Probleemgedrag òf onbegrepen gedrag?

Improving Mental Health by Sharing Knowledge
Omgaan met
onbegrepen gedrag bij
dementie
Margje Mahler
Benadette Willemse
Sandra Zwijsen
Jacomine de Lange
Mirella Minkman
Anne Margriet Pot
Vraag inspectie
IGZ wil zicht krijgen:
• op de richtlijnen die er zijn op dit
gebied en
• de risico’s die ontstaan wanneer richtlijnen rondom gedrag bij dementie
niet voldoende gevolgd worden.
Congres onbegrepen gedrag
14 april 2014
2
Inspectie voor de gezondheidszorg
• Wil de komende jaren het toezicht intensiveren in
de intramurale dementiezorg.
• Meer aandacht voor het signaleren, herkennen en
goed omgaan met ‘moeilijk’ gedrag bij dementie. • Signaleert dat niet goed omgaan met gedrag bij
dementie leidt tot hoge risico’s en lagere Kwaliteit van Leven.
Congres onbegrepen gedrag
14 april 2014
3
Probleemgedrag òf onbegrepen gedrag?
• Gevolg van dementie?
en/òf
• Onvervulde behoeften?
Congres onbegrepen gedrag
14 april 2014
4
Filmpje: Leren over dementie
Congres onbegrepen gedrag
14 april 2014
5
Onbegrepen gedrag
• maakt duidelijk dat er geprobeerd moet
worden om het gedrag beter te begrijpen
• en de oorzaken van het gedrag te
achterhalen en te behandelen dan wel
manieren te vinden om beter met het
gedrag om te gaan
Congres onbegrepen gedrag
14 april 2014
6
Onderzoek Vilans en Trimbos
• Actuele richtlijnen
• Wat is de veldnorm?
• Welke risico’s zijn er volgens literatuur en experts?
• Hoe kunnen deze risico’s verkleind worden?
Congres onbegrepen gedrag
14 april 2014
7
Waarom veldnorm achterhalen?
• Prakijksituatie
• Roepgedrag Mevrouw Chique
•
•
•
•
Signaleringskaart?
Observatie-instrument?
Stappenplan?
Bijlage 2B?
Congres onbegrepen gedrag
14 april 2014
8
Doel veldnorm
Congres onbegrepen gedrag
14 april 2014
9
Gebruik in praktijk: experts
• Bekendheid en toepassing richtlijnen in de
praktijk slecht.
• Gekende richtlijnen zijn o.a.: Verenso en
V&VN richtlijn
• Genoemde redenen voor beperkte
toepassing:
– Onbekendheid
– Weinig proactief handelen
– Te algemeen, niet toegespitst op complexe situatie
praktijk
– Onderlinge afspraken medicatie voorschrijven
– Omgevingsfactoren
Congres onbegrepen gedrag
14 april 2014
10
Risico’s volgens literatuur
• Deze risico’s zijn in de literatuur niet expliciet te vinden.
• Daarom: positieve effecten van
het wel volgen van de richtlijnen.
• Belangrijke conclusie: richtlijnen niet gevolgd,
onbegrepen gedrag niet weg of verergert.
• Gevolgen van onbegrepen gedrag dat niet weg
gaat of verergert geïnterpreteerd als risico’s van het niet volgen van de richtlijnen.
Congres onbegrepen gedrag
14 april 2014
11
Risico’s in kaart gebracht
Congres onbegrepen gedrag
14 april 2014
12
Risico’s volgens experts
Interviews experts
•
•
•
•
•
•
•
Verminderde KvL van bewoner
Onnodige escalatie van de situatie
Onnodig gebruik psychofarmaca
Onnodig gebruik middelen en maatregelen
Onderbehandelen lichamelijke ziektes
Overbelasting van verzorgenden
Ontevreden familieleden
Congres onbegrepen gedrag
14 april 2014
13
Verkleining risico’s volgens experts
•
•
•
•
•
Duidelijke visie op dementiezorg
Methodisch werken
Multidisciplinair werken
Voldoende deskundigheid
Onbegrepen gedrag & psychofarmaca
structureel op de agenda zetten
• Gebruik kernelementen richtlijnen en
eerder signaleren
Congres onbegrepen gedrag
14 april 2014
14
Praktijkvoorbeeld vervolg
Congres onbegrepen gedrag
14 april 2014
15
Visie dementiezorg
• Cliënten met dementie zijn in de
eerste plaats mensen met dementie,
met dezelfde basisbehoeften als
ieder ander mens en dezelfde
mogelijkheden om ervaringen op te
doen.
• Waardigheid staat centraal in de
relatie.
Congres onbegrepen gedrag
14 april 2014
16
Kernelementen
 1) Tijdig signaleren van onbegrepen gedrag zodat
ingegrepen kan worden voordat escalatie plaatsvindt.
 2) Een gedegen analyse maken van het gedrag met
nagaan van oorzaken op lichamelijk, psychisch en
sociaal terrein.
 3) Multidisciplinair werken in een team met in ieder
geval verzorgende, arts en psycholoog.
 4) De oorzaak van het gedrag aanpakken en niet het
gedrag zelf.
Congres onbegrepen gedrag
14 april 2014
17
Kernelementen
 5) Eerst psychosociale interventies toepassen.
Psychofarmaca alleen wanneer aangetoond dat
psychosociale interventies niet (voldoende) werkzaam zijn
(m.u.v. lichamelijke oorzaak, delier, psychose).
 6) Psychofarmaca volgens de richtlijn toepassen tenzij er
belangrijke redenen zijn om hiervan af te wijken.
 7) Familie en mantelzorg betrekken bij de analyse en
aanpak van het probleem.
 8) Behandeling evalueren met extra aandacht voor het
mogelijk staken van behandeling met psychofarmaca.
Congres onbegrepen gedrag
14 april 2014
18
Bedankt voor uw aandacht
Rapport te downloaden op www.trimbos.nl,
www.vilans.nl en www.kennispuntdementie.nl
Voor meer informatie:
Bernadette Willemse
T: 030 29 59 210
E: [email protected]
Anne Margriet Pot
T: 030 29 59 308
E: [email protected]
Margje Mahler
T: 030 78 92 356
E: [email protected]
Congres onbegrepen gedrag
14 april 2014
19