7-2-2014 Helder en productief Naar structurele ecologische verbetering van het Eems estuarium Michiel Firet; 7 februari 2014 Kennen we het estuarium? © Zwanette Jager (www.ziltwater.eu) 1 7-2-2014 Opbouw presentatie Wat is er mis Wat kunnen we doen Samen schouders er onder © Zwanette Jager (www.ziltwater.eu) European flounder, Platichthys flesus 2 7-2-2014 © Zwanette Jager (www.ziltwater.eu) European smelt, Osmerus eperlanus Estuaria, anthropocene ecosystemen 3 7-2-2014 Aandachtsgebied From a hydraulic and hydrological perspective, the outer tidal delta, seaward from the barrier islands, the tributaries and the river upstream of the weir are also included. Arm aan soorten hoog productief Estuaria Hoge productie, rijk aan voedingstoffen • Import van organisch materiaal vanaf zee en rivier • Lokale primaire productie, nutriënten uit zee en rivier Diversiteit aan leefgebieden • Combinatie van • waterstromen • intergetijdegebied • Variatie aan zoutgehalte • Variatie aan stroming • Variatie in hoogteligging 4 7-2-2014 Dollard, nursery © Jelger Herder © Jelger Herder Troebele zone De vorming van het troebelheidsmaximum – de troebele zone – Plek hangt af van: in de uitwisselingszone tussen zoet en zout water Morfologie Zee Rivier Karakteristiek van het getij Waterdiepte Afvoer van zoet water ‘nulpunt’ Zoet water Zout indringing slibdeeltjes Menging en bewegingsrichting slibdeeltjes 5 7-2-2014 Getijdegolf, tidal pumping 2005-2006 1992-1993 1975-1976 1954 Elbe, photo Deltanet Morfologie midden-buiten estuarium • Ondiepten weggehaald • Vloedgeulen nu vaargeul • Van 2 naar 1-geulsysteem (sinds 1940’s) -- Sea-lane ; E Eb-chanel ; V Flood-chanel • Toename getijdeslag – 1930 Emden 3m (piek) 1930 Papenburg 1,7 m – 2010 P’burg 3,5 m (piek) • Toename van stroomsnelheid Net accretion (red) Net deepening (blue) 6 7-2-2014 Kwaliteit estuariene leefgebieden Good Intermediate Bad Trend estuariene soorten Primaire producenten Algen op slibvlakten 60% afname Zooplankton ‘gebrek aan kennis’ Hyperbentos Garnalen, krabben afname Zeegras Van 275 ha. in 2004 Naar00 0 ha. in 2008 Macrobenthos Mosselen stabiel ±200 ha. Vis Geen geschikt paaigebied Hoge sterfte Negatieve trend Vogels Toename (bv kanoet) Afname bv eider, visdief Kluut op natuurlijk niveau Broefvogels kwelders neg. Zoogdieren Toename gewone zeehond Otter verdwenen 7 7-2-2014 Hoe kunnen we hun helpen? © Jelger Herder © Sportvisserij Nederland Programma naar een Rijke Waddenzee • Waddenzee, uniek, natuurlijk Wereld Erfgoed • Natuur and medegebruik onder druk, bv baggeren • 2008 minister Verburg heeft opdracht gegeven voor een meerjarig natuurherstelplan Waddenzee • Focus: – Initiatieven stroomlijnen – Nieuwe oplossingen zoeken – Voordeel voor mens en natuur – Leren door doen aanpak • Doel; Een rijke zee, ecologisch & sociaal-economisch – Het proces vraagt creativiteit en innovatie 8 7-2-2014 Werk aan het Eems estuarium resultaten tot nu toe • “Kennisdocument”; De ecologische toestand van het Eems-estuarium en mogelijkheden voor herstel (Bos et al 2012) • Inspiratiekaart + brochure Spelen met de gulden snede in het Eems-esturarium, kompas voor natuurlijke verhoudingen (Postma ea 2012) • “Helder en productief” Naar structurele ecologische verbetering in het Eems-estuarium (2013) • Habitat herstel projecten “E & E” Diverse, 2013 Inspiratiekaart - dialoog Map of inspiration The search of the golden ratio for the Ems-estuary Compass for natural dimensions 9 7-2-2014 Criteria voor verbetering Grijpt aan op de echte oorzaken vs Grijpt aan op de symptomen van het probleem reduceer ‘tidal pumping’ verbeter de swimway en primaire productie herstel estuariene overgangen / gradienten in de richting van een natuurlijke referentie draagvlak voor uitvoering © Jelger Herder Verschillende tijd- en ruimteschalen 40 10 Space km’s 5 © Michiel Firet PRW Based on: Eilanden natuurlijk Expertteam Droge Wad 2008 0.5 1 10 Time - years 40 100 10 7-2-2014 Vraagt dialoog en innovatie • • • • • • • Helemaal niet simpel Paradigma shift Impact op scheepvaart Slimme oplossingen Innovatie medegebruik Estuaria – uitdaging Commitment - draagvlak Van idee naar resultaat 11 7-2-2014 Opgave Eems-estuarium (kust) Veiligheid Economie Leefbaarheid Ecologie Veilige dijken, adaptatie zeespiegelstijging, adequate zoetwaterafvoer, demping getijdeamplitude en golfenergie Bereikbare havens, veilige vaart, schoon water, schone lucht, ‘ecosystem services’, ‘license to produce’ Werkgelegenheid, leefbare steden en dorpen, Bestemming voor Wereld Erfgoed toerisme en ‘Mainport’ tourisme Optimaal estuariene leefgebieden (N2000 H1130), trekroutes voor (diadrome) vis zonder barrières, voedselbron voor de Waddenzee, opgroeigebied voor vis, vogels en zeezoogdieren. 2012; kennis en inspiratie 12 7-2-2014 2013; naar uitvoeringsagenda 0. Krachtige samenwerking 1. 2. 3. 4. 5. 6. Meergeulen Komberging (breder) Zoetwaterafvoer Meandering (langer) Drempel (buitengebied) Diep water haven (naar natuurlijke diepte) 7. Grootschalige ruwheid 8. Slim met slib 9. Marconi 10. Bewustwording en trots zomer 2013 14-6-2013 11-11-2013 Estuarium in goede doen Eems-estuarium in goede doen Getij in rustige ademhaling Oplossen vertroebeling Primaire voedselproductie is motor ecosysteem Zoet en zout gaan geleidelijk in elkaar over Leefgebied en zijn groot, gevarieerd en gezond 13 7-2-2014 Programmatische aanpak Spoor 1: Gemeenschappelijke DE-NL basis Getij in evenwicht Primaire productie motor vh ecosysteem Troebelheid opgelost Geleidelijke overgangen tussen zout en zoet Leefgebieden groot, gevarieerd en gezond Spoor 2: nu beginnen met verbetering 1. Innovatieve bagger strategie 4. Slim met slib Slibsinks 2. Dollard & 3. Bocht van Watum 5. Komberging / wisselpolders Spoor 3: Verdieping kennis Leefgebieden verbeteren opgave en aanpak Opgave: 1. Identificeer projecten t.b.v. ‘habitatherstel’ in de Nederlandse Eems-Dollard regio: a) op korte termijn uitvoerbaar b) geen of zeker positieve invloed op estuarium als geheel 2. En help ze naar uitvoering 3. Zo mogelijk: met steun van het Waddenfonds – help daarbij 14 7-2-2014 Dollarddijk langs N33 … Veel dijken langs Waddenkust afgekeurd. Waaronder deze (i.s.m. Deltaprogramma Wadden) Achterland groot risico, dubbele dijk met overgangsgebied … 15 7-2-2014 Maritime concepten in beeld Marconi buitendijks - Delfzijl © Jelger Herder Maritime concepten in beeld ! Marconi 2, spui en nieuwe (tijdelijke) natuur © Jelger Herder 16 7-2-2014 Groene Dollarddijk en wisselpolders Slib? Loopt goed: • Technisch/economisch haalbaar • Gesprekken met betrokkenen t.b.v. organisatie Leren door doen: - Wisselpolder - Waterschap - TBO Westerwoldse Aa zoet-zout? Waarschijnlijk niet zinvol, want: 1. Ligt te ver van probleemgebied (= Eems) 2. Open bovenloop dreigt te verslibben (à la Eems) 3. Er is al een zoet-zout overgang, is verbeterd voor vispasseerbaarheid 17 7-2-2014 Vragen? Michiel Firet Programma naar een Rijke Waddenzee [email protected] 0031 6 1296 1898 18
© Copyright 2024 ExpyDoc
