Guido Van Steendam - Departement Leefmilieu, Natuur en Energie

Studiedag over technologie, educatie & duurzaamheid
Departement Leefmilieu, Natuur en Energie
Brussel 29 April 2014
Sessie 1
Sturen van technologie &
technologie-educatie?
Technologie
in het hoger onderwijs Problemen en
actief georiënteerd
op de samenleving
mogelijkheden
Guido Van Steendam
Directeur van IFB
Professor Filosofie van de Technologie
KU Leuven
[email protected]
Technologie in het hoger onderwijs actief georiënteerd op de samenleving
Sturen van wetenschap en technologie
Focus: De samenleving
1. Samenleving wil sturen
2. Samenleving wil bijsturen
Focus: Wetenschap en Technologie
1. W&T zijn toch niet zo rechtlijnig
2. W&T zijn toch niet zo “objectief”
Actief oriënteren binnen onderwijs
De technische vakken
Andere aanpak
Guido Van Steendam IFB▪KU Leuven Technologie, educatie en duurzaamheid.
Brussel, 29 April 2014
Departement Leefmilieu, Natuur en Energie
Technologie in het hoger onderwijs actief georiënteerd op de samenleving
Sturen van wetenschap en technologie
Focus: De samenleving
1. Samenleving wil sturen
2. Samenleving wil bijsturen
Focus: Wetenschap en Technologie
1. W&T zijn toch niet zo rechtlijnig
2. W&T zijn toch niet zo “objectief”
Actief oriënteren binnen onderwijs
De technische vakken
Andere aanpak
Guido Van Steendam IFB▪KU Leuven Technologie, educatie en duurzaamheid.
Brussel, 29 April 2014
Departement Leefmilieu, Natuur en Energie
Technologie in het hoger onderwijs actief georiënteerd op de samenleving
1. Samenleving wil sturen
Vannevar Bush (1890 – 1974)
WOII:
Office of Scientific Research and Development
Guido Van Steendam IFB▪KU Leuven Technologie, educatie en duurzaamheid.
Brussel, 29 April 2014
Departement Leefmilieu, Natuur en Energie
Technologie in het hoger onderwijs actief georiënteerd op de samenleving
1. Samenleving wil sturen
Vannevar Bush (1890 – 1974)
WOII:
Office of Scientific Research and Development
Na WOII:
Wetenschapsbeleid van overheid
Jaren 1960: Wetenschapsbeleid in Europese landen
Guido Van Steendam IFB▪KU Leuven Technologie, educatie en duurzaamheid.
Brussel, 29 April 2014
Departement Leefmilieu, Natuur en Energie
Technologie in het hoger onderwijs actief georiënteerd op de samenleving
1. Samenleving wil sturen
Taak voor onderwijs
Goede wetenschappers en ingenieurs vormen
Sensibiliseren voor mogelijkheden van wetenschap
Guido Van Steendam IFB▪KU Leuven Technologie, educatie en duurzaamheid.
Brussel, 29 April 2014
Departement Leefmilieu, Natuur en Energie
Technologie in het hoger onderwijs actief georiënteerd op de samenleving
Sturen van wetenschap en technologie
Focus: De samenleving
1. Samenleving wil sturen
2. Samenleving wil bijsturen
Focus: Wetenschap en Technologie
1. W&T zijn toch niet zo rechtlijnig
2. W&T zijn toch niet zo “objectief”
Actief oriënteren binnen onderwijs
De technische vakken
Andere aanpak
Guido Van Steendam IFB▪KU Leuven Technologie, educatie en duurzaamheid.
Brussel, 29 April 2014
Departement Leefmilieu, Natuur en Energie
Technologie in het hoger onderwijs actief georiënteerd op de samenleving
2. Samenleving wil bijsturen
1947
Guido Van Steendam IFB▪KU Leuven Technologie, educatie en duurzaamheid.
Brussel, 29 April 2014
Departement Leefmilieu, Natuur en Energie
Technologie in het hoger onderwijs actief georiënteerd op de samenleving
2. Samenleving wil bijsturen
Nuremberg code
● Informed consent
is absolutely essential
● Participants must be
free to stop at any time
● There must be
favorable risk/benefit ratio
● Qualified researchers use
appropriate research design
●…
1947
Guido Van Steendam IFB▪KU Leuven Technologie, educatie en duurzaamheid.
Brussel, 29 April 2014
Biomedical
Ethics
Departement Leefmilieu, Natuur en Energie
Technologie in het hoger onderwijs actief georiënteerd op de samenleving
2. Samenleving wil bijsturen
Stoppen van slechte ontwikkelingen
Selecteren van beste alternatief
Office of Technology Assessment (1972-1995)
Optimaliseren van methoden en doel
Biomedische ethiek
Finaliseren van technologie
1947
Guido Van Steendam IFB▪KU Leuven Technologie, educatie en duurzaamheid.
Brussel, 29 April 2014
Departement Leefmilieu, Natuur en Energie
Technologie in het hoger onderwijs actief georiënteerd op de samenleving
2. Samenleving wil bijsturen
Taak voor onderwijs
Wetenschappers informeren over regels
(Deontologie)
Guido Van Steendam IFB▪KU Leuven Technologie, educatie en duurzaamheid.
Brussel, 29 April 2014
Departement Leefmilieu, Natuur en Energie
Technologie in het hoger onderwijs actief georiënteerd op de samenleving
2. Samenleving wil bijsturen
Probleem
Wetenschap blijft onaangeroerd
Guido Van Steendam IFB▪KU Leuven Technologie, educatie en duurzaamheid.
Brussel, 29 April 2014
Departement Leefmilieu, Natuur en Energie
Technologie in het hoger onderwijs actief georiënteerd op de samenleving
Sturen van wetenschap en technologie
Focus: De samenleving
1. Samenleving wil sturen
2. Samenleving wil bijsturen
Focus: Wetenschap en Technologie
1. W&T zijn toch niet zo rechtlijnig
2. W&T zijn toch niet zo “objectief”
Actief oriënteren binnen onderwijs
De technische vakken
Andere aanpak
Guido Van Steendam IFB▪KU Leuven Technologie, educatie en duurzaamheid.
Brussel, 29 April 2014
Departement Leefmilieu, Natuur en Energie
Technologie in het hoger onderwijs actief georiënteerd op de samenleving
1. W & T zijn toch niet zo rechtlijnig
VÓÓR LESSEN
T. Kuhn
Guido Van Steendam IFB▪KU Leuven Technologie, educatie en duurzaamheid.
Brussel, 29 April 2014
Departement Leefmilieu, Natuur en Energie
Technologie in het hoger onderwijs actief georiënteerd op de samenleving
1. W & T zijn toch niet zo rechtlijnig
TIJDENS LESSEN
T. Kuhn
Guido Van Steendam IFB▪KU Leuven Technologie, educatie en duurzaamheid.
Brussel, 29 April 2014
Departement Leefmilieu, Natuur en Energie
Technologie in het hoger onderwijs actief georiënteerd op de samenleving
1. W&T zijn toch niet zo rechtlijnig
Probleem
Wetenschap zelf blijft onaangeroerd
Guido Van Steendam IFB▪KU Leuven Technologie, educatie en duurzaamheid.
Brussel, 29 April 2014
Departement Leefmilieu, Natuur en Energie
Technologie in het hoger onderwijs actief georiënteerd op de samenleving
Sturen van wetenschap en technologie
Focus: De samenleving
1. Samenleving wil sturen
2. Samenleving wil bijsturen
Focus: Wetenschap en Technologie
1. W&T zijn toch niet zo rechtlijnig
2. W&T zijn toch niet zo “objectief”
Actief oriënteren binnen onderwijs
De technische vakken
Andere aanpak
Guido Van Steendam IFB▪KU Leuven Technologie, educatie en duurzaamheid.
Brussel, 29 April 2014
Departement Leefmilieu, Natuur en Energie
Technologie in het hoger onderwijs actief georiënteerd op de samenleving
2. W & T zijn toch niet zo objectief
Inhoud van wetenschap bepaald door objecten?
Inhoud van wetenschap ook bepaald door mensen!
B. Latour
Objecten
Mensen
Guido Van Steendam IFB▪KU Leuven Technologie, educatie en duurzaamheid.
Brussel, 29 April 2014
Departement Leefmilieu, Natuur en Energie
Technologie in het hoger onderwijs actief georiënteerd op de samenleving
2. W & T zijn toch niet zo objectief
B. Latour
Zwarte doos. “Black box”
Problemen tussen dingen en diverse stakeholders pakken we in...
door een constructie die voldoende werkt voor alle betrokkenen…
… die alle problemen aan het zicht onttrekt…
… en gezamenlijke actie mogelijk maakt.
Guido Van Steendam IFB▪KU Leuven Technologie, educatie en duurzaamheid.
Brussel, 29 April 2014
Departement Leefmilieu, Natuur en Energie
Technologie in het hoger onderwijs actief georiënteerd op de samenleving
2. W & T zijn toch niet zo objectief
B. Latour
Zwarte doos. “Black box”
De zwarte doos kan weer open, als nieuwe problemen opduiken,
of als oudere problemen nieuwe dimensies krijgen…
Na openen van de zwarte doos,
kan men de bestaande constructie herschikken en weer sluiten
of kan men de problemen in nieuwe constructies afsluiten.
Guido Van Steendam IFB▪KU Leuven Technologie, educatie en duurzaamheid.
Brussel, 29 April 2014
Departement Leefmilieu, Natuur en Energie
Technologie in het hoger onderwijs actief georiënteerd op de samenleving
Sturen van wetenschap en technologie
Focus: De samenleving
1. Samenleving wil sturen
2. Samenleving wil bijsturen
Focus: Wetenschap en Technologie
1. W&T zijn toch niet zo rechtlijnig
2. W&T zijn toch niet zo “objectief”
Actief oriënteren binnen onderwijs
De technische vakken
Andere aanpak
Guido Van Steendam IFB▪KU Leuven Technologie, educatie en duurzaamheid.
Brussel, 29 April 2014
Departement Leefmilieu, Natuur en Energie
Technologie in het hoger onderwijs actief georiënteerd op de samenleving
De technische vakken
Taak voor onderwijs
Presenteer lessen historiserend
Suggereer sociale context
Guido Van Steendam IFB▪KU Leuven Technologie, educatie en duurzaamheid.
Brussel, 29 April 2014
Departement Leefmilieu, Natuur en Energie
Technologie in het hoger onderwijs actief georiënteerd op de samenleving
Sturen van wetenschap en technologie
Focus: De samenleving
1. Samenleving wil sturen
2. Samenleving wil bijsturen
Focus: Wetenschap en Technologie
1. W&T zijn toch niet zo rechtlijnig
2. W&T zijn toch niet zo “objectief”
Actief oriënteren binnen onderwijs
De technische vakken
Andere aanpak
Guido Van Steendam IFB▪KU Leuven Technologie, educatie en duurzaamheid.
Brussel, 29 April 2014
Departement Leefmilieu, Natuur en Energie
Technologie in het hoger onderwijs actief georiënteerd op de samenleving
Andere aanpak
In aparte lessen of naast de lessen
Taak voor onderwijs
Bespreek voorbeelden
van interne relatie tussen wetenschap en samenleving
Presenteer noties van filosofie/sociologie van techniek
Organiseer ondersteuning voor vak-leraars
Guido Van Steendam IFB▪KU Leuven Technologie, educatie en duurzaamheid.
Brussel, 29 April 2014
Departement Leefmilieu, Natuur en Energie