Innoveren in conservatieve markt

Innoveren in
conservatieve
markt
verviervoudigd. Op jaarbasis kan de verkoop daarvan lekker aantikken.
Inzet robots
De Bosgraaf Group combineert gekende technieken als frezen, lassen en buigen met de inzet
van robots om een volledig kaasproductiesysteem te ontwerpen. Het systeem is efficiënter
en hygiënischer dan bestaande systemen. Toch omarmen kaasproducenten niet vanzelf de
innovaties van het bedrijf uit Joure. ‘Onze klanten zijn veelal conservatief’, zegt directeur Rob
van Dalen.
Fluctuerende markt
De inzet van robots heeft Bosgraaf te danken
aan samenwerking met WWA uit Oosterhout
en subsidie van de NOM (Investerings- en
Ontwikkelingsmaatschappij
voor
NoordNederland) hielp een handje. Omdat Bosgraaf
onderdeel is van de grotere holding VADO kwam
het bedrijf zelf niet in aanmerking voor subsidie
(te groot voor MKB) maar kon dat wel via andere
partners in het project. De innovatie was (en is)
volgens Van Dalen noodzakelijk omdat de concurrentie groot is en de kaasmarkt enorm fluctueert; het ene jaar twee of drie grote projecten en
je hebt een klapper en een jaar daarop bijna geen
grote projecten. Mede daarom heeft Bosgraaf
een serviceafdeling en is tien jaar geleden de
convenience-poot opgezet met sandwiches en
wraps als uithangborden.
Duurzaam en hygiënisch
De vraag is nu: wat leveren die inspanningen op? Tot
nu toe verkocht Bosgraaf een drietal complete kaaslijnen van het nieuwe type; een in Duitsland, een in
Denemarken en een in Hoogeveen. De volgende die
er aankomt, staat in Rouveen (vlakbij Staphorst) en
daar worden ook robots toegepast. Of dit de klant
voordeel gaat opleveren? Het werkt direct kostenbesparend, maar is er ook ‘winst’ in hygiëne? ‘Ik
hoop dat het een rol speelt, onze ontwikkelrichting
speelt daar wel op in’, aldus van Dalen. ‘In een conservatieve markt hebben wij wat nieuws bedacht en
het past in onze drie kernpunten: verbeteren van
de kwaliteit, focus op duurzaamheid en het versterken van de marktpositie door innoveren.’ Als voorbeeld verwijst hij naar een volautomatische lijn die
Bosgraaf ontwikkelde voor het vullen, vouwen en
rollen van raps. ‘De enige in Europa. Misschien wel
de enige in de wereld.’
Tekst Aribert Guiking Beeld Bosgraaf Group
Wie deze zomer bij een tankstation in
Frankrijk een sandwich koopt, heeft waarschijnlijk iets in handen waar de Bosgraaf
Groep in Joure mee te maken heeft gehad.
Zeker als het gaat om het Franse merk
Daunat, marktleider in verse sandwiches.
Bosgraaf levert namelijk lijnen waarmee
sandwiches en wraps makkelijk gesmeerd
en belegd kunnen worden. Wie in eigen
land blijft en ergens een broodje kaas
koopt, treft wellicht hetzelfde lot want
Bosgraaf heeft - indirect - nog meer met
kaas te maken. Het bedrijf ontwerpt, ontwikkelt en produceert namelijk complete
lijnen voor kaasproducenten en verkoopt
deze wereldwijd. De 9 miljoen omzet per
jaar komt voor 50 procent uit Dairy (kaas),
25 procent uit Convenience (sandwiches
en wraps) en de resterende 25 procent valt
onder het onderdeel Service.
Complete procesgang
De klanten voor Dairy zijn kaasproducenten. De kaas wordt nog steeds gemaakt
zoals dat al jaren gaat: aan melk wordt
stremsel toegevoegd, daaruit ontstaat
wrongel, dat wordt in een ‘vat’ gelegd en
vervolgens samengeperst. Daarna wordt
28
Een ander voordeel van het nieuwe Bosgraafsysteem met de losse bakken is dat deze makkelijk
zijn te reinigen. Dit in tegenstelling tot bestaande
systemen die gesloten zijn waarbij je niet naar binnen kunt kijken wat er gebeurt. ‘Dat lijkt hygiënisch,
maar wie zegt niet dat er een sproeikop verstopt
raakt waardoor er wellicht bacteriegroei ontstaat?
Wat gebeurt er dan’, vraagt Van Dalen zich hardop
af. Echt innovatief is de inzet van robots aan het eind
van het kaasmaakproces. Na persing worden de
kazen gepekeld en volgt er rijping op een plank. In
het nieuwe systeem worden enige tientallen kazen
door middel van een zuignap opgepakt, tot halverwege ondergedompeld in een bad met coating,
teruggehaald en een halve slag gedraaid waarna ze
met de ‘droge kant’ op de plank worden gezet. Dit
om te voorkomen dat zij vastplakken aan de ondergrond. Door dat proces meerdere malen te herhalen
krijgt de kaas een coating om uitdroging en schimmelvorming te voorkomen. Ook hier levert besparing geld op. Normaal wordt de coating opgebracht
door roterende borstels zoals in een autowasstraat
en dan gaat een deel verloren.
Jaargang 6 Nummer 2
de kaas gepekeld en volgt een rijpingsproces waarna, al naar gelang de tijdsduur van
de rijping, het eindproduct het predicaat
jonge kaas of oude kaas krijgt toegewezen.
Plus de tussenliggende varianten zoals
jong belegen etc. Bosgraaf maakt perssystemen, systemen om de pekel aan te
brengen en systemen om de kaas te coaten. Het lijkt logisch om zo’n complete
procesgang als geheel te leveren, maar
dat is het niet. ‘Meestal maken meerdere
bedrijven onderdelen van zo’n systeem’,
verklaart directeur Rob van Dalen.
Conservatieve klanten
Hij noemt de branche waaraan hij levert
conservatief. ‘Zij bootsten nog steeds na
wat men vroeger met de hand deed.’ Deels
is dat verklaarbaar. Kaasproducenten zijn
vaak coöperaties van boeren en die hebben veelal geen grote vernieuwingsdrang.
Bovendien kost vernieuwing geld en hebben bijvoorbeeld MKZ of de gekke koeienziekte indirect invloed; melk heeft geen
negatief imago, maar de ziektes zorgen
wel voor terughoudendheid in investeringen. Desondanks koos Van Dalen twee jaar
geleden bewust voor iets nieuws. Want
hoewel er slechts een handjevol spelers is
dat complete ‘kaaslijnen’ aanbiedt, vissen
deze allemaal in dezelfde vijver. Een grote
concurrent zit zelfs vlakbij in Bolsward. Van
Dalen: ‘Als er nieuwe fabriek gebouwd gaat
worden in Nieuw Zeeland zit hij bij wijze
van spreken bij mij in het vliegtuig.’
Wei als waardevol product
Voor het nieuwe systeem ging Bosgraaf uit
van bestaande techniek en keek daarbij
naar praktische zaken als betere hygiëne,
minder energie- en minder waterverbruik. Een slimme vondst is het permanent
opvangen van wei, een bijproduct bij het
kaasmaken. Traditioneel wordt wei aan
het eind van het proces opgevangen en
deels gebruikt. Deels, want het bederft
snel en is niet meer goed bruikbaar. In het
nieuwe systeem wordt de wei constant
opgevangen in een opvangbak (weitray)
en deze loopt mee met het anderhalf tot
twee uur durende proces van kaasmaken.
Vroeger was wei een afvalproduct, goed
voor varkensvoer. Nu kunnen er waardevolle stoffen worden uitgehaald (o.a.
voor babyvoeding en geneesmiddelen)
en de laatste vier jaar is de prijs van wei
Jaargang 6 Nummer 2
29

Download Report