ouderenzorg kan beter! - Home Instead Thuisservice

OUDERENZORG KAN BETER!
HOME INSTEAD THUISSERVICE LAAT ZIEN HOE
Ouderenzorg moet beter! Dat is de politieke conclusie op basis van het IGZ rapport dat de
staatssecretaris medio juni 2014 naar de Kamer stuurde. Uit het rapport blijkt dat het
zorgpersoneel wel gemotiveerd is maar te weinig tijd heeft om iemand echt persoonlijke
aandacht te geven. Ouderen worden nog vaak beperkt in hun vrijheid, zorgplannen zijn niet
op orde en in meer dan de helft van de 400 zorgorganisaties die de IGZ bezocht, bleken kennis
en vaardigheden van de medewerkers niet te passen bij de zorg die ouderen nodig hebben.
Verontrustend nieuws, vooral in het licht van de op handen zijnde hervorming langdurige zorg.
Politici roepen dat de ouderenzorg beter MOET. Dat is makkelijk gezegd, maar KAN het ook?
Kan de zorg en ondersteuning aan ouderen beter?
EEN BEWEZEN INNOVATIEF CARE MODEL
Ja, het kan beter en Home Instead bewijst dit dagelijks vanuit meer dan 1.000 lokale franchise
ondernemingen bij meer dan 1.000.000 senioren wereldwijd. Zij is daarmee wereldwijd de
grootste aanbieder van niet-medische thuiszorg. In Nederland is Home Instead sinds 2012
actief en biedt vanuit 5 franchiseondernemingen ondersteuning aan senioren. Home Instead
heeft de ambitie om over vijf jaar een landelijk dekkend netwerk van circa 50 lokale
franchiseondernemers te hebben gerealiseerd.
De wijze waarop Home Instead de dienstverlening organiseert sluit bijzonder goed aan bij de
plannen met betrekking tot de langdurige zorg van het huidige kabinet. In die zin is de roep
van politici dat het ‘beter moet’ dichterbij dan menigeen vermoedt. Maar dan wel met een
duidelijke visie en een consequente vertaalslag naar de organisatie van de zorg en
dienstverlening. Hieronder de hiervoor noodzakelijke uitgangspunten.
ONZE VISIE
Het gaat niet om zorg of om dienstverlening, het gaat om u!
De bevinding uit het rapport van de inspectie “zorgpersoneel heeft onvoldoende tijd om
persoonlijke aandacht te geven” genereerde betrekkelijk weinig aandacht. De berichtgeving
ging al snel over de geëigende thema’s zoals de weinig daadkrachtige bestuurders, gebrek
aan zorgplannen, teveel vrijheidsbeperking etc. Uiteraard belangrijke thema’s, maar moet het
niet juist over persoonlijke aandacht gaan? Is persoonlijke aandacht niet de kern of sterker
nog, de ziel van de dienstverlening? Wanneer wij vinden dat ouderen meer eigen regie moeten
voeren en dat zij zelfredzamer kunnen zijn dan is het een conditio sine qua non dat ouderen
op individuele en persoonlijke wijze tegemoet worden getreden, ook in situaties waarin zij
hulpbehoevend en dus afhankelijk zijn van zorgprofessionals. Om te kunnen sturen op de
behoeften van ouderen is een persoonlijke relatie en contact voorwaardelijk. Home Instead
gaat daarin nog een stap verder. De persoonlijke relatie tussen medewerker en senior is het
hart van de dienstverlening. Pas dan wordt nabijheid en zelfs een vriendschappelijke relatie
een natuurlijk gegeven in een veelal langdurige relatie waardoor de beste ondersteuning
mogelijk wordt. Home Instead biedt dan ook niet zozeer diensten als wel een ervaring van
Elke Home Instead Thuisservice franchise is in onafhankelijk eigendom en operationeel zelfstandig
Home Instead Thuisservice©2012
1
vertrouwen, medemenselijkheid en geluk. Gezien de kwetsbaarheid en sociale isolement van
veel senioren een geweldige meerwaarde. Door het persoonlijke karakter geldt dat ook voor
onze medewerkers.
Wij geloven in de kracht en zelfbepaling van senioren.
Door nieuwe kennis en ander gedrag hebben we in de afgelopen eeuw ongeveer 30 jaar aan
levenstijd gewonnen. Tegelijk wordt de kwaliteit, vooral in de laatste fase van het leven
bedreigd, onder andere door de toename van chronische ziektes zoals dementie, kanker,
hartfalen etc. Ook sociaal zijn er bedreigingen voor senioren. In Nederland zijn ruim een
miljoen mensen eenzaam, waarvan 200.000 extreem eenzaam. Toch voelen de meeste
senioren zich jonger dan dat ze feitelijke zijn, leiden een betekenisvol leven en geven zin aan
hun bestaan. Ondanks de ongemakken van het ouder worden geven de meeste senioren aan
zich lichamelijk en geestelijk gezond en vitaal te voelen. In vergelijking met andere
leeftijdsgroepen zijn ouderen zelfs het meest gelukkig. Het is onze ervaring dat senioren zich
liever identificeren met dergelijke positieve bevindingen dan met het beeld van een hulpeloze
en vereenzaamde oudere. Ook wanneer het leven moeilijker wordt, bijvoorbeeld tijdens de
laatste 10 levensjaren als gevolg van functieverlies. Door aan te sluiten bij de kracht en
mogelijkheden van senioren zijn zij ook prima in staat om verantwoordelijkheid voor hun eigen
leven te nemen en meer regie te voeren. Het bieden van goede informatie, het toerusten door
training en advies én het inzetten van middelen zoals het PGB of eigen vermogen creëert
power en sturingsmacht voor senioren. Wie uiteindelijk ondersteuning en zorg nodig heeft,
krijgt die zoveel mogelijk dichtbij, in de eigen leefomgeving. Het is deze combinatie van
aandacht en ondersteuning waarmee Home Instead bijdraagt aan het behoud van
onafhankelijkheid van een doelgroep die nog heel lang mee wil en kan.
‘Changing the Face of Ageing’ oftewel een andere kijk op ouder worden is één van de ambities
van Home Instead wereldwijd. Op politiek en beleidsmatig niveau wordt deze ambitie onder
andere behartigd door Paul Hogan, oprichter en voorzitter van Home Instead Senior Care en
tevens Vice Chairman van de Global Agenda Council on Ageing van het World Economic
Forum (zie o.a. zijn inspirerende bijdrage Changing the Face of Ageing1).
Wij bieden de ondersteuning dichtbij.
Dichtbij is voor Home Instead vooral ‘liever thuis zijn’. Thuis staat voor meer dan alleen de
woning. Thuis is vooral een gevoel van ‘op je eigen plek zijn’, ‘een eigen veilige haven’ en
bovenal een plek waar herinneringen, gewoontes, geuren, omgangsvormen, rituelen en
contacten in de muren en ruimtes zelf zitten. ‘Home is where we belong’, en dat is in een
laatste levensfase van nog groter belang. Ook uit onderzoek blijkt dat een ruime meerderheid
van de senioren (ongeveer 80%) zo lang mogelijk thuis wil blijven wonen, ook wanneer de
behoefte aan zorg toeneemt. Ouderen willen het liefst in hun oude vertrouwde omgeving
blijven wonen, graag dichtbij voorzieningen en hun sociale contacten. Het nieuwe beleid rond
langdurige zorg is op deze wensen en behoeften afgestemd: wie ondersteuning en zorg nodig
heeft, krijgt die zoveel mogelijk dichtbij, in de eigen leefomgeving. Tot zover niets aan de hand
maar doordat een aanzienlijk deel van de langdurige zorg in de zorgverzekeringswet (Zvw )
1
http://www.weforum.org/sessions/summary/preparing-ageing
Elke Home Instead Thuisservice franchise is in onafhankelijk eigendom en operationeel zelfstandig
Home Instead Thuisservice©2012
2
wordt onder gebracht, keert de staatssecretaris zich tegen de eigen uitgangspunten. De
wijkverpleegkundige krijgt in de hervorming Langdurige Zorg een centrale rol waarmee naar
onze mening wordt uitgesproken dat er onvoldoende vertrouwen is dat de burger zelf
elementaire levensactiviteiten in samenspraak met de lokale overheid kan regelen. Voor
alledaagse vraagstukken die bij het ouder worden horen zoals persoonlijke verzorging
(wassen, aankleden, toiletgang etc.) wordt voor een medisch verpleegkundige (professionele)
oplossingsrichting gekozen. Dat is niet ‘dichtbij’, dat is ook geen stimulering van eigen regie
noch van bevorderen zelfredzaamheid, dat is nodeloos professionaliseren van persoonlijke
zaken die burgers in samenspraak met de eigen familie en de lokale overheid zouden moeten
kunnen regelen. De overheid gaat er daarnaast van uit dat professionals ook voor een groot
deel vervangen kunnen worden door mantelzorgers en vrijwilligers. Vanuit het veld, maar ook
vanuit opinie leiders, wordt hieraan sterk getwijfeld. Mantelzorgers zijn al overbelast, ouderen
willen op het gebied van zorg helemaal niet afhankelijk worden van hun kinderen (als ze er al
zijn) en vrijwilligers kunnen kwantitatief en kwalitatief onvoldoende continuïteit bieden.
Home Instead biedt een derde optie waar in de discussie onvoldoende aandacht aan wordt
gegeven. Ook in het in april van dit jaar verschenen overzichtsrapport van NIVEL, “Ouderen
hebben de toekomst” komt een dergelijke oplossingsrichting niet aan bod. Home Instead
bewijst met haar dienstverlening dat oplossingen thuis mogelijk zijn, ook daar waar sprake is
van meer complexe begeleidings- en zorgvragen zoals bij dementie. Het gaat hierbij dus niet
om de keuze ‘professioneel óf mantelzorg/vrijwilligers’ zoals de overheid suggereert, maar om
een tussenvariant. Home Instead biedt een “best of both worlds” oplossing tussen
professionele zorg enerzijds en mantelzorg/vrijwilligers anderzijds. De dienstverlening van
Home Instead is dichtbij omdat persoonlijke aandacht een kwaliteitskenmerk is. Het gaat om
een persoonlijke samenwerkingsrelatie zoals je met dierbaren (familie / vrienden) opbouwt.
Anderzijds is het ook professioneel: onze CAREGivers zijn specifiek geselecteerd en
geschoold om de dienstverlening ook in moeilijke en complexe situaties te kunnen bieden, er
is een professioneel supportteam en de kwaliteit van de dienstverlening wordt doorlopend
getoetst. Kortom, er is sprake van ondersteuning die zowel voldoet aan professionele eisen
als aan persoonlijk contact zoals binnen familiaire en vriendenkring gangbaar is.
Professionele ondersteuning
Mantelzorg / vrijwilligers
Home Instead
Het gaat om Wonen, Welzijn, Zorg, en specifiek in die volgorde.
In de praktijk van elke dag draagt Home Instead een positieve waardering uit op ouder worden
door aan te sluiten bij de behoefte van senioren om zo lang mogelijk, zelfstandig, gezond en
onafhankelijk in de vertrouwde thuisomgeving te kunnen blijven wonen en leven. Het accent
ligt hierbij op het bevorderen van welzijn en het verhogen van de kwaliteit van leven. Hierin is
Home Instead niet uniek. Onze missie reikt echter verder. Niet alleen bieden wij senioren een
hoge kwaliteit van dienstverlening, wij voegen vooral waarde toe aan het leven van hen, van
hun partners en hun kinderen. Dat doen we bijvoorbeeld met ons Alzheimer CARE
Elke Home Instead Thuisservice franchise is in onafhankelijk eigendom en operationeel zelfstandig
Home Instead Thuisservice©2012
3
programma. CARE heeft hier een dubbele betekenis: enerzijds in de zin van zorg, toewijding
en liefdevolle bejegening, anderzijds in de zin van Changing Ageing through Research and
Education. Het Alzheimer programma is door Home Instead ontwikkeld en wordt inmiddels
wereldwijd kosteloos beschikbaar gesteld aan familieleden die voor hun dementerende
partner, vader of moeder zorgen. Hierdoor zijn mantelzorgers beter in staat hun familielid
liefdevol en respectvol te bejegenen en die activiteiten te ontplooien waardoor de
dementerende senior veilig en verzorgd thuis kan blijven wonen.
Hoewel het ‘wonen, welzijn, zorg principe’ in de ouderenzorg bijna overal wordt gehuldigd,
wordt het bijna nergens structureel uitgevoerd. We hebben in Nederland de mond vol van een
integrale benadering, zorg op maat, persoonlijke aandacht etc. Maar in werkelijkheid kijken en
handelen professionals, beleidsmakers en bestuurders bijna altijd met een ‘zorg-bril’ op. Dat
komt mede vanwege een ‘hulpbehoevende‘ visie op ouder worden en omdat we structureel te
laat zijn met het aanbieden van services, diensten en zorg. Er wordt gewacht tot het te laat is
en pas dan zoeken we naar oplossingen. Niet voor niets doet de Raad voor de
Volksgezondheid & Zorg in het rapport “Redzaam ouder” (RVZ 2012) de aanbeveling dat
voorzorg dringend gewenst is. Om verschraalde ouderenzorg te voorkomen zouden burgers
voorzorgsmaatregelen moeten treffen, zouden zorgverleners dienstverlening aan huis moeten
bieden en zouden burgers meer privaat moeten investeren en hun netwerk moeten inzetten
voor de oude dag. Dit kan alleen bereikt worden door een fundamenteel andere positionering:
Model traditionele zorg = vanuit medische optiek
Model Home Instead = vanuit eigen kracht
Ouderenzorg in Nederland wordt altijd benaderd vanuit een zorginvalshoek, ook het veel
geprezen Buurtzorg concept. Zo goed als mogelijk wordt tijdens het zorgproces aandacht
geboden aan welzijn en wonen maar hiermee wordt niet voldaan aan de wensen en behoeften
van kwetsbare senioren, aan kwaliteitseisen en aan de alom uitgesproken wens om de kosten
te beperken. De roep van de overheid om met de inzet van mantelzorgers en vrijwilligers het
tij te keren en door te wijzen op de eigen verantwoordelijkheid van burgers is een wel erg
armzalige uiting van de eigen onmacht hier nader inhoud aan te geven.
De uitvoering
Home Instead vertaalt bovenstaande visie als volgt naar de inrichting van haar dienstverlening:
Wij bieden op laagdrempelige wijze gerichte informatie, voorlichting en eventueel
training in en over relevante kwesties met betrekking tot ouder worden.
Elke Home Instead Thuisservice franchise is in onafhankelijk eigendom en operationeel zelfstandig
Home Instead Thuisservice©2012
4
Ouder worden betekent onder andere dat zich lichamelijke, psychische en sociale
veranderingen voltrekken. Welke zijn dat en hoe kan men zich daarop voorbereiden?
Home Instead biedt hierover informatie en voorlichtingsbijeenkomsten met daarin aandacht
voor het normale verouderingsproces en voor het verouderingsproces gecombineerd met
chronische ziekten. Aandacht voor gezond ouder worden betekent aandacht voor activiteiten
en zintuigelijke prikkeling, voor bewegen, conditie, kracht en evenwicht (valpreventie), voor
contact en een positieve sociale omgeving, voor gezonde voeding en voor intellectuele en
spirituele uitdaging. Een ander voorbeeld betreft Alzheimer CARE, een informatief
trainingsprogramma voor mantelzorgers dat wereldwijd door Home Instead wordt
aangeboden. Het boek “Mantelzorg, vertrouwen in eigen kunnen” wordt hierbij tegen kostprijs
aan mantelzorgers beschikbaar gesteld.
Ga de dialoog aan met senioren, vraag naar hun wensen en behoeften.
Naast aandacht voor deze zaken tijdens informatiebijeenkomsten en tijdens individuele
gesprekken over de invulling van de dienstverlening bevordert Home Instead het gesprek over
de consequenties van het ouder tussen senioren onderling en tussen senior en kinderen.
Home Instead ondersteunt deze dialoog met de handleiding “de 70 -40 regel”, een handzaam
hulpmiddel bij gesprekken tussen senioren en kinderen over de gevolgen van het ouder
worden en de wijze waarop men zich hierop kan voorbereiden. Een ander voorbeeld betreft
een handleiding bij het voeren van een gesprek over het naderend levenseinde. Ook hier staat
de vraag centraal ‘hoe bereid ik me voor’ en ‘hoe kan ik als partner of kind ondersteuning
bieden’.
Creëer veelzijdigheid / benader mensen vanuit verschillende dimensies.
Ouderen voelen zich doorgaans goed, ondanks een aantal fysieke beperkingen zoals minder
bewegingsmogelijkheden, toename of verlies van gewicht, mindere conditie, visuele- en
gehoorproblemen. Hoewel dergelijke problemen van belang zijn, betreft welzijn en kwaliteit
van leven meer dan alleen fysieke aspecten. Onafhankelijkheid, plezier, rust en ontspanning,
geestelijk gezond zijn worden ook direct met welbevinden geassocieerd.
Home Instead biedt zelf en via haar netwerk een portfolio van diensten waarbij aangesloten
wordt bij behoeften op verschillende dimensies: lichamelijk, voeding, emotioneel, sociaal,
intellectueel, spiritueel, samen wonen/leven, omgeving. De sleutel tot deze dimensies is
persoonlijke aandacht. Een betrokken medewerker die aandacht heeft voor het persoonlijke
levensverhaal van de senior, voor de noden en vragen waarmee iemand kampt en bovenal in
staat is een langdurig contact aan te gaan.
Wie betaalt, die bepaalt.
Home Instead rekent direct met de klant af en de klant bepaalt wie, hoe en wanneer de
ondersteuning wordt geboden. Daarmee ligt het meest bepalende sturingselement, namelijk
geld, bij de burger zelf. Het is niet aan ons te bepalen of de middelen vanuit een PGB of vanuit
particuliere bron komen. Wij zien echter wel dat wanneer senioren serieus worden genomen
en goede informatie wordt geboden, het PGB een fantastisch sturings- en regiemiddel is.
Dagelijks maken wij echter ook mee dat professionals op oneigenlijke gronden en vaak vanuit
kennisgebrek senioren onjuist informeren of demotiveren om de stap naar een PGB te zetten.
Ook de overheid communiceert vooral in de sfeer van het opwerpen van drempels en
Elke Home Instead Thuisservice franchise is in onafhankelijk eigendom en operationeel zelfstandig
Home Instead Thuisservice©2012
5
waarschuwen tegen misbruik. In het licht van het bevorderen van eigen regie en
zelfredzaamheid een onbegrijpelijk standpunt, zeker gezien de hoeveelheid geld die in
reguliere zorg door inefficiëntie ‘over de balk wordt gegooid’ en waar nauwelijks ruchtbaarheid
aan wordt gegeven.
Home Instead voegt waarde toe aan het leven van senioren en mantelzorgers.
Dat doen we bijvoorbeeld heel concreet met ons eerder genoemde Alzheimer ’s CARE
programma. Maar ook door in praktische zin zaken uit handen van partner en kinderen te
nemen zodat zij tijd en energie overhouden voor hun eigen leven of om andere dingen met
hun vader, moeder of partner te doen. Wij ‘zijn’ er in plaats van dat we taakgerichte activiteit
leveren. En we zijn er niet alleen voor de senior, we zijn er indien gewenst ook voor direct
betrokken familieleden. Samen met hen zoeken we naar de best mogelijke oplossingen, altijd
vanuit hun perspectief, passend in hun leven met behoud van eigen regie.
De partner, kinderen en overige familieleden zijn onze partners.
Wij ondersteunen senioren thuis bij het leven van alledag. Vaak zijn partners en /of kinderen
direct betrokken. Sterker, zij bieden het overgrote deel van de hulp en ondersteuning. Home
Instead ondersteunt, vult aan en neemt soms over van bijvoorbeeld een dochter als zij dat
wenst. Zodat zij ook weer dochter kan zijn, zonder de last van al het regelwerk of van
dagelijkse- ondersteuning. Op deze wijze kunnen kinderen en partners de ondersteuning van
de senior langer en met meer kwaliteit vol houden.
Samenwerken.
Lokale franchisenemers organiseren de dienstverlening dichtbij de senioren die een
ondersteuningsvraag hebben. Eén of enkele CAREGivers bieden de dienstverlening en
worden ondersteund door het supportteam (planning, deskundigheidsbevordering,
kwaliteitsbewaking etc.). Het uitgangspunt is een klantgericht team, in iedere unieke situatie
een unieke samenstelling. Bij complexe en/of medische zorgvragen ligt de coördinatie bij
specifieke professionals zoals de wijkverpleging. In andere situaties (zo’n 80 %) stelt het
supportteam met klant en mantelzorger volgens het ‘stepped care’ model een persoonlijk team
samen: afgestemd op de eigen behoeften, niet meer en zwaarder dan noodzakelijk en
uitgaande van het wonen  welzijn  zorg concept. Dit team kan multidisciplinair zijn:
mantelzorg, vrijwilligers, zorgverleners, medewerkers welzijn etc. Maar bovenaan staat het
uitgangspunt dat de klant beslist over; tijdstip en duur van de dienstverlening, de persoon die
uitvoert en de voorwaarden waaronder.
Het bedrijfsmodel
Home Instead werkt volgens het model van een franchiseorganisatie waarbinnen de
franchisenemers per land zijn georganiseerd onder aansturing van een masterfranchise.
Wereldwijd zijn in 18 landen inmiddels meer dan 1000 zelfstandige zorgondernemers actief
binnen het concept.
Elke Home Instead Thuisservice franchise is in onafhankelijk eigendom en operationeel zelfstandig
Home Instead Thuisservice©2012
6
De keuze voor het franchisemodel is in het bijzonder ingegeven doordat hiermee de optimale
combinatie gemaakt kan worden tussen lokaal ondernemerschap met behulp van wereldwijde
ervaring en nationale ondersteuning. Niks geen hiërarchische, logge organisaties met
verschillende managementlagen die doorgaans alleen maar geld kosten en niets toevoegen.
Gewoon lokale zorgondernemers die betrokken zijn bij de lokale samenleving en een direct
belang bij tevreden klanten.
Binnen elke franchise staat de primaire dienstverlening centraal ondersteund door een
backoffice. De CAREGivers van Home Instead worden toegerust om zich geheel aan de
kerntaak te kunnen wijten. Dus geen zelfsturende teams waarbij naast primaire zorgtaken veel
tijd en energie in de organisatie wordt gestoken, met als gevolg weglekken van tijd en dus
geld, inefficiëntie en op den duur samenwerkingsproblemen en motivatieverlies.
DIT IS HOME INSTEAD THUISSERVICE!
HIT/Heemstede, 07072014.
Elke Home Instead Thuisservice franchise is in onafhankelijk eigendom en operationeel zelfstandig
Home Instead Thuisservice©2012
7
Elke Home Instead Thuisservice franchise is in onafhankelijk eigendom en operationeel zelfstandig
Home Instead Thuisservice©2012
8

Download Report