Groene glazenmaker De Groene glazenmaker is een grote libel met

Groene glazenmaker
De Groene glazenmaker is een grote libel
met een vleugelspanwijdte van bijna 10
cm. De naam dankt de soort vooral aan
het groene uiterlijk van het vrouwtje. Het
mannetje is blauwer maar heeft evenals
het vrouwtje een kenmerkend groene
borstschild. De Groene glazenmaker is
vrijwel strikt gebonden aan
Krabbenscheer, een drijvende waterplant
die voornamelijk in laagveengebieden
groeit. De vrouwtjes zetten hun eieren
vrijwel uitsluitend af aan de onderkant
van bladeren van de Krabbenscheer. De
stekelige bladeren beschermen de larven
tegen vissen.
Een goed biotoop voor de Groene
Foto: Robert Ketelaar
glazenmaker bestaat uit uitgestrekte
velden Krabbenscheer in de nabijheid van een beschutte vegetatie om te kunnen jagen, schuilen en te
overnachten.
Verspreiding
Groene glazenmaker komt in ons land valt vrijwel alleen voor waar Krabbenscheer groeit. Alleen op
plaatsen waar elk jaar velden Krabbenscheer groeien, komen levensvatbare populaties voor. Het
zwaartepunt van Groene glazenmaker ligt in de provincies Utrecht, Zuid-Holland, en het
noordwesten van Overijssel (de Wieden en de Weerribben). In Noord-Holland is de soort zeldzaam
en beperkt tot de Vechtstreek (regio Naardermeer, Kortenhoef en Ankeveen). Vooral in en rond Het
Hol bij Kortenhoef wordt de soort aangetroffen.
Krabbenscheer
Krabbenscheer is een plant die afwisselend onder en half
boven water leeft. De plant lijkt een beetje op een bromelia
en bezit een rozet van spitse en getande bladeren. In de
winter verblijft de plant op de bodem van het water, in het
voorjaar komt zij naar boven en drijft dan gedurende het
groeiseizoen aan het wateroppervlak, waar zij hele velden
kan vormen. Krabbenscheer is een snelle groeier die zich
vooral uitbreidt door middel van uitlopers. De optimale
waterdiepte voor krabbenscheer bedraagt 80 tot 100 cm.
Krabbenscheer groeit over het algemeen in min of meer voedselrijk, zwak zuur tot zwak basisch
water. De plant treedt vaak op de voorgrond op plaatsen waar wateren van verschillende herkomst
en chemische samenstelling met elkaar in contact komen. De soort staat inmiddels op de Rode Lijst
(gevoelig) en is een doelsoort (sterke negatieve trend).
Soortenbescherming Landschap Noord-Holland, voor meer informatie: [email protected]
1
Aantallen en trends
De achteruitgang van de Groene glazenmaker hangt
nauw samen met de achteruitgang van
Krabbenscheer. Krabbenscheer is vooral door
sterke eutrofiering van het water achteruitgegaan.
Alleen op plekken met helder en matig voedselrijk
water, komen nog uitgebreide
krabbenscheervelden voor. Vaak betreft het hier
plaatsen waar kwelwater aan de oppervlakte komt.
Het Hol bij Kortenhoef is het belangrijkste bolwerk
van de Groene glazenmaker in Noord-Holland. In
heldere krabbenscheerslootjes in de omgeving van
Het Hol is de soort ook te verwachten.
Bedreiging
Het verdwijnen van krabbenscheervelden
vormt de voornaamste bedreiging voor de
groene glazenmaker. Afname van kwel, het
inlaten van gebiedsvreemd water, vermesting,
verontreiniging van het grondwater met sulfaat
en verkeerd beheer zijn belangrijke oorzaken
voor de achteruitgang van
krabbenscheervegetaties.
Beheer
Een goed beheer van krabbenscheervegetaties
is essentieel voor het voortbestaan van de
Groene glazenmaker. Maatregelen ter
bescherming van de groene glazenmaker
moeten zich daarom vooral richten op het verbeteren van krabbenscheervegetaties
Sloten met Krabbenscheer waarop schouwplicht rust zouden niet elk jaar geschoond moeten
worden, maar hooguit eenmaal in de 2 tot 4 jaar. Overleg met het waterschap om af te wijken
van de jaarlijkse schouwplicht
Het is van belang om sloten met Krabbenscheer niet in een keer te schonen, maar het ene jaar
de ene helft, en twee jaar daarop de andere helft
Verlanding van krabbenscheervegetaties moet worden voorkomen omdat het biotoop hierdoor
ongeschikt wordt voor de Groene glazenmaker (en op den duur ook voor Krabbenscheer zelf). In
dien er geen schouwplicht geldt, is eens in de drie tot vijf jaar schonen ideaal
Grootschalige, machinale schoning van krabbenscheervegetaties moet worden voorkomen
Gelijktijdig schonen van alle sloten in een gebied moet worden voorkomen om de verschillende
stadia van krabbenscheervegetaties te behouden. Het is van groot belang om niet voor
september te schonen omdat Krabbenscheer dan nog geen winterknoppen heeft gevormd
Soortenbescherming Landschap Noord-Holland, voor meer informatie: [email protected]
2
Mogelijke maatregelen
Er wordt een financiële bijdrage verstrekt voor maatregelen die gericht zijn op verbetering van het
biotoop van de Groene glazenmaker. Omdat goed ontwikkelde krabbenscheervegetaties hierbij
essentieel zijn valt te denken aan de volgende maatregelen:
Het uitdiepen van sloten, poelen en petgaten .
Het aanleggen van plas-drasoevers .
Het isoleren van voedselrijk water door middel van schotten.
NB
Voorwaarde is dat bovenstaande maatregelen genomen wordt op plaatsen waar Krabbenscheer
voorkomt, of in het verleden voorkwam, en waar een geschikt landbiotoop voor de Groene
glazenmaker aanwezig is.
Richtlijnen voor ecologische monitoring
Zowel Krabbenscheer als de Groene glazenmaker dienen in de monitor meegenomen te worden.
Krabbenscheer kan in het beste in de periode juni-augustus worden geïnventariseerd, waarbij de
bedekking wordt genoteerd en het uitgevoerde beheer wordt vastgelegd.
Informatie over monitoring van libellen kan worden verkregen bij De Vlinderstichting of bij de
Nederlandse Vereniging voor Libellenstudie (zie bijlage 2).
Status Groene glazenmaker
Internationaal
Habitatrichtlijn bijlage 4 (moet strikt worden beschermd)
Conventie van Bern bijlage 2 (strikt beschermd)
Rode Lijst
Nationaal
Rode Lijst (bedreigd)
Beschermde soort
Landelijke doelsoort
Soort van soortbeschermingsplan in uitvoering
Gemonitorde soort Landelijke Natuurmeetnetten steekproef (NEM)
Provinciaal
Rode Lijst (kenmerkend, sterk bedreigd)
Soortenbescherming Landschap Noord-Holland, voor meer informatie: [email protected]
3

Download Report