Kansen en uitdagingen voor hybride systemen

Verenigingen
Uittreksel van De Onderneming nr. 907 - Februari 2014
Kansen en uitdagingen
voor hybride systemen
De visie van ATTB
Voor de zuinige verwarming van de toekomst, wordt veel verwacht van de energiemix, zoals de combinatie van een warmtepomp met een ketel.
De Onderneming vroeg
aan een panel van
ATTB, de Belgische vereniging van leveranciers van verwarmingsmateriaal, wat de mogelijkheden en uitdagingen van dergelijke
hybride systemen waren. Patrick O (Viessmann), Jacques Lemmens (Vaillant Group),
Jan Rijnen (Bosch Thermotechnology) en Nikolas Nowakowski (Atlantic) gaven hun visie
over deze kwestie.
Naar een energiecocktail
Als we naar de horizon
2050 kijken, zullen alle gebouwen moeten voldoen
32
de onderneming 907
februari 2014
De tijd dat een enkele techniek volstond om een woning te verwarmen is voorbij; de toekomst is aan de gecombineerde systemen.
(doc. Buderus)
aan de BEN-norm. Vanaf
2021 is dat overigens al het
geval voor alle nieuwbouw.
Terwijl er al goed ingeburgerde oplossingen bestaan
voor nieuwe gebouwen, zal
men in renovatie moeten rekenen op hybride systemen.
Het is duidelijk dat de klassieke oplossing van één
techniek met één energiebron niet meer zal voldoen.
We gaan naar een energiecocktail, die zal variëren in
functie van de omstandigheden en voorkeuren van
bouwheer en installateur.
Dat kan een warmtepomp
met een ketel zijn, maar ook
een combinatie van houtstook met fossiele brandstoffen, of warmtepomp met
biomassa of WKK met een
gasketel. Al deze technieken
kan men nog aanvullen met
zonnecollectoren. Dat heeft
natuurlijk ook gevolgen
voor de installateur. De mogelijke combinaties zijn
zo talrijk dat vaklui die zich
inlaten met bijna-energieneutrale gebouwen zullen zich
moeten specialiseren in een
beperkt aantal technieken.
Meestal worden hybride
warmtepomp-ketelcombi-
Uittreksel van De Onderneming nr. 907 - Februari 2014
Verenigingen
naties gezien als een oplossing voor renovatie. Er zijn
echter ook zinnige toepassingen in nieuwbouw. De
verwarmingsbehoefte van
een BEN woning mag dan
wel niet hoger zijn dan 3-6
kW zelfs in hartje winter, de
SWW behoefte blijft dezelfde. Vaak ligt die zelfs hoger
dan nu gangbaar is, door
een gestegen comfortverwachting. Met een geïnstalleerd vermogen van pakweg
4 kW voldoende SWW
comfort te verzekeren, is
niet evident. Een hybride
installatie kan perfect de
kloof overbruggen tussen
de 3-6 kW die voor verwarming nodig zijn, en de
18 kW voor SWW.
Andere
mogelijkheden
overwegen
We mogen ons ook niet
blind staren op hoogtechnologische systemen. Een geïntegreerde combinatie van
condensatieketel en warmtepomp is natuurlijk een
technisch hoogstandje dat
hoge prestaties kan leveren.
Dat stelt anderzijds ook eisen aan de kwaliteit van de
installatie, zonder nog over
de aankoopprijs te spreken.
In sommige gevallen kan het
interessant zijn om voor een
eenvoudigere oplossing te
kiezen, zoals een warmtepomp voor verwarming,
aangevuld met een moderne
gasgeiser. Dat is misschien
geen hybride installatie in de
strikte zin van het woord,
maar het is wel een goedkope en efficiënte manier
om beide energievormen te
gebruiken.
Daarnaast biedt het bestaande gasnet mogelijkheden.
Door middel van de power
to gas technieken kan men
het overaanbod aan groene
Het is een noodzaak om de energieprestatie van bestaande gebouwen te stimuleren. Hybride systemen van warmtepompen en ketels kunnen dan een uitkomst bieden. (doc. Vaillant)
aangepast. België heeft een
bijzonder dicht uitgebouwd
gasverdeelnet. We kunnen
van die bestaande infrastructuur gebruik maken om
over te schakelen op duurzame energie.
Betaalbaarheid
verzekeren
Er bestaan compacte oplossingen voor de combinatie van warmtepompen met ketels.
(doc. Junkers)
elektriciteit omzetten in
aardgas, dat in het net kan
geïnjecteerd worden. Op
die manier wordt een be-
staand gastoestel gevoed
met groene energie, zonder
dat de stookinstallatie of het
gasverdeelnet moet worden
Wil men hernieuwbare
energie-systemen op grote
schaal toepassen, dan moeten ze in de eerste plaats financieel haalbaar zijn voor
het gemiddelde gezin. In renovatie hebben hybride
oplossingen het voordeel
dat de bestaande verdeelinstallatie doorgaans bewaard
kan blijven. Dat drukt de investeringskost aanzienlijk.
Verder kan men denken in
de richting van groene leningen, waarbij de uitgespaarde energiekost kan
dienen om de lening af
te betalen. Een andere mogelijkheid zijn derdebetalerregelingen en leasingforde onderneming 907
februari 2014
33
Verenigingen
Er zijn ook toepassingen die warmtepompen combineren met oliestook.
(doc. Atlantic)
Zeker in bestaande woningen kan micro-WKK met een gasketel een zinvol alternatief zijn.
(doc. Viessmann)
mules. Een praktisch bezwaar daarbij is wel dat de
leasingmaatschappij in geval van betalingsproblemen
niet zomaar een ketel in beslag kan nemen, wat bijvoorbeeld bij auto’s wel het
geval is.
bieden; de werkelijkheid is
niet zo rooskleurig als sommige voorstanders van alternatieve energie de klant
willen voorspiegelen. Pas
dan kan men hem werkelijk
overtuigen dat een stookplaatsrenovatie een zinnige
ingreep is.
Het is in elk geval nodig om
de energierenovatie van
woningen te stimuleren. Op
dit ogenblik gebeurt een
grondige renovatie van een
woning in België meestal pas
na een sterfgeval. Hier moet
iets aan veranderen, want anders moeten we letterlijk
wachten tot een generatie uitsterft, eer het gebouwenbestand gerenoveerd raakt. De
34
Uittreksel van De Onderneming nr. 907 - Februari 2014
de onderneming 907
februari 2014
invoering van het E-peil en
het energieprestatiecertificaat
heeft wel een bewustwording
doen groeien; gebouwen met
een gunstige energieprestatie
liggen duidelijk beter in de
markt. Anderzijds volstaat dat
nog niet om oudere woningbezitters over de streep te
trekken.
De eigenaars moeten beter
bewust gemaakt worden
van de winst die ze met een
moderne installatie kunnen
halen. Vergeleken met de
lage rente op een spaarboekje is het doorgaans een
interessante
investering.
Daarbij moet men de klant
wel realistische cijfers
Met subsidies moet men
voorzichtig zijn, meent
ATTB. Financiële steun kan
een markt wel stimuleren,
wat bijvoorbeeld gebleken is
met de steun voor de condensatieketel. Anderzijds is
zomaar geld naar een
bepaalde techniek gooien
niet de oplossing. Dat wordt
bewezen door de ervaringen
met fotovoltaïsche elektriciteit. De mensen die konden investeren, hebben ervan
geprofiteerd, terwijl de kosten
werden afgewenteld op de
gemiddelde verbruiker.
Welke systemen?
De fabrikanten zijn voorstander van volledig geïntegreerde toestellen, waarbij
alle componenten, en zeker
de regeling uit een hand
komen. Het staat de installateur natuurlijk vrij om op
eigen houtje componenten te combineren. Dat is
echter niet voor iedereen
weggelegd. De ervaring
leert dat slechts 15% van
Uittreksel van De Onderneming nr. 907 - Februari 2014
bewijs jezelf een dienst
en kies voor desco
Om een goede werking van beide componenten te garanderen, is een aangepaste regeling noodzakelijk. (doc. Bulex)
dergelijke installaties naar
behoren werkt. Zeker voor
standaardgevallen zijn geïntegreerde toestellen dus een
veiligere keuze.
Er moeten ook aangepaste
oplossingen komen voor
centrale stookplaatsen in appartementen. De wetgever in
Vlaanderen heeft nogal sterk
de eengezinswoning voor
ogen. Het is echter ondoenbaar om per appartement
een hybride installatie te
plaatsen, met warmtepomp,
zonneboiler of WKK. Dit is
een taak voor de fabrikanten.
Constructeurs moeten hun
gamma modulair structureren. De moderne stookplaats is, zoals gezegd, niet
langer opgebouwd rond een
enkel product, dat voor alles
instaat. Het gaat om een
combinatie van toestellen,
die eventueel later kan worden aangepast, naarmate de
techniek wijzigt. Zo kan een
combinatie van ketel met
zonneboiler worden uitgebreid met een warmtepomp,
of kan worden overgeschakeld
op een brandstofcel, zodra
deze techniek marktrijp is.
De warmtepompboiler fungeert veelal als introductie in
de hybride techniek. Deze
toestellen zijn gemakkelijk te
plaatsen, en geven zo de vakman zijn eerste ervaring hoe
men warmtepompen integreert in een traditionele installatie. Naarmate professionals en particulieren meer
vertrouwen krijgen, stappen
ze over naar andere toepassingen. Warmtepompboilers
doen het dan ook erg goed op
de markt.
INFO
265
Hogere eisen
aan installateurs
Iedereen is het er over eens
dat er meer scholing nodig is
voor installateurs. De komende certficering voor
technici in hernieuwbare
energie is een stap in de
goede richting. De vaklui
zelf zijn daar in elk geval
ook van overtuigd. Fabrikanten merken een
scanner
nachtkluis
verpakkingskorting
bestel in een knip
afhalen 24u op 24 & 7 dagen op 7
delen in voordelen
www.desco.be
wijnegem aalst antwerpen brugge dendermonde
diest dison gent grivegnée habay kuurne lier
lummen mechelen rocourt stavelot temse turnhout
de onderneming 907
februari 2014
35
Verenigingen
groeiende belangstelling
op voor hernieuwbare energie. De scholingen die ze
organiseren, raken vlot
volzet, en ook andere opleidingskanalen kunnen niet
klagen over een gebrek aan
belangstelling.
Een goede opleiding is belangrijker bij hybride systemen dan bij traditionele verwarming. Een juiste dimensionering is bijvoorbeeld
van cruciaal belang voor
het rendement van een
warmtepomp. Ook het hydraulisch concept moet
doordacht zijn, om de
verschillende componenten
met elkaar te laten werken.
Wat dat laatste betreft,
maakt ATTB zich zorgen
Uittreksel van De Onderneming nr. 907 - Februari 2014
over de instroom van elektriciens in de warmtepompsector. Die hebben natuurlijk kennis van zaken op
elektrisch gebied, maar
hebben
ze
doorgaans
weinig kaas gegeten van de
hydraulische kant van de
zaak. Nochtans is dat van
cruciaal belang voor de
goede werking van het
geheel. Een warmtepomp die
te hoge temperaturen moet
leveren, of aan het pendelen
slaat, zal het beoogde rendement nooit halen.
Het voorbeeld van Frankrijk
stemt tot nadenken. Daar
werd enkele jaren geleden
de
warmtepomp
flink
gesubsidieerd, met als
gevolg dat er zich tal van
vaklui zonder de nodige
scholing zich op de markt
gooiden. Zo werden er
tal van slecht gedimensioneerde en slecht ingestelde installaties uitgevoerd. Dat leidde tot rechtszaken vanwege eindklanten
en gaf de techniek een
slechte naam. Als dan de
subsidies werden teruggeschroefd, stortte de markt
in elkaar. Om dat te vermijden moet men de markt op
een organische manier laten groeien, gebaseerd op
voldoende vakkennis. Onder de installateur leeft dat
besef ook, en ATTB wil die
organische groei ondersteunen door de vakmensen de nodige opleiding te bieden.
Nietsdoen
is geen oplossing
ATTB dringt er in elk geval
op aan dat er actie wordt
ondernomen om over te
schakelen op duurzame energie, ook in de bestaande
bouw. Onze ecologische
voetafdruk moet naar omlaag. De plotse overvloed
van energie als gevolg van
schaliegas mag ons niet misleiden, een blik op lange termijn is nodig. We mogen
niet vergeten dat de
kinderen die nu geboren
worden, een goede kans
hebben om het jaar 2100
nog mee te maken. De
oplossingen die we vandaag
kiezen, bepalen hun energie■
toekomst mee.
HO
2HY
DDW
U
W
V
GV
KHL
HU
Y
M
1L
)D[
HO
7
EH
V
HJKW
HPEU
#O
HO
2HY
EYED
V
HJKW
/HPEU
7(06(
DDW
U
W
/DDJV
)D[
HO
7
EH
V
HJKW
HPEU
H#O
HPV
7
GHU
=RO
GHQ
+HXV
DDQ
HQO
RU
W
.RHO
)D[
HO
7
EH
V
HJKW
HPEU
#O
GHU
=RO
36
de onderneming 907
februari 2014
KDQGHO
RRW
*U
QJ
PL
ZDU
HU
Y
H
DO
U
HQW
F
QJ
L
RHO
N
QJ
L
KW
XF
O
HU
Y
INFO
364

Download Report