Wandelen over ongebaande paden in de Achterhoek

Wandelen over
ongebaande paden
in de Achterhoek
Rob Wolfs
achttien keer achterhoek
dagtochten van 15 km
75% zandpad-garantie!
Gegarandeerd Onregelmatig
1
Joppe
2
Almen
Zutphen
5
Lochem
3
4
Borculo
Haarlo
Vorden
6
Hengelo
Steenderen
7
Ruurlo
8
Groenlo
9
Lievelde
Zelhem
10
Lichtenvoorde
Doetinchem
17
16
Gendringen
‘s Heerenberg
Bredevoort
Terborg
18
15
11
Vragender Ratum
Winterswijk
Bekendelle
13
14
12
Aalten
Anholt
Pag
4
1
Joppe
10
2
Lochem
16
3
22
Almen
4
Lochem - Ruurlo
30
5
Vorden
38
6
Steenderen
44
7
50
8
58
9
Ruurlo - Hengelo
Haarlo
Lievelde - Borculo
66
10
74
11
82
12
88
13
96
14
102
15
108
16
114
120
Zelhem
Vragender
Winterswijk Ratum
Bredevoort
Winterswijk Bekendelle
Aalten Noord
Terborg
17
‘s Heerenberg
18
Gendringen - Anholt
wandelen over
ongebaande paden
in de Achterhoek
18 dagtochten van 15 km
Gegarandeerd Onregelmatig | Rob Wolfs
ongebaande paden
Doorkijkjes
Ik woon al meer dan dertig jaar in Dieren en nog steeds met veel
plezier. Dieren ligt op het snijpunt van drie verschillende soorten
landschappen: de bosrijke Veluwe(zoom), het IJsseldal en de Achterhoek. Alle landschappen zijn even prachtig, maar ik heb toch altijd een
voorliefde voor de Achterhoek gehad. Waarom eigenlijk? Vooral om het
kleinschalige en halfopen coulisselandschap, denk ik. Het zijn de fraaie
doorkijkjes die het doen. Maar ook om de combinatie van boerenland
en natuur, boerennatuur dus. Een cultuurlandschap waar bosjes,
heideveldjes, houtwallen en bomenlanen afgewisseld worden door
weilanden, akkers, beekjes en boerderijen. In combinatie met prachtige
kastelen, landhuizen, havezathen en bijbehorende parkachtige tuinen
in barok- of Engelse landschapsstijl een oase voor de wandelaar.
Weeldelandschap
Lang geleden onderhield ik als vrijwilliger bij de Stichting LAW een stuk
van het Scholtenpad tussen Winterswijk en Aalten. Met mijn dochter
samen op de fiets en ieder een potje verf - zij geel, ik rood - gingen
we de route langs om de verfstrepen bij te kwasten. Zo raakte ik
verslingerd aan het landschap rond Winterswijk, voor mij de ‘fine fleur’
van wandelen in de Achterhoek. Maar ook de rest van de Achterhoek
heeft veel te bieden. Bijvoorbeeld op de vele landgoederen, waar de
historische structuur van het land goed bewaard is gebleven. De kleinschaligheid hier is mede te danken aan de adel die in dit gebied goed
2
vertegenwoordigd was. Dit landgoederenlandschap in de Graafschap,
grofweg tussen Zutphen en Ruurlo, is rijk vertegenwoordigd in de
wandelroutes in deze gids.
Routemaken
Ik heb mijn best gedaan om ook in de Achterhoek weer zoveel mogelijk
de ongebaande en onverharde paden op te zoeken. Het grote voordeel
van beschreven routes is dat ze niet gemarkeerd hoeven te worden. Want
hoe aangenaam en gemakkelijk markering voor sommige wandelaars ook
moge zijn, het grote nadeel is dat veel terreineigenaren geen toestemming
geven voor het aanbrengen van bewegwijzering. Met beschreven routes
wordt het mogelijk om een grotere keus te maken uit alle opengestelde
paden. Ik probeer de geijkte wandelroutes zoveel mogelijk te mijden en
zoek steeds naar het onverwachte, de verrassingen in het landschap. Onverharde paden staan garant voor zoveel mogelijk rust, weinig hinder van
andere weggebruikers en een maximale beleving van de omgeving. Voor
deze gids kwam de zandpadgarantie uit op een gemiddelde van 75%.
Deze wandelingen zijn in een eerste versie verschenen op de website
Wandelzoekpagina. Hier zijn ruim vijftig Trage Tochten in de Achterhoek te vinden, www.tragetochten.nl. Het was lastig om een keus
te maken voor deze gids. Ik hoop dat ik een paar mooie routes heb
geselecteerd en dat de wandelaars ervan zullen genieten. Mijn dank
gaat uit naar Lourens Vellinga voor het controleren van de routes, naar
Truus Wijnen voor het belangeloos maken van mooie foto’s en als altijd
naar Erna Wolfs, die met mij meeliep en meedacht.
3
14 winterswijk - bekendelle
lengte
14 km
onverhard
start- en eindpunt +
Winterswijk,
Restaurant Berenschot’s
Watermolen, Wooldseweg 74, 7108 AB
openbaar vervoer
Bushalte ‘Berenschot’
belbus lijn T 10, station
Winterswijk richting Barlo
(alleen ma t/m za), een uur
vantevoren of via internet
reserveren via http://www.
rvm-online.de/. Vanaf
station Winterswijk met
de Regiotaxi Gelderland.
Met OV-fiets vanaf station
Winterswijk ca. 3 km.
horeca
Restaurant Berenschot’s
Watermolen met drie
terrassen. Rustpunt aan
de Bocholtse Baan 14,
Weideterras Kötters.
Gasterij De Gulle Waard,
Mr. ten Houtenlaan 4
(alleen op za na 15.00 uur
en zondag na 11.00 uur).
96
We wandelen vanaf Berenschot door het
soortenrijke loofbos Bekendelle langs de
Boven Slinge. In 1652 liet de Heer Adriaen
van Eerde tot Pleckepol hier twee molens
bouwen: een korenmolen en een oliemolen.
Tot 1960 is de watermolen in bedrijf geweest
als veevoermaalderij, tegenwoordig fraai
restaurant met terrassen. De kronkelende rivier
heeft door de eeuwen heen regelmatig haar
loop veranderd. In de vroegere rivierbeddingen
is het elzenbroek ontwikkeld, een vochtig
bos. Onder de els, es, iep en eik vinden
we ondergroei van slanke sleutelbloem,
bosgeelster en in de nattere delen dotterbloem
en pinksterbloem. We lopen naar de Oude
Bocholtsebaan. Dat hier tussen 1880 en 1931
een spoorlijn liep tussen Winterswijk en het
Duitse Bocholt, is vooral goed te zien aan de
lange, kaarsrechte structuur van de weg. Ook
is op verschillende plaatsen langs de Baan het
verhoogde spoorbed nog goed zichtbaar. De
lengte van de spoorbaan was in totaal 17,5 km.
Wat er nu nog van rest is een ideale verbinding
voor wandelaars en fietsers met prachtig
zicht op het licht glooiende coulisselandschap
rondom. We passeren de buurtschappen Woold
en Brinkheurne en wandelen dan weer langs de
Slinge door het Buskersbos. Over eikenlanen
tussen de velden door terug naar Berenschot.
97
WINTERSWIJK
0
250
500
750
1000
© Topografische Dienst
5
1
3
2
98
1
4
Vanaf de parkeerplaats bij de TOP Berenschot
ga je rechtsaf, onverharde weg. Aan het eind
linksaf. Pad naar rechts negeren. Voor de brug over de
Boven Slinge rechtsaf langs een bordje ‘Opengesteld’,
pad langs de beek. Pad naar rechts negeren. Op
Y-splitsing links aanhouden, pad langs de beek blijven
volgen. Je gaat een houten brug over en rechtdoor.
Even daarna op Y-splitsing links aanhouden. Je komt
uit in de bocht van een asfaltweg. Hier ga je rechtsaf
en even daarna, waar de asfaltweg naar rechts buigt,
ga je rechtdoor, zandweg met fietspad. Dit pad steeds
rechtdoor volgen. Op kruispunt bij fietsknooppunt 27
linksaf, zandweg. Deze weg gaat bij een oprit naar een
boerderij over in een klinkerweg, hier rechtdoor. Je
komt uit op een asfaltweg.
winterswijk bekendelle
99
Hier ga je linksaf.
boven slinge in bekendelle
Nu neem je de
Bekendelle is een oud en soortenrijk loofbos langs
eerste onverharde weg
de Boven Slinge. De kronkelende beek is door de
rechtsaf, Winkelstegge.
eeuwen heen regelmatig van loop veranderd. De
Bij boerderij ’t Winkel ga
Boven Slinge heeft in Bekendelle hoge, afkalvende
je de eerste weg rechtsaf
oevers in de buitenbochten en lage, aangroeiende
langs een bordje ‘Gastvrij
oevers in de binnenbochten. Het maakt deel uit van
Landgoed Lintum ’t
een groter bosgebied dat bijzonder is vanwege de
Winkel’. Deze bomenlaan
meanderende beken en de schaduwrijke bossen
tot het eind blijven
langs het water. Bekendelle kan in de wintermaanvolgen. Aan het eind links,
den helemaal of gedeeltelijk onder water staan.
zandweg met fietspad.
Moerasbossen van dit type zijn zeldzaam geworden.
Even verder op de
Onder de els, es, iep en eik is ondergroei van slanke
kruising linksaf bij
sleutelbloem, bosgeelster en in de nattere delen
P-72853/001, Oude
dotterbloem en pinksterbloem te vinden. In de
Bocholtsebaan. Je neemt
uitlopers van de beek komen waterviolier en beekde eerste zandweg rechts
punge voor. Langs de Slinge zien we met een beetje
bij P-72852/001. De
geluk de ijsvogel, die met zijn bonte verenkleed
zandweg gaat over in een
haast tropisch aandoet. Deze inmiddels zeldzame
klinkerweg en dan neem
vogel graaft een nestholte in de steile oeverwal van
je direct daarna het
de buitenbocht.
eerste pad linksaf langs
een bordje ‘Opengesteld’.
Dit is een breed graspad met fietspaadje, omzoomd door eikenbomen. Op een
kruising iets naar links en op de volgende kruising direct daarna weer naar
rechts, Oude Bocholtsebaan. Asfaltweg oversteken en rechtdoor, Oude
Bocholtsebaan vervolgen. Rechtdoor tot een klinkerweg, Holthuisweg.
2
100
winterswijk bekendelle
3
Oversteken en rechtdoor Oude Bocholtsebaan vervolgen. Na een
bankje met prullenbak aan je rechterhand neem je het eerste smalle
paadje rechtsaf tussen de velden door. Na boerderijnummer 4 ‘Huiskamp’ ga je
de eerste weg linksaf. Meebuigen naar links en voor een huis weer meebuigen
naar rechts. Verderop buigt deze weg ook weer naar rechts en naar links langs
boerderijen. Aan het eind kom je weer uit op de Oude Bocholtsebaan, hier
rechtsaf. Asfaltweg, Hijinkhoekweg, oversteken en rechtdoor. Direct na het
huisje aan je rechterhand (nummer 3) rechtsaf, zandweg met fietspad, Meester
Brouwerlaan. Op kruising rechtdoor. Deze weg komt uit op een andere
onverharde weg, hier ga je rechtdoor, Bothoekweg. Weg naar rechts negeren.
Op driesprong bij de schoolpomp van Brinkheurne en P-72739/001 rechtdoor.
Direct na huisnummer 8 de eerste onverharde weg linksaf, richting De
Zonnebloem. Op het terrein van de gastboerderij rechtsaf, onverharde weg.
Zijpaden negeren en steeds rechtdoor tot de drukke verkeersweg.
4
Hier ga je naar links over de grasstrook langs de weg. Na ruim 50 meter
ga je linksaf, een smal voetpad in langs houten hekken en een bordje
‘Buskersbos’. Je loopt langs de Slinge. Paadjes naar rechts negeren en het pad
langs de beek steeds maar blijven volgen. Je gaat een houten bruggetje over en
je loopt via een voetgangerspassage rechtdoor, nu een pad over een dijk. Nog
steeds de beek aan je linkerhand. Op een driesprong rechtdoor. Even verder
loop je weer pal langs de beek. Je komt uit bij een grote houten brug over de
Slinge. Hier ga je linksaf over de brug heen. Je passeert een bordje ‘Landgoed
Den Schooten’. Tussen houten palen door en rechtsaf, een bospad. Verderop
loop je weer tussen de velden. De weg heet daarna Ben Geurkinklaan. Je gaat
weer een beek over. Op kruising met een smaller pad linksaf. (Hier rechtsaf voor
een bezoek aan De Gulle Waard.) Dit is een smal pad tussen hoge eikenbomen.
5
Op kruispunt bij P- 72740/001 rechtdoor, Holthuisweg, klinkerweg. Nu
neem je het eerste pad naar rechts langs een bordje ‘Landgoed Den
Schooten’. Ter hoogte van de boerderij rechtdoor, het pad versmalt. Vlak voor
de asfaltweg linksaf, voetpaadje parallel aan de weg. Je kruist de oprit naar de
nummers 107-109. Hierna neem je de eerste onverharde weg naar rechts,
Greversweg. Je passeert een bordje ‘Opengesteld Landgoed De Plekenpol’.
Steeds rechtdoor. Je gaat opnieuw over de Slinge. Op eerste kruising linksaf,
Olden Goorweg. Op kruising met toerit naar de nummers 10-12 linksaf over een
graspad langs een sloot
aan je rechterhand. Je
gaat nog een keer via
een brug de Slinge over.
Op asfaltweg rechtsaf.
Even verder na de bakkerij Berenschot rechtsaf
naar de molen en de
parkeerplaats.
winterswijk bekendelle
101
Waer iemant duisent vreugden soek
Mijn vreugt is in dees’ achter-hoek
Deze zinnen uit een gedicht van Dominee Willem Sluyter stammen uit
het midden van de 17e eeuw. Volgens diverse bronnen noemt hij de
naam Achterhoek als eerste. Willem Sluyter werd geboren in Neede,
studeerde theologie in Utrecht en was daarna twintig jaar dominee in
Eibergen. Hij kon het weten dus.
Rob Wolfs kent de Achterhoek als zijn broekzak en is het roerend met
Willem Sluyter eens. Deze wandelgids is dan ook één grote lofzang op
de Achterhoek. In het voorwoord verklaart Rob Wolfs zijn liefde aan
de Achterhoek en legt hij uit waarom hij juist van deze streek houdt.
Daarna volgen in zijn lofzang achttien coupletten in de vorm van
prachtige en afwisselende wandelingen.
Wie deze gids doorbladert krijgt al een goede indruk van het rijke
cultuurlandschap, dat kenmerkend is voor de Achterhoek. Maar wie
echt verliefd wil worden op de Achterhoek trekt zijn wandelschoenen
aan en begint aan deze fantastische reeks wandelingen.
9 789078 641353