Bilan Internationale Arbeidsconferentie

actueel
© ILO
| Internationaal | Internationale Arbeidsconferentie |
Het belangrijkste resultaat van de 103de Internationale Arbeidsconferentie is het akkoord over een protocol
tegen dwangarbeid. Maar dat werd overschaduwd door een clash met de werkgevers over dwangarbeid.
1 0 | V A K B E W E G I N G 8 0 7 | 2 5 j u ni 2 0 14 |
Bilan Internationale Arbeidsconferentie
“Eindelijk volledig ban op gedwongen arbeid.
Maar ook bittere smaak door blokkering werkgevers”
We blikken terug op de Internationale Arbeidsconferentie van de IAO
(Internationale Arbeidsorganisatie) die de voorbije weken plaatsvond in
Genève. Met ACV-voorzitter Marc Leemans, die woordvoerder is van de
werknemers in de Commissie voor de toepassing van de normen. Die
commissie houdt schrijnende cases van schendingen van arbeidsrechten
tegen het licht. En met Luc Cortebeeck, de erevoorzitter van het ACV, die
overkoepelend voorzitter is van de werknemersgroep in de schoot van de
IAO en in die hoedanigheid ook vicevoorzitter van de IAO. “Ik ben tegelijk
ontgoocheld en tevreden” stelt Marc Leemans. “Het is zeer bitter om vast
stellen dat de werkgeversgroep de besprekingen in de Commissie van de
Normen , waar de toepassing van internationale arbeidsregels wordt opgevolgd, opnieuw hebben geblokkeerd. Het nieuwe protocol over een volledige
ban van gedwongen arbeid maakt die verbittering maar deels goed.”
Elk jaar worden 25 landen op de Internationale Arbeidsconferentie op het
matje geroepen wegens grove overtreding van de IAO-normen. Dit jaar
ook drie landen voor aanvallen op het
stakingsrecht: Algerije, Cambodja en
Swaziland. Dat konden de werkgevers
niet hebben. Ze eisten dat er voor deze
landen in de conclusies een voorbehoud zou worden geformuleerd dat de
Commissie, noch de experts bevoegd
zijn voor het recht op collectieve actie.
Dit volledig in lijn met de blokkeringsstrategie die ze sinds 2012 hanteren.
Hierop sprongen de besprekingen in
de Commissie van de Normen af. Niet
enkel voor de 3 stakingsgevallen, maar
ook voor 16 andere gevallen waar nog
conclusies moesten worden afgeklopt.
Waaronder de schrijnende toestanden
in Qatar (zie vorig nummer van Vakbeweging). De Raad van Bestuur van de
IAO zal in het najaar opnieuw moeten
bekijken hoe deze bom onder de IAO
kan worden ontmijnd.
Na 84 jaar gedwongen
arbeid eindelijk volledig
gebannen
Nog steeds zijn er wereldwijd 21 miljoen
dwangarbeiders. Er wordt 150 miljard
euro aan winsten gepuurd uit dwangarbeid. Europa en België zijn trouwens
niet immuun voor deze problemen van
gedwongen arbeid, moderne slavernij
en mensenhandel. Mensen hun iden-
titeitspapieren ontnemen en dan als
‘sans papiers’, zonder alternatief elders, uitbuiten door hen 15 à 16 uur per
dag te laten werken. Hen laten slapen
in een kelder en verbieden het pand te
verlaten. Hen zelfs niet naar de dokter
laten gaan wanneer ze ziek worden,
omdat ze eigenlijk niet bestaan, zonder identiteit. Hen niet betalen omdat
ze toch geen klacht kunnen of mogen
indienen bij enige instantie, uit schrik
te worden uitgewezen. Dit alles is anno
2014 ook in Europa, ook in België, jammer genoeg nog schering en inslag. Tot
en met mensenhandel: onlangs nog –
eind mei – werden mensenhandelaars
veroordeeld in België. Daarnaast is er
ook de seksuele uitbuiting: mensen die
naar het westen worden gelokt om hier
het beloofde land te vinden, maar die,
eens hier aanbeland, worden gedwongen tot prostitutie.
Er was al wel de Conventie 29 over gedwongen arbeid, maar die dateert al
van 1930 en vertoont tekortkomingen.
Een van de problemen met de Conventie 29 is dat ze gedwongen arbeid nog
wel tijdelijk toeliet voor publieke doeleinden en in uitzonderlijke omstandigheden. Hetgeen ze evenwel zo lek als
een zeef maakte. En dus volgde na het
principiële verbod, vervat in artikel 1,
Luc Cortebeeck herkozen tot vicevoorzitter Raad van Bestuur IAO
“Nood aan wereldwijde sociale dialoog tussen
regeringen, werkgevers en werknemers ”
Luc Cortebeeck werd door de wereldvakbond IVV opnieuw voorgedragen als voorzitter van de werknemersgroep en dus als vicevoorzitter
van de Raad van Bestuur van de IAO. De Raad van Bestuur stemde in
met de voordracht. Zijn mandaat loopt drie jaar. In zijn toespraak ter
gelegenheid van zijn verkiezing blikte Luc Cortebeeck terug op de IAOConferentie en keek vooruit. Een programmaverklaring zeg maar. Die
geven we graag mee.
Luc Cortebeeck: “De gevolgen van
de crisis die in 2008 begon, blijven
zich verder verspreiden. Wereldwijd
neemt de ongelijkheid toe met als
uitsmijter de extreme verrijking van
de rijkste 1% van de bevolking. De
werkloosheid blijft stijgen (van 200
miljoen nu tot vermoedelijk 213 miljoen in 2019) en treft voornamelijk
de meest kwetsbaren: vrouwen, jongeren, migranten. Veel werknemers
vinden geen echte baan meer en
moeten genoegen nemen met onzeker of kwalitatief minderwaardig
werk, massa’s hebben geen andere
keuze dan de informele sector of de
migratie.”
laatste decennium. De wereld heeft
meer dan ooit nood aan tripartisme
en sociale dialoog tussen regeringen, werkgevers en werknemers,
zelden waren die minder aanwezig
dan nu.
In dit huis, de Internationale
Arbeidsorganisatie worden we
geconfronteerd met een groot
meningsverschil over het toezichtsen controlesysteem van de conventies en aanbevelingen. Daardoor
heeft de Commissie van de Normen
haar werk dit jaar voor een tweede
keer (na 2012) niet naar behoren
kunnen vervullen.”
Nood aan multilateraal bestuur
en sociale dialoog
“Maar gelukkig is er niet alleen
slecht nieuws. De werknemersgroep
is bijzonder tevreden met de vernieuwing van Conventie 29 en de
nieuwe aanbeveling, beiden over
gedwongen arbeid. Met een overweldigende meerderheid bij de
stemming werd een nieuwe fundamentele conventie boven de doopvont gehouden. Een nieuw verdrag,
“De wijze waarop de economie wordt
gestuurd en de crisis wordt ‘bestreden’, ondermijnt de mensenrechten
en de werknemersrechten en ondermijnt ook de economische groei. De
wereld heeft meer dan ooit nood aan
een multilateraal bestuur, zelden
was dit minder aanwezig dan in het
Halt aan gedwongen arbeid
11 | V A K B E W E G I N G 8 0 7 | 2 5 j u ni 2 0 14 |
vooral een hele reeks van voorwaarden
waaronder gedwongen arbeid tijdelijk
nog wel kon. Met wel een opdracht
voor de Raad van Bestuur om 5 jaar na
de inwerkingtreding van de conventie de mogelijkheid te onderzoeken
dwangarbeid volledig te bannen. Die
5 jaren werden uiteindelijk 84 jaren.
Maar eindelijk is er nu overeenstemming over een volledige ban. Daarom
kwam er vanuit het Internationaal Arbeidsbureau het concrete voorstel om
te komen tot een aanvullend protocol
bij de Conventie 29, gekoppeld aan een
nieuwe IAO-aanbeveling. Een protocol
heeft de waarde van een IAO-conventie
en wordt – net als een conventie – voor
ratificatie voorgelegd aan elk van de
landen.
Er komen nu concrete regels voor de
bestrijding van gedwongen arbeid en
het omgaan met de slachtoffers. Met
inbegrip van actie tegen de mensenhandel die gepaard gaat met of leidt tot
gedwongen arbeid. En met een concrete vraag dat landen daartoe ook internationaal samenwerken. Van elk land
wordt ook verwacht dat het effectieve
maatregelen neemt om slachtoffers
van gedwongen arbeid op te sporen en
te beschermen. Alle slachtoffers welteverstaan: ook dezen die niet verblijven op het nationale grondgebied. En
ook zij die er niet wettelijk verblijven.
Dwangarbeiders moeten compensatie
kunnen vragen en bekomen. En ze mogen ook niet vervolgd of gestraft worden in geval van gedwongen arbeid in
illegale activiteiten.
Het komt er nu op aan zoveel mogelijk ratificaties van het nieuwe protocol te verkrijgen. “Ik hoop dat België
beter doet dan met de Conventie 189
voor het huispersoneel van 2011” stelt
Marc Leemans. “Deze conventie is nog
steeds niet geratificeerd door al onze
overheden. Hopelijk moeten we niet zo
lang wachten voor dit protocol over gedwongen arbeid.”
Voor meer achtergrondartikels
vanop de eerste rij over de Internationale Arbeidsconferentie verwijzen
we naar de ACV-blog http://community.dewereldmorgen.be/iaoblog
© ILO - Crozet
| D a v i d Va n b e l l i n g h e n |
Luc Cortebeeck en Daniel Funes de Rioja, de voorzitter
van de Internationale Arbeidsconferentie.
actueel
| Internationaal | Internationale Arbeidsconferentie |
© ILO - Crozet
12 | V A K B E W E G I N G 8 0 7 | 2 5 j u ni 2 0 14 |
© Shutterstock
een goede basis om 21 miljoen werknemers uit de gedwongen arbeid, de
mensenhandel en de nieuwe vormen
van slavernij te halen. Een conventie
helemaal aangepast aan de normen
van de 21e eeuw. De IAO-conventies
moeten gemoderniseerd worden? Dit
is een goed voorbeeld, wij zeggen ja
tegen de actualisering, neen tegen de
afbouw van de bescherming.”
Van informele naar formele economie
“We waren tijdens deze Internationale
Arbeidsconferentie ook in staat om de
fundamenten te leggen van een aanbeveling over de transitie van de informele economie naar de formele economie. Volgend jaar moet de aanbeveling er zijn als richtlijn voor regeringen
en sociale partners van landen waar
de economie van 40 tot meer dan 90%
informeel is, maar ook voor de industriële landen waar de economie steeds
meer informeel wordt.
We hebben in deze Conferentie ook
goede conclusies bereikt over het
werkgelegenheidsbeleid van de toekomst. En met het verslag van de
directeur-generaal en meer dan 300
interventies in de plenaire vergadering
van de Conferentie staat de ‘eerlijke
migratie’ terug op de agenda van de
IAO. Deze thema’s markeren de agenda van de volgende drie jaar. We moeten het vertrouwen herstellen om de
problemen van het toezicht en de controle op de toepassing van de normen
op te lossen. Indien niet, is het onmo-
gelijk om het debat over de herziening
van de normen op te starten.”
Arbeidsvoorwaarden in ‘supply
chains’ verbeteren
“De rol van multinationals wordt ook
steeds belangrijker in het kader van de
wereldwijde arbeidsverhoudingen en
arbeidsvoorwaarden. De IAO moet
hierin een rol spelen. In 2016 zal de
Internationale Arbeidsconferentie de
‘supply chains’ (toevoerketens)
bespreken en dus ook de arbeidsvoorwaarden in deze bedrijven en bedrijfjes. Deze discussie zal niet volstaan, ze
moet voor de werknemersgroep uitmonden in een relevant instrument om
sociale orde te creëren in deze ‘supply
chains’ door de normen van de IAO toe
te passen.”
Waardig werk en sociale bescherming kern VN-programma
“De IAO investeert gelukkig al een hele
tijd in de voorbereiding van het ‘post2015-programma’ van de Verenigde
Naties voor duurzame ontwikkeling
om van ‘waardig werk’ (decent work)
en ‘sociale bescherming’ de kern te
maken van dit programma dat van
fundamenteel belang is voor de
bestrijding van de armoede, de herverdeling in en de leefbaarheid van de
wereld.”
Gendergerelateerd geweld vatten
in conventie
“Het is ook noodzakelijk dat het gendergerelateerd geweld op de werkplek
wordt gevat in een conventie. De werk-
nemers hebben dit thema op de agenda gezet, vooralsnog zonder succes bij
een meerderheid van deze Raad van
Bestuur, maar ook hier heeft deze
Raad een verpletterende verantwoordelijkheid.”
Nadenken over ‘toekomst van
arbeid’
“Aan de vooravond van de viering van
het honderdjarig bestaan (2019) van
deze organisatie engageren de werknemers zich om samen met de andere
partners en met de input van topgeleerden na te denken over ‘de toekomst van arbeid’ (the future of work).
De ‘wereld van de arbeid’ (the world
of work) wordt geconfronteerd met
bijzonder ingrijpende veranderingen
zoals toenemende en verschillend
georiënteerde migraties, digitalisering, biotechnologie en andere nieuwe
technologieën, klimatologische uitdagingen, voortsnellende globalisering
van de economie…”
Waarden IAO nog steeds actueel
“Er liggen dus heel wat uitdagingen in
het verschiet voor dit nieuwe mandaat.
Maar zeker is dat de waarden die aan
de basis lagen van de Internationale
Arbeidsorganisatie, volgens dewelke
arbeid geen koopwaar is, nog steeds
actueel zijn. En de crisis kan enkel worden opgelost in een samenspraak van
drie groepen en in sociale dialoog tussen regeringen, werkgevers en werknemers.”
| PVL |
Luc Cortebeeck: “De waarden die aan de basis liggen van de Internationale
Arbeidsorganisatie, volgens dewelke arbeid geen koopwaar is, zijn nog steeds actueel.”

Download Report