J. Vuister

casemanagement dementie
Disclosure belangen spreker
(potentiële) belangenverstrengeling
Over hulpverlening thuis
voor mensen met dementie
Voor bijeenkomst mogelijk relevante
relaties met bedrijven
 Sponsoring of onderzoeksgeld
 Honorarium of andere (financiële)
vergoeding
 Aandeelhouder
 Andere relatie, namelijk …
Geen
Bedrijfsnamen
 Geen
 Geen
 Geen
 Geen
Jan Vuister
psycholoog / directeur Geriant
Inhoud:
Laat 1000 bloemen bloeien…?
“Lessons learned”:

Waarom: keuzes voor de zorg bij dementie thuis

Hoe: model voor casemanagement dementie

Wat levert het op: effect en resultaat

Hoe doe je dat: realisering
1
Motieven
Leefstijl!
1. Omvang:
•
Curaçao vergrijst!
•
Explosieve groei in laatste 100 jaar:
•
Oorzaken:
•
En....?
Leeftijd als belangrijkste risicofactor
van 12.000 naar 150.000
vooral in laatste 50 jaar
- afnemend geboortegetal
- betere levensverwachting
- migratie
Dementie op Curaçao
op basis van censusgegevens 2011
leeftijd
55-59
60-64
65-69
70-74
75-79
80-84
85-89
90-94
95+
man
4.529
4.125
3.098
2.308
1.643
977
446
139
36
vrouw
5.849
4.993
3.995
3.020
2.198
1.456
898
378
136
Dementiezorg morgen?
DEMENTIE
44
42
69
125
268
443
450
214
72
1.727
2
Motieven
Ziekte dementie
2. Ernst ziekte:
Conclusies:
•
niet te genezen hersenziekte
 grootste (en duurste) psychiatrische ziekte
•
ernstige psychiatrische symptomen
•
progressieve verslechtering
•
zwaar invaliderend
•
impact voor partner en kinderen (mantelzorg)
Psychogeriatrie thuis?
 merendeel verblijft thuis
 impact op omgeving: belang van mantelzorg
Bepalende factoren
voor de komende jaren
1. Voorlopig geen pil
2. Preventie wint aan belang: leefstijl, bewegen, etc.
3. Zorgstandaard
3
zorgstandaard dementie
Zorgstandaard dementie
Normerend kader voor:





Vroegsignalering en preventie
Diagnostiek
Casemanagement
Behandeling, begeleiding en steun
Zorg en diensten
- huishoudelijke hulp en ADL, - activiteiten, - respijtzorg
- (aangepast) wonen, - crisishulp
Maar ook voor:



Bepalende factoren
voor de komende jaren
Organisatie van ketenzorg
Onafhankelijke aspecten:
ICT, scholing, bijzondere doelgroepen, toegankelijkheid, zorgplan,
wilsbekwaamheid, palliatieve zorg. Etc.
Kwaliteitsinformatie en indicatoren
Uitgangspunten
voor dementiehulp thuis
•
noodzakelijke modelvernieuwing ambulant
•
doelen: volume, kwaliteit en samenhang
3. Zorgstandaard
•
trajectzorg (disease management?)
4. E-health
•
cure en care: ziekte en zorg in één model
5. €
•
‘eigen regie’ als vertrekpunt
•
werkvorm: casemanagement dementie
•
teamaanpak: multidisciplinair werken
1. Voorlopig geen pil
2. Preventie wint aan belang: leefstijl, bewegen, etc.
6. 0e / 1e lijn: informele zorg en professionele hulp
4
Teamaanpak
ketenaanpak:
Wat moet je bieden? (1)
‘gezamenlijk probleem vraagt gezamenlijke oplossing’
1) Onderzoek / diagnostiek:
DOC-team
Dementie Onderzoek en
Casemanagement
GERIANT
Wat bieden we? (2)
3) Casemanagement:


Ziekte-diagnostiek: CBO

Zorg-diagnostiek: zorgdimensies

Thuis, geheugenpoli, klinisch
2) Behandeling

Pillen: dementie-remmers

Praten: groepen / familiegesprek

Doen: gedragsbehandeling

E-health: DementieOnline.nl
Keuzes casemanagement dementie
•
Model:
 breedte-model casemanagement: makelaar en hulpverlener
 ‘clinical casemanagement’: trajectbewaking en interventies
 systeemgericht: cliënt en familie, gericht op ziekte en gevolgen
Rode draad / regie en coördinatie:
vanaf verwijzing huisarts tot opname verpleeghuis

Eén traject, één casemanager

Langerdurende zorg: commitment en proactief

HBO+ verpleegkundige
4) Geriant scholing & Advies:

Consultatie, voorlichting, advies, scholing
vroegsignalering (geheugenspreekuur)
•
Taken:
 diagnostiek
 trajectbewaking
 interventies
•
Profiel:
 HBO+-functie: spv-niveau
 teaminbedding: sog, pso, tz en c-psa
 regie-bepalend, zelfstandigheid
5
Casemanager dementie?
Behandeling/
casemanagement
Interventies
Trajectbegeleiding
Behandeling/
casemanagement
Behandeling/
casemanagement
Bemoeizorg
Scholing/kennis
Bemoeizorg
Familiegesprekken
Zorgbemiddeling
Beschikbaarheid
Vertrouwelijkheid
Signalering
Teaminbedding
Medisch
Interventies
Behandelplan
Trajectbegeleiding
Trajectbegeleiding
Interventies
Verwerking
Behandelplan
Beschikbaarheid
Vertrouwelijkheid
Signalering
Teaminbedding
6
Behandeling/
casemanagement
Zorgdimensies dementie
Scholing/kennis
Bemoeizorg
•
Scheiding ziekte- en zorgdiagnostiek
•
Zorgdiagnostiek: weinig materiaal
Beschikbaarheid
•
Levensterreinen: bestaande ordeningen
Vertrouwelijkheid
•
11 zorgdimensies, 3 niveaus
Signalering
•
Meetmethoden per dimensie
•
Ervaring: werkbaar model
Verwerking
Medisch
Dementiemedicijnen
Gedragsverandering
Interventies
Zorgbemiddeling
Trajectbegeleiding
Familiegesprekken
TOP-zorg
Crisis-interventie
Behandelplan
BOPZ
Teaminbedding
Internetbehandeling
Overzicht zorgdimensies dementie
Zorgdomeinen / aandachtsgebieden / zorgdimensies
Casemanagement dementie DOC-team
Stap 1: Indelingen die voorhanden zijn:
Indeling CIBZ
Domeinen:
1. Psychisch functioneren
2. Lichamelijk functioneren
3. Veiligheid
4. Financiële situatie
5. Huisvesting
6. Huishouden en zelfverzorging
7. Sociaal netwerk
8. Dagactiviteiten en
dagstructurering
Scoring:
Zorgbehoefte:
. ja / nee
Zorgfocus:
. overneming
. ondersteuning
. ontwikkeling
. aanpassing
‘Kwaliteit van leven’
Alzheimer dementie
Alzheimer Assocition
+ NCCC
1. Lichamelijke gezondheid
2. Vitaliteit
3. Stemming
4. Woonomstandigheden
5. Geheugen
6. Familie
7. Huwelijk
8. Vrienden
9. Persoon als geheel
10. Vermogen om karweitjes te
verrichten
11. Vermogen om leuke dingen
te doen
12. Geld
13. Leven als geheel
Domeinen:
1. Patient function
2. Caregiver support
3. Medical care
4. Psychosocial
5. Patient nutrition
6. Advance directives planning
Scoring:
. slecht / redelijk / goed /
uitstekend
Scoring:
- assessment
- goal formation
- interventions
- response
NZi / GBO:
Zorgdimensies psychogeriatrie:
1. Toezicht
2. Vrijheidsbeperking
3. Persoonlijke verzorging bij ADL
en mobiliteit
4. Huishouding
5. Voeding
6. Hulpmiddelen
7. Dagstructuur
8. Psychosociale begeleiding
9. Behandeling
10. Begeleiding partner /
mantelzorg
11. Huisvesting
12. Diagnostiek
13. Doelstelling
Scoring:
- meer (4-12) puntsschaaltjes
Zorgprogramma
Psychogeriatrie
Van Foreest Centrum
Uit de deelprogramma’s
1. Psychische conditie
2. Probleemgedrag
3. Somatische conditie
4. Verzorgingstoestand
5. ADL / HDL
6. Sociale situatie
7. Financiële situatie
8. gevaar: bescherming en
veiligheid
9. Draagkracht cliëntsysteem
10. Draagkracht professioneel
zorgsysteem
11. Dagstructuur/dagbesteding
Scoring:
?
Patiënt
Zorgverlener
1.
2.
3.
4.
5.
7.
8.
Ernst dementie
Gedrag en beleving
Persoon en coping-stijl
Lichamelijke gezondheid
Zelfredzaamheid
a) IADL
b) ADL
6.
Dagstructuur en bezigheden
Centrale verzorger
Professionele verzorging
Situatie/systeem
9. Familiesysteem
10. Woonomstandigheden
11. Veiligheid en geldzaken
7
Resultaten:
de dagelijkse praktijk

Kijken naar:
 kwantiteit
 kwaliteit
 kosten

Kengetallen 2013:
 Sterke groei: 2013: ruim 1.500 nieuwe cliënten
 Cliënten in zorg/caseload: 2013 – ruim 4.000 cliënten
 Contacten cliënt(systeem):2013: 60.000 contacten

Uitkomst-/ tevredenheidsmetingen 2013
•
Mantelzorgers
: 8,2
•
Huisartsen
: 8,2 (“er gebeurt ook echt wat”)
•
Ketenpartners
: 8,3
•
Medewerkers
: 8,2
Realisering
Kosteneffectiviteit
Uitkomstmaten:
- kwaliteit van leven
- kosteneffectiviteit
Kosteneffectiviteit




VGZ-kostenmonitor: ++
Minder zorgconsumptie (“schadelast”)
Uitstel opname verpleeghuis
Investering te overzien
€ 200 mln. besparing bij landelijke ‘uitrol’
Financiën:

DOC-teams (4):
€ 5,5 mln. (= € 8,- per dag / per cliënt)
Dementiezorg:
maak je samen!
1. Begin!
Maar doe dat vanaf de prilste start samen!
2. Kies het goede model
Casemanagement, binnen een multidisciplinair model
3. Betrek de financier / zorgverzekeraar bij de keuzes:
Word gezamenlijk oplossingseigenaar!
4. Investeer zowel in inhoud als in een ‘robuuste organisatie’
5. Kies een kompas: de zorgstandaard als zorgpad?
6. Werk aan ‘skills’ en opleiding: maak het tot een echt vak!
7. Zorg voor hechte teamvorming
8. Start vroeg: vroegsignalering en casefinding
9. En werk met de lange adem: proactief i.p.v. reactief
10. Houd familie en naasten actief
8
Materiaal of meer weten?
Jan Vuister
Stichting Geriant
Titanialaan 15a
1702 AZ Heerhugowaard
072–5270390 / 06-22698541
[email protected]
9