PLATENBONT PAINT SILKIES

Een van de eerste paints, let op kam...
UNIEKE
FOKTECHNISCHE
UPDATE DOOR
SAMENWERKING:
LEER VAN
AMERIKA!
Twee verschillende soorten paints...
Tekst en foto’s: Sigrid van Dort m.m.v.
Brenda Bettinger Gambill en Judy Lee
Juni 2014
PLATENBONT
PAINT SILKIES
Als je veel investeert in je sociale contacten en ook zelf veel bijdraagt, dan leer
je meer dan dat je alles voor jezelf houdt, of alleen komt halen en nooit iets
bijdraagt!
In 2010 kwam het boek Silkies and Silkie bantams uit bij TuinVee wat een
geweldige impact had in de Engelstalige zijdehoenwereld. Tot op de dag van
vandaag worden mij vragen gesteld omtrent het verkrijgen van bepaalde kleuren
of word mijn begeleiding gevraagd bij de totstandkoming van een kleur wat een
behoorlijke tijdspanne omvat. Hierdoor leer ik weer bij want Zijdehoenders zijn
zeker niet overal op de wereld hetzelfde als in Nederland of Europa.
De platenbonte Zijdenhoenders in Amerika
Het was zomer 2010 dat ik door Brenda gemaild werd dat er paints gevonden
waren in Amerika. Zij en een vriendin zouden ernaartoe rijden, een kleine 1000
km vanuit Texas. In real time werden de foto’s die ze bij Judy Lee maakten,
waar de Amerikaanse paints gevonden werden, naar mij gemaild in Nederland,
snikhete zomer en een nachtje doorhalen, we waren dolenthousiast over de
vondst...
Ik vroeg dan om de details. Er was namelijk in eerste instantie twijfel of het
niet om flink gestippelde splash dieren zou gaan, die er overigens ook waren,
want herkenbaar voor me. Naarmate de stroom foto’s groter werd, was het wel
duidelijk: het waren platenbonte Amerikaanse Zijdehoenders! Waar zouden die
vandaan zijn gekomen?
Het hele verhaal over hoe dat gegaan is, is hier niet belangrijk, wat hier staat
1
De kleur platenbont bij grote
Zijdehoenders is al jarenlang
een gissen en ik laat daar ook
graag van allerlei theorieën op
los wat het zou kunnen zijn. Na
publicatie van het boek Silkies
and Silkie bantams in Amerika
waarin ik heel uitgebreid ben
ingegaan op platenbont is er
een balletje gaan rollen aldaar
wat steeds groter is geworden.
De platenbonte Zijdehoenders
in Amerika hebben een totaal
andere oorsprong dan die in
Nederland. Het Nederlandse
verhaal is bekend, een kruising
met een witte Leghorn zou
aan de basis liggen.Verhalen
kunnen een eigen leven gaan
leiden.
Was de toevoeging van
dominant wit werkelijk de
oorzaak? Of is dit als meest
opvallende feit bij de maker
blijven hangen en heeft hij
de werkelijke oorsprong over
het hoofd gezien? Onbekend
maakt onbemind (bekend ook
overigens) en wat bekend is
blijft beter hangen... kan het
wat anders zijn geweest? Zo
denken heet: thinking out of the
box... laten we dat maar eens
gaan doen dan!
is een uitreksel met betrekking tot
wat foktechnische dingen die ik de
Nederlandse fokkers van platenbonte
Zijdehoenders niet wil onthouden.
Op de foto van de haan die de eerste paint gaf (Adam) is te zien dat hij
een mixkleurtje heeft van blauw, zwart en wit. Die haan kreeg Judy Lee
en de oorsprong is onbekend voor waar hij uit is komen vallen.
Adam is geen schoonheid.
Adam in 2013, hij is
geboren in 1999 en
overleden april 2014.
ADAM
Adam werd gepaard aan een recessief
witte hen. Daaruit kwamen allerlei
kuikens. Daaruit kwam een zwarte haan
die zilver lekte (Daddy Mac). Die werd
gepaard aan een recessief witte hen.
Eén kuiken daarvan had stippen. Dat
kuiken bleek een hen te zijn en zij werd
weer teruggepaard aan haar vader en
zo ging dat door, steeds weer terug op
recessief wit tot er steeds meer witte
kippen met zwarte stipen ontstonden. In
het vierde jaar waren het vier kuikens
uit een legsel, daarna had ze er 14 en zo
ging dat verder..
2
DE FEITEN OP EEN RIJTJE...
1. GRAUWE KLEUR
...associatie met dominant wit, deze is gebaseerd op de grauwe kleur in meest
hanen en ook soms in hennen wat gezien wordt in meer rassen die dominant
wit hebben in combinatie met zilver. Nieuw: deze grauwe kleur wordt ook
gezien bij de bobtail Cochinkrielen. Over bobtail kom ik ook met een update in
het Nederlands. Ook het lekkende rood is iets van dominant wit in fokzuivere
en fokonzuivere vorm. Het dominant wit verhaal is gebaseerd op het eerste
verhaal van die witte leghorn, er zitten wel degelijk aspecten in die een allel
van dominant wit zouden kunnen ondersteunen, hoewel ik daar wel weer een
genetische mouw aan zal moeten passen door de nieuwe dingen en niet volgens
de gangbare denkwijze, nee door ‘thinking out of the box’... waarom niet
recessief wit?
PAINT: Grauw en grauw lijken soms verschillende dingen te zijn. Er is het
khaki-achtige grauw onderin halsbehang
van hanen (als op dominant wit/
zilvers en bobtail) en een andere soort
wat niet specifiek op halsbehang zit.
Deze miskleur kan op hanen langzaam
veranderen van khaki naar goudkleur
wat nauwelijks zichtbaar is en in de
daarop volgende rui geheel verdwijnen.
Wordt dit doorgegeven aan nageslacht?
Niet altijd. Moet je ook grauwe/khaki
hanen de tijd geven? Ja als het een
geweldig Zijdehoen is, geef hem de tijd.
Paints zijn minder kraakwit dan recessief
witte Zijdehoenders. Door kruisen met
recessief wit uit zwart op basis van
zilver zul je iets meer zwarten krijgen
dan paints, de paints zullen veel witter
zijn dan de dieren uit paint x paint en
de hanen uit zilver zwart recessief wit x
paint hebben minder grauwe verkleuring
vergeleken met de hanen uit paint x
paint. Er worden er meer gelijk wit
geboren zonder grauwsluier. Voor het
gebruik van recessief wit geldt hetzelfde
als verderop wordt beschreven voor zwart: alleen de beste, dan zijn de paints
te verbeteren. Uit recessief wit x paint kunnen dieren komen die wit zijn en
een (deels) rode kam hebben. Dit zijn doorgaans hanen, hoewel een enkele hen
ook wel voorkomt. Er vallen ook paints uit met mooie zwarte vlekken en een
witte grondkleur.
Een gewone paint,
ivoorkleurig wit in plaats
van sneeuwwit.
Recessief wit paint kuiken met z’ n
‘gewone’ recessief witte vader, op foto
erboven loopt paps net de hoek om.
3
Recessief witte paints...
2. DE PIGMENTGATEN
... deze zijn typerend voor platenbonte dieren, waarom? Wat heeft pigmentatie
van de huid te maken met pigmentatie van de veren? De gaten zijn omgekeerd
aan het witte laken (zoals ik dat vergeleek met de appaloosakleur bij paarden)
met gaten dat over de veren ligt. Daar klopt iets
niet, of wel?
De pigmentgaten zijn dermaal melanine en geen
veren melanine, het gen wat paint veroorzaakt
heeft dus een tegenhoudende werking op id+
(donkere poten), en id+ is op zijn beurt weer
noodzakelijk voor zwart vel (fibromelanose).
Dermale pigmentgaten verschijnen in de huid
(poten, rest van het dier) en de iris waar ook
veel zwart pigment in zit.
Een eerst khakikleurig haantje wat later
veel witter is geworden na de rui.
PAINT: op de pigmentgaten kun je
selecteren, ouders met gaten zullen meer
kinderen met gaten geven dan ouders zonder
gaten. Het steeds zwaarder melaniseren door
terugkruisen op megazwarte dieren helpt. Wat
nog beter helpt is het kruisen met een recessief
witte waarvan alle voorouders zwart zijn op
2010, bij Judy tijdens de ontdekking van
de Amerikaanse paints, over pigmentgaten
gesproken... ook bij de splash paint.
4
basis van zilver. Ook het fokken met de zwarten uit paint
welke geen pigmentgaten vertonen verbetert de melanisatie.
Oogkleurproblemen behoren bijna tot het verleden door
deze twee technieken toe te passen. Judy Lee kon de eerste
pigmentgatloze poten al laten zien door strenge selectie in
2012, de witte nagels, tja die komen nog wel eens voor. Door
recessief wit in te kruisen wordt zelfs de middenteennagel
donker.
Paint uit recessief wit is het recept om
pigmentgaten te dichten...
Onder: ook gewone paints kunnen gatloos pigment
hebben, het is een lange weg van selecteren met veel
slachtoffers, dat kan anders...
3. EXPRESSIES VAN PAINT
Paint kan zijn ‘wit paint’ dat zijn die wij hier kennen als de platenbonte: de witte
dieren met zwarte vlekken en ‘zwart paint’ de zwarte dieren uit paint x paint of
paint x zwart, welke pigmentgaten kunnen hebben en hier en daar witte veertjes
in kuif en aan poten en ook aan de vleugel (dus: uiteinden van de kip).
Er tussenin lijkt weinig te zitten, er is niet zoiets als 50/50 zwart wit verdeling.
De zwarten uit paint worden in Nederland gezien als afval want ze kunnen niet
gebruikt worden in de fokkerij van zwarte grote gebaarde Zijdehoenders.
5
PAINT: er is genetisch geen verschil tussen de witte paints en de
zwarte paints. De zwarte paints kunnen lekkende (hals bij hanen),
volledig zwarten zijn of dieren met een minibeetje wit erin. Dit werd
ook gezien in Nederland in ‘mijn tijd’.
De witte paints hebben doorgaans kleine vlekken als ze uit paint x
paint komen. In Amerika moet er een duidelijk onderscheid zijn tussen
splash, wat een erkende kleur is in de Zijdehoenders en paint, dat
moet er niet op lijken. Dit betekent dat de vlekken op wit paint groter
moeten zijn dan bij de splash dieren met een hele lichte grondkleur (er
komt van mij nog een artikel over splash op Zijdehoenders).
Ook in Nederland is men bezig (geweest?) grotere vlekken op de
paints te krijgen. Een wilde tekening ontstaat door blauw in te kruisen,
dan krijg je een soort van pintaloosa zoals op de paarden: platenbont
plus appaloosa.
Blauw is er regelmatig per ongeluk ingekruist (uit bijna zwarte
blauwen), of moedwillig. Gevolg: hele donkerblauw met zwarte
paints die onderling splash paint geven. Die zag ik ook staan op de
Zijdehoendag als ‘zwart platenbont’, in Nederland lijkt men geen
verschil te zien. In het boek Silkies and Silkie bantams heb ik hierover
geschreven in 2010. Dus het inkruisen van blauw in de paints wordt in
Amerika angstvallig vermeden en dieren die er splash paint uitzien worden niet
gebruikt voor de fok van paint.
Paint x paint geeft kleine vlekjes en af en toe een iets grotere op vaste plekken.
Net als in Nederland hebben de Amerikaanse paints nogal eens een zwarte band
over het kussen/zadel lopen. Dit verschijnsel doet bij mij vermoeden dat paint
een mutatie is in de neurale lijst in het embryo omdat kussen/zadel vaker een rol
speelt in mutaties, wat te maken heeft met de (dorsale) migratie van cellen in het
embryo tijdens de ontwikkeling. Dit is niet de plek om daar verder op in te gaan.
In een land waar ook splash erkend is in
je ras is een 50/50 kleurverdeling tussen
zwart en wit natuurlijk het mooiste om te
hebben. Hoe maak je dat?
Paint x zwart, het primaire doel hiervan was om het type van de paints te
verbeteren. Alleen de allerbeste zwarten werden gebruikt voor inkruisen
met de paints die uit de groep van Judy Lee kwamen. Het waren vooral
vleugelproblemen die verbeterd zijn. Een ‘gewoon’ Zijdehoen issue.
In Nederland werd er ook gewoon zwart doorgekruist om spreidpoten te
voorkomen, vleugelproblemen, hopende dat de pigmentgaten weg zouden gaan,
oogkleur beter werd plus de hoop op grotere vlekken. Alleen kwaliteitskiptechnisch is gewoon zwart interessant, dus qua hoen, niet zozeer qua kleur.
Paint x paint geeft kleine vlekjes met af en
toe een iets grotere.
Brenda heeft stug de
beste zwarte dieren
gebruikt om de paints
qua Zijdehoen te
verbeteren. Ook de
recessief witten zijn
winnaars.
Voor haar staat het
hoen op 1 en op 2
staat de kleur. Dit
wordt afgewisseld in
haar fokkerij.
6
Paint x zwart paint. Ja u leest het goed, waar de zwarten uit platenbont
in Nederland nergens meer goed voor zijn, worden zwarten in Amerika
aangehouden hoe ze zich ontwikkelen als Zijdehoen, even buiten de kleur om.
Het idee ontstond, gezien dat de zwarte paints ook pigmentgaten hebben dat ze
eigenlijk hetzelfde zijn als witte paints, alleen de kleur is anders(om). Vandaar
de suggestie om zwart paint x wit paint te doen om te kijken of daarmee de
melanisatie op te krikken is. Dit dus met een zwarte paint zonder pigmentgaten.
In de loop der jaren is de kwaliteit van de paints in Amerika dusdanig hoog dat
volledig zwarte paints ook nog wel eens geshowd worden door de eigenaar om
de mening van de keurmeesters te horen. Dan hoor je of je zwarte paint (die
ook zonder pigmentgaten en lekkages echt wel een paint is) goed genoeg is om
ermee verder te gaan. Wij (groepje dierenliefhebbende meiden) houden niet van
klikokippen, daarom het experiment te gaan fokken met zwarte paint x witte
paint.
Bijverschijnsel daarvan is, en dat is uitermate plezierig in Amerika, dat je veel
grotere vlekken krijgt uit deze combinatie. Groter dan uit gewoon zwart x paint
en zeker ook groter dan uit paint x paint. Het percentage zwarte nakomelingen
vergeleken met die uit gewoon zwart x paint is nagenoeg gelijk...
Het fokken met zwarte paints is van nog
Judy begon al vroeg met het gebruiken
van zwarte paints...
Een zwarte paint, het liefst op zilver, wordt
gebruikt om de vlekken te vergroten. Met
en zonder lekkage worden zwarte paints
op shows gezet ter beoordeling. Waarom
ook niet?
7
Paints fokken is niet vlekken fokken, je
moet ook een goed Zijdehoen hebben!
niet zolang geleden, het streven naar 50/50 zwartwit uit zwart paint x zwart paint
of zwart paint x wit paint komt binnen handbereik. Ook kan er gefokt worden
met zwart paint x gewoon zwart.
Grote vlekken uit zwart
paint x gewoon paint...
Effen wit paint, ook die bestaan en ik noem ze few spots,
naar fokzuiver appaloosa in paarden. Paarden die appaloosa
zijn met veel vlekken zijn fokonzuiver, appaloosakleur is
incompleet dominant. Een fokzuivere appaloosa is wit met
maar 1 stip, doorgaans in de onderste helft van het paard.
Dit lijkt op het verhaal van blauw en splash. De effen witte
paint met misschien een klein zwart vlekje vererft eigenlijk
hetzelfde als een gewone paint. Het percentage paints uit
effen wit paint x zwart is gelijk aan dat van paint x paint
of gewoon zwart. Bij paint is er dus geen sprake van de
ververving als op appaloosapaarden of splash (blauw).
Rood paint, ofwel het mysterie van rood paint. Af en toe
duiken er paints op die rode veren krijgen, doorgaans is dit
op de schouders. Je zou denken: hanending. Niet dus, het
komt ook voor bij hennen. Toch is er iets aan de hand met die rode paints.
Ook in Nederland zijn er rode paints geboren in het begin toen ik nog getuige
daarvan kon zijn. Willem de Hartog is er nog een tijdje mee bezig geweest en
waarschijnlijk is het net als in Amerika en ook Frankrijk (zie Silkies boek) een
stille dood gestorven?
Wat is er aan de hand met die rode paints. Ook daar zijn we naar op zoek gegaan.
Er zit patrijs onder. Een volledige onderbouwing is te lang dus kort:
Het ‘rood worden’ van de paints is niet zozeer op de schouders, er breekt ook
8
goud door in de kleine slagpennen te zien als buff.
Deze kippen die wit worden maar patrijs in hun kuikendons laten zien, komen
allen van lijnen waar ooit ook rode paints uit zijn gekomen. Ze worden sinds
2012 te vuur en te zwaard bestreden, want dit kan ook de oorzaak zijn van
doorbrekend rood in vooral hanen. Rood is tenslotte wel een hanending. Kuikens
die patrijs laten zien, scherp afgetekende rugstrepen of verdunde, gaan eruit. Ook
de ouders en broers/zussen van die dieren worden uit de paintfokkerij gehaald
want: dit moet je niet in je paints willen hebben.
Het rood worden is wat anders dan de verkleuring khaki of grauw.
Patrijskleurige kuikens uit paint x paint.
Veelal laten de broertjes en ook zusjes
maar in mindere mate van dit soort
kuikens rood zien. In het project ‘rood
paint’ kwamen ze erg veel voor.
Er is ook een mix: een
soort buff plus rood.
Het doorsteken van
schouderrood bij
haantjes met een
patrijs achtergrond
of onvoldoende
melanisatie.
9
Nawoord
NB. wat hier niet genoemd is zijn de experimenten die geen
resultaten hebben opgeleverd volgens de verwachting uitgaande
van een bepaalde theorie. Bijvoorbeeld de kruising met meerzomig
patrijs waar witpatrijs uit zou kunnen vallen als je ze gaat intelen. Dit
gebeurde niet, wat er wel uit kwam zal ik u niet mee vermoeien.
De uitgebreide onderbouwingen ontbreken in dit Nederlandse
artikeltje. Deze zijn t.z.t. te lezen op mijn engelstalige website
chickencolours.com, we wachten op nog wat uitkomsten van
lopende experimenten (F2 en F3).
Ik hoop dat ik met het delen van de kennis de platenbont
Zijdehoenfokkers in Nederland wat wijzer heb kunnen maken. Het
is kennis die hier niet voorhanden is want hier is het: ieder voor
zich. Al het bovenstaande is het resultaat van bijna vijf jaar lang
dagelijks contacten onderhouden met een flink aantal fokkers,
na- en meedenken, het bedenken en uitzetten van fokexperimenten
over een grotere groep fokkers in Amerika waardoor er veel sneller
resultaten bereikt kunnen worden en iedereen zich met maar één
project hoeft bezig te houden en kennis kan nemen van de resultaten
van de andere projecten, zo heb ik het georganiseerd. In je eentje
bereik je nooit zo snel resultaten! Delen geeft meer plezier dan
alles voor jezelf houden in de hoop dat je iemand kunt aftroeven met: ik weet
dit & dat (doorgaans ook weer gejatte kennis die men zichzelf aanmeet, ik hoor
zóveel terug...). Zonder kennis en ervaringen te delen met anderen heb je geen
klankbord, mits je sociale en kundige mensen om je heen verzamelt die bereid
zijn samen te werken en te delen en
hun ego en profileerdrang de baas zijn.
Bovenstaande resultaten komen van
de hele groep! Ik ben trots op zulke
fokvrienden en een beetje op mezelf dat
ik ze heb kunnen enthousiasmeren...
Oei, wat zeg ik nu?
Splash paint, althans, dat denk ik, let op
blauwe veer in kleine slagpennen, het is
niet altijd heel zichtbaar.
Kraakwitte paint uit paint x paint, dat
Hieronder: kuikens met goede pigmentatie
kan namelijk ook, wil nog wel eens blauw
uit recessief witte haan (zwart, zilver
in zitten...
eronder) x paint hen.
Oog issues komen ook in Amerika voor, niet een
edelsteen-oog deze, gewoon te weinig zwart.
10

Download Report