Kijkwijzer The Yes Men3

The Yes Men
Out-Smarting Capitalism
Kapittelstraat 6
Postbus 230
NL-6130 AE Sittard
13.07.14 - 30.11.14
Tel : +31 46 451 3460
Fax : +31 46 452 9111
HAVO/VWO-versie
CKV Kijkwijzer voor leerlingen van het
voortgezet onderwijs en voor andere
geïnteresseerde bezoekers
©Museum Het Domein Sittard
Inhoud
informatie over deze kijkwijzer
informatie over The Yes Men
informatie over de tentoonstelling
vragen over de tentoonstelling
Over deze kijkwijzer
De kijkwijzer geeft je achtergrondinformatie over de kunstenaar en zijn werk. Verder zijn er vragen
geformuleerd over de tentoonstelling en datgene wat er te zien is. Door deze vragen te beantwoorden
krijg je inzicht in de tentoonstelling.
De ingevulde kijkwijzer, aangevuld met achtergrondinformatie die je binnen of buiten het museum
hebt verkregen (kijk ook eens op internet), kan dienst doen als verslag van je tentoonstellingsbezoek.
Lees eerst de onderstaande informatie goed door voordat je met de opdrachten begint. Ook andere
teksten die je in het museum kunt krijgen of inzien (zoals de zaaltekst en de catalogustekst) kunnen je
helpen bij het beantwoorden van de vragen.
Een potlood is verkrijgbaar bij de balie (wel weer teruggeven na afloop).
Veel succes!
The Yes Men - Out-Smarting Capitalism
The Yes Men is een kunstenaarsduo uit New York. Het duo bestaat uit twee mannen: Andy Bichlbaum
en Mike Bonanno. Dit zijn niet hun echte namen, maar wel de namen waarmee ze bekend staan.
The Yes Men zijn activistische kunstenaars. Dat wil zeggen dat ze aandacht willen vragen voor
maatschappelijke misstanden, omdat zij willen dat deze misstanden veranderen. Hun acties hebben
vaak met de politiek of met het bedrijfsleven te maken.
Maar hoe vraagt dit duo aandacht voor deze misstanden? Vaak ligt de ‘oorzaak’ van het probleem bij
een bedrijf. The Yes Men doen zich tijdens hun acties bijvoorbeeld voor als belangrijke werknemers
van het bedrijf (vaak bij zakenconferenties, op televisie of websites), en gebruiken die (nep)positie
om het probleem duidelijk te maken. Dit doen ze door de manier waarop een bedrijf werkt of handelt
belachelijk te maken (zodat het publiek kritisch naar dit bedrijf zal gaan kijken). Ze doen dit op een
satirische, humoristische of schokkende manier.
The Yes Men proberen met bepaalde acties mensen over maatschappelijke misstanden te laten nadenken.
Hun doel is dan ook dat er iets verandert aan deze misstanden. Kort gezegd: The Yes Men voeren acties uit,
omdat ze graag willen dat er dingen in de wereld verbeteren. Dit doen ze door gebruik te maken van wat zij
‘Identity Correction’ noemen. Deze acties leggen ze vast op film. Veel van deze films worden gepresenteerd
in een installatie-achtige setting.
De tentoonstelling van The Yes Men in Museum Het Domein is de eerste solotentoonstelling van
The Yes Men. Het is een soort overzicht van werk dat dit duo in de afgelopen tien jaar gemaakt heeft.
Opdracht 1
McRevolutionaries, 2006
Bekijk de muren in de Tzone, de ruimte naast de balie.
Wat herken je?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Wat roept dit op?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Op deze aanplakbiljetten zijn iconische personen afgebeeld, die belangrijk zijn geweest
voor de politieke geschiedenis. Deze personen hebben er ook vaak op een activistische
manier voor gezorgd dat er iets veranderde of verbeterde in de politiek in de tijd dat zij
leefden – en dit heeft dus ook invloed heeft gehad op de politiek (regels, wetten) van nu.
Waarom worden ze hier ‘McRevolutionairies’ genoemd?
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
Opdracht 2
The Yes Men Fix The World, 2009
Het is donker in deze zaal, dus lees de vragen goed voordat je naar binnen gaat, zodat je
weet waar je op moet letten. In deze zaal kun je de tweede film van The Yes Men bekijken.
Bekijk een stuk van de film. Beantwoord daarna de vragen.
Waar doet deze zaal je aan denken? Leg uit.
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
Je hebt inmiddels een stukje van de film gezien. The Yes Men maken tijdens hun acties
gebruik van zogenaamde ‘Identity Correction’.
Probeer aan de hand van wat je hebt gezien op te schrijven wat volgens
jou ‘Identity Correction’ betekent.
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Probeer kort te beschrijven wat The Yes Men doen in het stukje film dat je
bekeken hebt.
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
Opdracht 3
Survivaballs, 2006
De Survivaballs zijn in een ruimte geplaatst met muurschilderingen.
De schilderingen die je op de muur ziet stellen rampen voor.
Welke rampen zie je op de muur?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
De Survivaballs zijn zó in de ruimte geplaatst, dat het lijkt alsof je in deze pakken alle
rampen kunt overleven.
Vergelijk de muurschilderingen met de Survivaballs in de lucht.
Waardoor lijkt het alsof deze Survivaballs alles aan kunnen?
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
De video die bij de Survivaballs hoort, is een deel van de film die in de bioscoopzaal
wordt afgespeeld. Waarschijnlijk heb je net een ander stuk van de film gezien.
Bekijk de video waarin de Survivaballs te zien zijn op YouTube:
http://www.youtube.com/watch?v=_3a3XBnMe5Q
Het doel van The Yes Men is om bedrijven te ontmaskeren, om zo het publiek kritischer
te laten kijken naar de bedrijven.
Aan het eind van de video komen er een aantal geïnteresseerden naar The Yes Men
toe die enthousiast zijn over de Survivaballs en er graag wel een willen bestellen.
Is het The Yes Men gelukt deze mensen kritischer te laten kijken naar
het bedrijf? Leg uit.
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
Op de wand naast de Survivaball die op de grond staat is ook een muurschildering
gemaakt. Misschien herken je dit soort afbeelding wel. Je krijgt het vaak bij dingen die
je in de winkel koopt, bijvoorbeeld het mobieltje dat nu waarschijnlijk in je broekzak zit.
Het is een gebruiksaanwijzing. Misschien dat het je doet denken aan de
gebruiksaanwijzingenvan Ikea: deze bestaan uit plaatjes zonder tekst.
Maak zelf een gebruiksaanwijzing: Probeer (zoals The Yes Men)
in 5 afbeeldingen uit te leggen hoe je iemand kunt bellen met
jouw mobieltje.
Opdracht 4
Yes Lab - The Action Switchboard, 2014
& The New York Times Special Edition, 2008
Je bent net via de ruimte waar The New York Special Edition hangt The Action
Switchboard-ruimte binnen gelopen waarin zich de tekst ‘Join a movement. Make
headlines.’ bevindt.
De tekst: ‘Join a movement. Make headlines.’ zou iets te maken
kunnen hebben met de inhoud van deze speciale New York
Times-editie. Leg uit waarom.
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Wat suggereert de spiegel op de muur bij de tekst:
‘Join a movement. Make headlines.’?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Op de tafel met computers en flyers ligt een boek: ‘Beautiful Trouble’. Dit betekent:
‘Goede Wanorde (wanneer er iets gebeurt waardoor er een soort chaos ontstaat,
bijvoorbeeld door een opmerking of doordat iemand iets doet)’, ‘Goede Chaos’,
‘Het mooie van in de problemen komen’. Bij de manier waarop The Yes Men dingen
doen is eigenlijk ook wel sprake van een soort ‘Mooie Wanorde’ of ‘Goede Chaos’.
Kun je uitleggen waarom?
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
In deze ruimte kun je via de computer ideeën voor acties uitwisselen met anderen.
Je kunt via internet (dus thuis kan het ook!) een idee voor een actie opsturen naar dit
Switchboard-systeem. Dit systeem checkt of het idee ‘oké’ is. Als dit zo is, krijg jij als
persoon die het idee heeft ingestuurd een berichtje. Hiermee kunnen ze je laten zien wie
er in de buurt dezelfde ideeën heeft als jij: Zodat jullie er misschien wel samen iets aan
kunnen doen.
The Yes Men voeren acties uit, omdat ze graag willen dat er dingen in de wereld
veranderen.
Stel: Jij gaat actie voeren op school. Waar zou jij actie
tegen/voor voeren (dit moet dan natuurlijk met school te maken
hebben)?
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
Hoe zou jij dit dan doen? Probeer iets te verzinnen wat te maken
heeft met de manier waarop The Yes Men hun acties aanpakken.
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
Opdracht 5
Fibres And Textiles For Future, 2001
Veel kledingstukken die in winkels verkocht worden, worden niet gemaakt in het land waar
je het koopt. Het bedrijfsmanagement (dus de ‘grote baas’) kan bijvoorbeeld in de
Verenigde Staten werken, terwijl de kleding wordt gemaakt in Aziatische landen.
Je ziet hier de gouden outfit van The Yes Men. Deze is ook te zien in de video die in deze
zaal gespeeld wordt: Fibres and Textiles for Future. Omdat deze video onderdeel is van
een aantal video’s die hier worden gespeeld, kun je het filmpje ook bekijken op YouTube:
https://www.youtube.com/watch?v=Eo-1W_8otS4
The Yes Men deden zich op een belangrijke conferentie voor als personen van de
Wereldhandelsorganisatie (WTO). Deze organisatie is belangrijk als het gaat om handel
tussen landen, dus ook op het gebied van het handelen in kledingstukken. Daarbij is dus
het management, de verkoop en productie ervan een belangrijk onderwerp.
Het doel van The Yes Men is dat het publiek hun
boodschap onthoudt (en er iets mee doet). Denk
je dat het publiek deze conferentie is bijgebleven?
Ja
/
Nee
Waardoor komt dat volgens jou? Noem kenmerken.
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Het meest opvallend is de grote penis die deel uitmaakt van deze gouden outfit.
Waarvoor zou dit symbool kunnen staan?
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
Waarom zouden The Yes Men nou juist de
penis-grootte zo hebben overdreven, als je denkt aan
de personen voor wie deze outfit gemaakt
is (managers)?
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
Volgens The Yes Men was deze outfit de beste manier om van een afstand de productie
in de gaten te houden en op een afstand met arbeiders te kunnen communiceren. In
het pak zit namelijk een videoschermpje. Ook ontvangt het pak een trillingen wanneer
het goed of minder goed gaat met de productie - dus het maken van de kledingstukken.
Deze twee functies (het videoschermpje en de trillingen) komen door de outfit misschien
ongeloofwaardig over. De boodschap van The Yes Men is dat de functies van het pak ooit
realiteit zullen worden. Doordat je zo op een afstand de productie in de gaten
kunt houden, hoeft er minder vaak naar het andere land gereisd te worden
en dat is goedkoper.
Denk jij dat er over een paar jaar gebruik gaat
worden gemaakt van dit soort functies?
Of gebeurt het nu misschien ook al?
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
Om deze outfit te kunnen laten functioneren, dus ‘werkend te maken’, moet er bij de
arbeiders die de kledingstukken maken een chip ingebracht worden. Deze chip moet
dan geplaatst worden in de schouder van de arbeiders. Dan ontvangt de outfit
namelijk pas trillingen en kan degene die de outfit aanheeft pas met de arbeiders
contact leggen en communiceren.
Vind jij dat dit mag?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Iets soortgelijks gebeurt al bij dieren door middel
van een chip in het oor. Wat vind je daarvan?
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
Opdracht 6
Tentoonstelling - Titelverklaring
Je hebt nu de tentoonstelling van The Yes Men bekeken, met als titel: Out-Smarting
Capitalism.
Schrijf hieronder de betekenis van het woord
‘Outsmarting’op. Als je het niet weet, kun je het
opzoeken (je kunt hiervoor je mobieltje gebruiken).
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
Welke van de werken verwijst naar jouw mening het
duidelijkst naar de titel van de tentoonstelling?
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
Opdracht 7
Eigen mening
Wat vond je van de tentoonstelling?
Wat vind je van de manier waarop
The Yes Men actie voeren?
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................