Convenant bondgenootschap laaggeletterdheid regio Nijmegen 2014

Collegevoorstel
Openbaar
Onderwerp
Convenant Bondgenootschap Laaggeletterdheid regio Nijmegen
Programma / Programmanummer
BW-nummer
Onderwijs / 1073
Portefeuillehouder
H. Beerten
Samenvatting
Directie/afdeling, ambtenaar, telefoonnr.
Laaggeletterdheid is een relatief onzichtbaar, maar ook breed
voorkomend probleem. Het vormt een belemmering voor mensen om te
participeren in de maatschappij, bij het vinden of het behouden van
werk en bij het opvoeden van kinderen. Om die reden wil de gemeente
Nijmegen extra aandacht voor dit thema genereren en via een
gecoördineerde aanpak het probleem van laaggeletterdheid ook echt
aanpakken. De gemeente Nijmegen heeft daarom het initiatief
genomen om partijen in de stad en regio bijeen te brengen om te
komen tot een bondgenootschap tegen laaggeletterdheid. Hierin
werken publieke en private partijen de komende drie jaren samen om
laaggeletterdheid te voorkomen en tegen te gaan.
MO10, Mireille Souverijn, 2419
Datum ambtelijk voorstel
28 januari 2014
Registratienummer
14.0000960
Ter besluitvorming door het college
1. Toetreden tot het Bondgenootschap Laaggeletterdheid regio
Nijmegen.
2. Het budget van € 25.000 dat voor het regiomanagerschap
beschikbaar komt te verwerken in de technische wijzigingen
van de voorjaarsnota.
3. Brief aan de gemeenteraad vast te stellen.
Paraaf
akkoord
Datum
Paraaf
akkoord
Datum
Ter besluitvorming door de burgemeester
4. Portefeuillehouder Beerten te machtigen het convenant
Bondgenootschap Laaggeletterdheid regio Nijmegen te
ondertekenen.
Steller
M. Souverijn
 Alleen ter besluitvorming door het College
 Actief informeren van de Raad
Besluit B&W d.d. 18 februari 2014
 Conform advies
 Aanhouden
 Anders, nl.
nummer: 1.1
Bestuursagenda
Gemeentesecretaris
Portefeuillehouder
Collegevoorstel
1
Probleemstelling
Laaggeletterdheid is overal en komt voor in alle lagen van de bevolking. 1 op de 9 volwassen
Nederlanders heeft moeite met lezen en schrijven. Van alle laaggeletterden heeft ongeveer
een kwart een vmbo- of mavodiploma en ongeveer een derde heeft een mbo-diploma.
Door middel van volwasseneducatie kunnen laaggeletterden uit (de regio) Nijmegen
taalcursussen volgen bij het ROC Nijmegen. Daarnaast worden door of met subsidie van de
gemeente Nijmegen nog verschillende andere activiteiten uitgevoerd om laaggeletterdheid te
voorkomen en tegen te gaan. Dit is echter niet voldoende om laaggeletterden te bereiken en
laaggeletterdheid structureel aan te pakken. Een gezamenlijke aanpak met verschillende
publieke en private partijen moet leiden tot ruimere bekendheid van het probleem en tot een
meer structurele oplossing.
In 2004 is op initiatief van H.K.H. Prinses Laurentien der Nederlanden de Stichting Lezen en
Schrijven opgericht om laaggeletterdheid te helpen voorkomen en verminderen. De stichting
doet dit door het onderwerp bespreekbaar te maken, concrete projecten te starten en de
krachten te bundelen tussen overheid, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties.
Een uitvloeisel daarvan is het initiatief om binnen de regio Nijmegen te komen tot de vorming
van een Bondgenootschap (tegen) laaggeletterdheid. De gemeente Nijmegen levert voor dit
doel een regiomanager die de komende jaren de beoogde bondgenoten ondersteunt,
bondgenoten werft en met elkaar in contact brengt.
2
Juridische aspecten
Met het ondertekenen van het convenant spreken wij uit om samen te willen werken en een
actieve bijdrage te willen leveren aan het voorkomen en verminderen van laaggeletterdheid.
Het is een vorm van onderling commitment tussen de verschillende bondgenoten. Het
convenant geldt als basis voor latere werkafspraken die worden gemaakt over de concrete
aanpak van laaggeletterdheid.
3
Doelstelling
Doel van dit voorstel is om te komen tot het bondgenootschap om laaggeletterdheid in de
regio Nijmegen te voorkomen en te verminderen. Middels dit bondgenootschap willen we
(samen met de bondgenoten) bekendheid geven aan het probleem, het bespreekbaar maken
en laaggeletterden helpen de weg te vinden naar een taalcursus.
4
Argumenten
Om laaggeletterdheid effectiever aan te pakken is samenwerking vereist zodat op
verschillende plekken laaggeletterdheid wordt gesignaleerd en laaggeletterden worden
doorverwezen.
Na het convenant zal een plan van aanpak worden opgesteld waarin concretere
doelstellingen en acties van de verschillende bondgenoten worden opgenomen. Dit betreffen
acties zoals:
- Laaggeletterden herkennen en doorverwijzen naar een lees- en schrijfcursus op basis
van een actuele educatieve kaart;
- Eigen communicatiematerialen waar mogelijk vereenvoudigen;
- Activiteiten organiseren om het onderwerp bespreekbaar te maken en het lezen en
schrijven te bevorderen; en
- Een bijdrage te leveren aan het netwerk door middel van kennisdeling, inspiratie en
onderzoek.
Met de toetreding van het bondgenootschap willen wij onze ervaringen delen met andere
organisaties, gebruik maken van de goede ervaringen van andere bondgenoten en een groter
Collegevoorstel
Vervolgvel
2
bereik realiseren. Tevens kunnen wij als bondgenoot gebruik maken van de ondersteuning
van Stichting Lezen en Schrijven.
5
Financiën
De toetreding tot het bondgenootschap heeft beperkte financiële consequenties: Voor het
leveren van een regiomanager ontvangt de gemeente Nijmegen in 2014 een eenmalige
financiële bijdrage van € 25.000 van Stichting Lezen en Schrijven. Deze middelen worden dit
jaar volledig ingezet ten behoeve van het bondgenootschap, denk hierbij aan de kosten voor
het organiseren van bijeenkomsten, drukwerk en communicatiemateriaal.
In de voorjaarsnota 2014 zullen we melding maken van deze inkomsten en uitgaven en
passen we via de technische begrotingswijziging de begroting van het product Stimuleren
Ontwikkelingskansen aan.
6
Participatie en Communicatie
Met diverse partijen in het veld, waar de gemeente mee samenwerkt op het vlak van
laaggeletterdheid is gesproken over een te sluiten bondgenootschap. In september 2013
heeft een expertmeeting plaatsgevonden over het thema laaggeletterdheid met
vertegenwoordigers van gemeenten, taalaanbieders, werkgevers en andere betrokkenen. Uit
de gesprekken tijdens de expertmeeting bleek dat organisaties in sommige gevallen niet of
nauwelijks op de hoogte waren van elkaars inbreng en aanbod op dit thema. Nieuwe
verbindingen ontstonden en mensen leerden elkaar kennen.
Potentiële bondgenoten zijn gevraagd om andere bondgenoten aan te dragen, zodat deze
later alsnog aan kunnen sluiten.
Het bondgenootschap zal via de eigen (social) media onder de aandacht worden gebracht.
De pers zal worden geïnformeerd tijdens het persgesprek en worden uitgenodigd bij de
ondertekening van het bondgenootschap.
7
Uitvoering en evaluatie
De totstandkoming van het bondgenootschap bestaat uit vier fasen. Dit zijn:
- Agendering en ondertekening bondgenootschap
Op dit moment zijn er circa 20 tot 25 potentiële bondgenoten bestaande uit
regiogemeenten, onderwijsinstellingen, bibliotheken, taalaanbieders, welzijnsinstellingen
en bedrijven. Door middel van publiciteit en het onderlinge netwerk wordt verwacht dat
later nog meer bondgenoten aan zullen sluiten.
- Uitwerking Activiteitenplan (gereed april/mei 2014)
In deze fase wordt gezamenlijk een Activiteitenplan opgesteld waarin de bondgenoten
concreet aangeven welke (gezamenlijke en individuele) activiteiten zij ondernemen. Dit
gebeurt zoveel mogelijk en bij voorkeur binnen bestaande structuren om de kosten en de
moeite voor de organisaties zoveel mogelijk te beperken. Ook wordt er een educatieve
kaart opgesteld, waarop al het taalaanbod in de regio is weergegeven.
- Uitvoering Activiteitenplan en monitoring resultaten (looptijd ongeveer 24 maanden)
- Verankering (looptijd ongeveer 6 maanden)
8
Risico
Aan dit voorstel zijn geen risico’s verbonden.
Bijlage(n):
Concept convenant Bondgenootschap Laaggeletterdheid regio Nijmegen
Brief aan de gemeenteraad
Maatschappelijke Ontwikkeling
Beleidsontwikkeling
Korte Nieuwstraat 6
6511 PP Nijmegen
Telefoon 14024
Telefax
(024) 323 59 92
E-mail
[email protected]
Aan de gemeenteraad van Nijmegen
Postbus 9105
6500 HG Nijmegen
Datum
Ons kenmerk
Contactpersoon
18 februari 2014
MO10/14.0001214
Mireille Souverijn
Onderwerp
Datum uw brief
Doorkiesnummer
Bondgenootschap laaggeletterdheid regio
Nijmegen
(024) 3292419
Geachte leden van de Raad,
Hierbij delen wij u mee dat op donderdag 13 februari het Bondgenootschap Laaggeletterdheid
regio Nijmegen is opgericht.
Laaggeletterdheid is overal en komt voor in alle lagen van de bevolking. 1 op de 9 volwassen
Nederlanders heeft moeite met lezen en schrijven. Van alle laaggeletterden heeft ongeveer een
kwart een vmbo- of mavodiploma en ongeveer een derde heeft een mbo-diploma.
Laaggeletterdheid is een relatief onzichtbaar, maar ook een breed voorkomend probleem. Het
vormt een belemmering voor mensen om te participeren in de maatschappij, bij het vinden of het
behouden van werk en bij het opvoeden van kinderen.
Met het ondertekenen van het convenant Bondgenootschap Laaggeletterdheid regio Nijmegen
spreken wij samen met andere bondgenoten (regiogemeenten, scholen, werkgevers,
welzijnsinstellingen en andere betrokken organisaties) uit om samen te willen werken en een
actieve bijdrage te willen leveren aan het voorkomen en verminderen van laaggeletterdheid. De
gemeente Nijmegen levert voor dit doel een regiomanager die de komende drie jaren de
bondgenoten ondersteunt, bondgenoten werft en met elkaar in contact brengt.
Hoogachtend,
College van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen,
De Burgemeester,
De Gemeentesecretaris,
drs. H.M.F. Bruls
drs. B. van der Ploeg
www.nijmegen.nl
br gemeenteraad bondgenootschap laaggeletterdheid regio
Nijmegen.docx
Bondgenootschap
Laaggeletterdheid
regio Nijmegen
Convenant
Inleiding
Het probleem laaggeletterdheid
Oplossen van laaggeletterdheid lijkt betrekkelijk eenvoudig. Volwassenen kunnen immers een taalcursus
volgen om hun schrijf- en leesvaardigheid op te vijzelen. Deze oplossing is in de praktijk echter
gecompliceerd.
Op laaggeletterdheid rust een taboe. Het bespreekbaar maken van deze taalproblemen is lastig.
Voor laaggeletterden zelf, omdat zij zich schamen en het probleem vaak verbergen. Voor de omgeving geldt
dat deze zich bewust moet zijn dat dit probleem bestaat, de signalen moet leren opmerken en het
probleem bespreekbaar moet maken.
Vervolgens is de stap naar een cursus niet gemakkelijk. Teruggaan naar de schoolbanken doe je niet
zomaar. Zeker niet als je slechte ervaringen hebt opgedaan in je jeugd en je de kosten eventueel zelf moet
betalen en je niet goed weet wie deze kan vergoeden. Daarnaast is het ook niet altijd duidelijk welke
cursussen er in de regio worden gegeven en wie die moet of kan bekostigen.
Een Bondgenootschap: waarom en met welk doel?
Laaggeletterdheid is overal en komt voor in alle lagen van de bevolking. Om laaggeletterdheid effectiever
aan te pakken wordt daarom met diverse publieke en private partijen een bondgenootschap opgericht.
De doelstelling van dit bondgenootschap is om gezamenlijk laaggeletterdheid in de regio Nijmegen te
voorkomen en te verminderen.
Verminderen kan worden bereikt door samen bekendheid te geven aan het probleem en laaggeletterden te
helpen de weg te vinden naar een taalcursus. En door zorg te dragen voor voldoende formeel én informeel
taalonderwijs, dat toegankelijk en betaalbaar is.
Laaggeletterdheid voorkomen is de andere kant van de medaille. Daarom zetten bondgenoten zich in om
taalplezier bij kinderen en volwassenen te stimuleren.
Bondgenootschap Laaggeletterdheid regio Nijmegen
Op 13 februari 2014 zullen de eerste bondgenoten hun handtekening zetten onder het convenant
“Bondgenootschap Laaggeletterdheid regio Nijmegen”
Het Bondgenootschap gaat van start met partijen vanuit alle programmalijnen van Stichting Lezen &
Schrijven gezin, gezondheid, gemeente, onderwijs en bedrijven.
De betrokkenheid van de leden van het Bondgenootschap bij taal is divers en daarom is ook hun aanpak
steeds anders. Dit is kenmerkend voor de aanpak van laaggeletterdheid. De gemene deler van de
bondgenoten is zowel het maatschappelijk belang van hun inzet, als het belang voor hun eigen organisatie.
Een bondgenoot binnen het Bondgenootschap Laaggeletterdheid regio Nijmegen is een betrouwbare
partner. Bondgenoten staan voor samenwerking en zijn bereid om binnen hun eigen mogelijkheden en
vanuit hun eigen verantwoordelijkheid taalproblemen aan te pakken. Bondgenoten evalueren en stemmen
ambities en resultaten minimaal drie keer per jaar af.
2
Rol van Stichting Lezen & Schrijven
Stichting Lezen & Schrijven biedt de bondgenoten ondersteuning in de vorm van:
A. toegang tot het netwerk van de stichting en advies op maat;
B. specifieke masterclasses, stappenplannen en tools per bondgenoot;
C. communicatie- en promotiemateriaal;
D. toegang tot de Taalmeter om laaggeletterden snel en eenvoudig te screenen;
E. (zodra beschikbaar) lesmateriaal waarmee (1) docenten en (2) vrijwilligers, onder begeleiding van
docenten, cursisten kunnen begeleiden;
F. co-financiering van een regiomanager voor een periode van een jaar.
Convenant
De eerste stap is het ondertekenen van het convenant. Hiermee spreekt een bondgenoot uit samen te
willen werken en een actieve bijdrage te willen leveren. Het is een vorm van onderling commitment tussen
overheden, maatschappelijke organisaties en bedrijfsleven.
Het convenant geldt als basis voor de afspraken die worden gemaakt over de concrete aanpak van
laaggeletterdheid. Acties die worden afgesproken zijn:
• laaggeletterden herkennen en doorverwijzen naar een lees- en schrijfcursus op basis van een
actuele educatieve kaart;
• hun eigen communicatiematerialen waar mogelijk vereenvoudigen;
• activiteiten organiseren om het onderwerp bespreekbaar te maken en het lezen en schrijven te
bevorderen;
• een bijdrage leveren aan het netwerk door middel van kennisdeling, inspiratie en onderzoek.
Met het convenant als basis stellen we gezamenlijk een activiteitenplan op. Dit plan zal in werking treden
per mei/juni 2014. Onderdeel hiervan is een beschrijving van elke bondgenoot wat zijn/haar aandeel zal zijn
en wanneer een activiteit zal plaatsvinden.
3
CONVENANT
Bondgenootschap Laaggeletterdheid regio Nijmegen
2014 – 2017
In aanmerking nemende dat:
I.
lezen, schrijven, rekenen en digitale vaardigheden basisvoorwaarden zijn voor elk individu om te
kunnen functioneren in de samenleving en op de arbeidsmarkt, om goed en adequaat te kunnen
(en durven) participeren en om zichzelf te kunnen ontwikkelen;
de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt vragen om participatie van groepen die nu nog min of meer
aan de kant staan of dreigen aan de kant te komen te staan;
een geletterde beroepsbevolking essentieel is voor een goed functionerende economie, die
voldoende kan concurreren en in kan spelen op toekomstige ontwikkelingen.
II.
III.
Overwegende dat ondertekende partijen laaggeletterdheid in regio Nijmegen willen bestrijden en dat zij
daarvoor 4 acties uitvoeren:
A. laaggeletterden herkennen en doorverwijzen naar een lees- en schrijfcursus;
B. hun eigen communicatiematerialen waar mogelijk vereenvoudigen;
C. activiteiten organiseren om het onderwerp bespreekbaar te maken en het lezen en schrijven te
bevorderen;
D. een bijdrage leveren aan het netwerk door middel van kennisdeling en inspiratie.
Zijn ondertekende partijen het volgende overeengekomen:
1.
de missie: Het Bondgenootschap Laaggeletterdheid regio Nijmegen bestaat uit publieke en private
partijen. Drie jaar lang zal dit bondgenootschap er alles aan doen om laaggeletterdheid te
voorkomen en te verminderen. De publieke en private partijen in het bondgenootschap zorgen
voor structurele borging van de aanpak van laaggeletterdheid.
2.
de visie: Lezen en schrijven zijn basisvaardigheden. Iedereen heeft deze nodig om zich persoonlijk
te ontwikkelen en om mee te doen in de Nederlandse samenleving en op de arbeidsmarkt.
3.
Doelstelling is om het aantal laaggeletterden in regio Nijmegen terug te brengen.
4.
De bondgenoten hebben elk hun eigen reden om deel te nemen aan het bondgenootschap. In
bijlage A zijn deze beweegredenen opgenomen.
5.
Om dit te bereiken stemmen bondgenoten hun plannen op elkaar af en leggen dit vast in een
activiteitenplan. Hierbij zal jaarlijks de voor dat kalenderjaar te behalen ambitie worden benoemd
in aantallen en/of percentage.
6.
Het Bondgenootschap zal adviserend, ondersteunend en aanjagend optreden waar het gaat om de
uitvoering van de 4 acties. Ook zal het Bondgenootschap afspraken met onderwijsinstellingen
maken een passend opleidingsaanbod.
4
7.
Om te komen tot een effectieve, structurele aanpak zal het Bondgenootschap tenminste
1 maal per jaar bijeen komen om themagericht te spreken over laaggeletterdheid en op
overeenstemming gerichte afspraken over de aanpak te maken. Hierbij geldt het activiteitenplan
als basis voor de agenda. Tijdens ieder overleg zal de voorliggende periode worden geëvalueerd,
zodat waar nodig het activiteitenplan tijdig kan worden bijgestuurd.
8.
Toetreden tot het Bondgenootschap is mogelijk na verzoek gericht aan de regiomanager zoals deze
op dat moment in functie is. Een nieuwe bondgenoot treedt toe wanneer deze akkoord gaat met
de missie, de visie, de doelstelling en de 4 acties.
9.
Ondertekende partijen zullen waar nodig en mogelijk, via de zittende regiomanager van het
Bondgenootschap, een beroep doen op Stichting Lezen & Schrijven voor kennis en expertise op het
gebied van laaggeletterdheid.
Aldus overeengekomen en ondertekend te Nijmegen op 13 februari 2014
5
BIJLAGE – BONDGENOTEN AAN HET WOORD
Vul hier per bondgenoot in wat de overwegingen of doel van die partij zijn om mee te doen
6
Communicatie en Representatie
PERSBERICHT
Datum
Nummer persbericht
18-02-2014
140211L
Nijmegen pakt laaggeletterdheid aan
In de regio Nijmegen gaat een bondgenootschap de strijd aan met de Laaggeletterdheid. In
het bondgenootschap werken publieke en private partijen samen. De gemeente Nijmegen
levert de regiomanager die de komende jaren de beoogde bondgenoten ondersteunt,
bondgenoten werft en met elkaar in contact brengt.
Het bondgenootschap moet in de regio Nijmegen laaggeletterdheid voorkomen en verminderen.
Door aandacht te hebben voor laaggeletterdheid, het bespreekbaar maken en laaggeletterden
helpen de weg te vinden naar een taalcursus bij het ROC Nijmegen. Laaggeletterdheid is overal
en komt voor in alle lagen van de bevolking. Eén op de negen volwassen Nederlanders heeft
moeite met lezen en schrijven. Van alle laaggeletterden heeft ongeveer een kwart een vmbo- of
mavodiploma en ongeveer een derde heeft een mbo-diploma.
Laaggeletterdheid is een relatief onzichtbaar, maar ook breed voorkomend probleem. Het vormt
een belemmering voor mensen om te participeren in de maatschappij, bij het vinden of het
behouden van werk en bij het opvoeden van kinderen.
De gemeente hoopt dat met het bondgenootschap en de aandacht voor laaggeletterdheid deze
belemmering voor mensen om te participeren in de maatschappij, bij het vinden of het behouden
van werk en bij het opvoeden van kinderen, wordt teruggedrongen.
Bijlage: uitnodiging
Noot voor de pers (niet voor publicatie):
Voor meer informatie kunt u terecht bij de woordvoerder van wethouder Beerten:
Marij Delissen, tel. 06-13387680 of [email protected]