KORTRIJK t
KU LEUVEN
Oude Markt 13 bus 5005
3000 LEUVEN
[email protected]
www.kuleuven.be
Infomomenten
OKT.
27-31 oktober 2014
(herfstvakantie)
OPENLESWEEK
Volg les tussen de studenten en snuif de sfeer op
van je toekomstige studieomgeving.
NOV.
8 www.kuleuven-kulak.be/openlesweek
DEC.
INFODAG
JAN.
Kom een kijkje nemen in je toekomstige faculteit.
Je kunt infosessies en rondleidingen volgen,
een babbel hebben met studenten, proffen en
studie(traject)begeleiders …
FEB.
MAA.
16-20 februari 2015
(krokusvakantie)
25 februari 2015
(voor toekomstige studenten)
APR.
MEI
8 www.kuleuven-kulak.be/infodag
27 februari 2015
(voor ouders en toekomstige studenten)
INFOBEURS
Bezoek de infobeurs in de Universiteitshal
met informatie over de opleidingen en
studentenvoorzieningen.
8 www.kuleuven-kulak.be/infomomenten
9 mei 2015
JUN.
AUG.
2015-2016
v.u.: Isabelle Van Geet, Oude Markt 13, 3000 Leuven
JUL.
Wetenschappen
Biologie • Chemie • Fysica • Informatica • Wiskunde
met opties
biochemie en biotechnologie • bio-ingenieurswetenschappen
farmaceutische wetenschappen • ingenieurswetenschappen
Rubik’s Cube® used by permission of Seven Towns Ltd. www.rubiks.com
SEP.
5 september 2015
8 www.kuleuven.be/infomomenten
8 www.kuleuven-kulak.be/infomomenten
KORTRIJK t
KU LEUVEN
Oude Markt 13 bus 5005
3000 LEUVEN
[email protected]
www.kuleuven.be
Infomomenten
OKT.
27-31 oktober 2014
(herfstvakantie)
OPENLESWEEK
Volg les tussen de studenten en snuif de sfeer op
van je toekomstige studieomgeving.
NOV.
8 www.kuleuven-kulak.be/openlesweek
DEC.
INFODAG
JAN.
Kom een kijkje nemen in je toekomstige faculteit.
Je kunt infosessies en rondleidingen volgen,
een babbel hebben met studenten, proffen en
studie(traject)begeleiders …
FEB.
MAA.
16-20 februari 2015
(krokusvakantie)
25 februari 2015
(voor toekomstige studenten)
APR.
MEI
8 www.kuleuven-kulak.be/infodag
27 februari 2015
(voor ouders en toekomstige studenten)
INFOBEURS
Bezoek de infobeurs in de Universiteitshal
met informatie over de opleidingen en
studentenvoorzieningen.
8 www.kuleuven-kulak.be/infomomenten
9 mei 2015
JUN.
AUG.
2015-2016
v.u.: Isabelle Van Geet, Oude Markt 13, 3000 Leuven
JUL.
Wetenschappen
Biologie • Chemie • Fysica • Informatica • Wiskunde
met opties
biochemie en biotechnologie • bio-ingenieurswetenschappen
farmaceutische wetenschappen • ingenieurswetenschappen
Rubik’s Cube® used by permission of Seven Towns Ltd. www.rubiks.com
SEP.
5 september 2015
8 www.kuleuven.be/infomomenten
8 www.kuleuven-kulak.be/infomomenten
153
Biologie
3
Chemie
15
Fysica
27
Informatica
39
de meest recente informatie over de opleidingen
Wiskunde
51
8 www.onderwijsaanbod.kuleuven.be
Optie biochemie en biotechnologie
63
Optie bio-ingenieurswetenschappen
75
Optie farmaceutische wetenschappen
89
Optie ingenieurswetenschappen
99
Nuttige websites
je toekomstige faculteit
8 www.kuleuven-kulak.be/wetenschappen
publicaties downloaden of bestellen
je voorkennis online testen of meer zin in een zomercursus?
een handig overzicht van alle infomomenten
8 www.kuleuven-kulak.be/start
Voorbeeld van een uurrooster
110
Opleidingsonderdelen van de eerste fase
115
8 www.kuleuven.be/campussen
Faculteit Wetenschappen
123
studentendiensten
studeren aan de KU Leuven, ook buiten Leuven
Studiebegeleiding
123
8 www.kuleuven.be/studentenvoorzieningen
Internationale ervaring
125
inschrijven
Verderstudeermogelijkheden
126
8 www.kuleuven-kulak.be/inschrijven
Campussen van de faculteit
128
Alle opleidingen van de faculteit
129
Brede bacheloropleidingen
131
Doorstroomopties
136
Ingroeimodule
137
Profielen wetenschap en technologie
140
Praktisch
143
Inschrijven
143
Studentenvoorzieningen
144
Overzicht academiejaar
145
Studeren in Kortrijk
146
Stadsplan en contactgegevens
148
Nuttige websites
153
Openlesweek of -dagen
8 www.kuleuven-kulak.be/openlesweek
Infodagen
8 www.kuleuven-kulak.be/infodag
ijkingstoets
Op Campus Kulak hangt een ongedwongen, persoonlijke sfeer. Professoren en
assistenten zijn gemakkelijk aanspreekbaar. Bovendien trek je automatisch op
met medestudenten uit andere studierichtingen. Op die manier leer je het leven
vanuit verschillende invalshoeken bekijken.
8 www.ijkingstoets.be
8 wet.kuleuven.be/ijkingstoets
Onze campus staat ook voor persoonlijk onderwijs. Persoonlijk, omdat de groepen
klein zijn en professoren en medewerkers daar vakbekwaam op inspelen.
op de hoogte blijven van al onze infomomenten
Persoonlijk ook, omdat studie-inhoud en studietempo zo nodig aan de student
worden aangepast. Op advies en begeleiding mag je altijd rekenen. Je kunt altijd
bij iemand terecht. Dat alles resulteert in hoge slaagcijfers.
Je bent dus meer dan welkom om vanuit Campus Kulak de wereld en
jezelf te gaan ontdekken.
Marc Depaepe
Campusrector
8 www.bachelorskuleuven.be/opdehoogte
www.facebook.com/kuleuven
www.facebook.com/kuleuvenkulak
153
Biologie
3
Chemie
15
Fysica
27
Informatica
39
de meest recente informatie over de opleidingen
Wiskunde
51
8 www.onderwijsaanbod.kuleuven.be
Optie biochemie en biotechnologie
63
Optie bio-ingenieurswetenschappen
75
Optie farmaceutische wetenschappen
89
Optie ingenieurswetenschappen
99
Nuttige websites
je toekomstige faculteit
8 www.kuleuven-kulak.be/wetenschappen
publicaties downloaden of bestellen
je voorkennis online testen of meer zin in een zomercursus?
een handig overzicht van alle infomomenten
8 www.kuleuven-kulak.be/start
Voorbeeld van een uurrooster
110
Opleidingsonderdelen van de eerste fase
115
8 www.kuleuven.be/campussen
Faculteit Wetenschappen
123
studentendiensten
studeren aan de KU Leuven, ook buiten Leuven
Studiebegeleiding
123
8 www.kuleuven.be/studentenvoorzieningen
Internationale ervaring
125
inschrijven
Verderstudeermogelijkheden
126
8 www.kuleuven-kulak.be/inschrijven
Campussen van de faculteit
128
Alle opleidingen van de faculteit
129
Brede bacheloropleidingen
131
Doorstroomopties
136
Ingroeimodule
137
Profielen wetenschap en technologie
140
Praktisch
143
Inschrijven
143
Studentenvoorzieningen
144
Overzicht academiejaar
145
Studeren in Kortrijk
146
Stadsplan en contactgegevens
148
Nuttige websites
153
Openlesweek of -dagen
8 www.kuleuven-kulak.be/openlesweek
Infodagen
8 www.kuleuven-kulak.be/infodag
ijkingstoets
Op Campus Kulak hangt een ongedwongen, persoonlijke sfeer. Professoren en
assistenten zijn gemakkelijk aanspreekbaar. Bovendien trek je automatisch op
met medestudenten uit andere studierichtingen. Op die manier leer je het leven
vanuit verschillende invalshoeken bekijken.
8 www.ijkingstoets.be
8 wet.kuleuven.be/ijkingstoets
Onze campus staat ook voor persoonlijk onderwijs. Persoonlijk, omdat de groepen
klein zijn en professoren en medewerkers daar vakbekwaam op inspelen.
op de hoogte blijven van al onze infomomenten
Persoonlijk ook, omdat studie-inhoud en studietempo zo nodig aan de student
worden aangepast. Op advies en begeleiding mag je altijd rekenen. Je kunt altijd
bij iemand terecht. Dat alles resulteert in hoge slaagcijfers.
Je bent dus meer dan welkom om vanuit Campus Kulak de wereld en
jezelf te gaan ontdekken.
Marc Depaepe
Campusrector
8 www.bachelorskuleuven.be/opdehoogte
www.facebook.com/kuleuven
www.facebook.com/kuleuvenkulak
1
De KU Leuven is een onderzoeks- en onderwijsinstelling met internationale uitstraling.
Alle opleidingen aan de KU Leuven zijn gebaseerd op het innovatieve onderzoek van haar
wetenschappers en professoren. Ze prikkelen je nieuwsgierigheid en leiden je op tot
een kritische en zelfstandige persoon.
Waarom kiezen voor een opleiding wetenschappen
aan de KU Leuven, Campus Kulak Kortrijk?
De Faculteit Wetenschappen is een van de
oudste faculteiten van de universiteit, met een
lange traditie in fundamentele wetenschappen.
Je kunt in je eerste bachelorfase aan de faculteit
kiezen uit acht studierichtingen: wiskunde,
informatica, fysica, chemie, biochemie en biotechnologie, biologie, geologie en geografie.
De eerste zes opleidingen kunnen in Leuven en
Kortrijk gevolgd worden, de laatste twee enkel
in Leuven.
De stevig gefundeerde bacheloropleiding kleur
je verder bij volgens je eigen interesses.
Naast de opleidingsonderdelen van je hoofdrichting kies je voor een profiel (lerarenopleiding,
economie en management of technologie) en vul
je je opleiding aan met internationale ervaring,
een projectstage of een minor.
Typisch Campus Kulak
Je volgt de colleges en oefensessies in kleine
groepen, waardoor je slaagkansen verhogen.
De professoren, assistenten en monitoren staan
dicht bij de studenten en zijn altijd bereid meer
uitleg te geven. Typisch voor de Faculteit
Wetenschappen zijn ook de brede bacheloropleidingen.
Voor en door studenten
Aan Campus Kulak is de organisatie van
het studentenleven vooral in handen van de
studenten zelf. De preses staat met het volledige
presidium in voor de coördinatie van de vele
studentikoze activiteiten. Ze vertegenwoordigen
de studenten in het Sociaal Comité (huisvesting,
maaltijdvoorziening, subsidiëring van studentenorganisaties, cultuurevenementen ...),
de Kulakraad en het bestuurscomité.
Per opleidingsfase is er ook een student als spreekbuis tussen studenten en professoren aangeduid.
Studiebegeleiding
Onze campus staat ook voor persoonlijk
onderwijs. Persoonlijk omdat de groepen klein
zijn en professoren en medewerkers daar
vakbekwaam op inspelen. Persoonlijk ook,
omdat je steeds op individueel advies en
begeleiding mag rekenen van o.a. studie
(traject)-begeleiders, assistenten en monitoren.
Lokaal én internationaal
Enerzijds maak je deel uit van een grote
universiteit met een belangrijk internationaal
netwerk. Anderzijds studeer je op een
overzichtelijke en gezellige campus,
waar je je snel thuis zult voelen.
2
Lezingen
Tijdens het academiejaar nodigen de verschillende faculteiten interessante en befaamde sprekers uit.
De voorbije jaren mochten we zo o.a. Europees president Herman Van Rompuy, de voormalige
premiers Guy Verhofstadt en Yves Leterme, voormalig NAVO-secretaris-generaal Jaap de Hoop
Scheffer, Business Development Manager KU Leuven R&D Martin Hinoul, onderwijsminister Pascal
Smet, ex-gouverneur van de ECB Jean-Claude Trichet en Minister van Financiën Koen Geens
ontvangen. Die ontmoetingen betrekken je als student actief bij wat er leeft in de maatschappij.
3
Biologie
Beginprofiel
6
Eindprofiel
7
Bacheloropleiding
9
■
■
Opbouw
Studieprogramma
9
10
Masteropleidingen
12
Loopbaan
13
4
Biologie
Onderstaand schema schetst je studietraject van beginnende bachelor tot afgestudeerde master,
en de verschillende mogelijkheden tijdens dat traject.
Bacheloropleiding
Kortrijk
Bachelor in de biologie (180 sp.)
p. 6
Fase 1
p. 9
Fase 3
Profielkeuze
►
Beginprofiel
Fase 2
►
Aanvullende
keuze
Optie biologie
Studiebegeleiding ► p. 123
►
p. 132
►
p. 134
p. 7
BIOLOGIE
Leuven
Master in de biologie (N/E) (120 sp.)
Optie
onderwijs
Optie
onderzoek
Andere masteropleidingen
Internationale ervaring ► p. 125
►
p. 12
Professionele
optie
►
p. 12
Eindprofiel
►
Masteropleidingen
5
6
Beginprofiel
Is biologie iets voor jou?
• Je bent een geboren wetenschapper (herken jezelf op ► p. 140).
• Je wil graag meer te weten komen over planten, dieren of over de andere vreemde organismen
die ons omringen. Je wil graag hun gedrag, hun inwendige structuren en functies, of hun afstamming
en onderlinge samenhang bestuderen.
• Je wil misschien een expert worden in ecologie of in de milieuproblematiek.
• Je houdt van laboratoriumwerk en zou graag wetenschappelijk onderzoek verrichten.
• Of misschien ben je een geboren paleontoloog …
• Als je biologie wil studeren, verwachten we van jou ook een brede interesse voor andere exacte
wetenschappen. Zowel in de opleiding als in het latere beroepsleven zijn er immers veel raakvlakken
met vooral chemie, maar ook met fysica en wiskunde.
• Aandachtig observeren en je waarnemingen helder en nauwkeurig noteren en interpreteren,
is belangrijk. Die vaardigheden worden tijdens je opleiding aangeleerd of verder ontwikkeld.
• Je maakt ook kennis met wetenschappelijk onderzoek. Dat houdt inventiviteit, nauwkeurigheid
en een zekere handigheid in.
• Zoals voor elke wetenschappelijke opleiding is er ook wat talent nodig: een goed geheugen,
een analytische geest, kritische zin, creativiteit, maar ook motivatie, werkzin en doorzettingsvermogen.
BIOLOGIE
Eindprofiel
Vanuit je toegenomen kennis en vaardigheden heb je je eigen kijk op de wereld ontwikkeld.
Daardoor kun je binnen het vakgebied biologie je eigen bijdrage leveren.
• Je hebt een brede wetenschappelijke vorming en de kennis en vaardigheden om als
wetenschapper een actieve rol in de maatschappij op te nemen.
• Je hebt inzicht in de diversiteit van en de evolutionaire verwantschap tussen organismen
en je hebt kennis van de bijhorende systematische termen en classificaties.
• Je hebt inzicht in de verschillende niveaus van organisatie van levende organismen
en hoe deze niveaus op elkaar inwerken.
• Je bezit fundamentele kennis rond levende organismen, hun interactie met elkaar
en met hun niet-levende omgeving.
• Je hebt inzicht in moleculaire en functionele biologie.
• Je kunt de verschillende deeldisciplines van de biologie integreren.
• Je beschikt over relevante kennis van andere wetenschapstakken, met name biochemie,
chemie, fysica, wiskunde en statistiek, en je kunt deze integreren binnen de biologie.
Daardoor heb je een breed inzicht in de werking van levende systemen op alle niveaus.
• Je kunt zelfstandig wetenschappelijk onderzoek plannen en uitvoeren en bent in staat
om continu bij te blijven in een discipline in volle evolutie.
• Je hebt veel ervaring met teamwerk in internationaal verband.
• Je ontwikkelde een sterk vermogen tot kritisch en analytisch denken.
• Je bezit sterke mondelinge en schriftelijke communicatieve vaardigheden rond biologische
thema’s zowel in het Nederlands als in het Engels.
7
8
Ken je deze onderwijstermen al?
■
Opleidingsonderdeel
Officiële term voor ‘vak’
■
Opleiding
Verzameling van opleidingsonderdelen.
Er zijn bachelor- en masteropleidingen.
De bacheloropleiding gaat altijd vooraf
aan de masteropleiding.
■
Studiepunt
Drukt het aandeel van een opleidingsonderdeel binnen de totale opleiding uit:
een opleidingsonderdeel van 6 studiepunten
weegt dus zwaarder door dan een van 3.
Eén studiepunt komt overeen met 25 tot
30 uur studietijd: voorbereidingen maken,
college of practicum volgen, stage lopen,
opdrachten maken, examens afleggen …
■
Opleidingsfase
Een opleiding bestaat uit fases van
een bepaalde hoeveelheid studiepunten.
Zo bestaat een bacheloropleiding altijd uit drie
fases van telkens ongeveer 60 studiepunten;
de totale opleiding beslaat altijd 180 studiepunten. Een masteropleiding bestaat uit
minstens één fase van 60 studiepunten.
BIOLOGIE
Bacheloropleiding
De biologie bestudeert levende wezens, zowel dieren – met inbegrip van de mens – als planten en
micro-organismen. Ze onderzoekt aspecten als vorm en bouw (morfologie), voortplanting, evolutie en
levensverrichtingen (genetica), gedrag (ethologie), classificatie van levende organismen (systematiek) ...
Ze gebruikt daarvoor verschillende chemische en fysische methoden. Daarom is een goede basiskennis van chemie en fysica vereist. De opleiding omvat ook experimenteel onderzoek naar hoe
organismen functioneren en naar relaties met het leefmilieu. De kennis die de biologie verzamelt,
leidt verder ook tot toepassingen in bijvoorbeeld de geneeskunde, de biotechnologie en de
farmaceutische wetenschappen.
Opbouw
De eerste opleidingsfase is nagenoeg gemeenschappelijk. Vanaf de tweede fase kun je je opleidingsonderdelenpakket meer naar eigen interesse invullen. Meer info over de opbouw van de opleiding
vind je op ► p. 131.
Ecolab en studiemateriaal
In de richting biologie maak je al vanaf de eerste fase kennis met planten, dieren en microorganismen. Je doet dat zowel in het laboratorium als in de natuur zelf. Op de campus in Kortrijk
heb je toegang tot een uniek terrein van zes hectare natuurgebied waar je kennismaakt met
de diversiteit en ecologie van planten en ongewervelde dieren. Je vindt er bos, grasland, hagen,
akkertjes en poelen. Op de website van Campus Kulak vind je duizenden foto’s van flora en fauna
van het campusterrein. Verder van huis worden excursies georganiseerd naar diverse natuurgebieden
in Vlaanderen, Frankrijk en Nederland.
8 www.kuleuven-kulak.be/ecolab
8 www.kuleuven-kulak.be/nl/algemeen/natuur
9
10
Studieprogramma
Meer info over de opleidingsonderdelen vind je vanaf ► p. 115. Je krijgt er een omschrijving van
alle opleidingsonderdelen van de eerste opleidingsfase in de wetenschappen.
Voor een gedetailleerde beschrijving van de opleidingsonderdelen van de volledige bacheloropleiding
en voor het uurrooster:
8 www.onderwijsaanbod.kuleuven.be
Eerste fase
Tweede fase
Eerste semester
Derde semester
9
Grondslagen van de chemie
8
Biofysica
5
Wiskunde
6
Bio-organische chemie*
Celbiologie
3
Tweede semester
Genetica
4
Diversiteit van dieren
4
Analytische biochemie
5
Statistiek & data-analyse
5
Profiel
±5
Vierde semester
Dierkundige biologie
6
Ecologie
Plantkundige biologie 1
6
Diversiteit van wieren,
schimmels en planten
Biochemie
6
Diversiteit van dieren
Geologie
6
Veldwerk
Wijsbegeerte
5
Microbiologie
3
Profiel
Wetenschapscommunicatie
8
6
4
3
±5
3
* Als je tijdens de eerste fase het opleidingsonderdeel wiskunde, fysica en chemie intensief oefenen van
de ingroeimodule opneemt, neem je bio-organische chemie pas in de tweede fase op (zie ► p. 137).
BIOLOGIE
■ Biologie
■ Ondersteuning
■ Algemene verbreding
■ Profiel
■ Aanvullende keuze
Derde fase
Vijfde semester
± 10
Aanvullende keuze
5
Moleculaire biologie
Natuurbehoud en -beheer
4
Fysiologie van dieren
4
Fysiologie van planten
3
Eindproject
3
Zesde semester
± 11
Aanvullende keuze
Celfysiologie
5
Ontwikkelingsbiologie
5
Ecologische stage en excursies
3
Eindproject
3
Profiel
Religie, zingeving en
levensbeschouwing
±5
3
11
12
Masteropleidingen
■
Master in de biologie (E) (120 studiepunten)
Je krijgt een gevorderde fundamenteel wetenschappelijke vorming waarbij je naast een theoretische
training ook leert om zelfstandig multidisciplinair onderzoek uit te voeren. Je bestudeert levende
organismen op verschillende organisatieniveaus, van cel tot ecosysteem. Je kiest uit vier kennisdomeinen: ecologie en natuurbehoud, evolutiebiologie en diversiteit, integratieve fysiologie en
moleculaire celbiologie. Daarnaast kies je voor de optie onderzoek, de optie onderwijs (waarbinnen het
theoretisch gedeelte van de lerarenopleiding valt) of de optie professionalisering. Sommige studenten
volgen via een internationaal uitwisselingsprogramma een gedeelte van hun masteropleiding aan een
andere Europese universiteit.
■
Master in de biochemie en biotechnologie, na optie biochemie en biotechnologie
(120 studiepunten)
Zie ► p. 72
■
Master of Biophysics, Biochemistry and Biotechnology, na optie biochemie en biotechnologie
(120 studiepunten)
8 www.kuleuven.be/ma/mbbbl
■
Master in de statistiek (E) (120 studiepunten)
Zie ► p. 60
■
Master in de bio-ingenieurswetenschappen: milieutechnologie (120 studiepunten)
8 www.kuleuven.be/ma/mbiwml
■
Master in de bio-informatica, na minor (E) (120 studiepunten)
8 www.kuleuven.be/mbinfnl
(E) De opleiding wordt ook in het Engels aangeboden.
BIOLOGIE
Loopbaan
Een bioloog beschikt over een brede waaier van loopbaanmogelijkheden binnen onderwijs, wetenschapscommunicatie, wetenschappelijk onderzoek, overheid, industrie en ontwikkelingssamenwerking.
• Onderwijs
Biologen dragen hun kennis over aan de tweede en derde graad van het secundair onderwijs en in
het hoger onderwijs. Leerkrachten en docenten zorgen voor een gestructureerd contact tussen de
wetenschappelijke wereld en de jongeren. De toekomstmogelijkheden liggen vrij gunstig, en in de loop
van de volgende jaren zal de nood aan leerkrachten, ook aan leerkrachten biologie, enkel nog toenemen.
• Wetenschappelijk onderzoek
Biologen met een kritische en analytische attitude en een grote dosis doorzettingsvermogen kunnen
terecht in het wetenschappelijk onderzoek. Door de grote interesse van de maatschappij voor biologische
vraagstukken worden veel jonge onderzoekers tewerkgesteld in universitaire, overheids- en bedrijfslaboratoria. Zij kunnen voor een beperkte duur worden aangesteld als universitair assistent, als
bursaal van het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek, het Instituut voor Wetenschappelijk en
Technologisch Onderzoek of een andere sponsor. Een beperkt aantal biologen maakt, nadat ze
hun graad van doctor in de wetenschappen hebben behaald, carrière in de academische wereld.
De meeste doctors in de biologie vinden een baan in het toegepast industrieel onderzoek,
bij de overheidsadministratie of in aanverwante sectoren.
• Overheid
Andere loopbaanmogelijkheden vind je bij de overheid op gemeentelijk, provinciaal, federaal,
nationaal of internationaal niveau. Het beheer van landbouw, zee, bosgebieden en natuur, ruimtelijke
ordening, voeding en gezondheid vereist een uitgebreide en professionele administratie en goed
opgeleide opvolgingsdiensten.
• Biotechnologische en farmaceutische sectoren
Biologen worden in de biotechnologische en de medische sector ingeschakeld in het voorbereidend
wetenschappelijk werk voor de agro- en farmaceutische industrie. Hun taak bestaat er onder andere in
na te gaan welke stoffen biologisch actief zijn en hoe deze functioneren. De begeleiding van klinische
voorstudies behoort eveneens tot de mogelijkheden. Anderen zijn werkzaam in de toelevering van
medische en wetenschappelijke apparatuur of in de geneesmiddelenindustrie.
• Ontwikkelingssamenwerking
Een beperkt aantal biologen komt terecht in ontwikkelingslanden, waar ze meehelpen aan de
opbouw en ondersteuning van het onderwijs, projectbegeleiding en wetenschappelijk onderzoek.
Naast alle bovenstaande mogelijkheden, opent een universitair diploma ook de deur voor tewerkstelling in heel wat andere sectoren, waarbij vooral de degelijke en brede opleiding wordt gewaardeerd,
en waarbij soms een bijkomende gespecialiseerde opleiding door de werkgever wordt verzorgd.
Informatica, bankieren, gespecialiseerde pers, advies en zelfstandig ondernemen zijn hier slechts
enkele van de mogelijkheden.
13
14
15
Chemie
Beginprofiel
18
Eindprofiel
19
Bacheloropleiding
21
■
21
22
■
Opbouw
Studieprogramma
Masteropleidingen
24
Loopbaan
25
16
Chemie
Onderstaand schema schetst je studietraject van beginnende bachelor tot afgestudeerde master,
en de verschillende mogelijkheden tijdens dat traject.
Bacheloropleiding
Kortrijk
Bachelor in de chemie (180 sp.)
p. 18
Fase 1
p. 21
Fase 3
Profielkeuze
►
Beginprofiel
Fase 2
►
Aanvullende
keuze
Optie chemie
Studiebegeleiding ► p. 123
►
p. 132
►
p. 134
p. 19
CHEMIE
Leuven
Master in de chemie (N/E) (120 sp.)
Optie
onderwijs
Optie
onderzoek
Andere masteropleidingen
Internationale ervaring ► p. 125
►
p. 24
Professionele
optie
►
p. 24
Eindprofiel
►
Masteropleidingen
17
18
Beginprofiel
Is chemie iets voor jou?
• Je bent een geboren wetenschapper (herken jezelf op ► p. 140).
• Je bent gefascineerd door de microwereld van de atomen en moleculen.
• Je vraagt je af hoe de materie is opgebouwd en wil dat graag onderzoeken, nabootsen of verbeteren.
• Het labo is voor jou een bron van kennis.
• Je wil begrijpen hoe alles in elkaar zit, je wil nagaan welke eigenschappen moleculen hebben en
waarom of ontdekken wat je ermee kunt doen.
• Je bent iemand die graag inzichtelijk werkt en veel oog heeft voor processen.
• Een basiskennis van chemie is mooi meegenomen, maar je vorming omvat het best ook fysica en
een degelijk pakket wiskunde.
• Je hebt oog voor detail en bent in staat om zeer methodisch en nauwkeurig te werk te gaan.
• Je hebt een zekere handigheid en bent ook bereid om met je handen te werken. Als je kiest voor
chemie, moet je willen doordringen tot de basis van de materie, in theorie en praktijk.
TOEGEPASTE ECONOMISCHE WETENSCHAPPEN
CHEMIE
Eindprofiel
Vanuit je toegenomen kennis en vaardigheden heb je je eigen kijk op de wereld ontwikkeld.
Daardoor kun je binnen het vakgebied chemie je eigen bijdrage leveren.
• Je hebt een brede wetenschappelijke vorming en de kennis en vaardigheden om als
wetenschapper een actieve rol in de maatschappij op te nemen.
• Je hebt kennis van en inzicht in de aangrenzende basiswetenschappen wiskunde, fysica,
bio- en geowetenschappen.
• Je hebt uitgebreide kennis van en inzicht in de belangrijkste deelfacetten van de chemie. Via de
masterproef heb je diepgaande kennis over minstens een gespecialiseerd chemieonderwerp.
• Je hebt een theoretische en praktische basiskennis van zowel basis als gevorderde chemische
synthese- en karakteriseringstechnieken.
• Je hebt kennisgemaakt met de praktijk in een industriële, onderwijs- of onderzoeksomgeving.
• Je hebt actief wetenschappelijk onderzoek uitgevoerd in minimaal een van de onderzoeksgroepen
van het Departement Chemie.
• Je kunt gespecialiseerde chemische en aanverwante informatie zelfstandig opzoeken, verwerken,
interpreteren en rapporteren, gebruikmakend van moderne informaticatechnologie.
• Je hebt een wetenschappelijke attitude wat betreft milieu- en veiligheidsaspecten.
19
20
Ken je deze onderwijstermen al?
■
Opleidingsonderdeel
Officiële term voor ‘vak’
■
Opleiding
Verzameling van opleidingsonderdelen.
Er zijn bachelor- en masteropleidingen.
De bacheloropleiding gaat altijd vooraf
aan de masteropleiding.
■
Studiepunt
Drukt het aandeel van een opleidingsonderdeel binnen de totale opleiding uit:
een opleidingsonderdeel van 6 studiepunten
weegt dus zwaarder door dan een van 3.
Eén studiepunt komt overeen met 25 tot
30 uur studietijd: voorbereidingen maken,
college of practicum volgen, stage lopen,
opdrachten maken, examens afleggen …
■
Opleidingsfase
Een opleiding bestaat uit fases van
een bepaalde hoeveelheid studiepunten.
Zo bestaat een bacheloropleiding altijd uit drie
fases van telkens ongeveer 60 studiepunten;
de totale opleiding beslaat altijd 180 studiepunten. Een masteropleiding bestaat uit
minstens één fase van 60 studiepunten.
CHEMIE
Bacheloropleiding
Chemie is overal! Van de atomen en moleculen die ons lichaam opbouwen tot de chemiereuzen die
mee bouwen aan onze dagelijkse levenskwaliteit. Chemie speelt ook een grote rol in tal van andere
wetenschapsdisciplines en -toepassingen, denken we maar aan de fysica, de biologie, de farmacie
of de milieutechnologie. Chemie, als wetenschap, bestudeert de bouw en de wisselwerkingen van alle
materie, levende en niet-levende. Chemie biedt een enorme verscheidenheid aan studie- en onderzoeksmogelijkheden voor al wie wil doordringen in de fascinerende wereld van atomen en moleculen.
Via de keuze van je minors kun je je opleiding chemie ook met een andere wetenschap combineren.
Opbouw
De eerste opleidingsfase is nagenoeg gemeenschappelijk. Vanaf de tweede fase kun je je opleidingsonderdelenpakket meer naar eigen interesse invullen. Meer info over de opbouw van de opleiding
vind je op ► p. 131.
21
22
Studieprogramma
Meer info over de opleidingsonderdelen vind je vanaf ► p. 115. Je krijgt er een omschrijving van
alle opleidingsonderdelen van de eerste opleidingsfase in de wetenschappen.
Voor een gedetailleerde beschrijving van de opleidingsonderdelen van de volledige bacheloropleiding
en voor het uurrooster:
8 www.onderwijsaanbod.kuleuven.be
Eerste fase
Tweede fase
Eerste semester
Derde semester
9
Grondslagen van de chemie
7
Inleiding tot de hogere wiskunde
Analytische basistechnieken
6
Organische chemie
6
6
Bio-organische chemie
6
Moleculaire architectuur
Algemene natuurkunde: mechanica
6
Chemische thermodynamica
Celbiologie
3
Differentiaalvergelijkingen deel I
Profiel
Tweede semester
5
4
±5
Vierde semester
Algemene natuurkunde:
elektromagnetisme, golven en optica
9
6
Biochemie
5
Lineaire algebra
6
Geologie*
6
Metalen en katalyse
Practicum: synthese
en karakterisatie
5
Statistiek
5
Wetenschapscommunicatie
3
3
Industriële en technische chemie
3
Wijsbegeerte
Veiligheid & laboratoriumpraktijk
3
Profiel
±5
* Als je tijdens de eerste fase het opleidingsonderdeel wiskunde, fysica en chemie: intensief oefenen van
de ingroeimodule opneemt, neem je bio-organische chemie pas in de tweede fase op (zie ► p. 137).
CHEMIE
■ Chemie
■ Ondersteuning
■ Algemene verbreding
■ Profiel
■ Aanvullende keuze
Derde fase
Vijfde semester
± 20
Aanvullende keuze
5
Practicum: chemische materialen
Bachelorproef
3
Zesde semester
Aanvullende keuze
±3
9
Polymeermaterialen
Kwantummechanica
6
Spectroscopische technieken
6
Bachelorproef
3
Religie, zingeving en
levensbeschouwing
3
Profiel
±5
23
24
Masteropleidingen
■
Master in de chemie (E) (120 studiepunten)
Je krijgt een gevorderde fundamenteel wetenschappelijke vorming waarbij je naast een theoretische
training ook leert om zelfstandig wetenschappelijk onderzoek uit te voeren.
Naast een gemeenschappelijk basispakket kies je opleidingsonderdelen uit drie specialisatierichtingen: kwantumchemie en fysicochemie, moleculair design en synthese of moleculaire en
nanomaterialen. Je kiest verder voor de optie onderwijs (en bouwt zo een groot gedeelte van
de lerarenopleiding in het programma in), de optie onderzoek (met een interne stage en verdere
specialisatieopleidingsonderdelen) of de professionele optie (met een externe stage van
30 studiepunten in een bedrijf).
8 www.kuleuven.be/ma/mchemnl
■
Master in de biochemie en biotechnologie, na optie biochemie en biotechnologie
(120 studiepunten)
Zie ► p. 72
■
Master in de fysica, na minor fysica en voorbereidingsprogramma (E) (120 studiepunten)
Zie ► p. 36
■
Master of Biophysics, Biochemistry and Biotechnology, na minor fysica of minor biochemie
en biotechnologie (120 studiepunten)
8 www.kuleuven.be/ma/mbbbl
■
Master in de statistiek (E) (120 studiepunten)
Zie ► p. 60
■
Master in de sterrenkunde, na minor fysica (E) (120 studiepunten)
Zie ► p. 36
■
Master in de nanowetenschappen en de nanotechnologie (E) (120 studiepunten)
Zie ► p. 36
■
Master in de bio-ingenieurswetenschappen: milieutechnologie (120 studiepunten)
8 www.kuleuven.be/ma/mbiwml
(E) De opleiding wordt ook in het Engels aangeboden.
CHEMIE
Loopbaan
Door de grote diversiteit aan specialisaties binnen de opleiding chemie situeren de loopbaanmogelijkheden zich op veel verschillende terreinen. Je kansen op de arbeidsmarkt worden nog
vergroot als je naast je mastertitel ook een doctoraat behaalt.
Meer dan de helft van de afgestudeerden is werkzaam in het bedrijfsleven. Daar komen ze terecht
in technische, commerciële of onderzoeksfuncties. Industriële sectoren die chemici nodig hebben,
zijn de chemie, petrochemie, medische sector, farmaceutische industrie, agrochemie, voedingsindustrie ...
In de komende jaren zal de vraag naar goed opgeleide chemici in de industrie toenemen, door de
vergrijzing van de mensen die er nu werken.
Daarnaast kunnen chemici ook aan de slag in het onderwijs (secundair én hoger onderwijs),
bij de overheid (ministeries, provinciale of stedelijke diensten), bij wetenschappelijke instellingen ...
25
26
27
Fysica
Beginprofiel
30
Eindprofiel
31
Bacheloropleiding
33
■
33
34
■
Opbouw
Studieprogramma
Masteropleidingen
36
Loopbaan
37
28
Fysica
Onderstaand schema schetst je studietraject van beginnende bachelor tot afgestudeerde master,
en de verschillende mogelijkheden tijdens dat traject.
Bacheloropleiding
Kortrijk
Bachelor in de fysica (180 sp.)
p. 30
Fase 1
p. 33
Fase 3
Profielkeuze
►
Beginprofiel
Fase 2
►
Aanvullende
keuze
Optie fysica
Studiebegeleiding ► p. 123
►
p. 132
►
p. 134
p. 31
FYSICA
Leuven
Master in de fysica (N/E) (120 sp.)
►
p. 36
►
p. 36
Kernfysica
Theoretische fysica
Fysica van de gecondenseerde materie
Andere masteropleidingen
Internationale ervaring ► p. 125
Eindprofiel
►
Masteropleidingen
29
30
Beginprofiel
Is fysica iets voor jou?
• Je bent een geboren wetenschapper (herken jezelf op ► p. 140).
• Je bent gefascineerd door alles wat er achter de fysische werkelijkheid steekt. Je bent geboeid
door het onzichtbare kleine en het onmetelijk grote.
• Je vraagt je af hoe nieuwe technologieën tot stand komen en wil vooral weten welke fysische
wetmatigheden daaraan ten grondslag liggen.
• Je bent geboeid door licht, ruimte, sterren, geluid, de opbouw van de materie. Je bent nieuwsgierig
naar het hoe en het waarom van gassen, vloeistoffen, vaste stoffen en plasma’s. Hoe zijn ze
opgebouwd, hoe gedragen ze zich?
• Je interesse is breed wetenschappelijk, want de fysica bestudeert de fundamentele natuurwetten
op zich en is tegelijkertijd een basiswetenschap voor verschillende andere wetenschappen.
• Je bent zeker ook geboeid door experiment en theorie. Het geniale van een fysisch experiment
of een schitterend opgebouwd theoretisch model fascineert je.
• Je hebt vast en zeker een uitgesproken interesse voor de wetten van de natuur en voor
de eigenschappen van de materie.
• Je hebt een goede basiskennis wiskunde en fysica (zes uur wiskunde in combinatie met fysica
wordt aanbevolen).
• Je beschikt over een analytische geest.
• Je houdt van nauwkeurig werken, exact formuleren en degelijk verklaren.
• Je bent bereid om een onderzoekende houding aan te leren en je wil nieuwe onderzoeksstrategieën en -technieken aanleren. ICT-inzet (computerondersteund, programmatuur,
simulatie of berekening) hoort er vaak bij.
FYSICA
Eindprofiel
Vanuit je toegenomen kennis en vaardigheden heb je je eigen kijk op de wereld ontwikkeld.
Daardoor kun je binnen het vakgebied fysica je eigen bijdrage leveren.
• Je hebt een brede wetenschappelijke vorming en de kennis en vaardigheden om
als wetenschapper een actieve rol in de maatschappij op te nemen.
• Je hebt inzicht in de basismodellen van de fysica zoals geformuleerd in de mechanica,
de thermodynamica, het elektromagnetisme, de kwantummechanica en de statistische mechanica.
• Je beheerst een aantal gevorderde wiskundige technieken en je kunt deze toepassen
in de beschrijving en modellering van de natuur.
• Je hebt een diepgaande kennis in verschillende van de belangrijke deelgebieden van de
hedendaagse fysica zoals kernfysica, deeltjesfysica, vastestoffysica, sterrenkunde of fysica
van de zachte materie.
• Je kunt over de grenzen van je discipline heen kijken: je beschikt over een initiële vorming in
de chemie, je kunt informaticatechnologie gebruiken om gegevens te verwerven en verwerken.
• Je kunt conceptueel, analytisch en logisch denken en hebt een getrainde kritische geest.
• Je kunt complexe problemen aanpakken dankzij je vermogen om strategisch te denken
en tot de essentie door te dringen.
• Je kunt zowel zelfstandig als in team werken.
31
32
Ken je deze onderwijstermen al?
■
Opleidingsonderdeel
Officiële term voor ‘vak’
■
Opleiding
Verzameling van opleidingsonderdelen.
Er zijn bachelor- en masteropleidingen.
De bacheloropleiding gaat altijd vooraf
aan de masteropleiding.
■
Studiepunt
Drukt het aandeel van een opleidingsonderdeel binnen de totale opleiding uit:
een opleidingsonderdeel van 6 studiepunten
weegt dus zwaarder door dan een van 3.
Eén studiepunt komt overeen met 25 tot
30 uur studietijd: voorbereidingen maken,
college of practicum volgen, stage lopen,
opdrachten maken, examens afleggen …
■
Opleidingsfase
Een opleiding bestaat uit fases van
een bepaalde hoeveelheid studiepunten.
Zo bestaat een bacheloropleiding altijd uit drie
fases van telkens ongeveer 60 studiepunten;
de totale opleiding beslaat altijd 180 studiepunten. Een masteropleiding bestaat uit
minstens één fase van 60 studiepunten.
FYSICA
Bacheloropleiding
De fysica is een wetenschap die zich bezighoudt met de studie van de fundamentele wetten van
de natuur en met de eigenschappen van de materie. Het werkterrein van de fysicus strekt zich uit
van de ‘extreem-lage-temperatuur’-fysica (bv. supergeleiding) tot de ‘hoge-energie’-fysica
(bv. plasmafysica), van het onzichtbare kleine (bv. subatomaire of elementaire deeltjesfysica)
tot het onmetelijk grote (bv. kosmologie).
De fysicus bestudeert een duidelijk omschreven systeem uit de fysische wereld en tracht door
nauwkeurige waarnemingen algemeen geldende wetmatigheden vast te leggen. Daarna zoekt hij naar
een theoretisch model dat steunend op de fundamenten die wetmatigheden kan verklaren. Dankzij de
verdere verfijning van de waarnemingen en van de theoretische verklaring is de fysicus altijd op zoek naar
een beter inzicht en begrijpen. Zo legden en leggen fysici nog altijd mee de basis voor heel wat nieuwe,
inventieve technologieën of innovatieve toepassingen. Denk maar aan de laser, de transistor, de telefoon,
de televisie, de kopieermachine, de kernreactor, de MRI-scanner, allerhande nieuwe materialen ...
Door de sterke wisselwerking met andere wetenschappen (o.a. wiskunde, chemie, biologie, geologie,
geneeskunde) zijn heel wat natuurkundigen werkzaam in disciplines als de theoretische fysica, de fysische
chemie, de biofysica, de geofysica, de medische stralingsfysica, de nucleaire sector, de nanotechnologie ...
Opbouw
De eerste opleidingsfase is nagenoeg gemeenschappelijk. Vanaf de tweede fase kun je je opleidingsonderdelenpakket meer naar eigen interesse invullen. Meer info over de opbouw van de opleiding
vind je op ► p. 131.
Twinbachelor fysica-wiskunde
Wie in de eerste opleidingsfase fysica uitblinkt of wie veel interesse in de wiskunde heeft, kan voor
een dubbel bachelordiploma in de fysica en de wiskunde gaan. De verplichte opleidingsonderdelen
van de bachelor in de wiskunde en de fysica worden gecombineerd en je moet slechts één
bachelorproef maken. Het volledige studiepakket bedraagt in totaal ongeveer 210 studiepunten,
wat overeenkomt met een studieverlenging van ongeveer een semester. Door het gespreid opnemen
van een groter pakket studiepunten kun je dit dubbel bachelordiploma eventueel sneller
(bijvoorbeeld zelfs in drie jaar) behalen.
De twinbachelor kun je behalen door in je bacheloropleiding fysica de hele keuzeruimte in te vullen
met opleidingsonderdelen wiskunde (traject naar twinbachelor fysica en wiskunde). Kies je voor dit
traject, dan kun je na je bachelor in de fysica aansluiten op de rechtstreekse masteropleiding of
instromen in de master in de wiskunde.
33
34
Studieprogramma
Meer info over de opleidingsonderdelen vind je vanaf ► p. 115. Je krijgt er een omschrijving van
alle opleidingsonderdelen van de eerste opleidingsfase in de wetenschappen.
Voor een gedetailleerde beschrijving van de opleidingsonderdelen van de volledige bacheloropleiding
en voor het uurrooster:
8 www.onderwijsaanbod.kuleuven.be
Eerste fase
Tweede fase
Eerste semester
Derde semester
6
Algemene natuurkunde: mechanica
7
Inleiding tot de hogere wiskunde
6
Grondslagen van de chemie*
5
Beginselen van programmeren
Probleemoplossen en ontwerpen,
deel 1
3
Wiskundig redeneren
3
Klassieke mechanica
6
Algemene natuurkunde:
fysica vanaf de 20e eeuw
6
Profiel
±4
Vierde semester
Algemene natuurkunde:
elektromagnetisme, golven en optica
9
6
Statistische thermodynamica
Kwantummechanica
6
Kernfysica
6
Algemene natuurkunde: golven
en optica
3
Lineaire algebra
5
Grondslagen van de experimentele
natuurkunde
Statistiek
5
Wetenschapscommunicatie
Wijsbegeerte
5
Numerieke wiskunde
Tweede semester
Technieken van wiskundige analyse
8
Differentiaalvergelijkingen
3
Profiel
3
4
3
±4
* Als je tijdens de eerste fase het opleidingsonderdeel wiskunde, fysica en chemie: intensief oefenen van
de ingroeimodule opneemt, neem je grondslagen van de chemie pas in de tweede fase op (zie ► p. 137).
FYSICA
■ Fysica
■ Ondersteuning
■ Algemene verbreding
■ Profiel
■ Aanvullende keuze
Derde fase
Vijfde semester
± 10
Aanvullende keuze
Statistische mechanica bij evenwicht
6
Elektrodynamica
6
Groepenleer
3
Eindproject
3
Profiel
±4
Zesde semester
± 11
Aanvullende keuze
Vaste-stoffysica
6
Fysica van fluïda en zachte materie
6
Numerieke modellering
en benadering
6
Eindproject
3
Religie, zingeving en
levensbeschouwing
3
Profiel
±3
35
36
Masteropleidingen
■
Master in de fysica (E) (120 studiepunten)
Je verwerft de nodige vaardigheden om een functie als fysicus in de bedrijfswereld, in onderzoekslaboratoria of in het onderwijs uit te oefenen. De opleiding telt vier specialisatiemogelijkheden:
fysica op de femtometerschaal: kernfysica, vaste-stoffysica op nanometerschaal, theoretische fysica
en fysica van de zachte materie. Je kiest verder tussen een optie onderwijs (met het theoretische
gedeelte van de lerarenopleiding), een optie onderzoek en een optie professionalisering.
De masterproef vervolledigt je opleiding.
8 www.kuleuven.be/ma/mfysl
■
Master in de sterrenkunde (E) (120 studiepunten)
Sterrenkundig onderzoek is een uitgesproken internationale en multidisciplinaire activiteit.
De nadruk in deze master ligt op het ontwikkelen en toepassen van onderzoeksmethodes om
sterrenkundige waarnemingen in het kader van de astrofysica te vergaren, analyseren en
interpreteren. Daarbij komen technologische en theoretische aspecten aan bod.
Naast een beperkt pakket verplichte opleidingsonderdelen kun je je specialiseren in verschillende
deelgebieden van de sterrenkunde. Je kiest voor een optie onderwijs (met het theoretische deel
van de lerarenopleiding fysica of wiskunde), een optie onderzoek of een optie professionalisering.
8 www.kuleuven.be/ma/msterl
■
Master in de nanowetenschappen en de nanotechnologie (E) (120 studiepunten)
Na geschiktheidsonderzoek
Nanowetenschap staat voor de fundamentele wetenschap met atomaire bouwblokken en voor
de vorming van complexe macrosystemen, uniek in hun werking en met nieuwe functionaliteiten,
gebaseerd op hun moleculaire en atomaire eigenschappen. Dit interdisciplinaire programma
combineert opleidingsonderdelen vanuit de toegepaste biologie, basiswetenschappen, materiaalwetenschappen en elektronica. De master richt zich op studenten met een brede interesse in de
basiswetenschappen en de technologie en met een actieve belangstelling voor nieuwe toepassingen
in de micro- en nanotechnologie voor ICT-toepassingen.
8 www.kuleuven.be/ma/mnnnl
■
Master in de statistiek (E) (120 studiepunten)
Zie ► p. 60
■
Master in de chemie, na minor chemie (E) (120 studiepunten)
Zie ► p. 24
■
Master of Biophysics, Biochemistry and Biotechnology, na minor biowetenschappen
(120 studiepunten)
8 www.kuleuven.be/ma/mbbbl
(E) De opleiding wordt ook in het Engels aangeboden.
*
De omvang van deze masteropleiding kan in de toekomst vermeerderen van 60 naar 120 studiepunten.
FYSICA
■
Master in de wiskunde, na minor wiskunde (E) (120 studiepunten)
Zie ► p. 60
■
Master in de toegepaste informatica, na minor informatica en voorbereidingsprogramma
(60 studiepunten)*
Zie ► p. 48
Loopbaan
Fysici werken in de meest diverse sectoren. Traditioneel kan zowat de helft van de afgestudeerde fysici
terecht in het wetenschappelijk onderzoek. Ze doen dit niet alleen om te doctoreren, maar ook om
onderzoek te verrichten in nationale en internationale onderzoeksinstellingen en in overheids- en
bedrijfslaboratoria. Daarnaast is de nood aan leerkrachten wetenschappen in het onderwijs groot.
Omdat je tijdens je bacheloropleiding in meerdere basiswetenschappen een brede vorming genoot, ben je
goed voorbereid om je wetenschappelijke vorming en attitudes mee te geven aan de volgende generatie.
Een belangrijke taak!
Ook in de industrie vinden fysici hun weg. Door hun sterke analysevaardigheden te combineren met
een praktische instelling stonden ze mee aan de wieg van de informaticasector. Diezelfde kwaliteiten
worden bovendien nog steeds gewaardeerd in de commerciële dienstensector, bij de overheid en in
internationale organisaties. In het bedrijfsleven zelf lopen de wegen van natuurkundigen dikwijls samen
met die van burgerlijk ingenieurs, informatici en wiskundigen. Een speciaal geval vormen de fysici die zich
bijkomend vormen om specifieke functies in de medische sector uit te oefenen. Ook hier worden steeds
meer gevorderde fysische technieken ingezet, zowel voor therapeutisch als voor diagnostisch onderzoek.
Je merkt het: als afgestudeerde fysicus ben je niet alleen specialist in je ‘eigen’ discipline.
Door de interdisciplinaire aanpak van je studies heb je ook een grondige kennis van andere
wetenschappen. Die brede vorming is een absolute troef op de arbeidsmarkt.
37
38
39
Informatica
Beginprofiel
42
Eindprofiel
43
Bacheloropleiding
45
■
45
46
■
Opbouw
Studieprogramma
Masteropleidingen
48
Loopbaan
49
40
Informatica
Onderstaand schema schetst je studietraject van beginnende bachelor tot afgestudeerde master,
en de verschillende mogelijkheden tijdens dat traject.
Bacheloropleiding
Kortrijk
Bachelor in de informatica (180 sp.)
Beginprofiel
►
p. 42
Fase 1
Fase 2
►
p. 45
Fase 3
Profielkeuze
Aanvullende
keuze
Studiebegeleiding ► p. 123
►
p. 132
►
p. 134
p. 43
INFORMATICA
Eindprofiel
►
Masteropleidingen
Leuven
Master in de ingenieurswetenschappen:
computerwetenschappen (120 sp.)
►
p. 48
Specialisatie
software
engineering
Specialisatie
computationele
informatica
Specialisatie
gedistribueerde
systemen
Specialisatie
artificiële
intelligentie
Specialisatie
veilige
software
Specialisatie
mens-machine
communicatie
Master in de toegepaste informatica (60 sp.)*
Specialisatie
softwareontwikkeling en
gedistribueerde
systemen
Specialisatie
multimedia
Andere masteropleidingen
►
p. 48
Specialisatie
artificiële
intelligentie
►
p. 48
Internationale ervaring ► p. 125
* De omvang van deze masteropleiding kan in de toekomst vermeerderen van 60 naar 120 studiepunten.
41
42
Beginprofiel
Is informatica iets voor jou?
• Je bent een geboren wetenschapper (herken jezelf op ► p. 140).
• Je hebt interesse en aanleg voor het analyseren en het structureren van problemen en voor
het creatief bedenken van oplossingen ervoor. Moet je een computer uit elkaar kunnen halen en
daarna weer in elkaar kunnen knutselen? Neen. De hardware is natuurlijk wel een element waarmee
de informaticus rekening moet houden. Het is tenslotte zijn werktuig. Enige kennis over de werking
en de mogelijkheden van de apparatuur is dus nuttig en tot op zekere hoogte nodig.
• Je kunt je nauwkeurig uitdrukken en je kunt abstract, methodisch en ordelijk denken en werken.
• Een wiskundige aanleg en belangstelling zijn nodig om naar oplossingen te zoeken en ze
te formuleren. Het oplossen van problemen is voor jou een echte uitdaging.
• Je hebt in de laatste twee jaar van het secundair onderwijs bij voorkeur een richting met zes uur
wiskunde gevolgd, het liefst in combinatie met fysica.
• Daarnaast worden in de informatica ook communicatievaardigheden sterk gewaardeerd.
Een informaticus moet immers vaak met veel mensen kunnen overleggen zonder in een technisch
jargon te vervallen. Voorkennis informatica kan nuttig zijn, maar is zeker niet nodig. Een goede kennis
van het Engels is ook mooi meegenomen.
INFORMATICA
Eindprofiel
Vanuit je toegenomen kennis en vaardigheden heb je je eigen kijk op de wereld ontwikkeld.
Daardoor kun je binnen het vakgebied informatica je eigen bijdrage leveren.
• Je hebt een brede wetenschappelijke vorming en de kennis en vaardigheden om
als wetenschapper een actieve rol in de maatschappij op te nemen.
• Je beschikt over parate en actieve kennis van de architectuur, opbouw en werking van
computersystemen, van besturingssystemen en van computernetwerken.
• Je beheerst de principes en technieken van het ontwerpen en testen van softwaresystemen
en van hun specificatie en implementatie.
• Je hebt inzicht in de verschillende klassen van programmeertalen en hun uitvoeringsmechanismen
en in belangrijke gegevensstructuren en algoritmen.
• Je beheerst technieken, methodes en talen voor het gebruik, het ondervragen, het beheer en
het ontwikkelen van gegevensbanken en informatiesystemen.
• Je hebt kennis en inzicht in de theoretische grondslagen van de informatica.
• Je hebt je gespecialiseerd in een van de domeinen van de informatica: gedistribueerde systemen,
veilige software, artificiële intelligentie, software engineering, mens-machine communicatie of
computationele informatica.
• Je blijft graag bij in de snel ontwikkelende sector van IT.
• Je kunt abstract en analytisch denken, bestaande werkelijkheden modelleren en nieuwe modellen
ontwerpen en formaliseren.
• Je kunt in teamverband werken.
43
44
Ken je deze onderwijstermen al?
■
Opleidingsonderdeel
Officiële term voor ‘vak’
■
Opleiding
Verzameling van opleidingsonderdelen.
Er zijn bachelor- en masteropleidingen.
De bacheloropleiding gaat altijd vooraf
aan de masteropleiding.
■
Studiepunt
Drukt het aandeel van een opleidingsonderdeel binnen de totale opleiding uit:
een opleidingsonderdeel van 6 studiepunten
weegt dus zwaarder door dan een van 3.
Eén studiepunt komt overeen met 25 tot
30 uur studietijd: voorbereidingen maken,
college of practicum volgen, stage lopen,
opdrachten maken, examens afleggen …
■
Opleidingsfase
Een opleiding bestaat uit fases van
een bepaalde hoeveelheid studiepunten.
Zo bestaat een bacheloropleiding altijd uit drie
fases van telkens ongeveer 60 studiepunten;
de totale opleiding beslaat altijd 180 studiepunten. Een masteropleiding bestaat uit
minstens één fase van 60 studiepunten.
INFORMATICA
Bacheloropleiding
De informatica (ook wel computerwetenschappen genoemd) verwerkt gegevens door gebruik te maken
van computers. De belangrijkste taak van een universitair gevormde informaticus is het beheersen
van complexiteit. Die complexiteit situeert zich op verschillende vlakken: het op te lossen probleem,
de hulpmiddelen en werktuigen, de interface naar de gebruiker, en de economische, juridische en
technologische mogelijkheden en vereisten.
De opleiding informatica kenmerkt zich door een fundamenteel wetenschappelijke aanpak en een
algemene visie. Op die manier evolueren afgestudeerden altijd mee in een snel veranderend domein.
Een universitaire bachelor in de informatica is wetenschappelijk gevormd en moet bekwaam zijn
zelfstandig nieuwe informaticaproblemen op te lossen, informatiesystemen zoals databanken en
computernetwerken te ontwerpen en te beheren, geavanceerde software te ontwerpen, nieuwe
informatietechnologie in onderwijs en vorming te integreren en artificiële intelligentie te ontwikkelen.
Tal van andere wetenschappen vallen terug op de informatica. Een informaticus kan het zich dus
niet veroorloven om alleen met zijn eigen vakgebied bezig te zijn.
Opbouw
De eerste opleidingsfase is nagenoeg gemeenschappelijk. Vanaf de tweede fase kun je je opleidingsonderdelenpakket meer naar eigen interesse invullen. Meer info over de opbouw van de opleiding
vind je op ► p. 131.
Verkorte en schakelprogramma’s
Wie een professionele bachelor in de toegepaste informatica of in de elektronica-ICT behaalde,
kan via een verkort programma (120 sp.) bachelor in de informatica worden.
Er is ook een schakelprogramma naar de master in de informatica (120 sp.) en naar de master
in de toegepaste informatica (60 sp.).
8 www.kuleuven-kulak.be/onderwijs
45
46
Studieprogramma
Meer info over de opleidingsonderdelen vind je vanaf ► p. 115. Je krijgt er een omschrijving van
alle opleidingsonderdelen van de eerste opleidingsfase in de wetenschappen.
Voor een gedetailleerde beschrijving van de opleidingsonderdelen van de volledige bacheloropleiding
en voor het uurrooster:
8 www.onderwijsaanbod.kuleuven.be
Eerste fase
Tweede fase
Eerste semester
Derde semester
Structuur en organisatie
van computersystemen
8
6
Beginselen van programmeren
Informatica werktuigen
3
7
Inleiding tot de hogere wiskunde
Natuurkunde: mechanica
met technische toepassingen
3
Wiskundig redeneren
3
6
Fundamenten voor de informatica
6
Gegevensstructuren en algoritmen
6
5
Numerieke wiskunde
Profiel
Tweede semester
±4
Vierde semester
6
Objectgericht programmeren
Informatica werktuigen
Besturingssystemen
3
Algemene natuurkunde:
elektromagnetisme*
6
Gegevensbanken
6
Artificiële intelligentie
6
Computernetwerken
6
6
Lineaire algebra
5
Beleidsinformatiesystemen
Statistiek
5
Wetenschapscommunicatie
Technieken voor wiskundige analyse
3
Wijsbegeerte
3
Profiel
3
±4
* Als je tijdens de eerste fase het opleidingsonderdeel wiskunde en fysica: intensief oefenen van
de ingroeimodule opneemt, neem je algemene natuurkunde: elektromagnetisme pas in de tweede
fase op (zie ► p. 137).
INFORMATICA
■ Informatica
■ Ondersteuning
■ Algemene verbreding
■ Profiel
■ Aanvullende keuze
Derde fase
Vijfde semester
± 10
Aanvullende keuze
Algebraïsche structuren
en toepassingen
6
Automaten en berekenbaarheid
6
Software-ontwerp
3
5
Wetenschappelijke vorming
Profiel
±4
Zesde semester
± 11
Aanvullende keuze
6
Declaratieve talen
Software-ontwerp
Wetenschappelijke vorming
3
4
Religie, zingeving en
levensbeschouwing
3
Profiel
±3
47
48
Masteropleidingen
■
Master in de ingenieurswetenschappen: computerwetenschappen (120 studiepunten)
Deze master leidt je op tot ‘software-ingenieur’. Je bent expert in de ontwikkeling en het
professionele gebruik van computer- en informaticasystemen, en dit zowel in industriële sectoren
(productie, telecommunicatie, financiële sector), bij de overheid en de administratie, als voor diverse
toepassingen bedoeld voor de eindgebruiker (ontspanning, gezondheidszorg …). Je leert softwaresystemen specificeren, realiseren, testen, onderhouden en beheren.
Je leert ook rekening houden met verschillende eisen zoals functionaliteit, betrouwbaarheid, beveiliging,
aanpasbaarheid, efficiëntie en kostprijs. Naast een aantal verplichte opleidingsonderdelen kies je een
pakket keuzeopleidingsonderdelen in de domeinen gedistribueerde systemen, veilige software,
artificiële intelligentie, software engineering, mens-machine communicatie en computationele informatica.
8 www.kuleuven.be/ma/mingcwl
■
Master in de toegepaste informatica (60 studiepunten)
Deze master bereidt je voor op een loopbaan in de software-industrie. Kies je voor de optie
softwareontwikkeling en gedistribueerde systemen, dan bestudeer je geavanceerde technieken
voor de praktische ontwikkeling van complexe softwaresystemen. Kies je voor de optie multimedia,
dan leer je multimediale systemen bouwen en exploiteren. Je maakt ook kennis met de grafische
aspecten van computersystemen en met interfaces voor eindgebruikers. In de optie artificiële
intelligentie gaat de aandacht naar het bouwen van intelligente systemen, die onder meer moeten
kunnen omgaan met zeer grote hoeveelheden gegevens.
8 www.kuleuven.be/ma/mtil
■
Master in de statistiek (E) (120 studiepunten)
Zie ► p. 60
■
Master in het informatiemanagement (E) (60 studiepunten)*
8 www.kuleuven.be/ma/mimnl
■
Master in de bio-informatica, na minor biowetenschappen (E) (120 studiepunten)
8 www.kuleuven.be/ma/mbinfnl
(E) De opleiding wordt ook in het Engels aangeboden.
* De omvang van deze masteropleiding kan in de toekomst vermeerderen van 60 naar 120 studiepunten.
INFORMATICA
Loopbaan
Een universitaire informaticus heeft uitzicht op een brede waaier van loopbaanmogelijkheden waaronder
onderwijs, wetenschapscommunicatie, wetenschappelijk onderzoek, overheid, industrie en ontwikkelingssamenwerking. Softwarebureaus, telecommunicatiebedrijven, banken, verzekeringsinstellingen en
overheidsinstanties bieden je heel wat mogelijkheden. Je werkt er mee aan de ontwikkeling
van programmatuur en het ontwerp van informatiesystemen, je bent verantwoordelijk voor
het management van informatiserings- en automatiseringsprojecten of je doet er onderzoek naar
nieuwe toepassingen, methoden, concepten, algoritmen ... Daarnaast kun je met je diploma ook
in het secundair en hoger onderwijs terecht als leraar of docent.
49
50
51
Wiskunde
Beginprofiel
54
Eindprofiel
55
Bacheloropleiding
57
■
57
58
■
Opbouw
Studieprogramma
Masteropleidingen
60
Loopbaan
61
52
Wiskunde
Onderstaand schema schetst je studietraject van beginnende bachelor tot afgestudeerde master,
en de verschillende mogelijkheden tijdens dat traject.
Bacheloropleiding
Kortrijk
Bachelor in de wiskunde (180 sp.)
p. 54
Fase 1
p. 57
Fase 3
Profielkeuze
►
Beginprofiel
Fase 2
►
Aanvullende
keuze
Optie wiskunde
Studiebegeleiding ► p. 123
►
p. 132
►
p. 134
p. 55
WISKUNDE
Leuven
Master in de wiskunde (N/E) (120 sp.)
Optie
onderwijs
Optie
onderzoek
Andere masteropleidingen
Internationale ervaring ► p. 125
►
p. 60
Professionele
optie
►
p. 60
Eindprofiel
►
Masteropleidingen
53
54
Beginprofiel
Is wiskunde iets voor jou?
• Je bent een geboren wetenschapper (herken jezelf op ► p. 140).
• Je bent geïnteresseerd in modellen voor complexe vraagstukken en geboeid door wiskundige
puzzels en vraagstukken. Je voelt je aangetrokken tot de schoonheid en de efficiëntie van logisch
en analytisch denken.
• De mathematische taal vormt voor jou een uitdaging.
• Je gaat graag op zoek naar nieuwe, creatieve oplossingen en houdt van cijfers.
• Wiskunde is een abstract-formele wetenschap. Ze levert, als zelfstandige denkdiscipline, denkmodellen en oplossingsmethoden in heel uiteenlopende vakgebieden en toepassingsgebieden
(onder meer kansrekenen en statistiek, sterrenkunde, informatietheorie, econometrie). Je bent dan
ook graag cijfermatig bezig en je zoekt graag naar logische formele oplossingen.
• Om wiskunde te studeren, heb je een goede basiskennis nodig. Het liefst volgde je in het secundair
onderwijs een richting met zes of meer uur wiskunde in combinatie met fysica.
• Je beschikt over een logisch en analytisch denkvermogen en abstracte redeneringen en
ruimtelijke voorstellingen liggen je goed.
• Je kunt op een ordelijke wijze redeneringen opbouwen en blijft zoeken naar correcte oplossingen.
WISKUNDE
Eindprofiel
Vanuit je toegenomen kennis en vaardigheden heb je je eigen kijk op de wereld ontwikkeld.
Daardoor kun je binnen het vakgebied wiskunde je eigen bijdrage leveren.
• Je hebt een brede wetenschappelijke vorming en de kennis en vaardigheden om als
wetenschapper een actieve rol in de maatschappij op te nemen.
• Je hebt een grondige kennis van en inzicht in de basisbegrippen, -methoden en -technieken
van de wiskunde en haar deelgebieden: calculus, lineaire algebra, algebra, analyse, meetkunde,
kansrekening en statistiek, numerieke wiskunde, differentiaalvergelijkingen, fysisch toegepaste
wiskunde.
• Je hebt kennis verworven in een aantal meer gespecialiseerde deelgebieden van de wiskunde.
• Je hebt basiskennis van fysica en informatica.
• Je hebt verbredende kennis van een of meerdere andere wetenschapsgebieden (zoals fysica,
sterrenkunde, informatica, economie, wiskundige ingenieurstechnieken).
• Je begrijpt hoe deelgebieden van de wiskunde structureel samenhangen.
• Je bent in staat om de rol van de wiskunde te situeren in een bredere wetenschappelijke en
maatschappelijke context.
• Je hebt je je de wiskundig abstracte manier van denken eigen gemaakt en je kunt deze toepassen
in nieuwe situaties.
• Je beheerst de taal van de wiskunde en je kunt een wiskundige redenering begrijpen,
kritisch analyseren en zelf opbouwen.
• Je kunt je vanuit wetenschappelijke vragen een probleemstelling formuleren en omvormen naar
wiskundige taal en modellen. Je maakt gebruik van wiskundige technieken om de probleemstelling
kritisch te analyseren en hiervoor oplossingen uit te werken.
• Je kunt een wiskundeproject plannen, uitwerken en uitvoeren.
• Je kunt courante wiskundige software gebruiken voor wetenschappelijk rekenen (zoals Matlab
en Maple), statistische dataverwerking (R) en tekstverwerking (LaTeX).
55
56
Ken je deze onderwijstermen al?
■
Opleidingsonderdeel
Officiële term voor ‘vak’
■
Opleiding
Verzameling van opleidingsonderdelen.
Er zijn bachelor- en masteropleidingen.
De bacheloropleiding gaat altijd vooraf
aan de masteropleiding.
■
Studiepunt
Drukt het aandeel van een opleidingsonderdeel binnen de totale opleiding uit:
een opleidingsonderdeel van 6 studiepunten
weegt dus zwaarder door dan een van 3.
Eén studiepunt komt overeen met 25 tot
30 uur studietijd: voorbereidingen maken,
college of practicum volgen, stage lopen,
opdrachten maken, examens afleggen …
■
Opleidingsfase
Een opleiding bestaat uit fases van
een bepaalde hoeveelheid studiepunten.
Zo bestaat een bacheloropleiding altijd uit drie
fases van telkens ongeveer 60 studiepunten;
de totale opleiding beslaat altijd 180 studiepunten. Een masteropleiding bestaat uit
minstens één fase van 60 studiepunten.
WISKUNDE
Bacheloropleiding
Wiskunde is een onafhankelijke wetenschappelijke discipline, geassocieerd met eigen diepgaande
problemen in de wiskunde zelf en met meermaals zeer onverwachte, maar belangrijke doorbraken.
Wiskundigen worden zowel door de interne schoonheid van de discipline aangesproken, als door de
toepassingskracht van deze ‘taal van alle wetenschappen’. Alhoewel de historische band met veel
aspecten van de fysica groot is en blijft, vindt de wiskunde de jongste decennia steeds nieuwe
toepassingen en toepassingsgebieden, bijvoorbeeld in de computerindustrie, in de cryptosystemen,
voor het beheersen van de complexiteit van tal van problemen, in de linguïstiek, voor het berekenen van
prijzen van financiële en verzekeringsproducten, in de biologie en in de wiskundige ingenieurstechnieken.
Door onder meer de uitbouw van de statistiek en de lineaire algebra konden ook de sociale
wetenschappen (steekproeftrekking, opinieonderzoek), de economische wetenschappen
(marktanalyse, econometrie), de taalwetenschappen (grammatica), de biowetenschappen
(klinische studies, biomodellering) en de informatica (cryptografie) van de wiskunde profiteren.
De bacheloropleiding wiskunde richt zich op studenten met een duidelijke belangstelling en motivatie
voor een of meerdere van die aspecten. De belangrijke wiskundige disciplines, namelijk analyse, algebra
en meetkunde, komen ruim aan bod en vormen een fundament voor zowel meer toepassingsgerichte
disciplines als voor de gevorderde zuivere wiskunde.
Ook statistiek, informatica en basisfysica behoren tot je studiepakket. Je hebt ruimschoots de keuze uit
andere verbredingsopleidingsonderdelen, waaronder meerdere economische of meer technologische
opleidingsonderdelen. Via projectpractica wordt het persoonlijk analyseren en oplossen van problemen
gestimuleerd en maak je kennis met schriftelijk en mondeling rapporteren en presenteren. Het tekstzetsysteem LaTeX en wiskundige software zoals Maple en MatLab behoren tot de vaste werkinstrumenten
van elke student wiskunde.
Opbouw
De eerste fase is nagenoeg gemeenschappelijk. Vanaf de tweede fase kun je je opleidingsonderdelenpakket meer naar eigen interesse invullen. Meer info over de opbouw van de opleiding vind je op ► p. 131.
Twinbachelor wiskunde-fysica
Wie in de eerste opleidingsfase wiskunde uitblinkt of wie veel interesse in de fysica heeft, kan voor een
dubbel bachelordiploma in de wiskunde en de fysica gaan. De verplichte opleidingsonderdelen van
de bachelor in de wiskunde en de fysica worden gecombineerd en je moet slechts één bachelorproef
maken. Het volledige studiepakket bedraagt ongeveer 210 studiepunten, wat overeenkomt met een
studieverlenging van ongeveer een semester. Door het gespreid opnemen van een groter pakket studiepunten kun je dit dubbel bachelordiploma eventueel sneller (bijvoorbeeld zelfs in drie jaar) behalen.
De twinbachelor kun je behalen door in je bacheloropleiding wiskunde de hele keuzeruimte in te vullen
met opleidingsonderdelen fysica (traject naar twinbachelor wiskunde en fysica). Kies je voor dit traject,
dan kun je na je bachelor in de wiskunde aansluiten op de rechtstreekse masteropleiding of instromen
in de master in de fysica.
57
58
Studieprogramma
Meer info over de opleidingsonderdelen vind je vanaf ► p. 115. Je krijgt er een omschrijving van
alle opleidingsonderdelen van de eerste opleidingsfase in de wetenschappen.
Voor een gedetailleerde beschrijving van de opleidingsonderdelen van de volledige bacheloropleiding
en voor het uurrooster:
8 www.onderwijsaanbod.kuleuven.be
Eerste fase
Tweede fase
Eerste semester
Derde semester
7
Inleiding tot de hogere wiskunde
8
Differentiaalvergelijkingen
Wiskundig redeneren
3
Analyse II
6
Algebraïsche structuren*
3
Meetkunde I
6
6
Algemene natuurkunde: mechanica
Probleemoplossen
en ontwerpen, deel 1
Toepassingen van
algebraïsche structuren
5
Beginselen van programmeren
5
Numerieke wiskunde
3
Profiel
Tweede semester
3
±4
Vierde semester
9
Wiskundige analyse I
7
Algebra I
Lineaire algebra
5
Statistische modellen en
data-analyse
6
Statistiek
5
Complexe analyse
6
Technieken voor wiskundige analyse
3
Algemene natuurkunde:
elektromagnetisme, golven en optica
Wijsbegeerte
9
3
Inleiding tot de kwantummechanica
3
Wetenschapscommunicatie
3
Profiel
±4
* Als je tijdens de eerste fase het opleidingsonderdeel wiskunde en fysica: intensief oefenen uit de ingroeimodule opneemt, neem je algebraïsche structuren pas in de tweede bachelorfase op (zie ► p. 137).
WISKUNDE
■ Wiskunde
■ Ondersteuning
■ Algemene verbreding
■ Profiel
■ Aanvullende keuze
Derde fase
Vijfde semester
± 10
Aanvullende keuze
Algebra II
6
Meetkunde II
6
Bachelorproef
Profiel
3
±4
Zesde semester
± 11
Aanvullende keuze
Wiskundige statistiek
6
Numerieke modellering
en benadering
6
Bachelorproef
3
Religie, zingeving en
levensbeschouwing
3
Profiel
±4
59
60
Masteropleidingen
■
Master in de wiskunde (E) (120 studiepunten)
In deze Nederlands- of Engelstalige masteropleiding kies je ofwel voor het profiel zuivere wiskunde,
ofwel voor het profiel toegepaste wiskunde. In de zuivere wiskunde verdiep je je in de kennis van
algebra, analyse en meetkunde. In de toegepaste wiskunde staan statistiek, fysisch toegepaste
wiskunde en numerieke wiskunde centraal.
Naast je keuze voor het profiel zuivere of toegepaste wiskunde kies je een van de volgende drie opties.
• Optie onderwijs
Je volgt 30 studiepunten aan opleidingsonderdelen uit de specifieke lerarenopleiding wiskunde.
• Optie onderzoek
Je volgt 30 studiepunten gespecialiseerde wiskunde, met onder andere gevorderde opleidingsonderdelen en seminaries die een inleiding bieden tot hedendaags onderzoek in de wiskunde.
• Professionele optie
Je kiest 30 studiepunten aan opleidingsonderdelen uit diverse domeinen zoals financiën, ICT,
economie, modellering en talen.
Gaandeweg ontwikkel je je tot een kritische wetenschapper, gegeerd in het bedrijfsleven,
het onderwijs en het wetenschappelijk onderzoek.
De masterproef (eindwerk) tijdens de laatste opleidingsfase is de kroon op het werk.
Je levert er een originele bijdrage tot het hedendaagse onderzoek in de wiskunde mee.
8 www.kuleuven.be/ma/mwiskl
■
Master in de ingenieurswetenschappen: wiskundige ingenieurstechnieken
(120 studiepunten)
Wie in de bacheloropleiding het profiel technologie koos (en een paar extra keuzeopleidingsonderdelen) kan deze master rechtstreeks volgen. Je leert wiskundige technieken gebruiken voor
de studie van industriële of ingenieursrelevante problemen. Een stevige kernopleiding van 45 studiepunten wordt aangevuld met minstens 24 studiepunten uit minstens twee profielen (industriële
procescontrole, datamining, beeldverwerking, scientific computing en simulatie, cryptografie).
De masterproef en een verbredende keuze vervolledigen de opleiding.
8 www.kuleuven.be/ma/mingwil
■
Master in de statistiek (E) (120 studiepunten)
Je hebt de keuze uit verschillende specialisaties. Daarbinnen is telkens een onderzoeksoptie of
een optie professionalisering. De specialisatierichtingen zijn biometrie, statistiek in de sociale,
gedrags- en pedagogische wetenschappen, businessstatistiek, industriële statistiek, en algemene
statistische methodologie.
Je kunt ook kiezen voor statistiek en onderwijs, en daarbinnen het theoretische gedeelte van
de lerarenopleiding wiskunde volgen.
8 www.kuleuven.be/ma/mstatnl
WISKUNDE
■
Master in de fysica, na minor fysica of sterrenkunde (E) (120 studiepunten)
Zie ► p. 36
■
Master in de toegepaste informatica, na minor informatica (60 studiepunten)*
Zie ► p. 48
■
Master in de sterrenkunde, na minor fysica of sterrenkunde (E) (120 studiepunten)
Zie ► p. 36
■
Master in de verzekeringen (60 studiepunten)*
8 www.kuleuven.be/ma/mverzl
■
Master in de bio-informatica, na minor biowetenschappen (E) (120 studiepunten)
8 www.kuleuven.be/ma/mbinfnl
(E) De opleiding wordt ook in het Engels aangeboden.
* De omvang van deze masteropleiding kan in de toekomst vermeerderen van 60 naar 120 studiepunten.
Loopbaan
Door het fundamentele karakter van de opleiding in combinatie met de interdisciplinariteit ontbreekt
het je niet aan loopbaanuitwegen. Zowel op nationale als Europese schaal is er een stijgend tekort aan
basiswetenschappers, waaronder wiskundigen. Vanuit het onderwijs is er een groeiende vraag naar
wiskundigen. Al in het secundair, maar ook in het hoger onderwijs, levert de leerkracht of docent
wiskunde een belangrijke vormende bijdrage. Er zijn momenteel onvoldoende wiskundigen om de
noden van het onderwijs adequaat op te vangen. Veel wiskundigen trekken naar het bedrijfsleven,
de informaticasector of het bank- en verzekeringswezen.
Heel wat afgestudeerden opteren om verder wetenschappelijk onderzoek te doen en een doctoraat
voor te bereiden.
Als statisticus word je bijvoorbeeld tewerkgesteld in een onderzoeksomgeving, in de industrie of bij
banken of overheidsdiensten. Afhankelijk van je specialisatie ben je betrokken bij het design van klinische
onderzoeken, de ondersteuning van biomedisch onderzoek, de begeleiding van het onderzoek naar
nieuwe geneesmiddelen, het opzetten van psychologische tests en onderzoeken, risicoanalyse in de
financiële wereld, statistische analyse voor kwaliteitscontrole, ontwikkeling van statistische software ...
61
62
63
Optie biochemie
en biotechnologie
Beginprofiel
66
Eindprofiel
67
Bacheloropleiding
69
■
69
70
■
Opbouw
Studieprogramma
Masteropleidingen
72
Loopbaan
73
64
Optie biochemie en biotechnologie
Onderstaand schema schetst je studietraject van beginnende bachelor tot afgestudeerde master,
en de verschillende mogelijkheden tijdens dat traject.
Bacheloropleiding
Kortrijk
Deel van bachelor in de biologie (180 sp.)
Deel van bachelor in de chemie (180 sp.)
Fase 2
►
p. 69
p. 69
Fase 3
Beginprofiel
►
p. 66
Fase 1
►
Profielkeuze
Aanvullende
keuze
Optie biochemie en biotechnologie
Studiebegeleiding ► p. 123
►
p. 132
►
p. 134
p. 67
OPTIE BIOCHEMIE EN BIOTECHNOLOGIE
Leuven
Master in de biochemie en de biotechnologie (120 sp.)
Optie
onderwijs
Optie
onderzoek
►
p. 72
Professionele
optie
Master of Biophysics, Biochemistry and Biotechnology
(120 sp.)
►
p. 72
Andere masteropleidingen
►
p. 72
Internationale ervaring ► p. 125
Eindprofiel
►
Masteropleidingen
65
66
Beginprofiel
Is biochemie en biotechnologie iets voor jou?
• Je bent een geboren wetenschapper (herken jezelf op ► p. 140).
• Je bent geïnteresseerd in biologische fenomenen op moleculair niveau. Je hebt belangstelling
voor de creatie van nieuwe moleculen met biologische relevantie.
• Biochemie is een wetenschap die zich situeert op het grensgebied van de biologie, de chemie en
de fysica. Je bent bijgevolg ook in al deze gebieden geïnteresseerd en je wil deze wetenschappen
met elkaar combineren.
• Kies je voor een optie biochemie en biotechnologie, dan heb je een degelijke basis op het vlak
van natuurwetenschappen met inbegrip van wiskunde.
• Vermits je graag in een labo werkt, zijn nauwkeurigheid, doorzettingsvermogen, handigheid en
observatievermogen belangrijke eigenschappen.
OPTIE BIOCHEMIE EN BIOTECHNOLOGIE
Eindprofiel
Vanuit je toegenomen kennis en vaardigheden heb je je eigen kijk op de wereld ontwikkeld.
Daardoor kun je binnen het vakgebied biochemie en biotechnologie je eigen bijdrage leveren.
• Je hebt een brede wetenschappelijke vorming en de kennis en vaardigheden om
als wetenschapper een actieve rol in de maatschappij op te nemen.
• Je hebt een brede fundamentele kennis van en inzicht in de basiswetenschappen biologie,
chemie, fysica en wiskunde.
• Je beschikt over een grondig begrip van de moleculaire biowetenschappen biochemie, moleculaire
biologie, genetica, celbiologie, fysiologie, immunologie en bio-informatica, en je beheerst de relevante
courant gebruikte technieken.
• Je hebt inzicht in de structuur, reactiviteit en functie van biomoleculen, hun bouw en hun werking
in de cel en in de natuurlijke processen die plaatsgrijpen op niveau van cel, weefsel en organisme.
• Je bent handig in het gebruik van publieke sequentie- en structuurdatabanken.
• Je kunt zelfstandig biochemische en biotechnologische experimenten ontwerpen en uitvoeren.
• Je hebt een onderzoeksattitude die rekening houdt met de chemische en biologische veiligheid
van mens en omgeving.
• Je kunt analytisch en conceptueel denken en je kennis creatief integreren in de oplossing van
een complex probleem.
• Je kunt zelfstandig werken en bent in staat om zelfstandig bij te blijven in een discipline in volle evolutie.
67
68
Ken je deze onderwijstermen al?
■
Opleidingsonderdeel
Officiële term voor ‘vak’
■
Opleiding
Verzameling van opleidingsonderdelen.
Er zijn bachelor- en masteropleidingen.
De bacheloropleiding gaat altijd vooraf
aan de masteropleiding.
■
Studiepunt
Drukt het aandeel van een opleidingsonderdeel binnen de totale opleiding uit:
een opleidingsonderdeel van 6 studiepunten
weegt dus zwaarder door dan een van 3.
Eén studiepunt komt overeen met 25 tot
30 uur studietijd: voorbereidingen maken,
college of practicum volgen, stage lopen,
opdrachten maken, examens afleggen …
■
Opleidingsfase
Een opleiding bestaat uit fases van
een bepaalde hoeveelheid studiepunten.
Zo bestaat een bacheloropleiding altijd uit drie
fases van telkens ongeveer 60 studiepunten;
de totale opleiding beslaat altijd 180 studiepunten. Een masteropleiding bestaat uit
minstens één fase van 60 studiepunten.
OPTIE BIOCHEMIE EN BIOTECHNOLOGIE
Bacheloropleiding
Je bestudeert de structuur, de reacties en de functie van biomoleculen, de structuur van de cel,
de processen die er plaatsgrijpen, de celcyclus, de integratie tot organen en organismen.
Je leert de technieken beheersen die nodig zijn om biomoleculen te produceren, te analyseren en
te manipuleren. De opleiding sluit onmiddellijk aan bij de meest recente ontwikkelingen in de bioinformatica, de computermodellering, en de genoom- en proteoomanalyse. Naast een grondige
theoretische vorming krijg je ook een degelijke praktische opleiding zowel in het laboratorium
als aan de computer.
Deze optie heeft in beide bachelors (biologie en chemie) dezelfde finaliteit: je hebt rechtstreeks toegang
tot de master in de biochemie en de biotechnologie. In vergelijking met de bachelor in de biologie,
legt het traject via de bachelor in de chemie een grotere klemtoon op wiskundige vaardigheden en fysica,
waar via de bachelor in de biologie een bredere basis aan opleidingsonderdelen biologie aan bod komt.
Opbouw
De eerste opleidingsfase is nagenoeg gemeenschappelijk. Vanaf de tweede fase kun je je opleidingsonderdelenpakket meer naar eigen interesse invullen. Meer info over de opbouw van een
doorstroomopleiding vind je op ► p. 136.
69
70
Studieprogramma
SP.: studiepunten
SEM.: semester
Voor een gedetailleerde beschrijving van de opleidingsonderdelen van de volledige bacheloropleiding
en voor het uurrooster:
8 www.onderwijsaanbod.kuleuven.be
Eerste fase
OPLEIDINGSONDERDEEL
SP.
SEM.
VIA DE BACHELOR IN DE BIOLOGIE
Wiskunde
■
Biofysica
■
Dierkundige biologie*
■
Plantkundige biologie 1*
5
8
6
6
1
1
2
2
VIA DE BACHELOR IN DE CHEMIE
Inleiding tot de hogere wiskunde
■
Algemene natuurkunde: mechanica
■
Algemene natuurkunde: elektromagnetisme, golven en optica
■
Lineaire algebra
7
6
9
5
1
1
2
2
GEMEENSCHAPPELIJKE OPLEIDINGSONDERDELEN
Celbiologie
■
Bio-organische chemie**
■
Grondslagen van de chemie
■
Biochemie
■
Geologie**
■
Wijsbegeerte
■
Veiligheid en laboratoriumpraktijk
3
6
9
6
6
3
3
1
1
1
2
2
2
2
■
■
■
*
Deze opleidingsonderdelen zijn gemeenschappelijk, maar komen binnen de bacheloropleiding chemie
pas aan bod in de tweede fase.
**
Als je tijdens de eerste fase het opleidingsonderdeel wiskunde en fysica: intensief oefenen van de ingroeimodule
opneemt, neem je bio-organische chemie of geologie pas in de tweede fase op (zie p. 137).
OPTIE BIOCHEMIE EN BIOTECHNOLOGIE
Tweede fase
OPLEIDINGSONDERDEEL
SP.
SEM.
VIA DE BACHELOR IN DE BIOLOGIE
■
Genetica
■
Microbiologie
■
Analytische biochemie
■
Diversiteit van wieren, schimmels en planten
■
Straling en biofysica
4
5
5
6
10
1
1
1
2
2
VIA DE BACHELOR IN DE CHEMIE
■
Organische chemie
■
Analytische basistechnieken
■
Plantkundige biologie 1*
■
Dierkundige biologie*
■
Moleculaire architectuur
6
6
6
6
4
1
1
2
2
2
GEMEENSCHAPPELIJKE OPLEIDINGSONDERDELEN
■
Statistiek en data-analyse
■
Moleculaire biologie
■
Dynamische biochemie
■
Geïntegreerd practicum
■
Wetenschapscommunicatie
■
Opleidingsonderdelen afhankelijk van gekozen profiel
5
5
5
5
3
10
1
1
2
1 en 2
2
1 en 2
* Deze opleidingsonderdelen zijn gemeenschappelijk, maar komen binnen de bacheloropleiding chemie
pas aan bod in de tweede fase.
Derde fase
OPLEIDINGSONDERDEEL
SP.
SEM.
GEMEENSCHAPPELIJKE OPLEIDINGSONDERDELEN
■
Immunologische biotechnologie
■
Chemische thermodynamica
■
Spectroscopische technieken
■
Bio-informatica en modellering
■
Religie, zingeving en levensbeschouwing
■
Bachelorproef
■
Opleidingsonderdelen afhankelijk van gekozen profiel
■
Aanvullende keuze (buitenlands studieverblijf, projectstage of minor)
5
5
6
5
3
6
5
21
1
1
2
2
2
1 en 2
1 en 2
1 en 2
71
72
Masteropleidingen
■
Master in de biochemie en de biotechnologie (120 studiepunten)
Je wordt getraind om zelfstandig problemen in verband met het moleculair-chemische gedrag van
levende organismen aan te pakken. Je bestudeert grondig de eigenschappen van biomoleculen,
hun activiteiten, hun interacties met andere moleculen op cellulair en hoger niveau en hun structuurfunctierelaties.
Je raakt ook vertrouwd met de analyse van biomoleculen zoals dat gebeurt in genoom- en
proteoomanalyse. Je leert databanken raadplegen en gebruiken, en strategieën ontwikkelen om
problemen te onderzoeken.
Geregeld moet je problemen en mogelijke oplossingen rapporteren en presenteren aan je
collega’s. Je leert in groep werken en nieuwe inzichten in je vakgebied analyseren en verwerken.
Je kiest voor een van de drie finaliteiten die je voorbereiden op een specifiek beroep. In de optie
onderwijs, waarin het theoretische deel van de lerarenopleiding is opgenomen, kun je je kwaliteiten
als leraar ontplooien. Kies je voor de optie onderzoek, dan behoort een onderzoeksstage van een
semester in een onderzoeksinstelling buiten de KU Leuven tot de mogelijkheden. Ambieer je een
carrière in de privésector of bij de overheid, dan is de professionele optie het meest aangewezen.
Deze finaliteit omvat een stage van een semester in een biotechbedrijf.
8 www.kuleuven.be/ma/mbbl
■
Master in de biologie, na bachelor in de biologie (E) (120 studiepunten)
Zie ► p. 12
■
Master in de chemie, na bachelor in de chemie (E) (120 studiepunten)
Zie ► p. 24
■
Master of Biophysics, Biochemistry and Biotechnology (120 studiepunten)
8 www.kuleuven.be/ma/mbbbl
■
Master in de bio-ingenieurswetenschappen: milieutechnologie (120 studiepunten)
8 www.kuleuven.be/ma/mbiwml
■
Master in de bio-informatica, na minor (E) (120 studiepunten)
8 www.kuleuven.be/ma/mbinfnl
■
Master in de biomedische wetenschappen, na schakelprogramma (E) (120 studiepunten)
8 www.kuleuven.be/ma/mbwl
(E) De opleiding wordt ook in het Engels aangeboden.
OPTIE BIOCHEMIE EN BIOTECHNOLOGIE
Loopbaan
Als afgestudeerde biochemicus en biotechnoloog beschik je over een grondige kennis van een aantal
basiswetenschappen en van diverse disciplines van biochemie, celbiologie en technologie, fysiologie,
immunologie ... Daarnaast heb je ook inzicht verworven in de biodiversiteit. Je kunt een strategie
opstellen om moleculaire aspecten van een biologisch probleem te onderzoeken en op te lossen.
Je raadpleegt databanken, je produceert, analyseert en manipuleert biomoleculen. Dat zijn allemaal
vaardigheden die je erg gegeerd maken op de arbeidsmarkt. Als afgestudeerde master in de biochemie
en de biotechnologie kun je onder andere terecht in biotechnologische en farmaceutische bedrijven,
onderzoeksinstellingen, openbare diensten of de tweede en derde graad van het secundair onderwijs.
Een kort overzicht van diensten en sectoren waar je je biochemische vaardigheden kunt toepassen:
de gezondheidssector (bijvoorbeeld voor de ontwikkeling van antibiotica, vaccins, groeihormonen,
enzymen, kunstbloed, in-vitrofertilisatie), de agrarische sector (veredeling van gewassen en rassen,
productie van groeiregulatoren, veevoeders en meststoffen ...), de voedings- of levensmiddelensector
(fermentatie, productie van additieven, vitamines, suikers, gist, bier, yoghurt ...), de energiesector
(energieconversie van biomassa, bioconversie van afvalstoffen tot methanol en waterstof ...) en de
milieusector (afbraak van vervuilende stoffen, recuperatie en recyclage van gebruikte materialen of afval,
zuivering van water ...). Er werken ook vele biochemici in de laboratoria van de Faculteit Geneeskunde.
73
74
75
Optie bio-ingenieurswetenschappen
Beginprofiel
78
Eindprofiel
79
Bacheloropleiding
81
■
81
84
■
Opbouw
Studieprogramma
Masteropleidingen
86
Loopbaan
88
76
Optie bio-ingenieurswetenschappen
Onderstaand schema schetst je studietraject van beginnende bachelor tot afgestudeerde master,
en de verschillende mogelijkheden tijdens dat traject.
Bacheloropleiding
Kortrijk
Beginprofiel
►
p. 78
Deel van bachelor in de chemie (120 sp.)
Fase 1
Fase 2
Optie bio-ingenieurswetenschappen
Leuven
Bachelor in de bioingenieurswetenschappen
► p. 81
(60 sp.)
Fase 3
Niet-bindende optie
• Biosysteemtechniek
• Cel- en
gentechnologie
• Katalytische
technologie
• Landbeheer
• Landbouwkunde
• Levensmiddelen-
technologie
• Milieutechnologie
Studiebegeleiding ► p. 123
p. 79
OPTIE BIO-INGENIEURSWETENSCHAPPEN
BIOLOGIE
Leuven
Master in de bio-ingenieurswetenschappen (120 sp.)
►
p. 86
►
p. 86
• Biosysteemtechniek
• Cel- en gentechnologie
• Katalytische technologie
• Landbeheer
• Landbouwkunde
• Levensmiddelentechnologie
• Milieutechnologie
Andere masteropleidingen
Internationale ervaring ► p. 125
Eindprofiel
►
Masteropleidingen
77
78
Beginprofiel
Is bio-ingenieurswetenschappen iets voor jou?
• Je bent een geboren wetenschapper (herken jezelf op ► p. 140).
• Je bent ingenieurtechnisch georiënteerd, maar je wil tegelijkertijd ook biologische aspecten in
je studiedomein integreren.
• Je wil nieuwe technologieën ontwikkelen.
• Je wil later een duurzame, gezonde, welvarende samenleving uitbouwen waarin men respect heeft
voor al wat leeft.
• In het zesde jaar volgde je het best zes uur wiskunde per week, in combinatie met fysica en chemie.
• Je kunt analytisch, synthetisch en probleemoplossend denken of je wil je dat eigen maken.
• Inventiviteit, creativiteit, zelfstandigheid en teamgeest zijn eigenschappen die we van jou verwachten.
OPTIE BIO-INGENIEURSWETENSCHAPPEN
Eindprofiel
Vanuit je toegenomen kennis en vaardigheden heb je je eigen kijk op de wereld ontwikkeld.
Daardoor kun je binnen het vakgebied bio-ingenieurswetenschappen je eigen bijdrage leveren.
Je bent een ingenieur die zich bezighoudt met de verbetering en het ontwerp van toepassingen
van levende organismen. Deze toepassingen omvatten de primaire productie en de verwerking van
de biologische grondstoffen, en het duurzaam beheer van de productieomgeving.
Vanuit je ingenieursattitude werk je resultaatgericht, met ruime aandacht voor planning en technische,
economische en maatschappelijke randvoorwaarden, zoals duurzaamheid, inschatting van risico’s en
haalbaarheid van de voorgestelde benadering of oplossing. Je durft innovatief en vakgebiedoverschrijdend denken.
Je kunt projectmatig werken vanuit een generieke en vakspecifieke context: je kunt je doelstellingen
duidelijk formuleren, einddoelen en ontwikkeltraject in het oog houden, functioneren als lid van een team,
opereren in een internationale of interculturele omgeving, en gericht en helder rapporteren.
79
80
Ken je deze onderwijstermen al?
■
Opleidingsonderdeel
Officiële term voor ‘vak’
■
Opleiding
Verzameling van opleidingsonderdelen.
Er zijn bachelor- en masteropleidingen.
De bacheloropleiding gaat altijd vooraf
aan de masteropleiding.
■
Studiepunt
Drukt het aandeel van een opleidingsonderdeel binnen de totale opleiding uit:
een opleidingsonderdeel van 6 studiepunten
weegt dus zwaarder door dan een van 3.
Eén studiepunt komt overeen met 25 tot
30 uur studietijd: voorbereidingen maken,
college of practicum volgen, stage lopen,
opdrachten maken, examens afleggen …
■
Opleidingsfase
Een opleiding bestaat uit fases van
een bepaalde hoeveelheid studiepunten.
Zo bestaat een bacheloropleiding altijd uit drie
fases van telkens ongeveer 60 studiepunten;
de totale opleiding beslaat altijd 180 studiepunten. Een masteropleiding bestaat uit
minstens één fase van 60 studiepunten.
OPTIE BIO-INGENIEURSWETENSCHAPPEN
Bacheloropleiding
Binnen je bacheloropleiding in de chemie kun je een programma samenstellen waardoor je na
twee fases doorstroomt naar de studies bio-ingenieurswetenschappen te Leuven. Je moet
daarvoor aan het begin van je studies het juiste opleidingsonderdelenpakket kiezen: de doorstroomoptie bio-ingenieurswetenschappen.
Het studieprogramma van de vier semesters is volledig gemeenschappelijk. Het bevat dus geen keuzeopleidingsonderdelen. Het laat toe succesvol door te stromen naar alle specialisatierichtingen van
de bachelor in de bio-ingenieurswetenschappen te Leuven, die pas in de derde studiefase aanvangen.
Er zijn in totaal zeven specialisatierichtingen binnen de bachelor in de bio-ingenieurswetenschappen:
biosysteemtechniek, landbouwkunde, land- en bosbeheer, katalytische technologie, cel- en gentechnologie, levensmiddelentechnologie en milieutechnologie.
Als bio-ingenieur ben je een ingenieur van de levende materie, ook wel eens ‘warme ingenieur’
genoemd. Vanuit je grondige kennis van de biologie, chemie, natuurkunde en wiskunde ontwikkel je
toepassingen met de levende materie.
Voorbeelden zijn methodes verbeteren om voedsel te produceren, te verwerken en op te slaan, en
oplossingen bedenken voor milieuproblemen, land- en bosbeheer. Zo kan een bio-ingenieur de levenscyclus van planten, dieren en micro-organismen sturen of de levenskwaliteit van dieren verbeteren door
beheersing van hun leefomgeving. Op het microscopische niveau kan een bio-ingenieur zijn kennis
van de werking van cellen en genen ook toepassen om planten, dieren en micro-organismen te
verbeteren. Tot de vaardigheden van de bio-ingenieur behoort ook het optimaliseren van chemische
processen, zowel van anorganische als organische aard. Dat kan gaan van grote bulkprocessen in
fabrieken tot en met bewerkingen van de bouwstenen van het leven.
Of voel je de behoefte om je kennis in te zetten voor de derde wereld? Geen probleem, ook
aan de KU Leuven werkt men actief om de problemen van landbouw in de tropen op te lossen.
Bio-ingenieurs kunnen daardoor op diverse plaatsen aan de slag: in de voedingsindustrie,
in de landbouw- en milieusector, bij overheidsdiensten, in de ontwikkelingssamenwerking …
Opbouw
De eerste twee fases van deze doorstroomoptie volg je via de bachelor in de chemie in Kortrijk.
Nadien stroom je door naar de derde bachelorfase in de bio-ingenieurswetenschappen in Leuven.
Tijdens de derde fase kies je een specialisatiegroep en volg je de opleidingsonderdelen binnen
die specialisatie.
81
82
De zeven specialisatiegroepen zijn:
■
landbouwkunde
Je leert de algemene beginselen van plant- en dierproductiesystemen, en dit binnen de socioeconomische en ecologische context.
Opleidingsonderdelen: biologische productiesystemen, plantenteelt en -bescherming, grondslagen
dierproductie en -welzijn, milieuchemie …
■
land- en bosbeheer
Je maakt kennis met het duurzame beheer van bodem, water, bos, natuur en landschap.
Opleidingsonderdelen: Geographic Information Systems, landschapsanalyse, boskunde, bodemfysica …
■
biosysteemtechniek
Je verdiept je in de algemene beginselen van de proceskunde en in de interactie tussen levende
organismen en hun omgeving.
Opleidingsonderdelen: bio-omgevingsbeheersing, mechanica van de vaste stof, elektronische
instrumentatie …
■
milieutechnologie
Je verwerft inzicht in de chemische, fysische en biologische processen die het gedrag van polluenten
in het natuurlijke milieu bepalen.
Opleidingsonderdelen: milieutechnische microbiologie, bodemfysica, milieuchemie …
■
katalytische technologie
Je krijgt een basisvorming in de verschillende disciplines die je moet beheersen om duurzame,
biologische en chemische processen te sturen. Je leert ook hoe dat alles past binnen een groene
chemie, een (ge)zuiver(d) milieu en een duurzame energiewinning. Moleculaire, nanotechnologische
en technische aspecten komen aan bod.
Opleidingsonderdelen: eenheidsbewerkingen, kolloïdchemie, katalyse …
■
levensmiddelentechnologie
Je leert hoe biologische grondstoffen omgezet worden tot levensmiddelen, en welke chemische,
fysische en microbiële processen helpen om tot een gezonde en evenwichtige voeding te komen.
Opleidingsonderdelen: levensmiddelenchemie en -technologie, metabolismen, reactorkunde …
■
cel- en gentechnologie
Je verwerft inzichten in genetische en moleculaire werkingsmechanismen van cellen van bacterie,
plant, dier en mens. Je bestudeert de biochemische basis, de structuur en werking van cellen, en
de signalisatiemechanismen tussen cellen onderling en met de omgeving (genetica en celbiologie).
Je verwerft inzicht in de resultaten van genoomwijde analyses van genen en eiwitten (systeembiologie).
Je bouwt tevens ervaring op met technieken om DNA, RNA en eiwitten en hun interacties
te kwantificeren en te manipuleren (biotechnologie).
Opleidingsonderdelen: gentechnologie, moleculaire celbiologie, bio-informatica …
83
84
Studieprogramma
SP.: studiepunten
SEM.: semester
Voor een gedetailleerde beschrijving van de opleidingsonderdelen van de volledige bacheloropleiding
en voor het uurrooster:
8 www.onderwijsaanbod.kuleuven.be
Eerste fase in Kortrijk
OPLEIDINGSONDERDEEL
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
Inleiding tot de hogere wiskunde
Algemene natuurkunde: mechanica
Grondslagen van de chemie
Bio-organische chemie
Celbiologie
Lineaire algebra
Biochemie
Statistiek
Dierkundige biologie
Plantkundige biologie 2
Practicum ICT: technisch wetenschappelijk rekenen
Wijsbegeerte*
SP.
SEM.
7
6
6
6
3
5
6
5
5
6
3
3
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
SP.
SEM.
4
5
6
6
5
4
5
6
5
6
4
5
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
* Eventueel ook te volgen in een latere fase
Tweede fase in Kortrijk
OPLEIDINGSONDERDEEL
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
Differentiaalvergelijkingen deel I
Chemische thermodynamica
Organische chemie
Analytische basistechnieken
Microbiologie
Inleiding tot de economie
Fysische transportverschijnselen
Algemene natuurkunde: elektromagnetisme
Statistische modellen en data-analyse
Geologie
Ecologie
Projectwerk bio-ingenieurswetenschappen
OPTIE BIO-INGENIEURSWETENSCHAPPEN
Derde fase in Leuven
OPLEIDINGSONDERDEEL
■
■
■
■
Systeemanalyse
Mechanische eenheidsbewerkingen
Bio-ingenieurswetenschappen in perspectief
Specialisatiesegment
Tijdens de derde fase kun je een specialisatiegroep kiezen en volg je de
opleidingsonderdelen binnen die specialisatie. De specialisatiegroepen zijn:
landbouwkunde, landbeheer, biosysteemtechniek, milieutechnologie, katalytische
technologie, levensmiddelentechnologie en cel- en gentechnologie.
SP.
SEM.
5
5
3
45
1
2
2
1 en 2
85
86
Masteropleidingen
■
Master in de bio-ingenieurswetenschappen (120 studiepunten)
Dankzij het major-minorsysteem stel je je opleiding samen volgens je eigen interesses.
Je kiest een specialisatie (major) en een nevenspecialisatie (minor). Deze combinatie vul je aan
met een aantal vrij te kiezen keuzeopleidingsonderdelen en de masterproef.
■
Master in bio-ingenieurswetenschappen: landbouwkunde (120 studiepunten)
Keuze uit de majors gewasproductie, dierproductie en bio-economie en beleid
8 www.kuleuven.be/ma/mbiwlkl
■
Master in bio-ingenieurswetenschappen: land- en bosbeheer (120 studiepunten)
Keuze uit de majors bodem en water, bos en natuur en Production Forestry
8 www.kuleuven.be/ma/mbiwlbl
■
Master in bio-ingenieurswetenschappen: biosysteemtechniek (120 studiepunten)
Keuze uit de majors technologie voor de agrovoedingssector, bionanotechnologie en
Human Health Engineering
8 www.kuleuven.be/ma/mbiwbl
■
Master in bio-ingenieurswetenschappen: katalytische technologie (120 studiepunten)
Major katalytische technologie
8 www.kuleuven.be/ma/mbiwktl
■
Master in bio-ingenieurswetenschappen: levensmiddelentechnologie (120 studiepunten)
Major levensmiddelentechnologie
8 www.kuleuven.be/ma/mbiwll
■
Master in bio-ingenieurswetenschappen: cel- en gentechnologie (120 studiepunten)
Major cel- en gentechnologie
8 www.kuleuven.be/ma/mbiwcgl
■
Master in de bio-ingenieurswetenschappen: milieutechnologie (120 studiepunten)
Major milieutechnologie
8 www.kuleuven.be/ma/mbiwml
(E) De opleiding wordt ook in het Engels aangeboden.
OPTIE BIO-INGENIEURSWETENSCHAPPEN
■
Master of Tropical Natural Resources Management (120 studiepunten)
Keuze uit de majors Plant Production, Resource Economics and Policy en Soil Conservation
8 www.kuleuven.be/ma/mtnrml
■
Master in de bio-informatica (E) (120 studiepunten)
8 www.kuleuven.be/ma/mbinfnl
■
Master of Earth Observation (120 studiepunten)
8 www.kuleuven.be/ma/meol
■
Master of Food Technology (120 studiepunten)
8 www.kuleuven.be/ma/mftl
■
Master of Molecular Biology (120 studiepunten)
8 www.kuleuven.be/ma/mmbl
■
Master of Water Resources Engineering (120 studiepunten)
8 www.kuleuven.be/ma/mwrel
(E) De opleiding wordt ook in het Engels aangeboden.
87
88
Loopbaan
De opleiding bio-ingenieur is erg polyvalent, zodat je in de meest uiteenlopende sectoren aan de slag kunt.
Bovendien kun je binnen dezelfde sector ook verschillende functies uitoefenen: technisch/technologisch,
management, commercieel, onderzoek, advies, voorlichting, kennisoverdracht ... Je kunt werken
als bediende, als afdelingshoofd of als algemeen directeur, naargelang je interesses, je inspanningen
en je ervaring.
Zowat de helft van de afgestudeerde masters in de bio-ingenieurswetenschappen: levensmiddelentechnologie en masters in de bio-ingenieurswetenschappen: katalytische technologie vinden hun eerste
baan in de industrie en vooral in de voedingsindustrie. Maar heel wat bio-ingenieurs gaan ook aan
de slag in de chemische en de farmaceutische industrie en de informaticasector. Verder vind je
bio-ingenieurs in de meststoffen- en machine-industrie, de verwerkende nijverheid (hout en papier) ...
Ook bio-ingenieurs uit de afstudeerrichtingen cel-en gentechnologie, landbouwkunde en biosysteemtechniek komen vaak terecht in de industrie. Bio-ingenieurs zijn ook graag gezien in het hoger onderwijs
en in onderzoeksinstellingen. Vele afgestudeerde masters in de bioingenieurswetenschappen: cel- en
gentechnologie beginnen aan een doctoraat en hebben hun eerste werkervaring in dit domein.
De lesgevende bio-ingenieur is welkom in het secundair onderwijs omdat hij alle wetenschappelijke
vakken kan onderwijzen (chemie, wiskunde, fysica, biologie, aardrijkskunde, informatica ...) en dit
meestal zonder enige voorkeur, aangezien al deze disciplines evenwaardig aan bod gekomen zijn tijdens
de opleiding. Als bio-ingenieur kun je trouwens ook in het landbouwonderwijs zowel de theoretische
als de praktijkvakken doceren.
Een deel van onze afgestudeerden vindt werk bij de overheid. Op gemeentelijk, provinciaal en gewestelijk,
maar ook op federaal en Europees niveau is er vraag naar ingenieurs die beheersmatig en ontwerpgericht kunnen optreden in de ‘groene’ materie. Omgeving, natuur en landschap worden met de dag
belangrijker, evenals de vele controles in de voedselproductie.
Ook in studiebureaus, banken en verzekeringsinstellingen vullen bio-ingenieurs unieke functies in.
Tenslotte kunnen zij het best bepalen of het nog verantwoord is om een lening toe te kennen aan
een bepaald landbouw- of voedingsbedrijf; of hoe hoog het bedrag moet zijn dat de hagelschade
aan een serre vergoedt of de verliezen ten gevolge van de dioxinecrisis compenseert.
Of misschien ga je wel werken als wetenschapsredacteur bij de krant of als zelfstandig consulent.
Of je verwerft een leidende rol in de sportgerelateerde industrie. Wie weet word je verantwoordelijk voor
het beheer van een natuurreservaat, een stadspark, een golfterrein of voetbalveld ... Eén ding is zeker:
als bio-ingenieur krijg je zo’n unieke polyvalente opleiding dat je je makkelijk kunt aanpassen aan onze
snel evoluerende (kennis)maatschappij.
89
Optie farmaceutische
wetenschappen
Beginprofiel
92
Eindprofiel
93
Bacheloropleiding
95
■
95
96
■
Opbouw
Studieprogramma
Masteropleidingen
98
Loopbaan
98
90
Optie farmaceutische
wetenschappen
Onderstaand schema schetst je studietraject van beginnende bachelor tot afgestudeerde master,
en de verschillende mogelijkheden tijdens dat traject.
Bacheloropleiding
Kortrijk
Leuven
Deel van bachelor
in de chemie (180 sp.)
Beginprofiel
►
p. 92
Fase 1
Bachelor in de famaceutischewetenschappen
► p. 95
(120 sp.)
Fase 2
Fase 3
Optie
farmaceutische
wetenschappen
Studiebegeleiding ► p. 123
Eindprofiel
►
p. 93
OPTIE FARMACEUTISCHE WETENSCHAPPEN
Masteropleidingen
Leuven
Master in de farmaceutische wetenschappen (120 sp.)
Master in de geneesmiddelenontwikkeling (120 sp.)
Internationale ervaring ► p. 125
►
p. 98
►
p. 98
91
92
Beginprofiel
Is farmaceutische wetenschappen iets voor jou?
• Je bent geïnteresseerd in de wereld van het geneesmiddel. Geneesmiddelen staan immers centraal
in de opleiding, van wetenschappelijk onderzoek tot ontwerp en realisatie.
• Je wordt uitgedaagd door thema’s zoals ziekte en gezondheid, en bent geboeid door het onderzoek
dat aan de grondslag ligt van de nieuwste ontwikkelingen in de biomedische sector.
• Je bent goed in exacte wetenschappen (chemie, biologie en in mindere mate ook wiskunde en
fysica) en je bent wetenschappelijk ingesteld.
• Maatschappelijke betrokkenheid, zij het via sociaal contact of via research, is van cruciaal belang.
• Ook intellectuele nieuwsgierigheid en een kritische houding zijn zowel voor de opleiding als voor
het latere beroepsleven noodzakelijk.
• Beschik je bovendien over praktisch gerichte vaardigheden zoals observatievermogen,
nauwkeurigheid, orde, geduld en doorzettingsvermogen, dan ben je de geknipte kandidaat.
OPTIE FARMACEUTISCHE WETENSCHAPPEN
Eindprofiel
Vanuit je toegenomen kennis en vaardigheden heb je je eigen kijk op de wereld ontwikkeld.
Daardoor kun je binnen het vakgebied farmaceutische wetenschappen je eigen bijdrage leveren.
Master in de farmaceutische zorg
• Je bent in staat om een rol te vervullen als communicatieve geneesmiddelenspecialist.
• Je hebt een grondige kennis van op evidentie gebaseerde farmacotherapie, en kunt deze kennis
aanwenden bij het verstrekken van advies aan patiënten en andere zorgverleners.
• Je hebt inzicht in de factoren die het gebruik van geneesmiddelen beïnvloeden en kunt op basis
daarvan zorginterventies uitwerken.
• Je hebt inzicht en vaardigheden in de praktische aspecten die samenhangen met een patïentgerichte
uitoefening van het beroep van apotheker.
Master in de geneesmiddelenontwikkeling
• Je bent klaar om een uitdaging aan te gaan als geneesmiddelenspecialist in de gezondheidszorg,
het wetenschappelijk onderzoek of de industrie.
• Je hebt een grondig inzicht in de verschillende stappen in het onderzoek naar en de ontwikkeling
van geneesmiddelen en kunt gegevens hierover interpreteren.
• Je hebt een goed beeld van de methoden die gebruikt kunnen worden bij de ontwikkeling,
productie en analyse van geneesmiddelen, en kunt deze (gedeeltelijk) toepassen.
• Je hebt inzicht in de ethische, juridische, deontologische en economische aspecten rond
geneesmiddelen(ontwikkeling).
Algemene vaardigheden
• Je kunt op zelfstandige en kritische wijze wetenschappelijk onderzoek uitvoeren.
• Je bent in staat om complexe multidisciplinaire problemen passend te benaderen.
• Je beschikt over een ruim arsenaal aan sociale en communicatieve vaardigheden.
• Je bent in staat kritisch te reflecteren over je eigen professionele functioneren, staat open
voor feedback en bent bereid om je eigen competenties te verdiepen of te verbreden.
93
94
Ken je deze onderwijstermen al?
■
Opleidingsonderdeel
Officiële term voor ‘vak’
■
Opleiding
Verzameling van opleidingsonderdelen.
Er zijn bachelor- en masteropleidingen.
De bacheloropleiding gaat altijd vooraf
aan de masteropleiding.
■
Studiepunt
Drukt het aandeel van een opleidingsonderdeel binnen de totale opleiding uit:
een opleidingsonderdeel van 6 studiepunten
weegt dus zwaarder door dan een van 3.
Eén studiepunt komt overeen met 25 tot
30 uur studietijd: voorbereidingen maken,
college of practicum volgen, stage lopen,
opdrachten maken, examens afleggen …
■
Opleidingsfase
Een opleiding bestaat uit fases van
een bepaalde hoeveelheid studiepunten.
Zo bestaat een bacheloropleiding altijd uit drie
fases van telkens ongeveer 60 studiepunten;
de totale opleiding beslaat altijd 180 studiepunten. Een masteropleiding bestaat uit
minstens één fase van 60 studiepunten.
OPTIE FARMACEUTISCHE WETENSCHAPPEN
Bacheloropleiding
De bacheloropleiding farmaceutische wetenschappen is een gemeenschappelijke, multidisciplinaire
basisvorming. Ze vat aan met een pakket algemeen wetenschappelijke opleidingsonderdelen.
In Kortrijk wordt de eerste fase van deze bacheloropleiding aangeboden als een doorstroomoptie
binnen de bachelor in de chemie. Wie slaagt, kan naadloos doorstromen naar de tweede bachelorfase
farmacie te Leuven.
De academische opleiding tot apotheker bereidt je voor op een waaier aan professionele uitdagingen,
van onderzoeker in een laboratorium tot apotheker. Als apotheker ken je de herkomst, de samenstelling
en het gebruik van geneesmiddelen en kun je de kwaliteit ervan beoordelen.
Binnen het wetenschappelijk onderzoek en de industrie levert de apotheker een belangrijke bijdrage
aan de ontwikkeling van een geneesmiddel.
In een openbare of ziekenhuisapotheek heeft de apotheker een bijzondere taak in de eerstelijnsgezondheidszorg. Die gaat van medicatie verstrekken tot een juist en effectief geneesmiddelengebruik
bevorderen. Hij adviseert patiënten en artsen over het gebruik van een geneesmiddel en over de
eventuele nevenwerkingen. Hij volgt het verloop van de behandeling op en adviseert indien nodig
een aanpassing van de medicatie.
Opbouw
De eerste fase van deze doorstroomoptie volg je via de bachelor in de chemie in Kortrijk. Het programma
in Kortrijk is perfect afgestemd op dat in Leuven en laat een naadloze overstap naar de tweede bachelorfase in de farmaceutische wetenschappen en de aansluitende masteropleidingen in Leuven toe.
Meer info over de opbouw van een doorstroomopleiding vind je op ► p. 136.
Het studieprogramma omvat voor elke fase een aanbevolen modeltraject van ongeveer 60 studiepunten.
De eerste fase is nagenoeg gemeenschappelijk. Vanaf de tweede fase kun je je opleidingsonderdelenpakket meer naar eigen interesse invullen.
95
96
Studieprogramma
SP.: studiepunten
SEM.: semester
Voor een gedetailleerde beschrijving van de opleidingsonderdelen van de volledige bacheloropleiding
en voor het uurrooster:
8 www.onderwijsaanbod.kuleuven.be
Eerste fase in Kortrijk
OPLEIDINGSONDERDEEL
SP.
SEM.
5
8
9
6
3
3
3
7
3
6
6
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
SP.
SEM.
HET GENEESMIDDEL: AANGRIJPINGSPUNTEN EN WERKINGSMECHANISME
■
Celfysiologie
■
Celbiologie II: regulatiemechanismen
■
Orgaananatomie en -histologie
■
Orgaanfysiologie
■
Algemene farmacologie en farmacokinetiek
■
Algemene ziekteleer
■
Medicinale chemie
■
Farmaceutische hulpstoffen
3
3
5
7
3
4
7
3
1
1
1
1
1
2
2
2
HET GENEESMIDDEL: ONTWIKKELING, PRODUCTIE EN ANALYSE
■
Methoden in het biofarmaceutisch onderzoek: instrumentele analyse
■
Analyse van organische geneesmiddelen
■
Farmaceutische biologie
■
Biofarmaceutisch onderzoek: toepassingen II
5
3
4
9
1
2
2
1 en 2
FARMACEUTISCH WERKVELD
■
Kennismakingsstage in een apotheek
3
2
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
Wiskunde
Biofysica
Grondslagen van de chemie
Bio-organische chemie
Celbiologie
Het geneesmiddel: van ontwikkeling tot aflevering
Veiligheid en laboratoriumpraktijk
Methoden in het biofarmaceutisch onderzoek: algemene analyse
Inleiding tot de genetica
Biochemie
Bio-organische chemie II
Tweede fase in Leuven
OPLEIDINGSONDERDEEL
OPTIE FARMACEUTISCHE WETENSCHAPPEN
Derde fase in Leuven
OPLEIDINGSONDERDEEL
SP.
SEM.
HET GENEESMIDDEL: AANGRIJPINGSPUNTEN EN WERKINGSMECHANISME
■
Ziekteleer
■
Farmacologie
■
Microbiologie en behandeling van infectieziekten
8
8
7
1
2
1
HET GENEESMIDDEL: ONTWIKKELING, PRODUCTIE EN ANALYSE
■
Formulering en bereiding van geneesmiddelen
■
Biofarmaceutisch onderzoek: toepassingen III
9
11
1
1 en 2
FARMACEUTISCH WERKVELD
■
Kennismakingsstage in industrie, ziekenhuisapotheek of laboratorium
voor klinische biologie
■
Basisprincipes van de dringende medische hulpverlening
■
Farmaceutische data-analyse
3
3
4
2
2
1
MENS EN MAATSCHAPPIJ
■
Wijsbegeerte
■
Psychologie
3
4
2
2
97
98
Masteropleidingen
■
Master in de farmaceutische zorg (120 studiepunten)
Deze master leidt je op tot een communicatieve geneesmiddelenspecialist in een patiëntgerichte omgeving. Onder meer geneesmiddelenkennis, farmaco-economie, farmaceutische zorg,
communicatie, bereiding van geneesmiddelen, farmaceutische ethiek, farmaceutische wetgeving
en deontologie komen aan bod. Tijdens de eerste opleidingsfase kun je kiezen tussen vier weken
stage op een patiëntenafdeling van een ziekenhuis en vier weken stage in een ziekenhuisapotheek. Tijdens de tweede opleidingsfase loop je zes maanden stage in een apotheek,
wat tot de beroepstitel van apotheker leidt. De masterproef koppelt een kritische, wetenschappelijk
onderbouwde literatuurstudie aan een project rond farmaceutische zorg, uitgevoerd in samenwerking
met verschillende beroepsomgevingen.
8 www.kuleuven.be/ma/mfzl
■
Master in de geneesmiddelenontwikkeling (120 studiepunten)
Deze masteropleiding bereidt je voor op de taken en op de professionele omgeving van de
geneesmiddelenspecialist in de gezondheidszorg, het wetenschappelijk onderzoek of de industrie.
Tijdens de eerste opleidingsfase breng je een semester door in een onderzoekslaboratorium.
Daar werk je mee aan lopende onderzoeksprojecten binnen het domein van de biomedische en
farmaceutische wetenschappen. Na dit eerste deel van de masteropleiding volgt een uitgebreide
literatuurstudie, resulterend in een onderzoeksproject. Je kiest voor de afstudeerrichting apotheek
of de afstudeerrichting industrie.
In de afstudeerrichting apotheek loop je zes maanden stage in een apotheek, wat tot de beroepstitel
apotheker leidt. In de afstudeerrichting industrie loop je zes maanden stage in een farmaceutisch
bedrijf. Je toetst er je academische kennis aan de praktijk.
Opgelet: deze stage leidt niet tot de beroepstitel van apotheker.
8 www.kuleuven.be/ma/mgmol
Loopbaan
In een apotheek (als apotheker-eigenaar, apotheker-titularis of adjunct-apotheker) en in een ziekenhuis
(na specialisatie als ziekenhuisapotheker) ben je de eindverantwoordelijke voor de afgeleverde
geneesmiddelen. Je zorgt ook voor de correcte uitvoering van de voorschriften. De farmaceutische
industrie biedt je een uitgebreid gamma van betrekkingen. Je wordt er onder meer belast met het
onderzoek, de fabricage en de kwaliteitscontrole van de producten, met de administratie en eventueel
met de bedrijfsleiding. Je werkt er samen met collega’s uit andere richtingen. Voor apothekers met
ondernemingsgeest zijn er ook mogelijkheden in tal van andere industrieën: de chemische industrie,
de voedingsnijverheid, de veevoedersector, de cosmeticabedrijven, de sectoren van parafarmaceutische
producten … Je kunt ook een loopbaan in het wetenschappelijk onderzoek uitbouwen en zo
een belangrijke bijdrage aan de geneesmiddelenontwikkeling leveren.
99
Optie ingenieurswetenschappen
Beginprofiel
102
Eindprofiel
103
Bacheloropleiding
105
■
105
106
■
Opbouw
Studieprogramma
Masteropleidingen
108
Loopbaan
109
100
Optie ingenieurswetenschappen
Onderstaand schema schetst je studietraject van beginnende bachelor tot afgestudeerde master,
en de verschillende mogelijkheden tijdens dat traject.
Bacheloropleiding
Kortrijk
Fase 1
Fase 2*
Bachelor in de
ingenieurswetenschappen
► p. 105
(60 sp.)
Fase 3
Beginprofiel
►
p. 102
Deel van bachelor in de wiskunde (120 sp.)
Deel van bachelor in de fysica (120 sp.)
Leuven
Optie ingenieurs-wetenschappen
Keuze hoofdrichting
Keuze nevenrichting
• chemische technologie
• computer-
wetenschappen
• elektrotechniek
• werktuigkunde
• bedrijfsbeheer
• levende systemen
Studiebegeleiding ► p. 123
* Je kunt ook al na 90 sp. doorstromen naar Leuven. Je kunt dan kiezen uit alle combinaties hoofd-en nevenrichtingen.
p. 103
OPTIE INGENIEURSWETENSCHAPPEN
BIOLOGIE
Eindprofiel
►
Masteropleidingen
Leuven
Master in de ingenieurswetenschappen (120 sp.)
►
p. 108
►
p. 108
• Biomedische technologie
• Bouwkunde
• Chemische technologie
• Computerwetenschappen
• Elektrotechniek
• Energie
• Materiaalkunde
• Verkeer, logistieke en intelligente transportsystemen
• Werktuigkunde
• Wiskundige ingenieurstechnieken
Andere masteropleidingen
Internationale ervaring ► p. 125
101
102
Beginprofiel
Is ingenieurswetenschappen iets voor jou?
• Je bent een geboren wetenschapper (herken jezelf op ► p. 140).
• Je bent geïnteresseerd in nieuwe producten of in robotica.
• Je wil creatief bezig zijn met het ontwerpen van wat nog niet bestaat.
• Je bent begaan met de economische, ecologische en maatschappelijke impact van technologie
en met haar implicaties op de maatschappij.
• Je bent geen specialist in een enkele discipline, maar je hebt een brede technische en
wetenschappelijke bagage.
• Je kunt snelle en correcte diagnoses stellen en je werkt graag in groepsverband.
• Je bent sterk geïnteresseerd in wiskunde en positieve wetenschappen en hebt bij voorkeur
een richting gevolgd met minimum zes uur wiskunde.
• Je hebt een goed wiskundig en wetenschappelijk inzicht, een goed geheugen en interesse voor
technologie. Dat heb je nodig voor de vele hoorcolleges, numerieke oefeningen, laboratoriumzittingen en ontwerpoefeningen.
• Je beschikt over sociale vaardigheden en bent gericht op de industriële realiteit.
• Je bent leergierigheid, je bent bereid om zelfstandig te werken, je hebt werklust en
doorzettingsvermogen.
OPTIE INGENIEURSWETENSCHAPPEN
Eindprofiel
Vanuit je toegenomen kennis en vaardigheden heb je je eigen kijk op de wereld ontwikkeld.
Daardoor kun je binnen het vakgebied ingenieurswetenschappen je eigen bijdrage leveren.
Burgerlijk ingenieurs doen de wereld bewegen, letterlijk en figuurlijk. Wat een burgerlijk ingenieur doet?
Denken, ontwerpen, durven, doen. Zijn/haar kerntaak is wetenschap en technologie op een
maatschappelijk verantwoorde manier gebruiken om problemen op te lossen. Bovendien is de burgerlijk
ingenieur een uitstekende teamspeler en coördinator, want naast creativiteit en kunde is samenwerking
de sleutel voor sterke oplossingen.
103
104
Ken je deze onderwijstermen al?
■
Opleidingsonderdeel
Officiële term voor ‘vak’
■
Opleiding
Verzameling van opleidingsonderdelen.
Er zijn bachelor- en masteropleidingen.
De bacheloropleiding gaat altijd vooraf
aan de masteropleiding.
■
Studiepunt
Drukt het aandeel van een opleidingsonderdeel binnen de totale opleiding uit:
een opleidingsonderdeel van 6 studiepunten
weegt dus zwaarder door dan een van 3.
Eén studiepunt komt overeen met 25 tot
30 uur studietijd: voorbereidingen maken,
college of practicum volgen, stage lopen,
opdrachten maken, examens afleggen …
■
Opleidingsfase
Een opleiding bestaat uit fases van
een bepaalde hoeveelheid studiepunten.
Zo bestaat een bacheloropleiding altijd uit drie
fases van telkens ongeveer 60 studiepunten;
de totale opleiding beslaat altijd 180 studiepunten. Een masteropleiding bestaat uit
minstens één fase van 60 studiepunten.
OPTIE INGENIEURSWETENSCHAPPEN
Bacheloropleiding
Binnen de bacheloropleiding fysica en de bacheloropleiding wiskunde kun je een programma
samenstellen waardoor je na drie semesters of na twee fases doorstroomt naar de studies
ingenieurswetenschappen te Leuven. Je kiest daarvoor aan het begin van je studies het juiste
opleidingsonderdelenpakket.
Een overstap na twee semesters is onmogelijk, omdat de programma’s slechts vanaf drie semesters
synchroon zijn. Na drie semesters kun je naadloos overstappen naar alle richtingen, met uitzondering
van architectuur. Een vierde semester in Kortrijk is mogelijk voor wie door wil stromen naar
combinaties van de richtingen computerwetenschappen, elektrotechniek, werktuigkunde, chemische
technologie, bedrijfsbeheer en technologie van de levende systemen. Wie de richtingen bouwkunde,
materiaalkunde of geotechniek en mijnbouwkunde wil volgen, stroomt al na drie semesters door
naar Leuven.
De doorstroomoptie ingenieurswetenschappen is gericht op innoverend, probleemvoorkomend,
probleemoplossend en systeemgericht denken. Je bent technologisch bezig, ondersteund door
een degelijke wetenschappelijke basis. Je werkt op een creatieve en innovatieve manier in een breed
multidisciplinair kader.
Opbouw
De eerste drie semesters zijn gemeenschappelijk voor alle ingenieursstudenten.
Vanaf het vierde semester kies je een hoofd- en een nevenrichting, opgelijst in de tabel op ► p. 107.
Na het derde semester (het eerste semester van de tweede fase) kun je doorstromen naar Leuven.
Je kunt dan kiezen uit alle combinaties hoofd- en nevenrichtingen. In Leuven zijn meer combinaties mogelijk,
maar de meest populaire richtingen kun je in Kortrijk volgen door twee keuzerichtingen te combineren.
Studenten die twee volledige fases (vier semesters) in Kortrijk studeren, stromen nadien met beperktere
keuzeopties door naar de derde fase in Leuven.
Meer info over de opbouw van een doorstroomopleiding vind je op ► p. 136.
105
106
Studieprogramma
SP.: studiepunten
SEM.: semester
Voor een gedetailleerde beschrijving van de opleidingsonderdelen van de volledige bacheloropleiding
en voor het uurrooster:
8 www.onderwijsaanbod.kuleuven.be
Eerste fase in Kortrijk
OPLEIDINGSONDERDEEL
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
Inleiding tot de hogere wiskunde
Wiskundig redeneren
Beginselen van programmeren
Algemene natuurkunde: mechanica
Grondslagen van de chemie
Probleemoplossen en ontwerpen, deel 1
Algemene natuurkunde: elektromagnetisme
Lineaire algebra
Technieken voor wiskundige analyse
Thermodynamica
Materiaalkunde
Statistiek
Probleemoplossen en ontwerpen, deel 2
Wijsbegeerte
SP.
SEM.
7
3
5
6
6
3
6
5
3
3
3
5
3
3
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
SP.
SEM.
4
3
5
3
7
3
4
1
1
1
1
1
1
1
Tweede fase - eerste semester in Kortrijk
OPLEIDINGSONDERDEEL
■
■
■
■
■
■
■
Numerieke wiskunde
Differentiaalvergelijkingen deel II
Klassieke en toegepaste mechanica
Probleemoplossen en ontwerpen, deel 3
Informatieoverdracht en –verwerking, m.i.v. elektrische netwerken
Organische chemie
Inleiding tot de economie
OPTIE INGENIEURSWETENSCHAPPEN
Tweede fase - tweede semester in Kortrijk
Je kiest een hoofd- en een nevenrichting
(computerwetenschappen en chemische technologie kunnen niet gecombineerd worden).
OPLEIDINGSONDERDEEL
SP.
SEM.
COMPUTERWETENSCHAPPEN
■
Gegevensbanken
■
Objectgericht programmeren
■
Algebraïsche structuren
6
6
3
2
2
1
ELEKTROTECHNIEK
■
Digitale elektronica en processoren
■
Systeemtheorie en regeltechniek
■
Inleiding tot de kwantummechanica
6
6
3
2
2
2
WERKTUIGKUNDE
■
Toegepaste mechanica, deel 3
■
Energieconversiemachines en –systemen
■
Selectie en dimensionering van machine-elementen
3
6
6
2
2
2
CHEMISCHE TECHNOLOGIE
■
Fysica van fluïda en zachte materie
■
Polymeertechnologie en –materialen
6
9
2
2
Voor de nevenrichtingen bedrijfsbeheer en technologie van de levende systemen
kies je een van de bovenstaande bundels en 15 studiepunten uit de overige twee,
naar eigen keuze.
Combinatieschema hoofdrichting-nevenrichting
Nevenrichting
bwk gmk cws* elt* wtk* mtk cht* lev* bbh*
Hoofdrichting
Bouwkunde (bwk)
-
■
-
-
-
-
-
-
-
Geotechniek-mijnbouwkunde (gmk)
■
-
-
-
■
■
-
-
-
Computerwetenschappen (cws)*
-
-
-
■
■
-
-
■
■
Elektrotechniek (elt)*
-
-
■
-
■
■
-
■
■
Werktuigkunde (wtk)*
-
■
■
■
-
■
■
■
■
Materiaalkunde (mtk)
-
■
-
■
■
-
■
■
■
Chemische technologie (cht)*
-
-
-
-
■
■
-
■
■
lev: technologie van de levende systemen
bbh: bedrijfsbeheer
* Mogelijke combinaties na twee fases in Kortrijk.
107
108
Masteropleidingen
Na de zes semesters van de bacheloropleiding maak je opnieuw een keuze. Door de combinatie
van een hoofd- en een nevenrichting in de bacheloropleiding kun je kiezen uit een brede waaier van
aansluitende masteropleidingen. Onderstaande masteropleidingen bestaan alle uit 120 studiepunten.
Met een aangepast programma kun je eventueel ook andere masteropleidingen volgen.
■
Master in de ingenieurswetenschappen: biomedische technologie (E) (120 studiepunten)
8 www.kuleuven.be/ma/mingbtl
■
Master in de ingenieurswetenschappen: bouwkunde (120 studiepunten)
8 www.kuleuven.be/ma/mingbkl
■
Master in de ingenieurswetenschappen: chemische technologie (E) (120 studiepunten)
8 www.kuleuven.be/ma/mingctl
■
Master in de ingenieurswetenschappen: computerwetenschappen (E) (120 studiepunten)
8 www.kuleuven.be/ma/mingcwl
■
Master in de ingenieurswetenschappen: elektrotechniek (E) (120 studiepunten)
8 www.kuleuven.be/ma/mingell
■
Master in de ingenieurswetenschappen: energie (E) (120 studiepunten)
8 www.kuleuven.be/ma/mingenl
■
Master in de ingenieurswetenschappen: materiaalkunde (E) (120 studiepunten)
8 www.kuleuven.be/ma/mingml
■
Master in de ingenieurswetenschappen: verkeer, logistiek en intelligente
transportsystemen (120 studiepunten)
8 www.kuleuven.be/ma/mingvl
■
Master in de ingenieurswetenschappen: werktuigkunde (E) (120 studiepunten)
8 www.kuleuven.be/ma/mingwel
■
Master in de ingenieurswetenschappen: wiskundige ingenieurstechnieken (E)
(120 studiepunten)
8 www.kuleuven.be/ma/mingwil
■
Master in de nanowetenschappen en nanotechnologie (E) (120 studiepunten)
8 www.kuleuven.be/ma/mnnnl
(E) De opleiding wordt ook in het Engels aangeboden.
OPTIE INGENIEURSWETENSCHAPPEN
Loopbaan
Met je masterdiploma in de ingenieurswetenschappen ben je voorbereid op een loopbaan in een
technisch-industriële omgeving. Je kunt aan de slag in wetenschappelijk en technologisch onderzoek
(in industriële onderzoekscentra of aan de universiteit), in de wetenschappelijke en technologische
dienstverlening en in consulting, in het onderwijs of bij de overheid. Ingenieurs worden omwille van
hun brede vorming tewerkgesteld in diverse sectoren.
Ze hebben ook een brede waaier aan functies, gaande van hoogtechnologisch specialist tot algemeen
directeur. Je verricht dus uiteenlopende taken in verschillende diensten of in het management van
een onderneming, bijvoorbeeld in de inkoopafdeling, bij de prospectie van nieuwe markten, bij arbeidsorganisaties, als veiligheidschef of als milieucoördinator.
Pas afgestudeerde ingenieurs vind je meestal in overwegend technische functies: ontwerpen en
ontwikkelen van producten en productiesystemen, exploitatie en in stand houden van productiesystemen,
kwaliteitscontrole, systeemintegratie, logistieke en technisch-commerciële functies, technische consulting …
In het verdere verloop van hun loopbaan groeien heel wat ingenieurs door naar beleidsfuncties.
109
110
Voorbeeld van een uurrooster
Dit fictieve uurrooster geeft je een idee hoe je week er kan uitzien. Hou hierbij wel het aantal studiepunten
dat je volgt in het achterhoofd. Eén studiepunt staat voor 25 à 30 uren studietijd. Dat omvat niet enkel college
volgen, maar ook achteraf je nota’s overlopen, naar de bibliotheek gaan, zelfstudie … Zo zit je al snel aan
een 40 à 50 urenweek.
■
■
■
■
■
■
(B): Optie biochemie en biotechnologie binnen biologie
(C): Optie biochemie en biotechnologie binnen chemie
(H): Hoorcollege
(O): Oefeningen
(P): Practicum
S.O.C.S.: Structuur en organisatie van computersystemen
Fysicaopleidingsonderdelen, zie pagina 117
Wiskundeopleidingsonderdelen, zie pagina 119
Chemieopleidingsonderdelen, zie pagina 116
Biologieopleidingsonderdelen, zie pagina 115
Informaticaopleidingsonderdelen, zie pagina 118
Andere opleidingsonderdelen, zie pagina 122
* Alleen verplicht als je voor de ingroeimodule kiest (zie p. 137)
1ste semester
8 u.
9 u.
10 u.
11 u.
12 u.
13 u.
14 u.
15 u.
16 u.
17 u.
Maandag
Farmacie
Biologie
Biofysica (H)
Wiskunde (H)
Biochemie (B)
Bio-organische chemie (H)
Biochemie (C)
Bio-organische
chemie (O)
Chemie
Bio-ingenieur
Ingenieur
Mechanica (H)
Fysica
Wiskunde
Informatica
Probleemoplossen en ontwerpen, deel 1
(Maple, LaTeX, grafisch modelleren)
Wiskundig
redeneren (H)
S.O.C.S (H)
Informatica werktuigen (P)
Programmeren (P)
Dinsdag
Farmacie
Chemie (O)
Biologie
Biochemie (B)
Wiskunde (H)
Wiskunde (O)
Celbiologie (H)
Biochemie (C)
Chemie (O)
Bio-organische
chemie (P, 7x)
Chemie
Bio-ingenieur
Ingenieur
Fysica
Wiskunde
Informatica
Hogere
wiskunde (H)
Hogere wiskunde (O)
Mechanica (O)
Chemie (O)
Programmeren (O)
Algebraïsche structuren (H)
S.O.C.S (O&P)
Mechanica (H)
Hogere
wiskunde (O)
18 u.
19 u.
VOORBEELD VAN EEN UURROOSTER
8 u.
9 u.
10 u.
11 u.
12 u.
13 u.
14 u.
15 u.
16 u.
17 u.
18 u.
Woensdag
Farmacie
Het geneesmiddel (H)
Bio-organische
chemie (P, 7x)
Biologie
Bio-organische chemie (P)
Biochemie (B)
Biochemie (C)
Chemie
Chemie (P)
Chemie (H)
Hogere
wiskunde (O)
Bio-ingenieur
Chemie (O)
Hogere
wiskunde (H)
Ingenieur
Fysica
Wiskunde
Informatica
Programmeren (H)
Algebraïsche structuren (O)
Wiskundig
redeneren (O)
S.O.C.S. (O)
Donderdag
Farmacie
Chemie (O)
Biofysica (O)
Biologie
Biochemie (B)
Biofysica (H)
Bio-organische chemie (O)
Bio-organische
chemie (O)
Wiskunde (O)
Biochemie (C)
Chemie
Intensief oefenen*
Mechanica (O)
Bio-ingenieur
Ingenieur
Programmeren (O)
Chemie (P)
Mechanica
(H)
Fysica
Wiskunde
Hogere
wiskunde (O)
Informatica
Intensief oefenen*
Programmeren (O)
Vrijdag
Farmacie
Chemie (P)
Biologie
Biofysica (O)
Biochemie (B)
Biochemie (C)
Chemie
Chemie (H)
Hogere
wiskunde (O)
Bio-ingenieur
Ingenieur
Wisk. redeneren (O)
Hogere wiskunde (O)
Fysica
Mechanica (O)
Wiskunde
Informatica
Mechanica (H)
Informatica werktuigen (H)
Probleemoplossen en ontwerpen, deel 1
(P, teamopdrachten, 6x)
111
19 u.
112
2de semester
8 u.
9 u.
10 u.
11 u.
12 u.
13 u.
14 u.
15 u.
16 u.
17 u.
Maandag
Farmacie
Bio-org. chemie II (H)
Biologie
Biochemie (B)
Geologie (H)
Biochemie (C)
Chemie
Geologie (O)
Lineaire algebra (O)
Bio-ingenieur
Ingenieur
Fysica
Wiskunde
Lineaire
algebra
(H)
P&O deel 2
Statistiek (H)
Lineaire algebra (O)
Plantkunde (P)
Statistiek (O)
Wiskundige analyse (O)
Informatica
Dinsdag
Farmacie
Biologie
Biochemie (B)
Bio-org.II (O)
Dierkundige
biologie (H)
Plantkundige
biologie (O&P)
Biochemie (H)
Biochemie (C)
Chemie
Ind. en techn. chemie (H)
Bio-ingenieur
Dierkundige biologie (H)
Ingenieur
Thermodynamica (O)
Lineaire algebra (O)
Thermodynamica (H)
Fysica
Wiskunde
Practicum ICT
Thermodynamica (H)
Thermodynamica (O)
Statistiek (O)
Informatica
Informatica werktuigen (H)
Objectgericht programmeren (P)
Woensdag
Farmacie
Biologie
Biochemie (B)
Plantkundige
biologie (H)
Biofarmac. onderz. (H)
Biofarmaceutisch onderzoek (O)
Wijsbegeerte (H)
Dierkundige biologie (P)
Biochemie (C)
Chemie
Bio-ingenieur
Electromagnetisme (P&O)
Electromagnetisme (H)
Biochemie (P)
Plantkundige biologie (H)
Ingenieur
Materiaalkunde (T&O)
Fysica
Wiskunde
Informatica
Electromagnetisme (H)
Wijsbegeerte (H)
Electromagnetisme, golven
en optica (P&O)
Objectgericht programmeren (P)
18 u.
19 u.
VOORBEELD VAN EEN UURROOSTER
8 u.
9 u.
10 u.
11 u.
12 u.
13 u.
14 u.
15 u.
16 u.
17 u.
Donderdag
Farmacie
Biologie
Plantkundige biologie (P)
Biochemie (P)
Biochemie (B)
Dierkundige
biologie (H)
Biochemie (P)
Dierkundige biologie (H)
Statistiek (O)
Biochemie (C)
Chemie
Lineaire algebra (O)
Bio-ingenieur
Ingenieur
Fysica
Lineaire algebra (H)
Techn. wiskundige
analyse (H)
Wiskunde
Techn. wisk.
analyse (O)
Wisk. analyse (O)
Informatica
Vrijdag
Farmacie
Biologie
Biochemie (B)
Plantkundige
biologie (H)
Veiligheid en laboratoriumpraktijk (P)
Biochemie (H)
Biochemie (C)
Chemie
Electromagnetisme (H)
Bio-ingenieur
Plantkundige biologie (H)
Ingenieur
Dierkundige biologie (H)
Electromagnetisme (O&P)
Probleemoplossen en ontwerpen
Fysica
Wiskunde
Informatica
Electromagnetisme (H)
Wisk. analyse (O)
Electromagnetisme (O&P)
(B): Optie biochemie en biotechnologie binnen biologie
(C): Optie biochemie en biotechnologie binnen chemie
(H): Hoorcollege
(O): Oefeningen
(P): Practicum
* Alleen verplicht als je voor de ingroeimodule kiest (zie p. 19)
■
■
■
■
■
■
Fysicaopleidingsonderdelen, zie pagina 117
Wiskundeopleidingsonderdelen, zie pagina 119
Chemieopleidingsonderdelen, zie pagina 116
Biologieopleidingsonderdelen, zie pagina 115
Informaticaopleidingsonderdelen, zie pagina 118
Andere opleidingsonderdelen, zie pagina 122
Wisk. analyse (O)
18 u.
113
19 u.
114
115
Opleidingsonderdelen
van de eerste fase
De kleinschaligheid van de campus in Kortrijk laat toe dat heel wat opleidingsonderdelen voor
verschillende opleidingen samen worden gedoceerd, zeker tijdens de eerste opleidingsfase.
Doorgaans zijn de hoorcolleges voor de verschillende opleidingen gemeenschappelijk. De oefeningen
en practica worden voor elke groep afzonderlijk gegeven.
Opleidingsonderdelen biologie
Studenten biologie en chemie (inclusief de doorstroomopties) volgen in de eerste fase allemaal het
opleidingsonderdeel celbiologie. De opleidingsonderdelen plantkundige biologie en dierkundige biologie
zijn specifiek voor biologiestudenten.
■
Celbiologie
Je verwerft inzicht in de structuur en de functie van moleculen. Moleculen zijn in elk levend wezen
aanwezig en bepalen de structuur en het levensproces van dat wezen, vooral dan op cellulair niveau.
Je leert over de interne structuur van levende cellen en hoe die gerelateerd is aan de verschillende
functies die in de cel moeten worden vervuld. Vervolgens leer je over de stofwisselingsprocessen die
zich in de cel afspelen. Daarnaast krijg je ook inzicht in de vermenigvuldigingsmechanismen van cellen
en in de controle van die vermenigvuldiging in functie van de omgevingscondities. Om tot dit inzicht
te komen, leer je de nodige experimentele methodes toe te passen.
■
Plantkundige biologie
Je krijgt een inleiding tot de bouw, de werking en de diversiteit van planten. Gevorderde morfologie
en anatomie van hogere planten geeft inzicht in hoe planten hun bouw aanpassen aan verschillende
overlevings- en voortplantingsstrategieën.
■
Dierkundige biologie
Vertrekkend van de cel als eenheid en opbouwend tot weefsels en organismen bestudeer je de
morfologische structuren en functies van de cellen en organen van dieren. Je krijgt een basis van
kennis en informatie over het dierenrijk, met integratie van de ontwikkelingsbiologie, de fysiologie
en de evolutie. Tijdens het practicum leer je de basisvaardigheden en -technieken voor biologisch
onderzoek en pas je de kennis en concepten uit het hoorcollege toe.
116
Opleidingsonderdelen chemie
Bijna alle studenten wetenschappen en technologie krijgen het basisopleidingsonderdeel grondslagen
van de chemie (wiskunde en informatica uitgezonderd). Naargelang de studierichting volg je meer of
minder van de volgende opleidingsonderdelen. De opleidingsonderdelen veiligheid en laboratoriumpraktijk en industriële en technische chemie zijn specifiek voor chemiestudenten.
■
Grondslagen van de chemie
Je leert de basisbegrippen van de anorganische scheikunde en de scheikundige terminologie
hanteren. Je verwerft een gefundeerd begrippenpakket rond atomen, moleculen, energievormen
en hun interacties en transformaties. Je leert de verschillende reactiemechanismen met hun
toepassingen en wiskundige verklaringen begrijpen en onderscheiden en je verwerft een
positiefwetenschappelijke houding.
De oefeningen (concentratieberekeningen, chemische evenwichten, pH-berekeningen, oxidoreductiepotentialen, neerslagvorming, colligatieve eigenschappen van oplossingen, en eigenschappen
van chemische bindingen) sluiten daarbij aan en dienen ter verduidelijking en ondersteuning van
de colleges. Tijdens de practica leer je een groot aantal basistechnieken en pas je theoretische
begrippen uit de cursus toe. Je behandelt de volgende thema’s: oplossingen, colorimetrische
metingen, evenwichtsconstanten, zuren en basen, oxidatiereductiewaarnemingen, neerslagreacties
en molecuulmodellen.
■
Biochemie
Je leert de samenstelling en de structuur van de vier belangrijke groepen van biomacromoleculen
(nucleïnezuren, eiwitten, lipiden en polysacchariden) beschrijven en beredeneren. Je leert de biosynthese en de voornaamste cellulaire functies van die biomacromoleculen en de reacties in glycolyse,
in de citroenzuurcyclus en de oxidatieve fosforylatie, en in de fotosynthese en gluconeogenese
uitleggen. In het practicum leer je enerzijds basisvaardigheden voor experimenteel biochemisch werk,
anderzijds verwerf je verder inzicht in de structuur en de functie van macromoleculen.
■
Veiligheid en laboratoriumpraktijk
Je past reeds gekende concepten toe om problemen op te lossen. Je evalueert, interpreteert
en synthetiseert informatie en gegevens. Je leert goede laboratoriumpraktijken te herkennen en
te implementeren. Daarnaast leer je op een verantwoorde manier omgaan met reglementering
aangaande veiligheid en milieu. Je start experimenten op en meet en interpreteert ze. Je voert ook
een aantal risicoanalyses uit. Je werkt in teamverband en leert opzoekstrategieën toe te passen
en resultaten voor te stellen, zowel schriftelijk als mondeling.
■
Industriële en technische chemie
Dit opleidingsonderdeel diept de chemie van een aantal industrieel relevante processen grondig uit.
Die verdieping begint bij de beschrijving van de natuurlijke grondstoffen (voorkomen, belang,
ontginning, recyclage), de thermodynamica (energetische aspecten) en kinetica (katalysatoren,
promotoren, vergiften, stabilisatoren) en eindigt bij het spectrum van de toepassingen van het
(veelal tussen)product. Je leert de band herkennen tussen moleculen en hun praktische
toepassingen in materialen, producten en processen, zowel in industriële context als in de leefwereld.
Concreet bestudeer je de industriële aspecten, de producten, de landbouw, de voeding, de farmacie
en de milieuchemie en bereid je een bezoek aan een bedrijf of een technische installatie voor.
OPLEIDINGSONDERDELEN VAN DE EERSTE FASE
■
Bio-organische chemie II
Je leert de relaties tussen de structuur van (bio)moleculen en hun reactiviteit/functionaliteit
afleiden. Je past de eerder opgedane kennis over fysico-chemische parameters en over reactiemechanismen op meer ingewikkelde (bio)moleculen toe, zodat je het verloop van zowel biochemische
reacties als farmacologische en metabole processen beter leert begrijpen.
Opleidingsonderdelen fysica
Elke student wetenschappen en technologie krijgt minstens een basispakket fysica. Dat bestaat
ofwel uit het opleidingsonderdeel biofysica ofwel uit de bundel mechanica en elektromagnetisme.
Naargelang de studie wordt dit pakket in de eerste fase nog aangevuld met (statistische) thermodynamica.
■
Biofysica
Je bestudeert de methoden eigen aan de fysische discipline. Je leert zelfstandig concrete problemen
aan te pakken en op te lossen. Bepaalde onderwerpen worden gekozen of uitgediept in functie van
het nut dat ze later voor jou, als wetenschapper, zullen hebben: mechanica van de puntmassa,
van starre lichamen en van vervormbare lichamen, elementen van gravitatie, mechanische trillingen
en golven, hydrodynamica en de beginselen van elektriciteit. In de oefeningen leer je de basisbegrippen uit het hoorcollege gebruiken in zowel theoretische als toepassingsgerichte problemen.
Je moet zowel individueel als in groepsverband leren werken. In het practicum wordt je zelfstandigheid
gestimuleerd en krijg je praktische vaardigheden aangeleerd. Je leert moderne meetapparatuur
gebruiken. Je ontdekt relaties tussen fysische grootheden. Je leert meetresultaten statistisch
verwerken.
■
Algemene natuurkunde: mechanica
Je maakt kennis met de fysische fenomenen en de wetmatigheden in de natuur en met hun
onderlinge relaties. Je leert zelfstandig de natuurkundige ondergrond van zeer uiteenlopende
fenomenen herkennen. Je verwerft daardoor een toepasbare en parate kennis, nodig voor
natuurkundige vragen die zich stellen in de meest diverse deelgebieden van de wetenschappen.
Je krijgt inzicht in de modellen voor de verklaring van de werkelijkheid, in het bijzonder de rol van
de natuurkundige begrippen en de relaties die tussen die begrippen bestaan. In de oefeningen en
practica verdiep je je inzicht in de behandelde materie en pas je de theorie toe in reële situaties.
■
Algemene natuurkunde: elektromagnetisme (golven en optica)
Je vertrekt vanuit je intuïtieve ervaringen met de elektrische, magnetische, (akoestische) en
optische fenomenen. De cursus start met een uiteenzetting over mechanische golven. Na een
uitgebreide studie van elektriciteit en magnetisme bestudeer je de elektromagnetische golven.
De leerstof sluit af met een hoofdstuk over relativiteit. In de oefeningen en practica leer je
de begrippen uit het hoorcollege in nieuwe theoretische en experimentele situaties gebruiken.
■
(Statistische) thermodynamica
Je leert de fenomenologische basis van thermodynamica en haar wetten kennen, herkennen
en toepassen. Je slaat ook een brug naar de meer systematische uitwerking en verklaring door de
statistische mechanica, waarbij de structuur en de interacties van de materie op microscopische
schaal belangrijk worden. Meer gevorderde toepassingen van thermodynamica zijn de theorie van
fase-evenwichten, -overgangen en -mengsels, en de theorie van processen en cycli (motoren).
117
118
Opleidingsonderdelen informatica
Alle studenten uit de opleidingen wiskunde, fysica, informatica en ingenieurswetenschappen maken
tijdens de eerste fase kennis met de beginselen van het programmeren. Bio-ingenieursstudenten volgen
het opleidingsonderdeel technisch-wetenschappelijk rekenen. De andere informaticaopleidingsonderdelen
zijn vooral bedoeld voor informaticastudenten.
■
Beginselen van programmeren
Je leert methodes om kleine tot middelgrote problemen met behulp van een hogere programmeertaal op te lossen en te implementeren. De nadruk ligt op problemen oplossen, niet op de
programmeertaal zelf. Het correct ontwerpen en implementeren van algoritmen is een belangrijk
aspect. Daarnaast gaat er ook veel aandacht naar algemene ontwerpprincipes om de complexiteit
van softwareontwerp te beheersen. Als programmeertaal gebruik je Java. Die taal ondersteunt
de gebruikte object georiënteerde technieken goed.
■
Practicum ICT: technisch-wetenschappelijk rekenen
Je maakt kennis met een softwarepakket (Maple) voor wiskundige toepassingen, waarbij er zowel
aandacht voor het rekenaspect, het grafisch aspect, het formele aspect, als voor programmeren is.
Je maakt ook kennis met het gebruik van rekenbladsoftware (Excel).
■
Structuur en organisatie van computersystemen
Je krijgt inzicht in het werktuig van de informaticus: het computersysteem, bestaande uit de
computerapparatuur en de basisprogrammatuur die de computer zo efficiënt mogelijk beheert
en zo toegankelijk mogelijk maakt voor de gebruiker. Dat inzicht is niet zozeer technologisch,
maar eerder functioneel. Er wordt dus vooral aandacht besteed aan die facetten van de computer
die invloed hebben op zijn gebruik. Concreet bestudeer je machinetaal en lagere programmeertaal,
de hardware, het binair taalstelsel, de basisprogrammatuur, besturingsprogramma’s en
computernetwerken. Via oefenzittingen en practica verwerf je een grondige kennis van
een lagere programmeertaal.
OPLEIDINGSONDERDELEN VAN DE EERSTE FASE
■
Informatica werktuigen
Je verwerft een goed inzicht in de functionaliteit van softwarewerktuigen en toepassingssoftware. Je krijgt een gestructureerd overzicht van veelgebruikte softwarepakketten. Een training
in het gebruik van het wiskundesoftwarepakket Maple hoort daar ook bij.
De structuur en de informatica-aspecten van de verschillende pakketten worden beschreven.
Je leert de softwarepakketten en de concepten waarop ze steunen op een geavanceerde en
gecombineerde manier gebruiken. Je leert de pakketten ook installeren.
Oefeningen en practica nemen een belangrijke plaats in.
■
Beleidsinformatiesystemen
Je krijgt een grondige inleiding in informatiebeleid, in de organisatie van de administratie en in het
exploiteren van applicaties. Je bestudeert de invloed van ICT-evoluties op het inrichten en uitbaten
van informatiesystemen.
■
Objectgericht programmeren
Deze cursus richt zich op het beredeneerd en weldoordacht ontwikkelen van middelgrote,
sequentiële softwaresystemen. Je leert een adequaat ontwerp uit te tekenen voor de structuur
van zo’n systeem. Je leert hoe je een modern softwaresysteem kunt opvatten als een geheel
van onderling gerelateerde, hiërarchisch gestructureerde klassen.
Je krijgt de nodige informatie over diverse componenten uit een middelgroot softwaresysteem.
Je leert hoe je zowel informele, natuurlijke talen als meer formele notaties kunt gebruiken in
de documentatie van klassen en methodes. Je leert een implementatie voor een middelgroot
softwaresysteem uitwerken en je verifieert de correctheid ervan. Je bestudeert enkele strategieën
om die correcte werking van een softwaresysteem op een systematische manier te testen.
Opleidingsonderdelen wiskunde
Elke student wetenschappen en technologie krijgt minstens een basispakket wiskunde. Dat bestaat
ofwel uit het opleidingsonderdeel wiskunde in de minder wiskundig georiënteerde richtingen,
ofwel uit het opleidingsonderdeel inleiding tot de hogere wiskunde, in veel studierichtingen aangevuld
met wiskundig redeneren en lineaire algebra. De opleidingsonderdelen algebraïsche structuren en
wiskundige analyse I zijn specifiek voor wiskundestudenten.
■
Wiskunde
Deze cursus is een inleiding en een hulpmiddel voor concrete rekenproblemen die zich in je
loopbaan als wetenschapper kunnen voordoen. Je leert via enkele concrete toepassingen een aantal
basisconcepten en technieken gebruiken. Je leert de taal van de wiskunde met zorg hanteren,
zodat je problemen nauwkeurig kunt formuleren en de kracht van de abstract wiskundige aanpak
van problemen kunt aantonen. Je leert redeneren en analyseren en technieken toepassen om
een uitspraak te bewijzen.
119
120
■
Inleiding tot de hogere wiskunde
Je krijgt inzicht in basisconcepten en technieken uit de differentiaal- en integraalrekening.
Enerzijds gaat het om een verdieping van bekende begrippen uit het secundair onderwijs, anderzijds
om een uitbreiding naar nieuwe begrippen zoals reeksen, differentiaalvergelijkingen en functies
van meerdere veranderlijken. Je herkent situaties waarin deze onderwerpen gebruikt worden en
leert ze op analytische, meetkundige en computergesteunde wijze toe te passen en te interpreteren.
Je maakt beperkt kennis met logische bewijsvoering. In de oefenzittingen pas je enkele veelgebruikte rekentechnieken toe. Je krijgt ook voorbeelden bij de onderwerpen uit de hoorcolleges.
■
Lineaire algebra
Je leert technieken en structuren uit de lineaire algebra in een ruimer kader herkennen en toepassen.
Ook leer je redeneren over algebraïsche begrippen. De centrale begrippen en eigenschappen
betreffende vectorruimten en matrices worden op een structurele manier aangebracht en bewezen.
Grafische interpretaties worden beklemtoond. De cursus wordt doorweven met toepassingen
uit bijvoorbeeld de economie, de lineaire programmering, de mechanica en de informatica.
■
Wiskundig redeneren
Je maakt kennis met het geven van bewijzen van uitspraken rond wiskundige begrippen zoals
verzamelingen, relaties en functies. Hierbij is het belangrijk dat je precisie in formulering aanleert,
kenmerkend voor het helder wiskundig redeneren. Je leert kanstheoretische en statistische
redeneringen toepassen in de studie van systemen met een groot aantal vrijheidsgraden.
■
Statistiek
Via basisbegrippen en -methodes van statistiek verwerf je inzicht in de methodiek van data-analyse,
in de keuze van statistische modellen en in het schatten van zulke modellen. Je leert ook statistische
methodes gebruiken en uitspraken voor één en twee groepen statistisch testen. De nadruk ligt op
inzicht en praktische kennis van rekenregels, -methoden en -toepassingen in wetenschappelijke
disciplines. Je maakt analyses met een statistisch computerpakket. In de oefenzittingen krijg je
voorbeelden en oefeningen bij de geziene theorie.
■
Technieken voor de wiskundige analyse
Je verwerft inzicht in verschillende wiskundige technieken die vaak in de ingenieurswereld aan bod
komen, zoals de Laplacetransformatie, het stelsel van differentiaalvergelijkingen en integralen over
krommen en oppervlakken. Je past die begrippen toe op realistische problemen, eventueel met
behulp van het softwarepakket Maple.
■
Wiskundige analyse I
Je leert de basisbegrippen en bewijstechnieken voor de analyse van reële en complexe functies van
een veranderlijke en maakt kennis met de euclidische ruimte en metrische ruimten. De cursus is
een voorbereiding op de ontwikkeling van de analyse in latere opleidingsfases en een ondersteuning
van andere cursussen die van de analyse gebruikmaken.
■
Algebraïsche structuren
Je krijgt een inleiding tot de algebraïsche structuren groep, ring, veld en hun toepassingen in de
getallenleer, met aanvullingen over de structuur vectorruimte over een veld. Je leert vlot werken met
modulorekenen, restklassengroepen en restklassenringen. Je maakt ook kennis met voorbeelden
uit de cryptografie.
OPLEIDINGSONDERDELEN VAN DE EERSTE FASE
Opleidingsonderdelen farmacie
Onderstaande opleidingsonderdelen zijn specifiek voor studenten die chemie: doorstroomoptie
farmaceutische wetenschappen volgen.
■
Het geneesmiddel: van ontwikkeling tot aflevering
Je krijgt een eerste inzicht in de verschillende aspecten van de ontwikkeling van een geneesmiddel (van aangrijpingspunt tot aflevering). Je wordt vertrouwd gemaakt met de verschillende
sectoren in het domein van de farmaceutische wetenschappen en maakt zo kennis met de
loopbaanmogelijkheden. Je maakt ook kennis met de onderwerpen die in deze sectoren worden
bestudeerd en met de onderzoeksmethoden die daarbij worden gebruikt. Je ontdekt verschillende
vormen van wetenschappelijke publicaties, de biomedische bibliotheek en de wijze waarop
wetenschappelijke literatuur gezocht, geraadpleegd en beoordeeld wordt. Je leert samenwerken
in groep en verantwoordelijkheid opnemen voor je eigen leerproces.
■
Biofarmaceutisch onderzoek: algemene analyse
Analytische chemie studeren is leren zoeken naar de identiteit (kwalitatieve analyse) en naar
de hoeveelheid van een stof (kwantitatieve analyse). Je bestudeert het analyseproces vanaf
de probleemstelling tot de communicatie van het eindresultaat. In de kwalitatieve analyse leer je
de achtergrond van de vele identificatiereacties en van de scheidingstechnieken die de analyse
selectiever maken. In de kwantitatieve analyse leer je omgaan met meetfouten en met hun invloed
op de interpretatie van het analyseresultaat.
Via computermethoden kom je in contact met standaarden en kalibraties. Bekende begrippen
over zuur-base, complexatie en redox worden uitgediept en toegepast in klassieke en instrumentele
titratietechnieken.
Opleidingsonderdelen ingenieurswetenschappen
■
Probleemoplossen en ontwerpen, deel 1
De doelstelling van dit practicum is opleidingsonderdeeloverschrijdende en -integrerende
gesloten (technische) problemen en gevalstudies leren oplossen. Het practicum bestaat uit
seminaries die telkens worden gevolgd door oefeningen. Je volgt seminaries over grafische
modellering (schetstechnieken, schematische voorstelling), over software ter ondersteuning van
wiskunde (Maple), over rapportering en informatievergaring (tekstverwerking met LaTeX, rekenblad)
en over groepsdynamica. Je voert opdrachten uit in teamverband.
■
Probleemoplossen en ontwerpen, deel 2
Dit opleidingsonderdeel is specifiek voor ingenieursstudenten. Het bestaat uit seminaries gevolgd
door oefeningen over het technische ontwerpproces en de situering van het ontwerpproces in
de levenscyclus van producten. Je maakt een projectwerk in teamverband.
■
Materiaalkunde
Je verwerft inzicht in de verbanden tussen materiaaleigenschappen, de inwendige structuur en
de voorgeschiedenis van een materiaal. Ook de methodologie van materiaalselectie tijdens ontwerp
komt aan bod.
121
122
Andere opleidingsonderdelen
■
Wiskunde, fysica (en chemie): intensief oefenen
De cursus loopt wekelijks en focust op vaardigheden nodig voor de verplichte opleidingsonderdelen
wiskunde en fysica in elke opleiding, en voor het opleidingsonderdeel chemie in de opleiding
biologie. Tegelijk wordt een regelmatige studiehouding ondersteund. Je maakt een aantal taken.
De eindbeoordeling ‘geslaagd’ of ‘niet geslaagd’ wordt bepaald op basis van die gequoteerde taken.
■
Geologie
Je raakt vertrouwd met de materialen waaruit de aarde bestaat, met de processen die intern
en extern op aarde een rol spelen en vooral met de interactie tussen de sferen van de aarde.
Die kennis wordt gebruikt om de rol van de aardwetenschappen in de milieuzorg toe te lichten.
Ook de economische betekenis van de grondstoffen en de energiedelfstoffen komt aan bod.
■
Wijsbegeerte
Deze cursus is tegelijk thematisch en historisch opgebouwd en bestrijkt zo goed als het hele
domein van de filosofie. Thematisch omvat de cursus een antropologisch (‘wie is de mens?’),
een epistemologisch (‘wat moet ik kennen?’), een metafysisch (‘wat kan ik hopen?’) en een ethisch
(‘wat moet ik doen?’) luik. Elk thema wordt historisch uitgewerkt binnen oudheid/middeleeuwen,
moderne tijd en hedendaagse tijd. Tijdens het college lees je onder begeleiding van de docent
een aantal filosofische teksten.
Voor een gedetailleerde beschrijving van de opleidingsonderdelen van de volledige bacheloropleiding
(doelstellingen, voorkennis, inhoud, evaluatievorm) en voor het uurrooster:
8 www.kuleuven.be/ma/mnnnl
FACULTEIT WETENSCHAPPEN
Faculteit Wetenschappen
Studiebegeleiding
Bij je studie word je aan Campus Kulak op verschillende manieren begeleid. Naargelang je vragen
of wensen kun je gebruikmaken van verschillende begeleidingsformules, zowel aan je faculteit als
bij de Dienst Studieadvies.
Studiebegeleiding aan de faculteit
Als student merk je het verschil in studieaanpak tegenover het secundair onderwijs. De leerstof
is omvangrijk, het tempo ligt hoog, je eigen aandeel in planning en verwerking is cruciaal. Om de
overstap van het secundair onderwijs naar de universiteit zo vlot mogelijk te laten verlopen, zijn er
in de eerste bachelorfase heel wat mensen en diensten die je kunnen begeleiden.
■
Docenten en assistenten
Zij zijn het eerste aanspreekpunt voor de afzonderlijke opleidingsonderdelen.
Veel opleidingsonderdelen omvatten naast de hoorcolleges ook oefenzittingen of practica.
Assistenten, wetenschappelijke medewerkers en doctorandi zetten zich hier voor in.
Je vindt hun kantoren in dezelfde gangen als de leslokalen.
■
Facultaire studietrajectbegeleider
Hij begeleidt je bij de organisatorische en praktische gang van jouw studie.
■
Leerkrachten secundair onderwijs
De Faculteit Wetenschappen zet ook een tweetal leerkrachten secundair onderwijs in om studenten
te begeleiden tijdens hun eerste fase.
■
Ombuds
Hij treedt tijdens de examenperiode bemiddelend op bij problemen en behartigt je belangen
bij betwistingen.
■
Verantwoordelijke per opleidingsfase
Deze medestudent legt gemeenschappelijke vragen en problemen voor aan de juiste personen
binnen de faculteit.
Toledo
Studenten en docenten van Campus Kulak werken met Toledo. Toledo is een digitale interactieve
leeromgeving op het internet. Docenten bieden er per opleidingsonderdeel berichten, studie- en
achtergrondmateriaal, multimedia, discussiefora, opdrachten, testen en toetsen aan.
123
124
Studiebegeleiding door de Dienst Studieadvies
Ook bij de Dienst Studieadvies kun je, na doorverwijzing door het monitoraat of je studietrajectbegeleider, terecht met studieproblemen: je weet niet goed hoe je de leerstof moet verwerken,
je vindt de studierichting te zwaar, je bent zo bang voor de examens dat je blokkeert of je vindt niet
meteen het juiste evenwicht tussen studie en ontspanning. Samen met een studentenpsycholoog
of -pedagoog kun je jezelf, je studiemogelijkheden en je toekomstverwachtingen leren inschatten.
Tijdens en na je studies kun je op de dienst terecht met al je vragen over studiebegeleiding,
heroriëntering, verder studeren, naar het buitenland gaan, tewerkstelling …
Maar ook nu al staat de dienst klaar om je te helpen bij het maken van een goede studiekeuze.
8 www.kuleuven.be/studieadvies
Oefen- en toetsomgeving USolv-IT
Dit oefen- en toetsplatform richt zich op studenten van de eerste fase, in het bijzonder voor
opleidingsonderdelen wiskunde. USolv-IT wordt voor sommige opleidingsonderdelen aangeboden
via het elektronische leerplatform. Je vindt er opleidingsonderdeelspecifieke toetsen die zowel
op initiatief van de student als op initiatief van de docent aangeboden worden. Je kunt de toetsen
zowel online als offline afleggen. Er is veel aandacht voor feedback.
8 www.usolvit.be
125
Internationale ervaring
Zin om je grenzen te verleggen? Tijdens de derde fase van de bacheloropleiding kun je een semester
studeren aan een buitenlandse universiteit. In de loop van de tweede bachelorfase worden alle studenten
geïnformeerd over de uitwisselingsmogelijkheden. Ook tijdens je masteropleiding kun je profiteren van
deze unieke kans. De Leuvense universiteit biedt namelijk Erasmus+ aan, een programma waarbij
studenten en professoren tussen Europese (en in een aantal gevallen ook niet-Europese) universiteiten
worden uitgewisseld.
Een verblijf in het buitenland verlengt je studieduur niet. Het levert je ook geen buitenlands diploma op.
Het geeft je KU Leuven-diploma wel een extra dimensie en bezorgt je bovendien een schat aan levenservaringen. Je maakt immers kennis met een andere taal, een andere cultuur en een ander onderwijssysteem.
8 www.kuleuven.be/studenten/buitenland/erasmus
8 www.kuleuven-kulak.be/nl/onderwijs/studeren-in-het-buitenland
Studiereis
De studenten wetenschappen en technologie organiseren met de steun van de faculteit een
driedaagse excursie. De faculteitsmedewerkers zorgen voor een wetenschappelijk-technologisch
programma. Het programma omvat een waaier van activiteiten, gaande van een stadsbezoek,
enkele historische bezienswaardigheden, een bezoek aan een buitenlandse partneruniversiteit,
aan een centrum voor ruimtevaart en aan een hoogtechnologisch bedrijf tot een ochtendloop,
een avondje uit in ‘den vreemde’ en een sprong in een zwemvijver. Dit is dan ook de ideale
gelegenheid om elkaar eens buiten de vier muren van de universiteit te leren kennen. In het recente
verleden trokken de studenten wetenschappen en technologie al op excursie naar Heidelberg,
Normandië, Leiden en Oxford.
126
Verderstudeermogelijkheden
Bijkomend masterdiploma
Heb je na het behalen van je masterdiploma nog zin om verder te studeren? Dan zijn er aan
de KU Leuven heel wat mogelijkheden. Wil je een bijkomend masterdiploma behalen, dan kan dat
voor een aantal opleidingen rechtstreeks, en voor andere via een verkort bachelortraject of via
een voorbereidingsprogramma.
Daarnaast kun je je kennis verder uitdiepen via een master-na-masteropleiding (zie ► p. 130).
Die zijn enkel toegankelijk op basis van bepaalde masterdiploma’s.
8 www.onderwijsaanbod.kuleuven.be
Lerarenopleiding
Iedereen met een masterdiploma, die als leraar of lerares benoemd wil worden in het secundair onderwijs,
moet het ‘diploma van leraar’ halen. Aan de universiteit kun je een specifieke lerarenopleiding (SLO) volgen.
Je kunt daarmee starten bij de aanvang van je masteropleiding. De specifieke lerarenopleiding telt
60 studiepunten. Dat is het equivalent van een jaar voltijds studeren. De helft daarvan (30 studiepunten)
bestaat uit praktijk (grotendeels stage). Daardoor word je optimaal voorbereid op alle aspecten van
het lerarenberoep. Je kunt je praktijk vervullen als stagiair of als personeelslid van een school (Leraar-InOpleiding of LIO).
Je kunt de specifieke lerarenopleiding afwerken in één academiejaar of spreiden over meerdere
academiejaren. Bij de Faculteit Wetenschappen kun je een deel al opnemen in je bacheloropleiding,
als je kiest voor de minor onderwijs (Leuven) of het profiel lerarenopleiding (Kortrijk). Volg je daarna ook
de optie onderwijs in je masteropleiding, dan rest enkel nog een (mogelijk beperkte) stagecomponent
om leraar te worden. Je kunt de lerarenopleiding ook starten na het afstuderen als master of in combinatie
met een beroepsactiviteit.
Binnen de Faculteit Wetenschappen kun je als toekomstig leraar volgende afstudeerrichtingen volgen:
wiskunde en natuurwetenschappen (met opties in fysica, chemie, biologie en geografie).
8 www.kuleuven.be/slo
FACULTEIT WETENSCHAPPEN
Postgraduaten - permanente vorming
Permanente Vorming van de KU Leuven biedt een uitgebreid aanbod aan bijscholingsmogelijkheden,
gaande van postgraduaat- en andere opleidingen met getuigschrift over kortlopende cursussen in
dag- of avondonderwijs tot lezingen en studiedagen. Daarmee biedt de KU Leuven een antwoord
op de vraag van professionelen en andere geïnteresseerden naar academische opfrissing, bijscholing
of heroriëntering. Ook uitbreiding van de algemene kennis uit persoonlijke interesse behoort tot
de mogelijkheden. Postgraduaten en permanente vormingsopleidingen met getuigschrift vullen je
diploma aan met een getuigschrift afgeleverd door de KU Leuven.
De Faculteit Wetenschappen biedt het postgraduaat wetenschapsonderwijs en -communicatie
aan. De opleiding geeft geïnteresseerden de mogelijkheid zich te verdiepen en te bekwamen in
verschillende aspecten van communicatie en onderwijs. Het programma combineert praktijk en reflectie
en richt zich tot een ruim publiek van communicatoren, van leraars tot wetenschapsjournalisten.
8 www.dml.kuleuven.be/permanentevorming
8 www.wet.kuleuven.be/pwetenschapscommunicatie
Doctoreren
Wie weet krijg je tijdens je opleiding de microbe voor het wetenschappelijk onderzoek helemaal te
pakken en wil je gaan doctoreren. Een doctoraat geeft je de gelegenheid om zelf een actieve bijdrage
te leveren binnen een bepaald onderzoeksdomein. Onder de begeleiding van een promotor maak je
creatief gebruik van wat je tijdens je opleiding geleerd hebt.
Je maakt op basis van zelfstandig wetenschappelijk onderzoek een doctoraatsverhandeling.
Daarnaast omvat de doctoraatsopleiding cursussen, seminaries en studiedagen.
8 www.kuleuven.be/doctoreren
8 www.set.kuleuven.be/phd
127
128
Campussen van de faculteit
De Faculteit Wetenschappen van de KU Leuven biedt zowel in Leuven als in Kortrijk de volledige
bacheloropleidingen wiskunde, informatica, fysica, biologie en chemie aan. In Leuven heb je binnen
de faculteit nog keuze uit de bacheloropleidingen biochemie en biotechnologie, geologie en geografie.
In Kortrijk kun je zowel binnen de bacheloropleiding biologie als chemie kiezen voor de optie biochemie
en biotechnologie. Deze optie is equivalent aan de Leuvense bacheloropleiding biochemie en
biotechnologie.
Daarnaast kun je in Kortrijk via doorstroomopties tijdens je bacheloropleiding overstappen naar de
bacheloropleiding farmaceutische wetenschappen na één jaar en naar de bacheloropleidingen ingenieurswetenschappen en bio-ingenieurswetenschappen na twee jaar, telkens in Leuven. De masteropleidingen
wetenschappen worden georganiseerd in Leuven.
• Leuven
• Campus Kulak Kortrijk
LEUVEN
KORTRIJK
FACULTEIT WETENSCHAPPEN
Alle opleidingen van de faculteit
BACHELOR
■
Bachelor in de wiskunde1
■
Bachelor in de informatica
■
Bachelor in de fysica1
■
Bachelor in de chemie2
■
Bachelor in de biochemie en biotechnologie3
■
Bachelor in de biologie
■
Bachelor in de geologie
■
Bachelor in de geografie
■
■
■
■
■
■
■
■
VOORBEREIDINGS- EN SCHAKELPROGRAMMA’S
■
Voorbereidingsprogramma: master in het toerisme*
■
Voorbereidingsprogramma: master in de nanowetenschappen en nanotechnologie
■
Schakelprogramma: master in het toerisme*
■
Schakelprogramma: master in de toegepaste informatica
■
Schakelprogramma: master in de chemie
■
Schakelprogramma: master in de biochemie en biotechnologie
■
■
■
■
■
■
MASTER
■
Master in de wiskunde
■
Master of Mathematics
■
Master in de fysica
■
Master of Physics
■
Master in de sterrenkunde
■
Master of Astronomy and Astrophysics
■
Master in de chemie
■
Master of Chemistry
■
Erasmus Mundus Master of Theoretical Chemistry and Computational Modelling
■
Master in de biochemie en biotechnologie
■
Master of Biophysics, Biochemistry and Biotechnology
■
Master in de biologie
■
Master of Biology
■
Master in de geologie
■
Master of Geology**
■
Master in de geografie**
■
Master of Geography**
■
Master in het toerisme*
■
Erasmus Mundus Master of Sustainable Territorial Development
■
Master in de toegepaste informatica
■
Master in de nanowetenschappen en nanotechnologie***
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
o
■
129
130
■
■
■
■
■
■
■
■
Master of Nanoscience and Nanotechnology***
Erasmus Mundus Master of Nanoscience and Nanotechnology***
Master in de bio-ingenieurswetenschappen: milieutechnologie***
Master of Earth Observation***
Master in de statistiek***
Master of Statistics***
Master in de bio-informatica***
Master of Bioinformatics***
MASTER-NA-MASTER
■
Master of Artificial Intelligence
■
Master in de medische stralingsfysica
■
Master of Financial and Actuarial Engineering
■
Master of Space Studies
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
1 In Kortrijk kun je tijdens de bacheloropleidingen in de wiskunde of de fysica de optie ingenieurswetenschappen
volgen. Na drie semesters kun je overstappen naar alle richtingen (m.u.v. architectuur) van de bachelor in
de ingenieurswetenschappen in Leuven. Bepaalde opties laten toe pas na vier semesters (twee fases)
over te stappen.
2 In Kortrijk kun je tijdens de bacheloropleiding in de chemie de optie bio-ingenieurswetenschappen
of farmaceutische wetenschappen volgen. Je stroomt na één (farmaceutische wetenschappen) of
twee (bio-ingenieurswetenschappen) fases door naar de opleiding in Leuven.
3 In Kortrijk kun je tijdens de bacheloropleidingen in de chemie of de biologie de optie biochemie en
biotechnologie volgen. Daarna kun je doorstromen naar de master in de biochemie en biotechnologie in Leuven.
*
Interuniversitaire opleiding in samenwerking met hogescholen
** Interuniversitaire opleiding
*** Interfacultaire opleiding
FACULTEIT WETENSCHAPPEN
Brede bacheloropleidingen
Biologie • chemie • optie biochemie en biotechnologie • fysica • informatica • wiskunde
In Kortrijk worden volledige bacheloropleidingen wetenschappen (180 studiepunten) aangeboden. Start je
een van die bacheloropleidingen, dan doorloop je de opleiding dus volledig in Kortrijk. Daarna stroom je
rechtstreeks door naar een aansluitende masteropleiding aan een universiteit naar keuze.
Opbouw
Deze bacheloropleidingen combineren een aantal sterktes met een bijzondere focus op ontplooiing
op maat: dat betekent extra begeleiding voor de ene student en extra uitdagingen voor de andere.
Hierdoor krijgen de studieprogramma's in Kortrijk een profiel dat uniek is in Vlaanderen, zelfs in
vergelijking met de programma’s in Leuven.
• Wie twijfelt of hij voldoende goed is voorbereid voor studies W&T kan onze adviesprocedure
doorlopen (► p. 137) en eventueel het ingroeitraject volgen (► p. 137). Ben je daarentegen extra
gemotiveerd, dan kun je overwegen om het twinbachelorprogramma te volgen en twee diploma's
te halen (► p. 33).
• Studenten die uitblinken, kunnen kandideren voor een studieverblijf aan een buitenlandse instelling
of een projectstage tijdens de laatste opleidingsfase.
• Tijdens de tweede en derde fase maakt een student in Kortrijk een profiel- en een minorkeuze.
De profielen - lerarenopleiding, economie en management of technologie - focussen telkens op
een typische loopbaan. De minor bestaat uit een selectie opleidingsonderdelen uit een tweede
wetenschapsdiscipline naar keuze, die de opleiding tot 180 sp. vervolledigt.
• Het algemene gedeelte van de bacheloropleiding (147 sp.) is uiteraard equivalent met het plichtprogramma in Leuven en verleent er rechtstreeks toegang tot de aansluitende masteropleidingen.
De samenstelling van het programma is schematisch voorgesteld in de figuur op de volgende pagina.
Is er voor jou een studietraject in Leuven dat je bijzonder aanspreekt, dan is overstappen naar Leuven
mogelijk in de derde studiefase. Indien nodig moet je dan in Leuven kiezen voor specifieke minors in
plaats van een profielkeuze te maken.
131
132
OPTIONEEL: ingroeimodule
(max. 6 sp.)
FASE 1
FASE 3
50 sp.
+ profielkeuze (deel 1)
30 sp. + profielkeuze (deel 2)
+ aanvullende keuze
∂
60 sp.
geen keuze
FASE 2
Verplichte
opleidingsonderdelen
(147 sp.)
Wiskunde, fysica en chemie: intensief oefenen
Profielkeuze
(15 sp.)
Aanvullende keuze
(18 sp.)
Lerarenopleiding
Studieverblijf buitenland
of
of
Economie en management
Projectstage
+
+
of
+
Technologie
FASE 1
of
Minor
FASE 2
FASE 3
zonder ingroeimodule:
met ingroeimodule:
Profielkeuze
De profielkeuze bestaat uit een pakket opleidingsonderdelen lerarenopleiding (niet voor studenten
informatica), economie en management of technologie. Deze pakketten zijn gemeenschappelijk
voor veel studenten binnen de bacheloropleidingen wetenschappen.
SP.: studiepunten
Profiel lerarenopleiding
De opleidingsonderdelen in dit profiel worden erkend als onderdeel van de lerarenopleiding
natuurwetenschappen en de lerarenopleiding wiskunde.
OPLEIDINGSONDERDEEL
■
■
■
Instructiepsychologie en –technologie
Onderwijs in relatie tot samenleving en cultuur
Initiatie in onderwijs wetenschappen: wiskunde, fysica, chemie, biologie
SP.
5
5
5
FACULTEIT WETENSCHAPPEN
Profiel economie en management
De opleidingsonderdelen in dit profiel leggen een link met een meer bedrijfsgerichte
interesse of professionalisering.
OPLEIDINGSONDERDEEL
■
■
■
Inleiding tot de economie
Managerial Economics
Productie en logistiek management
SP.
4
6
6
Profiel technologie
Dit profiel legt een link met meer technologische studies zoals ingenieurswetenschappen
(voor studenten fysica, informatica of wiskunde) of zoals bio-ingenieurswetenschappen en
biomedische wetenschappen (voor studenten biologie en chemie).
OPLEIDINGSONDERDEEL
■
■
■
■
■
■
Informatica en wiskunde
- Informatieoverdracht en -verwerking
- Systeemtheorie
- Lineaire programmering
Fysica
- Materiaalkunde
- Informatieoverdracht en -verwerking
- Digitale elektronica en processoren
Biologie
- Chemische thermodynamica
- Levensmiddelenchemie en -technologie
- Medische biotechnologie: genetische manipulatie bij proefdieren en gentherapie
Chemie
- Genetica
- Levensmiddelentechnologie
- Fysische transportverschijnselen
Biologie, optie biochemie en biotechnologie
- Moleculaire architectuur
- Levensmiddelenchemie en -technologie
- Medische biotechnologie: genetische manipulatie bij proefdieren en gentherapie
Chemie, optie biochemie en biotechnologie
- Genetica
- Levensmiddelenchemie
- Microbiologie
SP.
6
3
6
3
6
6
5
5
5
4
5
5
6
5
5
4
5
5
133
134
Aanvullende keuze
Naast het algemene gedeelte (147 studiepunten) en de profielkeuze (±15 studiepunten) is er tijdens
de laatste bachelorfase nog ruimte voor een aanvullend gedeelte van 18 studiepunten. Naargelang je
interesse kies je tussen een projectstage (aansluitend bij de bachelorproef), een studiesemester aan
een buitenlandse instelling of een minor (een coherente bundel opleidingsonderdelen uit een andere
discipline). Dergelijke ervaringen zijn enorm verruimend voor de wetenschappers van de toekomst,
en plaatsen de eigen wetenschapsdiscipline in een groter perspectief.
■
Internationale ervaring
Wetenschappen en technologie is bij uitstek een wetenschapsgebied waarin internationale
samenwerking even belangrijk als normaal is. De professoren en onderzoekers zijn allemaal
betrokken in internationale samenwerkingen. Voortdurend verblijven er in Kortrijk voor kortere
of langere termijn buitenlandse onderzoekers.
Ook als student kun je tijdens je opleiding proeven van dit internationale aspect. Zo kun je tijdens
een studieverblijf een pakket opleidingsonderdelen, goed voor een netto-inbreng van ongeveer
21 studiepunten in het eigen programma, aan een buitenlandse instelling volgen. Op de Kortrijkse
campus zelf treden buitenlandse onderzoekers en/of gastdocenten op als docent voor een meer
specifiek opleidingsonderdeel in de laatste fase van de bacheloropleiding.
■
Projectstage
In uitbreiding van de bachelorproef volg je eventueel een stage in een bedrijf met een onderzoekslabo
of in een onderzoeksteam (in Leuven, Kortrijk ...). Die stage vul je tot een geheel van 18 studiepunten
aan met enkele keuzeopleidingsonderdelen.
■
Coherente bundel
Je kunt er ook voor kiezen om je bachelorprogramma in de laatste fase aan te vullen met een
coherente bundel uit een tweede discipline, zodat je programma uiteindelijk 180 studiepunten
omvat. Dat kan een bundel uit een andere opleiding binnen wetenschappen en technologie zijn,
maar ook een bundel uit een opleiding die jouw persoonlijke voorkeur geniet zoals geschiedenis,
rechten, letteren of economie.
FACULTEIT WETENSCHAPPEN
In de programma’s worden de volgende bundels voorzien. Een bundel naar eigen voorkeur kan
ook altijd, na goedkeuring van de programmadirecteur.
Bachelor in de biologie
• Coherente bundel biochemie en biotechnologie
• Coherente bundel chemie en humane biologie
Bachelor in de chemie
• Coherente bundel fysica en sterrenkunde
• Coherente bundel biochemie en biotechnologie
Bachelor in de biologie, optie biochemie en biotechnologie
• Coherente bundel biologie
• Coherente bundel chemie en humane biologie
Bachelor in de chemie, optie biochemie en biotechnologie
• Coherente bundel chemie en milieu
• Coherente bundel Life Sciences
Bachelor in de fysica
• Coherente bundel wiskunde en sterrenkunde
• Coherente bundel chemie
Bachelor in de informatica
• Coherente bundel toegepaste wiskunde
• Coherente bundel natuurkunde en sterrenkunde
Bachelor in de wiskunde
• Coherente bundel fysica en sterrenkunde
• Coherente bundel informatica
135
136
Doorstroomopties
Bio-ingenieurswetenschappen • Farmaceutische wetenschappen
• Ingenieurswetenschappen (burgerlijk ingenieur)
'Doorstroomoptie' betekent dat je je inschrijft voor een opleiding in Kortrijk en dat je de mogelijkheid
hebt om na één of twee fases (naargelang de opleiding) door te stromen naar een andere opleiding
in Leuven. Je behaalt uiteindelijk het diploma van de optie in Leuven.
Door te kiezen voor een doorstroomoptie kun je de specifieke componenten van de studieprogramma’s wetenschappen (ingroeitraject, internationale ervaring, projectstage, coherente bundel)
niet in Kortrijk opnemen.
Fase 1
Fase 2
Fase 3
Keuzerichtingen
Bachelor in de wiskunde
of fysica, doorstroomoptie
ingenieurswetenschappen
(geen architectuur)
(60 sp.)
+
+
werktuigkunde, elektrotechniek,
computerwetenschappen, chemische
technologie, bedrijfsbeheer,
tech. levende systemen (60 sp.)
Andere
keuzerichtingen
(30 sp.)
∂
Bachelor in de chemie, doorstroomoptie
bio-ingenieurswetenschappen (120 sp.)
Bachelor in de chemie,
doorstroomoptie farmaceutische
wetenschappen (60 sp.)
■ Kortrijk
■ Leuven
∂
∂
Bachelor in
de ingenieurswetenschappen
(60 sp.)
Bachelor in de
ingenieurswetenschappen (90 sp.)
∂
Bachelor in
de bio-ingenieurswetenschappen
(60 sp.)
Bachelor in de farmaceutische
wetenschappen (120 sp.)
Master
∂
∂
Master in
de ingenieurswetenschappen
(120 sp.)
∂
Master in
de bio-ingenieurswetenschappen
(120 sp.)
∂
Master in
de farmaceutische
wetenschappen
(120 sp.)
FACULTEIT WETENSCHAPPEN
De ingroeimodule
– extra begeleiding tijdens de eerste fase
Heb je interesse in de universitaire studies wetenschappen, maar koos je in het secundair onderwijs
voor een weinig wetenschappelijke richting? Of vind je geen juiste studiehouding? Campus Kulak biedt
tijdens de eerste opleidingsfase een ingroeimodule aan. Leg je kort na je inschrijving een instaptoets af,
dan kun je tot maximum 6 studiepunten ondersteuning van de basisopleidingsonderdelen wetenschappen
(in het bijzonder wiskunde en fysica, en eventueel chemie) opnemen.
Je kiest dan één van de volgende opleidingsonderdelen:
• wiskunde en fysica: intensief oefenen* (6 studiepunten)
• wiskunde, fysica en chemie: intensief oefenen* (6 studiepunten)
* Je doorloopt de adviesprocedure ten laatste voor de start van het academiejaar.
Deze module wordt facultatief en als extra dienst aangeboden met de bedoeling studenten die het
nodig hebben, bijkomend te ondersteunen tijdens het begin van hun wetenschappelijke studies.
Als je deze module volgt, heb je vanaf de eerste opleidingsfase een aangepast opleidingsonderdelenpakket. Je gebruikt daarvoor een gedeelte van je keuzeruimte van de tweede en de derde bachelorfase
wetenschappen en technologie. Concreet kunnen studenten chemie tijdens de eerste fase bijvoorbeeld
het opleidingsonderdeel geologie tijdelijk overslaan. Voor meer informatie over deze opleidingsonderdelen en wie ervoor in aanmerking komt, zie ► p. 122.
Om opleidingsonderdelen uit de ingroeimodule op te nemen, heb je toelating van de programmadirecteur nodig. De enige voorwaarde voor deze toelating is dat je de adviesprocedure doorloopt.
Adviesprocedure
Om je over de ingroeimodule te kunnen adviseren, organiseert de Faculteit Wetenschappen in Kortrijk voor
de start van het academiejaar (tijdens de maanden juli, augustus en september) een adviesprocedure.
Die procedure houdt een schriftelijke oriënterende toets en een gesprek met een ervaren studiebegeleider in. Ze peilt naar redeneervaardigheid, parate kennis en technische vaardigheden wiskunde
en resulteert in een vrijblijvend advies.
Er zijn drie adviezen mogelijk:
1. Je profiel is uitstekend, en we achten het niet nodig dat je (de) opleidingsonderdelen uit de ingroeimodule opneemt.
2. We zien geen echte nood om een opleidingsonderdeel intensief oefenen op te nemen, maar toch
kan het nuttig zijn dat je de zomercursus volgt of met de zelfstudiemodules van de zomercursus
je kennis opfrist. Info hierover vind je op ► p. 138.
3. We raden je aan om een opleidingsonderdeel intensief onderdeel uit de ingroeimodule op te nemen.
Dit advies doet zeker geen uitspraak over je slaagkansen. Het is louter een ‘advies’ waarbij de studiebegeleider probeert na te gaan of je via de ingroeimodule of via zelfstudie je slaagkansen vergroot.
Je kiest uiteindelijk zelf of je de opleidingsonderdelen uit de ingroeimodule opneemt of niet.
137
138
Praktische informatie
■
Verloop
De adviesprocedure vindt plaats in Kortrijk en start met een schriftelijke toets.
Aansluitend, in de loop van de voor- of namiddag, volgt een gesprek met een studiebegeleider.
8 www.kuleuven-kulak.be/ingroeimodule
✉ [email protected]
Veelgestelde vragen
1. Ik volg de ingroeimodule. Word ik daardoor in mijn keuzemogelijkheden beperkt?
Je kunt nog altijd je bachelordiploma behalen met een programma van 180 studiepunten.
Wil je in de laatste fase een projectstage lopen of een internationaal verblijf meemaken,
dan moet je in totaal wel iets meer studiepunten opnemen.
2. Ik volg een optie ingenieur, bio-ingenieur of farmacie. Kan ik de ingroeimodule opnemen?
Voor die opleidingen kunnen de opleidingsonderdelen van de ingroeimodule niet gevolgd worden
in de plaats van andere opleidingsonderdelen. Wil je dus de ingroeimodule opnemen, dan moet je
de studiepunten ervan toevoegen aan je studieprogramma. Je kunt ook geen opleidingsonderdeel
doorschuiven naar de tweede fase.
3. Ik deed geen instaptoets, of ik schreef pas laattijdig in. Kan ik de ingroeimodule opnemen?
Neen, in dat geval kan je de ingroeimodule niet meer opnemen in jouw programma.
Zomercursussen wiskunde en chemie
De KU Leuven biedt meerdere zelftesten en zelfstudiemodules aan als je studies aanvangt
waarin wiskunde een sterke of dragende component vormt. De zelftesten vertellen je of het nuttig is
de zelfstudiemodules te volgen.
Eind september organiseert Campus Kulak zomercursussen wiskunde en chemie. Elke student
die inschrijft voor een opleiding aan de KU Leuven wordt toegelaten. Deze zomercursussen zijn
geen officiële opleidingsonderdelen. Ze zijn bedoeld als opfrissing om met een vliegende start aan
het academiejaar te beginnen, eerder dan om hiaten in de voorkennis op te lossen.
8 www.kuleuven-kulak.be/zomercursuswiskunde
8 www.kuleuven-kulak.be/zomercursuschemie
139
140
Profielen wetenschap
en technologie
Binnen de domeinen van wetenschap en technologie zijn vijf onderwijsprofielen te onderscheiden:
bio-ingenieur, burgerlijk ingenieur(-architect), industrieel ingenieur, wetenschapper en architectinterieurarchitect-stedenbouwkundige. Die vijf profielen hebben gemeenschappelijke kenmerken,
maar er zijn ook verschillen: de basistaak, de maatschappelijke relevantie, de positie in de kennisen applicatieketen, de hoofdklemtonen in de opleiding en het beroep.
Wetenschapper
Bio-ingenieur
Ben jij een toekomstige wetenschapper?
Dan herken je vast volgende eigenschappen.
Ben jij een toekomstige bio-ingenieur?
Dan herken je vast volgende eigenschappen.
• Je zit steeds vol vragen en gaat graag op
onderzoek uit. Je bent nieuwsgierig, je wil
begrijpen hoe je omgeving in elkaar zit.
• Je wil natuurfenomenen verklaren en
voorspellen, en patronen herkennen in
wat er dagelijks rondom jou gebeurt.
• Je houdt ervan om kennis te genereren,
verbanden te zoeken en zo bij te dragen
tot de technologie van de toekomst.
• Je wil later graag als wetenschapper aan
de universiteit of in een ander kenniscentrum
werken, of bij een bedrijf dat zoekt naar nieuwe
modellen en theorieën.
• Of misschien is het je droom om je kennis
door te geven aan een volgende generatie
jongeren … Aan jou de keuze!
• Je bent geboeid door het leven, van mens
tot bacterie.
• Je wil wel eens weten hoe het zit met die
genetisch gemanipuleerde gewassen, dat gat
in de ozonlaag en dat nijpende brandstoftekort.
• Je bent gedreven, creatief en innovatief en
wil nieuwe technologieën ontwikkelen; kortom,
je wil uitzoeken hoe het anders en beter kan!
• Je bent sociaal en communicatief en je
wil je tijdens je opleiding, naast de typische
ingenieursskills, ook heel wat sociale vaardigheden en humanresourcesmanagement
eigen maken.
Industrieel ingenieur
Ben jij een toekomstige industrieel ingenieur?
Dan herken je vast volgende eigenschappen.
• Je staat graag met beide voeten in de praktijk
en bent geboeid door het hoe, wat en waarom
achter die praktijk.
• Je zoekt graag uit hoe je nieuwe ideeën kunt
toepassen en oude ideeën kunt verbeteren.
• Je wil abstracte ontwerpen gebruiksklaar
maken voor de bedrijfswereld en zo de
brug vormen tussen theorie en praktijk.
• Je ambieert een functie met verantwoordelijkheid, waarbij je je achtergrondkennis kunt
toepassen op concrete uitdagingen in
het dagelijks functioneren van het bedrijf.
PROFIELEN WETENSCHAP EN TECHNOLOGIE
Burgerlijk ingenieur
Ben jij een toekomstige burgerlijk ingenieur?
Dan herken je vast volgende eigenschappen.
• Je bent gefascineerd door (nieuwe) processen,
technologieën, systemen, producten …
• Je vraagt je niet enkel af hoe iets werkt,
maar ook hoe iets beter of anders kan werken.
• Je bent een probleemoplosser in hart en nieren
en kunt als geen ander concepten omzetten
in realiteit.
• Je bent sociaal en communicatief en je wil je
tijdens je opleiding naast de typische ingenieursskills ook heel wat sociale vaardigheden en
humanresourcesmanagement eigen maken.
• Je bent begaan met de maatschappelijke en
psychologische relevantie van de technologie
en de impact ervan op de maatschappij.
• Je bent leergierig, beschikt over een dosis
gezonde werklust en doorzettingsvermogen
en je kunt zelfstandig werken.
• Je bent sterk geïnteresseerd in en behaalde
goede resultaten voor wiskunde en andere
positieve wetenschappen. Je hebt in het
secundair onderwijs bij voorkeur een richting
met minstens zes uur wiskunde gevolgd.
Burgerlijk ingenieur-architect
Ben jij een toekomstig burgerlijk ingenieurarchitect? Dan herken je vast volgende
eigenschappen.
• Je bent geboeid door de unieke combinatie
van menswetenschappen, wetenschappelijke
techniek en ontwerpen.
• Je hebt ruime interesse in de mens,
maatschappij en cultuur.
• Je bent kritisch en analytisch ingesteld en
weet van aanpakken.
• Je werkt graag projecten uit: van idee
tot realisatie, van plan tot constructie.
• Je bent vindingrijk, je hebt zin voor beeldende
creativiteit, maatschappelijke ontwikkeling en
technologische vernieuwing.
• Je hebt ruimtelijk inzicht en kunt dat
ontwerpmatig toepassen.
• Je bent communicatievaardig, maar je
kunt ook goed luisteren. Je werkt goed
in teamverband.
• Je bent sterk geïnteresseerd in en behaalde
goede resultaten voor wiskunde en andere
positieve wetenschappen. Je hebt in het
secundair onderwijs bij voorkeur een richting
met minstens zes uur wiskunde gevolgd.
Architect - Interieurarchitect Stedenbouwkundige
Ben jij een toekomstige architect,
interieurarchitect of stedenbouwkundige?
Dan herken je vast volgende eigenschappen.
• Je hebt een brede interesse in ruimte,
cultuur en techniek.
• Je denkt kritisch na over je omgeving en wil
die in samenspraak met anderen verbeteren.
• Je bent creatief en wil ontwerpen en projecten
uitvoeren.
• Je bent intuïtief, maar tegelijkertijd ook analytisch.
Je wil je zowel in strategisch en conceptueel
ontwerpen als in bouwtechnische of theoretische
aspecten verdiepen.
• Je staat open voor een brede sociale
thematiek in een historische, hedendaagse
en toekomstige context.
• Je bent communicatief en sociaal.
Samenwerken met andere disciplines
vind je een uitdaging.
• Je wil op verschillende niveaus werken:
van meubelontwerp tot het bepalen van
een interieur, van de uitvoering van een huis
tot een masterplan voor een stadsdeel.
• Je hebt interesse in innovatie, duurzaamheid
en strategisch denken.
141
142
PRAKTISCH
Praktisch
Inschrijven
Je allereerste inschrijving aan de KU Leuven gebeurt in twee stappen.
■
Stap 1: online
De eerste stap verloopt via het web. Je kunt dus van thuis uit aan je inschrijving beginnen,
en dat reeds vanaf begin maart. We begeleiden je dan verder via internet.
8 www.kuleuven-kulak.be/inschrijven
■
Stap 2: in Kortrijk
Je definitieve inschrijving breng je in orde bij de Dienst Studentenadministratie op de campus
in Kortrijk. Dat kan vanaf 17 augustus. Je hebt alleen je identiteitskaart en je diploma secundair
onderwijs (of een kopie) nodig.
Dienst Studentenadministratie
Frederik Deschamps
lokaal A104
tel. + 32 56 24 61 15
✉
[email protected]
je ongeveer
jvingen) zul
Prijskaartje ngsgeld (www.kuleuven.be/inschri
t af van je
ar veel hang
€ 750
eken
ma
schrijvi
k met handbo
kopieën ...
Naast het in
hoofdzakelij
handboeken,
je
ifieke
n,
j
ec
se
bi
sp
us
ar
rs
je
wa
cu
j
ie waarbi
s wiskunde,
og
al
uitgeven aan
ol
zo
ge
s
ng
al
ti
ch
Een ri
n richting
studiekeuze.
minder dan ee
werkt, kost
n
aankoopt.
se
r
us
me
wat
rs
ha
cu
en
ing in iets
een geologen
s
al
zo
n
de
een invester
d en
ij
og
nt
ol
te
ge
benodigdhe
en
te
naar hun stud
voor de mees
e
er
gi
we
al
n
st
da
no
ste is
n niet uit
Maar dat laat
ière - al da
verdere carr
le
he
n
hu
ze
le
jke financië
uiken ...
blijven gebr
en van mogeli
nciering
en
na
st
fi
ko
ie
ef
ud
le
st
studie- en
aledienst/
ci
de
so
n
e/
va
.b
t
en
ch
uv
Een overzi
er: www.kule
g vind je hi
ondersteunin
143
144
Studentenvoorzieningen
De Dienst Studentenvoorzieningen (Stuvo)
ondersteunt je bij je studie aan Campus Kulak.
■
■
Je kunt vragen rond faalangst, uitstelgedrag
en persoonlijke problemen bespreken met
de psychosociaal begeleider. Daarnaast zijn
er groepstrainingen binnen het samenwerkingsverband Psywest.
Sociale dienstverlening
Je kunt bij Stuvo terecht met vragen rond
studiefinanciering (studietoelage, kinderbijslag, studentenbudget ...) of rond je
sociaal statuut (werkstudent, kinderbijslag,
buitenlandervaring ...). Daarnaast biedt
Stuvo informatie aan over werken als
jobstudent en verspreidt de dienst
regelmatig vacatures.
8 www.psywest.be
■
Studieadvies
Heb je nog vragen over je studiekeuze,
studiemethode, toelatingsvoorwaarden …?
Neem dan gerust contact op met de
Dienst Studieadvies.
Studieadvies
Frederik Deschamps
tel. + 32 56 24 61 15
✉
■
[email protected]
Huisvesting
De Dienst Huisvesting geeft je informatie
over het huren van een studentenkamer op
de privémarkt of in een studentenresidentie.
Daarnaast kun je er ook terecht met vragen
rond samenleven, wooncultuur en wordt
er bemiddeld bij eventuele problemen met
je kotbaas.
8 www.kuleuven-kulak.be/huisvesting
■
Mobiliteit
Studentenvoorzieningen geeft je informatie
over het huren van een studentenfiets en
hoe je het best de campus kunt bereiken
met het openbaar vervoer.
8 www.kuleuven-kulak.be/stuvo
Zorgcoördinatie
De zorgcoördinator geeft je informatie over
studeren met een functiebeperking. Daarnaast
kun je er terecht met vragen over faciliteiten
die je kunnen ondersteunen bij je studie.
8 www.kuleuven-kulak.be/stuvo
■
Psychosociale begeleiding
Nele Igodt
tel. + 32 56 24 61 27
✉
■
[email protected]
Gelijke kansen
Elk individu in onze samenleving moet
gelijke kansen krijgen om zich in studie,
werk en vrije tijd zo veel mogelijk te
ontplooien, en dat ongeacht socioeconomische achtergrond, geslacht,
functie beperking, religie, etnische
origine, leeftijd of seksuele geaardheid.
Het gelijkekansen- en diversiteitsbeleid is dan ook een prioriteit aan
de KU Leuven.
Nele Igodt
tel. + 32 56 24 61 27
✉
[email protected]
PRAKTISCH
Overzicht academiejaar 2015-2016
September
Ma Di Wo Do
7
Vr
Oktober
Za Zo
Ma Di Wo Do
November
Vr
Za Zo
1
2
3
4
5
6
1
2
3
4
8
9
10
11
12
13
5
6
7
8
9
10
11
Ma Di Wo Do
Vr
Za Zo
1
2
3
4
5
6
7
8
14
15
16
17
18
19
20
12
13
14
15
16
17
18
9
10
11
12
13
14
15
21
22
23
24
25
26
27
19
20
21
22
23
24
25
16
17
18
19
20
21
22
28
29
30
26
27
28
29
30
31
23
24
25
26
27
28
29
30
December
Ma Di Wo Do
1
Vr
Januari
Za Zo
2
3
4
5
6
Ma Di Wo Do
Februari
Vr
1
Za Zo
2
3
Ma Di Wo Do
1
Vr
Za Zo
2
3
4
5
6
7
7
8
9
10
11
12
13
4
5
6
7
8
9
10
8
9
10
11
12
13
14
14
15
16
17
18
19
20
11
12
13
14
15
16
17
15
16
17
18
19
20
21
21
22
23
24
25
26
27
18
19
20
21
22
23
24
22
23
24
25
26
27
28
28
29
30
31
25
26
27
28
29
30
31
29
Vr
Za Zo
Vr
Za Zo
Maart
Ma Di Wo Do
1
April
Vr
Za Zo
2
3
4
5
6
Mei
Ma Di Wo Do
1
2
Ma Di Wo Do
3
1
7
8
9
10
11
12
13
4
5
6
7
8
9
10
2
3
4
5
6
7
8
14
15
16
17
18
19
20
11
12
13
14
15
16
17
9
10
11
12
13
14
15
21
22
23
24
25
26
27
18
19
20
21
22
23
24
16
17
18
19
20
21
22
28
29
30
31
25
26
27
28
29
30
23
24
25
26
27
28
29
30
31
Juni
Ma Di Wo Do
Juli
Vr
Za Zo
1
2
3
4
5
Augustus
Ma Di Wo Do
Vr
7
Za Zo
Ma Di Wo Do
Vr
Za Zo
1
2
3
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
8
9
10
11
12
13
14
6
7
8
9
10
11
12
4
5
6
13
14
15
16
17
18
19
11
12
13
14
15
16
17
15
16
17
18
19
20
21
20
21
22
23
24
25
26
18
19
20
21
22
23
24
22
23
24
25
26
27
28
27
28
29
30
25
26
27
28
29
30
31
29
30
31
September
Ma Di Wo Do
5
6
7
Vr
Za Zo
1
2
3
4
■ Begin academiejaar
8
9
10
11
■ Examenperiode
■ Lesperiode
■ Lesvrije periode
■ Blokperiode
145
146
Studeren
in Kortrijk
Door de kleinschaligheid van de campus
in Kortrijk maak je gemakkelijk nieuwe vrienden.
Heel wat activiteiten vinden op de campus zelf plaats.
Tijdens fuiven in de zogenaamde Zweetkelder,
tijdens debatten, filmvoorstellingen of sportactiviteiten, in het studentencafé De cantor of in
het studentenrestaurant … je komt altijd wel een bekende tegen. Je ontmoet ook mensen die
een andere studierichting volgen.
Maar ook buiten de campus vind je een brede waaier van mogelijkheden om aan sport te doen,
cultuur te beleven of je te ontspannen. Op wandelafstand heb je het zwembad Mimosa en het
sportcentrum De Lange Munte, waar je de meest uiteenlopende sporten kunt beoefenen.
Op cultureel vlak hebben het Cultuurcentrum Kortrijk en het Buda-kunstencentrum een heel
uitgebreid aanbod aan theater, muziek, cabaret, dans en humor. Voor de filmliefhebber is er
de Budascoop en op amper één kilometer van de campus vind je Kinepolis. Muzikaal is de kans
dan weer groot dat je in De kreun je gading vindt.
Ook voor andere ontspanning heeft de Kortrijkse binnenstad de studenten heel wat te bieden.
Naast de vele restaurantjes en cafés, de gezellige parken en pleintjes heeft de stad Kortrijk
enkele hippe winkelstraten en het winkelcentrum K in Kortrijk.
147
De Cel Onderwijs van de stad Kortrijk
werkt ook samen met de studentenvoorzieningen van de Kortrijkse
hogeronderwijsinstellingen om je verblijf
in de stad als student zo aangenaam
mogelijk te maken. Samen organiseren zij
onder de vlag Kortrijk Studentenstad tal
van activiteiten voor studenten in Kortrijk,
zoals het Student Welcome Concert,
de Midnight-swim of de jaarlijkse
studentenquiz.
8 www.kortrijkstudentenstad.be
8 www.schouwburgkortrijk.be
8 www.budakortrijk.be
8 www.dekreun.be
148
Stadsplan
1
8
7
KU Leuven Campus Kulak
E. Sabbelaan 53
8500 KORTRIJK
www.kuleuven-kulak.be
2
Hogeschool VIVES
3
Sportcentrum De Lange Munte
4
Kinepolis
5
Station Kortrijk
6
Muziekcentrum De Kreun
7
Stadsschouwburg
8
Grote Markt
9
K in Kortrijk
13
STATION
KORTRIJK
KORTRIJK
Buslijn 13
D
M
aa
nd
ag
w
eg
A
Faculteit Wetenschappen
Campusbibliotheek en ACCO-shop
C
E
B
Faculteit Wetenschappen
C
Gebouw C
D
Studentenresidentie ‘Studentendorp’
E
Gebouw E
F
Studentenresidentie ‘De Corona’
G
Studentenresidentie ‘De Groene Mote’
H
Studentenhuis
I
Ecolab
J
Interfacultair Research Facility
P
Parkeermogelijkheden
J
B
A
I
E
tie
nn
e
a
la
be
Vl
ae
rtl
a
n
an
b
Sa
F
De
ni
js
sa
de
ur
B
H
Am
ba
s
er
ut
ko
as
Si
nt
G
5
6
eg
w
149
Visserska
a
i
9
gla
Rin
an
Ou d
enaa
rdsest
een weg
aan
musl
Eras
E17
13
laan
mus
Eras
R8
n
itslaa
ersite
Univ
4
e
sid
Pre
nt
Ke
y
ed
nn
n
laa
2
Et
ie
1
nn
eS
KU LEUVEN KULAK
ab
be
la a
3
n
150
151
152
Contactgegevens
■
voorzitter Faculteit Wetenschappen Campus Kulak
Prof. Paul Igodt
tel. + 32 56 24 61 37
✉ [email protected]
■
secretariaat Faculteit Wetenschappen Campus Kulak
Rose-Mie Veys
lokaal A103
tel. + 32 56 24 60 55
✉ [email protected]
Samenstelling en redactie: Faculteit Wetenschappen - Dienst Marketing KU Leuven
Grafisch ontwerp: Altera
Druk: Artoos
Foto’s: KU Leuven – Rob Stevens, pag 146 en 147: © vzw Toerisme Kortrijk en David Samyn
Bijgewerkt tot oktober 2014
© 2014 KU Leuven
Deze brochure biedt een zo volledig mogelijk overzicht van de opleidingen die de KU Leuven tijdens
het academiejaar 2015-2016 organiseert. Tijdens het academiejaar kunnen echter nog wijzigingen
op het vlak van de programmaopbouw worden goedgekeurd. De informatie in deze brochure kan
de universiteit dan ook juridisch niet binden. De meest recente informatie over het onderwijsaanbod
vind je op www.onderwijsaanbod.kuleuven.be
153
Biologie
3
Chemie
15
Fysica
27
Informatica
39
de meest recente informatie over de opleidingen
Wiskunde
51
8 www.onderwijsaanbod.kuleuven.be
Optie biochemie en biotechnologie
63
Optie bio-ingenieurswetenschappen
75
Optie farmaceutische wetenschappen
89
Optie ingenieurswetenschappen
99
Nuttige websites
je toekomstige faculteit
8 www.kuleuven-kulak.be/wetenschappen
publicaties downloaden of bestellen
je voorkennis online testen of meer zin in een zomercursus?
een handig overzicht van alle infomomenten
8 www.kuleuven-kulak.be/start
Voorbeeld van een uurrooster
110
Opleidingsonderdelen van de eerste fase
115
8 www.kuleuven.be/campussen
Faculteit Wetenschappen
123
studentendiensten
studeren aan de KU Leuven, ook buiten Leuven
Studiebegeleiding
123
8 www.kuleuven.be/studentenvoorzieningen
Internationale ervaring
125
inschrijven
Verderstudeermogelijkheden
126
8 www.kuleuven-kulak.be/inschrijven
Campussen van de faculteit
128
Alle opleidingen van de faculteit
129
Brede bacheloropleidingen
131
Doorstroomopties
136
Ingroeimodule
137
Profielen wetenschap en technologie
140
Praktisch
143
Inschrijven
143
Studentenvoorzieningen
144
Overzicht academiejaar
145
Studeren in Kortrijk
146
Stadsplan en contactgegevens
148
Nuttige websites
153
Openlesweek of -dagen
8 www.kuleuven-kulak.be/openlesweek
Infodagen
8 www.kuleuven-kulak.be/infodag
ijkingstoets
Op Campus Kulak hangt een ongedwongen, persoonlijke sfeer. Professoren en
assistenten zijn gemakkelijk aanspreekbaar. Bovendien trek je automatisch op
met medestudenten uit andere studierichtingen. Op die manier leer je het leven
vanuit verschillende invalshoeken bekijken.
8 www.ijkingstoets.be
8 wet.kuleuven.be/ijkingstoets
Onze campus staat ook voor persoonlijk onderwijs. Persoonlijk, omdat de groepen
klein zijn en professoren en medewerkers daar vakbekwaam op inspelen.
op de hoogte blijven van al onze infomomenten
Persoonlijk ook, omdat studie-inhoud en studietempo zo nodig aan de student
worden aangepast. Op advies en begeleiding mag je altijd rekenen. Je kunt altijd
bij iemand terecht. Dat alles resulteert in hoge slaagcijfers.
Je bent dus meer dan welkom om vanuit Campus Kulak de wereld en
jezelf te gaan ontdekken.
Marc Depaepe
Campusrector
8 www.bachelorskuleuven.be/opdehoogte
www.facebook.com/kuleuven
www.facebook.com/kuleuvenkulak
KORTRIJK t
KU LEUVEN
Oude Markt 13 bus 5005
3000 LEUVEN
[email protected]
www.kuleuven.be
Infomomenten
OKT.
27-31 oktober 2014
(herfstvakantie)
OPENLESWEEK
Volg les tussen de studenten en snuif de sfeer op
van je toekomstige studieomgeving.
NOV.
8 www.kuleuven-kulak.be/openlesweek
DEC.
INFODAG
JAN.
Kom een kijkje nemen in je toekomstige faculteit.
Je kunt infosessies en rondleidingen volgen,
een babbel hebben met studenten, proffen en
studie(traject)begeleiders …
FEB.
MAA.
16-20 februari 2015
(krokusvakantie)
25 februari 2015
(voor toekomstige studenten)
APR.
MEI
8 www.kuleuven-kulak.be/infodag
27 februari 2015
(voor ouders en toekomstige studenten)
INFOBEURS
Bezoek de infobeurs in de Universiteitshal
met informatie over de opleidingen en
studentenvoorzieningen.
8 www.kuleuven-kulak.be/infomomenten
9 mei 2015
JUN.
AUG.
2015-2016
v.u.: Isabelle Van Geet, Oude Markt 13, 3000 Leuven
JUL.
Wetenschappen
Biologie • Chemie • Fysica • Informatica • Wiskunde
met opties
biochemie en biotechnologie • bio-ingenieurswetenschappen
farmaceutische wetenschappen • ingenieurswetenschappen
Rubik’s Cube® used by permission of Seven Towns Ltd. www.rubiks.com
SEP.
5 september 2015
8 www.kuleuven.be/infomomenten
8 www.kuleuven-kulak.be/infomomenten

6de jaar Technische Bakkerij

klinische biologie.indd

Analist - Noorderlink

decaan Peter Lievens - Faculteit Wetenschappen

= Kies voor STEM

Chemie en inleiding tot de biochemische processen

het reglement i.v.m. de doorstromingsregels - FaBeR

Academische Bachelor of Science in de Chemie doorstroomoptie

Enkele oud-leerlingen van TW getuigen … - i-MaS

Vaktips : WW (2de jaar)