februari 2014 - Humanistisch Verbond

1
Humanistisch Kontakt
Haarlemmerland
Nr. 1 – februari 2014
GESLAAGDE NIEUWJAARSRECEPTIE
Zondag 12 januari was het weer tijd voor de jaarlijkse Nieuwjaarsreceptie van onze afdeling. Dit jaar niet meer in samenwerking met
Humanitas, dat gekozen heeft voor een andere opzet voor de opening van het nieuwe jaar. Ik vond het een geslaagde en gezellige
bijeenkomst op een bruisende locatie, de Jopenkerk in Haarlem. Het
was een mooie mix van mensen die al jarenlang lid waren, recent lid
waren geworden en mensen die (nog) geen lid waren. In mijn openingspraatje heb ik kort teruggekeken op een voor de afdeling mooi
jaar met een diverse activiteiten. Ook heb ik aangegeven hoe het
bestuur kijkt naar de komende jaren, de strategie voor 2014-16 (zie
http://afdeling.humanistischverbond.nl/haarlemmerland/actueel.html)
Centraal staat dat we als afdeling ons willen richten op mogelijkheden tot verdere ontwikkeling, van zowel leden (door cursussen, of
lezingen met een 'doe' component) als niet leden (bijvoorbeeld door aandacht voor het Humanistisch Vormingsonderwijs, HVO). En niet te vergeten de nadrukkelijke oproep voor individuele leden om zelf met ideeën en/of plannen te komen voor een activiteit die men zou
willen organiseren! Het bestuur is met veel enthousiasme begonnen met het nieuwe jaar, we
hopen u vaak tegen te komen! (Erwin Drenth, voorzitter).
WORDT LID VAN HUMAN!
Als u al lid bent van de humanistische omroep Human, dan kunt u dit artikel gerust overslaan. Bent u nog geen lid, dan moet u even verder lezen. Human is een van de zeven levensbeschouwelijke omroepen zonder leden. Human is de enige niet religieuze en vertegenwoordigt het humanisme in Nederland. En ons humanistische geluid is belangrijk toch?
Human maakt
programma’s
die het hart
raken en om
het hoofd
vragen. Wars
van populisme, onnadenkendheid
en effectbejag. Human
streeft naar
betrokkenheid en duurzaamheid in
zijn relaties
en producten.
Daarbij beperkt Human
zich tot waar
hij goed in is:
documentaire, drama en
zelf denken samen leven
2
debat. Onze gespreksgroep in Hoofddorp gebruikt deze documentaires als uitgangspunt
voor zijn discussies. Maar op 1 januari 2016 wordt Human wegbezuinigd. Daarom bereidt
Human zich voor op een nieuwe toekomst. Met minimaal 50.000 leden heeft Human de mogelijkheid aspirant omroep te worden. Human werkt samen met de VPRO.
Als u wilt dat de publieke omroep zich concentreert op zijn publieke taak en niet ten prooi valt
aan verloedering, dan kunt u geen betere daad stellen dan nu voor Human te kiezen. Als
geen ander staat Human voor waarden die een vrij denkend mens hoog acht. Met programma’s die kwetsbaar zijn, omdat ze veel tijd en aandacht vergen, en daarom al te gemakkelijk
sneuvelen in het geweld van marktaandelen, maar die bij uitstek tot de kern behoren van wat
een publieke omroep moet zijn. Op dit moment (26 januari 2014) zijn er 39.202 leden. Het
moet lukken om de 50.000 te halen. Dat lidmaatschap kost € 12,50 per jaar. Bent u nog geen
lid geef u dan op via www.investeerinhuman.nl of bel met 035-6722020. (BM)
KWART VOOR TWAALF (3), OVER “HUME”MANISME
Eerder schreef ik in het eerste deel van deze serie, dat ik niet meer kennis van het leven heb
dan ik mij al doende/levende verwerf. Ook merkte ik op, dat ik me niet verbeeld dat ik een
blijvende, universele waarheid over het leven in pacht heb. Maar wat verbeeld ik mij dan
wel? Daar kom ik op een lastig punt. Ga ik me bij het beantwoorden van die vraag zoveel
mogelijk baseren op eigen waarnemingen en conclusies? Of verdiep ik mij eerst uitvoerig in
de resultaten en geschriften van andere speurders naar levenswijsheid. Natuurlijk sluiten de
twee opties elkaar daarbij niet per definitie uit. Groot voordeel van de eerste optie is, dat ik
nauw kan aansluiten bij het hier en nu van mijn eigen dagelijkse leven. Groot voordeel van
de tweede optie is, dat ik kan putten uit een grote voorraad al eerder verworven inzichten.
Om bij het laatste te beginnen, ik vind het heerlijk om kennis te nemen van heel veel verschillende inzichten. Ik bezoek ook met genoegen bijeenkomsten, waar van gedachten wordt
gewisseld over al die verschillende inzichten. Ik wil liever niet verdwalen in het begrijpen en
interpreteren van dikwijls complexe teksten, die zich bovendien moeilijk laten begrijpen zonder aanvullende informatie over ontwikkelingen in de samenleving waarvan de betreffende
auteurs deel uitmaken(-maakten). Het zal u niet verbazen dat ik hierna nog heel wat hindernissen ga tegenkomen, voordat ik als geïnteresseerde humanist een begin kan maken met
het vormen van gefundeerde standpunten, ook betreffende heel basale kwesties in het dagelijks leven. Ten eerste verschillen over vrijwel iedere kwestie en over alle levensvragen de
definities. Mij bekruipt dan dikwijls een gevoel dat ik ook krijg in een warenhuis met een “te
groot” aanbod van artikelen. Ik vind het dan moeilijk om tot een keus te komen. Misschien
zou een beperkter aanbod voor mijn persoonlijk welbevinden wel beter zijn. Ten tweede voel
ik de behoefte groeien aan het kunnen volgen van betrouwbare voorgekookte levensbeschouwelijke standpunten die
bovendien nog eens overtuigend worden toegelicht door
deskundigen. Is het me laten overtuigen door derden betrouwbaar genoeg? Wat moet ik dan ook nog eens met mijn
opvatting, dat ik mezelf bij uitstek deskundig acht om te beoordelen hoe mijn levensvragen moeten worden beantwoord.
David Hume (1711-1776)
Misschien is dan toch de eerste optie beter en zal ik me zoveel mogelijk baseren op eigen waarnemingen en conclusies. Of zoals ik aan het eind van mijn laatste aflevering stelde: “een humanist kan nastreven de werkelijkheid te zien
voor wat die is, los van zijn posities en rollen”. Ik doe het
voorzichtig aan, daarom heb ik het over nastreven. Hoe verloopt dat verwerven van menselijke kennis. In deze aflevering van “KWART VOOR TWAALF” wil ik mij eerst eens richten op de ideeën die David Hume daarover heeft gevormd.
zelf denken samen leven
3
Kortheidshalve wil ik u voor een leesbare toelichting daarover verwijzen naar de betreffende
Humanistische Canon op de landelijke site van het Humanistisch Verbond. Daar kunt u lezen, dat Hume van mening was, dat onze kennis is af te leiden uit onze ervaring. Hij vond
dat ideeën die niet (direct of indirect) tot ervaringen te herleiden ongefundeerd zijn. Een
mens wordt gedreven en gestuurd door gevoelens, hartstochten en rede. De rede heeft
daarbij een secundaire plaats, namelijk die van sturen, steunen en bekritiseren. Het bestaan
van een Opperwezen berust op onhoudbare vooronderstellingen. De volgende keer wil ik
verder verkennen of de benadering van Hume mij aanspreekt als humanist.(Willem Veenstra)
OPROEP AAN HUMANISTISCHE RAADSLIEDEN
Onlangs kwam in het bestuur de vraag van een van de vrijgevestigde humanistische raadslieden aan de orde om opname van haar gegevens in HKH. Dat leidde tot de bredere vraagstelling vanuit het bestuur: welke raadslieden zijn eigenlijk lid van onze afdeling. Deels is dat
natuurlijk wel bekend, maar we willen graag een volledig overzicht en dan gaat het om de
vrijgevestigde raadslieden, de raadslieden in dienstverband en gepensioneerde raadslieden.
Wat de vrijgevestigde raadslieden betreft is de vervolgvraag: welke diensten biedt u aan en
tegen welke condities. Voor de raadslieden in dienstverband en gepensioneerden is de
vraag of u eventueel beschikbaar bent voor activiteiten binnen de afdeling. Waar dat zinnig
is kunnen deze gegevens dan gepubliceerd worden in HKH of op onze website. Graag een
telefoontje of mailtje aan Bas Maassen, 023-5625623 of [email protected].
HULP GEZOCHT BIJ HET BEHEER VAN ONZE INTERNETPAGINA’S
Sinds december is er een
nieuwe website in de
lucht van het Humanistisch Verbond. Er is gekozen voor een andere
vormgeving, nieuwe kleuren en betere zoekstructuur. Ook hebben de afdelingspagina’s een geheel andere opzet. Dat is
een mooie kans om onze
oude afdelingssite (zie
http://afdeling.humanistis
chverbond.nl/haarlemmerland/)
te updaten en te moderniseren. Wij zoeken iemand met enig verstand en vooral affiniteit met
internetsites om te helpen bij het opzetten en aanpassen van de nieuwe pagina's. Zie voor
de nieuwe site http://www.humanistischverbond.nl/afdeling/haarlemmerland. Voor meer informatie kun je contact opnemen met Erwin Drenth, [email protected]. Hij belt je terug.
VOORTAAN DIGITALE BIJLAGE BIJ HKH
Naar aanleiding van de uitnodiging van ons bestuurslid Willem Veenstra om een reactie in te
zenden op zijn artikel ontvingen wij enkele stukken. In het bestuur is gediscussieerd over de
vraag hoe dit aan te pakken. Enerzijds wordt deze betrokkenheid van de lezers erg op prijs
gesteld en zou HKH een discussieplatform kunnen worden, anderzijds zijn wij uit kostenoverwegingen niet in staat de omvang te vergroten en moeten deze in 2014 zelfs beperken
tot vier pagina’s per aflevering. Wij menen de oplossing te hebben gevonden door zo nodig
een digitale bijlage aan het blad toe te voegen, waarin deze stukken integraal geplaatst worden. In het blad zelf zal een korte samenvatting en verwijzing naar de bijlage worden opgenomen. Deze bijlage wordt samen met HKH automatisch toegezonden aan de leden van wie
zelf denken samen leven
4
wij over het e-mailadres. Voor leden die alleen de papieren versie ontvangen geldt dat ze de
digitale bijlage ook kunnen raadplegen via de landelijke site van het Humanistisch Verbond.
In de digitale bijlage van dit nummer staan twee ingezonden stukken:
Anja Oostenrijk-Huisman reageert op de stelling van Jan Stringer dat in moreel opzicht
geen vooruitgang mogelijk is. Zij ervaart bij deze stelling de toeschouwerhouding in de westerse filosofie zoals die door Levinas wordt bekritiseerd. Volgens haar zal het menselijk tekort
altijd blijven bestaan, maar wegen levensmoed, betrokkenheid en mededogen ruimschoots
op tegen morele imperfectie.
Iris Hartog reageert op dezelfde stelling. Zij werd getroffen door de genoemde uitgangspunten, waaronder 'de genetische structuur van mensen is niet aan verandering onderhevig' en
'ieder mens is egocentrisch en egoïstisch'. Het eerste uitgangspunt lijkt haar duidelijk onjuist,
het tweede wordt vaker gehanteerd in de filosofie, maar is zeker niet onbetwist. Ook vanuit
de biologie wordt steeds meer bewijs aangevoerd voor onze zowel agressieve als empathische, coöperatieve natuur. Zij verwijst hiervoor naar een artikel van de primatoloog Frans de
Waal.
_________________________________________________________________________
ACTIVITEITEN
Onze voorzitter Erwin Drenth wordt op maandag 17 februari omstreeks 20.00 uur geinterviewd door het radiostation Haarlem 105. De algemene ledenvergadering vindt plaats op
16 april op een nog nader te bepalen plaats.
De Gespreksgroep Hoofddorp komt bijeen op 9 februari om 10.30 uur, Vrijbuiterhof 10,
Hoofddorp. Gesproken wordt over de Human-uitzending Durf te denken, de filosoof David
Hume. Nieuwe deelnemers zijn welkom. Inlichtingen 023-5625623.
De Poeziegroep 1 komt bij elkaar op 19 februari en 19 maart en de Poeziegroep 2 op 12
februari en 12 maart om 20.00 uur, inlichtingen Anja en Kees Oostenrijk 023-5289552.
De Leeskring komt bij elkaar op 19 februari om 20.00 uur, Kijkduinstraat 13, Haarlem. Gediscussieerd wordt over het boek Hoogteverschillen van Julian Barnes. Inlichtingen 0235317070.
De Cursus levenskunst vindt plaats op 18 en 25 maart en op 1, 8 en 15 april steeds om
19.30 uur in de Pletterij in Haarlem. Inlichtingen 023-7853767.
Verder is er een Discussiegroep over het boek De utopie van de vrije markt van Hans Achterhuis. Bijeenkomsten op 13 en 20 februari en op 6 maart om 14.00 uur. Inlichtingen bij
Yvonne Hassing 023-5277394.
__________________________________________________________________________
ADRESSEN
Bestuursleden: Erwin Drenth (voorzitter) 023-7853767, [email protected]; Bas Maassen (secretaris) 023-5625623, [email protected], Vrijbuiterhof 10, 2132TL Hoofddorp; Lex van
Roode (penningmeester) [email protected], Laan van Parijs 23, 2034EE Haarlem; Willem Veenstra (algemeen lid) 06-12825195, [email protected].
Ledenadministratie: Betty Radema, 023-5371771, [email protected], Wagenmakerslaan
50, 2012DJ Haarlem.
Landelijk bureau: 020-5219000, [email protected], Postbus 75490, 1070AL
Amsterdam.
Humanistisch Uitvaartbegeleiding: dagelijks bereikbaar 0900 900 5030
__________________________________________________________________________
COLOFON
Humanistisch Kontakt Haarlemmerland nr 1, februari 2014. Uitgave van het Humanistisch
Verbond, afdeling Haarlemmerland. Verschijnt 5 keer per jaar. Redactie en vormgeving: Bas
Maassen. Drukwerk: Paswerk. Het volgende nummer verschijnt in april 2014. Kopij voor 23
maart inleveren: [email protected] of Vrijbuiterhof 10, 2132TL Hoofddorp.
zelf denken samen leven