Nieuwsbrief mei 2014

Kadodder
Flash
VZW DIENST VROEG- EN THUISBEGELEIDING PROV. ANTWERPEN
Jaargang 12, Mei 2014
V.U. Bart Vanvaerenbergh, Oostmallebaan 50, 2980 Zoersel
Tel. 03/312.45.41
[email protected]
Inhoudstafel
Inhoudstafel ……………………………………………………. 2
Voorwoord ………………………………………………………. 3
Nieuws uit Kadodder ………………………………………. 4
Terugblik …………………………………………………………. 14
… vertelt …………………………………………………………. 16
Weetjes en zoekertjes ……………………………………. 17
Boeken- en/of filmtips …………………………………… 24
Vrije tijd – Fun ……………………………………………….. 28
Oproep ……………………………………………………………. 31
2
Voorwoord
Beste ouders, collega‟s,
sympathisanten, lezers…
Met deze nieuwe Kadodderflash brengen we al een klein stukje zomer
bij u in huis binnen… Nog even en we kunnen weer genieten van die
zalige, zomerse dagen…
Maar de zomer brengt misschien ook weer wat zorgen en stress mee:
hoe overleven we die 2 maanden vakantie met onze „zorgen-kindjes, jongeren‟…?
Deze Flash kan u misschien wat tips en ideeën aanreiken.
Ook willen we jullie op vlak van „Apps‟ een beetje „updaten‟ en dan
vooral autisme specifieke Apps.
Ons jaarverslag is eveneens terug te vinden in deze Kadodderflash.
De brussenwerking is weer zeer actief geweest: een enthousiast verslag
hiervan vindt u ook hier terug.
In de zorgsector staat heel wat te veranderen (perspectief 2020). We
trachten de stand van zaken met jullie te delen.
Verder is er nog nieuws van de werkgroep Triple P en werkgroep
Diversiteit.
Ook willen we een warme oproep lanceren naar de creativiteit van u,
beste lezer. Hebt u een verhaal dat u wilt delen een tip, een weetje of
een zoekertje: laat het ons zeker weten! Er staat voor u een plaatsje
gereserveerd in de volgende Flash.
Veel leesplezier!
Beter onvolmaakt en echt, dan gemaakt volmaakt.
3
Nieuws uit Kadodder
Jaarverslag 2013
Zoals elk jaar geven we een kleine samenvatting van ons jaarverslag.
Hieronder vinden jullie wat er in 2013 zoal aan aanmeldingen en
begeleidingen gebeurd is.
Aanmeldingen
In de loop van 2013 meldden zich 288 gezinnen aan voor
thuisbegeleiding : 208 kinderen en 80 jongeren en volwassenen
(JOVO).
We konden de thuisbegeleiding opstarten bij 196 gezinnen, doch hierbij
waren ook nog wachtenden van 2010, 2011 en 2012.
Er blijft echter een wachtlijst bestaan waardoor sommige gezinnen
langer moeten wachten.
De meeste kinderen worden doorverwezen naar Kadodder door een
multidisciplinair team, bv. een centrum voor ontwikkelingsstoornissen
(COS) of CLB.
Iets minder dan 1/3 van de kinderen werden verwezen naar Kadodder
voor de leeftijd van 3 jaar. Wij spreken van vroeg-begeleiding.
Naar ons jongeren- en volwassenenteam (jovo-team) wordt meestal
doorverwezen door andere hulpverleners zoals maatschappelijk werkers
uit voorzieningen of scholen. Meestal zijn het jongeren tussen twaalf en
twintig jaar die worden doorverwezen voor thuisbegeleiding.
Gezinnen in begeleiding
In 2013 werden er in totaal 662 personen begeleid: 429 kinderen
jonger dan 13 en 233 jongeren en volwassenen.
We begeleidden vooral kinderen, jongeren en volwassenen met een
lichte en matige verstandelijke beperking. Heel wat kinderen en
jongeren
hebben
bijkomende
problemen
zoals
autisme
of
gedragsproblemen.
Bij 146 personen kon de begeleiding afgerond worden in 2013.
Afrondingen zijn belangrijk om nieuwe gezinnen te kunnen opstarten.
4
Nieuws uit Kadodder
De reden van afronding is vaak dat de hulpvragen in voldoende mate
werden beantwoord. Het komt ook veel voor dat de persoon kon
worden doorverwezen naar een andere vorm van hulpverlening: bv een
andere thuisbegeleidingsdienst of een MPI.
Van de kinderen en jongeren die we begeleidden gaat het grootste
gedeelte naar school. Het grootste gedeelte van deze kinderen en
jongeren ging naar het buitengewoon lager en secundair onderwijs.
Een klein percentage ging naar het gewoon onderwijs : 75 kleuters
gingen naar de gewone kleuterschool, 4 kinderen volgden les in het
gewoon lager onderwijs.
Begeleidingen
Onze thuisbegeleiders deden 7656 mobiele begeleidingen. Dit wil
zeggen een ondersteuning van de cliënt via een huisbezoek of een
ondersteuning van de cliënt elders (bv bij de dokter of tijdens een
overleg op school).
Daarnaast werden er ook nog 205 ambulante begeleidingen
geregistreerd. Dit zijn begeleidingen die op de dienst gebeurd zijn (bv.
Individuele gesprekken, individuele begeleiding Triple P, …).
Er waren ook 478 groepsbegeleidingen (= ondersteuning in groep: bv
ouderpraatgroep, brussenwerking, infoavond, …).
De frequentie van de huisbezoeken verschilt erg van gezin tot gezin en
hangt ook af van de fase van de begeleiding.
De meeste gezinnen krijgen veertiendaags tot maandelijks
thuisbegeleiding.
In sommige gezinnen komt de thuisbegeleider wekelijks en in andere
gezinnen maar om de twee of drie maanden.
We organiseerden ook in 2013 een ouderpraatgroep voor ouders van
jovo‟s.
In 2013 was onze brussenwerking ook weer zeer actief met oa een
brussenweekend, twee activiteiten die plaatsvonden bij Kadodder, ….
PPTH
In 2013 werd er praktisch pedagogische thuishulp geboden in 76
gezinnen.
5
Nieuws uit Kadodder
Financieel
Ook dit jaar willen wij U een woordje uitleg geven over de financiën van
Kadodder.
Wat zijn onze kosten? Waar komen onze inkomsten vandaan? Hoe
staan we ervoor?
De dienst is werkgever en moet er voor zorgen dat naast de lonen
voldoende bijdragen betaald worden voor sociale zekerheid,
verzekeringen, arbeidsgeneeskundige dienst …
Het grootste gedeelte (89%) van de kosten zijn dan ook
personeelskosten.
Op de tweede plaats komen de vervoerskosten (5%). Voor een dienst
die werkt in heel de provincie Antwerpen zijn deze kosten natuurlijk
niet te vermijden, ook al proberen we er voor te zorgen dat begeleiders
enkel in hun eigen subregio huisbezoeken moeten verrichten.
De resterende uitgaven zijn huur en onderhoud, elektriciteit, water,
gas, kantoorkosten, telefoon, postzegels, opleiding, speelgoed en
materialen, boeken, tijdschriften …
Waar halen wij het geld om deze kosten te betalen?
De Vlaamse Regering, die onze dienst via het VAPH (Vlaams
Agentschap voor Personen met een Handicap) jaarlijks subsidieert,
betaalt het grootste deel van onze kosten terug. Het VAPH betaalt bijna
alle loonkosten. Daarnaast krijgen we nog een bepaalde som
werkingskosten naargelang onze erkenning.
Ongeveer 90 % van onze inkomsten van 2013 werden uitbetaald door
het VAPH, vooral rechtstreeks maar een klein gedeelte ook
onrechtstreeks via het zorgconsulentschap.
Onze dienst is voor een bepaald aantal begeleidingen erkend. Aan deze
erkenning wordt ook de norm voor het personeel gekoppeld.
Jaarlijks moeten we onze loonkosten en onze begeleidingen in de
gezinnen bewijzen (vandaar de handtekening die jullie moeten zetten
na een begeleiding).
Er zijn ook nog andere bronnen van inkomsten.
Via de federale tewerkstellingsmaatregel sociale maribel wordt een
deel van het administratief personeel en een deel van het
thuisbegeleidingspersoneel betaald. Meestal ontvangen wij ook jaarlijks
een klein bedrag om tijdelijk extra personeel aan te werven ...
6
Nieuws uit Kadodder
De bijdragen die door de gezinnen betaald worden komen op de
derde plaats (2%).
Daarnaast moeten wij zeker ook nog de toelagen vermelden die wij
ontvangen van verschillende gemeenten uit de provincie. Sinds 2013 is
echter de toelage van de provincie Antwerpen stopgezet. Ook het
provinciebestuur voerde besparingen door.
Van grootte zijn deze toelagen erg uiteenlopend maar: alle kleintjes
maken samen één groot (minder dan 1%).
Wij krijgen ook giften van gezinnen, familieleden en vrienden,
bedrijven (minder dan 1 %).
Met al deze toelagen en giften moeten we de zaak rond krijgen. Meestal
kunnen we, zoals een goed huisvader, ook iets opzij leggen voor
onverwachte kosten.
Moest er om één of andere reden ooit toch eens een einde komen aan
onze dienst dan is statutair bepaald dat dit “spaarpotje” gaat naar een
andere dienstverlening aan gezinnen met personen met een beperking.
Tot slot willen wij iedereen bedanken die zijn steentje heeft bijgedragen
om te maken dat ook in 2013 onze dienstverlening niet te lijden had
onder een financieel tekort: de Vlaamse Overheid, de gemeenten
Arendonk, Balen, Beerse, Dessel, Duffel, Hove, Kasterlee, Kontich, Lille,
Malle, Merksplas, Niel, Olen, Oud-Turnhout, Putte, Puurs, Ravels,
Rijkevorsel, Rumst, Schelle, Ranst, Vosselaar, Wuustwezel, Zandhoven
en Zoersel.
Dank ook aan „t Wezels Omslagpunt en de Survival Trophy Voorkempen
voor hun financiële bijdrage.
Ook willen we de gezinnen en hun familie bedanken die een bijdrage
leverden en aan alle personen die zich onbezoldigd inzetten
(bezoekouders, externe bevragers, Raad van Bestuur). Ook dank aan
de personeelsleden die, op verschillende manieren, hun financiële
steentje bijdroegen!
Carine Mermans en Bart Vanvaerenbergh
7
Nieuws uit Kadodder
Nieuwe collega PPTH
Hallo iedereen!
Ik ben Jolien, ik ben 23 jaar en woon
in Oelegem samen met mijn vriend
Hans.
Sinds 5 mei 2014 vervoeg ik het
praktisch
pedagogische
thuishulpteam.
In mijn vrije tijd sta ik graag in de
keuken.
Dessertjes
zijn
mijn
specialiteit, maar ik maak ook graag
andere dingen. Verder ben ik eigenlijk
vooral bezig met muziek. Ik zing in het
integratieorkest Poco a poco. Dit is een
orkest voor personen met en zonder
een beperking. Daar maakte ik voor het eerst kennis met de doelgroep
en al snel besloot ik om ook in die richting iets te gaan studeren:
jeugd- en gehandicaptenzorg.
Ik heb ook nog een jaartje kleuteronderwijs gedaan, waar ik heel veel
creatieve vaardigheden heb meekregen. Toch vond ik het werken met
personen met een handicap meer iets voor mij en ben ik beginnen
werken.
Eerst in DVC Sint-Jozef op de Luchtbal te Antwerpen, waar ik in het
semi-internaat werkte met een groep lagere schoolkinderen met een
verstandelijke en een motorische beperking. Daarna ben ik gaan
werken in VZW De Hoeve in Deurne. Daar werkte ik in een woning met
volwassen personen met autisme.
Ik genoot vooral van de individuele momenten met
daarom dat ik beginnen werken ben als PAB-assistent
met een mentale handicap thuis. En nu bij Kadodder.
beetje mogen proeven en vind vooral de diversiteit
boeiend. Ik weet zeker dat ik hier nog veel ga leren!
deze mensen,
bij een vrouw
Ik heb al een
heel leuk en
Groetjes en tot snel!
Jolien
8
Nieuws uit Kadodder
“M-decreet”
In het Vlaams Parlement is op 12 maart 2014 een belangrijke stap gezet om
het onderwijs meer inclusief te maken voor leerlingen met specifieke
onderwijsbehoeften. Het parlement stemde het M-decreet. „M‟ staat voor
maatregelen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften.
Vlaanderen is momenteel koploper in het aantal leerlingen dat school loopt in
het buitengewoon onderwijs. Maar sinds 2008 is een nieuw wettelijk kader
opgebouwd dat het recht vooropstelt van leerlingen met een beperking op
redelijke aanpassingen in het gewoon onderwijs:
Het decreet
voor het Vlaamse gelijke kansen- en gelijke
behandelingsbeleid (2008)

De goedkeuring door de Belgische overheden van het VN-verdrag
inzake rechten van personen met een handicap (2009)

Het nieuwe M-decreet (2014)

Er is bewust gekozen voor een geleidelijke invoering van de maatregelen
vanaf het schooljaar 2015-2016. Leerlingen die voorafgaand aan dat
schooljaar al in het buitengewoon onderwijs zijn ingeschreven, kunnen hun
traject afwerken in het buitengewoon onderwijs.
Er komen ook begeleidende maatregelen:
Vanaf 1 september 2014 zal het samenwerkingsverband van
netgebonden pedagogische begeleidingsdiensten (SNPB vzw) 70 extra
competentiebegeleiders inzetten om samen met de 470 reguliere
begeleiders de scholen en leerkrachten te begeleiden.

Er start ook een inclusienetwerk waar alle ouders en scholen bij kunnen
aankloppen met specifieke vragen over inclusieve trajecten.

De nascholing op initiatief van de overheid zal tijdens de schooljaren
2015-2016 en 2016-2017 in het teken staan van inclusief onderwijs.

De verwachting is, dat door de maatregelen minder kinderen naar het
buitengewoon onderwijs zullen gaan. De middelen die daardoor vrijkomen,
worden opnieuw ingezet voor de ondersteuning van leerlingen met specifieke
behoeften. Zo wil de overheid de expertise in de scholen voor buitengewoon
onderwijs
delen
met
het
brede
onderwijsveld.
Een werkgroep werkt ook aan een nieuw kader voor GON- en IONondersteuning. Dat zal een belangrijke volgende stap zijn.
Meer info: www.ond.vlaanderen.be > M-decreet
<>
9
Nieuws uit Kadodder
„VERGEET MIJ NIET‟ CAMPAGNE
De thuisbegeleidingsdiensten en de diensten Begeleid
Wonen zijn erg bezorgd over de Persoonsvolgende
Financiering (PVF).
De PVF is een manier om de zorg vanaf 2015 te betalen.
Het Parlement keurde het Decreet op de
Persoonsvolgende Financiering (PVF) goed in april 2014.
Een grote groep mensen dreigt door de komst van de
PVF weinig of geen recht meer te hebben op mobiele of ambulante
ondersteuning zoals geboden door diensten Thuisbegeleiding of
Begeleid Wonen.
Waarom zijn wij bezorgd?
1. Omdat mensen met verstandelijke beperking die gebruik willen
maken van Thuisbegeleiding/Begeleid Wonen niet in aanmerking
zullen komen voor een persoonsvolgend budget. In het
meerjarenplan van het VAPH gaat de Minister er immers van uit
dat liefst 90% van de mensen die wachten op begeleiding aan huis
geen persoonsvolgend budget nodig hebben. Dat betekent dat ze
enkel nog recht hebben op maximum 12 begeleidingen per jaar
(behalve de eerste twee jaren). Slechts 1/3de van de gezinnen die
wij in 2013 begeleidden, had voldoende met 12 begeleidingen,
2/3de had meer nodig. Zo zie je dat de toekomstige ondersteuning
te beperkt is.
2. Omdat de 'mantelzorg' niet volstaat voor mensen met een
verstandelijke beperking. De Minister verwacht dat de
familie/vrienden de zorg voor een grote groep mensen met een
verstandelijke beperking kan opnemen. Wij weten echter dat heel
wat gezinnen en hun netwerk vaak aan het einde van hun
krachten zijn door de grote zorg voor hun zoon/dochter.
Handicapspecifieke ondersteuning aan huis kan er juist voor
zorgen dat gezinnen langer de zorg voor hun kind kunnen dragen.
3. Omdat de zorg door 'gewone' diensten te beperkt is. Algemene
diensten voor maatschappelijk werk (CAW, OCMW,...) beschikken
over te weinig handicapspecifieke kennis en middelen om de
ondersteuning te kunnen bieden aan mensen met een
verstandelijke beperking.
10
Nieuws uit Kadodder
4. Omdat niet iedere persoon met een beperking een
basisondersteuningsbudget zal krijgen. Dit budget zal worden
toegekend aan een persoon met een beperking om zo zorg in te
kopen: maaltijden, poetsdienst, hulpverlening, ... In de praktijk is
dat echter onbetaalbaar en daarom zullen moeilijk zichtbare
handicaps zoals verstandelijke beperking wellicht uit de boot
vallen. Een heel kwetsbare groep mensen dreigt dus de dupe te
worden van het door het Vlaams Parlement gestemde Decreet
Persoonsvolgende Financiering.
Om te voorkomen dat onze politici de vele gezinnen niet zal vergeten
plannen we met alle diensten thuisbegeleiding en begeleid wonen acties
in overleg ook met de gebruikersverenigingen.
Wij hopen ook op uw steun!
Nieuws van de werkgroep Diversiteit
Eind vorig jaar kregen alle thuisbegeleid(st)ers, zowel van het
kinderteam als van het JOVO team, de vraag om een vragenlijst rond
het thema diversiteit in te vullen.
Deze bevraging kwam er op vraag van de werkgroep diversiteit. Op die
manier hoopten ze een zicht te krijgen op de gezinnen van niet
Belgische origine die we als thuisbegeleidingsdienst begeleiden.
Uit deze bevraging kwam naar voor dat van de 455 gezinnen die toen
in begeleiding waren er 161 van niet Belgische origine waren. Deze
gezinnen van niet Belgische origine zijn zeer divers.
57 hiervan is van Marokkaanse origine, gevolgd door 22 gezinnen van
Zwart-Afrikaanse origine, 19 gezinnen afkomstig van Oost-Europa, 15
gezinnen afkomstig uit Azië, 12 gezinnen van West-Europa en een
restgroep uit Midden-Oosten, Midden en Zuid-Amerika en Noord
Amerika.
Op vlak van communicatie spreekt in een 90 tal gezinnen minstens 1
van de ouders ruim voldoende Nederlands. Daarnaast zijn er ongeveer
34 gezinnen waar voldoende Frans of Engels wordt gesproken.
In enkele gezinnen wordt er soms gebruik gemaakt van een informele
tolk.
De bedoeling van de werkgroep is om deze bevraging op regelmatige
basis te herhalen zodat we een zicht krijgen op de eventuele evolutie
binnen deze doelgroep.
Streitz Inge
11
Nieuws uit Kadodder
Triple P: Weetje
Zoals beloofd gaan we ook in deze
Kadodderflash in op een triple P thema. In
een eerder editie kon u al lezen dat triple P:
“PPP” staat voor: “positive parenting
program”, in het Nederlands is dit: positief
ouderschapsprogramma”.
Wat betekent dat nu: positief ouderschap?
Dit steunt op 7 pijlers:
1.zorgen voor een veilige, interessante omgeving
Wanneer de leefomgeving van een kind veilig is en uitdagend genoeg
om op ontdekking te kunnen gaan, kunnen we als ouder zelf rustiger
zijn en er zeker van zijn dat ons kind voldoende ontwikkelingskansen
krijgt.
We moeten ook steeds toezicht blijven uitoefenen.
2.zorgen voor een positieve leeromgeving
Ouders moeten steeds beschikbaar zijn voor hun kinderen. Aandacht en
positieve ondersteuning versterken het leerproces.
3.het toepassen van aansprekende discipline
Dit betekent dat we onze kinderen bij ongewenst gedrag onmiddellijk
gaan bijsturen. Kinderen hebben een consequente aanpak nodig.
4.aanvaarden dat het kind een beperking heeft
Ouders moeten hun kind met zijn beperking leren kennen met zijn
eigenheid, zijn specifieke gaven en kwetsbaarheid. Vaak zullen in het
dagelijks leven aanpassingen nodig zijn om elk kind in het gezin te
geven wat het nodig heeft.
5.realistische verwachtingen hebben
Elk kind is anders en ontwikkelt op zijn eigen tempo. Als ouder moet je
je verwachtingen hierop afstemmen. Er kunnen problemen ontstaan
wanneer ouders te veel of te weinig verwachten van hun kind.
12
Nieuws uit Kadodder
6.deel uitmaken van de gemeenschap
Kinderen met een beperking horen er bij! Zij moeten evengoed als
andere kinderen kans hebben om in hun leefomgeving te spelen, op
ontdekking te gaan en anderen te ontmoeten.
7.voor uzelf zorgen als ouder
Opvoeden is gemakkelijker als je als ouder ook goed voor jezelf zorgt!
Nieuwsgierig geworden naar hoe triple P
vragen?
een antwoord biedt op uw
Interesse?
Triple P is zinvol voor alle gezinnen.
Triple P is geen dwingend aanbod: elke ouder kiest datgene wat voor
hem bruikbaar en toepasbaar is.
Ook bij Kadodder wordt het triple P programma aangeboden d.m.v.
een individueel traject. U komt na afspraak ( liefst beide ouders)op
onze dienst samen met 1 van onze thuisbegeleidsters die een triple P
training volgden. Eventueel kan dit in overleg ook bij u thuis. Elke
sessie duurt één tot maximaal anderhalf uur. Het programma doorlopen
vraagt minimum 5 tot maximum 10 sessies, naargelang uw individuele
situatie.
Vanuit onze ervaring met kinderen met ontwikkelingsproblemen of
beperking hebben we al ruime ervaring opgebouwd hoe triple P toe te
passen bij kinderen met een specifieke opvoedingsvraag. Voor alle
ouders biedt triple P stevige „kapstokken‟, waarmee ouders zelf aan de
slag leren gaan.
Hebt u interesse om het triple P programma te volgen, spreek er dan
over met uw thuisbegeleider.
Aanmelden kan via mail: [email protected] , telefonisch:
03/312 45 41 of door uw voornemen kenbaar te maken bij uw
thuisbegeleider.
het triple P team
Birgit, Kristel en Hilde
13
Terugblik
Brussen 15 maart 2014
“Zaterdag 15 maart, start Brussen “ stond al enkele weken in het groot
in mijn agenda …
En niet alleen in de mijne, ook in die van 24 broers en zussen van
kinderen en jongeren die door Kadodder begeleid worden. Ik kon gerust
zijn: ik zou niet de enige nieuweling zijn die dag, en het programma
leek alvast veel belovend: bezoek aan het Struisvogelnest in Lier …
Dus in alle vroegte mijn boterhammetjes gemaakt, en onderweg Mauro
gaan oppikken. Hij stond al gepakt en gezakt klaar, zodat we meteen
konden vertrekken. De begeleiders zouden immers een halfuurtje
vroeger samenkomen … En meteen mijn eerste gelukje: mijn
reisgenoot kende het Struisvogelnest, en zou me wel wegwijs maken.
Maar ook voor hem was het zijn eerste brussenactiviteit.
Het was wel even zoeken, een boerderij vind je natuurlijk niet in het
hartje van de stad. Achteraf hoorde ik dat ik niet de enige zoeker was
… Groot was onze verbazing toen we zagen dat er reeds vele
enthousiaste brussen aanwezig waren. Meteen aan de slag dus.
Voor de opener konden we rekenen op Merel en Sarina: zij zorgden, als
vrijwilliger en brus uit een vorige lichting, dat we elkaars namen snel
leerden kennen en we er tegen aan konden. Vervolgens konden we via
een zoektocht op verkenning gaan op de boerderij. Dat het geen
gewone boerderij is, konden we wel
merken aan de dieren die we onderweg
zagen: impala‟s, geiten, schapen, ezels,
paarden, honden, een wolvarken (!),
eenden,
pauwen,
kippen,
een
papegaai… en zelfs struisvogels !!
Gelukkig was er voor het middageten
nog wat vrije tijd, om de vele
activiteiten
op
het
domein
te
ontdekken: springkastelen, trapkarren
(op een boerderij zijn dat uiteraard
mini-tractors), stelten, een speeltuin,
een strobak … In dit laatste mag je naar
hartenlust ravotten in een zéér grote
stapel stro: we hebben het vermoeden
14
Terugblik
dat er meerdere brussen met souvenirs naar huis gegaan zijn ! En met
gids Mauro kende ik meteen mijn tweede gelukje, hij toonde me de
vele uithoekjes en speciallekes.
De boterhammen konden eigenlijk niet snel genoeg op zijn, er was nog
zoveel te doen ! Iedereen had ondertussen al wel een of ander
speelkameraadje gevonden, of kon terecht bij één van de studenten
van Artesis Plantijn (AP Hogeschool) die hun eindproject rond brussen
maken: Fenna – Isabelle – Anne – Lisa – Saskia – Oona. Zij gaan ook
de volgende brussenactiviteiten mee plannen en begeleiden.
Het zonnetje deed meerdere pogingen om er door te komen (mijn
derde gelukje) en het bleef droog (nummer 4), dus konden we buiten
starten met onze kookactiviteit ! De sympathieke boerin begon immers
te vertellen over een struisvogelei: hier kunnen namelijk 25
kippeneitjes in ! We mochten het eerst eens vasthouden, en nadien
zelfs op gaan staan !! Het was het begin van een heuse workshop
koekjes bakken, gemaakt met een echt struisvogelei. Iedereen ging er
met veel enthousiasme tegenaan, en na heel wat mengen, kneden,
platkloppen, vormpjes uitsteken, … konden ze in de oven.
We zouden ze op het einde meekrijgen, én ze waren ook heel lekker.
En zo naderden we het einde van een leuke dag, die eigenlijk veel te
snel voorbij ging: nog net even de tijd om iets leuk te herhalen (de
tractoren waren op dat moment al omgedoopt tot dienstauto‟s), een
leuk eindspel van Sarina en Merel en de eerste ouders verschenen
reeds om zoon- of
dochterlief
op
te
halen.
Uit
vele
monden
hoorden we dat het
een leuke dag was,
en ten afscheid was
er dan ook vaak “tot
de volgende keer !”
Voor
Wouters
Kadodder.
verslag:
Jo,
15
… vertelt
Glenn vertelt over “Perspectief 2020”
Hallo iedereen,
Ik ben Glenn, 19 jaar oud, en ik woon met mijn ouders in Willebroek.
Overdag ga ik naar “den Atelier”,
ondersteuningsprojecten van Pegode.
en
“de
Cirkel”,
twee
Onlangs kreeg ik het aanbod om deel te
nemen
aan
een
vorming
over
“Perspectief
2020”.
Ik
was
wel
benieuwd naar wat de minister, Jo
Vandeurzen,
wil
veranderen
voor
mensen met een beperking.
De minister schreef dus een plan:
“Perspectief
2020”.
Tijdens
acht
vormingsnamiddagen gaan we met een
groepje van 10 deelnemers en 2
begeleiders
bekijken
waarom
de
minister dit plan schreef. We bespreken
ook wat er in het plan staat, en wat de
minister wil veranderen voor mensen
met een beperking. Op het einde gaan
we dan zien wat dit plan voor mij kan
betekenen.
Er vonden al twee vormingsnamiddagen
plaats, waarbij we werkten rond hoe mijn leven er nu uitziet, en hoe en
door wie ik word ondersteund.
Elke deelnemer heeft ook een vertrouwenspersoon uit zijn netwerk, die
de vorming mee opvolgt. We werken samen de thuisopdrachten uit,
verzamelen materiaal, en denken na over vragen die ik meekrijg. Ik
heb dat aan Jo, mijn thuisbegeleider van Kadodder gevraagd.
Samen hebben we nu ook een artikel geschreven voor de KadodderFlash. Volgende keer vertellen we hoe het verder gegaan is.
Groeten van Glenn en Jo
16
Weetjes en zoekertjes
www.schoolverlatersagenda.be
De schoolverlatersagenda is een product van
"De werkbank" en is het
tewerkstellingsproject van JKVG vzw.
De schoolverlatersagenda voor BuSO is
online!
Reeds meer dan 10 jaar brengt de werkbank
een schoolverlatersagenda uit voor leerlingen
uit het BuSO. Met de steun van 'hart voor
handicap' kwam in 2014 ook een digitale
versie online. Sinds jaar en dag heeft de
werkbank een aanbod voor schoolverlaters uit
het BuSO. Niet alleen brengen we elk jaar een
handige schoolverlatersgids uit die bovendien
gratis (en veel) wordt gedownload, maar
werken
we
ook
nauw
samen
met
verschillende BuSO scholen.
Ook dit jaar kunnen leerlingen uit het BuSO of BSO er alles in vinden
wat ze weten moeten eens ze de schoolbanken verlaten.
Naast deze online-versie bestaat nog steeds de papieren versie die u
kan bekomen door ofwel een account aan te maken op de site of door
te mailen naar [email protected].
Op deze website kunnen de schoolverlaters niet enkel de info uit de
schoolverlatersagenda vinden. Per hoofdstuk zijn er interessante links,
filmpjes en oefeningen. Zo wordt de website een instrument om
leerlingen verder voor te bereiden op hun eerste stappen naar werk.
Voor leerlingen die echt niet houden van veel tekst is er nog steeds een
light-versie en ook dit jaar is de essentie samengevat in een aantal
overzichtelijke mindmaps.
Het gebruik van de schoolverlatersagenda inclusief de CV-module is
gratis, met dank aan Hart voor Handicap.
17
Weetjes en zoekertjes
Rechtenverkenner
De rechtenverkenner geeft u een online overzicht van sociale
rechten:
 van sociale rechten: premies en andere voordelen op het vlak van
onderwijs, arbeid, wonen, welzijn, energie ...
 voor kwetsbare groepen: ouderen, chronisch zieken, personen met
een handicap, werkzoekenden, ...
 door verschillende overheden: federale, Vlaamse, provinciale en
lokale overheid
De basisinformatie over elk recht is opgenomen in een gedetailleerde
fiche met daarin:

een omschrijving van het recht

de voorwaarden waaraan u moet voldoen

de aanvraagprocedure

de documenten die u bij uw aanvraag moet meebrengen

de contactgegevens van de dienst waar u het recht aanvraagt

een overzicht van andere interessante rechten
Elke opzoeking in de rechtenverkenner start met het ingeven van uw
postcode. Deze bepaalt de gemeentelijke en provinciale rechten die
moeten verschijnen. Na het invoeren van de postcode kunt u de
rechtenverkenner op verschillende manieren doorzoeken.
Doelgroepen: Chronisch zieken; Dak- en thuislozen; Gezinnen,
kinderen en jongeren; Ouderen; Personen met een beroepsinkomen;
Personen met een handicap; Personen met een laag inkomen;
Werkzoekenden.
Thema’s: Algemene basisrechten; Arbeid; Belastingen en fiscale
voordelen; Cultuur, sport en vrije tijd; Elektriciteit, gas, water en
energie; Gezin; Inkomen en uitkeringen, Justitie en juridische
bijstand;
Leefmilieu;
Onderwijs
en
vorming;
Telefoonen
telecommunicatie; Totaal; Vervoer en mobiliteit; Welzijn en
gezondheid; Wonen.
Persoonlijk profiel
Van A-Z/ Trefwoorden
Meer info: www.rechtenverkenner.be
Het resultaat van uw zoekopdracht is steeds een overzicht van de
relevante rechten.
18
Weetjes en zoekertjes
Sporten en sportkampen
www.parentee.be
Vlaamse Liga Gehandicaptensport heeft een nieuwe naam Parentee.
Parentee vzw is een erkende sportfederatie met een aanbod voor alle
sporters met een handicap en op alle niveaus van de sportieve
piramide, van initiatiesport tot topsport. Parentee stimuleert het
sporten in georganiseerd clubverband.
www.provant.be:
doorklikken via „vrije tijd‟ naar „sport‟ en verder naar „G-sport‟. Je kan
doorklikken naar de vernieuwde website van G-sport waar je werkelijk
alle info hierover vindt: een lijst met info over de G-sporttakken en –
disciplines, een lijst met 200 clubs met een G-werking waar je op kan
klikken en kan zien waar en wanneer hun activiteiten doorgaan voor
welke doelgroep, contactgegevens, website, enz … . Verder vind je in
de „sportwijzer van de Coördinatiecel Aangepaste Sporten Provincie
Antwerpen (CASPA) een mooi overzicht van alle sportclubs met een Gwerking per regio en per gemeente. Ook de reguliere sportclubs die
openstaan voor mensen met een beperking staan vermeld.
www.recreas.be:
recreatief aangepast sporten. Zij streven ernaar om zoveel mogelijk
personen met een beperking inclusief te laten sporten. Zij hebben ook
een kidswerking voor kinderen van 8 tot 15 jaar. Onder „sportclubs‟
vind je een lijst met G-sportclubs per provincie. Je komt via deze weg
meteen op hun website terecht. Verder organiseren zij ook stages,
sportkampen en sportieve vakanties binnen en buiten de provincie.
Lidmaatschap van de Voorzorg is niet verplicht, leden betalen minder.
Nog




enkele interessante links:
www.gsport.be
www.apbsport.be
www.scabazou.be
www.avalympics.be
Nieuw G hockey Victory Wanderers ( www.wanderers.victory.be)
Een hockeyploeg voor iedereen met een:
 licht mentale beperking
 motorische beperking(zonder rolstoel)
 functionele beperking: visueel, auditief, mucoviscidose,…
19
Weetjes en zoekertjes
Vrije tijd
Enkele voorbeelden:
www.ludentia.be:
vrijetijdscentrum voor personen met een beperking in de regio NoordAntwerpen en Noorderkempen. Groepsactiviteiten en ondersteuning bij
het zoeken naar gepaste vrijetijdsbesteding. Zij organiseren diverse
activiteiten:
zwemmen,
bowling,
badminton,
zaalvoetbal,
computercursus, … . Ook jongerenwerking in de grote vakantie voor 13
tot 26 jarigen. Zij verhuren ook mooie volksspelen. De Mortel 39B,
2930 Brasschaat, 03/653.59.97.
www.svkg.be
Steunpunt vrije tijd gehandicapten Kempen: in kaart brengen van
vrijetijdsmogelijkheden en deze gegevens ter beschikking stellen via
diverse kanalen: vrijetijdsbank, brochure, vrijetijdskrant, … . Je kan bij
hen ook terecht met individuele vragen betreffende vrije tijd.
www.kvg.be
Als je op de website gaat naar „ontmoeten‟ vind je meer informatie over
vrijetijdsclubs, vakanties, sport, speelpleinen, … .
Voor concretere informatie ga je beter naar
www.kvg-antwerpenmechelen.be, zij hebben een eigen uniek aanbod
van activiteiten. Er verschijnt tweemaandelijks de brochure
„Vrijetijdskriebels‟ waarin je al hun activiteiten kan vinden.
www.voluntas.be
Te Merksem. Wekelijkse hobbystudio‟s, vrijetijdsondersteuning, info en
begeleiding, inclusieve speelpleinwerking „De Roetsj‟.
www.vfg.be
VFG is een door de overheid erkende en gesubsidieerde socio-culturele
organisatie en vrijwilligersorganisatie en partner van de socialistische
mutualiteiten. Zij streven volwaardig burgerschap na voor personen
met een beperking. VFG organiseert allerlei uitstappen en activiteiten.
www.kindervreugd.be
GEKopSPELEN, speelpleinen in Antwerpen Stad en aan de rand van
Antwerpen, voor kinderen met een licht verstandelijke beperking van 3
tot 15jaar.
www.scoutsengidsenvlaanderen.be
Akabe, scouting voor personen met een beperking.
20
Weetjes en zoekertjes
www.klasse.be/ouders
Op deze websites vind je niet te missen
nieuwtjes over opvoeden en onderwijs.
Dossiers met Nieuws: Adhd, Positief
opvoeden, Angst, Depressie, Faalangst,
Internet, Nieuwe gezinsvormen, Pesten,
Leren leren, Roken, Spelen, Zittenblijven,
Zakgeld, Participatie, Water,
Schoolkosten, Huiswerk, Kleuters, Meisjes
en jongens, Seks, …
Klik & Print: Deze kant-en-klare opvoedinstrumenten lopen zo uit je
printer.
Samen Leuk: Elke maand vind je hier nieuwe tips voor uitstapjes op
maat van je kind.
www.uitmetvlieg.be
Op UiTmetVlieg.be vind je de meest volledige vrijetijdsagenda voor
Vlaanderen en Brussel voor kinderen tot en met 12 jaar.
Centraal op de website staat de Bende van Vlieg: een vrolijke bende
families die elkaar inspiratie geven voor de tofste uitstappen.
Deze website is leuk voor kinderen: ze
ontdekken waar Vlieg allemaal uithangt en ze
kunnen leuke, creatieve spelletjes spelen. De
website is ook leuk voor ouders: ze kunnen
rondsnuffelen tussen de vele activiteiten, en
kunnen de bevindingen lezen van andere
ouders en ook zelf reageren.
21
Weetjes en zoekertjes
De Ap-wegwijzer
In het tijdschrift „Autisme centraal‟, jaargang 33, nr. 1 staat er een
artikel, geschreven door Peter Vermeulen, rond het gebruik van Apps
bij mensen met autisme. Enkele Apps, vermeld in dat artikel, willen we
zeker met jullie delen.
Het is niet de bedoeling volledig te zijn, noch
het hele artikel weer te geven: daarvoor raden
we u aan dit tijdschrift zelf door te nemen. Het
is een erg korte samenvatting van die Apps die
ik, als Kadoddermedewerker, interessant vind
voor onze doelgroep. Nogmaals wil ik
benadrukken dat het niet de bedoeling is alle
Apps kritisch weer te geven.
Activiteitenplanners en agenda‟s: mensen met
autisme weten graag wat er te gebeuren staat (en dit is niet enkel voor
mensen met autisme…), met wie en hoe het staat te gebeuren, maar
ook wanneer en waar.
Er zijn een beperkt aantal apps die specifiek ontworpen zijn voor
mensen met autisme: http://www.autiplan.nl/
Via je internet browser log je in op de planner en maak je de planning.
Dat doe je met korte beschrijvingen en de bekende zwart-wit
pictogrammen van Sclera. In de gratis versie van Autiplan kan je de
dagplanning dan printen. Wil je de dagplanning laten gebruiken op een
smartphone of tablet, dan moet je maandelijks 5,95 euro betalen.
Erg gelijkend op Auti-plan is Pictoplace: www.pictoplace.nl: een online
planningsysteem met pictogrammen.
Work system (Visual Edvantage, Apple, 0,89 euro): eerder een
stappenplan dan een agenda.
Pictogram Agenda (Lorenzo Moreno, Android, gratis, max. 12 picto‟s,
geen tijdsaanduidingen)
Visuel Routine (Proteon Software, Apple, 4,49 euro), eerder een
stappenplan dan een agenda.
22
Weetjes en zoekertjes
Voor kinderen, jongeren en volwassenen met autisme die kunnen lezen
en dus geen picto‟s nodig hebben bieden de standaard ingebouwde
agenda-apps van smartphones of tablets (iCal voor Apple, agenda voor
Android) heel veel mogelijkheden. Een groot voordeel van de agendaapps op smartphone en tablets is dat je ze kan synchroniseren met
computertoepassingen zoals Outlook of webtoepassingen zoals Google
agenda of de agenda van Apple op iCloud. Dat betekent dat je als
ouder of begeleider van op je eigen computer de dagplanning kan
maken en dat de persoon met autisme deze dan te zien krijgt op de
smartphone of tablet.
Wil je toch een meer eenvoudige agenda met pictogrammen, dan
bieden de app-stores heel veel
apps die niet specifiek ontworpen
zijn voor mensen met autisme,
maar wel erg bruikbaar kunnen
zijn.
Iconcal (Goodwicket LLC, Apple,
4,49 euro) is zo een voorbeeld.
Pictoo-dagplanner
Life
(Picel
Hungry Studios, Apple, gratis) is
een eenvoudige app.
Voor jonge kinderen: Week Planner
for Kids (Novitura, Apple, 1,79
euro)
Dit zijn in een notendop de opsommingen van enkele apps, vermeld in
het tijdschrift van Autisme Centraal.
Veel succes in de zoektocht naar de voor u meest bruikbare app.
Met dank aan Autisme Centraal.
23
Boeken- en/of filmtips
Ver van de boom
Ver van de boom. Als je kind anders is.‟
Andrew Solomon
Nieuw Amsterdam uitgevers 2012
ISNB 978 90 468 15656
Van de achterflap:
Ver van de boom is het verhaal van de zoektocht van ouders en
uitzonderlijke kinderen naar hun identiteit. Het is het aangrijpende
relaas over gezinnen met kinderen die doof of dwerg zijn, of het
syndroom van Down hebben. Gezinnen die geconfronteerd worden met
autisme , schizofrenie of meervoudige ernstige handicaps. Gezinnen
met wonderkinderen, met kinderen die verwekt zijn door verkrachting,
met kinderen die misdaden begaan, met kinderen die homoseksueel of
transgender zijn. Andrew Solomon laat zien voor welke immense
problemen ouders komen te staan als hun kinderen vreemden voor ze
blijken te zijn. Het zijn verhalen vol liefde en onmacht, menselijke
tekortkomingen, onbegrip, opoffering en diepe menselijkheid. Aan de
hand van vele persoonlijke interviews en een indrukwekkende
hoeveelheid wetenschappelijke bevindingen ontleedt de schrijver de
complexe werkelijkheid die de identiteit van de mens bepaalt. Een
steeds weer terugkerend thema daarbij is de wisselwerking tussen onze
aangeboren natuur en de invloeden van omgeving en opvoeding. Met
grote compassie toont Solomon ons de mens in zijn uniciteit en
diversiteit.
24
Boeken- en/of filmtips
Mijn visie over het boek, als thuisbegeleider:
Als je een kind met handicap krijgt, moet je zoeken hoe hiermee om te
gaan. De vele verhalen tonen dat het antwoord hierop vele nuances
heeft. Wat kan je aanvaarden en waar probeer je dingen op te lossen?
De verhalen gaan inderdaad over je kind leren kennen in zijn anders
zijn. Door de liefde voor hun kind ervaren vele ouders dat hun leven is
veranderd, dat er een andere dimensie is geopend.
Je kind is niet zoals jezelf.
Het mooiste citaat dat ik op een gegeven moment tegenkwam volgt
hieronder:
“ Ik was gewoon opgelucht dat ik van haar hield. Ze was aanbiddelijk.
Al mijn vrienden hadden van die kinderen die in hun ogen volmaakt
waren, waarna ze moesten leren omgaan met hun beperkingen en
problemen. En ik had zo’n baby waarvan iedereen dacht dat het een
ramp was en nu moest ik alle dingen ontdekken die geweldig aan haar
zijn. Het begon met dat ik wist dat ze niet in orde was en alle
verrassingen daarna zijn heel mooi geweest. Ze is een van de
aardigste, vriendelijkste, meest attente en gevoelige mensen die ik ooit
heb gekend. Ze is grappig. Ze benadrukt altijd het positieve…”
Schenk Lieve, Kadodder
25
Boeken- en/of filmtips
Vandaag ben ik blij
Liesbet slegers
Clavis B.V.B.A.
ISBN 978 90 448 15214
Vanaf ca. 2,5 jaar
Bij jonge kinderen zijn gevoelens alomtegenwoordig.
Ook bij Karel.
Een boek vol emoties voor kleintjes vanaf 2,5 jaar.
Achterflap:
EMOTIES spelen in het dagelijkse leventje van KAREL een belangrijke
rol. Als hij boos, verdrietig of bang is, wil Karel natuurlijk getroost
worden. Maar als hij blij is (zoals vandaag), wil hij dat aan iedereen
laten zien. Al deze gevoelens komen aan bod in dit grote emotieboek.
Met als extraatje versjes, spelletjes en vraagjes die het boek nog
aantrekkelijker maken voor kleuters.
26
Boeken- en/of filmtips
Brochure: Rechten en plichten
Deze brochure gaat over de kwaliteit
van de zorg en de zorg voor kwaliteit
waarop jij recht hebt. Deze brochure
is voor jou bestemd als je in een
voorziening verblijft of gebruik
maakt van ondersteuning die door
het
Vlaams
Agentschap
voor
Personen met een Handicap (VAPH)
wordt erkend en gesubsidieerd.
Rechten en plichten van de gebruiker
van een voorziening voor personen
met een handicap
Deze brochure is gratis te verkrijgen of te downloaden bij:
VAPH Communicatiedienst
02/225 85 97 of [email protected]
www.vaph.be > publicaties
27
Fun
Tips voor onderweg
Hieronder enkel voorbeelden van spelletjes die je kunt spelen wanneer
je onderweg bent (op vakantie, daguitstap, …):
In mijn rugzak …
(voor 2 of meer personen)
1. Iemand begint het spel en zegt: „In mijn rugzak
heb ik …‟ gevolgd door een voorwerp.
Je kunt bijvoorbeeld beginnen met: „In mijn
rugzak heb ik een mooie tekening.‟
2. De volgende herhaalt wat de vorige heeft
gezegd, en voegt er een ander voorwerp aan
toe: „In mijn rugzak heb ik een mooie tekening en een gele
brooddoos.‟
3. Iedereen voegt om de beurt iets toe, terwijl elke keer de
groeiende lijst met voorwerpen die in de rugzak zitten in de goede
volgorde moet worden herhaald.
4. Wie er iets vergeet of de voorwerpen in de verkeerde volgorde
opsomt mag niet meer meedoen. Wie het laatst overblijft is de
winnaar.
Woordketting
Som om de beurt een woord op dat telkens begint met de laatste letter
van het vorige: slang, gnoe, emoe, eland, … Bedenk leuke categorieën:
landen, bloemen, dieren, steden, automerken, BV‟s,
kleuren, …
Alle eendjes zwemmen in het water
Neurie een wijsje. De eerste die het liedje herkent, krijgt
een punt en mag zelf een nieuw deuntje uitkiezen.
Afstreeplijstje
Stel een lijst samen met allerlei dingen die je kan zien op de weg naar
je vakantiebestemming: een kerk, koe, watertoren, brug, vrachtwagen,
… Ogen open en afstrepen maar! De eerste die alles gezien heeft, krijgt
een beloning.
28
Fun
Ik zie, ik zie wat jij niet ziet
Zoek een voorwerp in of buiten de wagen en hou het in gedachten. De
anderen moeten raden wat het is door vragen te stellen die je enkel
met ja of nee mag beantwoorden.
Telspel
Wie telt er het meest caravans, vrachtwagens, politiewagens, moto‟s
enz.?
Muziek
Kies een aantal CD‟s of MP3′s uit die jij en je kinderen graag horen en
zing luidkeels mee. Komt jullie muzieksmaak niet overeen? Spreek dan
af dat er om beurten voor ieder wat wils is. Oudere kinderen kan je hun
eigen MP-speler met hun favoriete muziek laten meenemen. Voor
jongere kinderen bestaan er heel leuke luistercd‟s met verhalen. Wil je
echt heel origineel zijn? Lees verhaaltjes voor en neem dit op, zodat je
het in de auto kan afspelen.
Wie ben ik?
Neem een bepaalde persoon in gedachten en laat de anderen raden wie
het is. Je mag alleen ja of nee zeggen. Je kan dit ook doen met
beroepen of voorwerpen.
Geen ja en geen nee
Eén persoon mag geen ja en geen
nee zeggen. De anderen moeten
hem via strikvragen zover krijgen
dat hij het toch in een opwelling
zegt. Bijvoorbeeld door een rare
vraag
te
stellen.
Om
het
moeilijker te maken kan je ook
zeggen dat het woord "misschien"
ook niet mag.
29
Fun
Kleine Pizza‟s maken
Voor de pizza‟s heb je nodig:

shoarma broodjes

Plakjes ham, salami of tonijn

Geraspte kaas

Stukjes ananas, paprika, andere
ingrediënten

Pizza- of spaghettisaus
Hoe ga je te werk:
1. Snij het shoarma broodje doormidden zodat je de boven en
onderkant als pizzabodem kunt gebruiken.
2. Schep een beetje saus op de pizza.
3. Beleg hem met de ham, salami of tonijn.
4. Versier het verder af met oa ananas, paprika, ajuin, …
5. Doe nu de geraspte kaas over de pizza.
6. En als laatste leg je de broodjes 10 minuutjes in de oven op 175
graden.
Smakelijk eten!!
30
Oproep
 Moest je een goede ervaring opgedaan hebben, waarvan u denkt dat
ook anderen hier iets aan hebben, dan mag je deze gerust vertellen
aan uw thuisbegeleider en wij zorgen ervoor dat deze in de volgende
Kadodderflash verschijnt!
 Wilt u zelf een reactie schrijven op onze Kadodderflash?
 Wilt u onze Kadodder-Flash opfleuren met een mooie tekening of een
gedichtje? Dan mag je deze bezorgen aan uw thuisbegeleider.
 Hebt u nog nuttige tips? Die zijn ook steeds welkom!
Alvast bedankt
Giften vanaf € 40 zijn fiscaal aftrekbaar.
U kan steeds een bijdrage storten op het rekeningnummer 412-4019321-10
of BE41-4124-0193-2110 van Dienst Vroeg- en Thuisbegeleiding Provincie
Antwerpen vzw Kadodder met de vermelding “gift met fiscaal attest”.
Het fiscaal attest wordt u nadien ten gepaste tijde toegestuurd.
31
Tijdens de begeleiding door Kadodder ontvang je deze
nieuwsbrief gratis. Indien gewenst kan je deze Kadodder-Flash,
mits een jaarlijkse bijdrage van 10€, blijven ontvangen. Meer
info via onze dienst: tel. 03/312.45.41 of
[email protected]
Werkten mee aan deze uitgave:
Bart Vanvaerenbergh,
Greet De Houwer,
Inge Streitz,
Jo Wouters,
Ilse Van Looy.
Kadodder is een vroeg- en
thuisbegeleidingsdienst voor
personen met een
verstandelijke beperking.
32

Download Report