)
Dynamische simulatie vereist (3)
(2) (4)
Bron: Vademecum PMP 2012
N In de bestrijding van oververhitting komt actieve koeling na de passieve
middelen.
N Doel: onder de drempel van 5 % oververhittingsrisico blijven voor
koelingsbehoeften van minder dan 15 kWh/m².jaar door het PE-verbruik zo
laag mogelijk te houden.
● Alle voorgelegde gegevens en resultaten zijn kenmerkend voor tertiaire
gebouwen
● Voor tertiaire passiefgebouwen > 1.000 m² is een dynamische
simulatie vereist
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
6 INLEIDING – VAN NETTOBEHOEFTEN NAAR PRIMAIRE ENERGIE
6 78
Opleiding Systemen:
Koeling
9
Opleiding Systemen:
Verlichting
10. Netto-energiebehoeften voor
de koeling
1
10 11
1. Toevoer door zoninstraling
+
+
+
+
=
12 13
2. Interne warmtetoevoer door personen
3. Interne warmtetoevoer door verlichting
4. Interne toevoer door ventilatoren
2
3
4
5
5. Interne warmtetoevoer door apparaten
14
6. Transmissieverliezen
+
11. Verliezen van het koelsysteem
=
12. Bruto-energiebehoeften
+
13. Productieverliezen
=
14. Energieverbruik
voor de koeling
+
15. Omzettingsverliezen
15
7. Ventilatieverliezen
8. Verliezen door in-/exfiltratie
9. Warmte af te voeren door het koelsysteem
16
=
16. Primaire-energieverbruik
van het gebouw
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
7 INLEIDING – ONTWERPSTRATEGIE
● Passieve strategieën:
N
N
N
N
De interne winst beperken
De externe winst beperken (zonweringen)
Het teveel aan warmte afvoeren via de lucht
De inertie benutten om de warmte overdag te absorberen en ze ‘s
nachts af te voeren.
Pulsie- en
Omkeerbare WP voor
koudeproductie
Passieve gebouwschil
- isolatie
- luchtdichtheid
Afvoer
vervuilde
lucht
Verse lucht
extractiegroep
Koudebatterij
Fotovoltaïsche zonnecollectoren
Dakoverstek als architectonische
zonwering
Thermische inertie
van gebouw
Buitenzonwering
Gemotoriseerde klep
voor afzonderlijke
debietregeling
Bron: MK Engineering
●
●
Aanvullende
ventilatorconvector
Deze maatregelen worden gevalideerd door een dynamische simulatie
Voor het resterende teveel aan warmte kunnen actieve middelen worden ingezet om de oververhittingsrisico’s
terug te brengen tot < 5 %
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
8 INLEIDING – ZOMERCOMFORT
● Begrip ‘comfort’ ontwikkeld tijdens de 1e opleidingsdag
● De certificatie hanteert een maximale oververhitting van 5 %
N 5 % stemt overeen met een aantal uren dat de temperatuur de
25 °C overschrijdt terwijl het gebouw gebruikt wordt.
● Comfort is subjectief en is afhankelijk van:
N de kleding
N het metabolisme
N de volgende fysische parameters
● Parameters: temperatuur (lucht/wanden/operatieve -), vochtigheid,
Vochtgehalte
luchtsnelheid
Vochtigheidsgraad
(g/kg)
Enthalpie
h (kJ/kg)
Temperatuur (°C)
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
Bron: Energie +
9 INLEIDING – HET VOORKOMEN VAN DE BEHOEFTEN
[kWh]
● Voorbeeld van warmte- en koudebehoeften voor een tertiair
gebouw
20
2750
15
2250
10
1750
5
1250
0
WarmteBesoins
chaud
behoeften
1
Besoins
Koude-froid
behoeften
-5
750
-10
250
-250
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
-750
N Beperkte koudebehoeften
N Warmte- en koudebehoeften kunnen gelijktijdig optreden
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
12
[mois]
[maand]
10 INLEIDING – RELATIEVE VERMOGENS
● Afhankelijk van de bestemming, het ontwerp en de passieve
middelen
● 2 voorbeelden met verschillende gedragingen en strategieën:
N Kantoorgebouw
• Benodigd koelvermogen van 5 W/m²
voor koelbehoeften van 1,6 kWh/m².jaar
Bron: MK Engineering
N Rust- en verzorgingstehuis
• Benodigd koelvermogen van 25 W/m²
voor koelbehoeften van 4,7 kWh/m².jaar
Bron: 3E
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
11 INLEIDING – VERDELING VAN DE BEHOEFTEN EN DE ENERGIE
● Niet-residentiële projecten
Besoins énergétiques nets
Netto-energiebehoeften
200
180
160
120
Electricité
auxilaires
Elektriciteit
hulpapparatuur
100
Verlichting
Eclairage
Koeling
Refroidissement
80
Chauffage
SWW
60
Energie energie
primaire
Primaire
40
200
20
180
0
PEB
EPB
TBE
ZLE
160
PASSIF
PASSIEF
140
kW/m².jaar
kWhp/m².an
kW/m².jaar
kWh/m².an
140
120
E
100
E
80
R
C
60
40
20
0
PEB
EPB
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
TBE
ZLE
PASSIF
PASSIEF
12 INLEIDING – DIMENSIONERING
● Koudevermogen
N Op basis van een balans van de warmtetoevoer (Carriermethode)
• Externe warmtetoevoer
• Interne warmtetoevoer
∙ Verlichting
∙ Gebruikers/bewoners
∙ Werkposten
∙ Keukens
∙ …
N Op basis van een dynamische simulatie
• Laat toe rekening te houden met de passieve koelmiddelen
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
13 INLEIDING – SYNTHESE
● Allereerst de passieve strategieën voorstaan
● De actieve koudebehandeling beoogt het comfort te regelen
N in de zomerperiode
N maar ook gedurende langere periodes in de zones met grote
interne lasten
● Er kunnen
periodes
zijn
warmtebehoeften optreden
waarin
gelijktijdig
ook
● De actieve koudebehandeling heeft impact op de PE-behoeften
● De (actieve) koudebehoeften variëren sterk volgens de
bestemming van het gebouw en de bouwfysica van dit laatste
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
14 INHOUDSOPGAVE
INLEIDING
KOELINGSYSTEMEN
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
15 KOELINGSYSTEMEN
TERMINOLOGIE
PRODUCTIE
VERDELING
AFGIFTE
REGELING
OPTIMALISATIE
PRIMAIRE ENERGIE
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
16 KOELINGSYSTEMEN – TERMINOLOGIE
● Free-cooling
N Benutting van verse buitenlucht
N Bypass met warmteterugwinning op de ventilatie
N  inblazing van verse buitenlucht
● Top-cooling
N Gecontroleerde koeling van de ingeblazen lucht
N Actief middel vereist
N Bijv.: ingeblazen lucht van 18 °C bij een buitentemperatuur van
30 °C
● Night-cooling
N Benutting van de koelte ‘s nachts
N Intensieve ventilatie van het gebouw om de opgestapelde
warmte (inertie) af te voeren
N Ventilatie:
• Mechanische ventilatie
• Natuurlijke ventilatie
• Hybride ventilatie
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
17 KOELINGSYSTEMEN
TERMINOLOGIE
PRODUCTIE
VERDELING
AFGIFTE
REGELING
OPTIMALISATIE
PRIMAIRE ENERGIE
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
18 KOELINGSYSTEMEN – PRODUCTIE – Principe
● Doel: energie overbrengen van een koude naar een warme omgeving.
 Kan omkeerbaar zijn  WP
Compressor = drijfkrachtverbruik
Verdamper
= warmteabsorptie
Condensor
= warmteafvoer
Expansieklep
Bron: MK Engineering
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
19 KOELINGSYSTEMEN – PRODUCTIE – Principe
● Koelmachines werken op basis van energieoverdracht en niet d.m.v.
verbranding.
Energievoorziening
(elektriciteit)
Compressor
De lucht van het lokaal
wordt door de
verdamper gekoeld
Koeldamp
Verdamper
Condensor
De buitenlucht (of
water) zorgt voor de
koeling van de
condensor
Koelvloeistof
Expansieklep
 het rendement is steeds groter dan 100 %
● Koelvloeistof:
N CFK’s verboden
N HFK’s  R-134a, R-407, R-410,… (maar blijven onderworpen
aan milieunormen)
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
Bron: Eurovent
20 KOELINGSYSTEMEN – PRODUCTIE – Rendement
NBN EN 14511
Compressor
Opgenomen
vermogen
Condensor
Expansieklep
COPkoude of EER
BroBron: Energie +
Koelvermogen
Opgenomen vermogen
Vochtigheid (g/kg droge lucht)
● Rendementen
N EER: rendement van het toestel bij vollast:
Buitenvoorwaarden
Temperatuur (°C)
N ESEER: seizoensgebonden rendement
N Eurovent-certificatie = garantie
Koelwijze
EER-KLASSE
Koeling door
lucht
Koeling door
lucht kanalen
Koeling door
lucht - vloer
Koeling door
water
Koeling door
water - vloer
Condensor op afstand
Bron: Eurovent
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
21 KOELINGSYSTEMEN – PRODUCTIE – Rendement
● Orde van grootte (luchtcondensor)
N Traditionele machine
Vermogen
(Eurovent)
Koeling
Verwarming
Nominale
waarde
Nominale
waarde
Koelrendement (EER)
Prestatiecoëfficiënt (COP) (Eurovent)
ESEER
Bron: DAIKIN
N Geoptimaliseerde machine
Bron: UNICO
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
22 KOELINGSYSTEMEN
TERMINOLOGIE
PRODUCTIE
VERDELING
AFGIFTE
REGELING
OPTIMALISATIE
PRIMAIRE ENERGIE
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
23 KOELINGSYSTEMEN – VERDELING – Algemeen
● Verdelingfluïdum:
N Directe verdeling met het koelfluïdum
N Verdeling door water (ijswater)
N Verdeling door lucht (door de ventilatie)
● Zelfde criteria als voor de verwarmingsverdeling:
N Warmteverliezen  thermische isolatie
Bron: MK Engineering
N Elektriciteitsverbruik van de hulpapparatuur  dimensionering
van de netten en selectie van de hulpapparatuur
N Indeling in zones: zie opmerking verwarming en
hoofdstuk over de regeling
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
Bron: Grundfoss
24 KOELINGSYSTEMEN – VERDELING – Directe expansie
● Geen tussenfluïdum; de machine werkt direct met een verdamper in de te
behandelen zone
Hoge
druk
Het koelfluïdum condenseert:
dit is de condensor
Buitengroep
Lage
druk
Het koelfluïdum
verdampt: dit is de
verdamper
BINNENAANZICHT
Binnengroep
C : Compressor
D : Expansieklep
Bron: Energie +
Bron: Aermec
N Voordelen:
• Lage prijs, eenvoudigere regeling
N Nadelen:
• Verdeling van het koelfluïdum in het gebouw (milieunormen)
• Werkt voor een beperkt aantal lokalen (multi-split)
• Esthetisch aspect?
N Toepassing:
• Lokalen met specifieke en gelokaliseerde klimaatregelingslasten (type
informaticaruimten,…)
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
25 KOELINGSYSTEMEN – VERDELING – IJswater
● De koelenergie wordt verdeeld door ijswater
In centrale behandelde buitenlucht
Ingeblazen lucht
Afgezogen
lucht
Recirculatielucht
N Voordelen:
Bron: Energie +
• De koudebehandeling staat los van de ventilatie
• Makkelijkere regeling per lokaal
• Geringe koelfluïdumlast en beperkt tot de koelmachine
N Nadelen:
• Verdeling van het koelfluïdum in het gebouw
N Toepassing:
• Zones met grote en gediversifieerde klimaatregelingsbehoeften
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
26 KOELINGSYSTEMEN – VERDELING – Via de lucht
● De koelenergie wordt verdeeld door de lucht
N Voordelen:
Bron: Energie +
• Laat toe op de vochtigheid van de lucht in te spelen (voorverwarming,
bevochtiging,…)
• Geen uitrusting nodig in de lokalen
N Nadelen:
• Grote luchtdebieten vereist
∙ De ventilatoren verbruiken en ze ontwikkelen tevens warmte
∙ De door de luchtbehandelingsnetten ingenomen ruimte is niet te verwaarlozen
• Hygiënische ventilatie afhankelijk van de luchtbehandeling
N Toepassing:
• Zones met hoge debieten en geringe klimaatregelingsbehoeften
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
27 KOELINGSYSTEMEN
TERMINOLOGIE
PRODUCTIE
VERDELING
AFGIFTE
REGELING
OPTIMALISATIE
PRIMAIRE ENERGIE
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
28 KOELINGSYSTEMEN – AFGIFTE
● Koudebatterij (of omkeerbaar)
N Met ontvochtigingseffect
● Ventilatorconvector
N 2- of 4-pijps
Bron: Daikin
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
29 KOELINGSYSTEMEN – AFGIFTE
● Koelplafonds
N Beperkt vermogen (40…100 W/m²)
N Hoog temperatuurregime (15 °C)  geen condensatie
● Koelbalken
N Statische of dynamische (HD-luchtnet)
N Hoog temperatuurregime
● Slab cooling
N Grote inertie
N Voor nachtelijke koeling
N Beperkt vermogen
N Hoog temperatuurregime
Bron: Energie +
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
30 KOELINGSYSTEMEN
TERMINOLOGIE
PRODUCTIE
VERDELING
AFGIFTE
REGELING
OPTIMALISATIE
PRIMAIRE ENERGIE
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
31 KOELINGSYSTEMEN – REGELING
● Doelstelling:
N Comfortcontrole verzekeren
N Verbruik van het systeem optimaliseren
● Middelen:
N Door aanpassing van de omgevingstemperatuur (aan
tijdschema’s, behoeften,…)
N Door aanpassing van de werkingsvoorwaarden van het systeem
● Technieken:
N Grote verscheidenheid aan technieken, afhankelijk van de
systemen (productie, verdeling, afgifte)
N Creativiteit en originaliteit
N MAAR opgelet voor het gebruik door en het inzicht van de
eindgebruiker
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
32 KOELINGSYSTEMEN – REGELING
● Aandachtspunten:
N Neutraal bereik
Warmte-/koudevermogen
Puissances chaud/froid
T° chaud
Temp. warmte
T°Temp.
froid koude
100%
80%
60%
40%
20%
0%
Neutraal
bereik
-10
0
10
20
30 T° ext (°C)
Buitentemp. (C°)
Bron: MK ENgineering
• Opgelet: in sommige gevallen is er gelijktijdig behoefte aan warmte
en koude
N Elke gevel, elke bestemming heeft verschillende behoeften
• Indeling in zones
• Plaatselijke bediening
N Duidelijke identificatie van de bedieningselementen, scholing,
handleiding, …
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
33 KOELINGSYSTEMEN
TERMINOLOGIE
PRODUCTIE
VERDELING
AFGIFTE
REGELING
RENDEMENTEN
OPTIMALISATIE
Condensor
Verdamper
Praktische oefening
Free-chilling
Warmteterugwinning
Alternatieve koeling
PRIMAIRE ENERGIE
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
34 KOELINGSYSTEMEN – OPTIMALISATIE - Condensor
● Zoals gespecificeerd in de opleiding ‘verwarming’ bestaan er
verschillende groepen: lucht/lucht, lucht/water, water/water, …
Expansieklep
● Monobloksysteem met luchtcondensor
N Kleine investering
N Laag rendement
N Makkelijk onderhoud
Luchtcondensor
Verdamper
Compressor
● Watercondensor
N Waterbron:
•
•
•
•
Dry-cooler (door lucht gekoeld)
Koeltoren (onderhoud!)
Bodem (geothermie)
Waterwinning…
Water
N Hogere investeringskosten
N Mogelijk hoger rendement
Verdamper
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
Watercondensor
Open toren
Bron: Energie +
35 KOELINGSYSTEMEN – OPTIMALISATIE - Verdamper
● Werkingstemperatuur
N Voordeel van werken met hoge temperatuur:
• Minder verdelingsverliezen naar de omgeving
• Geen condensatie van de lucht (12 °C)
• Hoger rendement
N Werken met een hoger temperatuurregime: 12 – 17 °C en niet
(6 -11°C)
• Vereist een hogetemperatuur-warmtewisselaar
∙ Koelplafond
∙ Overgedimensioneerde ventilatorconvector
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
36 KOELINGSYSTEMEN – OPTIMALISATIE – Praktische oefening
● Voorselectie van een koudeproductiesysteem op basis van de
technische fiche van de fabrikant.
Selectie van een systeem op basis van volgende criteria:
N temperatuurregime (verdamper)
• Keuze van de binnengroepen  impact op verdamper
• Buitenvoorwaarden  buitentemperatuur of keuze van de
condensor
N Analyse van de impact op het rendement (EER)
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
37 KOELINGSYSTEMEN – OPTIMALISATIE – Free-chilling
● Free-chilling
N Bij lage ‘bron’temperaturen, uitschakeling van de compressor en
gratis koeling door uitwisseling met de buitenlucht
Koeltoren
VI,1
gesloten
Koeltoren
Warmtewisselaar
VI,1
open
VI,3
open
VI,2
gesloten
VI,3
gesloten
Condensor
Verdamper
VI,1
open
VI,2
open
Condensor
Verdamper
VI,1
gesloten
IJswater
Koelgroep in bedrijf
Warmtewisselaar
IJswater
Koelgroep buiten bedrijf en free-chilling
Bron : Energie +
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
38 KOELINGSYSTEMEN – OPTIMALISATIE – Energieopslag
● Opslag
N Daling van het geïnstalleerde vermogen
N Optimalisatie van de factuur (nachttarief)
N Beter rendement ‘s nachts (lagere buitentemperatuur)
N Problematiek van de ingenomen ruimte
Condensor
Expansieklep
Compressor
Verdamper
Last
Deelopslag
IJswateropslag
Lucht
Directe
productie
24 u
Bron: Energie +
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
39 KOELINGSYSTEMEN – OPTIMALISATIE – Warmteterugwinning
● Warmteterugwinning op condensor
N Voor verwarmingskring
N Voor voorverwarming van SWW
terugwinningscondensor
Compressor
koudeopslag
Afvoercondensor
Verdamper
Expansieklep
KW
Aanvullende
verwarmingsketel
Bron: Energie +
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
40 KOELINGSYSTEMEN – OPTIMALISATIE – Adiabatische koeling
● Adiabatische koeling:
N De verdamping van het water zorgt voor de ‘gratis’ koeling van
de recirculatielucht
N De frisse (afgekoelde) lucht kan dan de verse buitenlucht koelen
Vochtigheidsgraad
Vervuilde lucht
Vochtgehalte
(g/kg)
Enthalpie
h(kJ/kg)
Vervuilde
lucht
Buitenlucht
Buitenlucht
Temperatuur (°C)
N Weinig controle en efficiëntie volgens de buitenvoorwaarden
N Vochtige en warme omgeving, dus:
• corrosiebestendigheid van de materialen moet worden voorzien
• risico van ontwikkeling van bacteriën
• meer onderhoud
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
41 KOELINGSYSTEMEN – OPTIMALISATIE – Adsorptie-/absorptiesysteem
● Adsorptie-/absorptiesystemen
N De compressor wordt vervangen door een thermochemisch
procedé
Warmtetoevoer
Elektriciteit
Concentrator
Absorber
Koudeproductie
Compressor
Verdamper
Condensor
Koudeproductie
Warmtedispersie
Verdamper
Condensor
Expansieklep
Warmtedispersie
Bron: Energie +
N Grotere investering
N Interessant als men over te revaloriseren thermisch afval beschikt
N Principe van trigeneratie:
• WKK voor elektriciteit en warmte in de winter
• In de zomer wordt de warmte naar de koelmachine gezonden
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
42 KOELINGSYSTEMEN
TERMINOLOGIE
PRODUCTIE
VERDELING
AFGIFTE
REGELING
RENDEMENTEN
OPTIMALISATIE
PRAKTISCHE OEFENING
PRIMAIRE ENERGIE
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
43 KOELINGSYSTEMEN – PRIMAIRE ENERGIE
● Op basis van de netto-energiebehoefte voor de koeling (NKB), met
de ongunstige interne warmtetoevoer
N Ingevoerde nettokoelingsbehoeften (bijv.: 10 kWh/m².jaar)
N COP (ESEER) invoeren
Koeling met elektrische WP
Dekkingspercentage koelingsbehoefte
(Projet)
Warmtebron
Jaarlijkse prestatiecoëfficiënt (COP) voor koeling
Energiebehoefte voor koeling
Opgelet! Eindenergie
Primaire-energiewaarde
CO2 –emissiefactor
(CO2 -equivalent )
kWh/kWh
g/kWh
100%
2,7
680
Elektriciteit
3,3
3,0
7,6
2,1
N NKB / ESEER  eindenergie (behoeften …)
N EE * PE-coëf.  primaire-energieverbruik
Belangrijkste parameter: ESEER
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
44 KOELINGSYSTEMEN – PRIMAIRE ENERGIE
● Omzettingstabel voor de omzetting in
primaire energie
Energievector
Elektriciteit
Pf
2,50
● Vergelijking van een prestatieoptimalisatie
Nettobehoeften : 15 kWh/jaar.m² en 5 kWh/jaar.m²
Verdelingsverliezen van het verwarmingsnet: 1,0 kWh
Nettobehoeften
Brutobehoeften
ESEER
[kWh]
Eindenergie
[kWh]
Kosten
[€/m²]
[kWh]
Primaire energie
[kWhp]
15
15+ verlies = 16,0
3
16 / 3 = 5,33 5,33 x 0,17 = 0,91
5,33 x 2,5 =
13,3
15
15+ verlies = 16,0
5
16/ 5 = 3,20 3,20 x 017 = 0,54
3,20 x 2,5 = 8,0
5
5+ verlies =
6,0
3
6 / 3 = 2,00 2,00 x 0,17 = 0,34
2,00 x 2,5 = 5,0
5
5+ verlies =
6,0
5
6 / 5 = 1,20 1,20 x 0,17 = 0,20
1,20 x 2,5 = 3,0
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
45 KOELINGSYSTEMEN – SAMENVATTING
● Free-cooling, Top-cooling, Night-cooling … een aangepaste
terminologie …
● Een koelmachine is eigenlijk een omgekeerde warmtepomp …
of omgekeerd!
● Koude verdelen d.m.v. freon, lucht of ijswater – er bestaat een
hele reeks oplossingen.
● Variabele en optimaliseerbare werkingsrendementen
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
46 OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE
● Een maximum aan passieve strategieën toepassen om
koudebehoeften te vermijden en te minimaliseren
● Er kan een aanvullende actieve koeling worden voorzien,
aangepast aan de functie van het gebouw
● Er bestaan certificaten die de prestaties van het toestel
vermelden. Het ontwerp van het hele systeem moet gericht zijn
op energierationalisatie
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
47 TOOLS EN REFERENTIES
● Nuttige hulpmiddelen, websites, enz.:
N Vademecum PMP
N http://www.energieplus-lesite.be/
N Alter-clim (BIM)
● Referentie Gids duurzame gebouwen en andere bronnen:
N Gids duurzame gebouwen:
• http://app.leefmilieubrussel.be/handleiding_duurzaam_gebouw
Fiche:
passieve strategie: ENE05, ENE06, ENE07
actieve strategie: ?
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
48 CONTACT
Piotr Wierusz-Kowalski
Ingenieur-projectbeheerder
Contactgegevens:

: 02/340.65.00

: [email protected]
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
49 KOELINGSYSTEMEN – VRAGEN / ANTWOORDEN
?
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014
50
DANK U VOOR UW AANDACHT
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM - herfst 2014