De Broekgazet - Schulensbroek

Woordje van de voorzitter
Ook 2013 zit er op. In dit jaar is het Schulensbroek toch wel lichtjes van aanschijn veranderd. Het
gebied werd meer opengemaakt door het rooien van een aantal populierenaanplantingen. De bomen
waren kaprijp, sommige waren méér dan kaprijp en begonnen stilaan een gevaar te vormen voor
wandelaars en omgeving. Het resultaat mag er zijn. Zeker aan de vijvers van Vijversheide te
Schallebroek. De vogels zullen bewijzen het “open maken” een goede maatregel was..
Ook het gebied tussen spoorweg, Demer en weg Schulen-Lummen (het Stinusbroek in de oude
volksmond) is spectaculair veranderd. Doch hier is nog wat werk voor mens en dier om tot het
beoogde parklandschap te komen.
Groot nieuws dit najaar was ook het bewijs dat er nog grote modderkruiper huist in ’t
Schulensbroek. Dit werd bewezen aan de hand van DNA-stalen. Misschien dringen specifieke
maatregelen zich op om het beestje alle overlevingskansen te geven. Er verdwijnen zo al veel te veel
soorten van onze aarde. We moeten dit beestje koesteren en zijn leefomgeving zo goed mogelijk in
standhouden en verbeteren.
De aankopen lagen de vorige jaren bijna stil of er werd niet veel aangekocht: In 2013 werd ons
reservaat meer dan 17 ha groter. Uiteraard wordt er niet gestopt. We pogen grote aangesloten
blokken te krijgen, zodat we efficiënte maatregelen kunnen nemen voor de natuur.
In december vernieuwden we de gebruiksovereenkomsten met landbouwers. Een dertigtal
landbouwers of hobby-landbouwers hebben een overeenkomst tot gebruik van onze gronden. Er zijn
een aantal beperkingen en voorwaarden om de gronden in het reservaat te kunnen gebruiken. Maar
tot heden loopt dit behoorlijk vlot, al is het niet simpel om dit allemaal in kannen en kruiken te
krijgen. De landbouwers krijgen deze gronden gratis in beheer dus het is een win-win situatie voor
beide partijen.
Beheerdagen, scholen bezoeken: het loopt allemaal, onze nieuwe website doet het goed en op
facebook leeft het Schulensbroek ook.
Tenslotte wens ik jullie en al wie je dierbaar is alle goeds voor 2014: gezondheid vooral.
Maar hopelijk wordt ook onze moeder aarde wat gezonder in 2014, want als we haar te ziek maken
en er komen krampen, crisissen, hoestbuien, kolieken, bloedingen of diarree van, dan zullen wij,
kleine mensjes, er niet goed van zijn en een goed beursklimaat of een dikke bankrekening zullen niet
helpen, integendeel.
Jullie voorzitter
Piet Rymen
1
Natuurpunt De Vrienden van het Schulensbroek vzw, Manestraat 58, 3540 Herk-de-Stad, 013-55 32 57
De Broekgazet
KORT NIEUWS
BROEKGAZET DIGITAAL IN DE TOEKOMST!!!!!???
De Broekgazet verscheen om de drie maanden en het is telkens toch wel wat organiseren om
de bijna driehonderd kranten ter plekke te krijgen( en ook wel een hoop papier).
Daarom denken we er aan om de Broekgazet digitaal te verzenden naar alle geïnteresseerden.
Dit kan gebeuren aan de handen van “flitsen” en dus niet meer op regelmatige basis, maar
telkens als het nodig wordt geacht. We zullen een lijst aanmaken en een test doen met de
verzending .
Maar daarom hebben we jullie mailadressen nodig! Goed om weten is ook dat je de
Broekgazetten kan raadplegen op onze website.(www.schulensbroek.be). De krant van de
Limburgse milieukoepel kunnen we ook digitaal toezenden. Laat dus van je horen.
Graag dus een mail naar [email protected] indien je geïnteresseerd bent in de Broekflitsen
en/of de krant van de Limburgse Milieukoepel.
LIDGELDEN
Vermits het niet zeker is dat de Broekgazet in zijn papieren versie blijft bestaan, vragen we
voorlopig geen bijdrage en blijven onze “klanten” de Broekgazet ontvangen.
We raden jullie wel allen aan om lid te worden van Natuurpunt als je dat nog niet bent, dan
hebben we steeds de adressen en gegevens…
Lid worden van Natuurpunt kan door storting van 24 euro op rekeningnummer BE 55 4515
0591 4144 van De Vrienden van het Schulensbroek met vermelding: nieuw lid. Je ontvangt dan
ook het ledenblad van Natuurpunt en andere voordelen: meer info vind je op de website van
Natuurpunt.
NATUURBEHEER IN DE PRAKTIJK
Het was een druk najaar inzake natuurbeheer. Twee scholen kwamen telkens een halve dag
werken in het Schulensbroek, daarnaast kwamen de jeugdverenigingen van Herk en Lummen
een handje helpen. Tenslotte waren er onze vrijwilligers die de zaak in goede banen leiden en
soms ook, buiten de beheersdagen, aan ’t werk zijn in het Schulensbroek. Het resultaat mag
dan ook gezien worden. Het kappen van populieren, dennen en sparren is ook achter de rug.
In 2013 is er bijzonder hard gewerkt. Aan allen: hartelijk dank!
Overzicht jeugdbewegingen:
datum
19-10-2013
26-10-2013
9-11-2013
aantal deelnemers
gewerkte
uren per deelnemer
totaal aantal
gewerkte uren
Chiro Arika
24
3,5
84
Chiro Schulen
34
3,5
119
Vrijwilligers VSB
11
3,5
38,5
KSJ Berbroek
18
3,5
63
Scouts en Gidsen Donk
21
3,5
73,5
Vrijwilligers VSB
13
3,5
45,5
KSA Lummen
12
4
48
Chiro Meldert
10
4
40
Vrijwilligers VSB
10
4
40
vereniging
TOTAAL:
153
551,5
2
De grote modderkruiper –adoptiesoort te Herk-de-Stad
‘Wat is me dat voor een beestje?’ denken de meeste onder u bij het horen van deze naam. (Iets) oudere
Herkenaren kunnen hier dikwijls nog een antwoord op geven. Zij kennen de grote modderkruiper of
‘weeraal’ vaak nog van op de toog van het plaatselijke café waar hij hen, als een levende barometer,
waarschuwde voor een nakend onweer. Of ze vingen deze rare vis toevallig wanneer ze gingen scheppen
naar muggenlarven of ‘verre-de-vase’ die ze gebruikten als lokaas tijdens het vissen.
Nu is voor de meeste Herkenaren de grote modderkruiper vaak een grote onbekende. Niet enkel omdat hij,
zoals zijn naam al doet vermoeden, grotendeels verborgen leeft in de modderlaag van sloten, maar ook
omdat hij de voorbije decennia sterk achteruit gegaan is in Herk-de-Stad. Bovendien is de grote
modderkruiper ook in de rest van Vlaanderen zeer zeldzaam. Op de huidige Vlaamse Rode Lijst voor
vissoorten krijgt hij daarom de status 'met uitsterven bedreigd'. Herk-de-Stad heeft dus een unieke kans om
zijn mysterieuze modderliefhebber extra te verzorgen.
De grote modderkruiper (Misgurnus fossilis) is een langgerekte (max. 30 cm), bijna rolronde vis. Zes donkere
lengtestrepen en kleine, onregelmatige, donkere vlekken kenmerken het lichaam. Een typisch kenmerk van
de grote modderkruiper zijn de tien tastdraden op z’n kop. Met deze tastdraden gaat hij op zoek naar allerlei
dierlijke prooien (insectenlarven, wormen, slakken, viskuit, …) in de bodem en tussen de waterplanten.
De grote modderkruiper is een echte overlevingsspecialist en kan overleven in wateren waar andere vissen
o.w.v. zuurstofgebrek of periodische droogval niet kunnen standhouden. Een belangrijke aanpassing aan
zuurstofarme situaties is zijn huid- en darmademhaling, naast de normale kieuwademhaling. Om
droogteperiodes te overleven, kan de grote modderkruiper zich volledig in de modder ingraven en in een
soort van droogteslaap overgaan die verscheidene maanden tot een jaar kan duren. Tijdens deze
droogteslaap wordt alleen zuurstof via de huidademhaling opgenomen en beschermt hun dikke slijmlaag ze
tegen uitdroging. Na deze droogteslaap komen de grote modderkruipers weer levend en wel uit de bodem
tevoorschijn, waaraan ze hun wetenschappelijke soortnaam ‘fossilis’ wat ‘opgegraven’ betekent, danken.
Onlangs werd via DNA-staalnames aangetoond dat er zich nog grote modderkruiper bevindt in het
Schulensbroek en dat is geweldig nieuws. Maar ook al is-ie taai, hij heeft bescherming nodig en maatregelen
dringen zich op voor het te laat is. Herk-de-Stad adopteerde deze soort. Dus….
3
Waterkwaliteit Demerbekken
Het Schulensbroek is een belangrijk natuurgebied in het Demerbekken. Maar hoe is het gesteld met de
waterkwaliteit in het Demerbekken? De Vlaamse Milieumaatschappij publiceerde onlangs de nieuwe
resultaten van de oppervlaktewater- en waterbodemkwaliteit in Vlaanderen in 2012 op
http://www.vmm.be/water/kwaliteit-oppervlaktewater. Deze infotekst haalden we daar…
Het Demerbekken scoort goed op het vlak van zuurstofgehalte in het water, maar dat vertaalt zich niet
helemaal in een rijkdom aan waterplanten en -dieren. De zuiveringsinfrastructuur kwam in dit bekken
slechts traag op gang. Dankzij heel wat investeringen in de zuiveringsinfrastructuur is de Velpe er de laatste
jaren goed op vooruitgegaan. In het Demerbekken liet de zuiveringsinfrastructuur vrij lang op zich wachten.
Pas halverwege de jaren 1990 werd hier echt werk van gemaakt. Het bekken bestaat vooral uit landelijk
gebied met een heuvelachtig karakter. De woonkernen liggen verder uit elkaar waardoor de uitbouw van de
infrastructuur meer tijd en middelen vergt. Maar het nodige geduld loont: volgens de chemische
meetmethodes (PIO) scoort nu al 52% van de meetpunten aanvaardbaar tot goed voor het zuurstofgehalte.
Het Demerbekken bestaat uit heel wat kleinere rivieren zoals de Velpe, de Gete en de Herk, die tussen Halen
en Diest in de Demer uitmonden. Deze rivieren stromen af van de intensieve landbouwzone van het
Haspengouwse plateau in het zuiden van Limburg en Vlaams-Brabant. Het glooiende landschap zorgt voor
snel stromend en zuurstofrijk water. Jammer genoeg werden heel wat van deze waterlopen in het verleden
rechtgetrokken, wat de kansen op natuurlijk herstel vermindert. In de Velpe bleef lange tijd het afvalwater
van de omliggende woonkernen ongezuiverd. De laatste jaren kwam daar verandering in dankzij de bouw
van zuiveringsinstallaties in Roosbeek en Vissenaken. In Glabbeek en Kortenaken zal dat de komende jaren
het geval zijn. Wanneer ook de nodige rioleringen en collectoren aangesloten zijn, kan de Velpe op bepaalde
plaatsen zelfs in de buurt komen van de ‘goede toestand’ volgens de Europese kaderrichtlijn Water.
De leemgronden in hoog Haspengouw zorgen voor uitstekende landbouwgrond. Maar de landbouw zorgt er
voor overschrijdingen van de fosfaat- en nitraatnormen in de waterlopen. De laatste tien jaar schommelden
deze waarden, maar er is geen duidelijke daling ingezet. De pesticiden problematiek blijft ook aanleiding
geven tot normoverschrijdingen.
4
AGENDA
2 februari 2014
geleide wandeling in het Schulensbroek
start om 14.00u aan het NEC ’t Vloot, Demerstraat 60 Linkhout (Lummen)
februari 2014
Algemene Vergadering De Vrienden van het Schulensbroek
De actieve leden van de VZW worden uitgenodigd.
2 maart 2014
geleide wandeling in het Schulensbroek
start om 14.00u aan het NEC ’t Vloot, Demerstraat 60 Linkhout (Lummen)
6 april 2014
geleide wandeling in het Schulensbroek
start om 14.00u aan het NEC ’t Vloot, Demerstraat 60 Linkhout (Lummen)
1 mei 2014
24-uren van ‘t Schulensbroek
Meer info volgt.
EEN VERKIEZINGSCAMPAGNE VOOR DE NATUUR
Met de Grote Natuurenquête wil Natuurpunt te weten komen wat jij denkt van het natuurbeleid
in Vlaanderen. Met de resultaten van de bevraging willen we naar de Vlaamse politici stappen.
Dat is een eerste fase in onze campagne om natuur weer op de politieke agenda te plaatsen.
Dat is hoogstnodig: de verkiezingen van mei 2014 komen er in sneltreinvaart aan en het
budget voor natuurbescherming staat onder druk.
Op 25 mei 2014 kiezen we nieuwe vertegenwoordigers voor het Vlaamse, federale en Europese
parlement. Alhoewel de economische crisis voorbij lijkt, zal het ordewoord na de verkiezingen
nog altijd ‘besparingen’ zijn. Voor natuurbescherming is dat geen goed nieuws, want er is nog
veel werk aan de winkel.
Via de Grote Natuurenquête willen we te weten komen wat jij denkt van het natuurbeleid. De
resultaten van de bevraging vormen de basis voor het debat dat we op 29 maart 2014 zullen
voeren met de politieke kopstukken. Geruggensteund door jouw mening hopen we gehoor te
vinden bij de politici.
Doe mee. Vul de Grote Natuurenquête in op www.natuurpunt.be/enquete.
Hartelijk dank!
5

Download Report