reportage van Knack Weekend Design

De vroegere kapel herbergt nu restaurant The Jane
van Sergio Herman. Op het paradeplein ervoor
werden fruitbomen geplant.
URBANISME
DOOR LEEN CREVE / FOTO’S FREDERIK VERCRUYSSE
STADSWIJK IN
CAMOUFLAGEKLEUREN
Een groot militair domein midden in Antwerpen was lange tijd een
blinde vlek op de kaart, ‘verboden voor onbevoegden’. Nu groeit
hier een autovrije, groene stadswijk. Tussen oude, geklasseerde
kazernepanden verrijzen nieuwbouwwoningen en worden straten
getrokken. Centraal ligt The Jane van Sergio Herman,
in de voormalige kapel.
eer dan 160 jaar lang
was een 7,5 hectare
groot domein in het
midden van de stad onbekend terrein voor de
meeste Antwerpenaars. Het was eerst een
verdedigingsfort, daarna een militair hospitaal en arsenaal. Nu, een dikke twintig
jaar nadat de laatste militair er verzorgd
werd, is de plek officieel van iedereen: de
afgelopen weken werden nieuwe straten
aan het openbaar domein toegevoegd,
waardoor een grote blinde vlek ineens een
snelle binnenweg werd voor de buurt.
Eentje die loopt tussen oude en nieuwe
bomen, langs beschermde monumenten
met tricolore baksteentjes boven de deur,
of voorbij nieuwbouwwoningen van Belgische architecten. Nog geen maand geleden opende er op het paradeplein met
fruitbomen ook The Jane, het nieuwe
M
restaurant van chef Sergio Herman in de
voormalige kapel. U krijgt er de glasramen van ontwerpersduo Studio Job bij.
De plek werd in 1993 door het ministerie
van Defensie verlaten, maar het duurde
meer dan tien jaar vooraleer de stad volledig eigenaar werd. “Het was een ingewikkelde overdracht, uiteraard”, weet Koen
Dockx, projectleider bij AG Vespa, het
autonome gemeentebedrijf voor vastgoed- en stadsprojecten van de stad Antwerpen. “Ondertussen werd een deel van
de site ook beschermd als monument.
Maar vanaf 2006 ging het snel : de stad
schreef een wedstrijd uit die gewonnen
werd door het team met enerzijds de
architecten Beel en Achtergael, en anderzijds Matexi en Vanhaerents als projectontwikkelaars. Die laatsten moesten het
masterplan van de architecten uitbouwen. Dat betekent in de eerste plaats 400
37
woningen: zowel kleinere appartementen
als grotere met tuin, maar ook sociale woningen. Huiswerk Architecten en hun
collega’s van het bureau 360 Architecten
werden mee ingeschakeld voor de bouw
van woningblokken. In de tweede plaats
lag de nadruk op de openbare ruimte: die
moest autovrij en rustig zijn. Hiervoor tekende de Parijse landschapsarchitect
Michel Desvigne. Wij hebben als stad
voldoende inspraak blijven houden, en
ook de buurtbewoners hebben steeds hun
zeg kunnen doen over wat er vlakbij te
gebeuren stond.”
Op dit moment wonen er zo’n 120
gezinnen en liggen de fundamenten van
enkele woontorens. Wij gingen, de dag
nadat de eerste bakkerij er de deuren
opende, langs bij enkele vroege bewoners.
“Ja, er heerst hier wel een beetje een pioniersgevoel.”
URBANISME
Exotisch padoekhout en de originele zware
stenen vensterbanken in de keuken.
KLARA DESMEDT (42) EN DOCHTERS
MYRTHE (12) EN CERES (9)
WOONT op de eerste verdieping van een gerenoveerde ziekenzaal
HOOPT op een zeedijkgevoel in de zomer
“Ik was een van de eersten die een deel
van de paviljoenen gekocht heeft. Ik
woonde in een huis met tuin in Wilrijk,
maar ik wilde terug de stad in. Nu kunnen mijn dochters met de fiets alleen naar
school en muziekschool, vrienden. We
gebruiken nog amper de wagen sinds we
hier wonen.”
“Het is een avontuur om hier een ziekenzaal te verbouwen. We wilden de grote
ruimte niet verliezen, maar we wilden ook
niet verloren lopen. Dus bedacht Pieter
De Corte van Zicht Architecten glazen afscheidingswanden op rails die de zithoek
kunnen afsluiten. Het lage plafond, dat
nodig was om de duplex te creëren waar
de slaapkamers en badkamers komen,
werd bekleed met industrieel vilt, zodat
geluiden gedempt worden en de akoestiek
hier optimaal is.”
“Ik heb oude foto’s gevonden van deze sobere paviljoenen : langs beide kanten
stonden rijen bedden, met daartussen
palmplanten. Wat er was van authentieke
elementen heb ik zoveel mogelijk proberen houden: de zware stenen vensterbanken bijvoorbeeld, de afgeronde hoeken
van de zaal, en het metalen dakgebinte in
de slaapkamers. Ik ben heel erg blij met
onze statige trap, die net als de keuken en
de schuifdeuren boven van padoek is gemaakt. Onze architect was naar een lezing
geweest van Bob Van Reeth, die stelde dat
je een trap steeds zo moest ontwerpen dat
hij kon dienen om je dochter weg te
schenken. Ik vind dat Pieter er hier zeer
goed in geslaagd is.”
“De laarzen zijn eigenlijk pas sinds een
paar weken geen vast onderdeel meer van
onze garderobe, nu de betonpaden aangelegd zijn. Ik kijk uit naar onze eerste zomer hier. Ik verwacht dat er een soort zeedijkgevoel zal ontstaan als ik op mijn terras zit en passanten zie voorbijkomen.”
De statige,
brede trap,
aangepast aan
de grandeur
van het pand.
38
Het dakgebinte en de palmplant
herinneren nog aan de ziekenzaal die hier
ooit was. Met glazen schuifwanden kan
de ruimte intiemer gemaakt worden.
URBANISME
Een nieuwbouwappartement met veel
licht, comfort, en een ruim terras.
JOS STOFFELS (62) EN MARTINE DE VREE (56)
WONEN in een nieuwbouwappartement van Beel & Achtergael
HOUDEN VAN het geluid van spelende kinderen
“We verkochten het huis waar we twintig
jaar gewoond hebben en kwamen naar
dit appartement van 95 vierkante meter.
Dat bleek eigenlijk wel voldoende voor
ons beiden. Dit is de plek waar we oud
willen worden. We hebben hier alle comfort: een lift, een garage, een nieuwe bakkerij onder ons. En we zeggen al lachend
tegen mekaar : mocht het echt niet meer
gaan, dan kunnen we binnen twintig jaar
verhuizen naar de serviceflats die ze ooit
nog willen gaan bouwen.”
“Ik kook zeer graag voor familie en vrienden, dus investeerden we in een mooie en
handige keuken met wat luxeapparaten
zoals een kraantje met kokend water. En
we kochten net nog een uitklapbare tafel
voor binnen en een buitentafel voor op
het terras. Als die hier staan, kunnen we
gemakkelijk acht mensen uitnodigen.”
“We namen weinig spullen mee uit ons
vorige huis en kozen voor nieuwe meubels. We zijn zeer fier op de lange hangkast met blauwe hardsteen, die we zelf bedachten en door een schrijnwerker lieten
maken. Die geeft diepte aan de ruimte.”
“We wandelen hier graag rond. In het begin was het soms nog druk door werfverkeer, maar ondertussen merken we al hoe
ongelooflijk stil het hier is. Zondagochtend worden we gewekt door het geluid
van spelende kinderen onder ons raam.
Heerlijk toch?”
“Vrienden vragen ons wel eens tot hoe
laat we binnen kunnen in het kwartier,
maar het is hier helemaal geen gated community. Iedereen kan hier te voet of met
de fiets gewoon door. In het weekend
zien we sinds dit voorjaar ook steeds meer
toeristen.”
40
URBANISME
De ouderlijke ‘bedstee’
is op maat gemaakt.
ARCHITECT EVERT CROLS (44), ZIJN VRIENDIN
ELS DE BRABANDER (32) EN HUN KINDEREN
OSKAR BILLIE (6) EN KOLOMAN (4)
WONEN in een zogenaamde paviljoenwoning
GENIETEN van hun tuin die grenst aan het kapelrestaurant
“Wij wonen graag in de stad. Deze kans
om in het centrum maar toch groen te
wonen, wilden we niet laten voorbijgaan.
We waren heel blij om hier iets te kunnen
kopen. Niet alleen omwille van deze
specifieke woning, maar ook omwille van
het hele project. Dit wérkt echt. We
kennen al redelijk veel buren, en
binnenkort verhuizen mijn ouders naar
de nieuwbouwappartementen in het
midden van het groen kwartier.”
“De leefruimte is een vierkante doos van
10 op 10 meter. Ik ben mezelf als
architect toch een paar keer
tegengekomen, maar de beste oplossing
vond ik de boekenkasten die de ruimte in
vier kleinere hoeken verdelen. We
hebben er bewust voor gekozen om zo
weinig mogelijk materialen te gebruiken:
de vloer is overal van opgeschuurd beton,
“We wonen
in de stad
en toch in
het groen.”
42
“We hebben
hier ademruimte
voor iedereen. Dit
project werkt echt”
en de trap ook. En verder is er veel
gevernist hout dat onze schrijnwerker op
maat uitvoerde : in de keuken, voor de
boeken- en andere kasten, in de
badkamer, de sauna en onze ‘bedstee’.”
“Vroeger woonden we in een helemaal
open loft boven het kantoor van
B-Architecten, waar ik medeoprichter
van ben. Maar zowel onze zonen als wij
begonnen toch wat meer nood aan
privacy te hebben. Hier zijn er twee
verdiepingen : de beneden is er de
leefruimte en in het souterrain de slaapen badkamers. Dat geeft ademruimte
voor iedereen.”
“De zon komt op achter de kapel, maar
het licht valt er via de hoge glasramen van
Studio Job gewoon doorheen. Zo krijgen
we in de ochtend soms een mooi
kleurenspel binnen.”
Op 27 en 29 april zijn er infodagen over
woningen in het Groen Kwartier.
Info : 03 289 02 89, www.groenkwartier.be.
De kinderslaapkamer
in het souterrain.
De grote ruimte met betonnen
vloer zorgt voor een loftgevoel,
boekenkasten delen de ruimte in.
De knusse tv-hoek
achter de boekenkast.

Download Report