07. Hart en vrouw

16‐1‐2014
Disclosure belangen spreker
(potentiële) Zie hieronder ‐> geen
belangenverstrengeling
Voor bijeenkomst mogelijk Bedrijfsnamen
relevante relaties met bedrijven
• Sponsoring
Sanofi
Geen
Takeda Nederland BV
Geen
Teva Nederland
Geen
Novartis Pharma B.V. Geen
VGZ Geen
Hart en Vrouw
Prof.dr. Toine Lagro‐Janssen
Vrouwenstudies Medische Wetenschappen
:Paul Klee ‐ Herzdame
Opzet
Doel
• Introductie
• Het herkennen van sekseverschillen in risicofactoren
• Aanleiding aparte aandacht m/v
• Het herkennen van sekseverschillen in de presentatie Het herkennen van sekseverschillen in de presentatie
• Profiel m/v coronaire hartziekten
Profiel m/v coronaire hartziekten
van pijn op de borst
• Presentatie m/v
• Met deze verschillen in het diagnostisch proces • Leerpunten
rekening te houden
Juist / Onjuist?
Quiz
1. Hart‐ en vaatziekten komen als doodsoorzaak vaker voor bij mannen dan bij vrouwen.
Onjuist
Hart‐ en vaatziekten als doods‐
oorzaak zijn bij vrouwen iets hoger (20.733 vrouwen versus 18.315 mannen). Vrouwen zijn gemiddeld 7 jaar ouder.
CBS 2012
1
16‐1‐2014
Juist / Onjuist?
Juist / Onjuist?
2. Geneesmiddelen voor hart‐
en vaatziekten bij vrouwen staan in de top 3 van het aantal voorgeschreven ggeneesmiddelen.
3. Diabetes Mellitus is voor vrouwen een grotere risicofactor voor hart‐ en vaatziekten dan voor mannen.
Juist
1. Zenuwstelsel
2. Hart‐vaatstelsel
3. Urogenitaal en hormonen
Juist
Geneesmiddelen per 1.000 patiënt / jaar
Vrouwen
Mannen
1299,6
623,6
957,3
776,3
683,4
505,6
Diabetes Mellitus is bij vrouwen een 2 tot 3 keer grotere risicofactor op het krijgen van hart‐ en vaatziekten.
Juist / Onjuist?
Juist / Onjuist?
4. Peervormig overgewicht (vrouwen) vormt een kleiner risico voor hart‐ en vaatziekten dan appelvormig ((mannen) overgewicht.
)
g
5. Pre‐eclampsie in de zwangerschap is een risicofactor voor hypertensie later.
Juist
Juist
Appelvorming overgewicht past bij het metabool syndroom en
dat is een risicofactor voor hart‐ en vaatziekten.
(Pre‐)eclampsie, HELLP‐syndroom en PCOS geven een verhoogd risico op hypertensie.
Juist / Onjuist?
Juist / Onjuist?
6. Vrouwen met een myocard infarct hebben vaker dan mannen klachten van moeheid, duizeligheid of benauwdheid.
7. Het risico op het krijgen van een infarct stijgt sterk bij vrouwen boven de 35 jaar die de pil gebruiken en roken. Het is een contra‐indicatie voor OAC.
Juist
Juist
Bij een acuut myocard infarct hebben vrouwen minder vaak dan mannen pijn op de borst, maar meer klachten van vegetatieve aard en luchttekort.
Haar risico wordt bijna 50 keer hoger. Roken > 15 sigaretten en ouder dan 35 jaar is een contra‐indicatie voor de combinatiepil.
2
16‐1‐2014
Wat is aanleiding voor aparte aandacht?
• Mannen met pijn op de borst vaker en sneller ECG
• Mannen vaker verwezen naar cardioloog
• Mannen meer diagnostische en therapeutische ingrepen
• Mannen met infarct sneller in ziekenhuis
• Dokters beoordelen klachten pijn borst van mannen serieuzer
• Merendeel onderzoek naar diagnostiek HVZ: witte mannen
• Effecten medicatie bijna uitsluitend bij mannen onderzocht
Lori Mosca CL. e.a. National Study of Women’s Awareness, Preventive Action, and Barriers to Cardiovascular Health. Circulation 2006;113:525‐534.
Daly C. Gender differences in the management and clinical outcome of stable angina Circulation 2006;113:490‐498.
Ridker PM et al. A Randomized Trial of Low‐Dose Aspirin in the Primary Prevention of Cardiovasculair Disease in Women. N Engl J Med 2005;352:1293‐1304.
Heer Hartemink
55 jaar, timmerman, acute pijn borst sinds 5 minuten
Zijn vrouw belt spoedtelefoon
Rienstra M. J Gender-Related Differences in Rhytm Control Treatment in Persistent Atrial
Fibrillation. Am Coll Cardiol 2005;46:1298‐1306.
Heer Hartemink
•
•
•
•
•
•
•
Mevrouw Langleven
55 jaar
70 jaar, oud wijkverpleegkundige
Voorgeschiedenis
Komt voor controle op diabetes spreekuur
Hypertensie, 5 jaar ‐ goed ingesteld chloortalidon
Roken+, 15‐20 dd sinds 20ste jaar, 2x gestopt
Geen diabetes
Normaal cholesterol
Normaal cholesterol Geen overgewicht
Familiair niet belast HVZ
Voetbalt senioren Trekvogels
• Diagnose infarct
• Beloop:
Coronaire angiografie
Coronaire bypass operatie
• Soms druk op de borst, uitstralend naar linker schouder
• Treedt op bij traplopen met zware tas
• Treedt ook op bij emoties
3
16‐1‐2014
Mevrouw Langleven
Belangrijkste doodsoorzaken
(in percentages)
70 jaar
Voorgeschiedenis
•
•
•
•
•
•
Diabetes mellitus 10 jaar, goed ingesteld metformine
Hypertensie, goed ingesteld ACE‐remmer
Cholesterol: 5.2 mmol/l
Overgewicht (BMI 25)
Overgewicht (BMI 25)
Familiair niet belast
Sport niet
• Diagnose angina pectoris
• Beloop: Medicatie
• Bloedverdunner: acetylsalicyl
• β‐blokker
• Cholesterol verlager
CBS enquête 2011‐2012 Profiel coronaire hartziekten man/vrouw
• mortaliteit m/v gelijk: dagelijks 68 vrouwen en 63 mannen
• vrouwen 7‐10 jaar ouder
• vrouwen eerste presentatie angina pectoris; mannen eerste presentatie myocard infarct
• risicofactoren gelijk maar andere impact
• m/v verschillen in presentatie en in symptomatologie
Incidentie van hartinfarct in vrouwen en mannen zonder en met diabetes
35
vrouwen
mannen
30
25
20
15
10
5
0
geen diabetes
diabetes
4
16‐1‐2014
Insulineresistentie bij vrouwen
sterkere risicofactor HVZ (metabool syndroom)
Social support
• Zwangerschapsdiabetes
• Pre‐eclampsie (HELLP)
• Polycysteus Ovarium Syndroom (PCOS)
Low CA, Thurston RC, Matthews KA. Psychosocial factors in the development of heart disease in women: Current Research and Future Directions. Psychosom Med 2010;72:842‐854. Opzet
• Introductie
Presentatie
Pijn op de borst man/vrouw
• Aanleiding aparte aandacht m/v
Opdracht
• Profiel m/v coronaire hartziekten
Profiel m/v coronaire hartziekten
Welke kenmerken in de presentatie
• Presentatie m/v
van vrouwen herkent u?
• Leerpunten
5
16‐1‐2014
Presentatie man
Presentatie vrouw
1.
Vaker pijn na inspanning 1.
Vaker pijn in rust
2.
Vaker pijn die overgaat in rust
2.
Vaker gaat de pijn niet over bij
terugnemen van de activiteiten
3.
Vaker drukkend gevoel achter het borstbeen
3.
Vaker onaangenaam gevoel ‘ergens in de borst’
Hart en vrouw
Hart en vrouw
Presenteert de klachten vaker samen met andere klachten bv duizeligheid, kortademigheid, moeheid
4.
Vaker uitstraling naar hals, nek, schouder of arm
4.
Minder vaak typische uitstraling
Aandacht controles vrouw
Gender‐specific treatment of chronic
heart failure
• Revalidatie gevolgd? Voldoende beweging/sporten
• Sociale steun belangrijk
• Bekende risicofactoren: volg de richtlijnen!
• Acetylsyalicylzuur en menorragie (SSRI, NSAID’s)
• Jaarlijkse controles bij huisarts (m/v)
Baumhakel, M. et al. Eur J Heart Fail 2009 11:299‐303; doi:10.1093/eurjhf/hfn041
Leerpunten
• Bij vrouwen vergroot diabetes mellitus het risico op angina pectoris meer dan bij mannen
• Vrouwen met angina pectoris hebben vaker dan mannen klachten die in rust of na nitrobaat niet direct verdwijnen (atypische pijn op de borst)
• Vrouwen hebben bij angina pectoris vaak andere klachten dan pijn op de borst als dyspnoe, moeheid, misselijkheid, duizeligheid bij inspanning (atypische presentatie)
Motto hulpverleners!
Het hart op de juiste plaats
• Vrouwen en artsen denken niet aan hartziekten bij vrouwen
6

Download Report