VERANTWOORDELIJKHEID KRIJGEN EN NEMEN

Wet- &
regelgeving
WETGEVING
SZW-Inspecteur Ehsan Kermani (links) en arbocoördinator Hans van Dugterern (rechts)
Messinggieterij LDM investeert in gedragsverandering
VERANTWOORDELIJKHEID
KRIJGEN EN NEMEN
Dampende, indrukwekkende smeltovens en gloeiendhete staven bepalen
het beeld in de gieterij van LDM. Een omgeving voor ‘stoere mannen’ die
tegen een stootje kunnen. Toch? ‘Ja en nee’, zegt arbocoördinator Hans van
Dugteren. ‘Het is zwaar werk en de risico’s zijn groot. Maar die stoere werknemers moeten wel elk incident melden. Zelfs een klein brandwondje. Veilig
en gezond werken kan alleen als mensen zich verantwoordelijk gedragen.’
tekst MARGOT SCHMITZ ~ beeld ROB NELISSE
26
ARBOMAGAZINE ~ AUGUSTUS 2014
WETGEVING
O
RDE EN NETHEID.
Dat is het eerste
wat opvalt als je
bij LDM (zie het
kader op pagina 28,
red.) naar binnen
wandelt. Weinig stof, geen rommel
of materiaal dat rondslingert. Hans
van Dugteren: 'We noemen dat het
abri-effect: een schoon bushokje
blijft vaak schoon. Bovendien ben
je er graag.' SZW-Inspecteur Ehsan
Kermani ziet ook het liefst een
opgeruimde arbeidsplaats. 'Het
struikelgevaar neemt fors af. Mensen letten beter op en hebben meer
overzicht. Dat is in een werkplaats
met veel verkeer een voorwaarde.'
Risicosector
De Inspectie SZW focust op risicosectoren, zoals de metaalindustrie,
waar ze een sectoraanpak hanteert
(zie het kader op deze pagina, red.).
'Gieterijen staan hoog op de lijst,
hier zijn de arbeidsrisico's groot.
Ook het aantal meldingen van
beroepsziektes ligt relatief hoog',
aldus Kermani. 'De werkplek is
heet, er zijn transport- en hijswerkzaamheden met zware materialen,
er komen allerlei dampen vrij en
de fysieke belasting is groot.' Ook is
er vaak sprake van onwetendheid.
Een voorbeeld? 'Blootstelling aan
kwarts is gevaarlijk. Toch is dat niet
altijd bekend.' Gelukkig zijn er ook
bedrijven die voorop lopen en die
proactief te werk gaan.
Cultuurverandering
'We waren altijd serieus bezig met
veilig en gezond werken, maar sinds
2006 is het veiligheidsniveau bij
LDM naar een hoger plan getild',
vertelt Van Dugteren. Aanleiding
is een ernstig incident waardoor
de arbo-aanpak in een stroomversnelling raakt. Het enige wat Van
Dugteren erover kwijt wil is dat er
geen gewonden vielen, maar dat het
voor de betrokkenen traumatisch
was. Vanaf dat moment gaat alle
aandacht naar gedrag van medewerkers. 'Gedrag is ontzettend moeilijk
'Elk jaar maken
we nieuwe
plannen op
basis van
ervaringen
en de RI&E'
te veranderen. Het duurt jaren en
je moet er blijvend mee bezig zijn.
Met alleen beschermingsmiddelen
en instructies ben je er gewoonweg
niet', aldus Van Dugteren. 'Collega's
moeten elkaar durven aanspreken.'
Dat is nogal een cultuurverandering in een omgeving met vrijwel
uitsluitend laaggeschoolde mensen
die vaak al tientallen jaren bij LDM
werken. 'Ze doen zo veel op routine.'
Straffen en belonen
De hamvraag is dan natuurlijk: hoe
krijgt je werknemers uit die oude,
vertrouwde groef ? Van Dugteren:
'Dat begint in de top van het bedrijf:
het management – overtuigd van
de noodzaak – maakt in samenspraak met de ondernemingsraad
plannen en afspraken. Niet alleen
over voorlichting en instructie,
maar ook over sancties. Eigenlijk
moet je mensen opnieuw opvoeden.
Klinkt misschien vreemd, maar daar
hoort straffen en belonen ook bij.'
Bij LDM krijgen medewerkers die
zich niet aan de afspraken houden
SECTORAANPAK
METAAL
De metaalsector staat bekend om de
grote arbeidsrisico's. Zo is de sector
'goed voor' 40 procent van de
meldingen van beroepsziekten.
Daarom maakt de Inspectie SZW in
2011 in de sectoraanpak Metaal
(2011-2014) afspraken over veilig en
gezond werken. Bijzondere aandacht
gaat uit naar de gieterijen: binnen de
metaalsector een uiterst risicovolle
subsector, onder meer vanwege het
werken met en rond grote pannen met
vloeibaar metaal. In 2011 kregen deze
bedrijven van de Inspectie bijzondere
aandacht. Najaar 2014 vormen de
gieterijen het onderwerp van een
speciaal project, omdat de Inspectie
op basis van de inspecties in 2011
vaststelt dat het veiligheidsbewustzijn
beter kan. Meer informatie is te vinden
op: www.inspectieszw.nl/metaal.
AUGUSTUS 2014 ~ ARBOMAGAZINE
27
WETGEVING
DE ERFENIS VAN
MAX LIPS
een officiële waarschuwing. 'Die
regels gelden echt voor iedereen.
We zijn daar glashelder over.'
Tevens werkt het bedrijf met een
beloningssysteem. 'Werknemers die
een ongewenste situatie signaleren
(een SOS, red.), moeten dit melden.
De beste SOS belonen we met een
geldbedrag.' Daarnaast is er een
100-dagen-ongevalvrij-bonus.
Constructief
Wet- &
regelgeving
Veilig werken en incidenten melden
is stap één. Vervolgens moeten
mensen elkaar aanspreken en corrigeren. Het is logisch dat leidinggevenden dit doen, maar hoe krijg
je medewerkers zo ver? 'We hebben
mensen hierin getraind: hoe spreek
je elkaar op een constructieve manier aan?', vertelt Van Dugteren. 'Als
je dat nooit gedaan hebt, is dat echt
lastig en je moet er voortdurend op
blijven hameren.' Voortdurend uitleggen, veel trainen, grenzen stellen
en het thema hoog op de agenda
houden. 'Het is een organisch proces
dat nooit ophoudt en waar je iedereen bij moet betrekken. Elk jaar
maken we nieuwe plannen op basis
van ervaringen en de RI&E.'
Zinvolle investeringen
Behalve trainingen in communiceren, steekt LDM ook veel tijd en
geld in andere opleidingen die de
veiligheid ten goede komen. 'We
verplaatsen hier zware materialen.
Daarom hebben we twee opgeleide
trainers rondlopen die alles weten
van het werken met heftrucks
en bovenloopkranen. Een klein
bundeltje staven weegt al gauw
500 kilo. Je moet er toch niet aan
denken dat zoiets naar beneden
dondert.' Volgens Kermani betalen
de investeringen die bedrijven in
arbeidsomstandigheden doen, zich
snel terug. 'De winst zit niet alleen
in het terugbrengen van het aantal
ongevallen. Je bespaart ook op
28
ARBOMAGAZINE ~ AUGUSTUS 2014
De historie van LDM begint bij de
scheepsschroevengieterij van Max Lips in Drunen. Na ruim zeventig jaar
verlaat dit bedrijf Nederland, maar laat
wel een erfenis achter: de Drunense
Metal Valley. Hiertoe behoort ook
messinggieterij Lips Drunen Metaal:
LDM. Bij LDM – dat bestaat uit een
gieterij, perserij, trekkerij en wat ondersteunende diensten – werken 160
mensen. Jaarlijks produceert LDM
30.000 ton messingstaven en -billets
die hun weg vinden naar bijvoorbeeld
de auto- en luchtvaartindustrie en de
sanitairbranche. Het bedrijf is sinds
2012 in handen van Bons & Evers en
heeft twee Duitse magazijnen.
materiaalkosten omdat er minder
kapot gaat. Voorwaarde is wel dat
je de afgesproken regels handhaaft.'
Poort
LDM gaat nog iets verder. 'Bij een
recente inspectie vroeg ik LDM hoe
het was gesteld met de blootstelling
van de werknemers aan elektromagnetische velden bij inductieovens.
Het bedrijf had dit nog niet bekeken
en organiseerde een beoordeling.
Binnen een maand of drie had ik
een volledig rapport, met metingen en aanbevelingen', vertelt
Kermani. 'Die proactieve houding
is echt opvallend.' Ook heeft LDM
een detectiepoort laten bouwen die
de radioactiviteit van grondstoffen
meet. Van Dugteren: 'We hebben
gelukkig nog nooit radioactiviteit
gemeten, maar je neemt zo'n beslissing omdat het risico dat je loopt
ongelooflijk groot is. Niet alleen
voor onze medewerkers, maar ook
voor de maatschappij.'
Daarna is het tijd voor een rondleiding. Veiligheidsschoenen aan,
oordoppen in, veiligheidsbril op.
Instructie: 'Nergens aankomen en
bij je begeleider blijven.'

Download Report