ICT-ONTZORGING

HEALTHCARE
HET CSC MAGAZINE OVER ICT-OPLOSSINGEN EN DIENSTEN VOOR DE GEZONDHEIDSZORG
Nummer 2.2014
ICT-ONTZORGING
VOOR DE ZORG
PHARMACY AS A SERVICE
EVS BIJ GGZ RIVIERDUINEN
MICROHIS X
KLAAR VOOR COMPLEXE ZORG
HEALTH DATA STORE
NIEUWE TOEKOMST
VOOR BIOMEDISCHE
GEGEVENS
IN DIT NUMMER
HEALTHCARE MAGAZINE NUMMER 2.2014
12
6
4 NIEUWS
6 HOOFDARTIKEL
ICT-ONTZORGING
VOOR DE ZORG
Infrastructure as a Service en meer
10 VISIE
GEÏNTEGREERDE ZORG
Philippe Houssiau, Vice President
Healthcare and Life Sciences, deelt zijn
visie op geïntegreerde zorg
20
12 REPORTAGE
TOUR DE FORCE:
EVS IN ZES MAANDEN
CSC voert EVS in bij ggz Rivierduinen
16 INNOVATIE
delen van biomedische
gegevens
Maar alleen wat je wilt, met wie je wilt
20 interview
Microhis x: klaar voor
de toekomst van de
complexe zorg
Interview met Valentijn Deijns
COLOFON
CSC HEALTHCARE MAGAZINE is een uitgave van iSOFT Nederland BV, a CSC Company
Mendelweg 32, 2333 CS Leiden • Tel. +31 (0)71 52 56 789 • Fax +31 (0)71 52 16 675 •
www.csc.com/health_nl • E-mail: [email protected]
Redactie: Marco den Heijer, Nicoline van Wiggen
Fotografie: Marjolein van Laere (p. 12-15 en p. 20-23)
Vormgeving: Nicoline van Wiggen
2
ontzorging
Voor veel zorgorganisaties is het de
uitdaging om met minder mensen meer
werk te doen. Of om heel complexe ICTprojecten voor elkaar te krijgen. In het
hoofdartikel van CSC Healthcare Magazine
gaan we daarom in op ontzorging voor
ICT-afdelingen. U leest er meer over vanaf
p. 6.
MARCO DEN HEIJER
industry Director NetherlandsHealthcare
Op het gebied van farmacie biedt CSC
Pharmacy as a Service; ontzorging in de
meest concrete betekenis van het woord.
Ggz Rivierduinen ging in zes maanden tijd
over naar EVS met Pharmacy as a Service.
Lees over de ervaringen op p. 12 en verder.
de nieuwe manier van verrekenen, meer
nadruk te liggen op zorg voor chronische
patiënten en ketenzorg. Met MicroHIS
X zijn huisartsen verzekerd van een
open HIS dat goed communiceert – ook
dat is ontzorging. Vanaf p.20 vindt u in
de huisartsenreportage meer over de
ervaringen van Valentijn Deijns uit Houten.
Wat uw uitdagingen en doelstellingen
voor het nieuwe jaar ook zijn, u kunt bij
CSC terecht. CSC kan u de zorg voor
bijvoorbeeld de werkplek-ICT of juist voor
heel specialistische ICT-zaken uit handen
nemen. U bepaalt. Net zoals u kunt kiezen
óf en welke applicaties u als een service
gaat afnemen. Met dat alles reduceert u
de complexiteit en hebt u meer aandacht
voor die ICT-zaken die tellen in uw
organisatie. CSC neemt de zorg voor de
ICT van u over, en dat is voor u een zorg
minder.
Marco den Heijer
Voor huisartsen komt door vergrijzing en
OVER CSC
CSC levert wereldwijd ICT-oplossingen en diensten. Het bedrijf heeft zijn hoofdkantoor in Falls Church, Virginia, in de VS,
en telt 74.000 medewerkers in meer dan 70 landen.
Kijk voor meer informatie over CSC in Nederland op www.csc.nl, en voor meer informatie over de Healthcare Group van
CSC in Nederland op www.csc.com/health_nl.
CSC HEALTHCARE MAGAZINE / Nummer 2.2014
Het einde van het jaar is een moment om
terug te kijken en om vooruit te zien. Ook
voor uw eigen ziekenhuis, zorginstelling,
afdeling, medisch centrum of praktijk
maakt u de balans op. Waar was u trots
op het afgelopen jaar? En waar liggen de
uitdagingen voor het komende?
3
NIEUWS
Voor een volle zaal gaf Bob Schat tijdens
het Ngi-NGN-seminar Effectief met
architectuur in de zorg op 7 oktober
een presentatie over het belang van een
effectieve bedrijfs- en ICT-architectuur.
Als Principal Solution Architect bij CSC
kon Bob uit eigen ervaring vertellen
over het opzetten en herinrichten
van architecturen bij verschillende
soorten zorginstellingen, waaronder
ziekenhuizen, ggz-instellingen, VVTinstellingen en instellingen voor geestelijk
gehandicaptenzorg. Aan de hand van
een alter ego nam Bob Schat zijn publiek
mee langs de afwegingen die spelen
bij het inrichten van een architectuur.
Denk bijvoorbeeld aan de afweging
tussen het gebruiksgemak van mobiele
toepassingen tegenover de eisen die de
beveiliging van gegevens – bijvoorbeeld
met het oog op de patiëntprivacy – stelt.
Bij al deze afwegingen zet de architect
de mogelijkheden en consequenties
op een rij die passen bij de visie van de
organisatie en de technische kaders. De
zorginstelling bepaalt uiteindelijk hoe de
oplossing eruit komt te zien.
Ook meer weten over het opzetten van
een effectieve architectuur? Mail naar
[email protected] voor een
oriënterend gesprek of een presentatie
voor uw instelling.
INNOVATIE
HEALTHAPPS EN DE ZORG
Voor het eerst zijn er in Nederland meer
mensen met een smartphone dan een
desktop, aldus de onderzoeksbureaus.
Maar liefst 8,5 miljoen Nederlanders
bezit een smartphone, tegen 8,3 miljoen
personen die een desktop hebben
staan. Het groeiende aanbod aan health
apps krijgt dus steeds meer mogelijke
afnemers. En ook het aantal wearables
stijgt. Draagbare technologie beleeft
een doorbraak naar het grote publiek en
de eerste doe-het-zelf-pakketten voor
wearables doen hun intrede.
De interessante vraag rijst: als mensen
bereid zijn om hun biomedische
4
gegevens te delen op sociale media,
zouden ze dan bereid zijn die gegevens
ook met onderzoekers te delen? Wat zou
ICT daarvoor mogelijk moeten maken en
aan obstakels uit de
weg ruimen?
Kijk op p. 16 hoe de
architecten van CSC de
technische uitdaging
oppakten, en een
concept neerlegden dat
in de toekomst ingezet
zou kunnen worden om
betere medicijnen en
zorg te ontwikkelen.
EFFECTIEF
M
E
T
ARCHITECTUUR
CSC LBZ-OPLOSSING
CSC is koploper in het aantal gerealiseerde
implementaties met zijn onafhankelijke
oplossing voor LBZ (Landelijke
Basisregistratie Ziekenhuiszorg). Maar
liefst twaalf ziekenhuizen zijn al live. Als
enige ICT-aanbieder in Nederland levert
CSC een LBZ-oplossing die behalve met
het eigen ZIS/EPD ook integreert met ZIS/
EPD’s van andere leveranciers.
In de Insight-nieuwsbrief van september
berichtten we al over LBZ bij het Erasmus
Medisch Centrum, waar de oplossing van
CSC voor concrete productietoename
heeft gezorgd. Gebruikers op de
zorgadministratie bij het Erasmus MC
beoordelen de CSC LBZ-oplossing als zeer
gebruiksvriendelijk.
De LBZ-oplossing is het resultaat van een
nieuwe manier van ontwikkelen, namelijk
volgens de Agile-ontwikkelmethode.
Dat betekent dat oplossingen in nauwe
samenspraak met klanten worden
ontwikkeld. Toegesneden op Nederlandse
eisen en wensen, en met een veel kortere
opleverduur.
GROOTSTE TRUST OOIT
KIEST VOOR LORENZO
Lorenzo wint in rap tempo terrein in
Groot-Brittannië, op alle fronten.
Zo koos in oktober de Sheffield Teaching
Hospitals trust voor het ZIS/EPD van
CSC. Met 15.500 medewerkers is deze
trust de grootste die ooit voor Lorenzo
gekozen heeft.
Verder werd deze maand bekend dat de
Royal Brompton and Harefield trust een
contract met CSC voor Lorenzo gesloten
heeft, terwijl eerder al North Bristol de
beslissing nam om het huidige ZIS/EPD
van Cerner te vervangen door Lorenzo.
Beide trusts maakten daarmee een vrije
keuze puur op basis van de businesscase,
aangezien ze buiten het raamwerk voor
hun NHS-regio selecteerden. Met Lorenzo
bleken concrete doelstellingen te behalen
op het gebied van kwaliteitsindicatoren
en kostenefficiëntie.
Intussen hebben de ICT-specialisten van
CSC in de UK de implementatietrein op
volle vaart gebracht. Sinds het voorjaar
zijn er maar liefst drie nieuwe trusts live
gegaan met CSC’s ZIS/EPD.
Daarmee komt het aantal trusts waar
Lorenzo live is, op twaalf in totaal, en
dat betekent dat meer dan twintig
ziekenhuizen in Groot-Brittannië dagelijks
met Lorenzo werken. Vijf implementaties
staan op de rol voor Lorenzo het
komende jaar..
Rivierduinen
LIVE
MET
EVS
In zes maanden tijd voerde CSC
bij ggz-instelling Rivierduinen
elektronisch voorschrijven (EVS)
van medicatie in. Een tour de force
noemt Tom Kleijn, psychiater en
waarnemend geneesheer/directeur,
deze inspanning, die de drie
regionale centra van Rivierduinen
omvatte.
Artsen en psychiaters van
Rivierduinen schrijven nu
elektronisch voor in de gehoste
oplossing voor EVS (Elektronisch
Voorschrijf Systeem) van CSC, die
onderdeel uitmaakt van de nieuwe
gehoste CSC-oplossing Pharmacy
as a Service.
CSC heeft Pharmacy as
a Service geïntroduceerd
om zorginstellingen en
ziekenhuisapotheken flexibiliteit
te bieden in het gebruik
van de bewezen Centrasysmedicatieoplossingen van
CSC. De oplossingen zijn
schaalbaar, leveren directe en
indirecte kostenbesparingen in
ICT-beheer en worden gehost
vanuit een vakkundig beheerde,
goedbeveiligde omgeving. Meer
lezen over Pharmacy as a Service
en over het gebruik door ggzorganisatie Rivierduinen? Kijk op
p. 12.
CSC HEALTHCARE MAGAZINE / Nummer 2.2014
ligt aan kop in implementaties
5
HOOFDARTIKEL
ICT-ONTZORGING
VOOR DE ZORG
M
et minder mensen
meer doen. Voor veel
ICT-afdelingen bij
zorgorganisaties is dat
een van de grootste uitdagingen.
Tegelijkertijd verwacht de interne
organisatie specialistische kennis en
liggen de verwachtingen hoog doordat
patiënten, cliënten en medewerkers
“van huis uit” tegenwoordig veel
gewend zijn qua ICT. Het algemene
serviceniveau komt dan al snel onder
druk, of specifieke projecten komen
in de knel. Weten dat een ICTleverancier meer kan bieden dan enkel
software, maar ook klaar staat om de
helpende hand te bieden, structureel
of incidenteel, is dan een zorg minder.
CSC is zo’n leverancier die veel meer
biedt dan software alleen. We zetten de
mogelijkheden voor u op een rij.
In de basis: open software voor de zorg
6
Ontzorging begint bij geen zorgen
hoeven hebben over de basis: de ICToplossingen zelf. En als we het dan echt
over het fundament hebben, dan is het
goed om te beginnen met de stabiliteit
van de CSC-oplossingen. De oplossingen
van CSC staan er namelijk om bekend
betrouwbaar en solide te zijn; de terecht
kritische eindgebruikers in de zorg
kunnen er van op aan. Daarbij maakt
het niet uit of het nu gaat om onze
farmacie-oplossingen, onze ZIS/EPDoplossingen, onze planningsoplossingen
of om ons informatiesysteem voor de
eerstelijnszorg, MicroHIS X.
Voor eindgebruikers in de zorg is
nog een ander kenmerk van de CSCoplossingen van doorslaggevend belang.
Veel systemen voor de zorg blijken
moeizaam of helemaal niet te integreren
met systemen van andere leveranciers.
In de dagelijkse zorgpraktijk, die steeds
meer om uitwisseling van gegevens
draait, is dat een nachtmerrie. Systemen
kunnen eenvoudigweg niet meer op
zichzelf staan, zonder goed te integreren
met andere systemen.
CSC-oplossingen over de hele linie
hebben een goede reputatie als het
aankomt op integratie met andere
systemen en het uitwisselen van
informatie. Met de nieuw-ontwikkelde
CSC LBZ-software bieden we zelfs als
enige leverancier in Nederland een
volledig leveranciersonafhankelijke
oplossing voor de Landelijke
Basisregistratie Ziekenhuiszorg.
Dit paradepaardje uit de nieuwe
ontwikkeling rond het ZIS integreert met
ZIS/EPD’s van andere leveranciers.
Uitwisseling van gegevens zit
ingebouwd in de architectuur van
de CSC-systemen. Ze ondersteunen
nationale en internationale standaarden
voor gegevensuitwisseling en zijn
optimaal ingesteld op het delen van
gegevens. De CSC-oplossingen tillen
informatie zo over de grenzen van
systemen heen en maken soepele,
efficiënte zorgprocessen mogelijk –
binnen de eigen zorginstelling én over
de muren van de eigen zorginstelling
heen.
Om de software heen: uitrol en beheer
Zoals gezegd, CSC biedt veel meer dan
de software alleen. CSC is niet alleen
softwareleverancier, maar zorgt ook voor
de implementatie en kan vervolgens
alle aspecten van het beheer geheel
of gedeeltelijk van uw organisatie
overnemen. Kortom: CSC levert én de
software én het deliverymanagement
én het beheer. Als u daarvoor kiest,
tenminste. Het aanbod van CSC is even
flexibel als het breed in spanwijdte is.
U bepaalt wat u zelf doet, en wat u uit
handen geeft.
7
CSC HEALTHCARE MAGAZINE / Nummer 2.2014
HOOFDARTIKEL
IaaS: schaalbaar en volledig
afgeschermd
Infrastructure as a Service (IaaS) vormt
het hart van wat CSC aan ontzorging
te bieden heeft. De IaaS-oplossingen
van CSC zijn bij uitstek geschikt voor
zorgorganisaties die onvoldoende ICTexpertise in huis hebben, of die – niet
langer – over voldoende mankracht
beschikken om alle ICT zelf op te
pakken. CSC levert deze zorgaanbieders
gedeeltelijke of gehele ontzorging
op het vlak van ICT. Dat kan voor
de gehele ICT-omgeving, of voor de
technische infrastructuur voor specifieke
zorgapplicaties. Voorbeelden daarvan
zijn de nieuwe oplossingen Pharmacy as
a Service, voor de Centrasys farmacieoplossingen en MaaS, voor het MicroHIS
X eerstelijnsinformatiesysteem. En ook
onze UltraGenda planningsoplossing
en ons totale ZIS/EPD worden aan een
aantal klanten as a Service uitgeleverd.
CSC koppelt daarmee zijn bewezen
infrastructuuroplossingen aan systemen
die specifiek gericht zijn op de zorg.
Met IaaS biedt CSC een schaalbare, en
vooral ook veilige ICT-omgeving. Door de
jarenlange ervaring in de zorg weet CSC
wat belangrijk is voor zorginstellingen –
de veiligheid van patiëntgegevens gaat
boven alles. IaaS-oplossingen van CSC
gaan daarom bij voorkeur uit van private
8
ICT-infrastructuren. Uw eigen organisatie
heeft dan de volledige controle over de
gegevens en de applicaties worden niet
gedeeld met andere klanten. Als u dat
wenst, realiseert CSC de infrastructuur
zelfs op uw eigen locatie. Daar komt nog
bij dat CSC veel kennis in huis heeft van
hosting en beveiliging van systemen. Met
IaaS van CSC zijn patiëntgegevens dan
ook in vertrouwde handen.
Bij het opzetten van de IaaS-oplossingen
kunt u gebruik maken van de bestaande,
hoogbeveiligde datacenters van CSC in
Nederland, of u kunt uw eigen datacenter
laten inrichten.
Het grote voordeel van de IaaSoplossingen voor zorginstellingen is dat
de ICT-omgeving up-to-date blijft zonder
kostbare investeringen in hardware of
licenties. Daar komt bij dat ICT-afdelingen
zich niet meer bezig hoeven te houden
met de technische infrastructuur. Met
de IaaS-oplossingen van CSC kunnen
ICT-afdelingen zich focussen op wat ze
kunnen betekenen voor het primaire
proces: de zorg.
Dat wordt nog versterkt doordat de IaaSoplossingen van CSC de ICT-afdeling de
regie teruggeven. Met IaaS is er nog maar
één aanspreekpunt, wat het governancemodel aanzienlijk vereenvoudigt.
Met andere woorden: de IaaS-oplossingen
van CSC spelen uw ICT-organisatie vrij,
zodat u kunt scoren met toegevoegde
waarde in het primaire zorgproces.
Bedenk maar eens welke doelen u zou
kunnen realiseren als u meer tijd zou
kunnen besteden aan speciale projecten
die het welzijn van patiënten of bewoners
kunnen verhogen, zoals BYOD. Of hoe
u artsen en medewerkers zou kunnen
helpen om met behulp van ICT hun
effectiviteit te verbeteren, of hun werk
zo eenvoudig en veilig mogelijk te laten
doen.
Door het beheer van de ICT-omgeving
aan CSC uit te besteden, worden ICTafdelingen vrijgespeeld om dit soort
projecten op te pakken.
Sterk in algemene ICT
Gecombineerde kennis in zorg en
ICT is een onderscheidend punt voor
CSC. Dat neemt niet weg dat CSC
sterk is in algemene ICT. Denk dus aan
basis-ICT-beheer, werkplekbeheer,
helpdeskondersteuning. En ook
consultancy en projectmanagement,
of desgewenst volledige outsourcing.
Dat biedt u flexibiliteit. U kunt snel
extra kennis, diensten of oplossingen
aanschakelen, en ook weer loskoppelen
zodra dat nodig is.
Specialistische kennis
Snel bijschakelen kunt u met CSC ook
op een andere manier. Als u incidenteel
heel specifieke ICT-kennis nodig hebt,
bent u bij CSC ook aan het juiste adres.
Het gaat dan met name om kennis over
cybersecurity, big data en mobiele
applicaties, en daarnaast om het
ontwerpen of herinrichten van volledige
ICT-architecturen. Vanuit de techniek,
dus gedreven door een ESB-oplossing,
of vanuit de primaire processen van uw
zorgorganisatie, dus op het niveau van
het herinrichten van processen gelijktijdig
met ICT. Deze specialismen bewijzen
zich juist in de zorg: de huidige ICTarchitecturen in veel zorginstellingen
zijn tot stand gekomen na een reeks
overnames of fusies, en hebben geleid tot
een sterk verbrokkeld ICT-landschap. En
aangezien ze voor het merendeel vooral
gericht zijn op afdelingsprocessen, valt
hier veel winst voor zorginstellingen te
behalen.
Totaalpakket à la carte
Al met al is CSC dus veel meer dan
een conventionele ZIS/EPD-partij. Van
technische infrastructuur tot consultancy,
van hosting tot outsourcing, CSC heeft
de expertise en de mensen om het snel
en gedegen te realiseren. Speerpunten
in kennis vormen onder meer de
migratie naar IaaS, het herinrichten van
applicatielandschappen en het checken
en inrichten van omgevingen op securityaspecten.
De samenvoeging van al deze expertise
met de solide en open zorgoplossingen
die aan de basis van ons aanbod
staan, betekent voor uw organisatie
extra flexibiliteit en slagkracht. En
die vertalen zich snel genoeg door
naar de doelstellingen van uw ICT- of
zorgorganisatie.
CSC biedt een totaalpakket aan ICToplossingen, -diensten en expertise. Aan u
om te kiezen.
Meer weten over wat CSC op het bredere
vlak van de zorg-ICT in uw specifieke
situatie zou kunnen toevoegen? Mail naar
[email protected] voor een afspraak,
om eens van gedachten te wisselen.
WAT DOET CSC VOOR
DE ZORG?
CSC levert een of meer van
onderstaande oplossingen
of diensten aan Nederlandse
zorginstellingen.
• software voor zorgorganisaties:
ZIS/EPD, HIS, planningssoftware,
software voor farmacie
• delivery- en projectmanagement
• beheer van infrastructuur
• netwerkbeheer
• technisch applicatiebeheer
• Infrastructure as a Service
• werkplekbeheer voor
zorginstellingen
• cybersecurity voor
zorginstellingen
• ESB-selectie en integratie
•ontwerp en herinrichting van ICTarchitectuur
Hebt u andere vragen die u
geadresseerd wilt zien? Mail naar
[email protected].
9
GEÏNTEGREERDE
ZORG
10
Philippe Houssiau heeft een lange staat van dienst in
de consultancy en de zorg-ICT. Hij werkte als Senior
Partner bij Price Waterhouse met als specialisme
changemanagement en transformatie, en was
als CEO bij Agfa Healthcare en Alliance Medical
wereldwijd verantwoordelijk voor grootschalige
transformaties binnen de zorg. Als Vice-President
Healthcare and Life Sciences bij CSC omvat zijn
huidige werkgebied Groot-Brittannië, Ierland en
Nederland. Met zijn jarenlange werkervaring in de
zorg-ICT heeft hij een scherp oog ontwikkeld voor de
gemeenschappelijke trends in de gezondheidszorg
– en voor hoe ICT-oplossingen kunnen bijdragen
aan het realiseren van vernieuwende zorg. Voor
CSC Healthcare Magazine geeft Philippe zijn visie
op geïntegreerde zorg.
VISIE
Wat je mening ook is over de “juistheid”
van deze ontwikkelingen, ze zijn onontkoombaar. De gezondheidszorg wordt
hierdoor in de toekomst meer geïntegreerd
en zorgverleners raken meer en meer met
elkaar verbonden. Medische gegevens zullen vrij moeten kunnen worden uitgewisseld om de patiënt te kunnen begeleiden
bij iedere stap in het zorgtraject.
GEÏNTEGREERD
We weten allemaal uit eigen ervaring dat
de zorg niet altijd even efficiënt is ingericht
en dat het zorgsysteem op sommige punten complex kan zijn. Zo komt het vaker
wel dan niet voor dat je als patiënt je medische gegevens bij verschillende zorgverleners telkens opnieuw moet opgeven. Dit
soort inefficiëntie maakt de zorg foutgevoelig en vertraagt nodeloos, en de uiterste
consequentie kan zelfs zijn dat het tot vermijdbare incidenten komt. Om daadwerkelijk tot verbetering te komen, is het enorm
belangrijk om een geïntegreerde aanpak
te hanteren om bijvoorbeeld om te gaan
met chronische patiënten en met patiënten
die om andere redenen speciale aandacht
behoeven. Zo’n geïntegreerde aanpak, die
in Nederland in de vorm van ketenzorg al
een aanzet kent, maakt het mogelijk om de
switch te maken van het behandelen van
patiënten in een late fase van hun aandoening naar vroegtijdige preventie.
verschuiving
Geïntegreerde zorg vraagt om nog nauwere samenwerking dan we nu al zien tussen
eerste- en tweedelijnszorg, en daarbij ook
tussen welzijnswerkers en zorgverleners
die zich buiten de eerste en tweede lijn
bevinden. De traditionele grenzen tussen
de lijnen zullen daardoor vervagen. Dat
vergt tegelijkertijd nog een verschuiving:
van de eerstelijnszorg als “toegangspoort”
tot gespecialiseerde vormen van zorg naar
de nadruk op het ondersteunen van patiënten terwijl ze hun individuele zorgpad
afleggen. In de Nederlandse situatie zien
we vanaf volgend jaar al een verschuiving
doordat ketenzorg per 1 januari 2015 een
van de grondslagen gaat vormen van de
nieuwe huisartsenbekostiging. Zorgverleners zullen hoe dan ook in toenemende
mate moeten gaan samenwerken, waarbij
de focus verschuift van behandeling in een
laat stadium naar preventie in een vroeg
stadium.
AANPAK
Ik zou daaraan willen toevoegen dat
zorgverleners zich ook zouden moeten
verdiepen in hoe hun inspanningen kunnen worden versterkt door effectieve systemen en technologie. Het zou niet goed
zijn om die last helemaal op de schouders
van zorgverleners te laten komen. Technologieleveranciers kunnen een deel van
die last overnemen, en het vermogen van
zorgverleners verbeteren om de zorg te
transformeren. Ik zie dit als een vorm van
co-creatie – gedegen partnerships tussen
technologieleveranciers en zorgverleners
die systemen opleveren die de zorg verbeteren. De aanpak zoals ik die voor me
zie, kent drie uitgangspunten:
Klinische relevantie: ervoor zorgen dat
artsen beschikken over de juiste informatie, die optimaal ondersteunt in de
klinische besluitvorming. Dit vraagt om
het extraheren van betekenisvolle informatie uit de grote hoeveelheden data
waarover zorginstellingen al beschikken;
het (geanonimiseerd) expliciet maken van
de informatie die verstopt zit in de grote
gegevensverzamelingen
die voorhanden zijn,
zodat de beschikbare
informatie relevantie
krijgt in het kader van
voorspellende analyses
en risicostratificatie.
Efficiëntie in werkprocessen: flexibele en aanpasbare systemen en infrastructuur leveren. Het
wordt vaak vergeten dat
de hoeveelheid tijd en
geld die opgaat aan zaken die niet direct met
het primaire zorgproces te maken hebben,
relatief groot is. Het is dan ook belangrijk
om in kaart te laten brengen hoe processen verlopen en hoe ze efficiënter kunnen
worden ingericht met behulp van flexibele
systemen en infrastructuur.
Gecoördineerde zorg: het ontwerpen en
uitvoeren van patiënt-centrische zorgpaden door het zorgsysteem, gericht op
het verbeteren van de gezondheid op
populatieniveau en gericht op gedeelde
verantwoordelijkheid van patiënt en zorgverlener. Dit steunt op een ICT-platform
dat dieper en breder is dan het traditionele systeem dat de meeste leveranciers
bieden. In de basis van dit platform
vinden we vanzelfsprekend stevige functionaliteit voor patiëntenadministratie, een
mobiel toegankelijk patiëntendossier en
geïntegreerde klinische applicaties. Het
platform legt echter de nadruk op geïntegreerde zorg en wordt gekenmerkt door
een sterk raamwerk voor interoperabiliteit. Het omvat een applicatiearchitectuur
gebaseerd op meerdere componenten,
die de functionaliteit binnen een mobiele,
interactieve context plaatst.
transformatie
Om van de bestaande zorgmodellen te
komen naar een systeem van daadwerkelijk geïntegreerde zorg die gericht is
op resultaten, is een ware transformatie.
Maar het eindpunt – verbeterde welzijn en
gezondheid tegen acceptabele kosten –
maakt de inspanning meer dan de moeite
waard..
CSC HEALTHCARE MAGAZINE / Nummer 2.2014
w
aar ik ook kijk, in ieder
land in Europa, overal zie
ik de gezondheidszorg
dezelfde richting
op gaan. Beleidsmakers willen dat
zorgverleners zich meer gaan richten op
de uitkomsten van de geleverde zorg,
niet langer op enkel de verrichtingen.
In antwoord daarop gaat de zorg in
verschillende landen aan de slag met
meer effectieve modellen voor het leveren
van geïntegreerde zorg. Vaak gaat het
dan om modellen waarin de zorgverlener
per patiënt een vaste vergoeding krijgt en
die gebaseerd zijn op risicomanagement.
11
REPORTAGE
TOUR DE FORCE:
evs in zes maanden
CSC voert EVS in bij ggz Rivierduinen
I
n zes maanden tijd voerde CSC
bij ggz-instelling Rivierduinen
elektronisch voorschrijven (EVS)
van medicatie in. Een tour de
force noemt Tom Kleijn, psychiater en
waarnemend geneesheer/directeur,
deze inspanning, die alle regionale
centra van Rivierduinen omvatte. Het is
een van de vele ICT-projecten die Tom
Kleijn de afgelopen jaren van dichtbij
heeft gezien. Over de invoering van EVS
door CSC is de kritisch-optimistische
psychiater en directeur tevreden. Voor
CSC Healthcare Magazine kijkt hij terug
op het afgelopen halfjaar.
12
De tijdelijke kamer van Tom Kleijn in de
vestiging in Leidschendam ligt op de punt
van het hoofdgebouw, en geeft hem een
wijds uitzicht over het hele terrein. “Het
lijkt hier wel de luchtverkeersleiding,”
grapt de waarnemend geneesheer/
directeur van GGZ Rijnstreek en GGZ
Midden-Holland. Intussen past de kamer
perfect bij het brede overzicht dat hij
heeft, over directiezaken en over ICT.
Tom Kleijn is nuchter over het waarom
van zijn ICT-belangstelling. “Ik ben zelf
gewoon praktijkvoerend – zo’n 70% van
mijn tijd besteed ik aan patiënten – en ik
vind het daarom des te belangrijker om
betrokken te zijn bij ICT. Als dokter moet
je op het vinkentouw zitten. Je moet
zorgen dat je inspraak hebt en betrokken
bent bij ICT.”
Bij het EVS-project is hij van het begin af
aan betrokken geweest. Het eerste begin
daarvan strekt zich zelfs nog een paar
jaar uit voor de komst van CSC. Na onder
andere een valse start met een EVSleverancier die failliet ging, kwam CSC
met Centrasys in zicht. Daarbij gaf de
gebruiksvriendelijkheid van de Centrasyssoftware de doorslag, samen met het
feit dat CSC als grote ICT-organisatie de
nodige professionaliteit in de schaal legt
en veel ervaring in de zorg heeft.
COMPLEXITEIT
“ICT voor een zorginstelling van deze
omvang is te groot om helemaal zelf te
blijven doen. Je loopt bijvoorbeeld aan
tegen grenzen in je infrastructuur, want
met de introductie van een EPD of een
EVS wordt die zwaarder belast dan je
verwacht. Je zit met de complexiteit van
al die verschillende locaties. En intern heb
je lang niet alle specifieke kennis in huis.
13
REPORTAGE
goed gekeken naar alle veiligheidsaspecten en naar waarborgen voor
een hoog niveau van beveiliging.
CSC beveiligt zelfs systemen voor
Defensie in de VS; veel hoger kun je je
beveiligingsniveau niet krijgen.”
De professionaliteit van CSC komt niet
alleen tot uiting in de outsourcingmogelijkheden en het hoge niveau van
beveiliging. Ook over de projectvoering
is Tom Kleijn te spreken. De uitrol omvat
maar liefst zeven locaties, in Alphen aan
den Rijn, Gouda, Leiden, Katwijk, Lisse,
Voorhout en Leidschendam. In totaal
zijn er 200 psychiaters, specialistisch
verpleegkundigen en arts-assistenten
bij betrokken, waarvan er nu 145 zijn
getraind. Geen geringe opgave.
Tegelijkertijd is ICT enorm belangrijk. Dan
moet je kijken naar een grote organisatie
als CSC, met veel ervaring in de zorg, om
zaken van je over te nemen,” zegt Tom
Kleijn.
Overnemen is het bij ggz Rivierduinen
ook heel letterlijk: de Centrasys-module
voor elektronisch voorschrijven draait op
afstand, in het datacenter van CSC in Leiden. Dat betekent dat CSC de infrastructuur levert, al het beheer aan zowel de
software als de onderliggende hardware
uitvoert, en zorgt voor back-ups van de
gegevens. Dit ‘As a Service’-afnamemodel
is een logische keuze voor grote zorginstellingen met veel verschillende locaties
en een complexe infrastructuur, en voor
kleinere zorginstellingen die de afgelopen
14
jaren aan ICT-capaciteit hebben moeten
inboeten.
waarborgen
“Bij CSC zijn zaken als beveiliging in
goede handen,” vult Tom Kleijn aan over
de keuze van Rivierduinen. Van oudsher
is privacy een groot goed bij ggzinstellingen, en ook voor Rivierduinen is
dit een belangrijk punt. “We hebben daar
veel vragen over gesteld, maar zijn er nu
ook van overtuigd dat het allemaal goed
geborgd is. We hebben eigen beheer
in het begin nog wel overwogen, maar
onder meer vanwege de beveiliging is
dat te groot om zelf te doen. We wilden
het overlaten aan een gespecialiseerde
organisatie die veel ervaring heeft met ICT
voor de zorg. Er is daarbij vanzelfsprekend
VLOT
“Rivierduinen is de grootste ggzinstelling in het midden en noorden
van Zuid-Holland. Alles bij elkaar
hebben we drie regionaal werkende
centra, voor ambulante zorg en voor
klinische zorg, verspreid over zeven
locaties. In mei van dit jaar zijn we in
Alphen gestart. Dat was een pilot met
in eerste instantie zeven voorschrijvers.
Daarna volgden de anderen, samen
met de vestiging in Gouda, in totaal
zo’n 20 mensen. Inmiddels zijn ook alle
psychiaters en artsen die werken voor de
ambulante zorg in Leiden, in de Duin- en
Bollenstreek en in de Haagstreek getraind
in het gebruik van Centrasys/EVS. CSC
heeft al met al dus gezorgd voor een
vlotte projectleiding. Ik vind het een tour
de force dat Centrasys/EVS op al die
verschillende locaties in zo’n korte tijd is
uitgerold. Dat is een compliment voor alle
direct betrokkenen, voor CSC en ook voor
de artsen en psychiaters zelf.”
“CSC beveiligt
zelfs systemen
voor Defensie
in de VS; veel
hoger kun je je
beveiligingsniveau
niet krijgen.”
VERTROUWEN
Afgezien van het verloop van het project,
hoe ervaart Tom Kleijn als praktijkvoerend
psychiater het werken met de CSCsoftware voor elektronisch voorschrijven
in de dagelijkse praktijk? “We hebben juist
ook vanwege de gebruiksvriendelijkheid
voor de Centrasys-modules gekozen. Het
is intuïtief: zoals je verwacht dat het gaat,
werkt. Het verhoogt de medicatieveiligheid. Dat is niet alleen iets waar
de Inspectie om vraagt, daar zijn we als
artsen ook van doordrongen.”
STANDAARDISATIE
Waarin onderscheidt elektronisch
voorschrijven met Centrasys/EVS zich van
het voorschrijven met andere systemen?
“Als dokter moet je op het vinkentouw
zitten. Je moet zorgen dat je inspraak
PHARMACY
as a service
Met Pharmacy as a Service
biedt CSC ICT-ontzorging
voor ziekenhuisapotheken en
farmacie in ziekenhuizen en
zorginstellingen:
hebt en betrokken bent bij ICT.”
“Kijk, ICT is natuurlijk nooit 100% foutvrij.
Ook hier kom ik dingen tegen in de
software, en vooral in de pilotfase zijn we
tegen zaken aangelopen. Het verschil is
wel dat CSC daar eerlijk in is; er wordt
niet aan windowdressing gedaan. En als
we bij de helpdesk suggesties geven om
zaken te veranderen, dan wordt daar ook
adequaat op ingespeeld. Dat geeft een
gevoel van vertrouwen.”
HANDSCHRIFT
Wat is het meest in het oog
springende resultaat van de geslaagde
implementatie? Tom Kleijn hoeft er
niet lang over na te denken: “Met de
uitrol over alle locaties heen hebben
we meer overzicht gekregen, en de
foutgevoeligheid van het voorschrijven is
teruggedrongen.”
“Je moet je voorstellen waar we
oorspronkelijk vandaan komen:
een receptenblok, dat betekent
handgeschreven recepten in onleesbaar
doktershandschrift. En ook al kennen
apothekersassistenten je handschrift
– sterker nog, ze herkennen je
aan je handschrift – het is en blijft
foutgevoelig. Gelukkig zijn apothekers
en apothekersassistenten daar altijd heel
alert op geweest, en als ze bellen, gaat het
doorgaans echt om een fout die je als arts
zelf gemaakt hebt. Maar dat neemt niet
weg dat elektronisch voorschrijven beter
“We hebben de laatste tijd rechtstreeks
voorgeschreven vanuit ons EPD, maar
dat werkte eerder verbrokkelend.
Doordat je als arts in dit EPD losse tekst
kon invoeren bij de vastlegging van de
medicatie, kwam die medicatie op veel
verschillende manieren in het systeem
terecht. Nu werkt iedereen als het ware
gedwongen in hetzelfde strakke formaat
in het EVS. Dat lijkt minder prettig, maar
het zorgt wel voor uniforme, transparante,
duidelijke vastlegging. Het voorschrijven
is gestandaardiseerd. Dat maakt het
makkelijker om voor een collega waar te
nemen of om de behandeling van een
patiënt over te nemen.”
“Wat trouwens ook een goede indruk
geeft van het gebruiksgemak van
Centrasys/EVS, is dat het ons heel weinig
moeite heeft gekost om de bestaande
medicatie in te voeren. In eerste instantie
dachten we dat dit een inhaalslag zou
worden, waar we misschien nog extra
administratieve ondersteuning bij nodig
zouden hebben. Maar dat bleek allemaal
niet het geval. Toen we eenmaal aan de
slag waren met Centrasys/EVS, bleek het
invoeren van de bestaande medicatie
van een patiënt een kwestie van een
handomdraai.” Tom Kleijn concludeert:
“Voor wat betreft EVS voor de ambulante
zorg van Rivierduinen tref je hier een
tevreden mens.”
• Solide technische infrastructuur
• Gespecialiseerde know-how
Voordelen:
• Kostenefficiëntie:
geen eenmalige investeringen
in hardware meer nodig,
lagere kosten voor beheer door
schaalvoordeel
• Betrouwbaarheid:
stabiele omgeving met hoge
beschikbaarheid en 24x7
technisch beheer
• Hogere beveiligingsgraad:
eigen omgeving binnen
sterk beveiligd datacenter,
softwarepatches en -updates
direct beschikbaar
• Eén aanspreekpunt:
- voor software
- voor beheer
- voor infrastructuur
INFRASTRUCTUUR +
SOFTWARE + BEHEER:
CSC’S UNIEKE
COMBINATIE VOOR
FARMACIE
CSC HEALTHCARE MAGAZINE / Nummer 2.2014
werkt het meestal ook. Als artsen hebben
we geen tijd voor dikke handleidingen of
tijdrovende trainingen. Dan is het extra
belangrijk dat software intuïtief werkt.”
• Betrouwbare, bewezen Centrasyssoftware
15
INNOVATIE
DELEN VAN
BIOMEDISCHE gEGEVENS
MAAR ALLEEN WAT JE WILT, MET WIE JE WILT
M
eten is weten. Het is
een oud adagium dat
met de opkomst van
draagbare apparatuur
en internet een nieuwe dimensie
heeft gekregen. Meten is niet
langer alleen weten, het is nu
ook meteen delen. De gegevens
die mensen verzamelen over hun
gezondheid en activiteiten (denk
maar aan de hartslag tijdens
het rondje rennen) gaan vaak
rechtstreeks van de smartphone
naar Facebook of Twitter.
En dat triggert een interessante
vraag. Hoe zouden we er met ICT
voor kunnen zorgen dat mensen
even zorgeloos als ze dat doen
met vrienden op sociale media,
hun gegevens kunnen delen met
onderzoekers voor de ontwikkeling
van betere medicijnen en zorg?
Welke barrières zou je daarvoor
moeten wegnemen? Hoe “meten is
delen” een uitdaging werd voor de
architecten van CSC – en een kans
op betere zorg.
De komst van steeds meer
wearables en gezondheids- en
activiteiten-apps maakt het
verzamelen van gegevens over
je eigen lichaam, gezondheid en
activiteiten steeds gemakkelijker
en ook steeds gebruikelijker.
Van hartslag tot temperatuur en
vetpercentage, van het aantal
stappen dat je loopt tot het aantal
uren dat je slaapt en de hoeveelheid
16
voedsel die je eet. Er zijn al duizenden
gezondheids- en activiteitenapps voor
smartphones, en ook de accessoires
en kleding om mee te meten, beleven
hun doorbraak naar het grote publiek.
De eerste doe-het-zelfpakketten
om wearables mee te maken, doen
momenteel hun intrede op de markt.
De motivatie voor het meten op zich is
eenvoudig genoeg, en wordt aangeduid
met de term selftracking: gegevens
vastleggen om er je eigen patronen in te
herkennen. Bijvoorbeeld weten hoeveel
je hebt bewogen op een dag, hoeveel
calorieën je daarmee hebt verbrand, en
daar je voordeel weer mee doen. De
beweegredenen om die biomedische
gegevens ook meteen te delen via
sociale media zou volgens onderzoekers
te maken hebben met de groeiende
behoefte aan authenticiteit op sociale
media, het laten zien dat de ervaringen
waarover je foto’s of tweets deelt, écht
zijn. Je poseert niet alleen stoer naast
die motor, maar aan je hartslag ziet
iedereen met wie je die foto deelt, dat je
op het circuit hebt gereden; het bewijs is
er. Ook het krijgen van steun via online
communities en het motiveren van jezelf
door je vorderingen met bijvoorbeeld
afvallen openbaar te maken, zijn
beweegredenen.
DE LOGICA VAN DELEN
De grote barrière voor het delen van
biomedische gegevens lijkt daarmee
doorbroken. Onder de groeiende
groep smartphone-bezitters die actief
healthapps gebruikt, lijkt een totaal
nieuwe opvatting te zijn ontstaan over
privacy en het delen van biomedische
gegevens; het is geen enkel punt, mits er
maar controle is over welke gegevens er
precies worden gedeeld en over de groep
waarbinnen dat gebeurt.
Bovendien is het een logisch vervolg op
het Quantified Self-denken van de laatste
jaren, om al die gemeten gegevens over
jezelf voor meer dan de verbetering van
alleen je eigen gezondheid in te zetten.
Als je je toch al beschikbare gegevens
deelt – ook al is het geanonimiseerd of
alleen voor heel specifieke onderzoeksdoeleinden – dan schep je daarmee de
mogelijkheid om ook de gezondheid van
anderen te helpen verbeteren.
Het ligt in de te verwachten lijn dat de
bereidheid toeneemt om biomedische
gegevens te delen met onderzoekers
in de publieke en private sector en met
artsen. Zeker als mensen ervan op aan
kunnen dat hun gegevens alleen onder
strikte voorwaarden gedeeld worden,
en als ze weten dat hun privacy gewaarborgd is.
MAATSCHAPPELIJKE WAARDE
De gegevens die beschikbaar zouden
komen, zouden van enorme maatschappelijke waarde kunnen zijn. Denk alleen al
aan het onderzoek naar de verspreiding
en bestrijding van ziektes als ebola of de
vogelgriep. Gefragmenteerd over de hele
wereld is er enorm veel informatie beschikbaar. Maar al die gegevens – bijvoorbeeld van ministeries en academische
centra – localiseren en combineren om
17
CSC HEALTHCARE MAGAZINE / Nummer 2.2014
INNOVATIE
tot meer kennis en betere oplossingen
te komen, is tot op heden vrijwel
onmogelijk. En dat terwijl deze informatie
bij een uitbraak direct ingezet zou
kunnen worden om de schade in te
perken en een epidemie te voorkomen.
Maar ook in de meer dagelijkse praktijk
van de gezondheidszorg zijn er veel
nuttige voorbeelden te vinden. Denk
bijvoorbeeld aan terugkoppeling van
individuele patiënten op de effectiviteit
van specifieke medicijnen in de praktijk.
Dat kan waardevolle extra informatie
bieden voor leveranciers, die zou kunnen
helpen medicijnen effectiever of beter
geschikt te maken voor andere patiënten.
Een andere mogelijke toepassing is die
van het localiseren van patiënten die
middels een opt-in hebben aangegeven
beschikbaar te zijn voor clinical trials, of
bereid te zijn hun biomedische gegevens
te delen voor onderzoek naar hun
aandoening.
Kortom, onderzoekers in zowel de
publieke als de private sector en artsen
lopen nu gegevens mis, omdat ze vaak
niet weten van het bestaan van gegevens
of van de beschikbaarheid van patiënten
voor terugkoppeling of deelname aan
onderzoek.
INGENUITY WORX™
Het nut is dus groot en de bereidbaarheid
om biomedische gegevens te delen
in een vertrouwde online context is er
ook – getuige het delen ervan op social
media. Wat veel mensen dan kennelijk
tegenhoudt om hun gegevens te delen
voor onderzoek door wetenschappers
bij universiteiten of in de industrie, is
dat ze niet van tevoren precies kunnen
aangeven met wie die gegevens mogen
worden gedeeld, en onder welke
voorwaarden.
De vraag is dus wat er technisch voor
nodig zou zijn om mensen in staat te
stellen hun biomedische gegevens te
(laten) delen, en daarbij aan te geven
of ze dat alleen geanonimiseerd willen
doen of op basis van toestemming die
zij gegeven hebben voor specifieke
doeleinden.
Die vraag werd dan ook als uitdaging
door CSC’s CTO uitgezet in het Ingenuity
Worx™-innovatieprogramma, onder
de noemer Healthcare Data Exchange
Challenge. Oftewel: hoe maken we het
mogelijk om biomedische informatie te
delen, niet alleen tussen zorginstellingen
of tussen zorginstelling en patiënt, maar
tussen personen en alle organisaties in
zowel de publieke als de private sector
van de gezondheidszorg – dus tussen
onder meer zorginstellingen, ministeries,
biowetenschappers, farmaceuten,
leveranciers van medische apparatuur?
Een multidisciplinair team uit Nederland
pakte de maatschappelijk relevante vraag
op en bedacht een oplossing.
CROWDSOURCING BINNEN CSC
BRENGT HET BESTE BOVEN
U
itdagingen zijn er om opgepakt
te worden. Precies daarom
heeft Dan Hushon, CSC’s
Chief Technology Officer, het
innovatieprogramma Ingenuity Worx™
opgezet. Het programma zet ICTvraagstellingen neer en daagt CSC’ers
wereldwijd uit om met hun kennis
en creativiteit bij te dragen aan het
bedenken van oplossingen. Zij worden
gestimuleerd om deze maatschappelijk
relevante vraagstukken in multidisciplinaire teams aan te pakken.
18
Toen Hushon deze zomer de uitdaging
neerlegde om voor de gezondheidszorg
te kijken naar een concept dat de
barrières weghaalt bij het delen van
biomedische informatie tussen personen,
de publieke en de private sector, pakten
Nederlandse CSC’ers de uitdaging
meteen aan. Het team bestond uit Niels
Lagerweij, Solution Architect, Hans van
der Graaf, Business Analyst / Product
Manager Patient Care, André van Cleeff,
Information Security Specialist en Frank
van Grinsven, Business Architect voor de
zorg. Zij combineerden specialistische
technische kennis met know-how van
systemen voor de gezondheidszorg,
en kwamen met het concept van een
“datastore voor de zorg”. De Health
Data Store is een hoogbeveiligde
gegevensbank, die gevoed kan worden
met de biomedische gegevens van
mensen die deze anoniem of onder
voorwaarden beschikbaar willen
stellen en die bevraagd kan worden op
specifieke kenmerken.
Het concept van het Nederlandse team
werd in de wereldwijd binnen CSC
uitgeschreven competitie het winnende
idee, na een reeks beoordelingen en
discussies met experts van binnen en
buiten het bedrijf. Uniek aan het concept
werd de manier bevonden waarop
deelnemers hun toestemming kunnen
geven voor de verschillende voorwaarden
waaronder zij hun biomedische
gegevens beschikbaar stellen: via
een speciale “consentmodule”. Een
mooi bewijs van de bij CSC Nederland
aanwezige kennis over ICT voor de zorg
en voor de innovatiekracht van CSC’s
multidisciplinaire teams.
health data store
In de kern, analyseerde het Nederlandse
team, valt de vraag uiteen in twee
problemen: biomedische gegevens
moeten gemakkelijker vindbaar zijn én er
moet een manier zijn om verschillende
soorten toestemming van de patiënt of
deelnemer mee te nemen in zoekvragen.
De CSC-teamleden, deskundigen op
het gebied van ICT-architecturen,
zorgsystemen en webbeveiliging, zetten
de oplossing in grote lijnen als volgt neer.
Een uniek onderdeel
van de health
data store is
de zogenoemde
consentmodule.
Deze maakt het
mogelijk de juiste
context voor
het delen van de
informatie helder te
krijgen.
De oplossing die zij vervolgens in
concept bedachten, kreeg de naam
“Health Data Store”. Een uniek onderdeel
van de datastore is de zogenoemde
consentmodule, die het mogelijk maakt
de juiste context voor het delen van
de informatie helder te krijgen. De
consentmodule zorgt ervoor dat aan
lokale wet- en regelgeving wordt voldaan,
en dat vervolgens meerdere opvolgende
lagen van toestemming, waaronder
de meaningful consent van de patiënt
of deelnemer, worden meegewogen.
De module checkt onder meer ook of
gegevens alleen geanonimiseerd kunnen
worden gedeeld, enkel voor specifieke
doeleinden of enkel voor een specifieke
categorie zorgverleners of onderzoekers.
Het Nederlandse concept werd
uiteindelijk het winnende ontwerp, omdat
het – met name door de consentmodule
– van alle ontwerpen de meeste
toegevoegde waarde biedt. De Health
Data Store kan partijen in de zorg op een
transparante manier bij elkaar brengen
en zorgen voor het veilig uitwisselen
van biomedische gegevens tussen die
partijen.
toekomst
Van het concept naar de complete
uitvoering is er nog veel werk te
verrichten. Dat zit hem niet enkel in
het technische aspect. Zo zouden er
neutrale organisaties moeten komen,
per regio, land of werelddeel, die de
gegevens opslaan en ervoor zorgen dat
alles met betrekking tot de toestemming
op orde is. Op sociale media blijkt in
ieder geval al dat een groeiende groep
mensen ertoe bereid is – onder de
voorwaarde dat ze weten met wie ze
delen – om biomedische gegevens online
“af te staan”. Met het juiste technische
kader, in de vorm van een oplossing
als de Health Data Store, zijn daarmee
alle voorwaarden aanwezig voor het
daadwerkelijk beschikbaar krijgen voor
artsen en onderzoekers van een grote
hoeveelheid waardevolle biomedische
gegevens. Gegevens die uiteindelijk
kunnen bijdragen aan betere medicijnen,
hulpmiddelen en kwaliteit van zorg.
CSC HEALTHCARE MAGAZINE / Nummer 2.2014
Biomedische gegevens zouden
beter vindbaar zijn en gemakkelijker
gedeeld kunnen worden als er lokale
gegevensbanken zouden zijn, die
gegevens delen met degenen die
ze nodig hebben voor onderzoek –
vanzelfsprekend alleen als aan alle
wettelijke voorwaarden is voldaan en als
alle wensen van de betrokken individuele
patiënten zijn gewaarborgd. De gegevens
liggen dan te allen tijde beschikbaar
in een gegevensbank bij een centrale
aanbieder per land of regio, met een schil
eromheen die bepaalt welke gegevens
mogen worden uitgewisseld met welke
artsen of onderzoekers – in welke vorm,
en onder welke voorwaarden.
19
INTERVIEW
microhis x: gereed voor
de toekomst van de complexe zorg
V
alentijn Deijns is huisarts in
eerstelijns Medisch Centrum
Dorp (MCD) in Houten, de
snelst vergrijzende gemeente
van Nederland. Hij vindt ICT “gewoon
heel erg leuk”, weet zijn praktijk goed
voorbereid op complexe zorg met
MicroHIS X en heeft een uitgesproken
visie op de zorg-ICT van de toekomst.
20
Al sinds 1995 werkt Valentijn Deijns,
samen met zijn vrouw die ook huisarts
is, in Houten. Vanaf 2008 doen zij dat
samen met nog vijf andere huisartsen
binnen het bredere verband van
Medisch Centrum Dorp. “Door samen
te gaan werken in een centrum
kregen we meer ruimte, bijvoorbeeld
voor de praktijkondersteuners,
doktersassistentes en konden we
voorzieningen gaan delen, zoals
de ICT. Onze patiënten konden we
zo continuïteit en bereikbaarheid
garanderen. Houten kent nu in totaal
vijf eerstelijns medische centra; geen
van de huisartsen hier heeft nog een
solopraktijk.”
VERGRIJZING
Wat betekent dat voor de inhoud
van het werk en voor de rol van ICT?
“De vergrijzing en het grotere aantal
chronisch zieken maakt het druk en
complex: de complexiteit groeit, denk
maar aan zaken als polyfarmacie, en
daarnaast neemt bij chronische zorg
de hoeveelheid regelwerk toe,” zegt
Deijns. “Communicatie is alles, zeker bij
chronische zorg.” Hij legt de link naar
het HIS: “MicroHIS X is open, gericht
patiënten. Communicatie, juist ook
vanuit het HIS, is essentieel. MicroHIS X
geeft huisartsen nu al de mogelijkheid
om rechtstreeks e-mail te verzenden en
biedt berichtenverwerking via EDIFACT,
wat veilig verwijzen binnen hetzelfde
netwerk mogelijk maakt. MicroHIS X
is daarmee gericht op communicatie
binnen centra en uitwisseling van
gegevens daarbuiten, dat is iets wat niet
alle HISsen even goed af gaat.”
OPEN
“Kijk, iedere zorgverlener heeft zijn
eigen voorkeur voor het systeem waar
hij of zij mee werkt, dat is logisch.
communicatie is alles, zeker bij chronische
zorg. microhis x is open, gericht op het delen
van informatie. dat maakt het goed mogelijk
om multidisciplinair samen te werken.
dat daar kennis zit, en de bereidheid om
met jou als zorgverlener mee te denken.
Bij CSC stellen ze de vraag: “Wat willen
jullie? Hoe kijk je er zelf naar?” Dat is
belangrijk, naast het feit, zoals gezegd,
dat MicroHIS X open van opzet is.”
Wat maakt MicroHIS X nog meer
geschikt voor chronische zorg? “De
NHG-indicatorenset in MicroHIS X is erg
uitgebreid. We hebben nog onze wensen
voor wat betreft de filtering, maar
vrijwel alle gegevens die je nodig hebt
in het kader van chronische zorg kunnen
worden uitgespoeld. Daarbij komt dat
MicroHIS X beslissingsondersteuning
kent via NHGDoc. De meldingen die je
krijgt over ontbrekende zaken in het
EPD van de patiënt zijn misschien niet
voor iedereen even prettig, zeker als je
ziet wat er nog ontbreekt en wat je moet
aanvullen, maar ze verhogen wel heel
duidelijk de veiligheid en de kwaliteit van
zorg die je aan je patiënt kunt leveren.”
VISIE
op het delen van informatie. Dat maakt
het goed mogelijk om multidisciplinair
samen te werken.” Om die reden alleen
al is MicroHIS X wat hem betreft het
HIS van de toekomst. “Als je telkens
met iedereen die zorg draagt voor een
patiënt om de tafel moet, is dat niet
meer doenlijk bij zoveel chronische
De apothekers hier in het medisch
centrum hebben hun eigen systeem
waarmee zij het liefste werken, en
hetzelfde geldt voor de tandartsen, voor
de fysiotherapeuten en voor ons als
huisartsen. De uitdaging is dus om al die
systemen met elkaar te verbinden. Als je
met de mensen van CSC praat, merk je
Valentijn Deijns heeft een duidelijke visie
op hoe ICT zorgverleners in de toekomst
zou moeten ondersteunen. Naast het
faciliteren van veilige communicatie met
andere zorgverleners, denkt Deijns aan
zaken als efficiency van gegevensopslag
en een totaaloverzicht van interventies
in de tijd.
CSC HEALTHCARE MAGAZINE / Nummer 2.2014
Hoe ziet de praktijk eruit? “Houten
is de snelst vergrijzende gemeente
van Nederland. Die veranderende
samenstelling van de populatie werkt
direct door in ons werk. Over een jaar
of tien, vijftien besteden we, is de
verwachting, 70% van onze tijd aan
chronisch zieke patiënten.”
21
“Het delen van bestanden is op de
lange duur geen optie. Je moet linken
naar gegevens, niet telkens maar blijven
kopiëren. Gegevens laat je bij de bron
maar je maakt ze wel vindbaar voor
de geautoriseerde zoeker. Je hebt nu
van iedere röntgenfoto-uitslag – bij
wijze van – zes kopieën staan: twee bij
de huisarts, twee bij de fysio en twee
bij de specialist. Dat moet anders. Met
inachtneming van de toestemming van
de patiënt, natuurlijk.”
TIJDSLIJN
Met name bij patiënten die chronisch
zorg nodig hebben, kan het projecteren
van interventies in de tijd volgens Deijns
22
in de toekomst belangrijke aanvullende
functionaliteit zijn. Iedere zorgverlener
zou dan op basis van zo’n tijdslijn,
en op grond van met de patient
afgesproken regels, toegang kunnen
krijgen tot specifieke patiëntgegevens
en een overzicht hebben over het
zorgproces rondom de chronische
patient.
“Hoe dan ook zul je bij chronische
zorg, die zo anders van aard is, het
proces anders moeten inrichten om
tijd te sparen. Niet telkens opnieuw bij
verschillende zorgverleners vastleggen
wat al bekend is, en meer digitaal
communiceren en samenwerken. ICT
kan daarin een stap verder gaan dan nu
ALS JE MET DE MENSEN
VAN CSC PRAAT, MERK JE
DAT DAAR KENNIS ZIT, EN
DE BEREIDHEID OM MET
JOU ALS ZORGVERLENER
MEE TE DENKEN. bIJ CSC
STELLEN ZE DE VRAAG:
“WAT WILLEN JULLIE? HOE
KIJKEN JULLIE ER ZELF
NAAR?”
geboden wordt. Hoezo zou een COPDpatiënt van boven de tachtig die zijn
kamer niet meer uitkomt voor een
jaarlijkse longmeting op moeten gaan?
Voor de verzekeraar heet het dan dat
HET IS GOED OM VAN ELKAAR TE ZIEN HOE JE WERKT,
ZODAT JE NIET ALLEEN MAAR DOET WAT JE AL DOET, MAAR
OOK LEERT VAN ANDEREN. dAAR HEB JE NU DE MICROHIS
X PRAKTIJKSESSIES VOOR. IK KAN HET COLLEGA’S ECHT
AANRADEN: KOM UIT JE DAGELIJKSE ROUTINE MET JE HIS
EN LEER VAN ANDEREN.
om die informatie in te zien. En
gegevens zoals relevante labuitslagen
automatisch voor de belanghebbende
hulpverleners beschikbaar maken.
Dat is een extra stap bovenop de
reminders en de mogelijkheden voor
gegevensuitwisseling die ICT vandaag
de dag al biedt.”
TOEGANKELIJK
“Medische gegevens moeten in de
toekomst toegankelijker worden,
transparanter. Niet in de laatste plaats
voor de patiënt zelf. Die kan daarmee
ook beter onderbouwd zijn eigen keuzes
maken. Begrijpt de patiënt het niet
omdat het er in medisch jargon staat?
Dan licht ik het mijn patiënt graag toe.
Transparantie is noodzakelijk. Ook als
dat betekent dat ik soms een minder
gemakkelijk gesprek heb, bijvoorbeeld
als ik in het dossier genoteerd heb dat
de patiënt lastige vragen stelt. Dat
moet ook bespreekbaar zijn. Juist bij
chronisch zieke patiënten kan er veel
frustratie zitten. Als genezen geen
optie meer is, kan het delen van alle
beschikbare informatie patiënten ook
meer betrokken maken.”
ANDERS DAN PROTOCOL
“Overigens vind ik wel dat patiënten
ook het recht moeten hebben om geen
gebruik te maken van de zorg die hen
ik als huisarts mijn targets niet haal, de
zorg aan deze oudere zou kwalitatief
niet goed zijn. Dat is nu precies zo’n
situatie uit de alledaagse werkelijkheid,
waarbij de modellen van de verzekeraars
en automatisering niet helpen. Eigenlijk
zou je vaker een mogelijkheid moeten
kunnen hebben om het weigeren van
zorg vast te kunnen leggen. Iets als
“Reden: anders dan protocol/wens
van de patient”. Zonder dat je daar als
huisarts op gekort wordt. Want ook dát
is zorgen voor kwalitatief goede zorg.”
MICROHIS X PRAKTIJKSESSIES
Met twintig jaar gebruikerservaring
en zoveel interesse in ICT: welke
functionele gebieden van MicroHIS X
zou je willen uitlichten voor collega’s?
“De functionaliteit van MicroHIS X is
zo uitgebreid, en de behoefte verschilt
sterk per praktijk, daar kan ik moeilijk
iets algemeens over zeggen. Wel is het
goed om van elkaar te zien hoe je werkt,
zodat je niet alleen maar doet wat je
al doet, maar ook leert van anderen.
Vroeger deden we dat hier in de praktijk
onderling, nu heb je daar de MicroHIS X
praktijksessies voor. Dat kan ik collega’s
echt aanraden: kom uit je dagelijkse
routine met je HIS en leer van anderen.”
CSC HEALTHCARE MAGAZINE / Nummer 2.2014
het geval is. Niet alleen de mogelijkheid
bieden om te communiceren, maar
alle relevante informatie ontsluiten
voor iedereen die bij een patiënt
betrokken is en toestemming heeft
23
breder in
ict voor de zorg
CSC’s Healthcare Group levert software-,
hosting-, en cloudoplossingen, netwerkinfrastructuur, CYBERSECURITY en een breed
palet aan diensten aan de Nederlandse zorg.
CSC is breder in zorg-ICT dan welke andere
leverancier ook. Met als oogpunt betere
samenwerking, bredere gegevensuitwisseling
en optimale procesondersteuning voor de
zorg. En met als uiteindelijke doel topzorg
voor uw patiënten.

Download Report