IDManager PDF Output

Dichterbij
MAGAZINE VOOR
LEDEN VAN RABOBANK
AMSTERDAM
VOORJAAR 2014
AMSTERDAM
Vernieuwend
ondernemen
3135
»32
INNOVATIE
DUURZAAM INITIATIEF
AANTREKKELIJKE STAD
3D-printer, fabriek aan
huis? »14
Vijf energie lessen op de
NDSM »18
Amsterdam
internationaal »22
OM DE
HOEK
2 AMSTERDAM
‘Als ondernemer moet je
blijven vernieuwen. Inspiratie vind ik in hoe het
vroeger was.’ Het is zondagochtend en bakker Remko
Renzema heeft zijn broodwagen mooi in de zon
geplaatst. ‘Vroeger was in
elke buurt een broodventer,
maar dat is uit het straatbeeld verdwenen. Mijn
klanten willen ook op zondag graag vers brood. Dus
heb ik het broodventen weer
geïntroduceerd. Maar wel
eigentijds.’ Elektrisch dus.
3135
FOTO: ELS ZWERINK
ELKE ZONDAG
VERS BROOD VAN
RENZEMA BIJ DE
OMVAL EN
STADIONBUURT
3
ALPHONS KURSTJENS
VOOR
WOORD
directievoorzitter
VAN EIGEN BODEM
V
oor u ligt een speciale Dichterbij. Het
is namelijk de laatste editie in dit
vertrouwde jasje. Net als de stad zelf,
zijn ook wij zo nu en dan toe aan
vernieuwing. Niet radicaal natuurlijk -we blijven
immers een bank- maar wel verfrissend.
Vanaf nu krijgt u meer van eigen bodem.
Want de stad heeft ons genoeg te vertellen.
Boeiende verhalen, portretten van lokale helden
en interessante feiten en weetjes over de
Groot-Amsterdamse economie. Twee keer per
jaar op uw deurmat én online. Gewoon omdat u
lid bent.
Ik noemde het al: de stad is ook toe aan
vernieuwing. Gelukkig is Amsterdam rijk aan
creatieve mensen die oplossingen vinden voor
de issues die ons bezighouden. Duurzaamheid,
sociale buurten, cultuur, de talentontwikkeling
van kinderen. Mensen die geen problemen zien,
COLOFON
Redactie Rabobank Nederland: Margit van den Berg, Conny Feskens
Redactie Rabobank Amsterdam: Susanne de Boer, Carlos van Ree, Cinette Wassing
vdbj_: Anja Corbijn van Willenswaard, Janet Deibert, Esther Joosse, Mandy van
Koningsbrugge, Jeroen van Koningshoven
Druk & handling: vdbj_, Frank van der Kolk, Amstelveen
Zonder schriftelijke toestemming van de Rabobank mag niets uit deze uitgave
worden overgenomen of gekopieerd. De Rabobank en vdbj_ besteden uiterste
zorg aan de betrouwbaarheid en actualiteit van alle gepubliceerde data.
Onjuistheden kunnen echter voorkomen. De Rabobank en vdbj_, alsmede de aan
hen gelieerde ondernemingen en toeleveranciers, zijn niet aansprakelijk voor
onjuistheden of enig handelen op grond van de inhoud van dit blad.
4 AMSTERDAM
maar uitdagingen of zelfs kansen. En daarmee
aan de slag gaan. Van deze mensen kunnen we
er niet genoeg hebben.
Om u alvast een voorproefje te geven, vindt
u in deze Dichterbij al een paar van deze
verhalen en lokale helden. Ook de stadsgrens
over, naar de Haarlemmermeer, waar een nieuw
gewas de bron van vernieuwing is voor onze
maakindustrie. Ooit gehoord van olifantengras?
Natuurlijk zijn er ook ondernemers aan het
woord. Op de NDSM bijvoorbeeld, waar met 60
bedrijven gezamenlijk wordt geïnvesteerd in
windenergie. En sociaal ondernemers, die hun
maatschappelijke missie als business case zien,
zoals Taxi Electric, Kwekerij Osdorp en Peerby.
Trendwatcher Andrea Wiegman vertelt ons
dat vernieuwing eigenlijk helemaal niet zo
nieuw is. Maar als het gaat om het 3D-printen
van een grachtenpand, dan weet ik dat nog niet.
Workshop 3D-printen
winnen?
Kijk op pagina 16.
Dichterbij
AMSTERDAM
THEMA: VERNIEUWING
8
10
14
18
21
Mensen maken de stad
Verandering is van alle
tijden
3D-printer, fabriek aan
huis?
Samen investeren in
windenergie
Spullen delen met je
buren
AANTREKKELIJKE STAD
14
22
Amsterdam in
internationaal perspectief
OPEN DESIGN
26
Wereldwijd samen
ontwerpen
INNOVATIEVE ONDERNEMERS
28
Biobased economy
IN DE STAD
32
18
RUBRIEKEN
3135
2
6
16
17
31
32
28
Sociaal ondernemen
34
36
38
39
40
Om de hoek
Kort nieuws
Puzzel
Amsterdam elektrisch
Het Stedelijk Museum. Feiten en
cijfers
Toekomst van de zorg
Leden-voor-Leden
Ledenaanbiedingen
Column Wim de Koning
Do it Yourself, Together
5
KORT
Sponsorsamenwerking:
VIER JAAR
SAMEN
VERDER
Rabobank Amsterdam heeft de sponsorsamenwerking met het Stedelijk
Museum met vier jaar verlengd. Naast
een bijdrage aan grote tentoonstellingen investeert de bank vooral in de
educatieve projecten van het museum.
K
arin van Gilst, algemeen directeur Stedelijk Museum, zegt
enorm trots en blij te zijn dat
Rabobank Amsterdam het
museum de komende jaren blijft ondersteunen. 'We zien het als een teken van
vertrouwen en een vorm van waardering
voor onze goede samenwerking.' Alphons
Kurstjens, directievoorzitter Rabobank
Amsterdam, geeft aan dat de bank het
belangrijk vindt om in Amsterdam de
ontwikkeling, het behoud en de toegankelijkheid van kunst en educatie te stimuleren. 'Dit bepaalt voor een belangrijk deel
de leefbaarheid en aantrekkelijkheid van
Amsterdam als vestigingsplaats.'
De nadruk van de sponsorovereenkomst
ligt specifiek op families en programma’s
voor het basis- en voortgezet onderwijs.
Zo maakt de bank het Familielab mede
Regel zelf uw verzekeringszaken
D
e Rabobank verkoopt verzekeringen van Interpolis.
Waarom? Omdat Interpolis
een ruim assortiment verzekeringen met uitgebreide dekkingen
biedt, die u helpen bij het voorkomen en
oplossen van allerlei soorten schade.
Interpolis komt al jaren als beste uit testen
van onder andere de Consumentenbond
én de schadeafhandeling krijgt van klanten een hoge beoordeling.
U kunt de verzekeringen eenvoudig
6 AMSTERDAM
afsluiten, inzien en wijzigen via Rabo
Internetbankieren. Na inloggen met uw
Random Reader ziet u een overzicht van
uw verzekeringen. U kunt de Interpolis
Alles in één Polis® en Interpolis ZorgActief®
afsluiten of wijzigen. Zo regelt u op
Rabobank.nl zelf uw verzekeringszaken.
Nieuw is dat u nu ook de kortlopende
reisverzekering kunt afsluiten in de Rabo
Bankieren App. Wilt u checken of u nog
passend verzekerd bent? Doe dan de Alles
in één Polis Check op Rabobank.nl.
mogelijk, biedt het samen met het
museum educatieve programma’s voor
scholen aan en initieert vanaf voorjaar
2014 een jaarlijkse Familiedag in het
Stedelijk.
Meer informatie: www.stedelijk.nl
JIJ BENT
DE BAAS
Een eigen bedrijf begint met een goed
idee. En dan? Aanscherpen, uitproberen, doelgroepdenken en natuurlijk: de
financiën op orde krijgen. Daar kun je
als jonge ondernemer wel wat hulp bij
gebruiken. De Rabobank vindt het
belangrijk dat jongeren goed leren
omgaan met geld, en daarom is er
B.O.E.G.: baasovereigengeld.nl. Hier vind
je handige tips over het opstarten van je
eigen bedrijfje, adviezen over geld en
ervaringen van andere jonge
ondernemers. Slim, interessant en
leerzaam!
IEDEREEN OVER
OP IBAN
Wibautveste: luxe aan de Amstel
‘
Wat mensen écht aanspreekt is dat ze
direct zien dat het niet om gewone
appartementen gaat. Dat je voor je
keuken zonder meerkosten vrijwel
elke wens in vervulling kunt laten gaan, of
het nu een bijzondere stoomoven,
quooker of kookeiland is. Dat staat model
voor het ongekend hoge kwaliteitsniveau
van Wibautveste.’ Aan het woord is Diana
Barnhoorn, makelaar van Wibautveste, het
statige gebouw aan de Wibautstraat met
zicht over de Amstel en Amsterdam.
Diana voert op dit moment veel gesprekken met potentiële kopers. ‘Ik merk dat
mensen het fijn vinden dat ze er al eind
2014 kunnen wonen. Daarnaast spreekt de
stijlvolle uitstraling van het gebouw aan.
Ze vinden het een stoer gebouw, maar ook
een mooi icoon aan de Wibautstraat.’
Op www.rabobank.nl kunt u met het
Rabobank Hypotheekdossier berekenen
hoeveel u kunt lenen.
KIJK VOOR MEER INFORMATIE OP
WWW.WIBAUTVESTE.NL.
Online diensten
RABO BANKIEREN APP:
HANDIG!
M
et de Rabo Bankieren App
kunt u altijd en overal uw
saldo checken, overboeken
en iDEAL-betalingen doen
voor online shoppen. De acceptgiroscanner maakt het makkelijk om uw
acceptgiro’s te scannen en betalen. Vanaf
september 2013 kunt u ook zelf eenvoudig
een Interpolis Kortlopende Reisverzekering afsluiten via de app. Met onze
online diensten kunt u meer dan u denkt!
DE RABO BANKIEREN APP IS BESCHIKBAAR VOOR
IPHONE, IPAD, IPOD TOUCH, ANDROID EN WINDOWS
3135
PHONE.
Door SEPA betaalt en boekt u
geld over met IBAN, een langer
internationaal rekeningnummer. Daarnaast zijn er nieuwe,
Europese betaalproducten,
zoals de Euro incasso. Wist u
dat Euro incasso’s teruggeboekt worden naar uw rekening als hier langer dan vier
werkdagen onvoldoende
saldo op staat? Zorg dus ook bij
automatische incasso’s dat u
voldoende saldo hebt. Lees
hoe u een IBAN kunt opzoeken
op rabobank.nl/iban.
DOEN EN LATER
Vanaf maart start de campagne
Doen & Later. We leven langer,
we letten beter op onze gezondheid en we willen vandaag en morgen samen kunnen genieten van het leven.
Daarom is het belangrijk om nu
goed na te denken over de
toekomst en uw zaken op orde
te brengen. Om u te helpen,
ontwikkelden we een serious
game. Wilt u als eerste een
sneakpreview zien? Meld u dan
aan door te mailen naar:
[email protected].
GROOTSTE ZONNEDAK
VAN AMSTERDAM
Door symbolisch de stekker
aan te sluiten is de zonnepaneleninstallatie van Amsterdam
RAI officieel in gebruik gesteld.
Daarmee is het grootste zonnedak van Amsterdam operationeel. Het project is een samenwerking tussen Amsterdam
RAI, Nuon, Oskomera Solar
Power Solutions, Deutsche
Bank, Rabobank, Triodos Bank
en het Gemeentelijk Investeringsfonds. Samen leveren ze
een zichtbare bijdrage aan de
duurzaamheid van de stad.
7
Crisis geeft
ruimte voor
nieuwe
initiatieven
8 AMSTERDAM
COMMUNITIES
Amsterdammers nemen vaker het heft in eigen handen en starten
communities om de eigen buurt, wijk of werkomgeving te
versterken. Rabobank is hier stimulerend in.
TEKST: SUSANNE DE BOER FOTO'S: VANDEJONG
Mensen maken
de stad
3135
H
et mag wel eens gezegd worden:
we leven in een fantastische
stad. Ondanks dat we voor
uitdagingen staan is er een
krachtige positieve energie.
Initiatiefrijke Amsterdammers
willen zelf het hoofd bieden aan de grote
vraagstukken van vandaag. Samen. En wachten
hierbij niet op beslissingen van bovenaf.
Bottom-up nemen groepen mensen het heft in
eigen handen om bij te dragen aan de eigen
buurt, wijk of werkomgeving.
Participatiesamenleving; het woord van
2013 volgens het Genootschap Onze Taal.
Koning Willem Alexander noemde het in zijn
eerste troonrede. Wat we er politiek precies
mee bedoelen, is voor meerdere interpretaties
vatbaar. Duidelijk is wel dat deze term duidt op
een verandering in onze samenleving waarin
burgers meer eigen verantwoordelijkheid
nemen. Misschien wel dankzij de crisis. Want
juist in deze tijd lijkt er ruimte te ontstaan voor
nieuwe initiatieven. Het belangrijke uitgangspunt is een ieders persoonlijke inzet. Want elke
handeling, hoe klein ook, zet iets in beweging.
Dat kleinschalige initiatieven zo krachtig
opbloeien, komt mede door nieuwe manieren
van communiceren en technologie. Wie dacht
dat buurtgenoten in grote steden elkaar niet
meer spreken, heeft het mis. Door slim gebruik
te maken van social media zijn buren zo
gevonden. Ook aan de andere kant van de
wereld trouwens. Want waarom opnieuw het
wiel uitvinden in Amsterdam, als onze medewereldburgers in New York die ervaring al
hebben opgedaan? Ook via bijeenkomsten
wordt intensief uitgewisseld. Al in 2012 startte
Pakhuis de Zwijger met de Transition
Town-programmareeks om Amsterdammers
hun enthousiasme, behoeften en ervaringen te
laten delen. Hoe zorg je dat het succes niet je
ondergang wordt? Op welke manier behoud je
de betrokkenheid van initiatiefnemers en
deelnemers? Hoe ga je slimme samenwerkingen
aan? Leerzaam en nuttig om initiatieven van de
grond te krijgen.
Ook Rabobank werkt veel bottom-up.
Leden, medewerkers en relaties werken samen
aan thema’s die in de stad spelen: verduurzaming, cultuur, talentontwikkeling, ondernemerschap en natuurlijk de economie. Het programma van de bank wordt de komende periode
steeds meer langs deze onderwerpen
ingestoken. Meer weten? In de volgende
Dichterbij leest u meer!
9
TRENDWATCHING
Is dit dé eeuw van vernieuwing? Verandering is er altijd al
geweest, stelt historicus en trendwatcher Andrea Wiegman.
Daarom kan zij de wereld van morgen beter voorstellen.
TEKST: SUSANNE DE BOER FOTO'S: INGA POWILLEIT
Verandering
van alle tijden
V
aak als we het over verandering
hebben, is het al daar. Terugblikkend
op de afgelopen vijf jaar kan Andrea
Wiegman niet anders dan
concluderen dat onze wereld er
totaal anders uitziet. En het leek als
vanzelf te gaan. ‘Wij mensen passen ons snel aan,
zonder dat we het door hebben.’
SECOND SIGHT
Andrea Wiegman is
medeoprichter van dit
internationale platform
voor trendwatchers in
Amsterdam. Second
Sight werkt voornamelijk met freelance
medewerkers.
Andrea is historicus en trendwatcher, en
oprichter van Second Sight, een internationaal
netwerk dat zich buigt over de wereld van
vandaag en die van morgen. Welke ontwikkelingen zien we
en welke kansen ontspruiten vandaag voor morgen? In april
komt haar boek De Tijdgeest Ontrafeld – van Snapshots naar
Trends uit. Daarin blikt Andrea terug op de laatste woelige
jaren en waar de wereld nu staat. Een bijzondere tijd.
De wereld is in 2012 niet vergaan. ‘Nu moeten we
opnieuw balans zoeken tussen heden en verleden, lokaal en
internationaal en nog meer. We hebben dit een tijd lang
‘crisis’ genoemd. Dat was ook wel zo, want ineens stonden
10 AMSTERDAM
we daar in die wereld waarin de bestaande
systemen niet meer konden reageren op de
veranderingen en nieuwe waarheden. Maar we
benaderen het inmiddels ook positiever. Want
de toekomst is open en maken we zelf. We zijn
heilig gaan geloven in onze eigen kracht.’
Vernieuwing is van alle tijden, is haar
stelling als historicus. ‘De wereld kan
veranderen en doet dat ook regelmatig. We
hebben grote veranderingen gezien in de 16de
eeuw. In de Middeleeuwse structuur had de
katholieke kerk alle macht en die stortte langzaam in elkaar
doordat nieuwe ideeën over werken en leven opkwamen,
verspreid door voorlopers die zich hadden verdiept in de
wereld van de oude Grieken en Romeinen. De 18de eeuw was
vervolgens weer anders dan de 16de eeuw, en zo zal ook de
21ste eeuw vernieuwend zijn ten opzichte van de 20ste
eeuw.’
Vanuit dat breder perspectief kijkend, kunnen we dan
beter de toekomst voorspellen? ‘Juist als historicus is het zo
De Tijdgeest
Ontrafeld
3135
In april 2014 verschijnt
Andrea Wiegmans
boek De Tijdgeest
Ontrafeld.
Andrea blikt hierin
terug op de laatste
woelige jaren en waar
de wereld nu staat.
Uitgeverij Boom
Nelissen, ISBN
9789024403127,
€ 22,50 – inclusief een
gratis E-Book.
‘Juist als historicus is het zo
interessant om met die
tijdgeest van nu en morgen
bezig te zijn.’
interessant om met die tijdgeest van nu en morgen bezig te
zijn. Wat zijn de signalen die we nu oppakken, aan de hand
waarvan we iets over ons leven van morgen kunnen zeggen?
Daar gebruiken we diverse onderzoeksmethoden voor. Het
vak van trendonderzoek en toekomststudies gaat helemaal
niet om voorspellen, of de voorspellende kracht van de
trendwatcher. Het gaat veel meer om voorstellen. Stel dat het
zich op deze manier door ontwikkelt, wat zegt dat dan over
morgen?’
‘Menselijkheid, verantwoordelijkheid, ethiek, nieuwe
manieren van verbinden; het zijn thema’s die de natiestaat
overstijgen en waarmee we ons heel lokaal of juist
internationaal bezighouden. Of zelfs tot diep in de kosmos:
gaan we naar Mars? De toekomst is niet óf klein óf groot,
lokaal óf globaal –beide bewegingen trekken even hard op.’
Klein én groot, tegelijkertijd. ‘Het gaat er nu om hoe
we deze nieuwe verbintenis aan elkaar koppelen. Hoe we het
organiseren dat wij als mensen een rol hebben. Ieder op zijn
eigen manier en met zijn eigen motivaties. Dat is echt nieuw.
Ieder voor zich en dan weer samen. Een volledig andere
benadering van werken en leven als je het vergelijkt met de
20ste eeuw. Aan die toekomst bouwen we nu. We staan er
midden in.’
Onze mogelijkheden
waren nog nooit zo
groot. Grenzen staan
open, en probleemloos
delen we over de hele
wereld onze gedachten.
‘Ik interviewde gisteren iemand die zei dat we eigenlijk
alle oude mythen en waarheden uit moeten pluizen en
daarvan nieuwe moeten maken. Welke instituten kunnen
mee in deze eeuw en welke laten we achter ons? Kijk hoe we
sommige grote bedrijven achter ons hebben gelaten, bijna
geruisloos, en hoe daar nieuwe bedrijven voor in de plaats
zijn gekomen. Bottom up. Neem AirBNB in de reisbranche, of
Instagram en Facebook voor het delen van onze snapshots.’
De snelheid van vernieuwing is echter wel enorm,
vergeleken met vorige eeuwen. ‘Nieuwe bedrijven komen en
gaan. Hyves was enorm groot en is al weer weg, dat kan ook
met Facebook gebeuren. De bedrijven die nu hard groeien,
focussen zich niet meer op een nationale markt, ze richten
zich op een bepaald publiek, mensen met een gedeelde
levensstijl. Noem dat universeel. Zelfs al zit je als winkel in
een bepaalde winkelstraat, jouw publiek komt van overal.
Ook online.’
‘Onze mogelijkheden zijn nog nooit zo groot geweest als
nu. De grenzen staan open, we kunnen probleemloos met
12 AMSTERDAM
TRENDWATCHING
andere mensen over de hele wereld onze gedachten delen,
via de mail of een sociaal netwerk, we hebben Skype.
Bedrijven hebben een vestiging in Nepal én in Amsterdam,
zoals het modemerk Studio Jux. Dit zijn interessante verhalen
van nu, dit is het nieuwe wonen en werken. Die verhalen wil
ik graag delen om ogen te openen en ook om met z’n allen de
toekomst tot een plek te maken waar we graag willen leven.’
Trendwatching is zo oud
als de mensheid. Door
verregaande digitalisering
ontwikkelen trends sneller,
zijn transparanter en hebben een grotere impact.
Volgens Andrea Wiegman
is elke organisatie genoodzaakt om grip te houden
op alle veranderingen. Met
haar bedrijf Second Sight
publiceert zij kennis en
inzichten van visionairs
over wereldwijde trends
ter inspiratie van het
bedrijfsleven.
Alles gaat anders, maar sommige dingen blijven.
Ondernemers kiezen nog wel voor een plek om zich te
vestigen, te leven en te wonen. Hoe is de positie van
Amsterdam in deze ontwikkeling? ‘Amsterdam is een
ontzettend fijne plek om te leven: te werken én te wonen.
Mensen over de hele wereld vinden Amsterdam leuk. Ik
nodig regelmatig buitenlandse visionairs, ondernemers of
experts hier uit om hun verhaal of idee waar ze aan werken,
over de toekomst te delen. Ze komen hier graag, de stad heeft
een grote aantrekkingskracht.’
3135
Second Sight zit in de Houthavens in Amsterdam. ‘We
zijn een klein bedrijf, we werken voornamelijk met freelance
medewerkers. Die allemaal ook aan hun eigen bedrijf en
droom bouwen. De Houthavens is een hotspot waar
verschillende bedrijven uit de creatieve industrie zijn
gevestigd, van mode tot reclamebureau, van uitgever tot
conceptbureau. We werken allemaal samen. Soms sta ik te
lang bij de koffiemachine. Maar dan denk ik: gelukkig geef ik
mezelf die ruimte. We zijn geen robots, die komen er ook wel,
maar we mogen best het verschil laten zien tussen ons als
mensen en robots. Dan lopen we iets uit met de planning,
maar de producten zijn er wel beter door geworden. Ook
juist door dat nieuwe contact.’
Alles is verbonden met elkaar. ‘Niet alleen in de regio
Amsterdam, niet alleen in Nederland, maar overal. Meer dan
we ons kunnen voorstellen. Dit zal ons de komende jaren
aardig bezig gaan houden. Vernieuwing is continu. Ik ben erg
positief en denk dat we een mooie eeuw in gaan waar veel
kansen zijn. Ik hoop dat we later kunnen zeggen dat we veel
te danken hebben aan en geleerd hebben van de 20ste eeuw.
En dat we alle ingrediënten die er nu liggen op zoveel mooie
manieren hebben kunnen gebruiken. Vernieuwing gaat om
andere inzichten. Alles is al aanwezig om er een mooie
toekomst van te maken. Of ben ik dan te positief?’
SECONDSIGHT.NL
13
INNOVATIE
In het televisieprogramma De Wereld Draait Door voorspelde
internetjournalist Alexander Klöpping dat u er over 10 jaar ook
een in huis hebt: een 3D-printer. Onzin of onvermijdelijk?
TEKST: CARLOS VAN REE EN MINKE HOFF FOTO'S: DUSARCHITECTS
Een fabriek aan
huis?
WWW.3DPRINTCANA
LHOUSE.COM
M
et een 3D-printer kunt u nu al bijna
alles uitprinten. Van theeglazen tot
auto’s, van fiets tot bellenblaas, van
telefoonhoesje tot stoel. Ook het
eerste orgaan is uitgeprint en in de Verenigde
Staten kunt u de 3D-echo van uw ongeboren
kindje laten printen op ware grootte. Zodat u
alvast kunt voelen hoe het is om uw baby in uw
armen te houden. Los van de ethische discussie
die hier misschien bij hoort, illustreert het in elk
geval wat de opkomst van de 3D-printer kan
betekenen. Nu nog voor – soms – veel geld, maar
met een prijs van ruim 700 euro wordt de
3D-printer steeds betaalbaarder.
HOE WERKT EEN 3D-PRINTER? Een
3D-printer print een object uit aan de hand van
een 3D-scan of ontwerp. U downloadt dit van
websites als Thingiverse, Google Sketchup 3-D
Warehouse of 123D App. Fabrikanten stellen
hun ontwerpen steeds vaker beschikbaar. Zo
ook onderdelen. Is er bijvoorbeeld iets stuk aan
14 AMSTERDAM
uw stofzuiger of ander gebruiksvoorwerp, kunt
u het onderdeel zelf (laten) printen. Staat het
ontwerp eenmaal op uw computer, dan doet u
een rol plastic, steen, metaal of bijvoorbeeld glas
in de printer en geeft u de printopdracht. De
3D-printer bouwt het object vervolgens laagje
voor laagje op. Het materiaal waar het object
van gemaakt wordt, wordt vaak in poedervorm
vermengd met een lijmachtige substantie. Afhankelijk van het ontwerp, kan het tussen de vijf
minuten en dagenlang duren voor uw print af is.
VAN GLOBAAL NAAR LOKAAL? Met
een 3D-printer in huis koopt – of maakt – u
straks misschien alleen nog online het ontwerp
van een product en print u het thuis uit. Want
als u alles thuis kunt uitprinten, waarom dan
nog spullen in China laten maken? Veranderen
onze huizen hierdoor in kleine fabriekjes? U
mag het zeggen. Feit is dat de 3D-printer steeds
beter, sneller en goedkoper wordt en dat de
mogelijkheden eindeloos zijn.
WAT ZIJN DE MOGELIJKHEDEN NU?
3D-printen en de 3D-printers zijn nog volop in
ontwikkeling. Op de printers voor de consument
kun je nog maar met een klein aantal materialen
printen, terwijl professionele 3D-printers al tot
onvoorstelbare dingen in staat zijn. Zo wordt in
Amsterdam gebouwd aan een heus 3D-geprint
grachtenpand. Vanaf het eerste weekend van
maart kunt u aan de Tolhuisweg de bouw van
dit unieke grachtenpand bekijken.
Zelf aan de slag
met een
3D-printer?
3135
Dat kan in het FabLab
Amsterdam. FabLab
Amsterdam is
gevestigd in de Waag
in Amsterdam en heeft
elke week op dinsdag
en donderdag open
dag. Reserveer vooraf
op fablab.waag.org om
wachtrijen te
voorkomen.
15
Oplossing
Mail de oplossing voor 31
PUZZEL
maart 2014 naar [email protected]
o.v.v. Puzzel Dichterbij. Onder
de goede oplossingen worden
drie workshops 3D-printen
voor 2 personen bij het
Calandlyceum verloot.
Maak kans op
een workshop 3D-printen
voor 2 personen
ZWEEDS RAADSEL
De omschrijvingen van de puzzelwoorden staan in de
vakjes aangegeven. De pijl geeft aan waar u het
woord moet invullen. De letters in de vakjes met de
cijfers 1 tot en met 7 vormen samen de oplossing.
16 AMSTERDAM
FACTS &
FIGURES
Amsterdam loopt voorop met elektrisch rijden. Met
meer ondernemers dan in de rest van Nederland, is
Amsterdam een living lab voor alle initiatieven en
pioniers op het gebied van elektrisch rijden.
3135
(BRON: AMSTERDAM ELEKTRISCH) TEKST: ROSEMARIJN GROENINK
HET EERSTE OPLAADPUNT VOOR DE
ELEKTRISCHE AUTO IN AMSTERDAM IS
GEPLAATST IN NOVEMBER 2009, DE
500STE IN MAART 2013 EN DE 1000STE IN
JANUARI 2014. /// IN TOTAAL IS ER AL
VOOR MEER DAN VIER KEER HEEN EN
TERUG NAAR DE MAAN OPGELADEN,
WAT GELIJK STAAT AAN 4,2 MILJOEN
UITSTOOTVRIJE KILOMETERS. /// DE
GROOTSTE TAXICENTRALE VAN
NEDERLAND, TCA, HEEFT EEN VLOOT VAN
15 ELEKTRISCHE VOERTUIGEN. /// ALS
ONDERNEMER KRIJG JE 5000 EURO
SUBSIDIE VOOR DE AANSCHAF VAN EEN
ELEKTRISCHE AUTO.
17
DUURZAAM INITIATIEF
Samen investeren in windenergie? Er komt nogal wat bij kijken,
weten de initiatiefnemers van windmolencoöperatie NDSM
Energie. Maar hard werken loont, leren we van Martijn Pater.
TEKST: SUSANNE DE BOER FOTO'S: NDSM ENERGIE, KAT LINGER
BEDRIJVEN RICHTEN WINDMOLENCOÖPERATIE OP
Vijf lessen van
eigen energie op
de NDSM
NDSMENERGIE.NL
18 AMSTERDAM
N
ederland is vlak en het waait er
vaak. Dit maakt ons land zeer
geschikt om windenergie op te
wekken. In 2020 moet 14% van
de Nederlandse energieproductie duurzaam zijn. ‘Onze
coöperatie past in alle ambities’, vertelt Martijn
Pater. ‘Onze stad wil verduurzamen. En
bovendien vindt zij lokaal draagvlak belangrijk.
Dat is natuurlijk precies wat we met de
coöperatie waarmaken.’ Martijn is eigenaar van
adviesbureau Fronteer Stategy, gevestigd op de
NDSM-Werf. Tevens is hij kartrekker van NDSM
Energie, een coöperatie van bedrijven die
gezamenlijk investeren in verduurzaming van
het terrein in Amsterdam-Noord.
Het initiatief startte twee jaar geleden, toen
een paar ondernemers wegdroomden bij het
idee van een duurzaam NDSM-terrein. Eigen
energieopwekking is lucratief en windmolens
op land zijn per kWh de meest goedkope vorm.
Maar windmolens vragen om een forse
investering, dus dat konden de bedrijven niet
zelfstandig. Met zestig bedrijven gezamenlijk
werd dat perspectief echter ineens anders. Elk
bedrijf investeert eenmalig een bedrag, en legt
de jaren daarna een derde hiervan structureel
in. Een mooi rendement gegarandeerd, en
bovendien meteen een mooie samenwerking op
het bedrijventerrein. Voor én met leden. ‘Zeg
liever co-creatie.’
Inmiddels staan er drie molens gepland, wordt
er ook in zon, elektrisch vervoer en
energiebesparing geïnvesteerd en behoort
NDSM Energie tot de top-10 van meest
succesvolle energiecoöperaties. Wat kunnen
andere duurzame initiatiefnemers leren van dit
mooie voorbeeld? Vijf bruikbare lessen van
Martijn.
1. Bouw op enthousiastelingen. ‘Er bestaat
een slag mens dat gewoon altijd enthousiast is.
Trends, nieuwe producten, hippe plekken,
bijzondere initiatieven; ze vinden het leuk om
3135
mooie dingen helpen van de grond te krijgen.
Deze mensen zijn goud waard. De kunst is om
gedreven mensen om je heen te verzamelen en
samen met hen te bouwen aan de coöperatie. Er
gaan heel wat hobbels op de weg komen, dus de
veerkracht en positieve energie van
enthousiastelingen is onmisbaar!’
2. Wees professioneel en zichtbaar. ‘In de
energiemarkt concurreer je met giganten. En die
markt is keihard. Om hier tegenop te kunnen
boksen, moet je uiterst professioneel opereren.
Er zijn veel voorbeelden van coöperaties die het
keukentafelniveau niet ontstijgen en niet
zichtbaar genoeg zijn voor de betrokkenen. Als
je twee maanden niets laat horen, wordt al snel
gedacht dat het is overgewaaid. Dus organiseer
jezelf goed, stel werkgroepen in, houd de trein
rijdend en val niet stil. Al bestook je mensen;
zorg dat je hen voortdurend op de hoogte
houdt.’
3. Zet grote trekkers voor de kar. ‘Het feit dat
HEMA, MTV en BAM meededen, trok andere
bedrijven over de streep. Als zij meedoen, moet
het wel goed zijn. Heel simpel dus: concentreer
je eerst op de grote partijen en laat hen de kar
trekken om anderen te overtuigen. Overigens
heb je bij grote organisaties wel een lange adem
nodig.’
De windmolencoöperatie
levert meervoudige winsten
op.
4. Omarm tegengeluid. ‘Niet iedereen is dol op
windmolens. Ze maken herrie en het is
horizonvervuiling, zijn de meest gehoorde
tegengeluiden. Hoe dan ook, windmolens gaan
er in Nederland komen. Dat maakt echter niet
dat je tegengeluiden moet negeren. Sterker nog,
je moet er van leren! Vanuit NDSM Energie zijn
we bijvoorbeeld al vroeg in het proces met de
omwonenden in gesprek gegaan. Nota bene
tijdens de inspraakperiode voor de vergunning,
op ons meest kwetsbare moment! Deze
constructieve dialoog heeft er voor gezorgd dat
de bewoners uiteindelijk geen enkel bezwaar
19
indienden bij de gemeente. Als het je lukt om
tegenstanders goed te betrekken, dan kunnen er
vaak oplossingen worden gevonden voor de
problemen die zij zien. Het maakt besluiten dus
alleen maar sterker. En hoe kunnen mensen
inspraak hebben? Door lidmaatschap! Overtuig
tegenstanders dus om zelf lid te worden van de
coöperatie. Dat ze er dan ook nog geld aan
verdienen, werpt vaak een heel andere blik op
de zaak. In plaats van herrie, maakt de
windmolen opeens muziek!’
5. Werk nauw samen met de overheid. ‘Een
coöperatie van bedrijven die samen
verduurzamen; het kan bijna niet mooier voor
de overheid. Toch kost het veel energie om
ambtenaren en bestuurders te betrekken. En je
hebt ze hard nodig. Gelukkig heeft het stadsdeel
Noord ambtenaren die speciaal windenergie
stimuleren en heel ondernemend zijn. De
uitdaging is ook om te blijven benadrukken dat
je meerdere winsten maakt: duurzame energie,
20 AMSTERDAM
draagvlak, samenwerking. En niet onbelangrijk:
zorg dat je mensen niet in het harnas jaagt.
Benut vooral de positieve energie. Geef
bestuurders dus ook vooral de kans om met
jouw initiatief te shinen.’
Hoewel het lucratief mag zijn, is windenergie
dus niet het makkelijkst om van de grond te
krijgen. Voor wind heb je iedereen nodig. De
coöperatieve organisatievorm leent zich er goed
voor om co-creatie van de grond te krijgen.
Maar hoe werkt het precies in een coöperatie?
Daarvoor werd vorig jaar de Kamer van
Coöperatie opgericht, waarmee online veel
informatie over coöperatievorming te vinden is.
Energiecoöperaties kunnen bovendien elkaar
goed verder helpen. ‘NDSM Energie krijgt dan
ook veel aandacht van andere initiatieven uit
het land die van ons willen leren. Wat mij
betreft mogen er veel meer energiecoöperaties
komen. Misschien ook eens van jongeren?’
Misschien dat deze lessen helpen.
Van de 400 bedrijven op het
NDSM-terrein, zijn er 60 lid
van de coöperatie.
PEERBY
SPULLEN DELEN MET
UW BUREN
TEKST: SUSANNE DE BOER FOTO: MATTY VAN WIJNBERGEN
3135
E
en discobal voor een kinderfeestje, een
boormachine om een schilderij op te
hangen of een luchtbed voor een
nachtje kamperen. Spullen die u
misschien maar een paar keer per jaar nodig
hebt en eigenlijk ook prima van iemand anders
kunt lenen. Plaats een oproep op Peerby en het
systeem vraagt voor u rond in de buurt. Meestal
weet u binnen een half uur of u iets kunt lenen.
Delen is het nieuwe hebben. Het niet meer
hoeven, maar ook het niet meer willen bezitten,
begint bij steeds meer mensen te aarden. Een
idealistische gedachte misschien, maar met een
business model. ‘We zijn geen heilige boontjes,’
zegt Peerby-oprichter Daan Weddepohl. ‘Wij
vinden dat alles wat goed is, ook makkelijk, leuk
en voordelig mag zijn. Zo is het goed voor de
planeet, goed voor uw buurt en goed voor ons
ook gewoon goed voor u. We proberen een
alternatief te bieden voor de wegwerpcultuur.’
Inmiddels is Peerby de best-practice van de
deeleconomie. Spullen lenen en uitlenen
bevordert het contact in buurten, is goed voor
uw portemonnee en is ook nog eens duurzaam,
want de belasting van onze aarde komt onder
meer door onze enorme productie en
consumptie van goederen. Driedubbel goed dus.
Een boormachine wordt in zijn leven 13
minuten gebruikt: waarom aanschaffen als u
hem met meerdere mensen kunt delen?
Lenen en uitlenen doet u via de snelle
Peerby-app of de website. Als u u aanmeldt als
lid, kunt u meteen invoeren wat u aan spullen in
huis hebt. Denk aan feestartikelen, gereedschap,
reisbenodigdheden en vervoersmiddelen. Maar
het systeem werkt vooral vraaggestuurd: hebt u
een trap nodig, zoals Cindy hierboven op de
foto, dan typt u dat in. De oproep gaat naar de
andere leden in uw buurt en de buurman die het
in huis heeft, kan u meteen antwoorden via een
chat. Voìla, de leen komt tot stand!
Daar worden we vrolijk van. Installeren dus,
die Peerby-app.
DEELECONOMIE
De deeleconomie of
'weconomy' waar
Peerby deel van
uitmaakt, is een
groeiende beweging
die tot doel heeft om te
zorgen dat mensen
slimmer consumeren
door spullen samen te
delen. De enorme groei
van het fenomeen
komt door technologische ontwikkeling,
alsook de economische
crisis en grondstoffenschaarste. Toch is het
niet nieuw. De
bibliotheek en de
wasserette zijn ook
voorbeelden van
gebruik in plaats van
eigendom.
21
AMS-IX in
Amsterdam
De aanwezigheid van
AMS-IX in Amsterdam
vormt voor internationale ondernemingen
een belangrijke pre om
zich in Amsterdam te
vestigen. Want: zonder
internetknooppunt
geen goed
functionerend internet.
Een randvoorwaarde
voor een succesvolle
(internationale)
onderneming.
AANTREKKELIJKE STAD
AMSTERDAM IN
Internationaal
perspectief
Architectuur, de mensen, beheersing van het Engels,
bereikbaarheid. Wat is het dat Amsterdam tot een aantrekkelijke
vestigingsplaats maakt? Drie prominenten aan het woord.
TEKST: MINKE HOFF FOTO'S: LIESBETH DINNISSEN, REINIER VAN DER AART, MICHIEL GOUDSWAARD
Job Witteman is oprichter en
CEO van AMS-IX (Amsterdam
Internet Exchange), het
grootste Internetknooppunt
3135
ter wereld.
A
msterdam wil haar positie als
Europese vestigingsregio en
economische motor versterken.
Qua handelspositie valt
Amsterdam in de categorie
Brussel, Frankfurt en Chicago. En
als vestigingslocatie van internationale
hoofdkantoren staat Amsterdam op de vierde
plaats binnen de EU. Van oudsher is de welvaart
van Amsterdam en de regio verbonden aan de
positie als internationaal zaken- en
handelscentrum. Dit maakt de stad in Europa en
de rest van de wereld interessant als
toegangspoort en verbindende schakel tussen
internationaal werkende bedrijven, organisaties
en steden. Dat is goed voor de stad én goed voor
Europa. (bron: Amsterdam.nl)
Maar wat maakt Amsterdam nou tot een
aantrekkelijke vestigingsplaats? We vragen drie
van onze gewaardeerde relaties naar hun
ervaringen.
GEWELDIG OM OP BEZOEK TE KOMEN
Voor Coebergh Communicatie & PR is een sterke
internationale positie van Nederland (en dus
ook Amsterdam) belangrijk. Ongeveer de helft
van de opdrachtgevers van dit Amsterdamse
PR-bureau komt uit het buitenland en het
merendeel van de Nederlandse opdrachtgevers
doet ook internationaal zaken. Volgens
oprichter en eigenaresse Gervaise Coebergh
biedt een succesvol Amsterdam goede kansen
voor sterke, gedreven Nederlandse
ondernemers op de internationale markt. En
andersom biedt een succesvol Amsterdam met
de juiste voorzieningen een prettige uitvalsbasis
voor internationale bedrijven. Coebergh:
‘Internationale klanten vinden het stelselmatig
geweldig om bij ons op bezoek te komen. Ons
bureau is gevestigd in een karakteristiek 17e
eeuws pand aan de Leidsegracht, een van de
mooiste grachten van Amsterdam. De sfeer in de
stad – vooral ook door de bijzondere
23
architectuur – is wereldwijd ongeëvenaard.
Daar kunnen we als Amsterdammers trots op
zijn, dat moeten we koesteren.’
GROOTSTE INTERNETKNOOPPUNT
TER WERELD Wist u dat het grootste
De sfeer in de stad is
wereldwijd ongeëvenaard.
Daar kunnen we
als Amsterdammers
trots op zijn,
dat moeten we koesteren.
internetknooppunt van de wereld gevestigd is
bij ons in de stad? Het heet Amsterdam Internet
Exchange (kortweg AMS-IX) en staat onder de
dagelijkse leiding van oprichter Job Witteman.
De aanwezigheid van AMS-IX in Amsterdam
vormt voor internationale ondernemingen een
belangrijke pre om zich in Amsterdam te
vestigen. Want: zonder internetknooppunt geen
goed functionerend internet. Een
randvoorwaarde voor een succesvolle
(internationale) onderneming. Witteman legt
uit: ‘Als u het internet ziet als een groot
wegennet, is AMS-IX de rotonde. AMS-IX
onderhoudt deze rotonde. De wegen ernaartoe
zijn van de klant.’ Microsoft Corporation opent
binnenkort een compleet nieuw datacentrum in
het Noord-Hollandse Middenmeer. Het
Amerikaanse bedrijf heeft gekozen voor
Nederland, mede omdat AMS-IX hier is
gevestigd. Met een bereik van ongeveer 99% in
de Nederlandse markt, timmert AMS-IX voor
groei al enige tijd over de grens aan de weg. En
met succes. Witteman zou echter nooit de
hoofdvestiging verhuizen naar een plek buiten
Amsterdam. Los van de praktische bezwaren om
te verhuizen, is hij als geboren en getogen
Amsterdammer overtuigd van de voordelen van
Amsterdam als vestigingsplaats: ‘Onze
grondprijs is laag, ons kennisniveau hoog,
Amsterdam is niet te groot en niet te klein,
mensen zijn open en we spreken onze talen.’
HET KAN NOG GASTVRIJER Coebergh
voorziet dat het sociale klimaat en de
economische mogelijkheden die een locatie
biedt, steeds belangrijker worden. Werk is
volgens haar steeds minder gebonden aan tijd
en locatie. Mensen en bedrijven zijn steeds
vrijer in hun keuze voor waar ze zich willen
vestigen. Genoeg redenen dus om internationaal
Gervaise Coebergh startte
Coebergh Communicatie &
PR letterlijk driehoog achter
in Amsterdam.
24 AMSTERDAM
Onder leiding van Melle
Daamen is de
Stadsschouwburg
Amsterdam flink veranderd
3135
en nu bijna 24/7 open.
ons beste beentje voor te zetten. Directeur van
de Stadsschouwburg Amsterdam Melle
Daamen prijst in dit kader de nieuwsgierige en
open houding van Amsterdammers. Deze maakt
het mogelijk om je als stad cultureel te
ontwikkelen. En dat is belangrijk voor ons
imago internationaal. Wel hoort hij van zijn
internationale relaties soms kritiek op
Amsterdammers en andere Nederlanders.
Daamen: ‘We blijken niet altijd zo aardig te zijn
als we zelf denken. Het kan nog een stuk
gastvrijer. Bijvoorbeeld richting collega’s of
relaties die zich nieuw in Amsterdam vestigen.
Deze mensen laten we niet zo gauw toe in ons
leven. Wie nodigt ze bijvoorbeeld uit om na het
werk mee te gaan naar het café? We mogen best
wat hartelijker zijn voor mensen uit het
buitenland die zich hier – al dan niet tijdelijk –
vestigen. Ze brengen ons nieuwe culturen
en zijn goed voor bezoek aan culturele
instellingen. Kortom: goed voor de stad.’
WAT BIEDT AMSTERDAM?
• 2.200 buitenlandse bedrijven
• 460 internationale hoofdkantoren
• 19% van de werknemers werkt bij
buitenlandse bedrijven
• 70% van de Nederlandse export gaat naar
andere EU landen. De Amsterdamse regio
heeft hierin een aandeel van 13%
• 12% van de Amsterdamse bevolking is expat
• 58% van de expats is ontevreden over het
aantal vrienden
• 49% van de expats vindt het moeilijk te
integreren in de Nederlandse samenleving
• Hogesnelheidverbindingen met Londen,
Parijs, Frankfurt, Düsseldorf en Brussel
• AMS-IX, het grootste internetknooppunt ter
wereld
Bron: Amsterdam.nl
25
Ook
mee-ontwerpen?
In een FabLab kunt u
met behulp van
hightech-apparatuur
uw ideeën realiseren in
een prototype of
product. FabLab
Amsterdam is
gevestigd in de Waag
in Amsterdam en heeft
elke week op dinsdag
en donderdag open
dag. Reserveer vooraf
op fablab.waag.org om
wachtrijen te
voorkomen.
26 AMSTERDAM
OPEN DESIGN
Met ‘open design’ werken ontwerpers en gebruikers over de hele
wereld samen. Om samen tot betere productontwerpen te komen.
Volgens kenners het begin van een nieuwe industriële revolutie.
TEKST: MINKE HOFF & CARLOS VAN REE FOTO'S: WAAG SOCIETY
Wereldwijd
ontwerpen
gebruikers samen om elkaars ontwerpen te
gebruiken en te verbeteren.
FABLAB.WAAG.ORG
OPENDESIGNNOW.O
3135
RG
W
AT IS OPEN DESIGN?
Open design is een nieuwe
ontwerpbenadering waarbij
ontwerpers het ontwerpproces van een product
openstellen voor andere
ontwerpers en voor de eindgebruikers. In open
design bevinden producten zich voortdurend in
tussenfasen van een doorgaand verbeterproces.
Een product is nooit af en maakt een oneindig
aantal verbeteringen door.
HOE WERKT HET? De werking van open
design lijkt op die van Wikipedia: u schrijft een
artikel, Paula schrijft een artikel, Klaas voegt de
meest actuele kennis toe aan uw artikel en Jan
haalt een spelfout uit het artikel van Klaas. En zo
verder. Zo gaat het met open design in grote
lijnen ook. Onder meer op internet en in een
internationaal netwerk van zo’n 220 FabLabs
(afkorting van het Engelse ‘fabrication
laboratory’), komen productontwerpers en
WAT LEVERT HET OP? Open design
maakt het voor gebruikers mogelijk om mee te
werken aan het ontwerpen van producten. Ook
kan er steeds vaker lokaal geproduceerd
worden, doordat men ontwerpen wereldwijd
deeld. Deze ontwikkeling wordt mede mogelijk
door de opkomst van lokale productiemogelijkheden, zoals de 3D-printer en de
FabLabs. En consumenten kunnen steeds
bewustere aankoopkeuzes maken, doordat zij
dankzij open design meer inzicht krijgen in
waar en hoe producten gemaakt worden. Open
designers zetten zich ook in voor het
maatschappelijk belang. Een mooi voorbeeld is
de samenwerking tussen FabLabs in Amsterdam
en Jogyakarta (Indonesië). Astrid Lubsen van
Waag Society, pionier op het gebied van digitale
media en de beheerder van het FabLab
Amsterdam, vertelt dat open designers in deze
samenwerking op dit moment werken aan een
extreem goedkope beenprothese voor
ontwikkelingslanden. Geheel gemaakt van
lokale materialen, bedoeld om te produceren
voor nog geen 50 dollar.
WAT IS ER AL MET OPEN DESIGN
GEMAAKT? Op internet zijn al talloze
voorbeelden te vinden, zoals de 3D-printer,
waaraan over de hele wereld al duizenden
ontwerpers hebben mee gesleuteld.
27
INNOVATIEVE ONDERNEMERS
Biobased
Een economie bouwen op de ecologie en afval als
grondstof zien. De biobased economy is in opkomst
en groeit in de Haarlemmermeer letterlijk als gras.
3135
TEKST: MARJOLEIN VAN VUCHT FOTO'S: ELISABETH LANZ
28 AMSTERDAM
Gert Jan Petrie vormt samen
met drie anderen de
Miscanthusgroep. De velden
olifantengras bevinden zich
in de Haarlemmermeer,
rondom Schiphol.
W
at in 2010 begon als een
onderbouwde gok van vier
mannen -'Laten we het
gewoon maar doen'- werd
een succesproject.
Olifantengras (Miscanthus
giganteus) hield geluid van Schiphol tegen,
weerde ganzen af, groeide op de vochtige klei en
vergde geen onderhoud. Nu, vier jaar later, is er
een wereld van productie bijgekomen. Niet gek,
aangezien de samenleving luider dan ooit
schreeuwt om duurzaamheid. De voorraad
fossiele brandstoffen is beperkt, de
CO2-concentratie in de lucht was nog nooit zo
hoog en de landbouwgrond begint uitgeput te
raken. Hoogste tijd dus om ons denken over
economie en ecologie te veranderen; niet los
van elkaar, maar juist als symbiose. Steeds meer
ondernemers werken met deze filosofie. Zo ook
Gert Jan Petrie, die samen met twee andere
agrariërs en een groenvoorziener de stap
maakte om olifantengras te telen, in de
Miscanthusgroep.
3135
Gert Jan is landbouwer van huis uit en
landbouwer zal hij altijd blijven. Dus toen hij
een stuk grond kreeg waarop het lastig voedsel
verbouwen was, bedacht hij wat anders. Het
moest iets worden wat tegen de klei kon,
duurzaamheid in de hand werkte en daarnaast
natuurlijk ook nog wat geld in het laatje bracht.
Samen met drie anderen startte hij de
coöperatieve Miscanthusgroep
Haarlemmermeer; innoverende ondernemers
die duurzaamheid als de toekomst zien.
Olifantengras, dat was het onderzoeken waard.
Een bijzondere kruisingsplant uit de
grassenfamilie die vier meter hoog wordt en
zich niet makkelijk kan verspreiden omdat deze
onvruchtbaar is.
eigenschappen. Door de bladeren en de hoogte
is het een levende geluidsmuur voor de
vliegtuigherrie van Schiphol en is het land
bijzonder onaantrekkelijk voor ganzen. Ze
kunnen er niet landen en het gebrek aan zaad
maakt dat ze er geen eten vinden, waardoor ze
graag een stukje verder vliegen. Een dubbele
win dus. Maar Gert Jan en zijn collectief wilden
er meer uithalen. De vezels, de cellulose, er zit
meer potentie in. Na wat brainstorms,
onderzoek en experiment kwamen de mannen
er achter dat de snippers van het geoogste gras
die uit de hakselmachine komen, verschillende
toepassingen hebben. Drie verschillende
snippergroottes worden drie verschillende
grondstoffen. Het fijnste stof is een basis voor
bioplastic, omdat het snel te verwerken is. De
BIOBASED
ECONOMY
Biobased economy is
het omzetten van biomassa in grondstoffen
en energie. De economische kant, de producten, kunnen een
primair product zijn
maar ook restverwerking. Alle grondstoffen
worden zo duurzaam
mogelijk gebruikt,
zonder de ecologie te
schaden. Toepassingen zijn bioplastic,
biogassen, verf en
isolatiemateriaal.
Een schudmachine zorgt
ervoor dat de drie
snippergroottes in
verschillende bakken
eindigen: grondstoffen
voor nieuwe producten.
Het gras, geteeld in de Haarlemmermeer
rondom Schiphol, heeft een hoop nuttige
29
Olifantengras heeft de
potentie om vier meter hoog
te worden, en heeft alleen
het eerste jaar onderhoud
nodig. Daarna kan het 15-20
jaar doorgroeien.
machine die dat gaat doen, staat eind januari op
Gert Jans erf. De middelgrote snippers kunnen
dienen als strooisel in hokken voor bijvoorbeeld
konijnen; dieren die erg gevoelig zijn voor stof
en chemicaliën wat bij andere strooisels vaak
wel voorkomt. Met de grovere snippers wordt
momenteel geëxperimenteerd in de
aardbeienteelt. Als bodembedekking gaan de
scherpe en harde snippers gras er
waarschijnlijk voor zorgen dat slakken
wegblijven, terwijl de bodem nog wel lucht en
water krijgt. En wil je nog meer? Doordat
olifantengras zo snel groeit, legt het veel CO2 uit
de lucht vast. 'De snippers kunnen ook nog
verbrand worden in een biomassaketel.
Olifantengras levert bij verbranding half de
energie die steenkool levert!'
‘Afval wordt weer
grondstof omdat we er
meer mee kunnen. Die
denkwijze gebruiken we
ook bij olifantengras.’
Daarnaast zorgen Gert Jan en de anderen
voor een stukje gezonde ecologie: 'Het gras
stopt alle belangrijke voedingsstoffen in de
winter terug in de bodem, waardoor de aarde
verrijkt. En we hebben er kruidenrijke randen
omheen, zodat de biodiversiteit in stand blijft.
De insectenpopulatie moet zijn werk kunnen
doen en de andere gewassen, die we ook
verbouwen, beschermen. Daarnaast zijn dat
meteen ook onze toegangswegen tot de
watergangen en komen we daarmee onze plicht
als agrarische sector na om de biodiversiteit te
verbeteren.'
Zijn motivatie voor duurzaam
ondernemen? 'Kijk. Ik heb al lang geleden
geleerd om niet in termen van afval, maar
grondstoffen te denken. De mest die vijf
kilometer verderop afval ligt te zijn, is hier een
verrijking voor de bodem. Het afval is, alleen
door het te verplaatsen, een grondstof
geworden. Zo simpel is het soms. Die denkwijze,
het verplaatsen van grondstoffen naar daar
waar we er meer mee kunnen, hebben we ook
gebruikt bij het olifantengras.'
30 AMSTERDAM
FACTS &
FIGURES
Voor het Stedelijk Museum was 2013 het best
bezochte jaar in de geschiedenis van het museum.
Wat gebeurde er in 2013 zoal.
3135
(BRON: STEDELIJK MUSEUM AMSTERDAM) TEKST: CINETTE WASSING
HET MUSEUM IS 365 DAGEN PER JAAR
OPEN, INCLUSIEF DE MAANDAG. /// OP
30 DECEMBER VERWELKOMDE HET
MUSEUM DE MILJOENSTE BEZOEKER
SINDS DE HEROPENING IN SEPTEMBER
2012. /// VIA EDUCATIE, EEN SPEERPUNT
VAN HET MUSEUM, KWAMEN 52.000
BEZOEKERS NAAR HET STEDELIJK. ///
SINDS 21 DECEMBER IS DE TOEGANG
VOOR JONGEREN T/M 18 JAAR GRATIS. ///
HET STEDELIJK MUSEUM HEEFT DE N8
AWARD GEWONNEN VOOR HET BESTE
PROGRAMMA TIJDENS DE
MUSEUMNACHT IN AMSTERDAM.
31
IN DE STAD
Sociale ondernemingen, of ‘social enterprises’, zijn steeds meer
een begrip en een groeiend fenomeen. Internationaal, en ook in
Amsterdam. Nederland telt er naar schatting inmiddels
vierduizend.
TEKST: CARLOS VAN REE FOTO'S: GENOEMDE ORGANISATIES
DAT IS NOU
SOCIAAL
ONDERNEMEN
B
edrijven die sociaal ondernemen
combineren een maatschappelijke
missie met winst maken. Zij proberen
bijvoorbeeld milieuvervuiling of
eenzaamheid onder ouderen te bestrijden.
Zijn sociale ondernemingen de toekomst?
Volgens Social Enterprise Nederland horen
sociale ondernemingen in elk geval tot de snelst
groeiende bedrijven van Nederland. De werkgelegenheid in de sector groeit en 90% van de
sociale ondernemingen verwacht dat die groei
de komende jaren doorzet. Op hun site stelt
Social Enterprise Nederland dat veel landen om
ons heen de wet- en regelgeving hebben aangepast om sociale ondernemingen meer ruimte te
geven. Door belemmerende maatregelen aan te
passen en door nieuwe regels in te stellen.
Nederland kan hierin volgens Social Enterprise
Nederland nog grote stappen maken.
In Amsterdam steunt Rabobank sociale
ondernemingen. In deze Dichterbij zes mooie
voorbeelden.
32 AMSTERDAM
1 - Restaurant Freud geeft
4 - Variatie in de Keuken
mensen met een psychiatri-
inspireert en deelt kennis
sche achtergrond de kans
over duurzaam en gezond
om tonen waar ze goed in
eten. Zij organiseren elk jaar
zijn. Dat zie en proef je!
de landelijke kookwedstrijd
‘VariatieChef van het Jaar’.
2 - Taxi Electric is voor een
schonere stad en wil de
meest innovatieve en
klantgerichte taxiservice van
Nederland worden. Met een
minimale milieubelasting als
randvoorwaarde.
5 - Kwekerij Osdorp in
Amsterdam biedt dagelijks
aan 45 tot 65 re-integranten
een zinvolle en plezierige
dagbesteding.
6 - Eet U Mee brengt eters en
kokers samen. Jong en oud.
3 - Bij fietswerkplaats
Mensen die van gezelligheid
Recycle werken mensen met
houden, schuiven aan bij
een achtergrond in de
hun buurtgenoten die toch
psychiatrie en/of verslaving.
al thuis koken. Ook u kunt u
Door te leren en mee te doen
aanmelden, via eetumee.nl.
re-integreren zij in de
samenleving.
1
2
3
4
3135
5
6
MACRO
MICRO
CORDAAN:
Dichter
bij de
mensen
TEKST: ROSE GROENINK FOTO'S: CORDAAN-THUISZORG EMILE
Z
‘Als oudere kies je straks niet
meer voor een zorginstelling
maar voor een huis’, stelt
Johan van der Lee, treasurer
bij Cordaan.
34 AMSTERDAM
elf je keuzes maken, zelf bepalen waar,
wanneer en hoe je iets doet. Het bevorderen dat mensen zolang mogelijk
zelfredzaam zijn, is een belangrijke
kerndoelstelling van zorg verlenen. De toename
van het aantal ouderen heeft grote gevolgen
voor de zorg én voor de rol van de cliënt en
diens omgeving. ‘Ondanks dat in Amsterdam
veel jonge mensen wonen en de gemeente pas
in 2020 met vergrijzing te maken krijgt, moet je
hier nu al op inspelen’, aldus de directievoorzitter Verpleging & Verzorging van Cordaan,
Ronald Schmidt. Met de bezuinigingen en het
feit dat mensen steeds langer thuis moeten
blijven wonen, richt Cordaan zich op beschut
wonen. ‘Door de sluitende bejaardenhuizen om
te bouwen tot appartementen, waarbij de cliënt
zelf de huur betaalt, worden ouderen zelfredzamer en omgeven zich met andere ouderen,
familie, vrienden en buren.’ Ouderen moeten
meer hun eigen keuzes maken, de regie over het
leven in eigen hand nemen en bepalen wat zij
overhebben voor zelfredzaamheid. 'Ook ontwikkelen we de proeftuinen, waarbij met minder
kosten betere zorg gerealiseerd wordt door
samenhangend aanbod van zorg met ondersteuning en welzijn op lokaal niveau. Iets wat ik
ontzettend toejuich. Een samenwerkingsmodel
in de participatiemaatschappij van 2014, iets
wat kán wrikken met de marktwerking in de
zorg, maar dat hoeft niet’, stelt Schmidt. ‘Oplossingen die aansluiten bij de nieuwe wereld.’
THUISZORG EMILE:
Innovatief
en
persoonlijk
3135
B
ent u gezond? Het antwoord op die
vraag is niet eenvoudig. Want wat is
gezond? De Wereld Gezondheids
Organisatie hanteert sinds 1948 deze
definitie: ‘een toestand van volledig fysiek, geestelijk en sociaal welbevinden en niet louter het
ontbreken van ziekte of gebrek’. Deze idealistische toestand is voor weinig mensen weggelegd.
Het betekent niet dat bijna niemand meer gezond is, maar bepaalt wel de manier waarop we
met zorg omgaan. Onbedoeld stimuleert het
ook de medicalisering van de zorg, aldus artsonderzoeker Machteld Huber. Emile de Roy van
Zuydewijn, van Thuiszorg Emile, kan zich volledig vinden in deze visie van Huber. Met het oog
op de bezuinigingen en de vergrijzing moeten
we zelfredzamer worden en de gezondheid
meer in eigen hand nemen, stelt Emile. ‘Nu betekent gezond ‘niet ziek zijn’, maar in de toekomst
zal het betekenen ‘hoe sterk is je veerkracht’. Zo
kijken we op dit moment of we een meetinstrument kunnen ontwikkelen waarmee de positieve invloed van onze interventie op de gezondheid van onze cliënten geregistreerd kan worden. Dit om tot een methode te komen waarbij
je betaalt voor gezondheidswinst in plaats van
per uur voor zorg.’ Volgens Emile stimuleert dit
mensen om ook zelf aan een verbetering van
hun gezondheid te werken. ‘Zorg is belangrijk
voor iedereen. En of je gezond bent hangt vooral
af van hoe zelfredzaam je bent en de manier
waarop je je door het leven slaat,’ aldus Emile.
‘Als reactie op de huidige
bezuinigingen hebben we
de Poetshulpen
geïntroduceerd. Scholieren
van vijftien tot achttien jaar
die als duo schoonmaken
bij hulpbehoevenden, maar
ook bij mensen zoals jij en
ik, vertelt Emile.
ZORG IN DE
TOEKOMST
De mens moet
zelfredzamer worden in
een toekomst waarin
gezondheid anders
gedefinieerd is. Maar de
mens is en blijft de
regisseur over zijn of haar
eigen leven met zorg die
anders is: persoonlijk en
kleinschalig.
35
LEDEN
VOOR
LEDEN
Lid zijn van Rabobank Amsterdam brengt vele
voordelen. Zo profiteert u van korting op bijvoorbeeld
culturele uitstapjes, duurzame artikelen en reizen.
BABBOE CURVE MET € 300 KORTING
ALTIJD WIND MEE MET
ELEKTRISCHE BABBOE
3135
Zou u ook wel op de fiets
woon-werk verkeer willen
combineren met het
wegbrengen van uw kroost
naar school of crèche?
Babboe maakt het nu wel
heel gemakkelijk en leuk!
Met de nieuwe Elektrische
Babboe Curve bakfiets hebt
u altijd wind mee!
De Babboe Curve-E is onze
nieuwste aanwinst, het is
dé elektrische 3-wiel
bakfiets met een eigentijds
design, bak met ronde
LIDMAATSCHAP SLECHTS € 34,-
8-DAAGSE VLIEGREIS: V.A. € 449
ZELF TUINIEREN;
WORD NU LID!
NATUURLIJK
AZOREN!
Word nu lid van Groei en
Bloei en profiteer van
korting. U ontvangt in 2014
de volgende nummers:
maart, april, mei, juni, juli,
augustus, september,
oktober, november/
december. De normale
Lagunes, vulkanen, meren,
walvissen en dolfijnen.
Beleef de Portugese Azoren
eilanden, een paradijs voor
de actieve natuurliefhebber
met verblijf in de gezellige
hoofdstad van Sao Miguel.
Tot ca. € 200 voordeel!
36 AMSTERDAM
jaarcontributie is € 68,95.
Uw lidmaatschap van
maart tot en met december
kost slechts € 34,- Voor
Rabobankleden dus een
forse korting. Ga naar
www.groei.nl/rabobank
vormen, en kwalitatieve
onderdelen.
Als lid van de Rabobank
profiteert u maximaal!
U ontvangt niet alleen
€ 300 korting op de
elektrische Babboe Curve:
van €2.199 voor €1.999
(excl bezorgkosten),
u ontvangt ook een
accessoire pakket t.w.v.
€ 100,- helemaal GRATIS!
Ga naar
www.babboe.nl/rabobankelek-curve.
Incl. vliegreis, transfers,
7 nachten met ontbijt in
3* hotel Canadiano en
wandel-excursie.
Ledenprijs: vanaf €449 p.p.
Arke.nl/rabobank of
0900-8847
GEZOND EN DUURZAAM
ECHT, LEKKER ETEN!
CATERING MET KORTING
3135
'Variatie in de Keuken' weet
niet alleen alles over
duurzaam en gezond eten,
zij laat iedereen ook graag
proeven hoe lekker, gezond
en gevarieerd eten kan zijn!
Geef aan dat u lid bent van
Rabobank Amsterdam en
ontvang t/m 31 mei 2014
10% korting op catering
voor uw privé of zakelijke
lunch, borrel of diner. Kijk
voor ons menu en meer
informatie op
www.variatieindekeuken.nl
of bel direct 020-260 02 06.
GENIETEN IN ARTIS
3-DAAGS ARRANGEMENT: € 85
ARTIS LIDMAATSCHAP
EN ZOOMERAVONDEN
PIETERPAD
GRONINGEN!
Artis heeft al meer dan 175
jaar een unieke rol in het
stimuleren van liefde en
respect voor de natuur en
wordt gezien als de mooiste tuin van Amsterdam.
Als sponsor van Artis willen
we onze leden en klanten
hier graag van laten
meegenieten. Zo krijgt u als
klant van Rabobank
Amsterdam éénmalig 25%
introductiekorting op een
Artis-lidmaatschap,
waarmee u het hele jaar
onbeperkt naar Artis kunt.
De korting geldt alleen aan
de kassa op vertoon van uw
Rabobankpas.
Ook kunt u weer rekenen
op mooie ZOOmeravond
aanbieding voor de
zaterdagavonden in juni. U
kunt dan vanaf 15.00 uur
tot zonsondergang genieten van al het bijzondere
dat Artis biedt. Zo zijn er op
diverse plekken in de tuin
optredens van artiesten en
kunt u picknicken tussen de
dieren. Wilt u meer weten
over de ZOOmeravonden
en de introductie korting
kijk dan op
rabobank.nl/amsterdam.
Ontdek de natuur en de
Groningse binnenstad
tijdens een wandeling over
het beroemde Pieterpad!
En proef de lekkerste
streekproducten tijdens
een (h)eerlijk verblijf
op het platteland, 10 km
van het centrum. Incl. 2
overnachtingen in een luxe
kamer van het Best Western
Aduard, ontbijtbuffet,
wandelroutes, 1x diner en
lunchpakket. Ledenprijs:
€85 p.p. Arke.nl/rabobank
of 0900-8847
37
AANBIEDINGEN
Als lid van de Rabobank kunt u profiteren van aantrekkelijke kortingen. Kijk voor het volledige aanbod op
rabobank.nl/dichterbij.
HOCKEY
EFTELING
RABOBANK HOCKEY
WORLD CUP 2014
WIN EEN VERBLIJF IN
EFTELING BOSRIJK
Over minder dan 100 dagen begint het WK hockey
in het Kyocera stadion te
Den Haag. Het wedstrijdschema is inmiddels bekend. Leden van de Rabobank krijgen 15% korting
op toegangskaarten. Het
Vlak naast de Efteling, in
een prachtig bos, ligt het
vakantiepark Efteling
Bosrijk. Met vrijstaande
“boshuysen” en knusse
appartementen biedt dit
mooie vakantiepark voor
ieder wat wils.
aantal beschikbare kaarten
is beperkt, dus bestel snel
via See Tickets:
0900-3001000, codewoord
‘Dichterbij’. Bestellen kan
tot en met 15 april 2014.
Meer informatie op
rabobank.nl/leden.
Doe mee aan de prijsvraag
en maak kans op een verblijf in Efteling Bosrijk of
een Eftelingshop.nl
cadeaupakket.
Kijk voor meer informatie
op rabobank.nl/dichterbij.
KUNSTZONE
OPTIONS & FUTURES
DOOR FIONA TAN
3135
Vanaf 8 april te zien in de
Rabo Kunstzone: de nieuwe
solotentoonstelling
Options & Futures van
Fiona Tan. Fiona verbeeldt
universele gevoelens en als
gevolg daarvan onderging
de Kunstzone een metamorfose: 'My video camera
will be my witness, my pen
(and my voice) will give
shape to this ongoing
quest in search of a future
by unravelling the present.'
38 AMSTERDAM
Leven we aan het eind van
een tijdperk? Van financiële
naar sociaal-politieke naar
een ideologische crisis. We
lijken bang geworden voor
de toekomst. Als dit zo is,
wat willen we graag
bewaren en meegeven aan
toekomstige generaties?
Kijk voor de volledige
ledenaanbieding op
rabobank.nl/dichterbij
COLUMN
WIM DE KONING
Tot december 2013 ledenraadslid
Mijn afscheid van de
ledenraad
M
3135
ijn ouders hadden een agrarische
achtergrond. Het is daarom niet
verwonderlijk dat wij van oudsher
bankieren bij de Rabobank. In de
jaren zeventig kochten mijn vrouw en ik ons
eerste huis. Een hypotheek afsluiten was toen,
zeker voor een zelfstandig ondernemer,
moeilijker dan vandaag de dag. Met een vaste
baan als ambtenaar kreeg je gemakkelijker
krediet dan een groenteboer met een wisselend
inkomen. Door mijn ouders, een leverancier en
de Rabobank konden we dat huis toch kopen.
Tegenwoordig heet dat crowdfunding.
In de jaren tachtig waren wij een van de
eerste klanten van de bank op de centrale
groothandelsmarkt. Vanaf die periode bezochten wij altijd de ledenbijeenkomsten van de
bank. Bij koffie en gebak, een borrel en lekkere
hapjes hoorden we dat de omzet was gestegen.
Het was buitengewoon gezellig, ook al werd
intussen de omgang met de medewerkers
formeler.
Hoewel we inmiddels makkelijker een
'De mooiste taak van de
ledenraad vond ik het
toekennen van het
coöperatief dividend.'
financiering kregen, werden de bijbehorende
aktes moeilijker te doorgronden. Mijn vader
leerde me alleen dat te ondertekenen, wat je
ook echt begrijpt en zo financierden we veel met
eigen middelen.
Vanaf 2000 kwam de focus meer op het
coöperatieve gedachtegoed van de bank te
liggen. Het moment dat de ledenraad begon. Wij
waren op democratische wijze gekozen, via
ledenraadverkiezingen. Het was interessant om
aan vergaderingen deel te nemen. En we hadden
nog wat in de melk te brokkelen ook. Zo moet de
ledenraad goedkeuring verlenen bij het
benoemen van commissarissen en het
goedkeuren van de jaarrekening.
De mooiste taak van de ledenraad vond ik
het toekennen van het coöperatief dividend in
de buurten en stadsbreed voor Amsterdam. In
mijn omgeving heb ik meermalen kenbaar
gemaakt om wat voor bedragen het gaat.
Bedragen die er echt toe doen. Wij hebben de
afgelopen jaren mensen en organisaties blij
kunnen maken met een substantiële bijdrage,
waar ze wat mee kunnen. De crisis is nog niet
voorbij, maar ik hoop en verwacht, dat de
bijdrage van de bank, leden en klanten aan de
samenleving groter zal worden. Daar worden
wij betere mensen van. Daar worden we een
betere bank van. Daar kunnen we trots op zijn.
39
LID VAN
DE BANK
Do It
Yourself,
Together
(foto: Elisabeth Lanz)
3135
WIE: Joost Janmaat
WAT: oprichter Partizan Publik
WAAR: Amsterdam-Noord
WAAROM: Joost Janmaat is CEO van de Open
Coop, een coöperatieve broedplaats op
Overhoeks. Eén van de dertig CEO's, want in de
Coop zijn ze samen de baas. 'De Open Coop
werkt vanuit een gedeeld eigenbelang, het is een
experiment in anarcho-kapitalisme.' Dat klinkt
ruig, en dat is het ook. 'Coöpereren is een vorm
van commercieel idealisme. Het is het samen in
samenwerken, in samenleven: in solidariteit met
anderen vorm geven aan je eigen werk en leven.'
Natuurlijk in Noord, het Eindhoven van
Amsterdam. 'De enige plek in de stad waar nog
echt ruimte is.'

Download Report