3 1 0 2 n i K o z SKO SKOzoK Jaarverslag 2013 2 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT SKOzoK in 2013 5ICT Voorwoord 1 Even voorstellen 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 College van Bestuur Raad van Toezicht Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad De scholen De koers 2Onderwijs 2.1 Resultaten focuspunt ‘Goed onderwijs’ 2.2 Tevreden kinderen en ouders 2.3Wat speelde er verder op het gebied van onderwijs? 3Personeel 13 16 17 Organisatie 3.1 Resultaten focuspunt ‘De professionele medewerker’ 19 3.2 Resultaten focuspunt ‘De samenwerkende organisatie’ 21 3.3Wat speelde er verder op het gebied van personeel en organisatie?23 4Huisvesting 5 6 9 11 12 4.1 4.2 4.3 4.4 Centrale aansturing Nieuwbouw Asbestsanering Strategisch plan Bergeijk 26 27 29 30 5.1 5.2 5.3 5.4 Communicatie | Financiën | Bijlagen Communicatie Nieuwe websites Draadloos netwerk voor alle scholen Een eigen App Nominatie beste jaarverslag 6Financiën 6.1 Financieel beeld 6.2Informatievoorziening 6.3 Planning en control 6.4 Europese aanbesteding 6.5 Financieel toezicht 6.6Continuïteitsparagraaf Bijlagen I II Treasuryverslag Financiële toelichting op de jaarrekening 31 31 32 32 33 33 35 38 38 39 43 46 Leestip • Dit e-book is geschikt voor computer en tablet. • Het jaarverslag opent in het algemeen automatisch in Acrobat Reader. • Bladeren in het jaarverslag kan ook met het menu bovenin, of met de toetscombinatie: Alt+Pijltje naar rechts (Apple: Cmd+Pijltje naar rechts). • Optimaal leesplezier? Kies dan in het programmamenu van Acrobat Reader voor ‘Modus volledig scherm’ (te vinden onder ‘Venster’ of ‘Beeld’ of met toetscombinatie Ctrl+L). Deze modus verlaat u weer met een druk op de Esc-toets. • Tabletgebruikers kunnen het jaarverslag ook openen in een eigen e-reader (bijvoorbeeld iBooks op iPad). U kunt uw e-reader Apps bereiken via een button in de bovenbalk van Acrobat Reader. 3 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT Voorwoord 2013 was een mooi jaar bij SKOzoK. We hebben goede resultaten behaald. De opbrengsten van ons onderwijs zijn verder gestegen en bevinden zich op bovengemiddeld niveau. We hebben hard gewerkt om het handelingsgericht werken op alle scholen te implementeren. Leerkrachten werken met groepsoverzichten, zodat de stimulerende en belemmerende factoren van kinderen inzichtelijk zijn en het aanbod daarop wordt afgestemd. In combinatie met de groepsplannen voor verschillende vakgebieden, wordt daardoor meer doelgericht gewerkt. Ook is er volop aandacht geweest voor professionalisering op het gebied van instructie en hebben we een traject in gang gezet om de ontwikkeling van de complexe didactische vaardigheden in de praktijk te versterken. Communicatie | Financiën | Bijlagen Vanuit onze betrokkenheid werken we hard, maar ook met veel plezier. Onze collega’s, ouders en leerlingen zijn tevreden over de scholen en het onderwijs dat we geven. We denken dat we het nog beter kunnen doen als we meer met elkaar delen. We hebben zoveel kwaliteiten in huis en die kunnen we breder benutten om onze leerlingen het allerbeste te bieden. Daar gaan we in de komende periode op inzetten. In dit jaarverslag kijken we uitgebreid terug op 2013: wat hebben we bereikt, wat speelde er op het gebied van onderwijs, personeel & organisatie, huisvesting & ICT? Uiteraard besteden we ook volop aandacht aan onze financiën. Veel leesplezier gewenst! Ingrid Sluiter en Carlo Segers College van Bestuur 4 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT n e l l e t s r o o v 1. EVen Namen en nummers Naam:SKOzoK enplein 21 Adres:Pastoor Jans 5504 BS te Veldhoven 1 Telefoon: 040-253120 .nl E-mail: info@skozok .nl Website: www.skozok 4 Bestuursnummer: 3138 SKOzoK staat voor Samen Koersen op Zichtbare Onderwijs Kwaliteit. SKOzoK is een onderwijsstichting met 30 basisscholen in Zuidoost-Brabant, namelijk in de gemeenten Bergeijk, Aalst- Waalre, Valkenswaard, Cranendonck en Heeze-Leende. Van de scholen zijn er 28 rooms katholiek en hebben 2 scholen een protestants-christelijke grondslag. SKOzoK heeft één basisschool voor speciaal onderwijs. De organisatie telt in totaal ongeveer 600 medewerkers. Samen verzorgen zij primair onderwijs voor circa 6.000 leerlingen. In 1968 is de stichting ontstaan uit een aantal fusies van schoolbesturen voor primair onderwijs binnen de betreffende regio. Destijds werd de naam Stichting Katholiek Onderwijs Zuid Oost Kempen gebruikt. Sinds 2006 is er een besturingsmodel met een Raad van Toezicht en een College van Bestuur. Het uitgangspunt is de Code Goed Bestuur van de PO-raad. Communicatie | Financiën | Bijlagen 5 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT Communicatie | Financiën | Bijlagen 1.1 College van Bestuur Het College van Bestuur van SKOzoK wordt gevormd door Ingrid Sluiter en Carlo Segers. Mevrouw drs. I.C .A.N. (Ingrid) Slu iter Voorzitter Colleg e van Bestuur Nevenfuncties: • Voorzitter Feder atief Samenwerki ngsverband Primair Onderwij s Valkenswaard e. o. • Voorzitter Stich ting Samenwerki ngsverband Passend Onderw ijs De Kempen • Lid Auditcomissi e Primaire Onder wijs Raad • Lid Landelijke A dviesraad voor HBO-HRM-opleid ingen ) Segers MA De heer C.G.C.G. (Carlo r Lid College van Bestuu Nevenfuncties: ROC Zadkine te • Lid Raad van Toezicht Rotterdam innovatie en ICT • Lid netwerk Onderwijs ad Primaire Onderwijs Ra 6 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT Communicatie | Financiën | Bijlagen 1.2Raad van Toezicht Verslag Raad van Toezicht ‘Een goed bewaard geheim’ Meetbare doelen lijken steeds meer de dagelijkse gang van zaken van het onderwijsbestel in Nederland te overheersen. De gesprekken binnen onderwijs gaan over meetbare resultaten, over Cito scores, over uitstroomprofielen, over de maximale grootte van een klas etc. Via meetbare doelen en resultaten wordt de kwaliteit van ons onderwijs beïnvloed. Menig bestuurder en toezichthouder stuurt meetbaar. Op deze manier wordt verantwoording afgelegd aan in- en externe toezichthouders, aan ouders en kinderen, aan personeel en stakeholders. De Raad van Toezicht van SKOzoK is zich bewust van haar publieke taak. Het is niet alleen de continuïteit van de organisatie die bewaakt moet worden, het zijn de zorgen en uitdagingen over de concrete kwaliteit van het onderwijs binnen een sneller veranderende maatschappij, welke meer en meer de agenda van de Raad van Toezicht bepalen. Dat is namelijk waar het gesprek over moet gaan. Wanneer de agenda bepaald wordt door gesprekken over de ‘financiële performance’ of ‘directeur x’ is er wat mis. Dat gesprek moet dan natuurlijk worden aangegaan, maar we moeten nastreven dat het gesprek juist kan gaan over strategie en kwaliteit. De Raad van Toezicht van SKOzoK investeert in SKOzoK om te stimuleren dat SKOzoK daadwerkelijk meer dan adequaat antwoord geeft op de behoefte van ouders en stakeholders om onze jeugd zich zo optimaal mogelijk te laten ontwikkelen en voor te bereiden op hun toekomst. Dat leerkrachten, directie, bestuur en toezichthouders altijd willen investeren in de huidige en toekomstige kwaliteit van onderwijs lijkt soms wel eens een goed bewaard geheim. Het begrip kwaliteit wordt onterecht te vaak platgeslagen in meetbare resultaten. Benchmarken van cijfers, SMART sturen etc., lijken te overheersen. De Raad van Toezicht van SKOzoK maakt zich zorgen over deze ontwikkeling. Het leidt immers snel tot onaanvaardbare en soms perverse prikkels welke inmiddels nagenoeg bekend zijn. Wij willen de zoektocht ingaan waarbij we op zoek gaan naar kwaliteit met een ziel. Zo hopen we een bijdrage te kunnen leveren aan de ontwikkeling van de kinderen die zich bij en met de leerkrachten van SKOzoK willen ontplooien. 7 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT We verantwoorden ons graag hierover. In 2013 hebben voortdurend intensief samen met het College van Bestuur van SKOzoK gesproken over de strategie van SKOzoK om de komende jaren antwoord te geven op veranderde behoeftes van de samenleving. De Raad van Toezicht is in 2013 zesmaal bijeen geweest. Hierbij is onder andere gesproken over en verantwoording afgelegd door het College van Bestuur aan de Raad van Toezicht: Instelling commissie onderwijskwaliteit (januari 2013) Jaar- en meerjarenbegroting 2013-2017 (januari 2013) Jaarverslag, jaarrekening en jaarverslag 2012 (mei 2013) Herbenoeming Jeannette Dekker, tweede termijn (mei 2013) Tussentijdse financiële rapportages Governance nieuwe stijl, rapport Commissie Halsema Strategie • • • • • • • De Raad van Toezicht kent drie commissies die gericht zijn op specifieke doelstellingen van de Raad van Toezicht en de besluitvorming voorbereiden. De remuneratiecommissie beoordeelt het functioneren van het College van Bestuur en ziet erop toe dat het College van Bestuur de belangen en doelen van de organisatie en alle betrokken partijen op een evenwichtige wijze in acht neemt. De remuneratie- Communicatie | Financiën | Bijlagen commissie is tweemaal bijeen geweest in gesprek met de leden van het College van Bestuur. De financiële commissie is belast met de voorbereiding van het gesprek over begroting en jaarrekening en adviseert daarnaast het college over financiëleen beheersmatige zaken. De financiële commissie is tweemaal bijeen geweest. De commissie onderwijskwaliteit is in 2013 ingesteld om de wenselijke aandacht te kunnen geven aan de kwaliteitsdiscussie die continue gevoerd dient te worden. De onderwijscommissie is tweemaal in gezamenlijkheid met de leden van het College van Bestuur bijeen geweest. Daarnaast hebbende leden van de Raad van Toezicht een werkbezoek gebracht aan twee scholen en zijn zij aanwezig geweest bij een ontmoeting met de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad van SKOzoK en bij een gesprek met stakeholders over de risicoanalyse van SKOzoK. Jos van Nunen Voorzitter Raad van Toezicht 8 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT Communicatie | Financiën | Bijlagen In 2013 had de Raad van Toezicht de volgende samenstelling: De heer drs. J.M.M. ( Jos) van Nunen Voorzitter en lid Remuneratiecommissie Hoofdfunctie : Voorzitter Raad van Bestuur Lumens Groep te Eindhoven Nevenfuncties: Bestuurslid coöperatie I-kracht te Gouda, Voorzitter Stichting PeuterSpeelzaalWerk te GeldropMierlo, Voorzitter Vereniging voor de Jeugd te Waalre Mevrouw ir. A.C. (Jeannette) Dekker MRE Secretaris, vicevoorzitter en lid Financiële Commissie Hoofdfunctie : Manager wijkontwikkeling Woningcorporatie Area te Uden en Veghel Mevrouw drs. M.M. (Marijke) van Vijfeijken Algemeen lid en lid Onderwijscommissie Hoofdfunctie : Senior onderzoeker Kenniscentrum Kwaliteit van Leren op Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) Nevenfunctie : Lid Raad van Toezicht bij Optimus Primair Onderwijs De heer drs. B. (Bart) K. van Linder Algemeen lid, lid Onderwijscommissie en lid Remuneratiecommissie Hoofdfunctie : Directeur-eigenaar en senior adviseur/trainer/coach Actor Adviseurs te Waalre Nevenfunctie : Hospitality Consultant Hotel management School te Maastricht Mevrouw M. (Marjo) van Doormalen – de Vries RA Algemeen lid en lid Financiële Commissie Hoofdfunctie : Directeur-eigenaar en Financieel adviseur Doormalen Project- en Interimmanagement te Waalre 9 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT 1.3Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad Rustiger vaarwater Na een aantal hectische jaren, waarin de GMR het nodige extra werk verzette, is 2013 een relatief rustig jaar. De vergaderingen worden inmiddels voorbereid in een ‘agenda overleg’ met het CvB, hetgeen de vergadertijd en inhoud ten goede komt. Daarnaast zijn de onderwerpen die ter tafel komen, minder groots en ingrijpend dan voorgaande jaren. De GMR volgt de laatste stap naar het nieuwe ‘directie landschap’ en krijgt te zien dat de opbrengsten aanzienlijk zijn gestegen op de SKOzoK scholen. Heet hangijzer Traditiegetrouw is het ‘formatieplan’ een heet hangijzer. Om te voorkomen dat we (wederom) te laat geconfronteerd worden met een ‘x-factor’ die weer hoger is dan de voorgaande jaren, hebben we er voor gekozen om in het voortraject actief mee te praten over de uitgangspunten die ten grondslag liggen aan het formatieplan. Mede daarom is er gekozen voor een vaste plaats voor de GMR in het overleg van het directienetwerk P&O. Hierdoor werd reeds vooraf overeenstemming bereikt over de uitgangspunten en werd het uiteindelijke formatieplan een ‘hamerstuk’. Communicatie | Financiën | Bijlagen Om ervoor te zorgen dat voor 2014 opnieuw de goede dingen gedaan werden, is het formatieplan in het begin van het nieuwe schooljaar reeds geëvalueerd, de uitgangspunten bleven hetzelfde en zodoende kan ook het formatieplan van 2014 een ‘hamerstuk’ worden. Het tijdens de vergadering uiteengaan in kleinere groepen heeft een positief effect op de inspraak van de GMR en wordt als bijzonder prettig ervaren. Wel is het zaak om steeds goed te bekijken in hoeverre toehoorders betrokken kunnen worden bij de diverse vergadermomenten. Positief Lastige positie We worden door het CvB en haar staf steeds vaker meegenomen in het proces, waardoor uiteindelijke besluiten soepeler verlopen. Een positief voorbeeld hiervan is het Personeelsbeleidsplan. De GMR heeft nadrukkelijk mee mogen kijken bij de totstandkoming ervan en daardoor zijn snel instemmingen verleend. Ook het Koersplan is een goed voorbeeld van GMR-participatie. Als er al iets genoemd mag worden dat negatief is, dan moet dat wel haast het Ondersteuningsplan zijn. De veel te late berichtgeving, moeizame uitleg en druk vanuit de overheid, hebben er voor gezorgd dat veel scholen en MR-en zich tegen de muur gedrukt zagen. 10 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT Communicatie | Financiën | Bijlagen De GMR had feitelijk geen rol in de totstandkoming van het nieuwe samenwerkingsverband en eigenlijk ook geen enkele stem in het maken van de Ondersteuningsplannen, maar toch voelde de GMR de druk van de MR-en om meer informatie te verschaffen. Ook het CvB had pas laat de informatie die nodig was waardoor één en ander verre van soepel verliep. Dat de GMR uiteindelijk nog 2 kandidaten heeft kunnen voordragen voor de OPR mag een klein wonder heten en ook de manier waarop dit gebeurd is, verdient niet de schoonheidsprijs. Eind 2013 had de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad de volgende samenstelling: Nieuwe GMR Regio Aalst-Waalre Tot slot was 2013 het jaar van de ‘grote volksverhuizing’: er moesten maar liefst 4 nieuwe leden komen voor de GMR. Aan belangstelling geen gebrek, maar omdat het merendeel van de gegadigden eerst meer info wilde, konden we eigenlijk geen 1e vergadering hebben door een gebrek aan leden. Uiteindelijk bleek er ook een nieuwe voorzitter te moeten komen, dus dubbele druk om tot een goede samenstelling te komen. Maar gelukkig kwam deze er en hebben we met een voltallige GMR kunnen starten. Peter Prein Vicevoorzitter Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad Regio Leende / Valkenswaard Noord-Oost Leerkracht:Ouder: E. (Els) van de Laak S. (Sieka) van Vlerken (voorzitter) Regio Dommelen / Valkenswaard Zuid-West Leerkracht:Ouder: N. (Nadine) Verdonk F. (Frans) Bijnen Leerkracht:Ouder: P. (Peter) Prein C. (Christine) Lubse (vicevoorzitter) Regio Cranendonck Leerkracht:Ouder: T. (Thea) Raijmakers J. (Jorien) Maranus Regio Bergeijk Leerkracht:Ouder: I. (Ineke) Mensink M. (Marcel) Duffhuis 11 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT De scholen Overzicht van de scholen, onderverdeeld in clusters met daarbij de clusterdirecteur. Gemeente Bergeijk Cluster 1 - Leon Willemstein St. Gerardus (1a) De Klepper (1b) Cluster 2 - Frans de Lau Beisterveld (2a) St. Bernardus (2b) Cluster 3 - Reint Bos Prinses Beatrix (3a) De Zonnesteen (3b) Cluster 4 - Stan Schilleman De Ster (4a) St. Willibrordus (4b) Gemeente Aalst-Waalre Cluster 5 - Theo Houben De Wilderen (5) Cluster 6 - Trees Kessels De Drijfveer (6a) Christoffelschool (6b) Gemeente Valkenswaard Cluster 7 - Gert van Kooij Schepelweyen (7) Cluster 8 - Ben van Dooren Agnetendal (8a) St. Martinus (8b) Cluster 9 - Wilma Louwers De Pionier (9a) St. Servatius (9b) Cluster 10 - John Kardol Haagstraatplein (10): - De Dorenhagen - De Windroos - De Zonnewijzer Cluster 11 - Christ Mandigers De Grasspriet (11a) De Smelen (11b) Gemeente Heeze-Leende Cluster 12 - Mari Kokke De Triangel (12a) St. Jan (12b) De Talententoren (12c) Communicatie | Financiën | Bijlagen Gemeente Cranendonck Cluster 13 - Marjet van Poppel St. Joan (13a) De Stapsteen (13b) Cluster 14 - Huub Compen De Schatkist (14a) De Boogurt (14b) Cluster 15 - Joop van Veldhoven De Wereldwijzer (15a) St. Andreas (15b) 6a 6b 5 Waalre Aalst AALST-WAALRE 4b 8a 7 8b Riethoven Dommelen 4a 10 11b 9a11a Valkenswaard HEEZE-LEENDE 12a 12c Leende 12b Sterksel 13b Leenderstrijp 3a Westerhoven 3b 2b VALKENSWAARD Maarheeze 1a Bergeijk 13a 9b Loo Weebosch Soerendonk Borkel en Schaft 1b 2a Luyksgestel BERGEIJK CRANENDONCK 14a 14b Budel 15a Budel-Schoot 15b Budel-Dorplein 12 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT 1.5 De koers Missie De SKOzoK-scholen vormen een krachtige leeromgeving waarin kinderen en volwassenen uitgedaagd worden om in een positieve sfeer veel te leren. Identiteit SKOzoK staat voor een brede, levensbeschouwelijke identiteit, gebaseerd op de christelijke normen en waarden. Visie SKOzoK verzorgt eigentijds, kwalitatief goed onderwijs, waar de mogelijkheden en interesses van het kind centraal staan. De leerling leert in dialoog met medeleerlingen, de leerkracht en de omgeving. SKOzoK biedt een passend onderwijsarrangement aan, zo dicht mogelijk bij huis. SKOzoK is een open en lerende omgeving voor de medewerkers, waarin op professionele wijze wordt gewerkt. Dit houdt onder andere in dat medewerkers verantwoordelijkheid nemen, afspraken nakomen, voorbeeldgedrag laten zien en elkaar aanspreken. SKOzoK beoogt een proactieve en duurzame samenwerkingsrelatie met ouders, ketenpartners en gemeenten. De organisatie wordt gedreven door efficiëntie en effectiviteit om de beschikbare middelen zo goed mogelijk te benutten en daartoe beschikt SKOzoK over relevante manage- mentinformatie om te kunnen sturen op kwaliteit en continuïteit. SKOzoK streeft ernaar dat ouders een bewuste, positieve keuze maken voor een SKOzoK-school. Strategie Om haar strategie te bepalen, werkt SKOzoK met een strategisch plan voor vier schooljaren. Dit noemt zij het Koersplan. Met het Koersplan geeft zij richting aan de organisatie. Nieuwe ontwikkelingen en de onvermijdelijke dynamiek van het onderwijs kunnen ervoor zorgen dat de koers tussentijds wordt bijgesteld. Het Koersplan geeft dus focus op hoofdlijnen. In het Koersplan 2010-2014 zijn de volgende focuspunten geformuleerd: 1. Goed onderwijs 2. De professionele medewerker 3. De samenwerkende organisatie Op basis hiervan zijn per schooljaar concrete jaardoelstellingen uitgewerkt in een jaarplan: het Kompas. Zo blijft de strategie actueel. De focuspunten voor de periode 2010-2014 zijn met name gerelateerd aan onderwijs, personeel en organisatie. Onderliggende jaardoelstellingen voor 2013 (uit: ‘Kompas schooljaar 2012-2013’ en ‘Kompas schooljaar 2013-2014’) worden daarom besproken in de hoofdstukken ‘Onderwijs’ en ‘Personeel & Organisatie’. Communicatie | Financiën | Bijlagen Bij het bepalen van doelstellingen op organisatieniveau wordt er ruimte gehouden voor concrete invulling op schoolniveau. Zo vormen het Koersplan en het Kompas de basis waarmee de scholen hun schoolplannen vormgeven. Hierdoor ontstaat er optimale aansluiting tussen de strategische doelen van de organisatie als geheel en de 30 verschillende scholen. 13 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT Daniëlle van der Vorst Leerkracht groep 8 bij de Boogurt “Na ongeveer vier jaar aan de slag te zijn met handelingsgericht werken zien we op de Boogurt positieve resultaten. Op de Boogurt was vooral het vak taal, te weten begrijpend- en technisch lezen, één van de belangrijkste aandachtspunten. Daar lag dan ook onze focus binnen het handelingsgericht werken. In 2011 zijn we begonnen met het invullen van het groepsoverzicht. Hierin noteer je per kind de stimulerende en belemmerende factoren, zodat je een goed beeld krijgt van wat een kind nodig heeft. De leerkracht brengt de onderwijsbehoeften van de leerlingen in kaart en stemt hier het lesaanbod op af. Matchen en stretchen noemen we dit. Je kijkt dus nóg beter naar de kinderen (waarnemen), waardoor je de kinderen beter begrijpt en duidelijk wordt wat kinderen nodig hebben om zich op een positieve manier optimaal te kunnen ontwikkelen. Dit wordt tussentijds geëvalueerd. In 2012 zijn we gestart met het maken van groepsplannen voor begrijpend lezen en in 2013 hebben we ook groepsplannen voor technisch lezen gemaakt. Door een heldere formulering van de lesdoelen biedt het groepsplan een goede houvast voor een (meer) doelgerichte en efficiënte werkwijze. Ook staat in deze groepsplannen heel duidelijk omschreven welke kinderen verdieping, extra ondersteuning of een individuele leerlijn nodig hebben. Het wordt op deze manier overzichtelijker welke kinderen op welk niveau werken en hoe daarmee om te gaan in de klas. We zien al duidelijk verbetering in de cognitieve opbrengsten op grond van begrijpend lezen. Volgend jaar hopen we ook nog op een ander gebied of gebieden mooie ontwikkelingen terug te zien. Zo staat voor 2014 ook onderdeel spelling op de planning. Wij zijn er in elk geval van overtuigd dat we aan de hand van deze werkwijze mooie ontwikkelingen kunnen doormaken!”. Communicatie | Financiën | Bijlagen 2. Onderwijs 2.1 Resultaten focuspunt: Goed onderwijs REALISEREN WAARNEMEN Opbrengst- en handelingsgericht werken SKOzoK is enige jaren geleden gestart met het trainen van alle scholen in HandelingsGericht Werken (HGW). Dit is een planmatige en cyclische werkwijze met als doel de kwaliteit van het onderwijs en de begeleiding voor alle leerlingen te verbeteren. Hierdoor worden de opbrengsten verhoogd. Handelingsgericht werken maakt onderwijs op maat mogelijk, zodat een schoolteam effectief kan omgaan met verschillen tussen leerlingen. Hierbij wordt uitgegaan van het proactief handelen van de leerkracht. De cyclus ziet er als volgt uit: door goed waar te nemen, begrijpt een leerkracht de onderwijsbe1 hoeften van de groep. Zij is in staat om een goed beredeneerd aanbod te plannen en dat om te zetten in een groepsplan, dat zij vervolgens uit gaat voeren. In 2013 hebben alle SKOzoK-scholen de tweejarige trainingscyclus van HGW afgerond. De implementatie van handelingsgericht werken is een proces, dat bij de scholen nog volop in ontwikkeling is. Zo zijn de leerkrachten op de scholen dit jaar vooral bezig PLANNEN BEGRIJPEN geweest met het vergroten van hun vaardigheid in het waarnemen en begrijpen van onderwijsbehoeften van alle kinderen. De leerkrachten maken een pedagogisch en didactisch groepsoverzicht om daarmee een goed beredeneerd basisaanbod te formuleren in een groepsplan. Op de meeste scholen wordt nu voor twee vakgebieden met een groepsplan gewerkt. Het aantal groepsplannen wordt steeds verder uitgebreid. De groepsplannen worden meerdere malen per jaar besproken met de kwaliteitsondersteuner en waar nodig bijgesteld. 1 Omdat er in het basisonderwijs meer vrouwen dan mannen werkzaam zijn als leerkracht, kiezen wij in dit jaarverslag voor het gebruik van de vrouwelijke vorm. 14 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT Op de scholen zijn de resultaten reeds merkbaar: door het handelingsgericht werken zijn de leerkrachten meer planmatig bezig. Het basisaanbod wordt beter beredeneerd en de groepsplannen worden effectief ingezet om de periodedoelen te bereiken. Op dit moment ligt de focus van de groepsplannen vooral op het verbeteren van de cognitieve vakken. In de toekomst zal de sociaal-emotionele ontwikkeling vaker worden opgenomen in de groepsplannen. Behoud basisarrangement voor alle scholen Handelingsgericht werken zorgt voor positieve resultaten. In 2012 hadden alle scholen een basisarrangement. In 2013 wilde SKOzoK dit uiteraard graag behouden. Tijdens het jaarlijkse bestuursgesprek Om de opbrengsten van scholen met achterblijvende resultaten te verhogen, werkt SKOzoK met zogenaamde verbeterplannen. De plannen zijn vooral gericht op het verbeteren van de cognitieve opbreng- 536,9 536 536,0 535,5 535,4 535 534 met de Inspectie van het Onderwijs was de inspectie positief. Onder andere omdat de cognitieve opbrengsten een stijgende lijn vertonen, maar ook vanwege de wijze waarop SKOzoK de professionalisering (zie hoofdstuk 3) inzet. Alle SKOzoK-scholen hebben het basisarrangement behouden. Dit betekent dat geen enkele school onder verscherpt toezicht van de inspectie staat. Wel kregen vier scholen een attendering: de lichtste waarschuwingsvorm bij (eenmalig) benedengemiddeld resultaat op de eindcito. CITO EINDSCORE 537 534,6 535,5 535,1 534,4 533 2010 SKOzoK 2011 Landelijk Communicatie | Financiën | Bijlagen 2012 2013 Eindscore Cito schooljaar 2013 in relatie tot eerdere jaren sten. In 2013 hebben 12 scholen (ten opzichte van 16 scholen in 2012) met deze plannen gewerkt. Dit was vooral vanuit proactief oogpunt: daar waar in de cognitieve opbrengsten bijvoorbeeld fluctuerende resultaten worden geboekt, of neerwaartse trends worden waargenomen, start een school met een dergelijk plan. Vervolgens vinden er periodiek voortgangsgesprekken plaats. Doordat er op alle scholen veel aandacht wordt besteed aan de analyse van de resultaten en het verbeteren van de opbrengsten, is over het algemeen een stijgende lijn te zien in zowel de tussen- als de eindopbrengsten. De grafiek op deze pagina geeft deze stijgende lijn dan ook duidelijk weer. De gemiddelde cito-score van de SKOzoK-scholen kwam in 2013 uit op 536,9. Dit ligt ruim boven het landelijk gemiddelde van 535,1. 15 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT Ouders betrekken bij het leerproces Één van de doelen die SKOzoK heeft gesteld voor het schooljaar 2013-2014 is het meer betrekken van de ouders bij het leerproces van hun kind(eren). Zo heeft SKOzoK de scholen gestimuleerd om het ontwikkelingsproces van het kind inzichtelijker te maken Manon Geurds Kwaliteitsondersteuner van de Christoffelschool “We willen samen optrekken met de ouders, onder het motto: “Uw kind, onze leerling”. In 2013 hebben we daar hard aan gewerkt. We zagen op de Christoffelschool kansen om met de informatie die beschikbaar is vanuit het handelingsgericht werken in gesprek te gaan met ouders. In de oudergesprekken vormt de informatie vanuit het groepsoverzicht de leidraad en wordt het structureel ingezet. We stemmen steeds af wat het actuele beeld is dat de leerkracht heeft van het kind: Wat is stimulerend? Wat belemmerend? En van daaruit: Hoe leert hij of zij het best? De ouder wordt nadrukkelijk uitgenodigd mee te denken of dit beeld overeenkomt met het beeld thuis. Het beeld wordt op basis van de informatie vanuit de ouder en de observaties vanuit de leerkracht steeds opnieuw aangescherpt. In het gesprek is steeds aandacht voor het aanbod dat het kind krijgt in de groep, zodat de ouder weet of het kind voldoende heeft aan het basisaanbod, of dat er aanpassingen nodig zijn. De grafieken van de citoresultaten, waarin wordt getoond hoe de (cito)resultaten zich verhouden tot de normen, bleken daarnaast een uitstekend hulpmiddel te zijn om het ontwikkelingsproces van het kind inzichtelijker te maken. Dit zorgt ervoor dat ouders een reëel beeld krijgen van de ontwikkeling van hun kind. Ouders en school worden zo met elkaar verbonden. We merken dat zowel ouders als leerkrachten voor de ouders. Bijvoorbeeld door tijdens de oudergesprekken met behulp van grafieken te laten zien hoe de (cito)resultaten zich verhouden tot de normen. positief op deze aanpak reageren. Het is een bewuste manier van beoordelen. De grafieken en groepsoverzichten worden tevens gebruikt voor de overdracht tussen verschillende leerkrachten. Om de ouders te laten ervaren dat er een goede overdracht heeft plaatsgevonden, maar ook ter kennismaking met de nieuwe leerkracht, plannen we aan het begin van het schooljaar kennismakingsgesprekken. Ook de oudergeleding van de MR heeft in 2013 meegedacht over het betrekken van ouders in het leerproces. Hieruit is het plan ontstaan om, naast de inloopmomenten in leerjaar 3, deze ook in te zetten in de overige leerjaren, zodat ouders meer zicht kunnen krijgen op wat er in de groep gebeurt. Er hebben twee inloopmomenten plaatsgevonden in 2013 en er staan er nog twee gepland in 2014. Een vergelijkbaar idee is de ouderkijkles die we sinds 2011 tweejaarlijks organiseren tijdens onze Kanjertraining, een training waarin we met kinderen werken aan een goede sfeer en positief gedrag. Op deze wijze krijgen ouders een goed beeld waarop we vorm geven aan deze training. Tenslotte hebben we in 2013 een informatiemarkt en verschillende themabijeenkomsten georganiseerd. Zo vond er in het kader van Handelingsgericht werken een informatieavond plaats, met als thema: ‘Uw kind, onze leerling’. Hiermee laten we de ouders meekijken in de praktijk en dat wordt over het algemeen erg gewaardeerd.” Communicatie | Financiën | Bijlagen De mening van de ouders telt me e! In 2013 heeft SKOzoK een speciale ouderenquête gehouden in het kader van de voo rbereidingen voor het nieuwe Koersplan. Maar liefst 1077 ouders hebben de enquête ingevuld. Daaruit ble ek dat ouders taal en rekenen als de vakken beschouwen waaraan de scholen de meeste aandacht moeten bested en. Voor techniek en ICT hoeft minder tijd te worden ing eruimd volgens hen. Plezier op school vinden ouders du idelijk belangrijker dan hoge Citoscores. Bijna alle ou ders zijn bereid om te investeren in het leren van hun kin d. Meer dan 80% van de ouders oefent met hun kind één of meerdere keren per week leerstof van school. Men vindt het meedenken over het leren van hun kind erg bel angrijk, maar vindt het minder belangrijk om hierin een beslissende rol te hebben. Van de ouders is 75% ber eid mee te helpen op school. De ouders zijn tevreden over informatieverstrekking over schoolactiviteiten van hun kind. Meer informatie over hoe ouders hun kin d kunnen helpen bij het leren, zouden zij waarderen. Ou ders hebben weinig behoefte om hun kind mee te neme n naar een oudergesprek. Tenslotte vinden ouders het erg belangrijk om met de leerkracht te bespreken op welke wijze hun kind het beste leert. De resultaten van de ouderenquête zijn meegenomen in de beleidskeuze s voor het Koersplan 2014-2018. 16 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT 2.2 Tevreden kinderen en ouders Eens in de twee jaar bevraagt SKOzoK de leerlingen (vanaf groep 5) en de ouders of verzorgers van alle leerlingen over hun tevredenheid met betrekking tot de school. Ook in 2013 vond deze meting plaats. De leerlingen Bijna 3.000 leerlingen hebben de vragenlijst ingevuld. Zij geven gemiddeld een 8,0 (landelijk is dit 8.1). Van alle leerlingen voelt 79% zich veilig op school (ten opzichte van 75% landelijk) en geeft 22% aan soms of vaak op een andere school te willen zitten (ten opzichte van 31% landelijk). Het minst tevreden zijn de leerlingen over rekenen, taal en wereldoriëntatie. Daarover zijn zij ook minder tevreden dan het landelijk beeld weergeeft, vooral bij het vak taal. Op bijna alle andere onderdelen zijn onze leerlingen juist meer tevreden dan op landelijk niveau. Met name op het gebied van samenwerken wordt hoog gescoord, zowel met betrekking tot de groep als met betrekking tot de onderlinge omgang tussen leerlingen. De punten die er zeer positief uitspringen qua tevredenheid zijn pesten via internet, excursies, angst op het schoolplein en gymnastiek. Verbeterpunten liggen behalve bij taal, rekenen en wereldoriëntatie, bij het meehelpen van ouders en het vertellen over pesten. Opvallende kenmerken van de SKOzoK-leerlingen in relatie tot de leerlingen bij andere besturen zijn dat ze vaker computerspelletjes spelen, veel gebruik maken van internet, vroeger naar bed gaan, meer buiten spelen, vaker lid zijn van een club of vereniging en dat thuis vaker de Nederlandse taal wordt gesproken. Ouders De tevredenheidsvragenlijst werd ingevuld door 62% van de ouders (in 2011 was dit 58%). Zij geven gemiddeld een 7,5 (ten opzichte van 7,3 in 2011). Dit is gelijk aan het landelijk gemiddelde. Van alle ouders voelt Communicatie | Financiën | Bijlagen 91% zich goed thuis op school (ten opzichte van 86% landelijk). De gemiddelde score op alle vragen is 7,3 (ten opzichte van 7,0 in 2011). Dit ligt iets hoger dan het landelijk gemiddelde van 7,1. Het laagst wordt gescoord op de categorie ‘omgeving van de school’ met een 6,5 (ten opzichte van een 6,2 landelijk) en het hoogst wordt gescoord op de categorie ‘leerkracht’ met een 8,2 (ten opzichte van een 8,0 landelijk). Volgens de ouders springen vooral de inzet en motivatie van leerkrachten, de omgang van leerkrachten met leerlingen en het bevorderen van de zelfstandigheid er erg positief uit. Verbeterpunten liggen in de veiligheid onderweg naar school en de veiligheid van de omgeving, alsmede de speelmogelijkheden op het schoolplein. Ten opzichte van de vorige meting bleef de tevredenheid bij alle scholen stabiel of nam deze zelfs toe. Opvallend aan de samenstelling van de bevraagde ouders is dat zij - in vergelijking met het landelijke beeld - vaker aangeven actief te zijn als hulpouder, hun kinderen minder vaak helpen met huiswerk, schoolnabijheid belangrijker vinden en de onderwijsvorm van de school juist minder belangrijk. Ook spreken zij vaker Nederlands en zijn zij hoger opgeleid. 17 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT 2.3 W at speelde er verder op het gebied van onderwijs? Passend Onderwijs SKOzoK is al jaren actief en succesvol om onderwijs voor alle kinderen passend te maken. Op iedere SKOzoK school zijn dan ook mooie voorbeelden zichtbaar van kinderen die zich dankzij extra ondersteuning prettig voelen en goed mee kunnen op de basisschool in het eigen dorp. Ze kunnen zich daar prima ontwikkelen. Dat het onderwijs al veelal passend is, blijkt ook uit de statistieken. In de regio bezoeken minder kinderen dan landelijk gemiddeld het speciaal basisonderwijs (SBO) en het speciaal onderwijs(SO) en hebben meer leerlingen een rugzakje op een reguliere basisschool dan landelijk gemiddeld. SKOzoK kan en doet dus al heel veel. Tot op heden heeft SKOzoK ondersteuning van het Samenwerkingsverband Valkenswaard e.o., waarvoor SKOzoK met twee andere schoolbesturen verantwoordelijk is voor de scholen in vijf gemeenten. De nieuwe Wet Passend Onderwijs, die per 1 augustus 2014 van kracht gaat, beoogt een herverdeling van taken en verantwoordelijkheden in het stelsel van onderwijsondersteuning. Door het ministerie is bepaald dat er een nieuw Samenwerkingsver- band moet komen voor het primair onderwijs, waar SKOzoK samen met negen andere schoolbesturen verantwoordelijk is voor de leerlingen in maar liefst tien gemeenten. In 2013 zijn de voorbereidingen gestart om deze nieuwe wet te kunnen uitvoeren. Zo is onder andere een gezamenlijke hoofdlijnennotie opgesteld, welke de basis vormt voor de verdere inrichting van de lichte en zware ondersteuning door het nieuwe samenwerkingsverband. Ook zijn voor alle scholen ondersteuningsprofielen opgesteld, om inzichtelijk te maken wat scholen leerlingen kunnen bieden. Verder is in november een nieuwe stichting opgericht: Samenwerkingsverband Passend Onderwijs De Kempen. Actualisatie klachtenregeling De klachtenregeling van SKOzoK dateerde uit 1998 en was dus nodig aan actualisatie toe. In 2013 heeft SKOzoK haar klachtenregeling geactualiseerd en heeft de GMR hieraan instemming gegeven. De vernieuwde klachtenregeling is te vinden op de website www.skozok.nl onder het kopje ‘ouders’. Verplichte meldcode Kindermishandeling en Huishoudelijk geweld Het Samenwerkingsverband Valkenswaard heeft enige jaren geleden een meldcode opgesteld met betrekking tot kindermishandeling en huiselijk geweld. Destijds zijn alle scholen getraind op het herkennen van signalen en hoe te handelen. Per 1 juli 2013 is het hebben van een dergelijke meld- Communicatie | Financiën | Bijlagen 18 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT code wettelijk verplicht gesteld. Binnen SKOzoK is in samenwerking met het SWV de bestaande meldcode geactualiseerd en via directeuren en kwaliteitsondersteuners opnieuw onder de aandacht gebracht. De aangepaste meldcode is te vinden op onze website onder het kopje ‘ouders’. Onderwijs en ICT Tijdens de jaarlijkse directie-tweedaagse, die in 2013 onder andere in het teken stond van de toekomst van het onderwijs, bleek er veel enthousiasme te zijn voor FIT, het Fundamenteel Innovatie Traject: een traject waarin het combineren van onderwijs en ICT centraal staat. Veel scholen zien dat bijvoorbeeld het gebruik van social media, tablets, apps en web 2.0 tools niet meer zijn weg te denken uit de maatschappij en daardoor ook in een rap tempo worden omarmd door kinderen en leerkrachten. Maar liefst 11 SKOzoK-scholen zijn in augustus gestart met dit traject. Communicatie | Financiën | Bijlagen Helma Jaspers Leerkracht op De Talententoren “Na de directie-tweedaagse sprak onze ondersteunend directeur Monique van Eert haar interesse uit over het FIT-traject. Zij vroeg mij daar in mee te kijken. Ik stond er blanco in, maar was al snel enthousiast over de mogelijkheden en dacht: ik ga het gewoon proberen! We mochten zelf weten wat we wilden aanpakken. De enige voorwaarde was dat het met ICT en het onderwijs te maken had. Ik besloot een eigen site op te zetten die leerlingen vervolgens konden gebruiken als medium om berichten op te plaatsen: een soort digitale krant dus. Zelf had ik weinig technische kennis, maar één van mijn leerlingen kon mij hier gelukkig bij helpen. Samen bouwden we de site. Mijn grootste motivatie was het verbeteren van de taalontwikkeling en het verhogen van de motivatie daarvoor. En zo kon ik dat op een leuke en eigentijdse manier toepassen binnen de klas. Kinderen werden zich steeds bewuster van het feit dat heel de wereld mee kon kijken, waardoor zij kritischer werden op hun eigen teksten. Sommige kinderen gingen er zelfs thuis mee aan de slag. Daarnaast stimuleert het de samenwerking tussen de leerlingen: bij het schrijven van een goede tekst, maar ook bij de technische handelingen om een bericht te kunnen plaatsen. Mijn doel is dus zeker bereikt. En de Pionier Koerier heeft er een concurrent bijgekregen: De Nieuwstoren, de krant voor ieder talent!” 19 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT Communicatie | Financiën | Bijlagen e i t a s i n a g r O l e e n o s r e 3. P 3.1 Resultaten focuspunt: De professionele medewerker Professionalisering van didactisch handelen en zelfsturing Aangezien opbrengst- en handelingsgericht werken een belangrijke doelstelling is op het gebied van onderwijs, is het logisch dat de professionalisering hierbij aansluit. Het verbeteren van de didactische vaardigheden is een goede wijze om de afstemming op de mogelijkheden van onze leerlingen te verbeteren en om de opbrengsten te verhogen. Zo werkte SKOzoK in 2013 volop aan de professionalisering van het didactisch handelen en aan de zelfsturing van de medewerkers. Dit gebeurt onder andere door aandacht voor het directe intructiemodel, praktijkgestuurd leren en bevorderen van het onderwijskundig leiderschap. Het directe instructiemodel SKOzoK stimuleert het gebruik van het ‘directe instructiemodel’, een didactisch model dat de leerkracht kan toepassen bij de vormgeving van de les. Door gebruik van het directe instructiemodel krijgt de les meer structuur en wordt de afstemming op de behoeften van de kinderen vergroot. De leerkracht is zich meer bewust van de lesdoelen en heeft meer differentiatiemogelijkheden. De verschillende fasen van het directe instructiemodel was ook het centrale onderwerp op de plenaire SKOzoK-studiemiddag met als thema ‘samen leren’. Op die manier vond schooloverstijgende professionalisering plaats met als doel om het handelingsrepertoire te vergroten. Het instructiemodel was tevens het centrale thema tijdens groepsbezoeken van de directeur en kwaliteitsondersteuner. Uit de interne procesaudit is gebleken dat de kwaliteit van de directe instructie is verbeterd. Praktijkgestuurd leren Bij professionalisering wordt vaak gedacht aan scholing. Maar met het traject ‘praktijkgestuurd leren’ pakt SKOzoK de professionalisering aan in de praktijk. Dit geeft leerkrachten, kwaliteitsondersteuners en directeuren de mogelijkheid op de werkplek tijdens lestijd - van en met elkaar te leren. Hierbij is het doel het verbeteren van de complexe didactische vaardigheden en is de eigen ontwikkelbehoefte van de leerkracht het uitgangspunt. Deze vaardigheden heeft de leerkracht nodig om opbrengst- en handelingsgericht onderwijs te kunnen verzorgen. In 2013 20 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT hebben 7 scholen dit traject doorlopen. De overige scholen komen in 2014 aan de beurt. De meest gestelde ontwikkelvragen hebben betrekking op: het formuleren van concrete leerdoelen, het realiseren van afstemming tussen de instructie en verwerkingsopdrachten en het systematisch analyseren van de voortgang van leerlingen. Het traject is gericht op de professionalisering van de leerkracht, de directeur en de kwaliteitsondersteuner. De scholen worden hierin begeleid door externe deskundigen. Van iedere school krijgen twee leerkrachten die het traject reeds hebben doorlopen, Penny Bartholomeus Leerkracht op de Willibrordusschool “Basisschool Sint Willibrordus was de eerste school die in 2013 de Veerkrachtgroep mocht ontvangen. We wisten niet goed wat we konden verwachten. Ook ik stelde me als leerkracht van groep 4 enigszins behoudend op. De Veerkrachtgroep liet zich hierdoor echter niet uit het veld slaan en ging enthousiast aan de slag. Er volgden teambijeenkomsten, groepsgesprekken en individuele gesprekken. Zowel met het team, als de KO’er en de directie. Waar staan we voor als school, wat willen we graag en hoe ziet dat eruit? Staan de neuzen dezelfde kant uit? En wat heeft dit alles te betekenen voor de leerkracht in de groep? Vanuit de behoefte (ontwikkelingsvraag) van ieder individueel persoon werd vervolgens de begeleiding vormgegeven. Voor sommigen betekende dit meer individuele of groepsgesprekken. Maar vaak ook: coaching in de klas, tijdens de les. Meteen feedback krijgen op wat je doet en die feedback ook meteen weer kunnen toepassen. Dat heb ik zelf als erg prettig ervaren. de mogelijkheid om twee dagen mee te doen op een school waar het traject later plaatsvindt. Hierdoor wordt ook kennis en ervaring tussen de scholen uitgewisseld. Bevordering onderwijskundig leiderschap Naast het professionaliseringstraject ‘praktijkgestuurd leren’ is SKOzoK in augustus 2013 gestart met professioneel begeleide intervisie voor de directeuren, ter versterking van het onderwijskundig leiderschap. In 2013 hebben er twee intervisiebijeenkomsten plaatsgevonden. Ook krijgen alle directeuren een ontwikkelassessment, op basis waarvan een persoonlijk ontwikkelplan wordt opgesteld. Hiervoor is in 2013 een onderzoeksbureau geselecteerd en ook zijn de te onderzoeken competenties bepaald. De ontwikkelassessments zijn afgenomen in januari en februari 2014. Communicatie | Financiën | Bijlagen 21 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT 3.2Resultaten focuspunt: De samenwerkende organisatie Optimale inzet van ieders kwaliteiten Wilma Louwers Clusterdirecteur Uitwisseling van leerkrachten tussen de scholen Volgens Wilma Louwers, clusterdirecteur van De Pionier en de Sint Servatius, is het uitwisselen van LB leerkrachten, leerkrachten met een bepaald specialisme, een goede ontwikkeling: “Het biedt meerwaarde voor de leerkracht, doordat deze zichzelf beter kan ontplooien. Daarnaast biedt het meerwaarde voor de scholen zelf, onder andere doordat we de kwaliteit van het onderwijs kunnen verbeteren zonder dat er hulp van buitenaf nodig is. De hulp van externe bureaus is kostbaar en bovendien kunnen we intern vaak sneller schakelen. Binnen mijn cluster hebben we bijvoorbeeld twee leerkrachten waarvan we de kwaliteiten op deze wijze inzetten. Een leerkracht is gespecialiseerd in ICT-vaardigheden en een andere leerkracht geeft ‘Rots- en Watertrainingen’, een methode om sociale competenties te trainen en te ontwikkelen. Dergelijke specialismen zijn vaak niet vanzelfsprekend op elke school aanwezig, maar door de uitwisseling worden de krachten gebundeld en kunnen de scholen elkaar aanvullen. Het enige minpunt is dat het niet prettig is voor zowel de leerkracht als de leerlingen wanneer de structuur wegvalt, doordat de leerkracht te veel of op onregelmatige tijden op een andere school wordt ingezet. Hier houden we daarom zoveel mogelijk rekening mee in de planning. Nu worden leerkrachten vooral tussen de scholen van één cluster uitgewisseld, maar het is de bedoeling om in de toekomst organisatiebreed gebruik te kunnen maken van elkaars expertise.” SKOzoK vindt het belangrijk dat de leerkrachten zo breed mogelijk worden ingezet en met elkaar samenwerken om van elkaars talenten te kunnen profiteren, zowel binnen de school, binnen het cluster als organisatiebreed. Op deze manier krijgen leerkrachten de mogelijkheid om zichzelf te ontplooien en maakt de organisatie maximaal gebruik van de kennis en ervaring die zij in huis heeft. Hiermee beoogt SKOzoK tevens verbeteringen in de kwaliteit van het onderwijs. Met de clusterindeling van de scholen wordt de samenwerking tussen scholen bevorderd. Zo worden er in een cluster leerkrachten met een bepaalde expertise uitgewisseld, en maken leerkrachten dankbaar gebruik van elkaars kwaliteiten door een bredere inzetbaarheid. Communicatie | Financiën | Bijlagen Marjet van Poppel Clusterdirecteur Bredere inzet leerkrachten “In de visie van de Stapsteen staat onder andere dat we uitgaan van talenten van kinderen. Maar ook de talenten van de leerkrachten worden maximaal benut!”, aldus Marjet van Poppel, clusterdirecteur. “Op de Stapsteen werken we in clusters, bijvoorbeeld: drie combinatiegroepen 3-4 die samenwerken binnen drie aangrenzende lokalen. Door dit zo te organiseren, is samenwerken al bijna vanzelfsprekend. Daarnaast hebben we een teamoverzicht gemaakt waarin de talenten van onze collega’s staan weergegeven, als ook hun ontwikkelvragen. Op deze manier heeft iedereen zicht op de kwaliteiten van leerkrachtcollega’s binnen ons team en kunnen we ieders kwaliteit(en) maximaal benutten. Zo zijn in groep 3 de vakken dans, drama en muziek verdeeld onder de leerkrachten, die vanuit hun kwaliteit op dat gebied alle groepen 3-4 bedienen. Elke leerkracht kan zich hierdoor dus focussen op iets waar hij of zij goed in is en hoeft bovendien maar één les voor te bereiden. Ook de communicatie over de ontwikkelingen van kinderen is aangepast: deze wordt digitaal met elkaar gedeeld en waar nodig kunnen tijdens vergadermomenten toelichtingen worden gegeven.” 22 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT Sterkere verbinding van de collega’s met de organisatie Een sterke binding van medewerkers met de organisatie is belangrijk. Daarom betrekt SKOzoK haar medewerkers bijvoorbeeld volop in het meedenken over de toekomst en organiseert zij gezamenlijke studiemomenten. Uitwerking Koersplan 2014-2018 In 2013 werd er intensief gewerkt aan de concretisering van de thema’s voor onze toekomststrategie. Eerst werd er input verzameld vanuit de organisatie op basis van vijf vragen: wat willen wij onze leerlingen leren, hoe willen wij leerlingen laten leren, wat is de rol van de leerkracht, wat is de rol van de ouders en hoe ziet de leeromgeving er uit in 2020? Om de thema’s nader uit te diepen, werden deze uitgezet bij verschillende groepen, zoals medewerkers, ouders, MR-en, PABO-studenten en bovenbouwleerlingen. Vervolgens werden richtinggevende uitspraken vanuit deze teams besproken met de directeuren. Ook werden de opbrengsten uit het Koersplan van 2010-2014 geëvalueerd. Op basis van voornoemde stappen heeft de kerngroep (een heterogene groep collega’s die het strategieproces heeft begeleid) de uitgangspunten voor het nieuwe Koersplan geformuleerd. Om deze uitgangspunten te toetsen bij de medewerkers, heeft SKOzoK in het najaar van 2013 een organisatiebrede studiemiddag georganiseerd. Medewerkers konden zo meedenken en een bijdrage leveren aan de toekomststrategie van SKOzoK. Daarnaast werd door de medewerkers en door ouders een digitale vragenlijst ingevuld over de toekomst van het leren en hun eigen rol daarin. Maar liefst 435 medewerkers en 1077 ouders hebben de vragenlijst ingevuld. Dit leverde belangrijke informatie op, die gebruikt is bij de verdere uitwerking van het Koersplan. In de loop van 2013 zijn de contouren voor het nieuwe Koersplan steeds duidelijker geworden en zijn deze besproken met onder andere de Raad van Toezicht, de GMR en staf en directeuren. Ook zijn deze voorgelegd aan zogenoemde ‘critical friends’, externe kritische vrienden die vanuit verschillende invalshoeken meedachten. Op basis hiervan is het eerste concept Koersplan opgesteld, dat in december werd besproken met de Raad van Toezicht. In 2014 zal het Koersplan voor de periode 2014-2018 definitief het daglicht zien. Plenaire SKOzoK studiemiddag ‘Samen leren’ In 2013 organiseerde SKOzoK voor het eerst sinds jaren weer een plenaire studiemiddag. Het doel van de middag was om van en met elkaar te leren over een onderwerp dat organisatiebreed wordt toegepast, in dit geval ‘directe instructie’. Vanuit de zes fases van het directe instructiemodel werden voor en door collega’s workshops georganiseerd. Alle medewerkers konden twee onderwerpen kiezen waarbij zij aanwezig wilden zijn. De workshops vonden Communicatie | Financiën | Bijlagen Gerda Clement, projectleider Koersplan “Om een zo groot mogelijke betrokkenheid te creëren, is er bewust gekozen om ouders, kinderen en alle medewerkers van SKOzoK te betrekken bij het vormgeven van het Koersplan. Vorderingen werden voortdurend teruggekoppeld. Tijdens het gehele proces heeft de Kerngroep op de achtergrond steeds meegedacht en meegekeken. Na elke stap kwamen we als groep bij elkaar en gaven we feedback op de laatste ontwikkelingen. We hielden onze collega’s op de hoogte via de interne digitale nieuwsbrief van SKOzoK, die elke zes weken onder alle medewerkers wordt verspreid. Directeuren werden daarnaast geïnformeerd via de tweewekelijkse directienieuwsbrief en het Koersplan stond regelmatig geagendeerd tijdens de directiebijeenkomsten. Ook hielden we nauwkeurig een speciale webpagina over het nieuwe Koersplan bij. Zo konden zelfs mensen van buitenaf meekijken. De wijze waarop we de hele organisatie hebben betrokken bij het ontwikkelproces van het Koersplan, zal uiteindelijk bijdragen aan de verbondenheid die de verschillende geledingen voelen met de focuspunten en doelstellingen, die in het definitieve plan gestalte zullen krijgen.” plaats op vier scholen. Collega’s werd gevraagd om te kiezen voor een workshop op een andere school, om zo ook de kennisuitwisseling tussen de clusters te stimuleren. Ongeveer 300 medewerkers hebben aan de studiemiddag deelgenomen. Na afloop werd de studiemiddag geëvalueerd. De gelegenheid tot ontmoeting en het uitwisselen van ervaringen met collega’s van andere scholen werd door velen - zowel door de deelnemers als de leiders van de workshops positief gewaardeerd. 23 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT Communicatie | Financiën | Bijlagen 3.3 Wat speelde er verder op het gebied van personeel en organisatie? De medewerkers OPBOUW PERSONEEL NAAR GESLACHT 24,6% 22,2% 21,9% 20,8% 75,4% 77,8% 78,1% 79,2% De medewerkers zijn het belangrijkste kapitaal van SKOzoK. De leerkrachten vormen immers de kern van het onderwijs. Zij bepalen in hoge mate het succes van het leerproces van kinderen. Net als in de rest van Nederland werken bij SKOzoK vooral vrouwelijke leerkrachten en zet de uitstroom van mannelijke leerkrachten in een snel tempo door. In 2010 was 24,6% van de medewerkers mannelijk, terwijl dit in 2013 nog maar 20,8% is. De leerlingenkrimp, zo’n 200 per jaar, kan SKOzoK nog steeds opvangen met het natuurlijk verloop van haar medewerkers. In 2013 was de uitstroom van personeel 6,6 procent. Vervangingen via P-centrum Door de dalende leerlingenaantallen was het niet mogelijk om leerkrachten vaste aanstellingen te geven . Wel is er een grote groep van vervangers via het P-Centrum verbonden aan SKOzoK. Het P-Centrum, dat samen met een collega-bestuur wordt gerund, is verantwoordelijk voor het matchen van de vervangingsbehoefte en de vervangers. De coördinator doet dit met behulp van een slim systeem, zodat het regelen van vervanging efficiënt wordt ingevuld met zoveel mogelijk dezelfde vervangers. Mede dankzij deze flexibele collega’s hebben de SKOzoK-scholen een zeer goede continuïteit van onderwijs kunnen bieden. Bij afwezigheid van een leerkracht kon dit in maar liefst 99,9% van de gevallen direct worden opgelost. PERSONELE BEZETTING 2010 2011 2012 2013 FTE (peildatum 1 oktober) Directie (incl. adjunct/afd.leiders) Onderwijzend Personeel Onderwijs Ondersteunend Personeel (per aug 2011: incl. KO) Totaal Uitstroom fte / jaar 2009 50 398 54 502 2010 2011 48 42 372 343 49 57 469 442 -6,5% -5,8% 2012 2013 34 32 317 295 57 54 408 381 -7,6% -6,6% 24 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT Toename gebruik BAPO-regeling In het basisonderwijs hebben leerkrachten van 52 jaar of ouder de mogelijkheid om BAPO aan te vragen. BAPO staat voor Bevordering Arbeidsparticipatie Ouderen. Het is een vorm van arbeidsduurvermindering, met het doel de werkdruk op oudere leeftijd wat te beperken. Bij SKOzoK wordt steeds meer gebruik gemaakt van deze regeling. In 2013 is het deelnamepercentage met 2,8% toegenomen ten opzichte van het voorgaande jaar. Forse daling van het ziekteverzuim In 2013 heeft SKOzoK gewerkt met een plan van aanpak om het ziekteverzuim terug te dringen. De clusterdirecteuren hebben samen met de adviseurs Communicatie | Financiën | Bijlagen van Personeel en Organisatie kritisch gekeken naar de mogelijkheden om het ziekteverzuim binnen SKOzoK te reduceren. Hiervoor is onder andere een gezond en positief werkklimaat van groot belang. Het verzuimcijfer over het schooljaar 2012-2013 is uitgekomen op 6,4% en daarmee ruim 1% lager dan in het voorgaande schooljaar (7,6%). Ook na de zomer van 2013 is de dalende trend van het ziekteverzuim duidelijk merkbaar. Het verzuimpercentage over het kalenderjaar 2013 was 5,5%. Aangezien SKOzoK sinds 1 augustus 2013 volledig eigen risicodrager is geworden voor ziekte, had dit ook financieel voordeel. Vanwege het lagere ziekteverzuim, kan er vanaf januari 2014 meer leerkrachtformatie op de scholen worden ingezet. ZIEKTEVERZUIM 7,8 7,6 7,5 % 7,4 7,0 6,8 6,6 BAPO Aantal FTE met recht op BAPO Aantal FTE met gebruik BAPO Deelnamepercentage BAPO Verlofpercentage i.v.m. BAPO FTE okt. 2010 32 18 57,5% 3,9% 6,5 % 6,4 FTE okt. 2011 30 18 58,0% 4,0% FTE okt. 2012 29 17 58,2% 4,1% FTE okt. 2013 28 17 61,0% 4,4% 6,2 6,0 5,8 5,6 5,7 % 5,5 % 5,4 5,2 2010 2011 2012 2013 25 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT Tevreden medewerkers SKOzoK bevraagt haar medewerkers geregeld over hun tevredenheid. Zo ook in 2013. Maar liefst 95% van de medewerkers heeft de vragenlijst ingevuld (in 2012 was dit 89%). Daaruit blijkt dat de medewerkers tevreden zijn. Het gemiddelde rapportcijfer dat de medewerkers geven is 7,7. Dit is hetzelfde als in 2012. Ook de overige scores waren vergelijkbaar met het voorgaande jaar. De gemiddelde score op alle vragen is 7,1 ten opzichte van 7,0 in 2012. Landelijk ligt het gemiddelde op 7,0. De medewerkers waren vooral tevreden over het contact met de leerlingen, de nieuwsbrieven, de samenwerking met collega’s en het contact met de ouders. Verbeterpunten zijn de werkdruk en ontspanningsmogelijkheden. Naast de tevredenheid werden ook de kenmerken in vergelijking met onderwijscollega’s bij andere besturen in kaart gebracht: bij SKOzoK werken relatief meer vrouwen. Ook zijn er relatief veel medewerkers met een leeftijd onder de 35 jaar en veel medewerkers met een leeftijd boven de 55 jaar, maar juist minder medewerkers met een leeftijd tussen 35 en 55 jaar. Verder hebben de medewerkers van SKOzoK gemiddeld langer onderwijservaring en een kleinere werktijdfactor. Communicatie | Financiën | Bijlagen Personeelsbeleidsplan Vanuit de organisatiebrede behoefte naar een overkoepelende samenhangende visie voor het personeelsbeleid, is hiermee in 2013 een start gemaakt. De volgende P&O-thema’s hebben hierin een plek: 1.Algemeen (visie, goed werkgeverschap en uitgangspunten voor het personeelsbeleid); 2.Personeelsbeheer (personeelsinformatie, ken- en stuurgetallen); 3.Werving, Selectie en Personeelsplanning (benoemingsbeleid, vervangingsbeleid en inzet interne en externe deskundigheid); 4.Veiligheid, Gezondheid en Welzijn (arbeidsomstandigheden, ziekteverzuim, klachten en vitaliteit); 5.Arbeidsvoorwaarden en Rechtspositie (beloning, functiewaardering, taakbeleid, deeltijdarbeid); 6.Loopbaanmanagement, Beoordeling en Ontwikkeling (gesprekscyclus, horizontale en verticale mobiliteit, opleiding en professionalisering). Het personeelsbeleidsplan is besproken in het directienetwerk P&O en met de GMR. Daarnaast is er aandacht aan besteed in een personeelsenquête in oktober en is er een interactieve bijeenkomst over dit onderwerp georganiseerd. Op deze wijze werden de medewerkers betrokken bij het proces. In december heeft de GMR ingestemd met het personeelsbeleidsplan. Start actualisering RI&E SKOzoK is als werkgever ook verantwoordelijk voor het voeren van arbobeleid. Daartoe behoort het geregeld uitvoeren van de Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E). Deze dient elke vier jaar geactualiseerd te worden. Aangezien de vorige uitvoering van de RI&E alweer vier jaar geleden was, is er in 2013 een begin gemaakt met de actualisatie van de RI&E. Dit project wordt uitgevoerd in samenwerking met de Arbodienst. In 2013 werd op een derde van de scholen de RI&E geactualiseerd. Voor de overige scholen zal dit in 2014 plaatsvinden. 26 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT Communicatie | Financiën | Bijlagen g n i t s e v s i u H . 4 4.1 Centrale aansturing Voor het onderhoud van de schoolgebouwen startte SKOzoK in 2012 een pilot met een woningbouwcoöperatie en een bouwadviesbureau. Voor incidentele onderhoudsactiviteiten konden de scholen terecht bij de woningbouwcoöperatie. Voor groot onderhoud en andere zaken op het gebied van huisvesting (waaronder asbest, gemeentelijke aanvragen, tijdelijke huisvesting, renovatie en nieuwbouw) werd het bouwadviesbureau ingeschakeld. Eind 2013 is deze samenwerking geëvalueerd. Zo werd er een enquête gehouden onder onze clusterdirecteuren. Daaruit blijkt onder andere dat de inzet van meerdere partijen soms als verwarrend wordt ervaren. Centrale en eenduidige aansturing van huisvesting en onderhoud heeft de voorkeur. Gezien de wetswijzigingen over doordecentralisatie van het onderhoud wil het College van Bestuur bovendien regie en overzicht houden over de huisvestingszaken. Daarom heeft SKOzoK besloten om voortaan met één partij verder te gaan. Per 1 januari 2014 is de samenwerking met de woningbouwcoöperatie beëindigd en is het bouwadviesbureau aanspreekpunt voor zowel huisvesting als onderhoud. 27 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT 4.2 Nieuwbouw In 2013 opende SKOzoK weer 2 nieuwe schoolgebouwen: op 31 mei vond de officiële opening plaats van het nieuwe schoolgebouw van basisschool St. Jan in Leenderstrijp en op 4 oktober werd het nieuwe schoolgebouw van basisschool De Klepper in Luijksgestel opgeleverd. Ook basisschool De Boogurt in Budel is aan nieuwe huisvesting toe. In 2013 is een start gemaakt met de bouw van een nieuw pand. De school wordt op nagenoeg dezelfde locatie gebouwd als waar deze nu staat. Een deel van het achterliggende openbaar groenterrein wordt benut voor de nieuwbouw. Tijdens de bouw blijft de bestaande school gewoon in gebruik. In het nieuwe schoolgebouw zal ook een peuterspeelzaal komen. Het meest recente nieuwbouwproject in 2013 is de nieuwe huisvesting voor basisschool de Wilderen in Waalre. In 2013 is er een keuze gemaakt voor een architect en is de ontwerpfase opgestart. Basisschool Sint Jan in Leenderstrijp Het schoolgebouw van basisschool Sint Jan in Leenderstrijp was aan renovatie toe. Op verzoek van de gemeente werden de mogelijkheden voor renovatie en nieuwbouw onderzocht. Op basis van dit onderzoek is besloten een nieuwe school te bouwen, tegen het bestaande gemeenschapshuis en de bijbehorende gymzaal aan. Doorslaggevend hiervoor was dat er door deze koppeling een multifunctionele dorpsvoorziening ontstaat voor leren, spelen, sporten en ontmoeten. De onderwijsruimten bevinden zich op de begane grond. Er zijn in totaal 4 klaslokalen. Daartussen zijn Communicatie | Financiën | Bijlagen in een multifunctionele ruimte gemeenschappelijke werkplekken, die ook buiten schooltijd door de bewoners van het dorp gebruikt kunnen worden voor bijvoorbeeld vergaderingen, voorstellingen, repetities en cursussen. Er is gekozen voor het gebruik van frisse kleuren en er zijn verschillende duurzame keuzes gemaakt. Extra hoge lokalen zorgen voor een gezond binnenklimaat en het gebouw wordt van energie voorzien via zonnecollectoren op het dak. Daarnaast zijn er energiebesparende ventilatiesystemen (zogenaamde WTW-units) toegepast, waarmee tijdens de koudere periode warmte kan worden teruggewonnen. 28 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT Basisschool De Klepper in Luijksgestel Ook het nieuwe schoolgebouw van basisschool De Klepper in Luijksgestel is onderdeel van een multifunctionele accommodatie. In hetzelfde gebouw is namelijk ook een dorpshuis en jeugdsoos ondergebracht. Er zijn in totaal 14 klaslokalen. Naast basisonderwijs, is er ook buitenschoolse opvang en een peuterspeelzaal aanwezig. Het complex kenmerkt zich door een moderne eigentijdse stijl met veel wit, grote raampartijen, een speelse indeling en vrolijke details. Het is een zeer efficiënt en duurzaam gebouw. Door een slimme indeling kunnen de verschillende gebruikers op verschillende tijden gebruik maken van multifunctionele ruimten. Basisschool De Boogurt in Budel Het ontwerp van het gebouw is in nauw overleg tussen de gemeente Cranendonck en SKOzoK tot stand gekomen. Met de zinken gevelafwerking, maakt het gebouw een knipoog naar de zink-industrie die reeds lange tijd in Budel is gevestigd. De nieuwe huisvesting krijgt 12 klaslokalen. Daarnaast worden er binnen het gebouw 2 ruimtes voor de peuterspeelzaal gerealiseerd en een speellokaal. Eind augustus 2013 werden door enkele leerlingen de eerste stenen gelegd. Het nieuwe gebouw zal in het voorjaar van 2014 gereed zijn. Communicatie | Financiën | Bijlagen 29 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT Basisschool De Wilderen in Waalre Basisschool De Wilderen dateert uit 1975 en is bouwkundig verouderd. Eigentijdse onderwijsvormen kunnen niet optimaal in de bestaande huisvesting worden toegepast. Mede daarom is door de gemeente Waalre besloten om nieuwbouw voor deze school te realiseren. Met zo’n 500 leerlingen is basisschool De Wilderen de grootste school binnen de organisatie. SKOzoK werkt in dit project ook samen met Kinderstad, aanbieder van kinderopvang. SKOzoK zal de nieuwe huisvesting realiseren voor de basisschool en Kinderstad zal een kinderdagverblijf, peuterspeelzaal en buitenschoolse opvang voor haar rekening nemen. Communicatie | Financiën | Bijlagen Het nieuwe gebouw zal worden gerealiseerd op nagenoeg dezelfde locatie. Ook zal een gedeelte van het achterliggende openbare groenterrein worden benut. Tijdens de bouw blijft de bestaande school gewoon in gebruik. Bijzonder aan deze brede school is dat SKOzoK een tweetal onderwijsconcepten zal gaan aanbieden. Verwacht wordt dat het gebouw vanaf de start van het schooljaar 2015-2016 in gebruik kan worden genomen. 4.3 Asbestsanering In 2012 is op alle scholen die voor 1994 gebouwd zijn (ingang landelijk verbod op het toepassen van asbest) uitgebreid onderzoek gedaan naar de aanwezigheid van asbest. Op een 18-tal scholen zijn toepassingen van asbesthoudend materiaal gevonden. Deze materialen vormden echter geen direct gevaar voor de gezondheid. Per toepassing is door het inventariserend bureau een classificatie in relatie tot gevaar voor gezondheid aangegeven. Op basis van deze classificatie is in overleg met de saneerder begin 2013 door SKOzoK gestart met de verwijdering en afscherming van de gevonden asbesttoepassingen. Hierbij had de veiligheid en gezondheid van alle medewerkers en leerlingen uiteraard prioriteit. Elk risico werd dan ook vermeden. In mei waren de saneringswerkzaamheden op alle scholen afgerond. 30 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT 4.4 Strategisch plan Bergeijk In alle gemeenten heeft SKOzoK te maken met een voortdurende krimp van het aantal leerlingen, zo ook in de gemeente Bergeijk. In 2011 hadden de 9 Bergeijkse SKOzoK-scholen samen 1586 leerlingen. In 2013 was dit aantal gezakt naar 1477: een daling van ongeveer 7% in twee jaar tijd. Kijkend naar de prognoses voor de komende 4 jaar, wordt tussen 2013 en 2017 nog een verdere krimp van ongeveer 12% verwacht. Er zullen in 2017 circa 1300 leerlingen in Bergeijk op de SKOzoK-scholen zitten. Bij sterke afname van het aantal leerlingen loopt de onderwijskwaliteit gevaar en zijn de beschikbare (financiële) middelen niet toereikend. De maatschappelijke ontwikkelingen zoals de krimp, maar ook de ontwikkeling van Integrale Kind Centra* en daarmee samenhangende onderwijskundige en financiële consequenties, zorgen dat SKOzoK en de gemeente Bergeijk met elkaar in overleg zijn om ook in de toekomst de sterke onderwijskwaliteit te kunnen blijven bieden. Het clusteren van de scholen was hierbij de eerste belangrijke stap. Maar er is meer gebeurd. In het strategisch plan komen met name de ontwikkeling van IKC’s en verdergaande samenwerking tussen de scholen aan de orde. Hier vloeide een voorstel tot fusie van de MR-en van de St. Jozefschool en de Thomas van Aquinoschool uit voort. De gemeente Bergeijk gaf hier- voor positief advies, waarna de fusie per 1 augustus 2013 is gerealiseerd. Het cluster van de Hofscholen bestaat nu uit 2 scholen. Naast dalende leerlingaantallen speelt ook veroudering van de schoolgebouwen een rol in de keuzes die worden gemaakt. De schoolgebouwen van de St. Bernardus en Pr. Beatrix zijn bijvoorbeeld aan vernieuwing toe. Samen met de medezeggenschapsraden van de betrokken scholen en de gemeente is in het jaar 2013 intensief overleg gevoerd over de mogelijkheden om scholen voor de kleine kernen te behouden. Voor SKOzoK en de medezeggenschapsraden stond en staat hierbij steeds de te handhaven en te verbeteren onderwijskwaliteit voorop. Er werd in 2013 geen overeenstemming bereikt over het toekomstige onderwijslandschap met de gemeente Bergeijk. SKOzoK en de gemeente hebben de intentie om in 2014 alsnog tot consensus te komen. Communicatie | Financiën | Bijlagen *Integrale Kind Centra (IKC’s) Een IKC is een voorzieni ng voor kinderen van 0 t/m 12 jaar, waa r zij gedurende de dag komen om te leren, te spelen, te ontwikkelen en anderen te ontmoe ten. Het biedt daarbij een breed pakket op he t gebied van educatie, opvang, ontwikkeling, zorg, welzijn en vrije tijd. 31 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT 5. ICT e i t a c i n u m Com 5.1 Nieuwe websites SKOzoK zelf en 20 van haar scholen kregen in 2013 een nieuwe eigentijdse website waarvan de vormgeving aansluit bij de huisstijl van SKOzoK. De overige scholen zijn in 2014 aan de beurt. Bij de inrichting van de website was gebruiksvriendelijkheid één van de belangrijkste speerpunten. Alle scholen moeten op eenvoudige wijze iets kunnen aanpassen op de eigen site, zodat zij deze eenvoudig up-to-date kunnen houden. Ook kunnen leerkrachten op klassenniveau nieuws plaatsen via een blog, waarop de ouders kunnen volgen wat er zoal gebeurt binnen de klas. Om de leerkrachten wegwijs te maken binnen de nieuwe website, werden er workshops over dit onderwerp georganiseerd. Communicatie | Financiën | Bijlagen Ook de interne nieuwsbrief voor het management (Managementletter) en de interne nieuwsbrief voor alle medewerkers (ZIEzo) hebben een nieuw eigentijds uiterlijk gekregen. Net als de nieuwe website sluit de vormgeving aan bij de huisstijl van SKOzoK. De reacties van de medewerkers waren positief: de nieuwsbrieven zien er professioneel uit en lezen een stuk prettiger dan voorheen. 5.2 Draadloos netwerk voor alle scholen Alle scholen zijn in 2013 voorzien van een professioneel draadloos netwerk. Hiermee investeert SKOzoK in de toekomst: ICT binnen het leerproces is immers niet meer weg te denken. En moderne ICTtoepassingen zullen in toenemende mate een rol gaan spelen. Zo is een draadloze internetverbinding een noodzakelijke voorbereiding in aanloop naar het zogenoemde SKOzoK tablet-project. Besloten is om alle leerkrachten te voorzien van een tablet, die zij kunnen inzetten als interactief les(hulp)middel, al dan niet in combinatie met het digibord. De uitrol van dit project vindt plaats begin 2014. 32 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT SKOzoK Tablet-project e Koershet gedachtegoed van het nieuw en ’ en Ler ren ‘Le pt nce -co zoK Vanuit het SKO itale gereedvende collega’s stimuleren om dig sge wij der on alle zoK SKO wil n, pla ee te en beheren, te ontdekken en erm ken rui geb en ler te , let tab een ls schappen, zoa hzelf en voor de en om het eigentijds leren voor zic en del te nis ken , ren nte me eri exp kinderen vorm te geven. College van Bestuur bekend dat het e akt ma 4 201 van t ms nko Op de nieuwjaarsbijee uwste en aan het primaire proces, de nie nd bo ver ect dir rs, rke we ede -m alle SKOzoK t als subdoelen: zoK tablet in bruikleen krijgen, me SKO id dro An e wis Pro d ise tom cus creatie en nicatie met betrekking tot kennis Stimuleren van de interne commu p en dere met behulp van de SKOzoK-Ap an der on , zoK SKO n ne bin tie ula kenniscirc Yammer: ´Leren door te Delen´. itale sen leerkracht, kinderen en het dig tus n nte me mo ctie era int de van Bevorderen itaal hulpmiddel. schoolbord met behulp van een dig le hulphet gebruik en beheer van mobie t me en do op ng ari erv en n ere Experiment en secundaire onderwijsproces. ire ma pri het in let tab de t me ek middelen en specifi ICT. angeren van lessen met behulp van arr het en lls Ski y tur Cen 21 van Vergroten op de werkvloer. Bevorderen van het samen leren • • • • • wordt er door ICT vanaf februari t ble -ta zoK SKO e dez van ing ekk Parallel aan de verstr ’ de naam ‘SKOzoK Tablet Roadshow der on ect raj gst rin lise na sio fes 2014 een pro ge termijn. uitgezet, voor zowel de korte als lan t de t duidelijk dat het ernst maakt me jec pro e lig cha ots gro dit t me akt SKOzoK ma opmerking van een collega: een s wa oi Mo ft. hee zij die ies bit am r de slag te gaan”. En dat geldt ook voo de aan ee erm om en cht wa t nie ‘Ik kan bijna klaar voor! kinderen, want die zijn er al lang Communicatie | Financiën | Bijlagen 5.3 Een eigen App! SKOzoK gaat graag mee in de tijd. Daarom liet SKOzoK in 2013 haar eigen App ontwikkelen. De App is beschikbaar voor zowel een IOS- als Androidtablet (Android vanaf versie 4.1). De SKOzoK App is een handig hulpmiddel voor de medewerkers van SKOzoK, maar ook ouders en kinderen kunnen de App downloaden. In de App publiceert SKOzoK onder andere het laatste SKOzoK-nieuws, landelijk onderwijsnieuws, algemene informatie over de SKOzoK-scholen, praktijkvoorbeelden, een activiteitenkalender, de tip van de maand en SKOzoK-TV met leuke en interessante filmpjes over SKOzoK en haar scholen. 5.4 Nominatie beste jaarverslag SKOzoK heeft haar jaarverslag over 2012 ingezonden voor de verkiezing van het beste jaarverslag van Nederland voor het primair en voortgezet onderwijs. SKOzoK mocht zichzelf tot één van de vijf genomineerden in het Primair Onderwijs rekenen. 33 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT n ë i c n a n i F . 6 6.1 Financieel beeld De jaarrekening 2013 heeft SKOzoK positief af kunnen sluiten met € 1.761.000, terwijl de begroting uitging van een negatief resultaat. De belangrijkste oorzaak voor dit verschil is de niet begrote toekenning van de middelen in het kader van het Nationaal Onderwijs Akkoord (NOA) in december 2013 (€ 1.432.000). Vooralsnog betreft dit een incidentele (lumpsum) toekenning voor het schooljaar 2013-2014. Een bedrag van € 1.246.000 is in overeenstemming met de verslaggevingsvoorschriften in 2013 verantwoord. Voor een uitgebreide analyse van het vermogen en resultaat over 2013 wordt verwezen naar de bijlage “financiële toelichting op de jaarrekening” behorende bij dit bestuursverslag. Uit de meerjarenbegroting blijkt dat SKOzoK voor de komende jaren negatieve exploitatiesaldi voorziet. Er is besloten om de NOA-middelen de komende jaren geleidelijk in te zetten. De komende vier jaar vindt een nadere intensivering plaats van professionalisering, onder andere op het gebied van opbrengstgericht en handelingsgericht werken. Het geboortecijfer blijft afnemen in de regio. De leerlingprognoses, die zijn opgesteld voor de komende vier jaar, zijn gemaakt op basis van deze geboor- Communicatie | Financiën | Bijlagen tecijfers. De laatste twee jaren is echter het aantal onderbouwleerlingen in relatie tot het aantal bovenbouwleerlingen weer licht aan het stijgen. Dit duidt erop dat er weer meer evenwicht in de opbouw van het leerlingaantal komt en er op termijn een stabilisatie mogelijk zou kunnen zijn. 6.2 Informatievoorziening Nieuw systeem en dienstverlener Wat financiën en personeelsbeheer betreft heeft SKOzoK een druk jaar achter de rug. Het hing al langere tijd in de lucht, maar per 1 januari 2014 is CASO (het personeels- en salarissysteem) opgehouden te bestaan. Het financieel systeem (FIS2000) wordt niet meer ondersteund en zal op termijn ook niet meer gebruikt kunnen worden. Dit heeft ertoe geleid dat in het voorjaar van 2013 gestart is met een projectgroep informatievoorziening. Doelstelling was om vanuit de gewenste informatiebehoefte een Programma Van Eisen (PVE) voor het nieuwe informatiesysteem op te stellen. De projectgroep was breed opgezet, naast stafmedewerkers financiën en P&O, maakten de stafmedewerker ICT en twee ondersteunende directeuren er deel van uit. In juni is een drietal 34 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT softwareleveranciers uitgenodigd om op basis van ons programma van eisen (PVE) een presentatie te komen geven. Na het uitbrengen van de offerte door de leveranciers, heeft de projectgroep op basis van een aantal (gewogen) criteria aan het College van Bestuur het advies uitgebracht om met Afas in zee te gaan. Eén van de belangrijkste redenen om te kiezen voor Afas was het gegeven dat met behulp van dit systeem zowel de financiële als de personeels- en salarisadministratie gevoerd kan worden. Daarnaast is het een flexibel en open systeem. Dit heeft als voordeel dat rapportages ingericht kunnen worden al naar gelang de informatiebehoefte. De projectgroep heeft de taak rondom de informatievoorziening breed opgepakt. Dit heeft tot gevolg gehad dat in eerste instantie pro forma het contract met dienstverlener OSG per 1 januari 2014 is opgezegd. Gelijktijdig met het kritisch beoordelen van het nieuwe informatiesysteem, is ook de daarbij behorende dienstverlening onder de loep genomen. In september is door een viertal potentiële dienstverleners een presentatie gegeven. Hieraan voorafgaand is aan hen een PVE en een aantal casussen toegezonden, zodat de presentaties op onze specifieke situatie ingestoken konden worden. Opnieuw is aan de hand van een aantal (gewogen) criteria door de projectgroep een keuze gemaakt en als advies voorgelegd aan het College van Bestuur. Met ingang van 1 januari 2014 maakt SKOzoK gebruik van de diensten van a/s WORKS te Apeldoorn, een wijziging van dienstverlener dus. Van september 2013 tot februari 2014 heeft het implementatietraject gelopen. De eerste prioriteit is bepaald op het (correct) betalen van het salaris en het kunnen betalen van facturen. De aandacht verschuift in 2014 naar informatie ’delen’; op korte termijn zullen de eerste rapportages op het gebied van financiën en personeel via het portaal van Afas beschikbaar komen voor College van Bestuur en directeuren. Een ander systeem en een andere dienstverlening heeft tot gevolg dat een deel van de procedures ook moet worden herzien. SKOzoK gaat in 2014 op gestructureerde wijze de (herziene) procedures vastleggen. Dashboard Ook in 2013 is gebruik gemaakt van een dashboard om de resultaten op organisatieniveau te kunnen monitoren. Door de directeuren zijn de resultaten op de gebieden personeel, financiën en leerlingen/ onderwijs in een viertal managementrapportages met behulp van het dashboard verantwoord aan het College van Bestuur. Het dashboard wordt wel gebruikt voor de verantwoording maar wordt nog te weinig ingezet als sturingsinstrument. In de projectgroep informatievoorziening kwam dit onderwerp dan ook uitdrukkelijk aan bod. De voorkeur is om in 2014 een integrale dashboardtoepassing te gaan hanteren binnen Afas. Dit betekent dat bezien moet worden of en op welke wijze leerlinggegevens ook een plek kunnen krijgen in Afas, naast het personele en het financiële deel. Communicatie | Financiën | Bijlagen 35 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT 6.3 Planning en control De planning en controlcyclus van SKOzoK kent de volgende onderdelen: Financieel beleidsplan Risicoanalyse Meerjarenbegroting Jaarbegroting Tussentijdse verantwoording Jaarverslag, inclusief jaarrekening Bijstelling (uitgangspunten) beleidsdocumenten Deze onderwerpen komen hierna afzonderlijk aan de orde. • • • • • • • Financieel beleidsplan Het vigerende financieel beleidsplan heeft een looptijd van 2010 tot en met 2014. In het plan komen diverse onderwerpen aan bod, die in de volgende beleidsperiode aan actualisatie toe zijn. Hierbij is te denken aan: procedures, afspraken met betrekking tot begroten en tussentijds verantwoorden, kenen stuurgetallen en verslaggeving. In 2014 zal het nieuwe beleidsplan gereed zijn. Risicoanalyse De risicoanalyse is in 2013 ‘in eigen beheer’ uitgezet binnen de organisatie. Er is hierbij gebruik gemaakt van de risicomanagementtool van de PO-raad. Eerst is in het directienetwerk financiën het (te doorlopen) proces besproken. Vervolgens is de tool bij een groot aantal geledingen (Raad van Toezicht, GMR, KO, CvB, drie directeuren, directienetwerk personeel en directienetwerk onderwijs) binnen de organisatie uitgezet om zodoende vanuit een breed perspectief de risico’s te kunnen belichten. Er is gekozen voor een risicogerichte benadering; van de zes te onderscheiden bouwstenen zijn de drie meest risicovolle bouwstenen in de risicoanalyse betrokken. Voor de onderwerpen onderwijskwaliteit, personeel en PR/communicatie zijn de meest urgente risico’s geïdentificeerd, die overigens met name kwalitatief bleken en niet zozeer van financiële aard. Ten aanzien van deze risico’s zal steeds moeten worden bezien op welke wijze het risico kan worden verkleind, o.a. door het treffen van (adequate) beheersingsmaatregelen. De risicoanalyse wordt hierbij niet beschouwd als een losstaand beleidsstuk, maar dient als voeding voor beleidsvorming op andere terreinen, bijvoorbeeld voor het Koersplan, meerjaren Communicatie | Financiën | Bijlagen personeelsbeleidsplan en financieel beleidsplan. De te treffen beheersingsmaatregelen krijgen dan ook in díe beleidsstukken een plek. Meerjarenbegroting De meerjarenbegroting is opgesteld over een periode van vier jaar en wordt jaarlijks geactualiseerd. Het eerste jaar uit de meerjarenbegroting, de eerste jaarschijf, vormt het kader voor de jaarbegroting. De uitgangspunten die zijn gehanteerd bij het opstellen van de meerjarenbegroting, vormen ieder jaar onderwerp van beoordeling en kunnen dus jaarlijks bijgesteld worden. 36 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT In de meerjarenbegroting 2013-2017 is bijvoorbeeld de nieuwe (jaarlijks bijgestelde) leerlingprognose verdisconteerd. Ook is rekening gehouden met (voorgenomen) wijzigingen in wet- en regelgeving en bekostiging, zoals de toekenning van middelen voor de prestatiebox. Gebleken is dat de trend met betrekking tot de daling van het aantal onderbouwleerlingen niet doorzet; er is zelfs een lichte stijging van het aantal onderbouwleerlingen van toepassing. Het uitgangspunt inzake de afname van het aandeel onderbouwleerlingen is dan ook losgelaten. Ook het uitgangspunt dat de baten in verband met verhuur/ medegebruik jaarlijks stijgen, is losgelaten. De vraag naar het gebruik van ruimten is de afgelopen periode gestabiliseerd. Het percentage van de loonkostenstijging dat niet door OCW wordt vergoed, is naar beneden bijgesteld. De investeringsbudgetten op schoolniveau en de hiermee gepaard gaande afschrijvingslasten worden vanaf 2013 normatief bepaald aan de hand van het leerlingaantal. Tenslotte is de dotatie aan de voorziening onderhoud aangepast op basis van het (in 2012 geactualiseerde) meerjarenonderhoudsplan. Jaarbegroting Net als bij de meerjarenbegroting worden de uitgangspunten voor het opstellen van de jaarbegroting ieder jaar aan een kritische blik onderworpen. Ten opzichte van de begroting 2012 is er bij de begroting 2013 explicieter een (kwantitatieve) koppeling gemaakt met de doelstellingen/focuspunten van Communicatie | Financiën | Bijlagen SKOzoK. De investeringsbudgetten op schoolniveau zijn afhankelijk gemaakt van het leerlingaantal. In de begroting 2013 is geen rekening meer gehouden met een (procentuele) korting op de LGF-middelen. De middelen in het kader van de prestatiebox zijn meegenomen in de begroting, daar staat tegenover dat middelen voor cultuureducatie en taal/rekenen zijn komen te vervallen. De financiële consequenties van het sluiten van de asielzoekersschool (‘Kleurrijk’) zijn in de begroting verwerkt. De dotatie aan de voorziening onderhoud is verlaagd van € 290.000 naar € 220.000. Tenslotte is in 2013 afgezien van een dotatie aan de voorziening personele verplichtingen; ten tijde van het opstellen van de begroting was er geen recente informatie in dit kader voorhanden, zodat er is besloten om eventuele aanpassingen aan de voorziening tussentijds of aan het einde van het kalenderjaar te laten plaatsvinden. Tussentijdse verantwoording Directeuren – College van Bestuur Directeuren hebben in een viertal rapportages verantwoording afgelegd aan het College van Bestuur. Op basis van de vastgestelde Kritische Prestatie Indicatoren op de gebieden financiën, personeel en onderwijs/leerlingen is er door directeuren voor iedere school een analyse opgesteld waarin het verschil tussen norm en realisatie aan bod komt. Door de betreffende stafmedewerker is deze analyse van een beoordeling voorzien. Vervolgens hebben deze beoordelingen (mede) als input gefungeerd 37 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT voor het gesprek tussen College van Bestuur en directeur. De toepassing waarmee deze verantwoording is opgesteld, wordt door een groot deel van de gebruikers als niet-gebruikersvriendelijk ervaren. Dit wordt meegenomen in de ontwikkeling van het nieuwe dashboard in 2014. College van Bestuur – Raad van Toezicht Het College van Bestuur heeft over twee periodes door middel van een financieel verslag verantwoording afgelegd aan de Raad van Toezicht; over de periode januari tot en met maart 2013 en januari tot en met juli 2013. In het najaar van 2013 zou er nog een financieel verslag opgesteld worden voor de periode tot en met september, maar er is prioriteit gegeven aan de implementatie van het nieuwe systeem. In het financieel verslag is een prognose van het resultaat voor het lopende jaar opgenomen. Verleden jaar is hierbij nog gekozen voor een raming op basis van voorzichtige uitgangspunten. Dat had tot gevolg dat de realisatie steeds in positieve zin afweek van de raming. Vanaf 2013 wordt met scenario’s gewerkt; naast de zogenaamde ‘best guessraming’, is er een ‘worst en best case scenario’ in het financieel verslag opgenomen. Zodoende zal de raming beter gaan aansluiten op de uiteindelijke realisatie. Hierbij moet wel opgemerkt worden dat door de middelen in het kader van het Nationaal Onderwijs Akkoord, ook in 2013 is het verschil tussen de raming en de realisatie groot is. Interim-controle In 2013 heeft er geen interim-controle plaatsgevonden. In de P&C-cyclus is opgenomen dat deze controle door de accountant eenmaal in de twee jaarplaatsvindt. Er is wel aandacht besteed aan de opvolging van de aanbevelingen. Zo wordt vanaf 2013 een scenariomodel gehanteerd bij het opstellen van het financieel jaarverslag en is meer aandacht besteed aan de betrouwbaarheid van het dashboard. Een groot deel van de aanbevelingen zal zijn beslag krijgen in 2014, daar het bijvoorbeeld gaat om het vastleggen van procedures en afspraken met de dienstverlener. Als gevolg van een wijziging van systeem én dienstverlener zijn nieuwe procedures en afspraken van toepassing. Communicatie | Financiën | Bijlagen Jaarverslag Sluitstuk van de P&C-cyclus betreft het jaarverslag, inclusief de jaarrekening. Door middel van dit document wordt intern en extern integraal verantwoording afgelegd aan alle belanghebbenden. Nieuw in dit document is dit jaar de continuïteitsparagraaf. Dit onderdeel geeft inzicht in de ontwikkelingen op het gebied van personeel, leerlingen en financiën. Voor de verschillen tussen de begroting en de realisatie op het gebied van financiën wordt verwezen naar de bijlage. Bijstelling (uitgangspunten) beleidsdocumenten Voor het opstellen van een beleidsdocument worden de gehanteerde uitgangspunten kritisch beoordeeld, dit aan de hand van ervaringsgegevens. De uitgangspunten die in de afgelopen periode zijn gewijzigd, zijn bij de betreffende P&C-onderdelen al aan de orde gekomen. 38 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT Communicatie | Financiën | Bijlagen 6.4 Europese aanbesteding 6.5 Financieel toezicht In 2013 is een nieuwe aanbestedingskalender vastgesteld. In het afgelopen jaar stond HRM/financieel pakket op de planning. In het voorjaar van 2013 is nagegaan in hoeverre de leveringen en diensten met betrekking tot het nieuwe systeem en de nieuwe leverancier Europees aanbesteed zouden moeten worden. SKOzoK is tot de conclusie gekomen dat, omdat de waarde van de dienstverlening hoger is dan de levering van het softwarepakket, het mogelijk is om onderhands aan te besteden. Er is gekozen voor meervoudig onderhands aanbesteden door meerdere partijen uit te nodigen voor het uitbrengen van een offerte. De te gebruiken toepassing en de hiermee samenhangende (kwaliteit van) dienstverlening is cruciaal voor het in control houden van onze organisatie en ook daarom heeft SKOzoK gekozen voor deze vorm van aanbesteden. De hierbij behorende procedure is strikt gevolgd. In 2014 zal er weer een Europees aanbestedingstraject opgestart gaan worden voor de levering van repro. Een aantal jaren geleden is een aantal schoolbesturen met een hoge kapitalisatiefactor in combinatie met een zwakke school, nader onderzocht door de onderwijsinspectie. Door de inspectie is destijds aangegeven dat SKOzoK op basis van het te hoge ‘buffervermogen’, meer zou moeten investeren in het onderwijs. SKOzoK heeft zich destijds op het standpunt gesteld dat zij als gevolg van een relatief hoog risicoprofiel ook een groter buffervermogen zou moeten aanhouden. Als gevolg van de toekenning van de (niet voorziene) extra middelen in het kader van het Nationaal Onderwijs Akkoord is het buffervermogen nog verder gestegen. In 2014 zal het financieel beleidsplan 2014-2018 het licht zien. In dit plan komen de diverse (financiële) ken- en stuurgetallen aan de orde, waaronder het beleid met betrekking tot het buffervermogen. In de meerjarenbegroting 20152019 zal dit beleid vervolgens een financiële vertaling krijgen. 39 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT 6.6 Continuïteitsparagraaf Met ingang van 2013 moeten besturen in de sectoren primair en voortgezet onderwijs op grond van een wijziging in de Regeling Jaarverslaggeving een zogenaamde continuïteitsparagraaf in hun jaarverslag opnemen. SKOzoK heeft hiertoe gebruik gemaakt van de handreiking die in dit kader is uitgebracht. Om aan te sluiten op de peildatum zoals OCW deze hanteert, gaat zij echter uit van 1 oktober in plaats van 31 december. 384 382 A.Gegevensset A1. Kengetallen Kengetal 2013 2014 2015 2016 Personele bezetting in fte - management/directie - onderwijzend personeel - overige medewerkers Leerlingaantallen 381 22 305 54 5.918 380 22 297 61 5.753 374 22 291 61 5.585 370 22 287 61 5.545 Peildatum 01/10 Bovenstaande tabel grafisch weergegeven geeft het volgende beeld: PERSONELE BEZETTING T.O.V. LEERLINGAANTAL 381 380 380 6.000 5.900 378 5.800 376 374 374 372 5.700 370 370 5.600 368 5.500 366 5.400 364 5.300 362 1 okt 2013 Communicatie | Financiën | Bijlagen 1 okt 2014 personele bezetting in fte 1 okt 2015 leerlingaantal 1 okt 2016 De betreffende gegevens zijn ontleend aan de meerjarenbegroting 2014-2017. Hieruit is af te leiden dat de terugloop in het leerlingaantal zich voortzet (van 1 oktober 2013 tot en met 1 oktober 2016 met 6,3%). De laatste 2 jaren neemt het aandeel onderbouwleerlingen weer wat toe. SKOzoK verwacht op (langere) termijn een stabilisatie van het leerlingaantal. Dit zal zich echter de komende vier jaar nog niet voordoen. Ook ziet SKOzoK dat de instroom van leerlingen bij haar scholen op orde is. Het aantal personeelsleden neemt als gevolg van de terugloop in het leerlingaantal ook af (van 1 oktober 2013 tot en met 1 oktober 2016 met 3,1%). De terugloop is minder dan bij het leerlingaantal. SKOzoK heeft besloten om de middelen in het kader van het Nationaal Onderwijs Akkoord in vier jaar (2014-2017) ten gunste te laten komen van de organisatie. Dit uit zich in een relatief hoge inzet van personeel. 40 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT A2. Meerjarenbegroting het buitenonderhoud. Een extra dotatie aan de voorziening zal een (negatief) effect hebben op het eigen vermogen. Balans (* € 1.000) ACTIVA Per 31 december Vaste activa MVA FVA Vlottende activa Totaal activa 2013 8.531 3.508 5.023 6.208 14.739 2014 prognose 6.293 3.508 2.785 8.446 13.795 Communicatie | Financiën | Bijlagen 2015 prognose 6.153 3.387 2.766 6.941 13.094 2016 prognose 3.644 3.387 257 8.811 12.455 SKOzoK verwacht voor de komende jaren de volgende ontwikkelingen in de balanssfeer: •Als gevolg van met name de investeringen die SKOzoK de komende jaren gaat plegen met betrekking tot (de inzet van) personeel, voorziet zij een exploitatietekort voor de komende jaren. Dit wordt deels gedekt vanuit de bestemmingsreserve Nationaal Onderwijs Akkoord. Dit heeft tot gevolg dat het balanstotaal en het eigen vermogen zal gaan dalen. •De omvang van de voorziening onderhoud is nog gebaseerd op de geldende wet- en regelgeving. Dat betekent dat in de loop van 2014 zal worden bezien wat de omvang van deze voorziening moet gaan worden als gevolg van de doordecentralisatie van •De liquiditeit van SKOzoK is relatief hoog; zij verwacht voor de komende jaren dan ook geen beroep te hoeven doen op de financieringsmarkt. •De terugloop in het leerlingaantal zorgt in steeds grotere mate voor een disbalans tussen het aantal beschikbare meters voor huisvesting en het aantal bekostigde meters (de norm). De mogelijkheden om flexibel met huisvesting om te gaan, zijn beperkt. Dit vormt dus een aanzienlijk risico voor de organisatie. In de meerjarenbegroting worden huisvestingskosten dan ook als vaste lasten beschouwd. In 2015 komen hier ook de lasten voor onderhoud aan de buitenkant van het schoolgebouw bij. Deze extra kosten zijn nog niet bekend; vooralsnog is SKOzoK ervan uitgegaan dat de doordecentralisatie budgettair neutraal zal zijn. 41 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT Raming van baten en lasten (* € 1.000) Baten 2013 Rijksbijdrage Overige overheidsbijdragen Overige baten Totaal baten Lasten Personeelslasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige lasten Totaal lasten Saldo baten en lasten Saldo financiële bedrijfsvoering Totaal resultaat Incidentele baten en lasten in totaal resultaat 29.149 284 1.167 30.600 2013 24.094 736 1.921 2.282 29.033 1.567 194 1.761 1.968 2014 prognose 27.376 242 921 28.539 2015 prognose 26.405 70 1.136 27.611 2016 prognose 25.656 70 1.119 26.845 2014 prognose 24.630 737 1.933 2.057 29.357 - 818 186 2015 prognose 23.614 736 2.218 1.997 28.565 - 954 150 2016 prognose 22.647 715 2.218 1.983 27.563 - 718 150 - 632 - 804 - 568 Met betrekking tot de resultatenrekening verwacht SKOzoK de komende jaren het volgende: •De rijksbijdrage zal afnemen in overeenstemming met het leerlingaantal. Een uitzondering hierop betreft de middelen in het kader van doordecentralisatie buitenonderhoud (vanaf 2015). •Op grond van de begrote formatie raamt SKOzoK Communicatie | Financiën | Bijlagen ook een afname in de personeelslasten. Niet alleen de loonkosten zullen in omvang afnemen, ook de overige personele lasten zoals scholing, inhuur extern personeel en bedrijfsgezondheidszorg. •Bij het bepalen van het investeringsbudget gaat de organisatie uit van een normafschrijving per leerling. Dit heeft tot gevolg dat bij een afname van het leerlingaantal ook de afschrijvingen op organisatieniveau zullen dalen. •De huisvestingslasten zijn als vast beschouwd, met uitzondering van de kosten in verband met het buitenonderhoud. •De overige lasten nemen ook af conform het leerlingaantal. •Tenslotte verwacht SKOzoK dat het financiële resultaat zal afnemen. Er is op termijn minder vermogen beschikbaar om te beleggen. Daarnaast zal het rendement op beleggingen waarschijnlijk lager zijn. In 2013 beschouwt de organisatie de toekenning in het kader van het Nationaal Onderwijs Akkoord (incl. regeling jonge leerkrachten) als incidentele bate. 42 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT B. Overige rapportages B1. Aanwezigheid en werking van het interne risicobeheersings- en controlesysteem In paragraaf 6.2 (dashboard) is het interne beheersings- en controlesysteem van SKOzoK al aan bod gekomen. Voor dit onderwerp wordt dan ook verwezen naar de betreffende paragraaf. B2. B eschrijving van de belangrijkste risico’s en onzekerheden De risicoanalyse is aan bod gekomen in paragraaf 6.3. De volgende vijf meest urgente risico’s zijn uit de analyse naar voren. SKOzoK heeft ervoor gekozen om bij het uitzetten van de risicoanalyse een risicogerichte benadering te hanteren. De risicoanalyse heeft zich dan ook beperkt tot bovenstaande bouwstenen. De overige aandachtsgebieden Financiën, Huisvesting en Organisatie zijn in 2013 niet in de risicoanalyse betrokken. B3. Rapportage toezichthoudend orgaan Hiervoor wordt verwezen naar het verslag van de Raad van Toezicht in paragraaf 1.2. Bouwsteen Risico Beheersingsmaatregel Onderwijskwaliteit Negatief imago bij belanghebbenden door onvoldoende aandacht voor veiligheid en omgangsvormen - Gesprekkencyclus met het personeel - Functiewaardering - Actief communiceren over (nieuw) beleid Imagoschade en afname leerlingaantallen door onvoldoende samenwerking - Kwaliteitsondersteuning op gemeenschappelijk niveau en onder centrale coördinatie Geen geformaliseerd personeelsbeleid - Gesprekkencyclus met het personeel - Functiewaardering - Formulering van beleid ten aanzien van professionalisering Onjuiste toepassing personeelsinstrumenten - Gesprekkencyclus met het personeel - Functiewaardering Niet voldoen aan verwachtingen stakeholders - Koppeling beleid-doelstellingen (bijv. in dashboard/ managementcontract) - Actief communiceren over (nieuw) beleid Personeel PR en communicatie Communicatie | Financiën | Bijlagen 43 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT Communicatie | Financiën | Bijlagen g a l s r e v y r I. Treasu In het financieel beleidsplan dat in het najaar van 2010 is vastgesteld, is het treasurystatuut van SKOzoK opgenomen. In dit statuut is het beleid ten aanzien van beleggen en belenen verwoord. Het beleid is in overeenstemming met de OCW-regeling inzake beleggen en belenen. Op 1 januari 2010 is een nieuwe regeling beleggen en belenen van kracht geworden. Voor transacties die gesloten worden na deze datum is de nieuwe regeling van kracht. Deze regeling stelt (nog) striktere eisen ten aanzien van het beleggingsbeleid. In 2014 zal een nieuw financieel beleidsplan, inclusief treasurystatuut, het licht zien. De volgende onderwerpen komen in het treasuryverslag aan bod: Een liquiditeitsprognose voor de korte en middellange termijn; Een overzicht en analyse van de huidige liquiditeits- en risicopositie; Een prognose van de ontwikkelingen op de financiële markten (rentevisie) en het financieel resultaat; Een overzicht van de transacties die de afgelopen • • • • periode zijn aangegaan op de geld- of kapitaalmarkt; Een overzicht van gegoede debiteuren, omdat de kredietwaardigheid van tegenpartijen onderhevig kan zijn aan veranderingen. • Liquiditeitsprognose Korte termijn Uit de begroting 2014 blijkt dat SKOzoK verwacht dat het saldo financiële vaste activa/liquide middelen met ca. € 400.000 zal afnemen. Het saldo dat beschikbaar is op de beleggersrekening is direct inzetbaar en toereikend om dit liquiditeitstekort op te vangen. Middellange termijn In de loop van de jaren 2014 tot en met 2016 zal de gehele effectenportefeuille vrij gaan vallen. Al enkele jaren is het rendement op obligaties bijzonder laag. Uitgaande van de huidige (obligatie)markt zullen de middelen als liquiditeiten worden aangehouden. SKOzoK verwacht dan ook geen liquiditeitstekort op middellange termijn. 44 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT Liquiditeits- en risicopositie De portefeuille financiële vaste activa en liquide middelen van SKOzoK per 31-12-13: Bank Product ABN AMRO Bank 41.94.43.258 Spaardeposito RABO Bank 10.34.18.229 Beleggersrekening Variabele couponobl. Goldman Sachs Kassen TOTAAL Nom saldo Marktwaarde 31-12-13 31-12-13 1.000 1.000 2.000.000 2.000.000 1.149.000 1.149.000 3.000.000 3.000.000 2.500.000 2.615.000 238.000 239.000 4.000 4.000 8.892.000 9.008.000 De ingenomen posities voldoen allen aan de eis met betrekking tot de rating zoals deze wordt geëist op grond van de ‘oude’ regeling beleggen en belenen; deze dient minimaal A te bedragen. De nieuwe regeling beleggen en belenen gaat uit van minimaal een rating van AA- voor beleggingen die langer dan drie maanden worden aangehouden. De volgende beleggingen voldoen niet aan deze (nieuwe) eis: Goldman Sachs € 238.000 A- (S&P) Spaardeposito ABN AMRO € 2.000.000 A (S&P) • • In de nieuwe regeling, die van kracht is geworden op 1 januari 2010, is opgenomen dat de nieuwe eisen gelden voor transacties die gesloten worden vanaf 1 januari 2010. Daar alle effecten reeds in een eerder Rente per 31-12-13 n.v.t. 3,3% n.v.t. 1,3% 3,0% 4,75% n.v.t. Expiratiedatum n.v.t. 2014 n.v.t. n.v.t. 2016 2014 n.v.t. stadium zijn gekocht, is deze eis nog niet van toepassing. De per 31 december 2013 ingenomen positie is als defensief te beschouwen. SKOzoK loopt slechts in geringe mate koersrisico. De hoofdsommen zijn in alle gevallen gegarandeerd. Rentevisie en financieel resultaat De rentevergoeding die SKOzoK krijgt op de betaalrekening is gebaseerd op euribor, waarbij een afslag van 0,5% wordt gehanteerd. In 2008 ontving SKOzoK nog gemiddeld 3,8% creditrente over het saldo op de betaalrekening. In 2009 en 2010 heeft SKOzoK gemiddeld slechts 0,4% resp. 0,1% rente ontvangen. In 2011 is de euribor weer wat hoger geweest, zodat SKOzoK een rente van 0,7% heeft kunnen genereren. Het eerste kwartaal van 2012 was het laatste periode waarover rente is toegekend. Over 2013 was het euri- Communicatie | Financiën | Bijlagen 45 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT borpercentage gemiddeld 0,09%. De verwachting is dat de rente laag zal blijven de komende periode. Het blijft derhalve van belang om het saldo op de betaalrekening te minimaliseren, zodat de middelen zo renderend mogelijk (tijdelijk) weggezet kunnen worden. De in de begroting 2013 opgenomen financiële bate bedraagt € 207.000. Er is een financiële bate van € 200.000 gerealiseerd. Het volgende overzicht is te genereren. Financiële bate Bankrekening Rente spaarrekening Begroting 0 86.000 Opbrengst FVA 121.000 Totaal 207.000 de belastingdienst om tot eventuele (gedeeltelijke) aankoop van het pand over te gaan. Overzicht van transacties Er zijn, naast de verkoop van één obligatie, geen transacties geweest; er heeft alleen een aantal malen een overboeking plaatsgevonden tussen de betaalrekening en de beleggersrekening. Dit om enerzijds het saldo op de betaalrekening te minimaliseren en anderzijds voldoende middelen beschikbaar te hebben om betalingen te verrichten. Realisatie Toelichting 0 Euribor is lager dan 0,5% 94.000 Saldo op beleggersrekening is hoger dan begroot Rentepercentage in de loop van 2013 verlaagd van 2,0% naar 1,3% Boekwinst verkoop obligatie € 7.000 106.000 Niet-gerealiseerde rentevergoeding pand Pastoor Jansenplein (- € 15.000) 200.000 In 2013 is één obligatie geëxpireerd en één obligatie verkocht. De vrijgevallen middelen zijn overgebracht naar de beleggersrekening. In de begroting 2013 is rekening gehouden met een rentevergoeding als gevolg van het gegeven dat SKOzoK een vordering (FVA) heeft op de Stichting Besturenbureau Kempenland. Vergoeding van rente heeft in 2013 echter niet plaatsgevonden. Op dit moment, voorjaar 2014, zijn contacten gelegd met Communicatie | Financiën | Bijlagen Overzicht van gegoede debiteuren De effectenportefeuille zoals opgenomen in de paragraaf ‘liquiditeits- en risicopositie’ geeft de financiële debiteuren van SKOzoK weer. Gezien de ratings die van toepassing zijn, kan worden geconcludeerd dat deze debiteuren als kredietwaardig kunnen worden aangemerkt. 46 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT Communicatie | Financiën | Bijlagen g n i n e k e r r a ja e d p o g n i t h c i l e o t I I. Financiële Resultaat Balans Het begrote resultaat over 2013 was € 378.000 negatief. Over dit jaar is € 1.761.000 positief gerealiseerd. Het verschil tussen begroting en realisatie (€ 2.139.000) wordt met name veroorzaakt door: Materiële vaste activa (€ 3.508.000) Omschrijving Nationaal Onderwijs Akkoord (niet begroot) Indexering lumpsum en prestatiebox, groeibekostiging, hogere LGF-subsidie Overige personele subsidies (o.a. professionalisering schoolleiding niet begroot) Premierestitutie WAO-WIA Kosten in verband met vervanging van ziekte lager dan begroot Cursuskosten lager dan begroot als gevolg van latere besteding budget (in 2014) Hogere energiekosten (twee jaarafrekeningen) € Incidenteel/ structureel 1.246.000 Incidenteel 252.000 Index: structureel Rest: incidenteel 102.000 Vanaf 1 aug’13: structureel 104.000 Incidenteel 450.000 Trend nog nader te bezien 144.000 Incidenteel -/- 129.000 Dit jaar: incidenteel Uit bovenstaand overzicht blijkt dat het verschil tussen begroting en realisatie grotendeels veroorzaakt is door hogere incidentele baten. SKOzoK 2013 SKOzoK 2012 41 % 53 % Kengetal: materiële vaste activa / eigen vermogen * 100% indicatie van de omvang van het in materiële vaste activa vastgelegde (eigen) vermogen Dit kengetal is ten opzichte van vorig jaar fors gedaald. Naast het gegeven dat de boekwaarde van de materiële vaste activa is afgenomen met € 111.000, is het eigen vermogen aanzienlijk gestegen als gevolg van het zeer positieve resultaat over 2013. In 2013 is er in totaal voor een bedrag van € 625.000 (2012: € 892.000) geïnvesteerd. In de begroting was rekening gehouden met een investeringsuitgave van € 669.000. Er is € 101.000 minder geïnvesteerd in gebouwen en in leermiddelen. In de investeringsplanning was rekening gehouden met investeringen in het kader van duurzaamheid. Er is hiervoor nog geen beleid ontwikkeld; dit wordt meegenomen in de (voorbereiding op) doordecentralisatie van buitenonderhoud. De investeringen in leermiddelen blijven jaarlijks achter op de planning; directeuren gaan 47 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT zeer prudent om met het doen van uitgaven. Aan hardware is € 56.000 meer uitgegeven; eind 2013 is op iedere school een draadloos netwerk aangelegd om het werken met moderne devices, zoals tablets, overal binnen SKOzoK mogelijk te maken. De afgelopen jaren is er al een stevige impuls aan ICT gegeven. In 2013 is er voor een bedrag van € 278.000 geïnvesteerd in ICT (2012: € 418.000). Om de investeringen in hardware betaalbaar te houden, worden met ingang van 2013 zogenaamde ‘approved’ PC’s aangeschaft (€ 50.000). tegen nominale waarde in de jaarrekening opgenomen. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar het treasuryverslag. Een bedrag van € 285.000 ‘overige financiële vaste activa’ heeft betrekking op het gegeven dat het pand aan het Pastoor Jansenplein te Veldhoven formeel eigendom is van het Besturenbureau Kempenland. SKOzoK heeft, evenals Veldvest, vijf jaar geleden 50% van de financiering van dit pand betaald. Deze vordering op het Besturenbureau loopt in 40 jaar in gelijke termijnen af. Financiële vaste activa (€ 2.785.000) Vorderingen (€ 2.054.000) SKOzoK 2013 SKOzoK 2012 Gemiddelde 2012 PO-besturen > 20 scholen 32% 80% 20% Kengetal: beleggingen / eigen vermogen * 100 Indicatie van het deel van het vermogen dat langlopend is vastgezet om rendement te genereren Het deel van het vermogen dat langlopend is vastgezet, is in waarde afgenomen, dit als gevolg van een grotere omvang van het eigen vermogen. Bovendien valt in 2014 een groot deel van de effectenportefeuille vrij. Als gevolg hiervan is er een bedrag van € 2.238.000 overgeheveld naar de vlottende activa. In 2013 is één obligatie verkocht (ABN Amro) en één obligatie geëxpireerd (Merrill Lynch). Op de verkoop van de obligatie is een koerswinst gerealiseerd van € 7.000. Per 31 december 2013 is de marktwaarde hoger dan de nominale waarde en zijn de obligaties SKOzoK 2013 SKOzoK 2012 24 dagen 26 dagen Kengetal: vorderingen / totale baten (incl. financiële baten) * 365 Indicatie van het kapitaalgebruik in dagen Deze post is met € 75.000 afgenomen ten opzichte van verleden jaar, het kapitaalgebruik is dan ook lager dan voorgaand jaar. Er doet zich een aantal bijzonderheden voor: Bij een aantal scholen is er een traject om te komen tot nieuw- of verbouw opgestart dan wel afgerond. Met de gemeenten is afgesproken dat SKOzoK de betreffende facturen eerst voldoet en vervolgens een declaratie indient bij de gemeente. Twee gemeenten hebben een aanzienlijk bedrag vooruitbetaald, zodat er in tegenstelling tot verleden jaar per saldo een schuld van € 212.000 aan gemeenten van toepassing is. In 2012 was er per saldo sprake • Communicatie | Financiën | Bijlagen van een vordering. De post nog te ontvangen bedragen is aanzienlijk hoger dan vorig jaar. Op het moment dat er nieuwbouw wordt gepleegd, gaat het steeds vaker om een multifunctionele accommodatie, waarbij diverse partijen gebruik maken van eenzelfde gebouw. De grootste gebruiker, i.c. SKOzoK, wordt dan vaak als penvoerder aangewezen. Na afloop van het kalenderjaar wordt op nacalculatiebasis berekend wat er bij de medegebruikers in rekening wordt gebracht. Dit heeft een verhogend effect op de post debiteuren. De vooruitbetaling met betrekking tot Woningbelang is lager dan vorig jaar; op dit moment huurt SKOzoK nog 2 schoolwoningen, verleden jaar waren er dat 4. De huur wordt jaarlijks vooruitbetaald. • • Liquide middelen (€ 6.392.000) SKOzoK 2013 SKOzoK 2012 Gemiddelde 2012 PO-besturen > 20 scholen 236% 114% 161% Kengetal: vlottende activa / kortlopende schulden * 100% (‘liquiditeit’) Indicatie van mate waarin op korte termijn aan verplichtingen kan worden voldaan Voor het kengetal liquiditeit wordt door de Commissie Don en in navolging hiervan de Inspectie van het Onderwijs, een ondergrens van 50% en een bovengrens van 150% gehanteerd. De liquiditeit van SKOzoK bevindt zich in 2013 op een hoger niveau. De laatste jaren is de liquiditeit aanzienlijk hoger 48 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT geworden. De liquide middelen zijn in 2013 ten opzichte van vorig jaar met € 4.922.000 gestegen. Dit wordt veroorzaakt door de overheveling van een deel van de effectenportefeuille naar liquide middelen en het positieve exploitatiesaldo. Ook de expiratie en de verkoop van obligaties heeft hieraan bijgedragen. De afgelopen jaren is het effectief rendement op obligaties lager dan het rendement op een spaarrekening. Dit heeft er toe geleid dat de middelen die (aanvullend) renderend weggezet kunnen worden, op een spaarrekening worden ondergebracht. Eigen vermogen (€ 8.608.000) De commissie Don gebruikt het begrip weerstandsvermogen niet. Er is in 2009 door deze commissie een nieuw kengetal geïntroduceerd; de kapitalisatiefactor. Naast de kapitalisatiefactor hecht de commissie ook belang aan het kengetal solvabiliteit. SKOzoK 2013 SKOzoK 2012 Gemiddelde 2012 PO-besturen > 20 scholen 76% 75% 64% Kengetal: (eigen vermogen + voorzieningen) / totale passiva * 100% (‘solvabiliteit 2’) De commissie Don heeft als signaleringsgrens voor het financieel beheer van onderwijsinstellingen een ondergrens van 30% aangegeven. Verleden jaar was dit nog 20%. Als gevolg van een aantal incidenten is deze ondergrens het afgelopen jaar verhoogd. Een bovengrens is niet van toepassing. Hierbij dient te worden opgemerkt dat de commissie Don bij het bepalen van de solvabiliteit de omvang van de voorzieningen meeneemt om te bepalen in hoeverre organisaties op lange termijn aan de verplichtingen kunnen voldoen. Voorzieningen ziet SKOzoK echter niet als besteedbaar vermogen; de omvang is immers bepaald aan de hand van een raming van de toekomstige verplichtingen. Wanneer afgezien wordt van het verdisconteren van de voorzieningen in het kengetal solvabiliteit, heeft SKOzoK een solvabiliteitsratio van 58% (2012: 54%). Risico’s ten aanzien van de omvang van de solvabiliteit zijn bij SKOzoK dan ook op korte termijn niet te verwachten. SKOzoK 2013 SKOzoK 2012 Benchmark PO/VO 2012 Norm PO groot bestuur Transactiefunctie 12% 11% Niet bekend 9% Indicatie mate waarin op lange termijn aan verplichtingen kan worden voldaan 1 In vergelijking met verleden jaar is de berekening van de financieringsfunctie (en derhalve ook de bufferfunctie) gewijzigd. Er is aangesloten bij de systematiek zoals de PO-raad deze hanteert, dit om vergelijkingen met andere besturen te vereenvoudigen. Communicatie | Financiën | Bijlagen SKOzoK 2013 SKOzoK 2012 Gemiddelde 2012 PO-besturen > 20 scholen 47% 41% 39% Kengetal: (totaal kapitaal – gebouwen/terreinen) / totale baten * 100% (‘kapitalisatiefactor’) Indicatie mate waarin kapitaal niet of inefficiënt benut wordt voor de vervulling van de taken Voor besturen van een grote omvang (jaarlijkse baten > € 8.000.000) heeft de commissie Don een bovengrens van 35% aangegeven. Een ondergrens is voor dit kengetal niet van toepassing. De kapitalisatiefactor is als gevolg van het positieve exploitatiesaldo over 2013 aanmerkelijk gestegen. De kapitalisatiefactor wordt uitgesplitst in een drietal aspecten, waarbij met name de omvang van de bufferfunctie door de Onderwijsinspectie van belang wordt geacht. De kapitalisatiefactor is als volgt opgebouwd: Financieringsfunctie1 Bufferfunctie 20% 15% 20% 10% Niet bekend Niet bekend 21% 5% Kapitalisatiefactor 47% 41% 43% 35% Uit dit overzicht blijkt dat de toename van de kapitalisatiefactor met name wordt veroorzaakt door het onderdeel ‘bufferfunctie’. Dit is een gevolg van het gegeven dat in 2013 een positief exploitatiesaldo is behaald, welke is toegevoegd aan het eigen 49 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT vermogen. Hierbij dient opgemerkt te worden dat bij de berekening van de financieringsfunctie de vervangingswaarde van de materiële vaste activa berekend wordt op basis van een vast percentage (37%) van de totale baten. Deze daadwerkelijke vervangingswaarde zou hier vanaf kunnen wijken. Bij het opstellen van een meerjareninvesteringsplanning zal dit aspect meegenomen worden. Er kan dan specifieker bepaald worden wat de omvang van de financieringsfunctie is. In 2012 heeft de Onderwijsinspectie onderzoek gedaan naar de financiële positie van SKOzoK. Zij is van mening dat op grond van de waarde van het kengetal bufferfunctie meer middelen ingezet kunnen worden in het primaire proces. Uit de meerjarenbegroting blijkt dat de komende jaren het eigen vermogen zal worden aangesproken voor het doen Communicatie | Financiën | Bijlagen van extra investeringen, met name op het personele vlak. De bufferfunctie zal derhalve de komende jaren gaan dalen. Op grond van het relatief hoge risico profiel van SKOzoK, zal echter een hogere buffer aangehouden worden dan de 5% die de commissie Don adviseert. Naast vermogen dat wordt aangehouden in het kader van de bufferfunctie gebruikt SKOzoK het kengetal ‘weerstandsvermogen’. SKOzoK 2013 SKOzoK 2012 Gemiddelde 2012 PO-besturen > 20 scholen In het vigerende financieel beleidsplan is opgenomen dat SKOzoK een ondergrens van 10% hanteert voor het weerstandsvermogen. Op basis hiervan is het weerstandsvermogen op orde. De onderstaande grafiek geeft hier in meerjarig perspectief meer inzicht in. WEERSTANDSVERMOGEN PO uit: toetsingskader verantwoording PO-Raad 20% 17% 11% 10% Kengetal: (eigen vermogen -/- MVA) / rijksbijdrage * 100% (‘weerstandsvermogen’) 2009 15% 10% 2013 2010 5% Indicatie aanwezige buffer om risico’s op te kunnen vangen 0% 2012 2011 blauwe lijn: bovengrens rood: ondergrens groen: uitkomst 50 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT Met ingang van 2010 is onder het eigen vermogen een bestemmingsreserve uitgestelde BAPO verantwoord. Voorheen werden de verplichtingen in dit kader geraamd en in een voorziening ondergebracht. Als gevolg van gewijzigde verslaggevingsvoorschriften is dit niet meer toegestaan. Er is voor gekozen om de uitgestelde BAPO-verplichtingen inzichtelijk te houden, derhalve is er een bestemmingsreserve uitgestelde BAPO in het leven geroepen. De omvang van deze latente verplichting in fte’s is lager dan verleden jaar (0,5 fte), maar als gevolg van een hogere gemiddelde loonsom is de bestemmingsreserve per saldo toch in geringe mate gestegen in 2013. Op 1 januari 2012 is SKOzoK eigen risicodrager geworden voor vervanging van ziekte korter dan één jaar. Op 1 augustus 2013 is er het risico voor vervanging van ziekte langer dan één jaar bij gekomen. Om vervanging wegens ziekte financieel te kunnen borgen, is er een bestemmingsreserve eigen risico vervanging van kracht geworden. De omvang bedraagt 1% van de loonkosten (minus uitkeringen) over het kalenderjaar 2013. Over 2013 is in verband met vervanging van ziekte voor eigen rekening ca. € 696.000 uitgegeven. Het ziekteverzuim over 2013 is met 5,5% duidelijk lager dan verleden jaar (2012: 7,5%). Een lager ziekteverzuim heeft een direct (positief) effect op de ratio leerling/fte OP. Tenslotte is er bij het vaststellen van de meerjarenbegroting 2014-2017 per 31 december 2013 de bestemmingsreserve Nationaal Onderwijs Akkoord in het leven geroepen. Deze reserve valt in de periode 20142017 vrij ten gunste van de algemene reserve. Voorzieningen (€ 2.552.000) SKOzoK 2013 SKOzoK 2012 422 427 Kengetal: voorzieningen / leerling Indicatie van de omvang van de langlopende verplichtingen De post voorzieningen bestaat uit een aantal onderdelen: •Voorziening personele verplichtingen Deze voorziening wordt met ingang van 2010 in de verantwoording opgenomen, daar onderwijsinstellingen steeds vaker geconfronteerd werden met negatieve beslissingen over de instroomtoets door het Participatiefonds, onder andere omdat de toetsingscriteria geregeld wijzigen. Dit heeft tot gevolg dat de WW-uitkering van voormalige medewerkers bij de besturen in rekening wordt gebracht. In de loop van 2013 is er voor een bedrag van € 52.000 resp. € 26.000 aan uitkeringen over het kalenderjaar 2010 resp. 2011 bij ons in rekening gebracht. De verrekening van dergelijke uitkeringen geschiedt pas een aantal jaren na de uitkeringsperiode. Dit maakt de inschatting van de toekomstige verplichtingen in dit kader lastig. De voorziening is toerei- Communicatie | Financiën | Bijlagen kend om de geraamde uitkeringskosten over een periode van drie jaar te kunnen bekostigen. In 2013 is een aantal juridische trajecten afgerond. Dit heeft een relatief hoge onttrekking van € 60.000 tot gevolg gehad (ten behoeve van vaststellingsovereenkomsten en outplacementtrajecten). •Voorziening jubilea Deze voorziening is bedoeld om de uitgaven voor toekomstige jubileumgratificaties te kunnen bekostigen. De omvang van de voorziening is op basis van dezelfde uitgangspunten als in eerdere jaren gekwantificeerd. Per saldo is er aanzienlijk minder gedoteerd aan de voorziening dan er is onttrokken (i.c. € 37.000). In de begroting was geen rekening gehouden met een (saldo van) dotaties en onttrekkingen. •Voorziening onderhoud In 2012 is de meerjarenonderhoudsplanning geactualiseerd. Uit deze planning blijkt dat de omvang van de voorziening toereikend is om bij een jaarlijkse dotatie van € 220.000 de uitgaven in het kader van groot onderhoud voor de komende 10 jaar te kunnen bekostigen. Sinds een aantal jaren was de jaarlijkse dotatie aan de voorziening € 290.000; deze is met ingang van 2013 naar beneden bijgesteld. De uitgaven in 2013 betreffen met name asbestverwijdering. Uit een in 2012 uitgevoerd onderzoek is gebleken dat bij een aantal scholen actie in dit kader was vereist. De hiermee 51 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT gepaard gaande werkzaamheden zijn volledig in 2013 uitgevoerd. Vanaf augustus 2012 was de uitvoering van het onderhoud -als pilot- overgedragen aan een woningcorporatie. Uit een evaluatie bleek dat de betrokkenen niet tevreden waren over de wijze waarop het onderhoud werd gecoördineerd en uitgevoerd. Met ingang van januari 2014 is er gekozen voor een andere oplossing; de coördinatie is nu uitbesteed aan een huisvestings- en vastgoedadviseur. Er zijn afspraken gemaakt over een betere monitoring, zodat de realisatie van het groot onderhoud beter afgestemd kan worden met de planning ervan. In 2013 is er € 48.000 minder uitgegeven aan groot onderhoud dan was gepland. •Voorziening spaarverlof De voorziening spaarverlof is toereikend om de vervanging van de verlofgangers in de toekomst te kunnen bekostigen. Op 31 december 2013 is er voor 1.091 klokuren aan rechten opgebouwd. Per 31 december 2012 was de omvang van dit opgebouwde recht 1.545 klokuren. Momenteel wordt niet meer gespaard; deze voorziening zal in de loop van de komende tijd alleen maar verder afnemen. Kortlopende schulden (€ 3.580.000) SKOzoK 2013 SKOzoK 2012 42 dagen 38 dagen Kengetal: kortlopende schulden / totale baten * 365 Indicatie van het (extern) kapitaalgebruik in dagen De kortlopende schulden zijn € 418.000 hoger dan verleden jaar. Ook het kapitaalgebruik in dagen is toegenomen. Enkele bijzonderheden per ultimo 2013: •De niet volledig bestede doelsubsidies (€ 51.000) zijn terugbetaald aan OCW. Er resteert geen schuld meer aan OCW. Communicatie | Financiën | Bijlagen •Zoals al eerder opgemerkt is er per saldo een schuld (van € 212.000) aan gemeenten in verband met nieuwbouwprojecten. •In het kader van het Nationaal Onderwijs Akkoord is er in december 2013 voor een bedrag van ruim € 1.400.000 toegekend. Volgens de verslaggevingsvoorschriften zou hiervan een deel e (i.c. € 187.000, zijnde 7/12 deel van de subsidie jonge leerkrachten) toegerekend mogen worden aan het verslagjaar 2014. Deze post is als overlopende passief in de balans opgenomen. •De facturering van voorschotnota’s in verband met energie heeft vertraging opgelopen. De facturen zijn pas in 2014 ontvangen; de voorschotnota’s (ca. € 300.000) zijn als schuld in de jaarrekening opgenomen. •Omdat er per 1 augustus 2012 geen personeels leden meer als ‘pooler’ zijn aangemerkt en vervangingskosten niet meer kunnen worden gedeclareerd, is er per 31 december 2013 geen financiële (balans)relatie meer met het Vervangingsfonds. 52 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT Exploitatierekening Exploitatieresultaat (€ 1.761.000) SKOzoK 2013 SKOzoK 2012 Gemiddelde 2012 PO-besturen > 20 scholen + 5,7% + 1,0% - 0,4% Kengetal: exploitatieresultaat / totale baten (‘rentabiliteit’) * 100% Indicatie mate waarin effectief met opbrengsten wordt omgegaan In de volgende passages wordt nader ingegaan op het gerealiseerde positieve resultaat in 2013. Rijksbijdragen (€ 29.149.000) SKOzoK 2013 SKOzoK 2012 Gemiddelde 2012 PO-besturen > 20 scholen 95,3% 95,2% 90,7% Kengetal: rijksbijdrage / totale baten * 100% Indicatie mate waarin organisatie afhankelijk is van bijdrage Rijk Daar de buitenschoolse activiteiten van de scholen in zijn algemeenheid zijn ondergebracht bij andere rechtspersonen (‘ouderverenigingen’) is de afhankelijkheid van de rijksbijdrage bij SKOzoK relatief hoog. De rijksbijdrage is hoger dan begroot (€ 1.609.000). De belangrijkste verschillen zijn: Nationaal Onderwijs Akkoord (totale toekenning 13-14: € 1.432.000) Indexering lumpsumvergoeding personeel (12-13: € 22.000 en 13-14: € 42.000) Extra bekostiging a.g.v. groei leerlingaantal (personeel en materieel) LGF (10 toekenningen meer dan begroot + index) Overige personele subsidies (professionalisering van schoolleiding € 83.000 niet begroot; visueel gehandicapte leerlingen en zigeunerkinderen lager begroot) Prestatiebox (verhoging subsidiebedrag) + 1.246.000 + 64.000 + 69.000 + 72.000 + 102.000 + 47.000 Overige overheidsbijdragen (€ 252.000) SKOzoK 2013 SKOzoK 2012 Gemiddelde 2012 PO-besturen > 20 scholen 0,9% 0,8% 3,9% Kengetal: overige overheidsbijdragen / totale baten * 100% Indicatie mate waarin organisatie afhankelijk is van bijdrage andere overheidsinstanties Communicatie | Financiën | Bijlagen Aan overige overheidsbijdragen en -subsidies is € 74.000 meer ontvangen dan begroot. Dit wordt grotendeels veroorzaakt door: Toekenning subsidie peuterklas (niet begroot) Doordecentralisatievergoeding gemeente Waalre (niet begroot) Vergoeding kosten asbestverwijdering door gemeenten (niet begroot) + 12.000 + 20.000 + 23.000 53 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT Overige baten (€ 1.167.000) Deze post is € 82.000 hoger uitgevallen dan begroot. De belangrijkste oorzaken zijn: Toekenning projecten door SamenWerkingsVerband Valkenswaard (niet volledig begroot) en afrekening loonkosten Aanpassing tarieven medegebruik Correcties balanspositie jaarrekening 2012 + 50.000 - 38.000 + 38.000 Personele lasten (€ 24.094.000) SKOzoK 2013 SKOzoK 2012 Gemiddelde 2012 PO-besturen > 20 scholen 83,0% 84,6% 91,0% Het gegeven dat SKOzoK eigen risicodrager is voor vervanging van ziekte levert bij een lager gerealiseerd ziekteverzuim direct een financieel voordeel op (verschil begroting en realisatie bedraagt € 450.000). Dit heeft ertoe geleid dat in de loop van het schooljaar 2013-2014 is besloten om dit nog in het huidige schooljaar ten goede te laten komen aan de scholen in de vorm van een hoger formatiebudget voor onderwijzend personeel. Daarnaast heeft er een (niet begrote) premierestitutie WAO-WIA plaatsgevonden (€ 104.000) , dit in het kader van het belastingplan 2014. Kengetal: personele lasten / totale lasten * 100% Mate waarin exploitatielasten worden bepaald door omvang van de personele lasten Onder deze post zijn alle lasten opgenomen die verband houden met het in dienst hebben van personeel. De uitgaven aan personele kosten zijn lager dan begroot (€ 500.000). De belangrijkste oorzaken zijn: Per saldo lagere loonkosten (m.n. vervangingskosten i.v.m. ziekte personeel, onttrekking aan voorzieningen personeel en premierestitutie WAO-WIA) Mutaties personele voorzieningen (m.n. dotatie aan voorziening personele verplichtingen) Meer inzet extern personeel (m.n. huisvesting) Lagere uitgaven cursuskosten - 473.000 + 69.000 + 36.000 - 144.000 Communicatie | Financiën | Bijlagen 54 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT Uit onderstaande grafiek blijkt dat de baten in 2013 hoger zijn dan de lasten per leerling. Zoals eerder aangegeven worden zijn de baten in dit kalenderjaar (incidenteel) hoog in verband met de NOA-middelen. Daarnaast blijkt uit de grafiek leerling-fte ratio dat deze de afgelopen jaren is gestegen (van 13,3 naar 15,5). Met uitzondering van de voorziening spaarverlof is (per saldo) geen dotatie of onttrekking betreffende de personele voorzieningen begroot. Omdat er gedurende het jaar toch onttrekkingen plaatsvinden, zal de voorziening door middel van een (niet-begrote) dotatie weer op peil gebracht moeten worden. Er is met name aan de voorziening personele verplichtingen gedoteerd (€ 53.000). BATEN EN LASTEN PER LEERLING € 5.000 € 5.200 € 5.000 € 4.800 € 4.600 In 2013 is voor een aantal diensten extern personeel ingehuurd. Met name de uitbesteding van (de coördinatie van) onderhoud en ingewonnen advies op het gebied van huisvesting hebben een overschrijding op deze post veroorzaakt. Op schoolniveau is er minder uitgegeven aan extern personeel (€ 34.000). De laatste jaren wordt steeds minder gebruik gemaakt van de schoolbegeleidingsdienst. Het traject met betrekking tot de professionalisering van onderwijzend personeel loopt nog door in 2014. In de begroting was rekening gehouden met (vooralsnog) alleen een intensivering in het kalenderjaar 2013. Er is derhalve in 2013 minder aan cursuskosten uitgegeven dan begroot. € 5.057 € 4.852 € 5.000 € 4.866 € 5.174 € 5.026 € 4.965 € 4.925 € 4.965 € 4.909 20,00 18,00 16,00 12,00 € 4.200 10,00 € 4.000 8,00 baten lasten 2011 2012 2013 De afschrijvingslasten zijn iets hoger (€ 5.000) dan begroot. Bij het opstellen van de begroting 2013 is rekening gehouden met de activa die per medio december 2012 in de boekhouding zaten en de nog geplande investeringen blijkens ontvangen informatie van de directeuren. Na het opstellen van de begroting hebben er nog aanschaffingen plaatsgevonden in 2012, dit heeft een verhoging van de afschrijvingslast in 2013 tot gevolg. De afschrijvingslasten zijn aanzienlijk hoger dan verleden jaar (€ 76.000). In 2012 is veel geïnvesteerd. Daarnaast neemt de investering in ICT relatief toe. Deze investeringen worden afgeschreven in 3 of 5 jaren; dit heeft dus een verhogend effect op de post afschrijvingen. LEERLING FTE-RATIO 16,80 14,00 2010 Afschrijvingslasten (€ 736.000) 22,00 € 4.400 2009 Communicatie | Financiën | Bijlagen 17,43 13,34 13,83 2009 2010 leerlingen per fte 20,04 18,22 19,06 14,13 14,81 15,51 2011 2012 2013 leerlingen per fte OP 55 Home | Even voorstellen | Onderwijs | P O | Huisvesting | ICT Huisvestingslasten (€ 1.921.000) Aan huisvesting is per saldo meer uitgegeven dan begroot (€ 76.000). De volgende redenen liggen hier onder andere aan ten grondslag: •Huur (- € 23.000) In de begroting was rekening gehouden met een rentevergoeding in verband met het financieel vast actief van SKOzoK. In 2013 is een dergelijke vergoeding echter niet van toepassing geweest, zie ook de toelichting bij de betreffende post en het treasuryverslag. Daarnaast is in de loop van 2013 de huur van een tweetal schoolwoningen opgezegd. •Onderhoud (- € 59.000) Bij het opstellen van de begroting is rekening gehouden met de geplande onderhoudswerkzaamheden zoals deze uit de (voormalige) meerjarenonderhoudsplanning afgeleid konden worden. Vanaf 1 augustus 2012 tot 1 januari 2014 zijn onderhoudswerkzaamheden via een woningcorporatie uitgevoerd. De facturen werden voor betaalbaarstelling door de corporatie gecontroleerd. Dit heeft een wat langere doorlooptijd tot gevolg. Na het afsluiten van het boekjaar is er nog een aantal facturen betreffende 2013 geboekt. •Energie en water (+ € 129.000) De afwijking tussen begroting en realisatie is grotendeels het gevolg van de ontvangst van twee jaarafrekeningen in verband met gas, voor in totaal Communicatie | Financiën | Bijlagen •€ 82.000. De facturering van de voorschotnota’s •Apparatuur (+ € 102.000) •Schoonmaakkosten (+ € 26.000) •Reproductiekosten (- € 33.000) Overige lasten (€ 2.282.000) •Leermiddelen (- € 30.000) door de energiemaatschappij over de tweede helft van het jaar is pas in 2014 op gang gekomen. De betreffende kosten zijn geraamd en als schuld in de jaarrekening verantwoord. Als gevolg van deze systematiek zou er in 2014 weer een forse afwijking kunnen zijn tussen begroting en realisatie. Vanaf augustus 2012 is het schoonmaakonderhoud via een Europese aanbesteding ondergebracht bij één schoonmaakbedrijf. Bij uitdiensttreding van een schoonmaker, worden de werkzaamheden overgenomen door het schoonmaakbedrijf. In 2013 zijn de loonkosten ongeveer € 22.000 lager als gevolg van de uitdiensttreding van schoonmaakmedewerkers. De post overige instellingslasten is € 39.000 hoger dan begroot. De volgende (belangrijkste) oorzaken zijn hiervoor aan te wijzen. •Overige administratie en beheer (+ € 47.000) Met name het onderdeel deskundigenadvies is hoger dan begroot. Dit wordt onder andere veroorzaakt door de (te laag begrote kosten in verband met) begeleiding bij de implementatie van het nieuwe administratiesysteem. Ook is er meer gebruik gemaakt van juridische expertise op het gebied van arbeidsrecht. Onder de post apparatuur is de aanschaf van tablets opgenomen (€ 109.000). Omdat dit wordt gezien als een eenmalige impuls én de gebruiksduur korter zal zijn dan van de andere ICT-devices, is besloten om deze aanschaf ineens ten laste van de exploitatie te brengen. Er is minder aan reproductie uitgegeven dan begroot. In vergelijking met voorgaand jaar bevinden de uitgaven zich echter op een gelijk niveau. De structurele kosten in dit kader zullen nader moeten worden bezien. Als gevolg van diverse foutieve facturen en crediteringen door de leverancier is dit evenwel een lastige opgave. Evenals voorgaande jaren is er minder uitgegeven aan leermiddelen dan begroot (2012: - € 39.000 en 2011: - € 22.000). Dit aandachtspunt zal meegenomen worden bij (het opstellen van) de begroting 2015. Financiële baten (€ 200.000) en lasten (€ 5.000) SKOzoK 2013 SKOzoK 2012 2,3% 3,1% Kengetal: saldo financiële baten en lasten / eigen vermogen Indicatie van het rendement Het verschil met de begroting bedraagt - € 7.000. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar het treasuryverslag. Colofon Uitgave: SKOzoK, juni 2014 Concept, ontwerp en opmaak: www.ontwerppartners.nl Foto’s: Basisschool De Smelen en Basisschool DeSter (fotografie: Reinier de Vlaam) Foto’s pag. 27: Basisschool Sint Jan Foto’s pag. 28: Basisschool De Klepper (fotografie: Fotostudio Image&Motion)
© Copyright 2024 ExpyDoc