voorbeelden

“excuses zijn
echt niet nodig.”
Voorwoord
“Ik heb er het geld noch de tijd voor, ik vind de gepaste
mensen niet, ik heb geen goede ideeën, ik ben toch al goed
bezig, ik ben bang dat het zal mis gaan, ik weet niet wie mij
kan helpen…”
Duizend excuses om niet te innoveren.
Met dit boekje bannen we die pleinvrees. Wedden dat je na
een uurtje lezen je uitstelgedrag ombuigt naar een eerste
stap tot innovatie?
Innoveren is immers absoluut noodzakelijk om de
concurrentie voor te blijven, om je bedrijf te laten groeien,
om Vlaanderen vooruit te helpen. Bovendien hebben we in
Vlaanderen sterke troeven om succesvol te innoveren: we
hebben toptalent, we hebben dynamische bedrijven, we
hebben vooruitziende ondernemers, we hebben excellente
kenniscentra, we hebben financiële ondersteuning…
Excuses zijn echt niet nodig.
Als Vlaams minister van Innovatie wil ik onze kmo’s nog
een extra duwtje geven om met enthousiasme het pad van
succesvolle innovatie in te slaan. Er leeft een veelvoud
aan ideeën onder onze ondernemers. Maar kmo’s kunnen
altijd meer innoveren. Met een gericht innovatiebeleid
ondersteunen we hen hierin. Kmo’s zijn immers het hart
van onze economie. Innovatieve kmo’s betekenen voor
Vlaanderen een toekomstgerichte economie en een
duurzame arbeidsmarkt.
Deze toolkit met aanvulbare gids en online platform mét
bedrijvenscan, en het daaraan gekoppelde opleidingstraject
innovatiemanagement bieden een antwoord op al uw
vragen en bezorgheden over hoe innovatie voor uw bedrijf
succesvol kan zijn. Inspiratie, samenwerkingsvormen,
netwerken, steun… De mogelijkheden zijn legio, zoals
verderop duidelijk zal worden.
Maak er nú gebruik van en word de succesvolle
Vlaamse innovator van morgen.
Ingrid Lieten
Vlaams Minister van Innovatie
Innovatie, ook voor jou?
Als ondernemer komen er voortdurend nieuwe uitdagingen
op je af. Een economische crisis, nieuwe of veranderende
gewoontes van klanten, je leverancier heeft een nieuw
product of een nieuwe technologie ontwikkeld.
Wil je als bedrijf jouw ambities realiseren, dan moet je
meegroeien met al die evoluties. Je moet inspelen op de
kansen die je ziet. Tijdig reageren op de bedreigingen die
op jouw bedrijf afkomen. Alleen zo blijf je de concurrentie
steeds een stapje voor.
Innovatie omvat elke mogelijkheid om je ambities
te realiseren door te vernieuwen. Het gaat om elke
vernieuwing aan jouw product of aan een proces binnen
jouw bedrijf. Het kan een radicale vernieuwing zijn. Of
een meer geleidelijke verandering waarbij je bestaande
producten, diensten, processen combineert tot iets nieuws.
Soms is innovatie van technologische aard, maar vaak ook
niet. Een nieuwe benadering van je klanten bijvoorbeeld of
een ander businessmodel.
Zo kom je tot een duurzame groei van jouw bedrijf. In de
praktijk betekent dat een hogere omzet of toegevoegde
waarde. Vaak ook meer werkgelegenheid of een grotere
afzetmarkt.
Laat je inspireren door
andere ondernemers
Achteraan in dit boekje brengen we het verhaal van een
aantal Vlaamse ondernemers en de innovatie in hun bedrijf.
Zij tonen aan dat innovatie gaat van kleine verbeteringen
met groots resultaat tot heel drastische koerswijzigingen.
En dat het mogelijk is in alle sectoren. Laat je door hun
voorbeeld inspireren om nog meer te gaan innoveren.
“Als we
niet zouden
innoveren en
meegroeien met
de evoluties,
dan loopt onze
bedrijfsvoering
op een gegeven
moment strop.”
Erwin Hermans
Flagbag, Okazi
Ga snel aan de slag
Klap het stappenplan op de volgende bladzijde open.
Het bevat vier stappen die je helpen om te innoveren.
Bij elk van die stappen horen praktische tips en handige
instrumenten waarmee je meteen van start kan gaan.
Die tips en tools zijn uitgewerkt op aparte fiches. Op die
manier krijg je snel de nodige informatie om in te schatten
wat je ermee kan doen in jouw bedrijf.
Zie je een tool die je wil gebruiken? Haal hem uit dit boekje
en neem hem mee naar de volgende vergadering. Of vind je
één van onze leestips interessant? Maar heb je geen tijd om
het zelf te lezen? Haal de fiche eruit en geef ze door aan
één van je medewerkers.
Krijg professionele hulp
In Vlaanderen staan heel wat organisaties klaar om je te
helpen innoveren. Je vindt ze verderop in dit boekje in
het hoofdstuk “Hulp”. Wist je bijvoorbeeld dat er in elke
provincie een Innovatiecentrum is waar je gratis 1-op-1
begeleiding krijgt?
Doe de ikinnoveer-scan
voor tips op maat
Kom in 16 eenvoudige vragen te weten hoe innovatief jouw
bedrijf is met de online innovatiescan op ikinnoveer.be/scan.
Op basis van de informatie uit die test, sturen we je gratis
een update-pakket voor dit boekje. Dan krijg je extra
tips, tools of voorbeelden aangepast aan jouw bedrijf. Je
ontvangt ze per post en kunt ze makkelijk toevoegen in
dit boekje.
Veel lees- en innoveerplezier!
“De concurrentie
met lageloon
landen werd
steeds lastiger.
Daarom hebben
we besloten een
nieuwe weg in
te slaan.”
Peter Oosterlinck
Achielle
Dit boekje “Innoveren doe je zo!” is een
onderdeel van het ikinnoveer-project van
Flanders DC en de Innovatiecentra, in
samenwerking met ondernemersorganisaties
UNIZO en Voka.
Over Flanders DC
Flanders DC is de Vlaamse organisatie voor
ondernemingscreativiteit. Zij maakt ondernemend
Vlaanderen creatiever en creatief Vlaanderen
ondernemender.
Flanders DC organiseert evenementen en workshops
die je helpen om vernieuwing in je bedrijf te
brengen. Op onze creativiteitsblog vind je dagelijks
nieuwe inspiratie.
Wil je zelf praktisch aan de slag met innovatie?
Gebruik dan één van de vele gratis tools op onze
website.
flandersdc.be
Over de Innovatiecentra
De vijf Innovatiecentra in Vlaanderen vormen
een lokaal aanspreekpunt voor bedrijven rond
innovatie. Ze geven individuele begeleiding bij jouw
innovatieproject.
De Innovatiecentra begeleiden je in de eerste plaats
naar geld voor innovatie en naar de juiste kennis
en partners. Daarnaast bieden ze verschillende
diensten en adviezen, die je helpen om je innovatief
idee uit te werken tot een succesvol product.
Het Innovatiecentrum in jouw provincie werkt steeds
praktisch en op maat van de kmo.
innovatiecentrum.be
making
creativity
happen
1
2
3
4
Stappenplan
Elke innovatie
verloopt in
verschillende stappen.
Leer ze snel kennen
voor je verder leest.
Verzamel en selecteer
nieuwe ideeën
INNOVEREN IN 4 STAPPEN
Innoveren is meer dan een nieuw product of een
nieuwe dienst lanceren. Elke innovatie is het
resultaat van een proces dat verloopt in drie
stappen: analyseren, ideeën verzamelen en het
innovatieproject uitvoeren. Daarnaast, en dat
beschouwen we hier als de vierde stap, moet je
ervoor zorgen dat innovatie verankerd wordt
in jouw bedrijf. Dat het niet blijft bij een nieuw
product lanceren. Maar dat het een cultuur wordt.
Een vaste gewoonte van iedereen in jouw bedrijf.
Analyseer je
innovatiemogelijkheden
1
Analyse
Stel jezelf zeker volgende vragen:
Wat hebben je klanten nodig? Wat zijn hun
verwachtingen? Help je hen daar al bij of nog niet?
Wat doet de concurrentie?
Waar zijn zij beter in? En jij?
Als je kijkt naar je werkprocessen, marketing,
personeel, productie... wat loopt nog niet vlot
genoeg en wat duidelijk wel?
De resultaten van de analyse helpen je om kansen
te zien of problemen aan te duiden die opgelost
moeten worden. Hiervoor ga je dan op zoek naar
nieuwe ideeën.
2
Werk aan een
innovatiecultuur
Ideeën vinden kan je met een brainstorm. Heb
je geen (groot) team, betrek dan leveranciers,
klanten, studenten... Je zal zien, goede ideeën
komen vaak ook van buiten jouw onderneming.
Ideeën
sprokkelen
Ga daarom ook op zoek naar inspiratie. Het
Internet is daarvoor een geschikte bron.
Sta ook steeds open voor nieuwe ideeën. Betrek
daarbij al jouw medewerkers. Laat iedereen
actief meedenken.
Je hebt al enkele succesvolle
innovatietrajecten achter de rug
(van stap 1 tot 3)? Dan kan je proberen
innovatie te verankeren in je bedrijf.
4
Hoe zorg je ervoor dat er telkens
opnieuw innovatieve ideeën blijven
opborrelen? Hoe zorg je ervoor dat
er tijd is om deze uit te werken? Maak
structureel tijd voor innovatie en voor
het spotten van nieuwe kansen.
verankering
Niet alle ideeën zijn goed. Evalueer ze. Welke
ideeën ga je uitvoeren en welke niet? Welke
bieden de meeste kansen? Welke ideeën zijn
haalbaar en passen bij jouw bedrijf? Rangschik
volgens prioriteit en stel een actieplan op.
3
uitvoering
Zorg voor een proces om dat te
ondersteunen. Verderop vind je
hiervoor een aantal bruikbare tips.
En voorbeelden van bedrijven die
jou voorgingen.
Voer je gekozen
ideeën uit
Een idee hebben volstaat natuurlijk
niet. Het moet ook worden uitgevoerd.
Bepaal op voorhand hoeveel
middelen je wil besteden en wie je zal
betrekken.
Ga er wel voor: innoveren is altijd
een beetje risico nemen.
Vraag hulp. Innoveren doe je meestal
niet alleen. We geven in het hoofdstuk
Hulp een lijst van enkele organisaties
die klaar staan om jou hierbij te
begeleiden.
BELANGRIJK
1
2
3
4
In dit boekje vind je tips, organisaties en instrumenten die
je helpen bij elke stap. Door de bolletjes in het zwart bovenaan
het item te bekijken, weet je snel wat bij welke stap hoort.
Nog geen zin om meteen aan de slag te gaan?
Laat je dan overtuigen door het verhaal van enkele
innovatieve Vlaamse bedrijven achteraan.
TIPS
Niet veel tijd? Snel resultaat met deze handige tips.
Tools
Concreet aan de slag met innovatie.
hulp
Waar kan je terecht met vragen over innovatie in jouw bedrijf?
boeken
Wat wij leerden uit enkele interessante innovatieboeken.
voorbeelden
Innovatie kan in alle sectoren en helpt alle bedrijven vooruit.
VOLG DE
KLEUREN NAAR
INNOVATIEINSPIRATIE
Doe de ikinnoveer-scan
1
2
3
4
Krijg gratis meer info en
tips op jouw maat
Ontdek hoe
innovatief jouw bedrijf is
Doe de ikinnoveer-scan en
kom het snel te weten
Alles start met een analyse van jouw huidige innovatiestrategie.
Het Innovatiecentrum werkte hiervoor een online test uit. Op
basis van 16 eenvoudige vragen, bepaal je hoe ver het staat met
innovatie in jouw bedrijf. Je krijgt meteen ook tips om de volgende
stap te zetten en te groeien door innovatie.
Met de resultaten van de ikinnoveer-scan wordt “Innoveren doe
je zo!” helemaal afgestemd op jouw maat. Want naast de tips en
voorbeelden die je nu aan het lezen bent, sturen we jou nog extra
pagina’s op. Extra tools of tips of meer voorbeelden van innovatie
in bedrijven zoals dat van jou.
Wil je nog beter inzicht krijgen in de innovatiekracht van je
onderneming? Dan kan je terecht bij het Innovatiecentrum in
jouw provincie voor de innovatie-audit. Een grondige doorlichting
van jouw bedrijf op zeven managementdomeinen relevant
voor innovatie.
ikinnoveer.be/scan
“Een innovatieaudit is een
echte aanrader
voor elk bedrijf
dat een helder
zicht wil
hebben op zijn
toekomst als
innovatief
bedrijf.”
Rudi Thoelen
L.P.I.
tips
Weet waar je staat
qua innovatie
Internet zit
boordevol inspiratie
1
2
3
4
Ideeën vinden
via het internet
Maak af en toe tijd voor
een kwartiertje surfen
Vertaal trends of ideeën
naar jouw bedrijf
Het internet is een gedroomde plaats om ideeën op te doen.
Binnen- en buitenland liggen maar een muisklik van elkaar
verwijderd. Surf regelmatig wat rond en blijf op de hoogte van de
laatste trends.
Het bureau TrendWatching geeft bijvoorbeeld maandelijks een
rapport uit met wereldwijde consumententrends. Ze koppelen
die trends telkens aan voorbeelden van bedrijven die zo’n trend
concreet hebben toegepast. Handig!
Dichter bij huis kijkt de Belgische internetwereld elk jaar
reikhalzend uit naar het trendrapport van Wijs. Hierin vind je
telkens de belangrijkste online trends.
Een site als Yet2Come geeft dan weer een overzicht van de
nieuwste technologieën waar jouw bedrijf misschien mee aan de
slag kan.
Andere websites geven heel concrete ideeën. Organisaties als
Springwise gaan dagelijks wereldwijd op zoek naar de nieuwste
bedrijfsconcepten. Neem regelmatig eens een kijkje op hun
Engelstalige site of zoek er specifiek naar voorbeelden uit jouw
sector.
ZIn in nog meer inspiratie? Bekijk ons eigenwijs overzicht met
inspiratie-links op:
ikinnoveer.be/inspiratie
tips
Klik jezelf wijzer
1
2
3
4
Betrek al je medewerkers
Verzamel ideeën vanuit je team
Tien medewerkers weten meer dan één directeur of manager. Door
al hun ideeën te verzamelen en te verwerken, stuw je de innovatie
vooruit. Maar hoe begin je daaraan?
Maar je kan ook actief op zoek gaan naar ideeën. Bijvoorbeeld met
een ideeënbus. Dat klinkt weinig innovatief? Wel, als je het goed
organiseert, is het heel efficiënt. Sla deze bladzijde om en ontdek
onze lijst met tips om het maximum te halen uit je ideeënbus.
Heb je geen medewerkers of maar een heel klein team? Dan kan
je altijd buitenstaanders betrekken. Klanten of leveranciers staan
daar vaak meer voor open dan je zou denken.
ikinnoveer.be/ideeenbus
Verzamel ideeën
Geef feedback op elk idee
Bedank mensen voor elk idee
dat is opgepikt en uitgevoerd
tips
Soms volstaat het om je deur open te laten staan. Zo geef je aan
dat je altijd naar nieuwe ideeën wil luisteren. Wat je ook kan doen,
is tijdens elke teammeeting ruimte laten om nieuwe ideeën te
overlopen.
Betrek je
medewerkers
Zeker
doen
• Spoor iedereen aan om met
nieuwe ideeën te komen
• Plaats de ideeënbus centraal
in jouw bedrijf zodat iedereen
zijn zegje kan doen
• Zorg ervoor dat elk idee een
antwoord krijgt
Zeker
vermijden
• Betrek niet enkel eigen
mensen, maar ook klanten en
leveranciers
• Toon publiekelijk erkenning
voor creatieve nieuwe ideeën
• Maak een Wall of Fame met
de recentste innovaties
• Starre houding ten opzichte
van nieuwe ideeën
• Lang wachten met evalueren
van aangebrachte suggesties
• Enkel naar korte termijn
kosten kijken, in plaats van
voordelen op lange termijn
• Werk niet met een financiële
beloning voor wie goede
ideeën aanbrengt. Erkenning
of een publieke bedanking,
werkt veel beter
1
2
3
4
Let op voor dooddoeners!
Je hebt het ongetwijfeld zelf ook al meegemaakt. Je broedt weken
op een idee en dan komt eindelijk het moment dat je jouw idee
in de groep gooit. En wat gebeurt er? Eén iemand steekt zijn
vingertje in de lucht en roept “dat is te duur!”.
Dooddoeners zijn de grootste vijand van innovatie. Elk idee heeft
zeker nadelen, maar ook heel wat voordelen... Bedenk dat je die
voordelen ook verliest als het idee wordt geschrapt. Oordeel
daarom zelf nooit te snel. Bekijk eerst de kansen en mogelijkheden
die het idee biedt. En zoek daarna samen naar oplossingen voor de
eventuele minpunten.
Kortom: zeg niet te snel ‘nee’ op een idee, maar bekijk het
positief. Zorg als zaakvoerder of CEO voor een sfeer waarin
de dooddoeners geen kans krijgen.
ikinnoveer.be/dooddoeners
Stel je oordeel even uit
Denk positief in kansen en
mogelijkheden
Geef constructieve
opmerkingen en maak goede
ideeën sterker
tips
Schuif nieuwe ideeën niet te snel
aan de kant
Weet dat patenten niet
de enige optie zijn
1
2
3
4
Laat je begeleiden door het
Innovatiecentrum
Laat je adviseren over
intellectuele eigendom
Heb je een nieuwe technologie, een machine of een
gebruiksvoorwerp ontwikkeld? Misschien lanceer je binnenkort wel
een nieuwe dienst onder een nieuwe merknaam?
Het zijn allemaal situaties waarbij je te maken krijgt met
intellectuele eigendom. En omdat het jouw eigendom is, kan je die
ook beschermen. Zo belet je anderen om er zelf mee aan de slag
te gaan. Of juist om anderen, tegen betaling, het recht te geven om
jouw concept zelf te gaan gebruiken.
Afhankelijk van de situatie kan je dan een octrooi (ook wel patent
genoemd) nemen, jouw merk of model registreren. Of zelfs een
combinatie van verschillende rechten die je wil vrijwaren. Het
is niet eenvoudig om te beslissen welk type bescherming van
intellectuele eigendom best past in jouw geval.
Laat je daarom goed adviseren. De Vlaamse Innovatiecentra zijn er
om jou hierin bij te staan. Zij weten welke vormen van bescherming
mogelijk zijn voor jouw innovatieproject. Ze helpen ook inschatten
of de kosten van registratie of deponering opwegen tegen de
verwachte opbrengst. Soms zijn patenten immers echt niet nodig
of brengen ze gewoonweg niet genoeg op.
ikinnoveer.be/ie
tips
Bescherm jouw
naam of concept
Lees het IWT-patentboekje of
doe de IE-scan op de website
Licht je bedrijf
strategisch door
Leer kritisch kijken
naar je product
2
3
4
SWOT-analyse
Bekijk jouw bedrijf met een
kritische blik
Het is goed af en toe even stil te staan bij de koers van jouw
bedrijf. Een handige tool om dat te doen is de sterkte-zwakteanalyse. Of SWOT-analyse, zoals de meer bekende Engelse
benaming.
Op de ommezijde van deze pagina vind je een handig sjabloon
waarop je de analyse van jouw bedrijf kan maken. Bij de sterktes
en de zwaktes ga je op zoek naar interne aspecten van je
onderneming, waar je dus zelf vat op hebt. Bij de kansen en de
bedreigingen kijk je naar de externe factoren die een (potentiële)
impact op jouw onderneming hebben.
Een SWOT-analyse is een eenvoudige tool die toch maar weinig
mensen (durven) doen. Vooral over zwaktes en de bedreigingen
is het moeilijk nadenken. Ga er echter van uit dat geen enkel
bedrijf zonder zwaktes of bedreigingen is.
ikinnoveer.be/swot
Tools
1
Swot
analyse
Interne
analyse van
jouw bedrijf
of jouw
product
Externe
factoren en
de impact op
jouw bedrijf
Sterktes
(STRENGTHS)
Zwaktes
(weaknesses)
Wat zijn de sterktes?
Waar is jouw bedrijf
goed in?
Wat zijn jouw zwakke
punten? Wat moet
eigenlijk beter?
Kansen
(opportunities)
Bedreigingen
(threats)
Welke trends of nieuwe
opportuniteiten zie je
voor je onderneming?
Welke problemen in je markt
of je omgeving staan jou in
de toekomst te wachten?
Wat komt er op je af?
1
2
3
4
De klant centraal
Moeder, voor wie innoveren wij?
Door je in te leven in je klanten kan je beter voorspellen op welke
behoefte jouw innovatie moet inspelen.
Tools
Met het schema op de achterkant breng je de gevoelens van je
klanten makkelijk in kaart. Wat is de impact van je innovatie op
jouw klanten? Wat gaan ze denken? Wat zien ze? Wat zullen ze
vertellen en wat horen ze?
Verkoop jij vooral van bedrijf tot bedrijf? Doe deze oefening dan
niet vanuit het standpunt van je klanten, maar bekijk het vanuit
de eindgebruiker van je product of dienst.
Verplaats je in het hoofd van je klanten en kijk van daaruit naar
jouw product of dienst. Belangrijke vraag die je je daarbij moet
stellen: wat is het voordeel van jouw innovatie ten opzichte van
wat de concurrenten doen?
Wedden dat je door deze oefening je klanten beter leert kennen?
ikinnoveer.be/klantcentraal
Leef je in in je klanten
Wat zijn hun grootste
problemen?
Hoe kan jij ze helpen met
wat ze willen?
De klant
centraal
Teken dit
schema over op
een flipchart
en zet je
eigen klant
centraal!
Wat de klant werkelijk
Denkt en voelt
Wat is echt belangrijk voor haar?
Wat zijn de belangrijkste zorgen?
Waar droomt ze van?
Wat de klant
Wat de klant
Wat zeggen haar vrienden
of werkgever?
Welke kanalen zijn invloedrijk?
In welke mate luistert zij
hiernaar?
Hoe ziet haar omgeving eruit?
Door wie wordt zij omringd?
Wat is haar concurrerende
aanbod?
Hoort
Ziet
Wat de klant
ZEGT EN DOET
Wat zou zij vertellen aan anderen?
Hoe gedraagt ze zich?
Welke houding neemt ze aan?
Wat zijn haar
Wat zijn haar
klachten
Verwachtingen
Wat zijn de grootste frustraties van de klant?
Welke hindernissen ondervindt zij?
Welke risico’s schrikken haar af?
Wat zijn de doelstellingen van de klant?
Hoe meet zij kwaliteit of succes?
Wat is haar toekomstvisie?
1
2
3
4
Brainstormtips
Met een brainstorm kom je snel tot
nieuwe ideeën!
Zit je met een probleem? Ben je op zoek naar innovatieve
oplossingen? Of heb je een vraag waar je graag veel antwoorden
op hebt zodat je het beste antwoord kan selecteren? Dan helpt
een brainstorm je aan de antwoorden.
Frank Fol
De Groentekok
Brainstormtechnieken bestaan in veel verschillende vormen en
maten. Je vindt een lijst op onderstaande website. Kies er die
techniek uit die het best bij jouw organisatie past of roep de
hulp van een professional in om je te begeleiden.
ikinnoveer.be/brainstorm
4 stappen voor een
perfecte brainstorm
Denk eraan: slechte
antwoorden bestaan niet
De uitwerking is het
belangrijkste
Tools
Een brainstorm bestaat uit vier stappen. Op de achterkant van
deze pagina vind je een handig stappenplan waarmee je dadelijk
aan de slag kan. Om van een brainstorm een succes te maken is
het belangrijk dat je in de juiste sfeer komt. Foute antwoorden
bestaan tijdens de brainstorm niet. Elk idee is goed. Meer nog,
de meest bizarre ideeën bevatten misschien de kiem voor een
topinnovatie.
“De brainstormformule
werkt echt omdat ze
vanuit ideeën van
mensen vertrekt.
Ze verplicht de
deelnemers om
selectief te werk te
gaan, waardoor er
snel resultaat is.”
Brainstormen
in 4 stappen
1
ikinnoveer.be/brainstorm
Schrijf vóór je begint je
probleem of vraag duidelijk op.
Begin met ‘Hoe kan je…’ of
‘Hoe kunnen we…’
Tip: ambitieuze vragen leveren
vaak meer ideeën op.
2
De eigenlijke brainstorm.
Verzamel tijdens deze fase
zo veel mogelijk ideeën.
Op ikinnoveer.be/brainstorm
staan heel wat technieken
die je kan gebruiken.
3
Je hebt nu een hele hoop ideeën
verzameld. Tijd om de beste
eruit te kiezen. Brainstorm je in
groep? Vraag dan iedereen om vijf
favoriete ideeën op te schrijven.
4
Werk de ideeën verder uit.
Maak ze concreter en bedenk
wie of wat je er voor nodig
hebt, hoeveel het zal kosten,
enzovoort. Op de site vind
je een projectfiche waar
je mee aan de slag kan.
Tel de stemmen en maak een
top-3. Je kan ook de COCD-box
gebruiken (verderop in dit boek).
Voor 10 tot 15 personen
120 ideeën op een halve dag
Getest door 10.000 kmo’s
2
3
Tools
1
4
GPS-brainstormkit
120 ideeën op een halve dag
Heel wat nieuwe trends en ontwikkelingen komen op ons af. Van
vergrijzing over opkomende technologieën tot e-commerce. Elke
organisatie heeft zijn eigen uitdagingen. Met de SWOT-analyse
vind je die van jouw bedrijf.
Een brainstorm helpt om snel tot nieuwe ideeën en projecten
te komen om hierop in te spelen. De GPS-brainstormkit is
een gestructureerde methode om met groepen van 10 tot
15 personen te brainstormen. Je doet dat op basis van 6 trends
en ontwikkelingen waar je onderneming vandaag voor staat.
Op een halve dag kom je snel tot 120 ideeën. Het uiteindelijke
resultaat zijn drie uitgewerkte projecten waar je meteen mee
aan de slag kan.
Meer dan 10.000 Vlaamse kmo’s gebruikten de GPSbrainstormkit al. Wil je zelf aan de slag? Bestel dan gratis jouw
eigen GPS-brainstormkit bij Flanders DC. In de kit zit naast het
spelbord ook een handleiding met stap-voor-stap uitleg en links
naar mogelijke trends.
ikinnoveer.be/gps
“De GPS-kit is
een kompas dat
je helpt de
toekomstige
route uit te
tekenen.”
Theo Jennes
Kantoor Liekens
Selecteer ideeën eenvoudig
met gekleurde stickers
Stem snel in 15 tot 30 minuten
1
2
3
4
Zonder discussie wordt
duidelijk welke ideeën
draagvlak hebben
COCD-box
Als output van elke brainstorm krijg je een lange lijst met ideeën.
Daaruit moet je dus de beste ideeën zien te selecteren. Een
handig hulpmiddel daarvoor is de COCD-box van het Centrum
voor de Ontwikkeling van het Creatief Denken.
De COCD-box maakt een onderscheid tussen gewone ideeën
en originele ideeën. Daarnaast scheidt het realiseerbare van
de (nog) niet realiseerbare ideeën. Die opsplitsing kan je ook
zien als ideeën voor de korte termijn en ideeën voor de verdere
toekomst. Ideeën die niet origineel zijn en ook niet realiseerbaar,
in de linkerbovenhoek van de COCD-box, kan je gerust overslaan.
Elk idee valt dan in een van deze drie groepen:
• NOW-ideeën: gewone, voor de hand liggende ideeën waar je
meteen mee aan de slag kunt.
• WOW-ideeën: echt originele en creatieve ideeën die toch
haalbaar zijn.
• HOW-ideeën: die creatieve ideeën waar je echt wel zin in hebt,
maar die nog verder onderzoek vergen om ze te realiseren.
Brainstorm je in groep? Geef dan iedereen enkele rode, gele
en blauwe stickers. Laat hen stemmen op ideeën die ze goed
vinden. Zonder discussie kom je te weten waar voorkeuren liggen
en welke ideeën draagvlak hebben. De kleuren zorgen voor een
evenwicht tussen snel haalbare ideeën en out-of-the-box ideeën
in de selectie.
ikinnoveer.be/cocd
Tools
Selecteer snel je beste ideeën
Realiseerbaar
(nog) niet
Realiseerbaar
COCD-Box
Witte
Ideeën
gele
Ideeën
Niet realiseerbaar en
niet origineel. Op deze
ideeën hoef je dus niet
te stemmen.
Ideeën voor de toekomst
Uitdagingen, dromen
Visiebepalend
Richtinggevend
blauwe
Ideeën
rode
Ideeën
Makkelijke door te voeren
Voorbeelden beschikbaar
Weinig inspanning
Weinig risico
Veel draagvlak
Innovatieve ideeën
Patroonbrekend
Opwindende ideeën
Onderscheidend
Geven energie
Gewone ideeën
Originele ideeën
now.
How?
Online vragenlijst
Inschatting slaagkans
nieuw innovatief idee
Waar moet ik mijn idee
nog bijschaven?
2
3
Tools
1
4
Blikopener
Wat is de slaagkans van jouw
innovatieve idee?
Succesvolle concepten uitwerken is een uitdaging. Welk idee
maakt het meeste kans om echt succesvol te zijn? Je kan op
buikgevoel beslissen met welke ideeën je aan de slag gaat.
Je kan het ook systematisch aanpakken.
De Blikopener van het Innovatiecentrum helpt om de slaagkans
van een innovatief idee in te schatten. Je krijgt met de
blikopener ook een zicht op de zwakke punten of bedreigingen
van het idee die je daarna kan wegwerken. Of je kan de
Blikopener gebruiken bij het kiezen tussen verschillende ideeën.
Met de Blikopener krijg je een (scherper) beeld van je product of
dienst, de markt, de technologische component van je idee en
de organisatorische noden. De Blikopener houdt daarenboven
rekening met de criteria die het IWT hanteert voor subsidiëring
van innovatie.
ikinnoveer.be/blikopener
“Via de Blikopener
kregen we concrete
werkpunten om mee
aan de slag te gaan
en konden we onze
slaagkansen beter
inschatten.”
Peter Dedene
Zenjoy
1
2
3
4
Business Model Canvas
Breng je bedrijfsmodel in kaart en
ontdek nieuwe mogelijkheden
Tijdens zijn doctoraatsonderzoek naar bedrijfsmodellen
ontwaarde Alexander Osterwalder een patroon. Elk
bedrijfsmodel bestaat uit negen basisbouwstenen die onderling
met elkaar verband houden.
Elk bedrijf kan zijn voordeel doen met een Business Model
Canvas. Door actief bezig te zijn met je bedrijfsmodel, ontdek je
veel makkelijker nieuwe kansen.
ikinnoveer.be/bmc
Ontdek de sterkte van
je bedrijfsmodel
Denk na over de 9 bouwblokken.
Hoe doe je het nu?
Wat zou je in elk van de blokken
kunnen veranderen?
Rinus Sjerps
RService
Tools
Hij werkte dit patroon uit en maakte er een canvas van. Daarop
zijn de bouwstenen heel duidelijk uitgelijnd. In het midden staat
jouw aanbod naar de klant. Het canvas is daarrond opgebouwd
in twee helften. De rechterhelft van het canvas staat voor de
waarde die jouw aanbod betekent voor de klanten en hoe je
daarmee geld kan verdienen. De linkerhelft van het canvas
staat voor de efficiëntie van jouw bedrijf. Hoe kan je dat aanbod
waarmaken? Wat heb je daarvoor nodig? En hoeveel kost dat?
Het canvas is geschikt om een bestaande toestand in kaart te
brengen of om na te denken over mogelijke veranderingen.
“Het Business
Model Canvas
gaf een beter
inzicht in de
huidige werking
van ons bedrijf
en de mogelijke
verbeteringen.”
Welke noden en problemen
van de klanten lossen wij op?
Denk aan ontwikkeling,
productie, marketing en
verkoop...
Welke middelen leveren
zij aan?
Welke activiteiten kosten het meest?
Wat zijn de duurste middelen?
Hoe ontvangen we inkomsten voor
producten en diensten?
Waarvoor wil de klant niet betalen?
INKOMSTENSTROMEN
Voor welke meerwaarde wil de klant
echt betalen?
Wat zijn de belangrijkste kosten in ons bedrijfsmodel?
Hoe passen die kanalen
bij de gewoontes en
wensen van de klant?
Denk aan machinepark,
merknaam, werknemers
met unieke
competenties,
patenten...
Vrije vertaling
van Business Model
Canvas van Alex
Osterwalder
Kostenstructuur
Kanalen
Langs welke kanalen
bereiken we onze
klanten?
Welke middelen hebben we
nodig om ons aanbod te
realiseren?
Hoe verschilt dit per
klantensegment?
Welk soort relatie bouwen
wij op met onze klanten?
Klantenrelatie
Middelen
Welke producten of diensten
bieden we aan voor elk
klantensegment?
Wat is ons aanbod aan onze
klanten?
Welke activiteiten zijn nodig
om ons aanbod te realiseren?
Wie zijn onze
strategische partners?
Welke activiteiten
voeren zij uit?
Aanbod
Activiteiten
Partners
Welke verschillende
segmenten kunnen we
onderscheiden?
Welke klanten willen
we bereiken?
Klanten
business model
canvas
ikinnoveer.be/bmc
1
2
3
4
Projectplan
Checklist voor de implementatie
van jouw innovatie
Van zodra je een innovatief concept hebt, moet je het gaan
uitwerken. Voor die implementatie-fase heb je een projectplan
nodig. Op de volgende bladzijde vind je een checklist met de
essentiële elementen in zo’n plan.
Eens je dit hebt uitgeklaard, kan je verder. Met je projectplan
heb je oog voor alle details. Zo wordt jouw innovatief idee een
gegarandeerd succes.
ikinnoveer.be/plan
Checklist voor een goed projectplan
Heb je over alle aspecten nagedacht?
Evalueer het project aan de hand van
de afgesproken indicatoren
Tools
Een duidelijke doelstelling is het eerste waar je moet over
nadenken. Wil je een nieuw product op de markt brengen? Of je
omzet vergroten door het ontwikkelen van nieuwe diensten? Of
gaat het om een innovatie in je werking waardoor je kosten kan
besparen?
Doelstellingen
Maak een lijst van de doelstellingen
Checklist
Plaats duidelijke, meetbare criteria naast elke doelstelling
Maak een onderscheid tussen harde eisen en wensen
team
Bepaal wie in het team betrokken moet worden
Kies één teamlid als projectleider
Beschrijf verantwoordelijkheden en functies van elk teamlid
Werkplan
Definieer alle taken
Maak een tijdslijn zodat duidelijk wordt hoe de taken elkaar opvolgen
Schat per taak in hoeveel mandagen nodig zijn
Koppel verantwoordelijken aan elke taak
Middelen
Maak een lijst van alle middelen die nodig zijn (projectruimte, pc’s, labo...)
Maak een lijst van externe ondersteuning die ingeroepen wordt
Schat de kostprijs van het project (per onderdeel en totaal)
Financiering
Bereken of je dit project zelf kan financieren
Vraag na of het project in aanmerking komt voor subsidies
Zoek externe financiering als dat nodig is
Samenwerking
Maak een lijst van de externe partijen die betrokken moeten worden
(kennisinstellingen, klanten of andere bedrijven)
Denk per partij na over de meest geschikte samenwerkingsvorm
Schrijf bij elke partij de contactpersoon
Prestatie-indicatoren
Definieer wanneer je dit project als succesvol beschouwt
(productlancering, omzetstijging, kostenbesparing...)
Koppel aan alle indicatoren een deadline
Er is een Innovatiecentrum
in elke provincie
De juiste weg naar subsidies
voor innovatie
Innovatieadvies op maat
van jouw bedrijf
1
2
3
4
Eerste hulp bij innovatie
In elke provincie is er een Innovatiecentrum waar je terecht kan
met al je vragen over innovatie. Innovatieadviseurs bieden gratis
individuele ondersteuning bij jouw innovatieproject. Ze begeleiden
jou naar de juiste kennis en partners binnen het innovatienetwerk.
Daarnaast helpen ze ook bij de zoektocht naar financiële steun
voor innovatie in jouw bedrijf.
Via die individuele begeleiding helpt het Innovatiecentrum jou om
je innovatief idee uit te werken tot een succesvol product. Steeds
praktisch en op maat van de kmo.
Is je honger dus niet gestild na het doornemen van deze
innovatietips? Schrijf je dan in voor de Innovatieacademie. Daar
leer je, samen met andere ondernemers, hoe je innovatie kan
waarmaken in jouw bedrijf. Ben je meer een doener? Neem
vandaag nog contact op met jouw innovatieadviseur en start
jouw eigen innovatieproject op!
ikinnoveer.be/innovatiecentra
Hulp
Gratis advies en individuele
begeleiding bij de Innovatiecentra
1
2
3
4
Kenniscentra helpen je
graag met innovatie
Het Vlaams Innovatienetwerk
maakt je wegwijs
Soms zit je als bedrijf met een technologisch of wetenschappelijk
probleem waar je zelf niet meteen een oplossing voor kan vinden.
Je hebt er eenvoudigweg niet de juiste technologie voor in huis. Of
niet de juiste kennis om het zelf uit te zoeken.
Weet dat je dan altijd terecht kan bij één van de talrijke
kenniscentra in Vlaanderen. Hogescholen, universiteiten,
gespecialiseerde onderzoekscentra, clusters en netwerken...
hebben zich verbonden in het Vlaams Innovatienetwerk. Het VINnetwerk geeft toegang tot honderden experten uit alle denkbare
domeinen. Je vindt er ook alle clusterorganisaties die Vlaanderen
rijk is. Of contactgegevens voor laagdrempelige expertise en
dienstverleningscentra (LED-netwerken). Of alle andere partners
die jou kunnen helpen met innoveren.
ikinnoveer.be/vin
Registreer jouw bedrijf
gratis op de VIN-website
Vind er een oplossing op maat
van je probleem
ontmoet er de juiste
kennispartner voor jouw
innovatie
Hulp
Misschien hebben zij een kant-en-klare oplossing liggen voor jouw
probleem? Of wie weet komt er wel een samenwerking van?
1
2
3
4
Inspiratie en instrumenten
voor nieuwe ideeën
Flanders DC brengt inspiratie voor
jouw onderneming
Flanders DC heeft heel wat evenementen, workshops en trainingen
over de nieuwste bedrijfsconcepten of methodes om vernieuwing
in je onderneming te brengen. Meestal gratis of zeer betaalbaar
dankzij de steun van de Vlaamse overheid.
Via de creativiteitsblog biedt Flanders DC op de website inspiratie
over alles wat beweegt rond creativiteit en innovatie. Daarbij vind
je er ook instrumenten om je innovatietraject nog makkelijker te
maken.
ikinnoveer.be/flandersdc
Op de website van Flanders DC vind
je inspiratie
Met de nieuwsbrief blijf je op de
hoogte van de relevante projecten
voor jou
De events, workshops en trainingen
zijn meestal gratis
Hulp
Flanders DC zet vaak ook projecten op om ondernemingen,
kennisinstellingen en/of talenten uit de creatieve sectoren samen
op zoek te laten gaan naar vernieuwing. Misschien voor jou een
kans om buiten de muren van je onderneming te breken? Schrijf je
in op de veel gelezen nieuwsbrief van Flanders DC om steeds op
de hoogte te blijven.
IWT geeft subsidies
voor innovatie
1
2
3
4
Financiële steun
voor innovatie
De adviseurs van het
Innovatiecentrum
wijzen je de weg
Het IWT biedt subsidies en jouw
innovatieadviseur helpt je op weg
Een innovatietraject brengt soms heel wat kosten met zich mee.
En juist omdat het om een innovatief, en dus vernieuwend, project
gaat, is het op voorhand niet altijd zeker dat dit ook effectief zal
opbrengen. Een financieel risico dus.
Je kan uiteraard ook terecht bij de innovatieadviseurs van het
Innovatiecentrum in jouw provincie. Jouw adviseur kent immers
alle steunmaatregelen van het IWT. Bovendien kent hij jouw bedrijf
en jouw innovatieproject. Samen kunnen jullie bekijken of IWTsubsidie in jouw geval mogelijk is.
ikinnoveer.be/steun
Hulp
Sinds 1991 heeft de Vlaamse Overheid daarom het IWT in het leven
geroepen, het agentschap voor Innovatie door Wetenschap en
Technologie. Het IWT biedt financiële ondersteuning voor jouw
innovatieproject. Misschien past ook jouw innovatief concept in één
van de steunprogramma’s die het IWT speciaal voor de Vlaamse
kmo’s heeft ontwikkeld. Je vindt er alle informatie over op de
website van het IWT zelf.
1
2
3
4
Innoveren op de werkplek
Flanders Synergy bevordert innovatie
op vlak van arbeidsorganisatie
Ook op vlak van arbeidsorganisatie is heel wat innovatie mogelijk.
Een mooi voorbeeld hiervan is de overgang van een klassieke
manier van werken naar werken met zelfsturende teams. Flanders
Synergy helpt je graag om dit te doen.
Werkplekinnovatie geeft heel goede resultaten. Het maakt
bedrijven flexibeler, duurzamer, kwaliteitsvoller én efficiënter.
Tegelijk creëer je meer actieve jobs voor je werknemers, met meer
leermogelijkheden en minder stress.
ikinnoveer.be/flanderssynergy
Flanders Synergy helpt je om je
arbeidsorganisatie te innoveren
Onder bepaalde voorwaarden kan
Flanders Synergy jouw innovatie
cofinancieren
Neem nu contact op voor een
eerste verkennend gesprek
Hulp
Wil je het graag over een andere boeg gooien? Een nieuwe kijk
op de organisatie van je bedrijf ontwikkelen? Of ben je op zoek
naar een innovatieve en tegelijk complete aanpak? Neem dan
contact op met Flanders Synergy. Begeleiding in de informatie- en
verkenningsfase is gratis. Daarna kan je terecht bij een van de
vele Flanders Synergyadviseurs.
De Sociale InnovatieFabriek
helpt je idee sterker maken
Elke oplossing voor een
maatschappelijk probleem
is welkom
1
2
3
4
Begeleiding is gratis
Sociale innovatie en
sociaal ondernemerschap
Sociaal ondernemerschap... klinkt dat niet interessant? Je bedrijf
blijft rendabel en in tussentijd pak je maatschappelijke uitdagingen
aan als armoede, klimaatverandering of vereenzaming. Of om het
met de gebroeders Vermaelen te zeggen: een kleine moeite geeft
een wereld van verschil.
Zit jij zelf met een sociaalinnovatief idee? Ga dan zeker langs bij de
Sociale InnovatieFabriek. Tijdens events kan je nog meer inspiratie
opdoen of gelijkgestemden ontmoeten. Maar het gaat verder dan
dat. Je kan er een begeleidingstraject op maat krijgen om jouw
concept verder te ontwikkelen. Waar mogelijk krijg je voor jouw
sociale innovatie zelfs steun van het IWT.
ikinnoveer.be/socialeinnovatiefabriek
Hulp
De Sociale InnovatieFabriek
helpt je verder
1
2
3
4
Creativiteit. Hoe? Zo!
Hoe kom je tot creatieve ideeën?
Je wil creatief denken? Dit boek wijst je de weg aan de hand van
vijf vaardigheden.
1. Creatief waarnemen: verruim je blik en ontdek nieuwe kansen
2. Uitstel van oordeel: denk niet te snel “dat kan toch niet”
3. Flexibel associëren: een idee brengt een ander met zich mee
4. Divergeren: hoe meer ideeën, hoe beter
5. Verbeeldingskracht: bekijk de dingen eens anders
‘Creativiteit. Hoe? Zo!’ is trouwens een leer-, doe- en oefenboek.
Zo leer je bijvoorbeeld hoe je sneller tot nieuwe ideeën komt door
efficiënter te brainstormen. Dit boek stimuleert dus niet enkel je
eigen creativiteit. Het geeft ook aan hoe je die van je medewerkers
kan aanboren. Bovendien tref je heel wat inspirerende voorbeelden
uit de praktijk aan.
ikinnoveer.be/creativiteit
auteur Igor Byttebier
boeken
Creativiteit kan je leren
Vijf basisprincipes helpen je op weg
Hoe meer ideeën, hoe beter
Creativiteit.
Hoe? Zo!
Igor Byttebier
Creativiteit kan
je leren
Vijf basisprincipes helpen
je op weg
Hoe meer ideeën,
hoe beter
Hoe kom je
tot creatieve
ideeën?
Beter slim gejat dan
slecht bedacht
Alles bestaat al, maar nog
niet op jouw manier
Slim combineren is
de boodschap
1
2
3
4
Stelen als een artiest
10 dingen die niemand je vertelt
over creativiteit
Ideeën hoeven niet altijd helemaal uit het niets te komen. De beste
ideeën zijn verwant met andere, al bestaande, dingen.
Stelen als een artiest is niet zomaar afkijken, maar aspecten van
bestaande uitvindingen of procedures of processen, kopiëren en
combineren tot iets nieuws. Austin Kleon geeft er tien concrete
tips voor in zijn leuke en handige boekje boordevol illustraties.
ikinnoveer.be/artiest
auteur Austin Kleon
boeken
Net zoals de meeste kunstwerken ook hun oorsprong vinden in
werken van andere kunstenaars. Deze veronderstelling is de basis
voor een argumentatie dat je veel van artiesten kan leren. Probeer
net als hen, op een creatieve manier, te ‘stelen’ van anderen. Bekijk
wat werkt in andere bedrijven of in een andere context. Combineer
verschillende ideeën met elkaar. En maak er zelf je eigen ding van.
Stelen als
een artiest
Austin Kleon
10 dingen die
niemand je vertelt
over creativiteit
Beter slim gejat
dan slecht bedacht
Alles bestaat al,
maar nog niet op
jouw manier
Slim combineren is
de boodschap
Nieuwe concepten bedenk je
niet blindelings
1
2
3
4
Nieuwe producten
en diensten bedenken
Innovatieproces in vijf
stappen en 15 weken
Betrek klanten en experten
om concepten te valideren
Op ontdekkingsreis met de
VOORT-innovatiemethode
Het is niet eenvoudig om nieuwe producten of diensten te
bedenken. Wellicht komt het daardoor dat slechts 17% van de
innovatieprojecten effectief op de markt komen. Soms blijkt een
nieuw concept niet haalbaar. Of zit de klant er gewoonweg niet op
te wachten. Of wordt niet de juiste draagkracht gevonden om het
idee door te zetten.
Gijs van Wulfen vergelijkt in dit boek de weg naar een succesvol
nieuw product of nieuwe dienst met een ontdekkingsreis. Dit
noemt hij de VOORT-innovatiemethode. De reis met VOORT duurt
15 weken en verloopt in vijf stappen.
Elke letter van VOORT staat voor één van de vijf stappen:

Vertrekken: samenstellen van een multidisciplinair team

Ontdekken: verkennen van trends en opportuniteiten

Ontwikkelen: bedenken en aanscherpen van nieuwe concepten

Terugkeren: uitwerken van mini business cases
Daarna kunnen de concepten in het normale
productontwikkelingstraject van het bedrijf verder worden
uitgewerkt.
ikinnoveer.be/voort
auteur Gijs van Wulfen
boeken

Reflecteren: aftoetsen van de concepten bij klanten en/of
experten
Op ontdekkingsreis
met de VOORTinnovatiemethode
Nieuwe
producten
en diensten
bedenken
Gijs van Wulfen
Nieuwe concepten
bedenk je niet
blindelings
Innovatieproces
in vijf stappen en
15 weken
Betrek klanten
en experten om
concepten te
valideren
1
2
3
4
Creashock
Creatieve ideeën kansen geven en
tot uitvoering brengen
Dirk De Boe vertelt in dit boek over zijn ervaringen als
innovatiemanager bij Philips Brugge op de ontwikkelafdeling van
nieuwe televisies. Hij geeft aan hoe je je hele organisatie kan
betrekken bij innovatie.
Een mooi voorbeeld is zijn verhaal over de voet die je bij een nieuw
televisietoestel krijgt. Bij elke nieuwe tv wordt standaard een voet
geleverd om die tv op tafel of op een kast te zetten. Wil je jouw tv
liever aan de muur hangen? Dat kan ook, maar dan moet je terug
naar de winkel voor een dure muurbeugel. Tot iemand van de
kostcalculatieafdeling, die normaal gezien nooit bij het ontwerpproces
betrokken werd, met het lumineuze idee kwam om een voet te
ontwerpen die tegelijkertijd ook als muurbeugel kon dienen.
Rond dit idee werd een team van mechanisch ingenieurs opgericht. Zij
maakten het idee mogelijk. Drie maanden later lag het in de winkel.
Meer nog: bij elke Philips-tv wordt nu zo’n 2-in-1-voet standaard
meegeleverd.
ikinnoveer.be/creashock
boeken
auteur Dirk De Boe
Nieuwe ideeën komen niet enkel
van Onderzoek & Ontwikkeling
Betrek alle mensen in jouw bedrijf
Maak snel werk van goeie ideeën,
laat ze niet roesten
creashock
Dirk De Boe
Nieuwe ideeën
komen niet enkel
van Onderzoek &
Ontwikkeling
Betrek alle
mensen in jouw
bedrijf
Maak snel werk
van goeie ideeën,
laat ze niet
roesten
Creatieve ideeën
kansen geven
en tot uitvoering
brengen
Ook jouw organisatie is een oerwoud
Nieuwe ideeën zijn als rode apen
Maak van jouw bedrijf een
innovatieve organisatie
1
2
3
4
Mijn organisatie
is een oerwoud
Hoe creëer je een innovatieve
bedrijfscultuur?
De titel van dit boek is meteen ook het uitgangspunt: jouw
onderneming is een oerwoud. Net als alle andere bedrijven. Met
deze verrassende insteek neemt Jef Staes je mee op een tocht van
introspectie in jouw onderneming.
Dit boek werpt een vernieuwende kijk op bedrijfscultuur en
omgaan met verandering in een organisatie. Je leert je bedrijf op
een andere manier kennen. Stof tot nadenken dus.
ikinnoveer.be/oerwoud
auteur Jef Staes
boeken
Hoe gaat jouw onderneming om met nieuwe ideeën? Veel
bedrijven doen dat, zoals apen in het oerwoud dat zouden doen
met een rode aap. Apen kennen alleen maar bruine apen. Een rode
aap moet dus wel een indringer zijn die snel gedood moet worden.
Rode apen staan in dit boek symbool voor nieuwe ideeën. Als je die
wil laten overleven in het oerwoud van jouw bedrijf, dan moet je die
heel voorzichtig koesteren.
Mijn
organisatie
is een
oerwoud
Jef Staes
Hoe creëer
je een innovatieve
bedrijfscultuur?
Ook jouw
organisatie is
een oerwoud
Nieuwe ideeën
zijn als rode
apen
Maak van jouw
bedrijf een
innovatieve
organisatie
Innovatie is een continu proces
Laat je inspireren door de noden
van je klant
Pidy, Ieper
Samenwerken met externe
partners is een must
Innovatie is een continu proces
Patisserie Industrielle Dehaeck Ypres (afgekort als ‘Pidy’) is een open-top familiebedrijf met liefde voor traditie. Toch schrikt het niet
terug van innovaties. Hun vernieuwingsdrang leverde hen zelfs de
status op van wereldleider in afgebakken bladerdeeg!
Pidy werkt dan ook voortdurend aan vernieuwende producten.
Zo lanceerde het bedrijf de eerste eetbare lepel. En het eetbaar
koffiekopje. Of recenter nog de fruity cups met 30% natuurlijk
fruitsap, perfect voor elk aperitiefhapje of dessert.
Op zoek naar ideeën voor nieuwe producten volgt Pidy alle
gastronomische tendensen op. Innovatieve ideeën ontstaan vaak
tijdens gesprekken met klanten. Want verkoop en ontwikkeling
staan bij Pidy in nauw contact. Enkel op die manier kan het bedrijf
kort op de bal blijven spelen.
Dankzij al deze inspanningen voor innovatie kon Pidy op
internationale beurzen en wedstrijden heel wat prijzen en eervolle
vermeldingen in de wacht slepen.
ikinnoveer.be/pidy
“Niets is
sterker dan
innoveren,
om iedereen
te boeien"
Thierry Dehaeck
voorbeelden
Managers van Pidy nemen actief deel aan netwerkactiviteiten. Ze
delen hun kennis met bedrijven in de streek en werken met externe
partijen. Ze werken ook vaak samen met het Innovatiecentrum en
kennisinstellingen als Flanders Food. Want een oplossing bedenken
is één, die op industriële schaal uitrollen is twee.
Nnof, Vilvoorde
Duurzaam innoveren tot bij de klant
Een kantoor in een nieuw jasje steken door oude
kantoormaterialen te herbruiken? Nearly New Office Facilities
doet het. Ecologisch verantwoord en esthetisch hoogstaand...
de ideale combinatie.
Deze duurzame onderneming ontsproot uit een groep bedrijven
rond verhuisbedrijf Your Mover Vandergoten. Enkele jaren geleden
liet de groep zijn ecologische voetafdruk berekenen. En daarbij
kwamen ook heel wat kansen om duurzamer te werken aan het
licht. Want waar wordt verhuisd, gaan vaak oude meubels weg.
En die kan je herbruiken! Nnof was geboren.
Nnof werkt intensief samen met heel wat lokale partners:
leveranciers, lassers, schilders, stoffeerders... Zonder die
samenwerking geen Nnof. Zelf investeerde het recent in een eigen
hoogwaardige schrijnwerkerij waardoor de dienstverlening lokaal
en zo milieubewust mogelijk gebeurt. Een groene duim voor Nnof!
ikinnoveer.be/nnof
Duurzaamheid is meer dan
een trend
Zoek samenwerking
met partners
voorbeelden
Bekijk het breed en innoveer
samen met jouw klanten
Bekijk je product eens
op een andere manier
Flagbag, Okazi, Hasselt
Een nieuwe invalshoek:
product wordt grondstof
Vernieuwen is goed
voor je imago
Het Innovatiecentrum
helpt je op weg
Een hoop Hasseltse vlaggen, dat krijg je niet verkocht. Tenzij je er
hippe nieuwe draagtassen, hoezen voor laptops of toiletzakken van
maakt zoals de Flagbags van Okazi!
Okazi is een sociaal economisch bedrijf dat al jouw spullen op
overschot ophaalt, reinigt en verkoopt via kringwinkels in Hasselt
en Sint-Truiden. Meestal raakt alles snel verkocht. Maar toen de
stad Hasselt een heleboel vlaggen binnenbracht, bleek een nieuwe
aanpak nodig.
Kunnen we die vlaggen als grondstof gebruiken om er iets
nieuws mee te maken? Met die vraag klopte Okazi aan bij
designer Jo Klaps. Daarna ook bij het Innovatiecentrum Limburg.
Het werd de start van een heus innovatietraject. Tijdens een
brainstormsessie werd het product bedacht: Flagbag, tassen
gemaakt van vlaggen.
Maar alle investeringen hebben gerendeerd. Flagbag gaf Okazi een
serieuze imago-boost: van afvalverwerker naar boeiend bedrijf met
trendy producten.
ikinnoveer.be/flagbag
Erwin Hermans
voorbeelden
Daarna werkte Okazi met het Innovatiecentrum aan een
businessmodel: hoe maak je zo’n project rendabel met sociale
tewerkstelling? Aan wie gaan we die tassen verkopen? En doen
we dat in de kringwinkels of zijn er betere verkoopspunten?
De commercialisering van het idee duurde zo’n 1,5 jaar.
“Tip voor wie
met innovatie
start: tijd
nemen. Niet
ontgoocheld
zijn met
de eerste
resultaten.
Maar ook
niet te snel
tevreden zijn.”
Endare, Gent
Klaar voor de toekomst:
papierloos vergaderen
Vergaderen is soms saai en vaak ook behoorlijk inefficiënt.
Vergaderingen worden meestal ook niet goed voorbereid. Dankzij
de tabletapplicatie Unite van het jonge bedrijf Endare is dat nu
verleden tijd.
Tablets zijn weldra niet meer weg te denken uit bedrijven. Twee
jonge ingenieurs, Bram Vandewalle en Sander Goossens, zagen
een kans en ontwikkelden een tool om papierloos te vergaderen.
Met Unite kan je tijdens je vergadering documenten uitwisselen,
een presentatie geven of zelfs real-time samen schrijven aan
een rapport. Op het einde van de vergadering krijgt iedereen
automatisch het verslag met alle gemaakte afspraken en notities.
Vergaderen (of samenwerken) zal nooit meer hetzelfde zijn.
Bram en Sander kregen de hulp van iMinds. Dat is een
onderzoeksinstelling die in opdracht van de Vlaamse overheid
ICT-innovatie stimuleert. iMinds bracht test-bedrijven aan, voorzag
financiële steun en een co-workingplek. Op basis van feedback
en co-creatiesessies met de test-bedrijven blijft Endare de App
voortdurend optimaliseren.
ikinnoveer.be/endare
Test je innovatie en
optimaliseer
Start op basis van een
inzicht en een ‘probleem’
voorbeelden
Vraag iMinds om steun
voor ICT-innovatie
Innoveer in dienstverlening
én met je businessmodel
Ga een onverwachte
samenwerking aan
Tri-Vizor, Niel
Besparen door logistiek
samenwerken
Bespaar en deel samen
in de winst
Bijna een kwart van alle vrachtwagens op de Europese autowegen
rijdt leeg rond. De overige vrachtwagens benutten gemiddeld
57% van hun capaciteit. Dit kan duidelijk beter. Maar hoe?
Lege vrachtwagens kunnen op de terugreis makkelijk andere
goederen oppikken. Tri-Vizor bestudeert de logistieke patronen van
bedrijven, zoekt naar een overlap en stelt een samenwerking voor.
Kunnen de goederen van bedrijf x meeliften op de vrachtwagen
van bedrijf y?
Met dit concept helpt Tri-Vizor al meer dan honderd bedrijven
om hun transport te optimaliseren. Zo is het bedrijf de eerste
logistieke dirigent ter wereld. Tegelijk maakt Vlaanderen op een
structurele manier haar rol van logistieke draaischijf waar en
worden voertuigkilometers verminderd.
ikinnoveer.be/trivizor
voorbeelden
Het model voor hun bedrijf tekende Tri-Vizor uit met steun van het
Innovatiecentrum en het IWT. De kostenbesparing die voortvloeit
uit hun diensten wordt verdeeld tussen de samenwerkende
bedrijven en Tri-Vizor.
Innovatie brengt win-win voor
jou en je klanten
Maak het de klant zo
makkelijk mogelijk
Econation, Gent
Werk samen met
kennisinstellingen voor
toegepast onderzoek
Innovatief businessmodel achter
slimme, duurzame verlichting
De zon schijnt elke dag. Maar binnen, waar de zon niet schijnt,
heb je kunstlicht nodig. Of toch niet? EcoNation ontwikkelde de
LightCatcher: een innovatieve lichtkoepel. Via LiCom, de Light
Investment Company, kunnen klanten onmiddellijk besparen op
verlichting, zonder investeringen op voorhand.
Hoe gaat het in zijn werk? Eerst en vooral plaatst EcoNation de
LightCatcher lichtkoepels. Deze compacte koepels komen op het
dak van een gebouw en verlichten de hele binnenruimte. Een
typische fabriekshal kan zo 100% verlicht worden, met koepels
die slechts 1% van de dakoppervlakte innemen. Deze innovatieve
technologie won heel wat internationale prijzen.
EcoNation werkt samen met lichtexperten van onderzoekscentrum
VITO, de Universiteit Gent en de KaHo Sint-Lieven.
ikinnoveer.be/econation
Maarten Michielssens
voorbeelden
De terugverdientijd van een LightCatcher ligt tussen twee en vier
jaar. Omdat zware investeringen in deze crisisperiode moeilijk zijn,
heeft EcoNation een alternatief businessmodel bedacht. Via de
LiCom-formule plaatst EcoNation de lichtkoepels helemaal gratis.
Daarna meten ze de effectieve energiebesparing van de klant.
Een deel van die besparing wordt aan de klant doorgerekend. Een
win-win-situatie waarbij vanaf de eerste dag zowel het milieu,
EcoNation en zijn klanten winnen.
“Ook ons systeem
zal ooit worden
gekopieerd.
Tegen dan wil ik
de LightCatcher
van de toekomst
ontwikkeld
hebben, die nog
efficiënter
daglicht vangt.”
Fruitsnacks, Sint-Truiden
Nieuw businessmodel voor verkoop
van vers fruit
Fruitteler Karel Paesmans kwam in 2005 op het idee om fruit
te verkopen via een abonnement. Vandaag levert hij wekelijks
2500 fruitmanden aan bedrijven in België en Luxemburg.
Om de grillen van het weer en prijsvorming voor te zijn, heeft
Karel altijd al innovatief omgesprongen met zijn aanbod. Eerst
bood hij enkel fruit aan. Daarna begon hij met het sorteren van
fruit voor andere telers. Later kwam de productie van fruitsap
erbij. Zo spreidde Karel zijn ondernemersrisico telkens meer.
En toen kwamen er dus nog zijn fruitmanden bij voor abonnees.
Op zich een fenomenaal idee. Maar hoe breng je dat aan de man?
Welke bedrijven zijn geïnteresseerd? Wie neemt de beslissingen
bij de potentiële klanten? In grote bedrijven is dat vaak de
personeelsdirecteur, bij kmo’s moet je de bedrijfsleider hebben.
En soms kom je binnen op vraag van het personeel zelf.
Karel houdt het hele proces strak in handen. Appels en peren teelt
hij zelf. Ander fruit wordt aangekocht. Zijn bedrijf zorgt zelf voor
verpakking en transport. Zo blijft hij voor op concurrenten die
fruitabonnementen leveren, maar niet zelf telen.
ikinnoveer.be/fruitsnacks
Abonnementen werken niet
alleen voor kranten
Een nieuwe markt zoeken
blijft een uitdaging
voorbeelden
Diversifieer via innovatie
en spreid je risico’s
Mookum, Genk
Wanneer ontwerpers en consumenten
elkaar ontmoeten
Heb je als consument een idee dat je uitgewerkt wil zien? Of zit
je met een concrete behoefte waar vandaag nog geen oplossing
voor is? Mookum laat ontwerpers samenzitten rond jouw ideeën.
Zo ontwikkelen ze vernieuwende design-producten op maat van de
hedendaagse consument.
Steunen op het publiek voor innovaties noemt men crowdsourcing.
De ideeën komen immers uit de groep. Ook op de website van
Mookum is iedereen welkom om een idee te posten. Designers
gaan er daarna mee aan de slag en posten hun ontwerp ook
op de website. Een groep van experten selecteert dan de beste
ontwerpen waarna het publiek online zijn favoriet kiest.
“Wij geloven
in jong talent.
Wij geloven in
de kracht van
crowdsourcing.
Samen kansen
creëren voor
nieuwe talenten.”
Gert Gijbels
Voor de realisatie van dit ontwerp komt Mookum ook tussenbeide.
Door de juiste partners te zoeken, de kostprijs mee te bepalen en
het product te koop aan te bieden op hun website.
Het succes van Mookum hangt deels samen met de locatie.
Mookum is gevestigd in het hart van C-Mine, de creatieve hotspot
in de stad Genk. Op C-Mine Crib zitten heel wat creatieve bedrijven
en ook ontwerphogeschool MAD-faculty.
ikinnoveer.be/mookum
Laat klanten je product
voorfinancieren met crowdfunding
Een creatieve omgeving
doet wonderen
voorbeelden
Geef je klant zeggingskracht
via crowdsourcing
Begin klein, denk groot
Zoek financiële steun
bij het IWT
GingerLove, Antwerpen
Werk samen met grotere
bedrijven om je product
ook groot te maken
Nieuwe warme drank
verovert de wereld
Een warme drank bestellen op café, dat is eigenlijk kiezen tussen
koffie en thee. Vegetarisch restaurant Lombardia in Antwerpen
wilde zijn klanten meer keuze bieden. Dus ontwikkelden ze een
nieuwe warme drank: GingerLove.
GingerLove is een fruitige warme gemberdrank. Een gemberboost
met een schuimkraag. Eerst was het er alleen voor de eigen
klanten, maar intussen kan iedereen het gemberdrankje in huis
halen. Bedenker Alain Indria kreeg er in de media wereldwijd
aandacht voor. GingerLove mag dan ook grote sterren als Moby
en Sting tot zijn fans rekenen. Zelfs op de Wereldtentoonstelling in
Shanghai kon je GingerLove drinken.
ikinnoveer.be/gingerlove
voorbeelden
Het was dus al snel duidelijk dat er veel potentieel zat in die nieuwe
drank. Te veel om ze enkel bij eethuis Lombardia aan te bieden.
Alain besloot om dit als een afzonderlijk product in de markt te
zetten. Dankzij een innovatiesubsidie van het IWT kon GingerLove
ontwikkeld worden voor de horeca- en voor de retailsector.
Hiervoor werkte Alain samen met een Italiaanse machinebouwer.
Vertaal technologie uit een
sector, naar een heel andere
Werk samen met een universiteit
Laat je begeleiden door het
Innovatiecentrum
CustomBra, Aarschot
Nieuwe technologische toepassingen
in een onverwachte sector
Heel wat vrouwen met een kleine of juist heel grote behamaat
vallen uit de boot met het commerciële matensysteem. Gelukkig
voor hen kwam er hulp... van een bouwkundig ingenieur en
zijn vrouw.
In opdracht van UZ Gasthuisberg ontwierpen Yves en Petra Willems
een 20-tal nieuwe behamaten. Eentje voor elke vrouw. Hoe? Door
borstafmetingen te analyseren van duizenden vrouwen. En samen
te werken met het Innovatiecentrum, IWT en de KULeuven.
De nieuwe beha’s verminderen de belasting van nek en schouders
zelfs met 70%.
ikinnoveer.be/custombra
voorbeelden
Toch was het niet gemakkelijk dit idee te commercialiseren.
Verkopen via gespecialiseerde lingeriewinkels bleek niet haalbaar.
De productiekost voor deze beha’s op maat ligt fors hoger dan
die van traditionele beha’s. Daardoor zijn ook de winstmarges
kleiner. Daarom kozen Yves en Petra ervoor om alle commerciële
tussenschakels over te slaan. Een webwinkel dus, om rechtstreeks
aan de klant te kunnen verkopen.
Achielle, Pittem
Terug naar de basis
Ouderwetse fietsen kunnen niet op tegen nieuwe, hoogtechno
logische fietsen? Fout! Het bedrijf Dija-Oostcolor zette met het
Achielle-gamma oerdegelijke fietsen-zonder-meer in de markt.
De looks van vroeger gecombineerd met de techniek van vandaag.
En het mag gezegd: sindsdien lopen de zaken op rolletjes.
Het succesverhaal van dit familiebedrijf begint bij opa Achiel
Oosterlinck. Die startte ooit als fietsenmaker met de productie
van eigen frames. Zo deden de meeste fietshandelaars dat in die
tijd. Later verschoof de focus naar de productie van frames voor
andere fietsenmerken.
“De concurrentie
met lageloon
landen werd
steeds lastiger.
Daarom hebben
we besloten een
nieuwe weg in
te slaan.”
Peter Oosterlinck
Dija-Oostcolor werd uiteindelijk een van de weinige echte
fietsframeproducenten in Europa. Toch werd de concurrentie met
lageloonlanden steeds lastiger. Daarom besloten de kleinzonen
van Achiel om, zoveel jaar later, het geweer van schouder
te veranderen: geen frames meer, maar complete fietsen.
Allesbehalve een evidente keuze. Maar de fietslijn, genaamd
naar hun opa, werd een schot in de roos.
Alle fietsen van Achielle zijn handgemaakt en op-en-top Belgisch.
Je kan als klant ook elk onderdeel zelf kiezen. De looks en de
degelijkheid van toen slaan duidelijk ook aan bij de consument
van vandaag.
ikinnoveer.be/achielle
Maak je product uniek
voorbeelden
Grijp terug naar de basis
van je bedrijf
Carta Mundi, Turnhout
Innovatie troef in een
eeuwenoude industrie
Al eeuwenlang is Turnhout de stad van de speelkaart.
Wereldmarktleider Cartamundi zet die traditie voort en slaagt
erin te blijven groeien. Hoe? Dankzij nieuwe businessmodellen,
internationalisering en (natuurlijk) voortdurende innovatie.
Cartamundi produceert niet enkel klassieke speelkaarten.
Ook speelkaarten van Angry Birds, Harry Potter of James
Bond zijn van hun hand. Daarnaast zetten ze ook in op
loyaltyprogramma’s. Die spaaracties en ruilkaarten aan de
kassa in de supermarkt? Die komen uit Turnhout.
Ook op technisch vlak innoveert Cartamundi constant.
Het bedrijf werkt met de meest duurzame materialen en
processen. Zo kan het heel wat bijzonder drukwerk aan: van
kaarten met een kraslaag of warmtegevoelige kaarten tot zelfs
geparfumeerde kaarten.
In 2012 bracht Cartamundi een speciale kaartenset op de markt
in samenwerking met geurkunstenaar Peter De Cupere. Olfacio
bevat tien geurherkenningskaarten met tien verschillende
denkbeeldige bloemen, elk met hun eigen verleidelijke geur. De
bijbehorende Olfacio App voor tablet of smartphone herkent
de geur van de kaarten. Door kaarten te combineren, kan je de
planten kruisen en een eigen zaadje planten in de App.
Al deze opvallende samenwerkingen maken dat Cartamundi
steeds blijft vernieuwen. Zelfs in een traditionele
industrie als die van de speelkaarten.
ikinnoveer.be/cartamundi
Schrik niet terug van
‘vreemde’ samenwerkingen
bijvoorbeeld met kunstenaars
Groei door innovatie
voorbeelden
Innoveer. Ook in een
traditionele industrie
Auteurs
Peter Bertels
Jan Seurinck
Elien De Jaeger
Pascal Cools
Eveline Borgermans
ontwerp
Met dank aan
onze partners
UNIZO en Voka .
Fotografie ©
De foto’s bij de
bedrijfsvoorbeelden
behoren toe aan de
respectievelijke
bedrijven.
ISBN
D/2013/FlandersDC/1
NUR 800
ikinnoveer.be
making
creativity
happen

Download Report