Wereldtentoonstellingen

Impressie van wereldtentoonstelling in Parijs 1900
!!
[Terug]
Wereldtentoonstellingen zijn grote internationale exposities die sinds 1851
(Londen) in verschillende landen gehouden zijn en waar de deelnemende landen een
beeld kunnen geven van hun economische, sociale, culturele en technische ontwikkeling. Vaak resteert er een gebouw of kunstwerk van een wereldtentoonstelling,
zoals in 1889 de Eiffeltoren (afbeelding 1).
!
!
!
1. Eiffeltoren in aanbouw
“De Parijse wereldtentoonstelling van 1900 was een uitbarsting van massaliteit en
techniek. De vijftig miljoen bezoekers vielen van de ene verbazing in de andere. Er
stonden röntgenapparaten waarmee je dwars door man en vrouw kon heenkijken, er
was een autotentoonstelling, er stonden toestellen voor draadloze telegrafie en
buiten reed de eerste ondergrondse metro, in nog een anderhalf jaar aangelegd.
Veertig landen deden mee. Californië had een goudmijn laten uitgraven, Egypte
kwam met een tempel en een antieke grafkamer, het Verenigd Koninkrijk showde
met alle koloniën van het imperium, Duitsland had een stoomlocomotief die 120 km.
per uur kon rijden, Frankrijk toonde het motorvliegtuigmodel van Clément Adler, een
reusachtige vleermuis met vleugels van vijftien meter, want eens zou een mens toch
de aarde kunnen verlaten.
Er stond een danspaleis waar permanent alle soorten ballet werden opgevoerd, een
Grand Palais waar de bezoeker voor twee francs op een speciaal plafond de hele
wereld kon afreizen: van de Japanse bloesemtuinen, via de Akropolis, tot de
Spaanse kusten, alles met groot vakmanschap geschilderd. Er was een cinerama,
een variant op het panorama, waar je kon genieten van het uitzicht uit een luchtschip
of de Trans-Siberië-expres. De militaire afdeling presenteerde de nieuwste
wapentechnieken zoals de mitrailleur en de torpedo. En er draaide, helemaal nieuw,
een fono-cinematheater met nieuwsfilms die werden begeleid door het geluid van
een fonograaf (eerste geluidsrecorder/speler).
In de kelders van het elektriciteitspaleis zorgden 92 stoomketels voor de elektriciteit:
de elektrische trein, de roltrappen, het trottoir roulant, het Grote Wiel met zijn tachtig
hangende wagons. Licht was er in een verbijsterende overdaad zoals 4500 lampen
alleen al in de erezaal van het Elektriciteitspaleis zelf.
!
Aan weerskanten van de Seine, van het Grand Palais tot aan de Eiffeltoren zag je 22
nationale paviljoens, waaronder een stijve Duitse herenvilla, een Moors paleis uit
Turkije, een houten Noors landhuis en een nep-renaissancepaleis uit Italië”
Zo kreeg de bezoeker een overzicht van de geschiedenis van de mensheid via
architectuur en in musea opgestelde kunstvoorwerpen.
Bijzonder voor de wereldtentoonstellingen was ook het showen van producten uit
koloniale gebieden. Dat ging zo ver dat hele dorpjes werden nagebouwd en soms
zelfs bewoners uit verre landen gedwongen werden om er voor de show bij te gaan
zitten, dansjes te doen en ambachtelijke werkzaamheden te verrichten. De gedachte
hierachter was het publiek te laten zien hoe ‘achterlijk’ die primitieve culturen waren
in vergelijking met ons superieure westen. Men beschouwde immers de blanke
(heterosexuele) westerling als het eindpunt van een lange ontwikkeling vanaf de
prehistorie. De inboorlingen boden de westerling een blik op hoe wij ooit in een ver
verleden zelf geweest waren, namelijk aapachtige wezens. Deze benadering was
natuurlijk behoorlijk racistisch en vormt dan ook een grote smet op een aantal
wereldtentoonstellingen zoals die van Amsterdam in de negentiende eeuw.
!
Bron: onder andere het boek ‘In Europa’ van Geert Mak
!
!
!
!
2. Nederlands-Indisch paviljoen Parijs 1900
!
!
Vraag:
!
Noem vier sociaal-culturele functies van wereldtentoonstellingen en geef waar
mogelijk voorbeelden hoe elke functie tot uitdrukking kwam in de negentiendeeeuwse wereldtentoonstellingen.
!
[Terug]
!Antwoordmodel:
!Vier van de volgende sociaal-culturele functies van wereldtentoonstellingen
! • Laten zien van de stand van zaken (of: de vooruitgang) van de wetenschap en
•
•
•
•
!
!
techniek. Voorbeelden: de Eiffeltoren (ingenieursbouw met skeletconstructies van
staal en glas), de fonograaf, de film, naaimachine, lamp, electriciteit, röntgenstralen,
wapens enz.)
Bevestigen/showen van de nationale identiteiten, het eigene van een natie, land, volk
Voorbeelden: (nep)architectuur, (podium)kunst, presentaties enz.
het tentoonstellen van vreemde, ‘primitieve’ culturen die zijn ontdekt door de
kolonialisten; soms naïeve tot zelfs racistische bevestiging van het westerse
superioriteitsdenken. (temporary ancestors = zij zijn wat wij in een ver verleden
waren). Ook wel oprechte interesse in vreemde exotische culturen
Economische stimulans voor het land waar de wereldtentoonstelling wordt gehouden
door bijvoorbeeld aanleggen elektriciteitsnet, nieuw vervoer, renovatie en
nieuwbouw, uitgaansleven, handelscontacten, infrastructuur, pers (kranten,
tijdschriften). Voorbeeld: Parijse metronetwerk
Puur historicisme: overzicht geven van kunstgeschiedenis/architectuurgeschiedenis
(soms zoals in Parijs door nagemaakte gebouwen uit de historie van verschillende
landen)
EINDE
[Terug]

Download Report