oncologisch centrum ontworpen voor en door patiënten

o ncolog isch c entr u m
o ntworpen vo o r en d o or
p atiënten
‘De patiënt staat centraal’: het is vaak
gemakkelijker gezegd dan gedaan. In
samenwerking met Esperanz, VUmc en het
Westfriesgasthuis heeft pieterse terwel
grevink bij de realisatie van het Centrum
voor Radiotherapie en Oncologie in Hoorn
de ervaring van patiënten en medewerkers
ingezet om een state-of-the-art oncologisch
behandelcentrum voor de regio NoordHolland te ontwikkelen.
e r va r in ge n va n d e p at i ë nt a l s
b a s is vo o r ont we r p op l ossi n g
Zowel VUmc als Esperanz vindt het belangrijk
om in gesprek te komen met patiënten om de
zorgverlening te verbeteren. Het ontwerpen van
nieuwe huisvesting is een kans om dat gesprek
concreet aan te gaan.
In de ontwerpfase van de nieuwbouw van het
Centrum voor Radiotherapie en Oncologie is
daarom een aantal recent behandelde patiënten
benaderd. We vroegen hen om hun ervaringen
te delen met medewerkers van de afdelingen
radiotherapie en oncologie en met de architect.
Het doel was om met alle betrokkenen
samen ontwerpuitgangspunten voor de
nieuwbouw te bepalen. Dit resulteerde in een
indrukwekkende bijeenkomst, waarin patiënten
openhartig vertelden hoe zij de behandeling
hebben ervaren. Het leidde tot concrete
verbetervoorstellen voor het ontwerp.
Het Centrum voor Radiotherapie en Oncologie in
Hoorn is tot stand gekomen dankzij een samenwerking
tussen Esperanz, VUmc en het Westfriesgasthuis. De
nieuwbouw van het centrum huisvest onder andere
bestralingsbunkers en de multidisciplinaire polikliniek
oncologie Esperanz.
Het is ontworpen door Hans Liscaljet, Jeroen Warnaar
en Franka van den Broek van de Jong Gortemaker Algra
(www.djga.nl). Begin 2013 is het in gebruik genomen.
Esperanz is een oncologisch samenwerkingsverband
op het gebied van zorg, onderzoek, opleiding en
preventie tussen het Zaans Medisch Centrum, het
Waterlandziekenhuis en het Westfriesgasthuis. Samen
met deze ziekenhuizen legt Esperanz de lat voor
oncologische zorg in de regio steeds hoger, zodat
de meest hoogwaardige oncologische zorg dichtbij
huis geboden kan worden. Het VUmc verzorgt de
radiotherapie.
pieterse terwel grevink is vanaf het begin van het
project als huisvestingsadviseur betrokken geweest
bij de uitwerking van het huisvestingsconcept, het
programma van eisen en het functioneel ontwerp.
Hiermee is tevens een bijdrage geleverd aan de
samenwerking tussen VUmc, Esperanz en het
Westfriesgasthuis. Ook begeleidde ons bureau de
aanbesteding en uitvoering.
1|3
Zo is er bijvoorbeeld extra aandacht gegeven
aan het ontwerp van het labyrint naar de
radiotherapiebunker. Vanwege de technische
eisen hebben deze ruimten in veel gevallen een
materialisatie en vormgeving die als kil en eng
worden ervaren. De patiënten gaven aan dat de
angstgevoelens bij patiënten die bestraald moeten
worden, hierdoor worden versterkt. De architect
heeft door een spel met kleur, licht en vormen de
weg door het labyrint naar de bunker vriendelijker
vormgegeven om de gevoelens van angst zoveel
mogelijk te reduceren.
b e e ld e n a l s ge m e e n sc h a p p e lij k
refe rentie ka d e r
De patiënten hebben het verhaal van hun
behandeling verteld aan de hand van foto’s van
de afdeling radiotherapie van het VUmc, waar
zij behandeld zijn. Zij gaven hierbij aan wat er
behouden zou moeten blijven in de nieuwe situatie
en wat er voor verbetering vatbaar was. Ook aan
de medisch professionals is gevraagd hun inbreng
te leveren, ondersteund door foto’s van relevante
plekken op de afdeling. Wat zijn voor hen de
belangrijkste plekken? Waarom werkt de afdeling
goed en wat zou in de huisvesting beter kunnen?
Op zoek naar een
gemeenschappelijk referentiekader
‘U zou eens bij ons op de afdeling moeten
komen kijken...’ is een veelgehoorde
opmerking tijdens ontwerpbijeenkomsten.
‘Dan snapt u meteen waarom….’.
De achterliggende gedachte ligt voor de hand:
een beeld zegt meer dan duizend woorden.
Het delen van een beeld geeft een gezamenlijk
perspectief, waar ieder zijn eigen verhaal aan
kan verbinden.
Na het delen van de ervaringen in de huidige
situatie, hebben de aanwezigen aan de hand van
referentiebeelden en -woorden de belangrijkste
ontwerpvoorwaarden voor de nieuwbouw in kaart
gebracht.
Voor de ontvangst- en wachtruimte, de
bestralingsruimte en de ruimten voor
dagbehandeling oncologie zijn vervolgens
gezamenlijk de sfeer en uitstraling bepaald met
behulp van moodboards.
2|3
p atiënter va r i n ge n l e i d e n tot
ta stba a r e n b ete r re su l ta at
Met het ontwerp van het Centrum voor
Radiotherapie en Oncologie zijn VUmc, Esperanz
en het Westfriesgasthuis erin geslaagd een
zorgomgeving te realiseren, waarin de stem van de
patiënt zichtbaar vertaald is. De ervaringen van de
patiënten waren van onschatbare waarde en hebben
geleid tot bijzondere ontwerpoplossingen. Alle
betrokkenen en niet in de laatste plaats de betrokken
patiënten zijn enthousiast over het eindresultaat en
trots op het nieuwe gebouw.
pieterse terwel grevink
Koningin Wilhelminalaan 21
postbus 1496
3800 BL Amersfoort
T+31 33 – 422 82 55
E [email protected]
i r. J o o s t W i l l e m s
E [email protected]
i r. J a c q u e l i n e B r a a k s m a
E [email protected]
3|3

Download Report