Hondenslede- avontuur in laPland

Avontuur
Fjällräven Polar
Hondensledeavontuur
in Lapland
Tekst: Timo de Boer, Foto’s: Håkan Wike
Fjällräven Polar is een hondenslede-avontuur
hoog in het noorden van Noorwegen en Zweden.
Jaarlijks krijgen twintig mensen uit alle hoeken
van de wereld de kans van hun leven om aan
dit unieke evenement deel te nemen. Vergezeld
van tientallen sledehonden maken ze een 330
kilometer lange trektocht door de subarctische
toendra. HIKE & trekking was erbij.
Op een witte vlakte hoog boven de poolcirkel staan
ruim tweehonderd honden te blaffen en te keffen.
Hondsdol zou je er van worden. Er hangt een penetrante geur van poep en pies. “Moeten zij ons dagenlang voorttrekken?” De kleine en ranke honden
staan ongeduldig aan hun ketting te trekken. Onze
musher Anna vertelt dat dit Alaskaanse huskies zijn:
snelle sledehonden geschikt voor lange afstanden, met een ongebreidelde wil tot werken en een
vriendelijk karakter. Vooral dat laatste staat mij erg
aan omdat ik helemaal geen held ben in de omgang
met honden.
De twintig deelnemers worden opgesplitst in teams
van vier. Elke deelnemer heeft zijn eigen slede die
wordt voortgetrokken door zes honden. Voorop
gaat de musher die het tempo aangeeft. Zodra het
eerste team vertrekt, breekt de hel los. De honden
van de overige deelnemers zijn niet meer te houden.
Als snel komt er een slede voorbij. Zonder deelnemer. Die rent er achteraan en probeert met veel geschreeuw en gebaar de honden tot halt te manen.
60
Boven
Vooral niet loslaten!
De honden stoppen
niet wanneer je van
de slede valt.
Links
Alaskaane huskies
zijn vrij kleine en
ranke honden, maar
beresterk.
HIKE & Trekking
61
Avontuur
Dan is ons team aan de beurt om te starten. Voorzichtig haal ik mijn voet van de rem. Met de acceleratie van een Ferrari schiet ik vooruit. De Fjällräven
Polar is begonnen!
Migratie trails
De route van de Polar volgt grotendeels oude
migratie trails die eeuwenlang gebruikt zijn door de
Sami en hun rendieren. Vanuit de Signaldalen vallei
moeten we zeshonderd meter klimmen om op een
hoogvlakte te komen. Een zware klus als je bedenkt
dat een beladen slede al gauw zo’n zestig kilo
weegt, los van het gewicht van de berijder. Het kan
de sterke honden niet deren. Ze trekken je de berg
op alsof je in een skilift zit. Maar het is niet de bedoeling dat je honden onnodig uitput. Heuvel op ren
je dus mee. Want samen met je honden vorm je één
team. Wanneer jij geen poot uitsteekt, terwijl ze zelf
de poten uit hun lijf rennen wordt dat niet erg door
ze gewaardeerd en kijken ze verwijtend achterom.
Hun denkwijze is simpel: als jij hard werkt voor ons,
werken wij hard voor jou.
Zodra je van de slede stapt en meteen tot aan je
knieën in de sneeuw wegzakt, krijg je nog meer respect voor het werk dat de honden verrichten. Op het
vlakke halen de dieren wel 12 km/u. Een snelheid
die je als mens nooit kunt volbrengen in dit terrein
met zoveel bagage.
Snijdende wind
Bang om van de slede te vallen, sta ik het eerste
uur verkrampt op de leggers en houd me stevig
vast. Eenmaal op de hoogvlakte wordt het landschap vlakker en geleidelijk aan krijg ik het sturen en
remmen beter in de vingers. Door het gewicht naar
links of rechts te verplaatsen kun je sturen. Naar
commando’s luisteren de honden niet. Het enige dat
ze willen is zo snel mogelijk vooruit. Voor plassen en
poepen wordt niet gestopt – boven de boomgrens
is het sowieso lastig een boom te vinden – dat
62
gebeurt gewoon tijdens het rennen. Remmen doe je
door een soort deurmat neer te klappen die je met
een of twee voeten in de sneeuw trapt.
Het uitzicht is eindeloos. Zonder het te merken
glijden we Zweden binnen. Het spectaculaire
berglandschap van Noorwegen verdwijnt steeds
meer op de achtergrond. Na 25 kilometer krijgen
we het eerste en enige rustpunt van de dag. De zon
schijnt en met een temperatuur van -3 °C is het een
heerlijke voorjaarsdag, voor Laplandse begrippen
dan. De honden grijpen de stop direct aan om door
de sneeuw te kroelen zodat ze kunnen afkoelen.
Na nog eens veertig kilometer sleetje rijtje rijden
bereiken we Råstu waar we kamp maken. Het is
zes uur ’s avonds. Voor de honden zit de werkdag
erop. Nu moeten wij aan de bak want de eerste
prioriteit is de verzorging van de honden. We rollen
een lange ijzeren ketting uit die met sneeuwankers
wordt vastgezet. We doen de tuigjes van de honden
af en klikken ze aan de ketting. Voor iedere hond
graven we een kuil en een bouwen een muurtje
zodat ze niet direct in de snijdende wind liggen die
over de vlakte giert. Als extra bescherming tegen de
kou doen we ze een dekentje om.
Het hondenvoer bestaat uit een soort leverworst dat
nu natuurlijk stijf bevroren is. Met een bijl hakken we
het vlees in hapklare brokken waarna het in kokend
water wordt bereid tot een stinkende vleesbouillon.
Nadat de warme maaltijd verdeeld is over dertig
bakken, serveren we het aan de honden die het
dankbaar op slobberen.
Eindelijk kunnen we beginnen aan de opbouw van
ons eigen kamp.
Chicken Tikka Masala
Hoe zet je een tent op in de sneeuw terwijl het ook
nog eens hard waait? Hoe blijf je warm en voorkom
je bevriezingen? Hoe bereid je een warme maaltijd
zonder stromend water? Zomaar een paar dingen
waarmee je tijdens de Polar te maken krijgt en voor
de meeste mensen geen dagelijkse routine is. De
Polar biedt mensen zonder enige outdoorervaring
de kans om op een veilige manier de fantastische
winterwereld van Lapland te ontdekken. Daarvoor
rust Fjällräven je uit met een complete winteruitrusting – van onderbroek tot dons parka – en leer
je onderweg allerlei survivalskills om in extreme
winterse omstandigheden te kunnen overleven.
“Wat is dit?” vraagt Barbara terwijl ze een sneeuwharing in haar handen houdt. Voor mijn tentgenoot is
dit de eerste nacht van haar leven die ze in een tent
in de sneeuw zal doorbrengen. Bij winterkamperen
hoort het smelten van sneeuw, voor elke druppel die
je nodig hebt. Een langdurig proces. Als het water
eindelijk kookt bereiden we onze vriesdroogmaaltijden en beleeft Barbara een nieuwe smaaksensatie.
Terwijl ik mijn Chicken Tikka Masala gretig naar
binnen lepel, vraagt Barbara – die woonachtig is
in Frankrijk en de verfijnde Franse keuken gewend
is – zich bedenkelijk af of ze geen hondenvoer aan
het eten is.
Uitgeput kruipen we om half elf in de slaapzakken
en vallen met het gehuil van de honden in slaap.
Poep scheppen
Als we de volgende ochtend de tent openritsen is
de wereld wit. Wit van de vers gevallen sneeuw én
HIKE & Trekking
Linksboven
Samen met je
honden vorm je
één team. Werk jij
hard voor hen, dan
werken zij hard voor
jou.
Middenboven
In de uitgestrekte
vlakte van Lapland
kun je tot wel vijftig
kilometer ver kijken.
Middenonder
De sledehonden
hebben geen tent en
geen slaapzak nodig
om warm te blijven.
Links
De route van de
Polar volgt oude
migratietrails van
de Sami en hun
rendieren.
De Fjällraven Polar biedt mensen
zonder enige outdoorervaring dé
kans om op een unieke manier
de fantastische winterwereld van
Lapland te ontdekken.
63
Avontuur
Onderweg leer je allerlei
survivalskills om in extreme
winterse omstandigheden
te kunnen overleven.
van de bewolking. De grens tussen hemel en aarde
is nauwelijks zichtbaar.
Sommige honden komen nog maar net met hun
snuit boven de sneeuw uit. Zielig? Nee, zij hebben
geen slaapzak van min dertig nodig om warm te
blijven.
Wie op ‘Camping Råstu’ op zoek gaat een toiletgebouw wordt teleurgesteld. Dus moet je op zoek
gaan naar een plekje voor jezelf. En dat valt niet
mee in deze uitgestrekte vlakte waar je tot wel vijftig
kilometer ver kan kijken. De enige steen waarachter je kunt verschuilen ligt zeker vijfhonderd meter
verderop. En voordat je je billen kunt blootstellen
aan de vrieskou moet je eerst nog vijf lagen kleding
afpellen. Dan heb je het als hond toch maar makkelijk.
Voordat we de kampplaats verlaten wacht er nog
een klusje: poep scheppen. Ook op dit enorme
hondenuitlaatveld geldt een opruimplicht. De hondenpoep wordt net als al het andere afval afgevoerd
zodat deze wildernis ook een wildernis blijft.
Slechte wissel
We trekken verder over de hoogvlakte naar Tavvavuoma, een van Europa’s grootste permafrostgebieden. Zelfs tijdens de zomer is de grond hier
permanent bevroren en dit zorgt voor een karakteristieke golvend landschap.
Iedere hond heeft een functie binnen het span.
Voorop lopen de twee leiders, die exact het spoor
volgen van de slede voor hun. De achterste honden
zorgen voor de pk’s, of eigenlijk hk’s (hondenkracht)
natuurlijk. Om het tempo van de vijf sledes binnen
een team zoveel mogelijk gelijk te houden, wisselt
Anna een van mijn honden met die van een van mijn
teamleden. Een slechte wissel blijkt al gauw, want
de viervoeter die ik ervoor in de plaats krijg, brengt
de snelheid van mijn hondenspan drastisch omlaag.
Hoe hard ik ook mee ren en duw, ik raak steeds
verder achterop en begin me af te vragen wie zich
hier voor het karretje laat spannen. Opnieuw vindt
er dan een transfer plaats. Een goede dit keer want
64
deze hond zorgt ervoor dat ook de andere honden
weer hun beste pootje voortzetten en het tempo
omhoog gaat.
Aan het einde van de dag slaan we ons kamp op
op een bevroren meer dat bedekt is met een zestig
centimeter dikke laag sneeuw.
The Last Frontier
Vannacht is er verse sneeuw gevallen maar
's ochtends schijnt de zon en is het windstil. Wat
nou extreme omstandigheden? Glijdend over de
bevroren meren is het echter toch snel koud en
ben ik blij dat ik mijn dikke donsparka kan aantrekken. Inmiddels gaat het sturen al zo ontspannen,
dat ik dit ook tijdens het sleeën kan. Als we aan het
einde van de dag afdalen door de bossen komt er
heel wat meer stuurmanskunst bij kijken. De bomen
schieten soms maar rakelings voorbij. Het hobbelt
op en neer waarbij de slee los komt van de grond
en met een flinke smak weer neerkomt. Niet iedereen blijft hier overeind. Het is dan zaak om de slee
vooral niet los te laten want de honden stoppen niet
vanzelf. Dat doen ze pas als ze moe zijn en dat kan
zomaar veertig kilometer verderop zijn. Zonder ski’s
of sneeuwschoenen ben je kansloos in dit terrein
als je honden er vandoor zijn met de slede. Hier in
de The Last Frontier van Europa is geen bereik voor
je mobiel om hulpdiensten te kunnen inschakelen.
Om daarop voorbereid te zijn moeten we laatste
nacht buiten in de sneeuw doorbrengen. Zonder
tent. Daartoe moeten een kuil graven zodat we in
ieder geval uit de wind kunnen liggen. Ook de benzinebrander blijft vandaag onuitgepakt. Met niets
meer dan een vuurstaal en een mes moeten we vuur
zien te maken. Berkenbast doet dienst als aanmaakblokje en na enig oefenen kan ik me verwarmen aan
een knetterend kampvuur.
Met een bewolkte hemel boven me sluit ik om twaalf
uur mijn ogen. De kans om vannacht het noorderlicht te zien is nihil. En anders hoef ik toch alleen
maar mijn ogen te openen? Dat is het voordeel als
er geen tentdoek boven je hoofd hangt. In de slaapzak die isoleert tot min dertig dommel ik binnen
een mum van tijd weg. Als een uur later de meeste
fantastische lichtschijnselen door de hemel dansen,
gaat dit totaal aan mij voorbij.
Kapotte motor
Op het meer van Väkkäräjärvi ligt de finish. Het is
niet ver meer. Maar deze ochtend is een van mijn
motoren uitgevallen. Een van mijn twee leiders-
HIKE & Trekking
Linksboven
Een vol
beladen slede
weegt al snel
zo'n zestig
kilo.
Linksonder
Elke druppel
die je wilt
drinken, zul je
eerst moeten
smelten.
Middenboven
'Camping
Råstu': het
kampement
van twintig
deelnemers
en tweehonderd honden.
Middenonder
Bivak in
de sneeuw
zonder tent.
Dichterbij de
natuur kom je
niet.
honden eet niet meer, is uitgedroogd en moet
daarom helaas uitstappen. In plaats van zes moeten
nu vijf honden de slede trekken. Eens te meer wordt
duidelijk dat de Fjällräven Polar geen walk in the
park is. Niet voor de honden, niet voor de deelnemers en ook niet voor de mushers. Jaarlijks bereiken
meer mensen een van de drie polen - Noordpool,
Zuidpool en Mount Everest - dan er met een hondenslede vier dagen door Lapland trekken. En hoe
anders kun je dit ijskoude avontuur beter afsluiten
dan, geheel volgens Scandinavisch gebruik, met
een bezoek aan de sauna? Om vervolgens via een
gat in het ijs een duik, beter gezegd dip, te nemen in
het meer van Väkkäräjärvi.
Meld je aan voor de
Fjällräven Polar 2015
Rechtsboven
Wie 's nachts
gaat slapen,
mist dit
fantastische
natuurspektakel.
Signaldalen
330 km
Väkkäräjärvi
zweden
finland
noorwegen
Ook in 2015 (6–11 april) wordt de Fjällräven
Polar weer georganiseerd: een hondenslede-avontuur van ruim 300 km van het
Noorde Signaldalen naar het Zweedse
Väkkäräjärvi. En jij kunt erbij zijn!
Vanaf 18 november 2014 kun je je opgeven
voor deelname. Ervaring met hondenslede
tochten, winterkamperen of een uitzonderlijk goede conditie is niet vereist. Iedereen
kan meedoen. De procedure is eenvoudig:
upload op fjallravenpolar.com een foto of
video met uitleg waarom jij gekozen moet
worden om mee te doen. Zorg voor de
meeste likes en jij gaat mee. Voor Nederland deed in 2014 Manon Kloosterman
mee. Zij haalde met haar persoonlijke
campagne 2.790 publieksstemmen binnen.
De Estlandse Katrina Sokk wist de meeste
stemmen ooit te verwerven: 28.257. Zij benaderde dan ook persoonlijk de president
van haar land om het op zijn Facebookpagina te zetten. Kortom, wees creatief!
Meld je aan op fjallravenpolar.com
65

Download Report