5e avond cursus fotobespreken

e
5
avond
cursus fotobespreken
TRANSIJSSEL
copyright peter van tuijl/2014_ulft
TRANSIJSSEL
ervaringen uitwisselen en samen delen
lezing over
I genres en beeldelementen
en
II stromingen
copyright peter van tuijl/2014_ulft
ervaringen ……..
Clubs
Persoonlijke leden
nu bespreking anders dan toen ?
wat is er anders ?
kijk je anders naar foto’s van anderen ?
welke nieuwe werkwijzen ?
zijn er nieuwe gespreksleiders
ben jij weleens gespreksleider geweest ?
hoe ging dat ?
wat zijn de problemen ?
wat zijn de dingen die goed gaan ?
wat zijn je leerervaringen als je nu terugkijkt ?
heb je er iets aan voor je eigen fotografie ?
ben je er anders door gaan fotograferen ?
ben je er anders door gaan selecteren ?
heb je, nu terugkijkend, zelf profijt van de cursus ?
heb je een advies aan anderen ?
copyright peter van tuijl/2014_ulft
ERVARINGEN
Uit elk groepje
Formuleer één ervaring (max twee) die je
perse aan de anderen wilt vertellen.
Formuleer één vraag (max twee) die je
perse aan de anderen wilt voorleggen.
copyright peter van tuijl/2014_ulft
de lezing
I genres en beeldelementen
II stromingen/stijlen toen en nu
copyright peter van tuijl/2014_ulft
In de CURSUS FOTOBESPREKEN zijn de beeldelementen uitvoerig aan bod geweest.
Van belang als het gaat om de ANALYSE (pijler 2) van de fotobespreking.
COMPOSITIE
compositievorm
Kader
Effect op het beeld
Centraal
Harmonie, centrum aandacht
Decentraal
Spanning
Symmetrisch
Evenwicht, rust, balans [statig]
Overall
Geen specifieke aandacht
Open
Werkt buiten het kader door
Gesloten
‘Verhaal’ speelt binnen het kader
Echte of denkbeeldige lijnen
Samen met compositievorm zorgt
lijnwerking voor spnning, rust,
harmonie, groei, monumentaliteit
etc.
lijnwerking
Horizontaal
Verticaal
Diagonaal
S-lijn
Ruimte en
Perspectief
Wordt bereikt o.a. door standpunt, kleurcontrasten,
objectiefkeuze, zichtlijnen
Ritme en patronen
Herhaling, veelvouden
of juist onderbreking
daarvan
Betekenis voor orde of wanorde;
leid te oog door het beeld
Picturaal of lineair
Geheel of
delen
Romantisch of zakelijk
copyright peter van tuijl/2014_ulft
als het gaat om de compositie ……..
foto annelies van der vliet
copyright peter van tuijl/2014_ulft
als het gaat om de compositie ……..
copyright peter van tuijl/2014_ulft
foto petra van der put
LICHT (schaduw)
Soort licht
Lichtrichting
als het om het licht gaat …..
Hard, diffuus, flits, bestaand SFEERBEPALEND
Accenten in het beeld
Opvallend, strijklicht,
Ruimtelijke werking
puntlicht, tegenlicht
Licht/donker verhouding
copyright peter van tuijl/2014_ulft
Toon en Kleur
Contrasten, warme/koude
kleuren
Verzadiging, donkerte
Accenten, ruimtedefiniërend,
sfeer, symbolen, psychologie
Textuur
Materie, materiaal
Voelbaar maken, hard/zacht
Mate van detaillering
Tijd
Beslissende moment
Tijdsbeeld
Het goede moment; aandacht
Historisch aspect
Manipulatie
Vooraf, tijdens of na de opname
Iets extra’s willen vertellen
Techniek
Scherp/onscherp, beweging,
zw-w of kleur
Bariet of krantenpapier
Polaroid
Diverse invloeden op het beeld!
copyright peter van tuijl/2014_ulft
foto jenne bleijenburg
copyright peter van tuijl/2014_ulft
welke beeldelementen zijn belangrijk of springen in het ‘oog’?
foto stan kerlen
copyright
peter van tuijl/2014_ulft
belangrijkste
beeldelementen
in deze foto
foto eric aupol
copyright
peter van tuijl/2014_ulft
belangrijkste
beeldelementen
in deze foto
OPDRACHT
Je krijgt per aantal fotografen een opdrachtvel.
Schrijf van elke foto minimaal 2
beeldelementen op die
effectvol zijn en sterk bijdragen
aan de kwaliteit/inhoud van de
foto.
copyright peter van tuijl/2014_ulft
copyright peter van tuijl/2014_ulft
NOG EVEN EEN ANDERE KIJK
BARTHES [filosoof]
de inhoud van een foto ontlenen aan …….
de fotograaf heeft specifiek gekozen voor ………
TRUCAGE [MANIPULATIE]
OBJECTEN
POSE
SYNTAXIS [DE SAMENSTELLING]
En in mindere mate
ESTHETIEK
FOTOGENIEKE
copyright peter van tuijl/2014_ulft
copyright peter van tuijl/2014_ulft
de trucage
pose
copyright peter van tuijl/2014_ulft
de objecten
copyright peter van tuijl/2014_ulft
combinatie van
copyright peter van tuijl/2014_ulft
pose
objecten
de samenstelling [syntaxis]
copyright peter van tuijl/2014_ulft
Genres ………..
landschap
portret
documentair
stilleven
architectuur
mode
sport
natuur
……………………..
copyright peter van tuijl/2014_ulft
welke beeldelementen spelen doorgaans een belangrijke rol in de verschillende genres
GENRE
WELKE BEELDELEMENTEN
BELANGRIJK ?
ZORGT M.N. VOOR …… (als ‘verhaal’ of emotie)
LANDSCHAP
KADER
LIJNEN EN VLAKKEN
PERSPECTIEF
LICHT en LICHTRICHTING
RUIMTELIJKHEID
SFEER
john benett fitts
(informatief/type landschap/………)
copyright peter van tuijl/2014_ulft
david eustace
GENRE
WELKE BEELDELEMENTEN
BELANGRIJK ?
ZORGT M.N. VOOR …… (als ‘verhaal’ of emotie)
PORTRET
?????????
???????????
annie leibovitz
copyright peter van tuijl/2014_ulft
hellen van meene
GENRE
WELKE BEELDELEMENTEN
BELANGRIJK ?
ZORGT M.N. VOOR …… (als ‘verhaal’ of emotie)
PORTRET
Huidweergave/textuur
Tijd (moment, pose)
Licht/lichtrichting
Techniek zoals scherpte/onscherpte
Toon
EEN VERHAAL OVER (o.a.)
• Het leven
• De individuele persoon
• Mensen/gedrag i.h.a.
• ………………………
copyright peter van tuijl/2014_ulft
OPDRACHT
Je krijgt per aantal fotografen een opdrachtvel.
Schrijf bij elke genrefoto
minimaal een beeldelement
waarvan je denkt dat die
bepalend is voor dit genre. Dus
de foto is meer als voorbeeld
bedoeld en vertegenwoordigt
het ‘gehele’ genre.
copyright peter van tuijl/2014_ulft
copyright peter van tuijl/2014_ulft
TWEEDE DEEL
STROMINGEN/STIJLEN TOEN EN NU
we beperken ons tot de fotografie maar vaak zijn de stromingen in
verschillende uitingen aan de orde zoals kunst, literatuur en theater.
copyright peter van tuijl/2014_ulft
STROMINGEN
bij een stroming heb je een aantal kenmerken
die kenmerken vertellen je o.a. iets over
 doel
 verschijningsvorm
 soms is er ook een vaste werkwijze
copyright peter van tuijl/2014_ulft
Fotografie heeft een verbinding met de werkelijkheid
en is een fenomeen met een eigen realiteit
werkelijkheid
FOTOGRAFIE
foto
werkelijkheid
?
copyright peter van tuijl/2014_ulft
daarom als eerste het surrealisme
het specifieke van de fotografie zou je
het surrealisme
kunnen noemen!
+ rond de jaren dertig van de vorige eeuw
de surrealisten stellen in hun werk de door vrije
associaties
(de werkelijkheid van het individu) gekenmerkte bewustzijnstoestand van
droom centraal.
+ maar nog steeds aanwezig
misschien zelfs wel een opmars door de nieuwe media
copyright peter van tuijl/2014_ulft
de
KENMERK
foto’s (beelden) hebben
hebben iets wezensvreemd en onverwachts
of
hebben iets van verrassing door de onderdelen waaruit
het beeld bestaat
of
zijn vreemd door combinaties
en
zijn soms schokkend of afstotend
ze zetten soms de wereld op zijn ‘kop’ en voldoen niet
aan een traditioneel gekend fenomeen of werkelijkheid
copyright peter van tuijl/2014_ulft
HANS BELLMER 1902 [Katowice] – 1975 [Parijs]
Vanaf 1933 begon Hans Bellmer met poppen te werken. Van de foto's
van poppen maakte hij een boekje en stuurde dit naar de
surrealistische kunstenaars in Parijs. Zij publiceerden er enkele foto's van
in hun tijdschrift 'Minautaure'. Toen Bellmer in 1938 uit Duitsland naar
Parijs vluchtte, was de pop een van de weinige dingen die hij
meenam.
copyright peter van tuijl/2014_ulft
copyright peter van tuijl/2014_ulft
hans bellmer 1935
DORA MAAR [1907-1997 vrouw en muze van Picasso]
copyright peter van tuijl/2014_ulft
copyright peter van tuijl/2014_ulft
dora maar 1933
MAN RAY [1890 – 1976 Amerikaan, belangrijke figuur in het Dadaïsme]
copyright peter van tuijl/2014_ulft
copyright peter van tuijl/2014_ulft
man ray
RAOUL UBAC
[België 1910 - 1985]
copyright peter van tuijl/2014_ulft
gebruikte technieken
dubbeldrukken/opnamen
beschadigingen emulsie
solarisatie
standpunt overdreven
perspectief overdreven
manipulatie
symboliek en/of verwijzingen geeft betekenis
copyright peter van tuijl/2014_ulft
surrealisme NU
Milana Zadwórny
copyright peter van tuijl/2014_ulft
brian oldham
copyright peter van tuijl/2014_ulft
brian oldham
copyright peter van tuijl/2014_ulft
aisha zeijpveld
copyright peter van tuijl/2014_ulft
copyright peter van tuijl/2014_ulft
Luciana Urtiga
copyright peter van tuijl/2014_ulft
the mirror man suitcase van Rui Calçada Bastos
GILBERT GARCIN
copyright peter van tuijl/2014_ulft
Gilbert Garcin
copyright peter van tuijl/2014_ulft
copyright peter van tuijl/2014_ulft
ruud van empel
copyright peter van tuijl/2014_ulft
ruud van empel
copyright peter van tuijl/2014_ulft
loretta lux
copyright peter van tuijl/2014_ulft
loretta lux
copyright peter van tuijl/2014_ulft
Conceptuele fotografie ‘heeft vaak een zekere
verwantschap’
met de
surrealistische fotografie
het idee (de inhoud) of het concept belangrijker is dan de esthetische verschijningsvorm
In de kunst was soms zelfs het idee al dé uiting en werd het idee niet verder door de
kunstenaar uitgewerkt. Een voorbeeld daarvan is de kunstenaar SOL LEWITT (zie
onder) of de ‘wandelende kunstenaar’ Hamish Fulton.
copyright peter van tuijl/2014_ulft
Taal (de bedoeling) speelt vaak een belangrijke rol in een conceptueel kunstwerk.
‘je kunt het beredeneren, uitleggen’
copyright peter van tuijl/2014_ulft
copyright peter van tuijl/2014_ulft
Joseph Kosuth
nog enkele voorbeelden van conceptuele fotografie
copyright peter van tuijl/2014_ulft
copyright peter van tuijl/2014_ulft
copyright peter van tuijl/2014_ulft
copyright peter van tuijl/2014_ulft
Sigurdur Gudmundsson
copyright peter van tuijl/2014_ulft
ellen kooi
ellen kooi
copyright peter van tuijl/2014_ulft
SURREALISTISCHE FOTOGRAFIE
DE ONWERKELIJKE WERELD
CONCEPTUELE
FOTOGRAFIE
DE IDEEËNWERELD
copyright peter van tuijl/2014_ulft
Conceptuele foto's en fotoseries kenmerken zich door
een bepaalde vorm van regie door de fotograaf
(vanwege het idee natuurlijk).
beïnvloeding vooraf – tijdens – achteraf toepassen
van beeldmanipulatie.
suggestief
symbolen en verwijzingen
relatie met de werkelijkheid vaak wel aanwezig
copyright peter van tuijl/2014_ulft
copyright peter van tuijl/2014_ulft
Geënsceneerde fotografie
[staged photography]
Vorm van fotografie waarbij voor de
camera een nieuwe werkelijkheid wordt
opgebouwd, vaak met levende modellen
of poppen.
‘Fictieve werelden’ worden opgebouwd
met als doel deze te fotograferen.
de fotograaf zet de scene op om iets (‘een
verhaal’) te vertellen
Jevgeni Chaldej (1917-1997)
kenmerken




theatraal
overdreven
bedacht
fotograaf - wereld
copyright peter van tuijl/2014_ulft
Lars van den Brink - de Dealer
Een van de eerste
(bekende) geënsceneerde
foto’s is The Drowned Man
(verdronken man) (1840) van
Hippolyte Bayard.
Zelfportret als protest tegen
de Franse regering.
Bayard presenteert zichzelf
als een slachtoffer van een
daad van zelfmoord,
veroorzaakt door het falen
van de Franse autoriteiten
om zijn eigen ontdekking
van het fotografisch proces
als gelijk aan pionierswerk
van Daguerre herkennen.
Hippolyte Bayard- The Drowned Man (1840)
copyright peter van tuijl/2014_ulft
Geënsceneerde fotografie in Nederland
Een groep eigenzinnige Rotterdamse kunstenaars, vormgevers en fotografen
introduceerden de geënsceneerde fotografie in de jaren tachtig in Nederland. Zij
rebelleerden tegen de traditie van documentairefotografie en tegen het conservatieve
kunstcircuit. [o.a. Rommert Boonstra, Paul de Nooijer, Teun Hocks]
Thans maken (jonge) kunstenaars en fotografen opnieuw geënsceneerde fotografie.
Het anarchistische randje is er nu af; de kunstenaars en fotografen gebruiken de
geënsceneerde fotografie slechts als medium om hun persoonlijke wereld te
verbeelden.
copyright peter van tuijl/2014_ulft
Teun Hocks
Het oeuvre van Teun Hocks (1947) neemt een eigen plaats in tussen fotografie en
schilderkunst. Sinds het einde van de jaren zeventig heeft Hocks een verhalende stijl
ontwikkeld. Hij speelt in zijn 'fotoschilderijen’, waarin hij zelf model staat, met de
werkelijkheids–pretentie van de fotografie door de opname te beschilderen. Met
theaterenscenering, humor en melancholie laat hij doorschemeren dat er in werkelijkheid
andere dingen aan de hand zijn dan we denken te zien. Zelfrelativering is de
motor van zijn werk.
De erkenning voor zijn werk breekt in de
tweede helft van de jaren tachtig door:
eerst in het buitenland en pas daarna in
Nederland.
copyright peter van tuijl/2014_ulft
copyright peter van tuijl/2014_ulft
Paul de Nooijer
Paul de Nooijer (1943) fotografeert en
filmt. In zijn vroege werk houdt De
Nooijer zich vooral bezig met thema's als
macht, seksualiteit en de burgerlijke
moraal.
De Nooijer wil de toeschouwer motiveren
en aan het denken zetten.
copyright peter van tuijl/2014_ulft
ROMMERT BOONSTRA
copyright peter van tuijl/2014_ulft
copyright peter van tuijl/2014_ulft
copyright peter van tuijl/2014_ulft
werk uit de jaren 80
Erwin Olaf (1959)
Alhoewel zijn eerste fotoschreden
op het documentaire vlak lagen
was hij al in de jaren 80 actief in de
geënsceneerde fotografie.
Erwin Olaf’s stijl is heel wisselend,
soms kleurrijk, met een hoge
verzadiging maar ook zwart wit of
alleen high key of low key wit. Het
meeste werk van hem is gemaakt
in een studio met kunstlicht.
copyright peter van tuijl/2014_ulft
copyright peter van tuijl/2014_ulft
copyright peter van tuijl/2014_ulft
copyright peter van tuijl/2014_ulft
copyright peter van tuijl/2014_ulft
JEFF WALL
de grenzen tussen conceptuele
fotografie, geënsceneerde fotografie en
surrealistische fotografie verdwijnen!
we kijken naar een klein stukje film van Jeff Wall in het Stedelijk museum
0.52 – 2.58
copyright peter van tuijl/2014_ulft
the flooded grave van JEFF WALL
copyright peter van tuijl/2014_ulft
GREGORY CREWDSON
OOK EVEN EEN KORT FILMPJE
copyright peter van tuijl/2014_ulft
copyright peter van tuijl/2014_ulft
Thomas Demand
Ruimten/plaatsen die een culturele of politieke relevantie hebben ………
Kontrollraum (Control Room) (2011):
het
interieur
van de Fukushima Daiichi kerncentrale
copyright
peter
van tuijl/2014_ulft
Jasper de Beijer (1973)
copyright peter van tuijl/2014_ulft
uit de serie
Mr. Knight’s world
band reciever
zie het interview
aan het eind van
deze pdf
copyright peter van tuijl/2014_ulft
jasper beijer (1973)
copyright peter van tuijl/2014_ulft
jasper beijer (1973)
copyright peter van tuijl/2014_ulft
jasper beijer (1973)
JOEL PETER WITKIN
copyright peter van tuijl/2014_ulft
CINDY SHERMAN
copyright peter van tuijl/2014_ulft
stills # …
copyright peter van tuijl/2014_ulft
cindy sherman
SURREALISTISCHE FOTOGRAFIE
DE ONWERKELIJKE WERELD
CONCEPTUELE
FOTOGRAFIE
GEËNSCENEERDE
FOTOGRAFIE
WERKELIJKHEID OPBOUWEN
DE IDEEËNWERELD
DOCUMENTAIRE
FOTOGRAFIE
de echte wereld
PICTURALISME
schilderachtige
wereld
nieuwe
zakelijkheid
de
dùsseldorfse
school
new
topographics
copyright peter van tuijl/2014_ulft
PICTURALISME
het PICTURALISME in de fotografie
doel:
schilderachtige afbeelding van de werkelijkheid
verschijningsvorm:
omfloerste enigszins onscherpe foto’s
verwant aan het impressionisme in de schilderkunst
werkwijze:
soft focus lenzen, doka-technieken
één van de vroegste stromingen in de fotografie [rond 1900]
voorbeelden van enkele fotografen Steichen en Seeley
copyright peter van tuijl/2014_ulft
George Seeley Black bowl
Edward Steichen maakte deze foto in 1904. De (kleuren)foto werd enkele jaren geleden geveild voor
bijna 3 miljoen dollar. Er zijn drie (niet identieke) afdrukken van.
copyright peter van tuijl/2014_ulft
Is er nog iets te zien van het ‘oude picturalisme’ in de hedendaagse fotografie
in de landschapsfotografie zie je nog wel verwantschap
bijvoorbeeld in het atmosferische landschap
of in het landschap met bewegingsonscherpte van water of lucht
je ziet het ook terug in bijvoorbeeld de huidige ‘opleving’ van de pinhole fotografie,
natte plaat fotografie of in de lomografie waar ook de kleuren een meer
impressionistisch karakter krijgen
ook in de foto’s die wat meer abstraherend zijn zoals bij bloem- of plantstillevens
ook zie je het picturalisme wel enigszins terug in zogenaamde dubbeldrukken
copyright peter van tuijl/2014_ulft
Beweging in het landschap
copyright peter van tuijl/2014_ulft
jeroen roosen
Beweging in het landschap
copyright peter van tuijl/2014_ulftfoto
Wilco Dragt
Natte plaat fotografie
Pinhole fotografie
isa marcelli
arold van der aa
copyright peter van tuijl/2014_ulft
Idee van picturalisme in dubbeldrukken
MAIKA ELAN, jonge fotografe uit Vietnam
copyright peter van tuijl/2014_ulft
documentaire fotografie
ooggetuige fotografie
de wereld, de realiteit, is het uitgangspunt …………
Roger Fenton
Valley of the Shadow of Death 1855
copyright peter van tuijl/2014_ulft
de wereld, de realiteit, is het uitgangspunt …………
waarheidsgetrouw maar ………..
eugene w smith 1971
niet waardenvrij!
copyright peter van tuijl/2014_ulft
fotografie documenteert
fotografie legt de wereld vast
 objectief/neutraal
 vanuit een invalshoek/statement
copyright peter van tuijl/2014_ulft
Begin van de vorige eeuw tot late jaren dertig
de sociaal documentaire fotografie ‘verandert’ de wereld
bijvoorbeeld
LEWIS HINE
SADIE PFEIFER
WALKER EVANS
AUGUST SANDER
kinderarbeid, arbeidsomstandigheden
arbeidsomstandigheden, armoede
leefomstandigheden
type mensen
copyright peter van tuijl/2014_ulft
de documentaire – het dagelijks leven
the family of man
The Family of Man is samengesteld in 1955 door Edward Steichen voor
het Museum of Modern Art in New York.
De ‘grootste’ fotografische tentoonstelling ooit!
 trok meer dan negen miljoen bezoekers (1955-1965)
 sinds 1964 bevindt de tentoonstelling zich in Luxemburg
De expositie bestaat uit 503 foto's die door Steichen zelf zijn uitkozen uit
een totaal van 2 miljoen. Er is werk van 273 fotografen te zien, uit 68
landen.
In 37 thema's heeft Steichen aspecten van het menselijk leven getoond dat
zich afspeelt tussen geboorte en dood. Hij wilde “de mens aan de mens
uitleggen”.
copyright peter van tuijl/2014_ulft
de documentaire – het ‘dagelijks’ leven
HUMANISTISCHE FOTOGRAFIE
Cartier Bresson
Ed van der Elsken
Elliott Erwitt
Eduoard Boubat
Robert Doisneau
copyright peter van tuijl/2014_ulft
even tussendoor
tegelijkertijd met de naoorlogse documentaire fotografie ontstond
de subjectieve fotografie
otto Steiner
josef sudek
minor white
aaron siskind
copyright peter van tuijl/2014_ulft
terug naar de documentaire fotografie
het
persoonlijk leven
Kors van Bennekom
copyright peter van tuijl/2014_ulft
het
persoonlijk leven
Ed van der Elsken
Een liefdesgeschiedenis in Saint Germain
des
copyright peter
vanPrés
tuijl/2014_ulft
het
persoonlijk leven
Larry Clark
copyright peter van tuijl/2014_ulft
het
persoonlijk leven
Nan Goldin
copyright peter van tuijl/2014_ulft
het
persoonlijk leven
Huub van der Put
copyright peter van tuijl/2014_ulft
, ALS patiënt overleden in 2012
het
persoonlijk leven
KIJK MIJN VADER Renate Beense
copyright peter van tuijl/2014_ulft
TENSLOTTE …… NIEUWE ‘TREND’ IN DE DOCUMENTAIRE FOTOGRAFIE
Henk Wildschut SHELTERS
copyright peter van tuijl/2014_ulft
TENSLOTTE …… NIEUWE ‘TREND’ IN DE DOCUMENTAIRE FOTOGRAFIE
WassinkLundgren EMPTY BOTTLES
copyright peter van tuijl/2014_ulft
Raphaël Dallaporta Antipersonnel [landmijnen]
TENSLOTTE …… NIEUWE ‘TREND’ IN DE DOCUMENTAIRE FOTOGRAFIE
copyright peter van tuijl/2014_ulft
NEW TOPOGRAPHICS
een reactie op de
landschapsfotografen zoals
ANSEL ADAMS 1975
lewis baltz
copyright peter van tuijl/2014_ulft
de bechers
DE DÜSSELDORFS SCHOOL van de BECHERS ….. leerling/student thomas ruff
andy warhol
copyright peter van tuijl/2014_ulft
AUTONOME FOTOGRAFIE niet functioneel
POPART parallel met conceptuele fotografie
de klok van
LEMAGNY
een poging om een verbinding te leggen …………
copyright peter van tuijl/2014_ulft
copyright peter van tuijl/2014_ulft
J
asper de Beijer (Amsterdam, 1973) timmert al jaren aan de weg op internationaal gebied.
Zijn CV is een mooie mix van museale tentoonstellingen en shows in internationale galeries.
Mede daarom is We Like Art apetrots om werk van De Beijer hier onder de aandacht te brengen.
Vooral omdat het de eerste keer is dat De Beijer een sculptuur in editie aanbiedt!
Deze sculptuur is onderdeel van de serie Marabunta; we vroegen de kunstenaar naar het
bijzondere maakproces van het beeldje, de Mexicaanse ontstaansgeschiedenis van Marabunta en
naar zijn toekomstplannen.
Hoi Jasper, Marabunta was afgelopen zomer te zien in NY bij
Asya Geisberg Gallery en onlangs bij galerie Nouvelles Images
in Den Haag. Het is een serie waarvoor je in Mexico onderzoek
hebt gedaan naar de geweldscultuur van de misdaadkartels in
de drugsoorlog. Waarom wilde je met dit onderwerp aan de
slag?
Ik las artikelen over de drugsoorlog in Mexico, en hoe slachtoffers van dit conflict letterlijk door
de kartels gebruikt worden als communicatiemiddel door een geschreven boodschap op hun
lichaam te plakken.
Toen ik door begon te krijgen hoe gestoord de rol is van de publieke opinie in de huidige
drugsoorlog in Mexico, raakte ik verward door de totaal andere opvattingen die ze in Mexico
over de dood hebben, en hoe de dood een rol in het dagelijks leven speelt. In de manier waarop
de drugsoorlog gevoerd wordt is het pijnlijk duidelijk hoe en waarom de dood als
communicatiemiddel wordt gebruikt.
Slachtoffers van deze oorlog worden vaak aan bruggen gehangen of
langs de weg gelegd; beplakt met borden waarop waarschuwingen of
beledigingen staan. Aan de andere kant, als er een drugsbaron sterft,
wordt hij bijgezet in een monsterlijk groot mausoleum, wat weer
bedekt wordt met loftuitingen.
Toen kwam ik op het idee om die 2 extremen in 1 wereld samen te
voegen, een soort equivalent van de Griekse onderwereld zeg maar. In
de wereld die ik bedacht heb verdwijnt het onderscheid tussen dader
en slachtoffer, en worden de figuren steeds weer opnieuw opgetuigd
en afgebroken, alsof de lokale bevolking iedere keer de schade van de
grafschenners komt repareren. Er is een continue strijd gaande. Niet tussen de figuren zelf,
maar hoe ze als lijdend voorwerp worden gebruikt om boodschappen over te brengen door
rivaliserende groepen.
Daarom lijken ze rond te zweven in een oneindig groot kerkhof waarvan de context allang
verloren is, maar waar ze gebruikt worden als mascotte, aanplakbiljet of onderwerp van spot.
Hoe heb je onderzoek gedaan?
Ik ben een tijdje naar Mexico-city geweest om daar
met een aantal mensen te praten. Ook heb ik daar
een aantal begraafplaatsen bezocht om materiaal
te verzamelen.
Ik heb ook een paar boeken gelezen over de
drugsoorlog, over hoe Mexicanen omgaan met de
dood; maar wat ik vooral verassend vond dat er in
Mexico een traditie bestaat omtrent foto’s van
lijken als communicatiemiddel. Dat is ooit
begonnen bij Emiliano Zapata.
Heb je voor dit onderwerp weer grote kijkdozen en maquettes gemaakt zoals je eerder deed?
Grotendeels wel; bijna alles is op schaal gemaakt, en een aantal
dingen 1 op 1. De portretten zijn ook allemaal sculpturen, alleen heb ik
er menselijke ogen ingezet (ik wilde ze wel de uitstraling geven van
levende wezens). Sommige van de achtergronden in foto’s zijn met de
computer ontworpen en gemaakt.
De werken in de serie hebben een kleurrijke haast barokke sfeer, en
voelen als extreem en flink over-the-top. Klopt dat?
Dat klopt, dat vond ik goed bij het onderwerp passen. Als er in Mexico
een evenement of feest is, of zelfs een nare gebeurtenis, wordt er ook op
deze manier overdadig (in onze optiek) op gereageerd. In Nederland
valt dat meteen op, maar als ik dingen over mijn foto’s aan Mexicanen vroeg hadden ze meteen
vragen over de details van de teksten. Geen woord over de barok…
Ik heb tijdens mijn onderzoek veel extremere en bizarre dingen gezien (in wreedheid maar ook
in totaal over-the-top decoraties) hierbij zijn mijn foto’s nog bescheiden. Elk los element in elke
foto is gebaseerd op een werkelijke plek.
Hoe is de serie ontvangen in New York?
Er heftig; er is erg veel over geschreven in de pers, en dan vooral over
het onderwerp. Het ligt daar veel gevoeliger dan hier, en in de VS
hebben mensen nog wel eens de neiging om het moreel oordeel van de
kunstenaar erachter te zoeken.
Ik merkte op de opening dat mensen er soms wel emotioneel van
werden; Mexico is tenslotte de benedenbuurman.
En in Mexico? De serie heb ik daar nog niet getoond, maar elk woord
tekst dat erin staat is overgenomen van bestaande spandoeken en
grafschriften, dus ik kan me voorstellen dat sommige dingen daar wel erg persoonlijk kunnen
zijn.
De speciale editie bij een liefhebber thuis.
Kun je ons iets vertellen over het bijzondere maakproces van de
speciale editie van Marabunta?
Het beeldje is ontworpen, getekend en gemaakt in een
computerprogramma waarmee digitaal gebeeldhouwd kan
worden. Deze ‘digitale sculptuur’ kan vervolgens in 3 dimensies
worden uitgeprint met een 3D printer, die laagje voor laagje het digitale bestand in composietkalk uitprint en inkleurt.
Dit betekent dat ik een zelfde soort procedé heb gevonden om beeldhouwwerk ‘af te drukken’ als
bij fotografie; extreem gedetailleerd, volledig reproduceerbaar, en in editie.
De sculptuurtjes (15 x 11 x 12 cm) worden vervolgens afgewerkt met 7 lagen DD lak, waardoor
ze zo hard worden als porselein.
Wat is dit voor een portret? Eigenlijk is het portret
een onderdeel van de 3 fotoportretten van de serie,
het beeldt 1 van de geesten uit die in Marabunta
rondwaren; uit elkaar gehaald en weer in elkaar
gezet.. Het grappige is, wat ik niet had verwacht,
dat het beeldje lijkt alsof het onderdeel zou kunnen
zijn van een altaar of andere vorm van verering. Vond ik een leuke bijkomstigheid, vooral
omdat de details zo verschrikkelijk fijn zijn..
Heb je mooie plannen voor komend jaar Jasper? Yep, ik kom net terug van een rondreis door
Centraal Europa, om op zoek te gaan naar sporen van het oude Pruisische rijk. Ik ga een
impressie maken van de grandeur van het oude Duitsland, met de door de oorlogen vernietigde
en weer opgebouwde gebouwen als startpunt.
overgenomen van de website we like art