Het Ierse spook

VISIE IERLAND
14 25 APRIL 2013 | WWW.TRENDS.BE
BATTERY COURT, LONGFORD
Een spookwijk,
nauwelijks vier jaar oud.
Ierland ligt bezaaid met spookwijken, trieste getuigen van een op hol geslagen
vastgoedmarkt. Tussen 2004 en 2008 bouwden de Ieren woningen en kantoren
die niemand wou en die niemand kon betalen. Anno 2013 is het stof gaan liggen,
maar de spookwijken en de ﬁnanciële putten zijn er nog. Een reportage, dwars
door de Ierse wastelands. SAM DE KEGEL IN IERLAND, FOTOGRAFIE STIJN PIETERS
WWW.TRENDS.BE | 25 APRIL 2013 15
VISIE IERLAND
E
289.451
en gigantische ruwbouw in
hartje Docklands, het ﬁnanciële centrum van Dublin, kijkt
ons aan in al zijn eenzaamheid, terwijl de wind door zijn
skelet giert. Op de verlaten
bouwwerf liggen funderingen,
bouwafval en betonijzer. Op
de metershoge blauwe omheining lezen we: ‘Back in the day,
you were born with original sin. Now it’s
original debt. Every man, woman and child
is footing the bill for a load of empty buildings.’ De Ieren gooien niet met molotovcocktails, maar protesteren met vlammende taal. In de traditie van Ierse grootmeesters als Jonathan Swift en James
Joyce. Ironie en verbaal vuurwerk als
ultiem verweermiddel.
Dit gevaarte van beton en ijzer moest
het nieuwe hoofdkwartier van de Anglo
Irish Bank worden. Rond het millennium
waren de grote banken van Ierland de
grote aanjagers van de vastgoedmarkt.
Tegen lage rentes leenden ze miljarden
euro’s aan overambitieuze projectontwikkelaars, met Anglo Irish Bank als een
van de meest agressieve kredietverleners.
Tussen 2004 en 2007 werden 324.400
nieuwe woningen, appartementen en
kantoren gebouwd. De vastgoedprijzen
stegen jaarlijks met gemiddeld 20 procent. Eén cruciale, economische wet werd
over het hoofd gezien: het aanbod overtrof steeds meer de vraag. Ierland leed
aan een bouwwoede, en bijna iedereen
was besmet. Toen de zeepbel uiteenspatte
in 2008, was naar schatting 80 procent
van het nieuwe vastgoed onbewoond en
40 procent niet voltooid.
Toen de zeepbel
uiteenspatte
in 2008, was naar
schatting 80 procent
van het nieuwe
vastgoed onbewoond
en 40 procent
niet voltooid.
Sterke lobby
Rob Kitchin, professor aan de Nationale Universiteit van Ierland (NUI) en
directeur van het National Institute for
Regional and Spatial Analysis (Nirsa),
bracht in 2010 als eerste de problematiek van de spookwijken in kaart. “In
2002-2003 sloegen vraag en aanbod al
op hol, omdat de vraag kunstmatig werd
opgedreven”, vertelt Kitchin. “Velen
kochten vastgoed om het te verhuren of
snel weer te verkopen. Die laatste categorie lag helemaal niet wakker van huurders. Ze speculeerden en kochten enkel
een huis om het een jaar later met zo veel
mogelijk winst te verkopen. In 1991
bedroeg de gemiddelde prijs van een
nieuw huis 66.900 euro. In 2007 was dat
322.600 euro, een stijging van liefst 382
procent. De vraag werd ook enorm aangezwengeld door de ﬁscale stimuli die
projectontwikkelaars kregen, zoals een
verhoogde investeringsaftrek. Hadden
we enkel de pure marktvraag gevolgd en
minder ﬁscale stimuli gegeven, er zou
veel minder gebouwd geweest zijn.”
De meeste economen wijzen de banken en ontwikkelaars als hoofdschuldigen aan, maar Kitchin spreekt liever over
16 25 APRIL 2013 | WWW.TRENDS.BE
HUIZEN
kantoren en appartementen
stonden in 2011 leeg in Ierland
1770
SPOOKWIJKEN
zijn er ofﬁcieel in Ierland. Het echte cijfer
schommelt wellicht rond 2800
IN 8,5
PROCENT
van de onvoltooide spookwijken wordt
nog gewerkt door bouwondernemers
Bronnen: NIRSA (University of Ireland)
en Department of Environment,
Community and Local Government
een ménage à trois, waarin ook de centrale en lokale overheden verre van vrijuit gaan. “De lobby van de bouwsector
en projectontwikkelaars was — en is —
bijzonder sterk, met rechtstreekse lijnen
naar de nationale politici. Uiteindelijk
moesten de gemeenteraadsleden de ﬁnale
toestemming geven. Maar ook al gaven
hun ruimtelijke planners een negatief
advies, omdat een wijk bijvoorbeeld in
overstromingsgebied lag, toch keurden
ze bijna alle projecten goed. Er was zeker
corruptie op kleine schaal, maar tegelijk
rijfden de steden en gemeenten hefﬁngen binnen die ontwikkelaars moesten
betalen opdat de gemeente de randinfrastructuur kon bouwen. Vele landelijke
gemeenten zagen hun kans schoon om
te groeien en extra inwoners aan te trekken, vooral pendelaarsgezinnen die de
peperdure huizen in Dublin niet konden
betalen.”
De Muppet Show
In 2008 kende het sprookje van de Keltische Tijger, dat startte in 1993, een
abrupt einde. Na de val van de Amerikaanse zakenbank Lehman Brothers en
de daaropvolgende bankencrisis, barstte
ook in Ierland de vastgoedbubbel. Miljoenenleningen die de projectontwikkelaars bij banken hadden afgesloten, konden niet worden terugbetaald omdat de
vastgoedprijzen razendsnel daalden. Alle
Ierse banken gingen in het rood. Anglo
Irish Bank, waarvan de waarde in 2007
nog werd geschat op 13 miljard euro,
werd begin 2009 genationaliseerd en is
sindsdien het mikpunt van spot.
In november 2012 ging in Dublin zelfs
een musical in première waarin Muppets-poppen de strapatsen van de bank
uitbeeldden. Paul Howard schreef het
scenario: “Een jong koppel wordt door
een overambitieuze kennis overtuigd om
890 miljoen euro te lenen om een woonen shoppingcenter te bouwen op het
eilandje Inisduill, een Ierse metafoor voor
het Ierland van voor de boom. Aan het
einde van de rit zijn ze alles kwijt.
(cynisch) Het was heel moeilijk om de
waanzin van de Ierse vastgoedbubbel te
parodiëren, omdat de werkelijkheid zo
krankzinnig was. Het is goed dat de Ieren
via deze musical hun frustraties even
kunnen weglachen. Want onder meer de
HET FINANCIËLE
CENTRUM VAN DUBLIN
Deze ruwbouw moest het nieuwe
hoofdkwartier van Anglo Irish
Bank worden. De bank is nu
genationaliseerd.
nationalisatie van Anglo Irish Bank — die
30 miljard euro kostte — zal onze toekomst nog minstens twintig jaar bepalen.”
De voorstad groeit niet meer
De Ierse regering richtte na de vastgoed- en bankencrash een bad bank op,
de National Asset Management Agency
(Nama), en kocht voor 88 miljard euro
slechte leningen op bij vijf Ierse banken.
Nama ‘beheert’ sindsdien de meeste
spookwijken, maar hult zich daarover in
stilzwijgen. De regering moest op haar
beurt leentjebuur spelen bij het IMF, de
ECB en de Europese Unie, waaraan ze in
2010 noodsteun of krediet vroeg en kreeg:
85 miljard euro.
De rest zou geschiedenis moeten zijn,
maar niets is minder waar. Want de gevolgen van de vastgoedcrash zinderen na tot
vandaag. In de rand van Dublin bezoeken we Castlemoyne. Op het eerste
gezicht een gewone woonwijk, maar hoe
meer we rondwandelen, hoe meer de
Per week verkassen 1300 Ieren - bijna
uitsluitend jongeren - naar andere oorden,
met Australië als topbestemming.
leegstaande en/of onvoltooide huizen
opvallen, verscholen achter hekkens. Hier
en daar zijn de ramen en deuren dichtgetimmerd. In een van die akelig stille
straten woont een gezin met twee jonge
kinderen. Journalisten zijn ze hier liever
kwijt dan rijk, niemand geeft graag toe
dat hij in een spookwijk woont. Ze kochten hun huis in 2007, één jaar voor de
crash, toen de vastgoedprijzen nog de
pan uit rezen. “Maar jammeren heeft
geen zin. We hangen vast aan onze hypotheek”, vertelt de vader. “Vier jaar geleden was het nog veel erger, ondertussen
is de rommel grotendeels opgekuist.
Natuurlijk hopen we dat we er enkele
buren bij krijgen, maar we hebben in ieder
geval geen hinder van geluidsoverlast.”
Enkele kilometers verderop krijgt de
vastgoedcrisis pas echt een megalomaan
gezicht, in de vorm van het compleet verlaten winkel- en wooncentrum Clongrifﬁn Town Centre opdoemt. Clongrifﬁn was tijdens de vastgoedboom Ierlands
grootste stadsontwikkelingsproject. Het
moest een nieuwe voorstad worden, met
3500 nieuwe woningen, 11.700 vierkante
meter winkelruimte, 1100 parkeerplaatsen, een supermarkt, cafés, restaurants
en een cinemacomplex. De enige zielen
die wij tegen het lijf lopen, zijn vijf goedgemutste moslims die er een zaaltje huren
in afwachting van hun nieuwe moskee.
Voor de rest enkel een oorverdovende en
onverschillige stilte. Wanneer we later
Finnegan Menton contacteren, een ≤
WWW.TRENDS.BE | 25 APRIL 2013 17
VISIE IERLAND
≤ bekende Ierse vastgoedmakelaar die de
site nog altijd promoot op zijn website,
blijft het al even stil, behalve het obligate
“geen commentaar”.
Een bordje vlakbij een braakliggend
terrein vol bouwafval waarschuwt ouders
om hun kinderen niet op de werf te laten
spelen. Kapotte rioleerbuizen en zandheuvels zijn intrigerende speelplekjes,
maar vorig jaar stierf de tweejarige Liam
Keogh op het terrein van de spookwijk
Glenatore. Hij was door een gat in een
omheining gekropen en lag met zijn
hoofdje in een modderpoel vlakbij een
open riool. Of hoe de vastgoedbubbel niet
enkel ﬁnanciële slachtoffers maakte.
Het geld is op
New Wastelands. Hearts of Darkness.
Castles Built in Sand. De Ieren hebben
veel koosnaampjes voor hun spookwijken. De regering formuleerde er zelfs een
deﬁnitie voor: een spookwijk telt minstens tien gebouwen, waarvan minstens
de helft leeg staat of onvoltooid is. In 2012
paste de regering de deﬁnitie aan en kwamen enkel nog onvoltooide huizen in
rekening. Daardoor zakte het aantal ‘ofﬁciële’ spookwijken van 2876 in 2011 tot
1770.
We trekken naar de landelijke county
Leitrim, waar de bouwgekte ooit hoge
toppen scheerde. In Leitrim waren tussen 2006 en 2009 maximaal 590 nieuwe
woningen nodig om aan de vraag te voldoen. Dat belette niet dat er 2945 werden gebouwd. Onderweg, op de radio,
regent het vragen en protesten over de
‘property tax’. Voortaan moeten alle huiseigenaars een belasting betalen op basis
van de waarde van hun vastgoed. Voor
een huis van 230.000 euro betaal je 405
euro per jaar. Voor veel Ieren, wier loon
al fel gekortwiekt werd, is het de druppel die de emmer doet overlopen.
Nochtans was het in Ierland vooral de
oververhitte liaison tussen projectontwikkelaars en banken die de crisis veroorzaakte. Toch worstelen vandaag ook
veel particulieren met de afbetaling van
hun hypotheeklening. Volgens de centrale bank waren eind vorig jaar 94.488
Ieren, of 11,9 procent van de hypotheeknemers, minstens negentig dagen te laat
met het terugbetalen van hun hypotheek.
23.523 Ieren betalen al meer dan twee
jaar hun woninglening niet meer terug.
18 25 APRIL 2013 | WWW.TRENDS.BE
CASTLEMOYNE,
DE RAND VAN DUBLIN
De weinige bewoners
klagen in ieder geval niet
over geluidsoverlast.
Wegwezen
In Drumshanbo, een onooglijk dorp van
800 zielen, staan 100 huizen leeg. Op een
heuvel ontdekken we achttien ogenschijnlijk verlaten woningen. Er staan ook
twee ruwbouwen, met een ijzeren hekken afgescheiden van de ‘bewoonbare’
huizen. Het lijkt alsof de bouwvakkers in
allerijl hun biezen hebben gepakt. Een
verroeste ladder staat tegen een muur,
naast emmers verf en gipsplaten. De tristesse waait recht in ons gezicht, en toch
wonen hier enkele mensen.
Bryan (17) huurt voor 400 euro per
maand een huis dat binnenin meer weg
heeft van een kraakpand. De ravage is
enorm, de stank niet te harden. De haveloze jongeman excuseert zich uitgebreid
voor de rommel. “Dit land heeft een revolutie nodig, maar de Ieren komen niet op
straat. Zodra ik kan, trek ik naar Spanje
of Frankrijk. Ik volg een cursus als kajaken windsurﬁnstructeur. Vrienden van mij
zitten in Australië met een werkvergunning voor twee jaar.” We komen ze tijdens onze trip vaker tegen. Jongeren die
geen toekomst meer zien in Ierland en
maar aan één ding denken: emigreren. De
jongerenwerkloosheid piekt en de voorbije jaren verkasten wekelijks 1300 Ieren
— bijna uitsluitend jongeren — naar andere
oorden, met Australië als topbestemming.
Toch is niet iedereen hier ongelukkig.
Cathal McMorrow (71) en zijn vrouw
genieten van hun oude dag in de spook-
wijk Cnoc An Luir. Na zijn pensioen verkasten ze van Londen naar de Ierse Midlands. “Ik ben hier geboren, en wil hier
sterven.” Zijn uitzicht: twaalf protserige
en omheinde maar vooral leegstaande villa’s. Die knagen ook aan de waarde van
zijn huis. “Ik kocht dit huis voor 210.000
euro, nu is het nog 100.000 waard. Voor
jonge gezinnen is zoiets een ramp, maar
wij zijn hier gelukkig en we wonen rustig. Als we dood zijn, weten we gelukkig
niet voor hoeveel het verkocht wordt.”
Oorlogsgebied
We zetten koers naar Longford, een van
de zwaarst getroffen regio’s. In Longfordstad staat meer dan de helft van de handelszaken leeg. Vlakbij het centrum rijden we de spookwijk Battery Court binnen. Brand new launch of luxurious family
homes. If you lived here, you’d be home
now, schreeuwt een bord cynisch. Hier
staan tientallen mooi afgewerkte huizen
al vier jaar leeg, zelfs de tuintjes waren al
aangelegd. Iets verderop in de wijk
schermt een hoog hekken dertig villa’s
zonder dak af van de buitenwereld. Verkopers van omheiningen doen gouden
zaken in Ierland, net als bewakingsﬁrma’s wier camera’s inzoomen op deze
huizengetto’s.
Dit deel van de wijk heeft iets van oorlogsgebied, alsof er een stukje stad is
gebombardeerd. Tonnen bouwafval en
splinternieuw materiaal spelen haasje- ≤
Elegance is an attitude
The Longines Master Collection
A N T W E R P E N : S L A E T S 0 3 / 213 5 0 81
BRUSSEL (1000) : TOLLET JOAILLIERS 02/218 11 93
E E K L O : D E M A E R E 0 9 / 37 7 2 3 78
G E E L : HUYBR ECHTS 014/58 8 6 6 3
G E N T : B O U V E R N E 0 9/ 2 23 9 5 72
G E N T : VA N B I G N O OT 0 9/ 2 25 9 6 8 5
G E NT : VA NHOUT TEGHEM 0 9/225 50 45
H A S S E LT : D E P O OT E R 011/ 2 2 24 21
H A S S E LT : FR A N S S E N 011/ 2 2 42 5 8
H A S S E LT : O RY E 011/ 24 3 2 6 8
I E PE R : VA ND ROMME 0 57/20 10 4 3
KO R T R I J K : N YS 0 5 6 / 21 2 3 4 0
KNOKKE : ROEL ANDT 050/61 14 01
LEU VE N : VERMEIREN 016/22 28 16
LI N K E B E E K : HE YM A NS 02 /38 0 6 6 16
M O R T S E L : VA N R O OY 0 3 /4 4 9 8 6 51
OOSTK AMP : VANQUAETHEM 050/82 73 73
OUDENA ARDE : VANDE VELDE 055/31 15 48
www.longines.com
Simon Baker
R O E S E L A R E : P O O L S 0 51/ 2 0 12 5 6
R O N S E : B AU W E N S 0 5 5 / 21 47 01
S C H O T E N : C AV E N S 0 3 /6 5 8 4 3 21
S I NT- N I K L A A S : M A R TEN S 0 3/ 76 6 31 61
T U R N H O U T : LU Y T E N 014 /41 18 9 8
WA R E G E M : CA ST EU R 0 5 6 /6 0 19 51
VISIE IERLAND
≤ over. In een van de afgewerkte huizen
doet Brian O’Farrell (63) kleine herstellingen voor een curator. De nuchtere
bouwvakker zit al veertig jaar in de bouwsector, die in 2007 een abnormale 25 procent van het bbp vertegenwoordigde. Nu
is dat nog 5 procent. “Oh man, we lost the
run on ourselves. Ik heb al vijf jaar nauwelijks werk. Dertig jaar geleden bouwden we 25.000 huizen per jaar, en konden we zelfs die niet allemaal verkopen.
Tussen 2003 en 2006 werden er dat
70.000 tot 90.000 stuks per jaar. Op een
bepaald moment bouwden we alleen nog
maar huizen voor de buitenlandse bouwvakkers die we tijdelijk hadden ingehuurd.
Iedereen stapte mee op de trein: ontwik-
man werd bijna gevild door alle betrokken spelers. Je hoeft nochtans geen econoom te zijn om te weten dat huizenprijzen niet vijftien jaar lang elk jaar met
10 procent kunnen stijgen. “Iedereen
dacht ook dat hij aan het winnen was,
maar uiteindelijk verloor iedereen, zelfs
de boeren die land verkochten aan ontwikkelaars. Zij investeerden hun
opbrengst in risicovolle beleggingen en
verloren vaak hun fortuin. En niet alle
ontwikkelaars waren alleen maar speculanten. Veel kleinere bouwondernemers
zorgden voor jobs in hun dorp en wilden
extra welvaart brengen. Het waren heus
niet allemaal hebzuchtige en gewetenloze ondernemers.”
“Typisch voor een zeepbel: als iedereen erin
zit, zal iedereen ontkennen dat er een is”
Rob Kitchin, professor
kelaars, banken, politici, ruimtelijke planners, gemeenteraadsleden en particulieren. Toen kleine en grote investeerders
dan nog begonnen te speculeren met huizen, was het hek helemaal van de dam.
Sommigen opperen nu om een aantal van
die onafgewerkte huizen met de grond
gelijk te maken, terwijl circa 5000 Ieren
geen dak boven hun hoofd hebben. Zonde,
toch?” Drie van zijn vier kinderen zijn
werkloos; ze werkten vroeger in de bouwsector. Zijn dochter heeft meer geluk: zij
is veilingmeester en veilt huizen voor
spotprijzen.
Er is hoop
De vraag blijft wie de grote schuldige
is: de overmoedige projectontwikkelaars,
de hebzuchtige banken, de opportunistische politici? En waren boeren of aannemers die zich plots ontpopten tot investeerders, echt wel zo naïef? Volgens professor Rob Kitchin heeft het geen zin een
hoofdschuldige te zoeken. “Stel je voor:
jij koopt een huis in 1989 en ziet de waarde
elk jaar stijgen. Het laatste wat je dan zegt
is ‘dit is onhoudbaar’. Typisch voor een
zeepbel: als iedereen erin zit, zal iedereen ontkennen dat er een is.”
De Ierse economist Morgan Kelly was
in 2007 een roepende in de woestijn: “Dit
eindigt in een vastgoedcrash.” De arme
20 25 APRIL 2013 | WWW.TRENDS.BE
Onze laatste tussenstop is Corrig Glen,
in Portarlington. Een gemeentearbeider
tipt ons: “De mensen leven er in angst, er
is veel vandalisme.” Hij heeft niet overdreven. De toegangsweg tot de blok appartementen is gebarricadeerd. Ramen zijn
ingegooid, de luxueuze badkamers en
keukens grotendeels geplunderd. Er is
plaats voor 200 bewoners, maar er wonen
slechts 14 mensen, vooral eenzaten die
aan lager wal geraakt zijn. Tot we plots,
tussen alle lelijkheid, een appartementje
zien met een piekﬁjn perkje van kiezelstenen en kleurrijke planten. Sara (23)
woont hier met haar vriend en twee kinderen. Een aantal van deze appartementen is nu eigendom van de gemeente die
ze verhuurt tegen een spotprijs. De studente economie betaalt een schamele 160
euro per maand. “Maar zodra ik kan, ben
ik hier weg. Ik wil niet dat mijn kinderen
hier opgroeien.” Ondertussen creëerde
ze haar eigen eilandje van schoonheid,
als buffer voor het afval.
Het beeld van de jonge vrouw laat ons
de rest van de trip niet meer los. Ze symboliseert hoop in bange dagen. En de wil
om vooruit te geraken. Ook professor
Kitchin leeft op hoop: “We voerden ingrijpende economische hervormingen door.
De huizenmarkt stabiliseert zich, de
export groeit lichtjes, maar we hebben
DE BIECHT VAN EEN
PROJECTONTWIKKELAAR
Simon Kelly, een voormalige grote projectontwikkelaar, klapte als een van de
eerste en enige uit de biecht. Hij schreef
er een boek over: Breakfast with Anglo.
Samen met zijn vader Paddy stond hij in
2008 bijna 1 miljard euro in het krijt bij
zijn schuldeisers. Hij heeft meer dan
zeven levens nodig om alles terug te
betalen.
Simon Kelly: “We sloten miljardendeals
af in bruine cafés maar evengoed in
chique casino’s, met Anglo Irish Bank als
onze grote bondgenoot. Het ging er
allemaal heel persoonlijk aan toe. We
ondertekenden met een vingerknip persoonlijke waarborgen, waardoor we na
de crash allemaal bankroet gingen of
opgevist werden door Nama. ‘De dag dat
je koopt, is de dag dat je verkoopt’, was
onze leuze.”
Kelly steekt de hand resoluut in eigen
boezem: “Velen werpen een steen naar
de Duitse banken waar de Ierse banken
miljoenen euro’s leenden, zodat het leek
of er een eeuwige aanvoer van cash was.
Maar wij, de Ieren, hebben allemaal
samen de vastgoedzeepbel gecreëerd.
The comfort is in the crowd, even if it’s
heading over the cliff. Nu worden we
honderd jaar terug geslingerd.
Eeuwenlang werden we overmeesterd
en waren we arme pachters (Ierland
werd pas onafhankelijk op 6 december
1921, n.v.d.r.). Een eigen lapje grond
verwerven stond gelijk met zelfbeschikking en vrijheid. En daarvoor waren we
bereid om onszelf diep in de schulden te
steken. Veel te diep.”
vooral extra jobs nodig. Die moet van onze
kmo’s komen, in sectoren als ICT, hernieuwbare energie en farma. Onze economie teert te veel op buitenlandse investeringen (Ierland heeft een lage vennootschapsbelasting van 12,5 procent die
vele multinationals in de jaren negentig
overtuigde om hun Europees hoofdkwartier naar Ierland te verhuizen,
n.v.d.r.). De Ieren willen vooruit, ook al
zien we nu zwarte sneeuw. Kijk naar de
bewoners van de spookwijken. Drie jaar
geleden waren ze nog razend, nu hebben
ze zich verzoend met de situatie en maken
ze er noodgedwongen het beste van.” z
SIMPLY CLEVER
Nieuwe ŠKODA Octavia
Zijn verbazingskracht,
dat is zijn business.
Groter, meer ruimte, meer technologie én nog zuiniger. De nieuwe ŠKODA Octavia behoort deÔnitief tot een hogere klasse en
verrast met een hele reeks nieuwigheden. Zijn pure lijnen stralen tijdloze klasse uit. Neem gerust plaats achter het stuur en
ervaar zelf het ruimste interieur in zijn categorie, met een ruimte achteraan die zonder overdrijven royaal te noemen is. Voorts is
hij voorzien van verschillende intelligente uitrustingen, een ongezien veiligheidsniveau en heel wat gloednieuwe accessoires.
Bovendien zet de nieuwe ŠKODA Octavia verbluffende prestaties neer waardoor hij zich kan meten met de allergrootsten.
Er is reeds een Octavia 1.2 TSI Active voor € 14.992 excl. btw*
*Catalogusprijs excl. btw, geldig op 01/04/2013 in het deelnemende ŠKODA-netwerk,
zolang de voorraad strekt. Aanbieding voorbehouden aan professionele klanten.
Afbeelding enkel ter illustratie. Milieu-informatie (K.B. 19/03/2004) : www.skoda.be
3,8 - 6,1 L/100 KM.
CO2
99 - 141 G/KM.

Download Report