Rijssen-Holten 2013.indd

JAARVERSLAG 2013
WELSTANDSCOMMISSIE
RIJSSEN-HOLTEN
INHOUDSOPGAVE
1. Voorwoord
3
2. Conclusies en aanbevelingen
5
3. Aan de commissie voorgelegde ontwikkelingen
7
4. De welstandscommissie
11
1. VOORWOORD
RIJSSEN/HOLTEN JAARVERSLAG 2013
Onlangs werd de Nederlandse architecte Francine Houben (Mecanoo architecten) door het Britse
tijdschrift ‘Architects’ Journal’ uitgeroepen tot ‘woman architect of the year’. Tegelijk werd ze in Nederland benoemd tot lid van de Academie van Kunsten en won ze in Washington de prestigieuze
competitie voor wijziging van de Martin Luther King-library. Zo’n vrouw wordt geïnterviewd en geeft
haar ervaringen van over de wereld weer. Haar valt op dat we in Nederland met zo weinig regels
een behoorlijke kwaliteit van de ruimte weten te bereiken en vast te houden.
Een mooi statement op het moment dat we hier in Nederland juist de overtuiging gestalte geven
dat we met minder regels toe zouden moeten. Die slogan gaat niet altijd gepaard met een scherp
besef van welke regels we eigenlijk allemaal hebben en waarvoor die ook alweer waren. Soms wil
een gemeenteraad met volle overtuiging af van elke overheidsbemoeienis met bouwen (tenzij het
over veiligheid en gezondheid gaat) en pleit een gemeenteraad een dorp verderop juist voor een
scherper geformuleerd beleid voor ruimtelijke kwaliteit. In beide gevallen moet nog even worden
verduidelijkt of het gaat om betere bestemmingsplannen (bouwlocatie, gebouwfunctie en bouwvolume), of om welstandsbeleid (hoe wordt gebouwd?). Zo gezien hebben niet alleen burgers last
van de complexiteit van het veld met regels, ook een raadslid kan soms door de bomen het bos
niet meer zien. En als je als raadslid net bent gekozen en je hebt je idealen precies op een rijtje,
dan is het een hele kunst om je hoofd daarbij te houden als die idealen worden geconfronteerd
met het bouwwerk van wet- en regelgeving, waarvoor de gemeenteraad verantwoordelijkheid
draagt.
Bij het vereenvoudigen van welstandsbeleid tot de effectieve en efficiënte kern, hebben we in de
afgelopen jaren vele discussies gevoerd met raden en raadscommissies, met burgers, ontwerpers en belangengroepen. Die houden ons scherp met het definiëren van beleid, met de motivering achter standpunten en met de werkwijzen van commissies en stadsbouwmeesters. En het
resultaat was vrijwel altijd een beter passend kwaliteitsbeleid en/of een beter op maat gemaakte
werkwijze. Naast het werken met een commissie bieden we nu ook sinds enkele jaren de stadsbouwmeester aan. Gemeenten hebben een toenemend aantal mogelijkheden als het gaat om de
organisatie van welstand. In de rond 30 gemeenten waar we als adviseur werken, is langzaamaan
geen situatie meer gelijk: iedereen wordt op maat bediend. De entree in nieuwe werkgebieden
zoals eertijds Flevoland en nu Drenthe en Gelderland, geeft aan de innovaties weer nieuwe impulsen.
In alle gevallen is de dialoog essentieel. Die zoeken we dan ook graag. Altijd weer is de discussie
in de raadscommissie, de wandeling door een centrumgebied of wijk aanleiding om de contacten
te versterken, de uitgangspunten voor beleid te herijken en de blik op de eigen omgeving te vernieuwen. Vooral de wandeling waarderen we zeer: we leren er veel van en kunnen dan wederzijds
veel van onze kennis en ervaring delen. De reacties zijn altijd positief en het fundament onder een
aanpassing van gemeentelijk beleid is er altijd beter door geworden.
Het jaarverslag dat voor u ligt, geeft een beeld van de werkwijze van de commissie en de projecten die in 2013 voorbij kwamen. In 2014 zullen veel colleges wijzigen van samenstelling. Nieuwe
gemeenteraden moeten hun verkiezingsprogramma’s in concreet beleid gaan omzetten. Wij stellen ons graag beschikbaar om op het gebied van de ruimtelijke kwaliteit keuzen te helpen maken.
In de meeste gemeenten loopt Het Oversticht al sinds 1925 rond; we hebben een traditie in het
adviseren.
drs. ing. D.H. Baalman
directeur Het Oversticht
4
2. CONCLUSIES EN
AANBEVELINGEN
RIJSSEN/HOLTEN JAARVERSLAG 2013
Alle welstandsgebieden voor de gemeente Rijssen-Holten zijn in 2013 vastgesteld. Met de inwerkingtreding is geconstateerd dat het beleid geen specifieke criteria kent voor veel voorkomende
kleine bouwwerken. Ook is opgemerkt dat de gebiedsbeschrijvingen niet altijd ingaan op de
aspecten waarnaar in de welstandscriteria wordt verwezen. Aanbevolen wordt om alsnog criteria
voor veel voorkomende kleine bouwwerken op te nemen en vast te stellen als aanvulling op de
gebiedgerichte criteria. Ook wordt aanbevolen de teksten aan te vullen met een beschrijving van
de belangrijkste kenmerken waarnaar in de gebiedsgerichte criteria wordt verwezen.
6
3. AAN DE COMMISSIE
VOORGELEGDE
ONTWIKKELINGEN
RIJSSEN/HOLTEN JAARVERSLAG 2013
Hieronder treft u een selectie aan van in de commissie behandelde omgevingsvergunningen (met
de activiteit bouwen) en/of projecten, nader gerubriceerd op onderwerp. In veel gevallen betreft
het bouwaanvragen en projecten die meerdere keren in de commissie aan de orde zijn geweest.
Ten opzichte van voorgaande jaren is de economische teruggang duidelijk merkbaar in het aantal
en de aard van de voorgelegde plannen. Het aantal grotere plannen en/of projecten is hierbij
behoorlijk verminderd.
Twee nieuwe schoolgebouwen in Rijssen
In 2013 heeft de commissie meerdere malen geadviseerd over het architectonisch ontwerp en de
ruimtelijke inpassing van de Julianaschool. Deze school wordt gesitueerd op de hoek van de straten Stroekeld, Brandlicht en het fietspad langs de waterloop de Maatgraven. Gezien de ligging is
bij de behandeling veel aandacht besteed aan de overgangen (hagen/hekwerken) van het terrein
en de omliggende wegen/percelen. Naar aanleiding van de eerder afgegeven adviezen van de
welstandscommissie zijn de wijzigingen besproken in het ‘beeldregieteam’. In juni 2013 is het plan
voorzien van een positief welstandsadvies.
De scholengemeenschap aan de overzijde van de Stroekeld had het plan opgevat om een uitbreiding te realiseren op de hoek van het fietspad langs de Maatgraven en de Reigerstraat. De
kenmerken van het bestaande gebouw worden toegepast in de uitbreiding en het plan is daarmee
in januari van 2013 voorzien van een positief welstandsadvies.
Ook werd het schetsplan voor de nieuwbouw van de Brekelschool aan de Prins Bernhardstraat en
Prins Willem Alexanderlaan in Rijssen besproken. Dit plan is eveneens voorzien van een positief
welstandsadvies (mei 2013).
Julianaschool, TOPOS Architecten
Brekelschool, WRS Architecten
8
RIJSSEN/HOLTEN JAARVERSLAG 2013
Plannen uitbreidingslocatie De Kol te Holten
De in 2012 voorgelegde plannen op de uitbreidingslocatie De Kol zijn inmiddels (grotendeels)
gerealiseerd. De bouw en de intentie voor nieuwbouw blijft in en voor het plangebied gestaag
doorgaan. Een aantal bouwplannen waarvoor in 2012 een omgevingsvergunning is verleend, is in
2013 opgeleverd.
In het ‘beeldregieteam’ is onder andere het bouwplan van 30 woningen aan de Drostendijk
besproken. Dit plan is voorzien van een positief welstandsadvies, evenals het bouwplan van vier
woningen aan de Akker. Het beeldregieteam bestaat uit vertegenwoordigers van verschillende
disciplines uit de gemeente Rijssen-Holten en de secretaris van de welstandscommissie.
Gerealiseerde verzorgingstehuizen
De twee plannen voor het bouwen van verzorgingstehuizen waarvoor in 2012 de vergunningen
zijn verleend, zijn in 2013 (gefaseerd) uitgevoerd en deels gerealiseerd. Het betreft de realisatie
van het verzorgingstehuis Maranatha aan de Diekjansweg en het verzorgingstehuis Eltheto aan
de Karel Doormanstraat. De eerste fase van de nieuwbouw voor Eltheto is begin december 2013
opgeleverd en inmiddels in gebruik genomen. Vanwege bezuinigingen in de zorg, is het ontwerp
voor een daaropvolgende fase voor het gebouw langs de Schoolstraat en het woongebouw voor
Stichting Pliladelphia Zorg gewijzigd en met het regieteam besproken. Deze gewijzigde plannen
zijn inmiddels ook voorzien van een positief welstandsadvies.
Nieuw welstandsbeleid
In 2013 is voor het buitengebied nieuw welstandsbeleid opgesteld. Het nieuwe welstandsbeleid
voor de overige gebieden is per gebied afzonderlijk in 2011 en 2012 vastgesteld. Met het vaststellen van het laatste deel is de welstandnota uit 2004, met uitzondering van het reclamebeleid,
komen te vervallen. Het welstandsbeleid bestaat nu uit de volgende delen:
• Algemeen deel
• Rijssen wonen
• Rijssen kern
• Rijssen bedrijven
• Holten kern en Holten wonen
• Holten bedrijven
• Buitengebied Rijssen-Holten
Ten aanzien van de criteria uit het nieuwe welstandsbeleid is geconstateerd dat in enkele gebieden criteria zijn opgenomen waarin wordt verwezen naar de gebiedsbeschrijving. Dit is onder andere ook het geval bij de criteria ‘Veen- en heideontginningen’ uit het deel Buitengebied RijssenHolten. Hierin is voor de situering het volgende criterium opgenomen:
‘toevoegingen of wijzigingen aan of bij een oorspronkelijke boerderij dienen gesitueerd te worden
conform de bestaande karakteristieken (zie gebiedsbeschrijving). Traditionele bijgebouwen zijn ten
opzichte van het hoofdgebouw gesitueerd zoals in de gebiedsbeschrijving beschreven’.
Opgemerkt wordt dat in de gebiedsbeschrijving van dit deel geen toelichting wordt gegeven welke
kenmerken het gebied voor situering van gebouwen (oorspronkelijke boerderijen en bijgebouwen)
kent. Dit bemoeilijkt de toetsing van bouwplannen op dit onderdeel.
9
RIJSSEN/HOLTEN JAARVERSLAG 2013
In tegenstelling tot de voorgaande welstandsnota kent de huidige welstandsnota geen specifieke
criteria voor veel voorkomende kleine bouwwerken als dakkapellen en schuttingen. Door het laten
vervallen van criteria voor dit soort aanvragen is het beleid minder transparant voor de burger.
Dit kan leiden tot discussie over wat ondergeschikte vormgeving is en welke uitstraling past in de
buurt. Met name het verruimen van vergunningsvrije bouwwerken versterkt de discussie over dit
type aanvragen voor een omgevingsvergunning.
10
4. DE WELSTANDSCOMMISSIE
RIJSSEN/HOLTEN JAARVERSLAG 2013
Een welstandscommissie is een onafhankelijke commissie van deskundigen die aan burgemeester en wethouders van een gemeente advies uitbrengt.
Centraal in de advisering staat de vraag of het uiterlijk of de plaatsing van een bouwwerk, waarvoor een aanvraag voor een omgevingsvergunning is ingediend, in strijd is met redelijke eisen
van welstand. Deze eisen staan in het gemeentelijke welstandsbeleid. Bij elke aanvraag kijkt de
commissie, met dat beleid als uitgangspunt, of particuliere wensen van degene die wil bouwen of
verbouwen stroken met het algemene belang. Een belang dat gericht is op het behouden en versterken van de ruimtelijke kwaliteit van een straat, buurt, wijk of streek. Voor lang niet alle bouwactiviteiten is een advies van de commissie verplicht. Met de invoering van de Wabo in oktober 2010
is het vergunningvrij bouwen verruimd. Hierdoor kunnen ontwikkelingen ontstaan die niet gewenst
zijn en wel invloed hebben op de bebouwde omgeving.
Een welstandscommissie kan op verschillende wijzen georganiseerd worden. Soms hebben
gemeenten een gecombineerde welstand- en monumentencommissie - soms werken gemeenten
met een stadsbouwmeester, een mogelijkheid waarin Het Oversticht ook voorziet. Er zijn commissies die adviseren aan één gemeente, er zijn ook bredere commissies die advies uitbrengen aan
meer gemeenten. Vaak hangt dit samen met de grootte van de gemeenten en het streven naar
efficiency. De gemeente Rijssen-Holten maakt gebruik van een ‘beeldregieteam’ waardoor meer
plannen worden afgedaan door de secretaris van de welstandscommissie. Dit heeft tot gevolg dat
bouwplannen sneller van een advies worden voorzien. Het ‘beeldregieteam’ bestaat uit verschillende disciplines die relevant zijn voor de ontwikkeling van het plan en de secretaris van de
welstandscommissie.
Groot, klein, gecombineerd of niet – alle commissies hebben een aantal zaken gemeen. De leden
worden voor drie jaar benoemd en kunnen dan nog voor een zelfde periode herbenoemd worden;
vergaderingen van de commissie zijn openbaar en iedere commissie legt verantwoording af in de
vorm van een jaarverslag. Deze zaken zijn in de wet bepaald.
Meestal bestaat een welstandscommissie uit architecten, stedenbouwkundigen, landschapsarchitecten, cultuurhistorici en vaak ook burgers. Het Oversticht organiseert welstandsadvisering voor
gemeenten in Overijssel en een deel van Flevoland. Commissieleden worden na een transparante
sollicitatieprocedure ter benoeming voorgesteld aan de gemeenten.
De commissies zijn gericht op effectief en efficiënt werken. Vooroverleg in een vroeg stadium van
planontwikkeling werkt beter dan toetsing achteraf. De secretaris van de commissie heeft daarom,
meestal wekelijks, spreekuur in de gemeente om over bouwinitiatieven in relatie tot welstandsbeleid te overleggen.
Het Oversticht doet samen met een aantal organisaties in Nederland onderzoek naar ervaringen
van mensen met de welstandscommissie.
Soms zijn mensen het met een advies niet eens. In dat geval bestaat de mogelijkheid van een
second opinion, uitgevoerd door een andere organisatie en met een landelijk vastgelegd protocol.
12
RIJSSEN/HOLTEN JAARVERSLAG 2013
De samenstelling van de welstandscommissie Twente West, waarvan Rijssen-Holten deel uitmaakt, in 2013
voorzitter
ir. V.W. Piscaer
M.M.L. de Waal (plv voorzitter)
commissieleden
D. van As
G. Postma
ir. M.E.H. Spreen (landschapsdeskundige)
G.M.H. de Witte
G.J.H. Zwerus
secretarissen
ir. H.F.A. Dekkers
ing. J.H.K. Luchies
ir. E.H.G. Nijhuis
ing. R.M. Veenink
Adviesaanvragen
Van het totaal aantal plannen van 266 in 2013 werden 220 aanvragen voorzien van een positief
advies; 39 aanvragen kregen een negatief advies. Nog lopende aanvragen zijn niet meegeteld.
Van deze plannen met een negatief advies zijn in tweede en in één enkel geval in derde instantie
32 plannen voorzien van een positief welstandsadvies. Drie afwijzende adviezen hebben geleid
tot een weigering van de omgevingsvergunning. In één geval is het college afgeweken van het
welstandsadvies. Twee aanvragen zijn ingediend en één aanvraag is niet ontvankelijk verklaard.
Verder is één vooroverlegplan voorzien van een negatief advies. Voor dit plan is nog geen definitieve aanvraag ingediend. Daarnaast zijn nog 5 aanvragen in december voorgelegd waarop in
2014 een nieuw advies is uitgebracht. Van de resterende plannen zijn geen aanpassingen voorgelegd aan de welstandscommissie. Voor vier van de te beoordelen plannen kon de commissie in
eerste instantie geen advies uitbrengen vanwege het ontbreken van relevante gegevens voor een
zorgvuldige beoordeling.
De commissie Rijssen-Holten is in 2013 in niet bijeen geweest. Door het inschakelen van het
‘beeldregieteam’ en vanwege de aard van de plannen, zijn de plannen voorzien van een advies
door de secretaris van de welstandscommissie.
De secretaris bezoekt elke twee weken de afdeling Wonen en Ondernemen om de adviesaanvragen in te nemen. De secretaris heeft regelmatig contact met de heer J. Brinkers (consulent
vergunningverlener bouwzaken). Overleg vindt plaats, ook over onderwerpen die de strikte planbehandeling te buiten gaan. Ook met het team WOEV (ruimtelijke plannen) zijn er contacten.
13
COLOFON
Titel
Jaarverslag welstandscommissie gemeente Rijssen-Holten 2013
Tekst
ing. J.H.K. Luchies
Redactie
P. Versluis
Vormgeving
M. van Eunen
Zwolle, augustus 2014
Meer weten?
Bent u benieuwd naar de mogelijkheden die Het Oversticht u kan
bieden? Neem dan contact met ons op.
www.oversticht.nl

Download Report