HELDEN PATER POELS: DE HELD VAN TILBURG Doorvaren IN HE T KIELZOG VAN HENK KUIPER GRATIS m agazine N R . 4 2 0 1 4 H INHOUD 02 Inhoud 03 Colofon / Verantwoording 04 Kom erbij: de cafés voor lotgenoten 06 Rimou Chakur : Vrijwilligster van het Jaar 08 In memoriam: Henk Kuiper 12 De helden van Pater Poels 14 De heldinnen van Feniks 16 Karin Bruers opent Social Salon 18 Grote en kleine helden van wethouder Hans Kokke 20 Pien Pioen mimakkert 22 Margot Vossen: passie voor Afrika 24 Shaniqua: “Mijn leven is weer opgefikst!” 26 De stille helden van De Sporen 27 Terre des Hommes opent in Tilburg! 28 Uit het werkveld: sociale activering Kees Oerlemans 29 Woordzoeker 32 Speurtocht Vijftigplusbeurs HELDEN “Als je ouder wordt is het moeilijker in helden te geloven, maar je hebt ze toch wel nodig." — Ernest Hemingway 02 SPINT 4 | '14 H UITSLAG PUZZELS ER WAREN ERG VEEL REACTIES OP DE SPINT ZOMERPUZZEL, ZELFS UIT BELGIE! HET ANTWOORD MOEST NATUURLIJK ZIJN LEVE DE STRAAT! SPINT ALWEER OP?! Gewoon even bellen met de redactie, T. 013- 583 99 91 of met John Kostons (Diamant-groep) T. 013 - 464 18 54 UIT DE GOEDE ANTWOORDEN HEBBEN WE 5 PRIJSWINNAARS GETROKKEN. DIT ZIJN: _ MARIJKE BAZELMANS _ JORIS VAN DER MAST _ CORRY ELANDS _ M. KOKSTAPS _ LIA BROCK EN HET NIEUWE TILBURGSE TERRAS HOORT BIJ RESTAURANT PERRON 88 EN BEVINDT ZICH UITERAARD IN DE SPOORZONE. DE WINNAAR IS: VINCENT VAN CAULIL ALLE WINNAARS, GEFELICITEERD. DE PRIJZEN KOMEN IN SEPTEMBER NAAR JULLIE TOE! 14 20 COLOFON Hoofdredactie Betty Montulet Eindredactie Hans Peters Redactioneel Inga de Bruijn Betty Montulet Kees Oerlemans Hans Peters Ontwerp & vormgeving Stinkfinger Producties Puzzel Marielle Crijns (Puzzelcorner) Fotografie Joep Eijkens Hans Peters Acquisitie Hans Peters Distributie Diamant-groep Drukwerk Gianotten Printed Media Op de Cover Pater Poels Verantwoording SpinT, SpinT nummer 4, 2014, jaargang 8. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder toestemming van de redactie. SpinT is een tweemaandelijkse uitgave van Stichting Straatkrant Brabant en wordt mede mogelijk gemaakt door sponsors, adverteerders en de maatschappelijke instellingen in Tilburg. Reacties en ingezonden stukken vóór 15 oktober te richten aan: Redactie SpinT, p/a ContourdeTwern, Spoorlaan 444, 5038 CH, Tilburg, T. 013 - 583 99 91 of E. [email protected] www.spinttilburg.nl SPINT 4 | '14 03 Week tegen de Eenzaamheid van 25 september – 4 oktober. Zeg: “Kom erbij!” Eenzaamheid is terug op de agenda: een op de drie Nederlanders heeft of krijgt ermee te maken, zegt betrouwbaar onderzoek. De Week Tegen de Eenzaamheid is in 2014 de vijfde week op rij waarin eenzame mensen worden verbonden met organisaties en betrokken bij activiteiten. Aansprekend voorbeeld: de Langste Eettafel van Nederland waaraan meer dan 16.000 (!) deelnemers gezellig een hapje eten met elkaar. door Betty Montulet / fotografie archief SpinT Stonden deze weken vanaf 2010 in het teken van taboedoorbreking, preventie, nieuwe doelen en zelfredzaamheid, in 2014 staat de week in het teken van de Zorg. SpinT presenteert daarom een aantal lotgenoten cafés in Tilburg; kom samen voor een bakske koffie, een borreltje, een gezellig uitje en een goed gesprek. En voorlichting, niet te vergeten. 04 Het ADHD café Tilburg van vereniging Impuls is op elke derde dinsdag van de maand in Lokaal 7, Pieter Vreedeplein 7 voor mensen met AD(H)D en hun verwanten. Op de 1e verdieping kunnen lotgenoten laagdrempelig praten, lachen, huilen, drinken, eten en een spelletje doen. Maar ook informatie opdoen over deze stoornis en de behandelmogelijkheden. Eerstkomende bijeenkomst is: dinsdag 16 september 2014. Zie www.adhdcafe-tilburg.nl Lotgenotengroep Authos is een burgerinitiatief voor mensen met autisme, opgestart door GGzBreburg en MEE en sinds vorig jaar ondergebracht bij ContourdeTwern. De leden organiseren contact- en activiteitenavonden, die elke eerste dinsdag van de maand plaatsvinden van 19.30 – 22.00 u. in wijkcentrum De Spil, Heikestraat 54. Elke derde dinsdag van de maand trekken de deelnemers erop uit voor een activiteit in de stad, zoals een wandeling of een bezoek aan bijvoorbeeld film of theater. De groep bestaat gemiddeld uit zo’n 20 deelnemers. Meer info: Rien van Breda, [email protected] Voor gevoelige/hoogsensitieve mensen (HSP) organiseert Tilburg Sensitief in MFA Het Spoor, Dr. Schaepmanstraat 36 elke woensdagavond van 20.00 – 21.30 u. gezellige en spirituele bijeenkomsten om ervaringen te delen. Oprechte en open contacten voor gelijkgestemden. Contactpersoon: Ronald van der Pol, 013 – 5439360 of 06 – 45166887 of E: info. [email protected]: “Naar onze bijeenkomst gaan kan een eerste stap zijn om weer in je kracht te komen.” Café Einstein, Reitse Hoevenstraat 129 biedt niet zozeer gezelligheid alswel gelegenheid tot ontmoeting voor ouders, gezin en naastbetrokkenen van mensen vanaf 16 jaar met een autismespectrumstoornis. Thema’s: ontspanning en vrije tijd, werk, communicatie, wonen etc. In een ontspannen sfeer kun je je ervaringen delen, discussiëren over een thema of luisteren naar de spreker van de avond. Meer info: RIBW Brabant, T: 013 – 5132165. Of E: [email protected]. Het NAH-café is een gezellige uitgaansgelegenheid voor mensen met Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH), zoals bijvoorbeeld een herseninfarct, een hersentumor of een ongeval, en hun partners. Eenzaamheid kan een probleem zijn voor mensen met NAH omdat hersenletsel als afasie bijvoorbeeld het communiceren bemoeilijkt. Gezelligheid, ontspanning en ontmoeting staan voorop. Voor mensen vanaf 25+. Geen luide muziek, hard licht, drukte of rumoer. U bent welkom op elke donderdagavond in SpinT 4 | '14 de even weken van 20.00 – 23.00 u. in De Hazelaar aan de Dr. Eijgenraamstraat 3, naast het TweeStedenZiekenhuis. Prima toegankelijk voor mensen in een rolstoel. Zie www.nah-cafebrabant.nl, aanmelden vooraf is niet nodig. Het Tilburgse Netwerk van blinden en slechtzienden houdt elke woensdag van 14.00 – 16.00 u. een gezellige middag in het Rode Kruisgebouw aan de Leonard van Vechelstraat 2 op de Besterd. Voor aangepaste spelletjes of andere activiteiten. Meer info: Jannie Haverkamp, MFA het Spoor, T. 013 – 542 16 64 De Week Tegen Eenzaamheid is een initiatief van Coalitie Erbij; hierin werken samen Humanitas, Leger des Heils, MOgroep, Nationaal Ouderenfonds, De Zonnebloem, Resto Het Alzheimer café is op elke 2e dinsdag van de maand van 19.30 – 22.00 u. in de Pres. Mandelahof, Korvelplein 60. Voor iedereen die met dementie te maken heeft. Voor deskundige voorlichting, het uitwisselen van ervaringen en ongedwongen samenzijn. Plus geheugenwinkel. Aanmelden niet nodig. van Harte, Sensoor en een groot aantal netwerkpartners samen om het sociaal isolement ten gevolge van eenzaamheid tegen te gaan. SpinT 4 | '14 05 RIMOU CHAKUR “JE HEBT GEEN PRIJS NODIG OM TE WINNEN.” Voor Rimou Chakur is hulp aan haar naaste de normaalste zaak van de wereld. Maar zo gewoon vinden buren en collega’s in de wijk Loven dat niet: dankzij hun ruim 1500 stemmen werd ze onlangs gekozen tot Vrijwilliger van het Jaar. Door haar tomeloze inzet voor wijkcentrum De Wissel, oppasmoeder en burenhulp wordt ze gezien als De Held van de Buurt. Zelf denkt ze daar anders over. tekst & fotografie Hans Peters Rimou: “Ik vind mezelf helemaal geen held. Ik sta gewoon voor iedereen klaar. Ben iedere dag in De Wissel en op de basisschool te vinden en ondersteun de kinderactiviteiten, het kinderkookcafé en de vrouwenclub, maar ben ik daarom een held? Ik had echt niet verwacht dat ik een prijs zou krijgen, maar ben er wel heel blij mee. Ik heb er geen woorden voor!” Wie is in haar ogen een held dan? “Iemand die levens redt, zonder daar geld voor te krijgen!” Laaiend enthousiast Rimou: “Hulpvaardigheid is mij met de paplepel ingegoten. Mijn ouders stonden ook voor iedereen klaar. Ik ben in Marokko vrij opgevoed. Ik was zelfs een dansmarieke!” In 1978 kwam ze vanuit Tanger naar Tilburg. Haar man werkte hier al op een fabriek in Gilze-Rijen. Het echtpaar woonde eerst in de Textielstraat, waar de oudste zoon werd geboren. 35 jaar geleden verhuisden ze naar de Tulpstraat, waar ze nog acht kinderen baarde. Rimou: “Mijn kinderen zijn allemaal goed terecht gekomen. Ik ben al vijf keer oma, de jongste vier wonen nog thuis. Mijn oudste zoon is getrouwd en heeft een goede baan. Mijn andere zonen werken als DJ en beveiliger. Mijn dochters zitten op PABO, VWO en VMBO. Ik ben heel trots op hen. En zij op mij.” Dat bleek wel uit het laaiend enthousiasme van haar kinderen toen hun moeder afgelopen zomer de Vrijwilligersprijs 2014 uitgereikt kreeg tijdens het gelijk- 06 SpinT 4 | '14 namige feest in de Spoorzone. Juichend vlogen ze hun moeder om hun hals. Rimou: “Een van mijn kinderen zei: leefde pappa nog maar. Wat zal hij trots op je zijn.” Mijn buurtje Zodra ze in Loven kwam, stak ze de handen uit de mouwen. Bij basisschool Loven (later Yore – red.) Als gastvrouw in wijkcentrum Loven-Besterd. Maar ook bij het speeltuintje in de Leliestraat. Rimou: “Er stonden toen alleen een paar speeltoestellen en een loods. Later is daar wijkcentrum De Wissel bijgebouwd en is de speeltuin uitgebreid. Een prachtlocatie! Loven is mijn buurtje, ik ben hier met geen stok weg te slaan.” Maar ook buren konden op haar rekenen. Zo heeft ze jarenlang haar bejaarde buurvrouw geholpen. Rimou: “Ze had me echt nodig, omdat ze incontinent werd. Ik hielp haar met verschonen en haar sokken uittrekken. Dan zou ze naar me toe komen en belde ze dat ze niet over straat kon met een natte broek. Dan snelde ik naar haar toe. Ze is overleden, maar ik mis haar nog iedere dag.” Ook haar Chinese buurvrouw had aan Rimou een goeie. Ze maakte haar wegwijs in de Nederlandse samenleving. Rimou: “Ik zie haar als mijn eigen dochter. Ik wil niet dat ze moest doormaken wat ik heb meegemaakt, ik moest alles alleen uitvinden.” Vrienden uit alle landen Want het gezin Chakur heeft ook zware tijden meegemaakt. Rimou’s echtgenoot overleed elf jaar geleden aan een hartstilstand en het gezin had het niet breed. Voor Rimou geldt het aloude spreekwoord: wie goed doet, goed ontmoet. Ze werd aan alle kanten geholpen. Rimou: “We vroegen nergens om, maar we hebben wel hartverwarmende hulp gekregen. Na het overlijden van mijn man, werden mijn kinderen meteen door de buurt opgevangen. Maar ook toen er geen geld was voor een schoolreisje, betaalden buren dat. Of stond er ineens iemand met een nieuwe schooltas. Daar heeft mijn dochter het nu nog over!” Rimou is bij De Wissel op haar plek. Net als bij Feniks, Stedelijk Centrum voor Emancipatie, waar ze naailessen volgt en aan de gezamenlijke maaltijd deelneemt. Rimou: “Ik heb er zoveel vrienden bijgekregen. Ik voel me rijk!” Dat zag je ook bij het Suikerfeest dat bij de Wissel gehouden werd. Daar draait het niet om geloof, maar om interculturele ontmoeting. Er waren behalve Nederlandse, Turkse en Marokkaanse buurtbewoners, ook Chinese, Armeense en Zuid-Amerikaanse. Wordt ze ook wel eens teleurgesteld? Rimou: “Wel eens, jammer genoeg. Van mensen die hun afspraken niet nakomen. Of jaloers zijn op mijn prijs. En dat is toch nergens voor nodig? Maar vanuit mijn cultuur staat mijn hart open voor iedereen. Als ik iets voor een ander doe, voel ik me al winnaar, daar hoef ik geen prijs voor te hebben.” SpinT 4 | '14 07 DOORVAREN IN HET KIELZOG VAN HENK KUIPER Afgelopen 1 april overleed veldbioloog en activist Henk Kuiper aan een slopende ziekte. Hij kwam vooral in de publiciteit door zijn strijd om het behoud van de fameuze Lindenboom op de Heuvel in de jaren ’90, waarover hij Vijf eeuwen rond een ‘heilige’ linde (2000) publiceerde. Ook met veel andere acties voor het behoud van de stadsnatuur kwam hij in het nieuws. Door vele Tilburgers wordt deze ‘luis in de gemeentepels’ beschouwd als een held. John LaHaye van Stichting Thuishaven Tilburg en Tilburg Te Water is daar een van. tekst Betty Montulet & Hans Peters fotografie Joep Eijkens John LaHaye: “De Piushaven is een stadsoase. De enige plek waar alles wat kruipt, tjilpt, sluipt en zwemt vanuit het Wilhelminakanaal de stad inkomt. In de jaren ’70 verplaatste de bedrijfshaven zich naar Tilburg-Noord en is de Piushaven in de vergetelheid geraakt.” En dat was maar goed ook. Want onopgemerkt heeft zich een natuurgebied kunnen ontwikkelen met Biesbosch-achtige partijen die speels worden onderbroken door statige essen en rietkraag. John: “Als ik ’s ochtends uit mijn patrijspoort kijk, dan waan ik me in een natuurgebied. Het is hier nog nooit zo groen geweest! Zie ik in het uitbundig riet de karekiet, de ijsvogel of de aalscholver en hoor ik de riedeltjes van de mezen. Kijk ik uit op het struweel aan de oever.” LaHaye: “In onze opdracht is alle aanwezige flora en fauna geïnventariseerd in het boekje Piushaven: Levende have (2004). Niet vreemd dat Henk daar zijn naam niet aan wilde verbinden. Want hij zei: als ik iets over de natuur in Tilburg schrijf, verdwijnt die.” Terecht? “Ik ken Henk al tientallen jaren. Hij was als een broer voor me. Na de publicatie van zijn boek ‘Tilburg, daar leeft meer dan je denkt’ in 2005 werden veel bomen en struiken die daarin opgetekend stonden, gekapt. Al het moois dat hij aanreikte werd met voeten getreden. Dat heeft hem veel pijn gedaan; hij ging denken dat er een complot tegen hem in de maak was. Ik deel met hem die 08 SPINT 4 | '14 passie voor de natuur, het stadsgroen en duurzaam wonen. Zo raak ik telkens ontroerd als ik een ijsvogeltje zie. Dan denk ik, daar gaat Henk, die doolt hier nog steeds rond. Hij heeft me veel bijgebracht over de natuur hier en haar diversiteit: onder meer dat er langs de kademuren zeer zeldzame eikenvarens, steenbreekvarens en tongvarens groeien. Ook daarom wil ik vaartochten organiseren in het kielzog van Henk Kuiper. Zodat iedereen het ziet: wat is dit toch een wonderschoon gebied.” OP JE TELLEN PASSEN Dat had heel anders kunnen zijn. In de jaren ‘90 wilde men de Piushaven nog dempen. Dat is o.a. voorkomen door 23 jaar noeste inzet van de 200 vrijwilligers van Stichting Thuishaven Tilburg. Maar dan nog moet je op je tellen passen. Want voor je het weet zegt een stedebouwkundige: “Die esdoorns daar staan te veel op één rij.” Nee toch? Omhakken dan maar? Er vlakbij staat de grootste suikeresdoorn van Tilburg; ook maar weghalen dan? LaHaye: “Dankzij het boekje Levende Have veranderde deze man van mening. De bijna 100 jaar oude kademuren bijvoorbeeld bestaan uit basaltpaaltjes en specie. Door die kalkrijke specie ontwikkelden zich allerlei bijzondere muurplantjes. Drie jaar geleden stond in de krant dat de kademuur op instorten stond. Er moest een stalen damwand ko- men. Wat rampzalig is voor de flora aan de kade. Toen hebben we er een waterbouwkundige bijgehaald, die veel expertise heeft over de ook -zeer oude- kade van de Binnendieze in Den Bosch en die heeft dit fabeltje kunnen ontkrachten.” Tuurlijk gaat er nog wel iets mis: zo is bij de nieuwbouw aan de linkerkant van de oever veel groen verdwenen. Wordt gewoon gedaan, zonder overleg. LaHaye: “Gelukkig schiet er uit die oude wortels nu weer nieuw groen, want de natuur vindt altijd een weg. Een nieuwe ontwerper wil vlonders maken langs de kade. Dag zeldzame planten! En nutteloos, want je kunt zo op de kade stappen. Of worden er weer de takken gesnoeid van de esdoorns, omdat de nieuwe bewoners graag uitzicht hebben op de haven. Maar dat gaat wel ten koste van de habitat van de koolmeesjes en merels.abitat van de koolmeesjes en merels.” Koester wat er wel is Een van de drie, ook 100 jaar oude, groenteschuiten waarmee Tilburg Te Water vaartochten organiseert, heet de Tilia, ter ere van Henk Kuiper. LaHaye: “Ik had dit zo graag samen met hem gedaan. Zijn nalatenschap is onbetaalbaar. Hij was niet alleen een voorvechter van de Tilburgse stadsnatuur maar ook een gigant qua kennis van de natuurhistorie. Misschien waren zijn strijdmethoden niet altijd even politiek en werd hij daardoor weggezet als een Don Quichotte die vecht tegen windmolens. Maar je moet ook kijken naar de kwaliteiten van de boodschapper. Die miskenning is wel de kern van zijn latere droefheid en verbittering. Toen trof hem ook nog die vreselijke ziekte. De kanker was al ver gevorderd, hij slikte geen medicijnen meer. En op het laatst ging ik met hem wandelen in de bossen rond de hospice. Liet hij mij de rodekoolzwam zien, want zijn passie blééf. En ook zijn kracht: ging ik in de rolstoel zitten en duwde hij mij. Dat waren memorabele momenten. Zo drukte hij mij op het hart om bij de strijd voor natuurbehoud niet zo ver te gaan als hij. Om het meer los te laten. En dat advies heb ik serieus genomen: ik klamp me niet vast aan wat verdwenen is, maar kijk meer naar wat er nog wel is.” Eerbetoon aan Henk tijdens zijn laatste dagen. En dat is best veel. LaHaye: “Het lijkt wel of Henk ons de ogen geopend heeft. Er is een omslag gaande in het denken over stadsgroen.” De gemeente koestert duurzaamheid. Het is hier tegenwoordig goed toeven met alle nieuwe horeca en terrassen, de nieuwbouw en de aanlegsteigers. En er is op 14 september weer het havenfeest Ahoi. Nu zwemmen en varen de nieuwe bewoners in de haven. LaHaye: “En die beseffen de waarde ervan terdege. Hebben we een dialoog over een beheerplan met groene muren, geweldig toch. Dan komen we daar waar we met z’n allen willen zijn, in het kielzog van Henk.” SpinT 4 | '14 09 w w w.s te e d ss te Moeilijke vragen beantwoord je niet zomaar even. Problemen los je niet altijd op door er een nachtje over te slapen. Is druk gedrag van een kind ADHD? Wordt angst een stoornis? Verandert experimenteren in grenzeloosheid? Is die vlotte vriend uit op misbruik? Lopen ruzies in een relatie of gezin uit de hand? Kun je als ouder niet meer uit de voeten met je onmacht? Kompaan en De Bocht is er voor kinderen, vrouwen en gezinnen met vragen en problemen op het gebied van opgroeien, ontwikkeling en veiligheid. Ook voordat het uit de hand loopt. Loop eens binnen bij tweedehands kledingwinkel jong@work Tweedehands kledingwinkel jong @work is een groot succes. Buurtbewoners, cliënten en medewerkers van RIBW Brabant; bijna iedereen slaagt bij jong @ work! Mooie, moderne kleding die oogt als nieuw voor een kleine prijs. De meeste kleding kost anderhalve euro, drie of vijf euro. Doneer je zelf kleding dan krijg je bij verkoop de helft van de verkoopprijs. Kom kijken en ontdek goede schoenen, hippe zonnebrillen, sjaaltjes en tassen. We verkopen heren-, dames- en kinderkleding. Je bent van harte welkom! RIBW Brabant | jong@work Tongerlose Hoefstraat 83, 5046 NE, Tilburg T. 013 - 545 38 03 E. [email protected] Openingstijden: dinsdag t/m vrijdag van 09:30 - 16:00 uur. 10 SpinT 4 | '14 rk e r. n l 1. Wist u dat de Deeltaxi sinds een aantal jaren de Regiotaxi heet? iedereen met de Regiotaxi mag reizen? U kunt een rit reserveren via telefoonnummer 0900-05 95. als u vanuit een instelling belt waar de 0900-lijnen zijn geblokkeerd, of als u met een mobiele telefoon belt, u ook een rit kunt reserveren via 088-8080680? alle informatie over de Regiotaxi is terug te vinden op onze website www.regiotaximiddenbrabant.nl iedereen een pas kan aanvragen? U kunt dat doen via onze website of onze klantenservice 0800-48 31 762. blinden en slechtzienden een gesproken tekst op CD kunnen aanvragen via onze klantenservice? u met de Regiotaxi maximaal vijf zones kunt reizen? Bij twijfel over het aantal zones van de gewenste rit, kunt u bellen naar 0900-05 95. u bij het plannen van uw reis rekening dient te houden met een omrijdtijd van 30 minuten? de Regiotaxi u maximaal 15 minuten eerder of later mag ophalen dan de gewenste ophaaltijd? u gebruik kunt maken van de terugbelservice? Dit betekent dat u, ongeveer 5 minuten voordat de taxi arriveert, gebeld wordt door de chauffeur. het Servicepunt Regiotaxi Midden-Brabant bereikbaar is op telefoonnummer 0800-48 31 762. Het Centrum voor Herstel en Ervaringsdeskundigheid (CHE) versterkt de positie van (ex) GGZ-cliënten via vernieuwende projecten en ontwikkelt voortdurend nieuwe initiatieven. Het bijzondere van het CHE: er werken alleen ervaringsdeskundigen. Zij zijn zelf cliënt geweest in de geestelijke gezondheidszorg en zetten hun ervaringen in om de positie van andere (ex-)cliënten te verbeteren en hen te helpen in hun herstel. 2.TIJDIG BELLEN In principe kunt u altijd tot 1 uur van tevoren een rit reserveren. Voor de planning is het echter prettig als u dit zo vroeg mogelijk doet, maximaal 3 maanden van tevoren. Zeker bij een langere reis, of bij het gebruik van hulpmiddelen (zoals een rolstoel), is het van belang dat het taxibedrijf zo vroeg mogelijk op de hoogte is. 3.TARIEVEN De basistarieven voor 2014 zijn als volgt: 1) voor OV-reizigers € 1,95 per tariefzone. 2) voor Wmo-reizigers € 0,65 per tariefzone. Loop gerust eens binnen bij onze informatiebalie of inloop aan de Mendelssohnstraat 21 in TilburgNoord. Adres en telefoon Herstel en empowerment Sleutelwoorden zijn herstel (een zinvol leven leiden, ondanks de beperkende effecten van je aandoening) en ‘empowerment’ (de kracht in jezelf hervinden en opnieuw zelfvertrouwen aankweken). Door hun werk bij het CHE (betaald of onbetaald) helpen de medewerkers anderen bij hun herstel en ontwikkeling door het geven van informatie, het verzorgen van trainingen en het ondersteunen bij herstel. Mendelssohnstraat 21 5011 PA Tilburg tel. 088-01.62.141 Secretariaat: [email protected] Kijk op: http://che.ggzbreburg.nl SpinT 4 | '14 11 DE HELDEN VAN DE HELD Vraag in Tilburg naar een held en 9,5 van de 10 keer noemt iedereen Pater Poels, geuzennaam: de Broodpater. Al 46 jaar lang lenigt hij de behoeften van mensen in diepe nood, hetzij door een clash met de West-Europese cultuur, hetzij door een frontale botsing met de zich verhardende prestatiemaatschappij. SpinT vroeg hem: maar wie zijn eigenlijk uw helden? door Betty Montulet / fotografie Hans Peters Daar hoeft hij niet lang over na te denken. Vol passie: “Dat zijn alle zusters die ons in de jaren’60, ’70 en ’80 belangeloos terzijde stonden bij het vele werk in Huize Poels. Ik vroeg nergens om maar ze waren er. En hoe! De zusters van het Witte Klooster aan de Bredaseweg, de zusters van JMJ aan de Elzenstraat en ook de zusters Franciscanessen hebben zich voor ons te pletter gewerkt. Ze hielpen met formulieren invullen, de administratie maar ook met de vuile klusjes waar niemand op zat te wachten, zoals opknap- en wasbeurten. Zij deden het. Intens, persoonlijk en voor de volle 100% hebben ze zich ingezet voor de goede zaak. Ik heb zo’n geluk gehad met dergelijke talentvolle en toegewijde hulp. Met verschillende zusters hebben we nog steeds contact. En tijdens zo’n reünie halen we dan smakelijke verhalen op uit de dagen van Huize Poels en reken maar dat er dan gelachen wordt!” Uitzichtloos Vandaag kreeg hij het bericht dat een Afghaanse man uit zijn wijde klantenkring is overleden: “De man, de vrouw en 8 kinderen kwamen 16 jaar geleden uit Afghanistan en leefden in een garage vlakbij de Poels’ residentie: “Die man was een beest. Ik bewonder de moeder. De vrouw heeft een hondenleven gehad, is analfabete, heeft een beperkte oriëntatie op de wereld, eigenlijk een platgeslagen vrouw die je niets kunt bijbrengen, maar ze geeft nooit op en staat pal voor haar kinderen. Een goede ziel. De man moet natuurlijk begraven worden in zijn thuisland en daar is veel geld voor nodig. Ik bewonder vooral ook de oudste dochter, die zodra ze een beetje Nederlands sprak, de woordvoerster werd van het gezin bij de IND en andere instanties. Ze heeft een goed verstand en een groot doorzettingsvermogen, heeft MBO gedaan maar haar uiterlijk is getekend door de ontberingen, dus ze wordt nergens aangenomen voor een stage. Ook binnen het gezin is er zeer veel loos. Een aantal van hen ging het verkeerde pad op door de Europese cultuur. Heb enorme bewondering voor dat meisje dat zo jong al zoveel verantwoordelijkheid op zich nam. De tiran is dood dus de begrafenis zal een mengeling zijn van haat, liefde, verdriet en opluchting. Ze zitten nu al meer dan een decennium in de hulpver- 12 SpinT 4 | '14 lening maar het landde alleen bij de twee oudsten. Ik heb er een hard hoofd in dat dit ooit goed komt.” Maar is dit dan geen vechten tegen de bierkaai? Dit klinkt allemaal behoorlijk uitzichtloos. Hij gaat er eens voor zitten: “Ja. Juist. Dit is ons volkje. In de jaren ’60 ben ik enorm geraakt door de uitspraak van de RK Kerk bij het Tweede Vaticaans concilie: dat de kerk moet gaan temidden van de mensen. En dat heb ik gedaan. Letterlijk en figuurlijk. Ik ben met Angeliek getrouwd, we kregen zes pleegkinderen en zijn met Huize Poels begonnen. Ik wist van niks maar ben in die periode gepokt en gemazzeld. En tot de conclusie gekomen dat veel mensen niet meekunnen in deze prestatiemaatschappij. De onoplosbaarheid blijft groot want er is doodeenvoudig te weinig competentie om formulieren in te vullen, ambtelijke stukken te lezen etc. De reguliere hulpverlening is voor hen een gesloten boek.” Menselijk falen Volgens Poels bereiken de officiële instanties alleen het topje van de ijsberg. De pater is eigenzinnig, heeft veel humor en relativeringsvermogen want anders zou hij natuurlijk de hele dag zitten janken om zoveel menselijk leed en onvermogen: “Ach nee, wij moeten ook vaak schateren om wat er nu weer is misgegaan.” En even zo vaak ligt hij in de clinch met instanties als de Voedselbank: “Zou elke dag voedsel moeten uitgeven, dan hebben ze al die dure koeling niet nodig”, de gemeente, die hem verwijt dat hij te goedgelovig is jegens zijn cliënten en La Poubelle: “Die is veel te commercieel geworden. De Goederenbank geeft de afdankertjes aan de minima. Daar strijd ik al jaren tegen.” Dochter Hulya (ook bij het gesprek aanwezig): “Mijn vader is in Tilburg de voorloper van de participatiesamenleving en de grondlegger van maatschappelijke opvang Traverse, La Poubelle, de Schuldhulpverlening, de Voedselbank en de reïntegratie. Alles is nu geïnstitutionaliseerd. Mijn vader krijgt geen subsidie en wil die ook niet. Dat zou zijn handen binden terwijl hij wil helpen waar de nood het hoogst is. Alles wat hij heeft gedaan voor de kwetsbaren en de kansarmen, daar kan geen Traverse of Voedselbank tegenop. Maar erkenning? Ho maar.” BROODPATER POELS DIEP, DIEP RESPECT Pater Poels haalt zijn schouders op: “Natuurlijk word ik ook opgelicht en bestolen, dat brengt de aard van dit werk met zich mee. Toch, iedere nacht dat ik erop uit ga, passeren mij auto’s die stoppen, groeten en een praatje maken. En dan geven ze wat geld. Heel vaak zijn dat Marokkaanse jongens. Dat wij in beeld zijn en geliefd, is duidelijk, net als ons bestaansrecht. Ik kwam onlangs een Marokkaanse man tegen die mij groette en zei: Diep, diep respect! Hij gaf me een briefje van 20. En toen kwam z’n verhaal eruit, het was als een biecht: “Ik heb 15 jaar geleden ’s nachts een keer een brood voor mij zelf weggepakt van een adres van u. Het was Ramadan. Ik hoop dat u mij vergeeft.” De pater haalt diep adem: “Dit raakte mij zo diep. Dat hij dat al die tijd met zich mee heeft gedragen. Het zijn al met al schitterende mensen waar ik voor werk.” Dat moet de reden zijn dat hij dit al 46 jaar doet, 17 uur per dag, 7 avonden per week, zonder adempauze. Als Stichting Broodnodig samen met 15 zeer gewaardeerde vrijwilligers. En de pater brengt niet alleen ‘s nachts brood rond, maar is ook overdag een adres waar ongeveer 600 mensen langskomen voor een voedselpakket. Plus een spreekuur voor mensen die verlegen zitten om ondersteuning, advies of gewoon een goed gesprek. SPINT 43 | '14 13 HELDINNEN VAN FENIKS: “ER GING EEN WERELD VOOR ME OPEN!” Het sociaal activeringstraject van Feniks Vlieg Er Eens Uit biedt vrouwen met een zeer grote achterstand tot de arbeidsmarkt de mogelijkheid om zich weer actief te profileren in de maatschappij. Dat kan als vrijwilliger maar ook via een betaalde baan of een opleiding. In deze SpinT presenteert Feniks twee heldinnen die dankzij deze cursus weer op hun pootjes terecht kwamen. door Betty Montulet / fotografie Hans Peters Een van hen is Miranda Corvers (34), zij was zeer openhartig, op het taboedoorbrekende af over haar armoede en schulden. Zo werkte ze mee aan het grootscheepse onderzoek Het vrouwelijk gezicht van Armoede van Feniks en hierdoor gemotiveerd liet zij zich interviewen door Libelle. Miranda: verloor haar baan en scheidde in 2011: “We hadden grote schulden en ik kwam met de twee kleintjes op straat te staan. Vrij snel kreeg ik een nieuwe woning in Stokhasselt die me trouwens prima bevalt. En een voorschot op de bijstandsuitkering. Maar toch was het een stressvolle periode vol slapeloze nachten door geldgebrek. Soms aten we drie keer in de week pannenkoeken.” Binnen een maand was ze aangemeld voor het traject Vlieg Er Eens Uit: “Ik heb altijd werk gehad, meestal in de klantenservice, maar het liefst wil ik een baan in de zorg. Was ook net bezig met een BBL-opleiding tot verzorgende toen dit allemaal gebeurde. Ik had nota bene nog nooit van mijn leven van de Voedselbank gehoord, toen ik ermee in aanraking kwam. Het allermooiste vond ik Jarige 14 SpinT 4 | '14 Job; dat je kind dan zo maar een verjaardagsdoos krijgt! Via een lieve casemanager zijn er betalingsregelingen voor de schulden gekomen en sinds kort ben ik er helemaal vanaf, wat een opluchting!” Doe mij maar de zorg Toen Miranda bij Feniks binnenkwam was ze zwaar depressief maar de cursus trok haar helemaal uit het dal: “Er ging een wereld voor me open of liever gezegd: dé wereld ging voor me open. Door wat ik bij Feniks heb geleerd doe ik nu vrijwilligerswerk bij wijkcentrum de Ypelaer, receptie en afspraken plannen en werk mee aan het project zwerfvuil ophalen in de wijk. Ik wil bezig blijven anders is de overgang naar een baan te groot.” Miranda heeft haar zinnen gezet op de zorg. “Maar dat kan alleen als het een Beroeps Begeleidende Leerweg (BBL) is, zodat je een salaris krijgt van een instelling. Het liefst was ik verpleegkundige geworden, maar dat wilde de gemeente niet. Want dan moeten ze nog twee jaar een uitkering betalen. Daarna krijg ik pas een salaris. Dit vind ik wel weer heel krom en kort- Meer info: Feniks, Stedelijk Centrum voor Emancipatie NS Plein 17, 5014 DA, Tilburg T. 013-542 18 96 Geopend: ma.-vr. van 9.00 – 14.30 u. E. [email protected] zichtig, want zo zijn ze binnen twee jaar van me af en nu moeten ze door blijven gaan met die uitkering!” Mijn grootste heldin? “Dat is zonder twijfel een vriendin van mij, die ook een alleenstaande moeder is en die ik via de school heb leren kennen. Ze zet zich 100% in voor de wijk en de school. Helpt iedereen, geeft nog haar laatste cent uit terwijl ze het zelf niet breed heeft. Heel bewonderenswaardig vind ik dat.” Betaalde baan De andere heldin is Romana Alladin (47). Zat jarenlang in de bijstand met vier kinderen en had nauwelijks werkervaring. Ze maakte deel uit van de laatste lichting van het traject want Vlieg Er Eens Uit stopte begin dit jaar wegens gebrek aan subsidie. Romana: “Dit traject beviel me veruit het beste van de vele die ik gevolgd heb. Het was een leuke groep onder elkaar. Veel nuttige excursies en cursussen gedaan, waaronder budgetbeheer. Ik heb nog geklaagd tegen de wethouder dat juist dit traject moet stoppen en in Tilburg niet meer beschikbaar is voor vrouwen zoals ik. ” Romana kreeg in 2013 door bemiddeling van Feniks vrijwilligerswerk als receptioniste bij een sociaal betrokken tandtechnisch bedrijf en onlangs hoorde ze dat een betaalde baan erin zat: “Mijn baas betaalt de opleiding tot assistente in de tandtechniek: Die gaat in september van start en ik was superblij toen ik het hoorde. Ik ben wel altijd haantje de voorste en behoorlijk eigenwijs maar dat ik zo aan een betaalde baan zou komen had ik nooit gedacht!” Wie is haar heldin? “Dat is zonder twijfel mijn moeder, ze heeft gewerkt tot aan haar 72e in de zorg bij mensen thuis en als we haar niet hadden gedwongen om te stoppen dan deed ze het nu nog! Genoeg is genoeg toch? Mooie bijkomstigheid: nu heeft ze tijd om voor mij koken als ik thuiskom van mijn werk in september!” SpinT 4 | '14 15 Social Salon: sfeer van vroeger, zorg van nu Op de Dag van de Mantelzorg (10 november) opent de nieuwe Social Salon, het initiatief van Karin Bruers, cabaretière, schrijfster en creatief ondernemer. De Social Salon is een warme plek, waar oudere dames niet alleen terecht kunnen voor hun hairdo, maar ook voor de manicure, of pedicure, zelfs voor een complete restyling. In een nostalgische jaren ‘50 ambiance, waar tevens ontmoeting, persoonlijke aandacht en een verzorgde lunch op de kaart staan. Locatie: het monumentale Duvelhok, de voormalige wollenstoffenkleurderij, die omgebouwd wordt tot cultuurfabriek. door Betty Montulet & Hans Peters (fotografie) Ze kwam op het idee door haar eigen dementerende moeder (88). Karin: “Ons moeder wilde niks maar had wel 24/7 verzorging nodig. Ze wilde niet naar de dagopvang en ook geen zorg thuis: “ik heb geen babysitter nodig”, was het dan. Maar ze ging wel graag naar de kapper, op haar gemakkie dan, zonder stress. Toen ging het lampje bij mij branden. Waarom geen dagbesteding in de vorm van een ouderwetse kapsalon waar ouderen zich een keer per week kunnen laten pamperen? Die als herkenningspunt voor ouderen de sfeer van de jaren vijftig, zestig ademt, toen mensen nog tijd voor elkaar hadden.” Leek haar ideaal. “Niet alleen voor ons moeder maar ook voor andere ouderen. Eenzaam, alleen, dement of niet dement, belangrijk is dat zo’n uitje hun zinnen verzet en dat ze er weer mooi uitzien, zodat de behandeling iets doet voor hun eigenwaarde. Dat elke week in ieder geval de haartjes goed zitten!” Spelonken van de eenzaamheid Er is veel isolement onder ouderen: “Maar ik kom niet in die spelonken van de eenzaamheid, dus daarom zeg ik: ken je iemand die alleen is, tip die persoon of haar mantelzorger en laat hem of haar naar de Social Salon komen!” De lat voor de verzorging ligt bij de cabaretière erg hoog. “Het moet gedaan worden door professionele kappers. Naar voorbeeld van Schorem, de barbier van Hotel New York in Rotterdam. Uiteindelijk moet het zo zijn dat als je door de stad loopt, dat mensen zeggen: Mooi toch, zo’n Social Salon kapsel, lacht Karin. “Ook mensen met een kleinere portemonnee moeten naar ons toe kunnen. Eventueel met een beroep op het PGB, de WMO of de Meedoenregeling. Bij elk bezoek, dat zo’n drie uur duurt, is een lunch inbegrepen die zal bestaan uit kleine hapjes, bites-achtige dingen. 16 SpinT 4 | '14 Aangepast aan de smaak en de gezondheid van senioren. Want het is bekend dat die slecht eten, vaak zelfs ondervoed zijn.” Ook wil ze op zaterdag een Mannendag: “Kom met vader, schoonvader of broer naar de barbier. En neem daarna een bier aan de bar!” Terug naar het textielverleden Maar niet alleen de Social Salon is nieuw, de voormalige textielfabriek Duvelhok wordt in rap tempo omgebouwd tot een cultuur- en wetenschapsfabriek, die Bruers samen met hoogleraar economie Kees Cools gaat runnen. Er komt een boekbinderij en een boekwinkeltje waar alleen gesigneerde boeken worden verkocht, Karin: “Dus alleen van schrijvers die we persoonlijk kennen.” Nol Havens heeft er zijn fotostudio: “kan hij foto’s maken van de mooie coiffures van onze klantjes.” De Nieuwste School geeft er kunstlessen, onder andere Rob van Trier en Janet Bruers (zus) hebben er hun atelier, er komt een klein filmbedrijfje en Cookaholics geeft er kookworkshops, om maar eens wat te noemen. Karin: “Dit wordt een inspiratieplek voor culturele ontmoeting Voorin komt de plek voor debatten en lezingen; een soort openbare ruimte waar ik talkshows kan gaan geven.” Ook grijpt ze terug op het textielverleden van Duvelhok: “Breien is weer helemaal terug. Dus ik had het idee om bijvoorbeeld ouderen, maar ook cliënten van revalidatiecentrum Libra te laten breien en borduren, bijvoorbeeld servetten en tafelkleden. Maar dan wel hoogwaardige kwaliteit.. Zo komt de textiel weer terug in het Duvelhok. Deze producten en andere kunnen geld op gaan leveren voor de Social Salon. Het moet een plek worden waar jong en oud elkaar kunnen ontmoeten. Maar ook een kruisbestuiving van creatief en commercieel. Want we willen onszelf bedruipen, niet ons handje ophouden. En dat geld zal er komen, al moet ik het zelf voorschieten.” Karin Bruers De Social Salon is een pilot in 2015. Bij gebleken succes wordt het idee landelijk uitgerold. Karin: “Ik ben nu al benaderd door diverse gemeenten. Met de hulp van de stad en de inwoners van Tilburg heeft de Salon de potentie om nationaal te gaan. En dat is niet de eerste keer. De social sofa, beter bekend als het Benkske staat nu immers ook overal, van Maastricht tot Ameland.” SpinT 4 | '14 17 Wethouder Hans Kokke “Helden vind je ook dichtbij!” Kersvers wethouder Hans Kokke (SP) gaat onder meer over Zorg & Welzijn, Maatschappelijke Participatie, Inkomensondersteuning en Wijkaanpak. Een zwaar pakket, gezien de bezuinigingen op het terrein van de zorg. Hij weet waar hij over praat want hij werkte 15 jaar met verstandelijk gehandicapte jongeren met gedragsproblemen: “Maar juist vanwege de bezuinigingen, die ik op de werkvloer heb ondervonden, wilde mijn partij deze portefeuille om de overgang in de zorg zacht te laten landen.” door Betty Montulet & fotografie Hans Peters Per 1 januari volgend jaar vallen de AWBZ* en de WMO* onder de gemeente. Die uiteraard veel dichter bij de burger staat dan provincie en rijksoverheid. Addertje onder het gras zijn natuurlijk de verlaagde budgetten. De gemeente moet veel meer werk met minder geld gaan doen. Hoe kan dat? Hans Kokke, verantwoordelijk voor deze transitie: “Alle partijen in Tilburg waren het er over eens dat hier iets moest gebeuren. Je kunt niet zeggen: jammer dan, maar op 1 januari is het voorbij. We willen deze overgang zacht laten landen. Daarom is er 10 miljoen extra gereserveerd in een sociaal noodfonds zodat op een goede en deugdelijke manier de klappen kunnen worden opgevangen. Al zullen er ook vervelende maatregelen noodzakelijk blijven.” De WMO in de wijk is een krachtige pijler van het nieuwe beleid. Er komen teams waarin het Instituut voor Maatschappelijk Werk (IMW) Tilburg, GGD Jeugdgezondheidszorg, MEE en WMO- en Werkpleinconsulenten (gemeente) vertegenwoordigd zijn. Kokke: “De expertise van Bureau Jeugdzorg wordt ondergebracht bij het Maatschappelijk Werk. De professionals zijn het eerste aanspreekpunt, geven lichte ondersteuning maar werken vooral als verbindende schakels tussen alle domeinen van ondersteuning en zorg. Huisartsen en wijkverpleegkundigen zijn bij de teams aangehaakt. Op deze manier kan ook een beroep worden gedaan op de Schuldhulpverlening, mocht dat nodig zijn. Langdurige financiële problemen kunnen uiteindelijk de gezondheid aantasten en ook een toenemend verschijnsel als eenzaamheid kan door zo’n team gesignaleerd worden.” Er komen 11 teams die over 18 SpinT 4 | '14 de hele stad worden verdeeld en de resultaten van de uitgezette pilots in Stokhasselt, de Reeshof en Groenwoud zijn meer dan hoopgevend, aldus de wethouder. Dichtbij de klant, overzichtelijk en met zo min mogelijk regels. “Ik ben ervan overtuigd dat we het in Tilburg goed ingericht hebben. Met als gevolg dat de zorgwekkende zorgmijder steeds minder voorkomt.” Grote helden Hans Kokke (40) groeide op in Udenhout en woont met vriendin en 10-jarig zoontje in de wijk Fatima. Hobby’s: wandelen, met vrienden borrelen, muziek en lezen. Over zijn grootste held hoeft hij niet lang na te denken: “Mijn vader heeft gebokst en ik zelf vind het ook een mooie sport. Dus mijn held is de bokslegende Muhammad Ali. Tijdens zijn carrière had hij tegendraadse opvattingen, waar hij soms behoorlijk last van ondervond. Hij was tegen de Vietnam oorlog en daarom zijn hem titels ontnomen, werd hij geboycot en werd er zelfs gedreigd met de gevangenis. Toen hij in de jaren ’80 een vorm van Parkinson kreeg, verscheen hij gewoon op TV en maakte zijn ziekte bespreekbaar. Juist in die kwetsbaarheid vind ik hem een grootse sportheld.” Zijn muzikale helden zijn de Rolling Stones: “Vanwege hun muziek uit de eerste periode en verder vind ik het geweldig dat ze eindeloos doorgaan en als bejaarde rockers nog durven stagediven zodat drie generaties gezamenlijk van ze kunnen genieten. Dat is toch fantastisch!” Een andere held van de wethouder is de beroemde voorvechter van de Indiase onafhankelijkheid, Mahatma Ghandi: “Zoals hij principieel geweld afzwoer, voor de volle 100%. Zijn aanpak van de geweldloze revolutie kun je op het eerste gezicht naïef noemen, maar het lukte hem niettemin om dingen van belang voor elkaar krijgen. Hij was de prominentste grondlegger van de moderne staat India. Zo’n toendertijd machtig wereldrijk als het Britse op de knieën dwingen. Petje af!” Kleine helden Maar zo groots hoeft het van hem niet altijd te zijn: “Het zijn sowieso kleine dingen die mij tevreden stemmen. Toen ik pas geleden een gezondheidscentrum opende in de Frans Lisztstraat merkte ik tot mijn schrik dat ik mijn portemonnee kwijt was. Bleek even later al naar het politiebureau gebracht te zijn met alles er nog in! Het klinkt misschien wat overdreven, maar zo iemand vind ik een held. Maar ook dat er in een dorp als Helvoirt met Pasen geld ingezameld werd voor een jeudeboules-baan bij een Udenhoutse zorgboerderij voor demente ouderen. Volkomen belangeloos, grandioos.” En ook buurtinitiatieven om de buurt mooier, veiliger en groener te maken juicht hij toe: “Dat wij met z’n allen meer groenbesef krijgen, zoals in het Stadspark en de Spoorzone is mooi. Dat Tilburgers zelf mogen beslissen over hun straat, wijk en buurt spreekt voor mij vanzelf. Voorbeeld: op het Sabaplein in OudNoord wilden buurtbewoners geen nieuwe huizen op hun plein, maar juist meer groen. Ze pakten de handschoen op vanuit de gedachte: jongens als wij het anders willen dan moeten we ons er zelf voor gaan inzetten. Met succes. Niet achteraf klagen maar je eigen stempel drukken op gemeentelijke beslissingen. Net zoals onze lokale Tilburgse held Pater Poels met dezelfde tegendraadse opvattingen als Muhammad Ali. Dat vind ik stoer en het bewijst dat je overal heldendaden vindt, ook dichtbij huis.” AWBZ (Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten) regelt de financiering van langdurige zorg zoals voor ouderen, mensen met lichamelijke, verstandelijke en/of psychische beperking. Dit kan thuiszorg zijn of in een instelling. Hiervoor is een CIZ-indicatie nodig. Met een PGB kan de cliënt dan zorg inkopen. WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning) heet ook wel de Participatiewet. Kunnen mensen niet op eigen kracht meedoen aan de samenleving, dan kunnen ze hulp krijgen van de gemeente zoals hulp in de huishouding, een woonaanpassing of een maaltijdvoorziening. Deze aanvragen lopen vooral via de Loketten Z van de gemeente. SpinT 4 | '14 19 “ZODRA IK DIE RODE NEUS OP HEB, VOEL IK ME VRIJ” Als de guitige Pien Pioen trekt Inge Hartlief langs dementerende ouderen in Tilburg, Goirle en Berkel-Enschot en bezorgt hen een vrolijk moment. Daar wordt ze zelf ook blij van. door Hans Peters / fotografie: Anne Hartlief Alles aan Pien is rood, haar hoed, haar jurk, haar schoenen, zelfs haar neus. Want anders ben je ook niet echt een clown. Ze heeft een koffer vol maffe attributen: een bellenblaas, handpoppen, pluche beren, een muziekdoosje, een waaier, maar ook nostalgische voorwerpen als de merken Boldoot en Tjoklat. Want die triggeren vroeger. Inge: “Via de attributen maak ik contact met ze. Op de afdeling is een vrouw die alleen maar slaapt de hele dag. Piens muziekdoosje speelde Lili Marleen. Ik hield het bij haar oor, ik begon en ze neuriede zachtjes mee. In een mum van tijd zong de hele afdeling vrolijk mee. Die momenten, daar doe ik het voor.” Haar favoriet is tante Annie. Daarmee staat ze op de foto. “Toen tante Annie die foto zag, zei ze: hee, dat ben jij met de koningin,” lacht Inge. “Tante Annie is ook een beetje chique. Die wil de Boldoot niet, dat stinkt. Tante Annie heeft Chanel.” Een miMakker zegt nooit nee Inge werkt als zelfstandige voor Thebe Elisabeth in Goirle, Amarant, de Torentjeshoef in BerkelEnschot en voor particuliere opdrachtgevers. Een Cliniclowns treedt voor zieke kinderen op maar Inge is een miMakker. Dat is een gecertificeerde opleiding van de Stichting miMakkus, die ze in 2010 heeft gevolgd. Inge: “Die opleiding is geen picknick. Je leert niet alleen clownerie, maar ook alles over dementie en verstandelijke beperkingen. En ze is ook duur. Dankzij een erfenis van mijn moeder kon ik me dit veroorloven. Ze zal trots op me zijn.” Om Pien te worden, heeft ze een half uur nodig. Inge: “Ik moet me eerst leegmaken, loslaten en aarden. Je 20 SpinT 4 | '14 moet niet alleen als Pien verschijnen, maar haar ook in je voelen. Zodra ik die rooie neus op heb, voel ik me vrij en doe ik dingen die Inge nooit zou doen. Over tafels kruipen bijvoorbeeld. Of meepraten in de jebbertaal die dementerenden vaak spreken. Pien mag dat en kan dat. Want een miMakker zegt nooit nee.” Vrijwilligers en verzorgers hebben een heel andere taak. Inge: “Je moet een mindswitch maken en meegaan in hun beleving. Het heeft totaal geen zin om tegen een dementerende patiënt te zeggen dat kind of man niet komt, omdat die al jaren dood zijn. Zeg gewoon dat ze zo komen. Anders herbeleven ze weer dat verdriet. Nergens voor nodig. Laat de mensen in hun waarde en geef ze een moment van plezier. En dit aspect kun je ook aanreiken bij het zorgpersoneel, vrijwilligers en mantelzorgers.” Het keerpunt kwam toen ze vrijwilliger werd bij Sensoor. Inge: “Ik heb mezelf daar herontdekt. De ratrace losgelaten en vooral veel geluisterd naar de problemen van anderen. En ook proberen advies te geven. Contact vanuit het hart, dat maakt je tot mens.” Toen ze op tv een programma zag over miMakkers raakte ze geïnspireerd. Ilse: “Ik zag een vrouw in het laatste stadium van dementie, lag de hele dag in bed. Een miMakker begon een muziekje te draaien en ze kwam helemaal uit haar lethargie. Toen dacht ik: dit wil ik ook.” De Contactsleutel En dat doet ze vanuit idealisme en passie, want rijk word je er niet van. Inge: “Hooguit kan er een nieuwe jurk voor Pien af of een flyer. Gelukkig heeft mijn man een baan, dus we kunnen rondkomen.” Toch wil ze meer. Daarom richtte ze samen met man en vrienden de stichting De Contactsleutel op. Inge: “Ik heb bij Amarant een Beleeffeest georganiseerd. Met 14 miMakkers hebben we op het terrein van Amarant voor zo’n 200 mensen met een verstandelijke beperking een geweldig feest gegeven. Dat werd gefinancierd door Amarant en OHRA, maar dat had heel wat voeten in aarde. Voor je bij de juiste zorgmanager bent voor financiering zeg, daar heeft Pien gewoon geen tijd voor. De Contactsleutel kan dat wel. Die probeert wegen te vinden in het financiële zorgdoolhof om meer Beleeffeesten te organiseren.” En wie is haar held? In een adem zegt ze: “Mijn trainer van Sensoor, Marc van de Aa. Die zet zich belangeloos in als Komali-clown bij zieke kinderen in India. Dat is daar echt nog een fenomeen. Maar alle zieke kinderen moeten kunnen lachen.” Tijdens het gesprek valt er een kroonkurkje van de tafel. Het regenwater dat daarin zat, spat omhoog en we worden nat. Inge lacht: “Voor ons is dit een lastig kroonkurkje, maar voor Pien wordt het een mini-fonteintje. En dat is dan de helende kracht van de lach.” Kijk voor meer info op: www.stichtingcontactsleutel.nl SpinT 4 | '14 21 MARGOT VOSSEN ZET AFRIKA IN BEWEGING Dit najaar gaat de Tilburgse dansdocente Margot Vossen van het eenmansbedrijfje De Wereld is Beweging een dans en theatervoorstelling maken met 200 kinderen in het Ghanese dorpje Asaafa. Een project dat moet bijdragen aan meer sociale samenhang in het dorp, hard nodig. Aan een groter bewustwording van milieu en omgeving, nog harder nodig. En door te laten zien hoe positief creativiteit uit kan werken op het onderwijs; schreeuwende behoefte aan! Want het Afrikaanse onderwijs stoelt op kritiekloos kopiëren. tekst Hans Peters en Betty Montulet / fotografie Margot Vossen Afrika zit Margot in het bloed vanaf dat ze als 26-jarige haar eerste stappen zette in Kenia. Maar het serieuze werk begon in 2010. Samen met een productieleidster, die al vrijwilligerswerk deed in Afrika, zette ze een theaterproject op in een achterstandswijk van Lomé, de hoofdstad van Togo. Margot: “Dat was geweldig. Met 25 kids voerden we binnen zes weken de productie Eiland Van Je Dromen op. Een verhaal met dans, gebaseerd op de dromen van de kinderen, die meestal gingen over rijkdom, reizen en/of voetballer worden. Heel voorstelbaar.” In ieder geval kwam Margots droom uit. De filmpjes zijn te zien op Youtube. Born weak en hopeless In 2012 begon het weer te kriebelen: “Ik heb toen een oriëntatiereis gemaakt door Ghana en Togo en eindigde als vrijwilligster bij een vak-leerschool, een Afrikaanse ROC, zeg maar, in Ghana. Leerlingen volgen daar naai- en kooklessen, om later in een atelier of restaurant te werken. Of een eigen bedrijfje te starten.” Maar Ghana is, net als veel Afrikaanse landen, doordrenkt van een orthodox christendom; er luidt een evangelische roepstem van de vroege ochtend tot de late avond en op de zondagsschool moeten peuters van 3 jaar oud al nazeggen: “We are born weak and hopeless.” Margot: “Mijn insteek was er een van empowerment: hoe waardevol je kunt zijn in deze wereld. Dat je zelf moet nadenken en oplossingen moet zoeken, samen met anderen. Volgens mij de sleutel tot verbetering. Maar ik zat midden in een drilsysteem met donderpreken en zelfs lijfstraffen, dat was zo tegenstrijdig; ik moest daar weg.” Een ervaring rijker en een illusie armer kon ze bijkomen in het guesthouse van een Australisch echtpaar Brandon en Stefny aan de Ghanese kust. 22 SpinT 4 | '14 “Deze twee hadden een stukje strand opgekocht en stichtten daar The One Love Foundation. Ze zijn volledig selfsupporting en duurzaam, met houten hutjes, zonnepanelen, een composttoilet en opvang van regenwater. Geen afval veroorzaken en niks nodig hebben van buitenaf. Omdat het doen van vrijwilligerswerk in Afrika weinig transparant is, kwam The One Love Foundation met een alternatief. Margot: “Je bent paying guest. Daarnaast betaal je voor een klus waar in Asaafa behoefte aan is. Meubels maken voor een crèche bijvoorbeeld. Brandon en Stefny gaan dan mee inkopen doen, dan weet je waar je geld naar toe gaat en er is direct resultaat. Zo willen ze iets terugdoen voor de wereld, dus dat klikte meteen.” Keerpunt Het thema voor de theatervoorstelling met en voor het hele dorp, borrelde op toen Margot door het dorp reed: “Ik zag tot mijn schrik het bebloede restant van een zeeschildpad. Die was gedood om op te eten.” Dit raakte haar diep en zette haar aan het denken over het thema duurzaamheid want het viswater in de buurt raakte ook steeds leger. Margot: “Ik begin mijn voorstelling met een tuin van Eden, een waar lustoord, maar mensen maken er een zootje van. Is er steeds minder vis, dan pak ik toch jouw vis. Er ontstaat een soort Apocalyps en de boel spat uiteen. In die chaos vindt een kind nog een schildpad ei. Dat is het keerpunt. En het besef komt: laat de schildpad eerst eieren leggen voor je hem opeet; laat de vissen eerst voor kroost zorgen. Dan komt er aan het einde een soort reuzenpop in de vorm van Moeder Aarde. Onder haar rokken komen de kinderen tevoorschijn als vlindertjes en bijtjes.” Alles is weer hersteld en men heeft geleerd. Margot: “De honger blijft, maar eet die zee niet leeg. Laat alles eerst groeien. Dat besef van milieu, biologie en ook betere sociale omgangsvormen hoop ik teweeg te brengen.” Margot: “Het verhaal, de dansen en de muziek ontroeren, maar maken ook blij. Alles doen we met de kinderen: kostuums, techniek en decor. We hebben echt nul budget. Dus ik ben hard op zoek naar sponsors. Een paar van mijn koren sponsoren al, en ook op de markt van de Besterd ronsel ik voor stof, bandjes en elastiek. Mochten er mensen zijn die alsnog willen sponsoren, mail dan naar: [email protected] Bregje & John SpinT 42 | '14 07 23 FIX UP YOUR LIFE VAN R-NEWT: BACK ON TRACK In Tilburg kampen zo’n 1500 jongeren met problematische schulden. Een van hen is Shaniqua Hazel (22). Door emotionele problemen stopte ze met school en verzeilde ze in de schulden. Dankzij de training Fix Up Your Life van jongerenwerk R-Newt stond haar leven binnen no time weer op de rails. Peter Snoeren, jongerenwerker van R-Newt: “Jongeren die zelf om hulp durven vragen en hun problemen aanpakken, dat vinden wij pas ware helden.” tekst & fotografie Hans Peters 24 SpinT 4 | '14 Shaniqua was altijd al best onzeker. Toen ze van Rotterdam naar een dorp in Brabant verhuisde werd ze gepest om haar huidskleur. Maar toen haar ouders twee jaar geleden naar Bonaire remigreerden, ging het echt mis. Shaniqua: “Ik wilde niet mee omdat ik de taal niet spreek, het klimaat me niet bevalt en ik bovendien hier de ROC-opleiding Sport en Beweging volgde. Maar door hun vertrek stond ik er helemaal alleen voor. Door mijn lichaamsbouw paste ik niet in het perfecte plaatje van een fitnesslerares en kreeg ik geen stageplek. Terwijl ik wel de juiste capaciteiten heb.” Ook door die afwijzing ging het bergafwaarts met Shaniqua. Ze spijbelde veel, maakte schulden, voelde zich onzeker over haar lichaam en niet geaccepteerd in haar studentenhuis. De schoolpsychologe tipte haar over de Fix Up Your Life-training van R-Newt, het jongerenwerk van ContourdeTwern. Deze helpt jongeren in vier bijeenkomsten hun administratie op orde te krijgen en te budgetteren. Daarnaast worden ze ondersteund bij het werken aan de toekomst, zoals het vinden van werk, school en zelfvertrouwen. Shaniqua: “Ze hebben me enorm geholpen met mijn financiën. Gelukkig had ik maar een schuld van 2000 euro(!) Ik heb een uitkering aangevraagd en me aangemeld bij Schuldhulpverlening. Ik was bang mijn ouders teleur te stellen omdat ik bij de Voedselbank liep, maar ik ben wel dolblij dat die bestaat!” Fix Up Your Life voorkomt ook dat jongeren vroegtijdig school verlaten, buiten de boot vallen, schulden (verder) opbouwen, overlast veroorzaken of zelfs in de criminaliteit belanden. Iemand die nooit een fout heeft gemaakt…. In de hal van R-Newt hangt een leus van Albert Einstein: Iemand die nog nooit een fout gemaakt heeft, heeft nooit iets nieuws geprobeerd. Dat is wel van toepassing op Shaniqua. “Mijn leven is echt weer opgefikst. Vooral ook dankzij de psychologe waarnaar ik verwezen werd. Zij heeft mij er bovenop geholpen doordat ik nu met negatieve gevoelens om leer gaan. Ik heb nu veel betere contacten in het studentenhuis in Tilburg, een lieve vriend in Harderwijk en in september start ik met een nieuwe opleiding: Sociaal Cultureel Werk in Breda. Door al mijn ervaringen weet ik dat die bij me past. Ik ben mijn psychologe en R-Newt zo dankbaar; ik wil nu ook voor andere jongeren iets gaan betekenen.” Fix Up Your Life is een samenwerkingsverband van R-Newt, gemeente Tilburg, Bureau Schuldhulpverlening, Thuisadministratie ContourdeTwern en 18K. Info: V39 R-Newt (Gaby of Rogier), Veemarktstraat 39, 5038 CT Tilburg. T. 013 – 543 01 40. [email protected] SpinT 4 | '14 25 Omgeven door bomen, struiken, weiland en in de nabijheid van een schaapskooi ligt, aan de Bredaseweg, Hospice de Sporen van De Wever, een zorgvoorziening voor terminale patiënten. Buiten het gekwetter van de vogeltjes heerst er een serene rust. Dat voelt binnen ook zo. Toch is daar ook de nodige bedrijvigheid. Die bedrijvigheid, de speciale aandacht voor zieken in hun laatste levensdagen is zeker mede te danken aan vrijwilligers als Dorris Rijnen en Corry Beekwilder. Twee ‘stille helden'. Stille helden voor het laatste traject door Inga de Bruijn / fotografie Hans Peters Bij Hospice de Sporen zijn circa 25 personen actief die vrijwillig zo’n zware taak op zich nemen. “Nee, niet zwaar”, zegt Corry, “maar je moet er wel tegen kunnen. We weten allemaal dat deze mensen hier komen om te sterven. Wij voegen op bepaalde momenten details toe die de mensen nog blij stemmen en daar worden wij dan ook weer happy van.” Dorris stemt hiermee in: “We helpen in de keuken, verzorgen de plantjes, zijn bezig in de tuin en zorgen voor het eten. Kijken samen met de patiënten in de huiskamer tv. Of we lezen samen uit de krant of doen een spelletje. Elke dag is anders en er wordt ook vaak gelachen. Op een ander moment, bijvoorbeeld tijdens de laatste dagen van de zieke, bieden we een luisterend oor aan de familie en geven hen een plek en de ruimte voor emoties.” Doodgaan is niet eng De vrijwilligers werken allemaal hoogstens een dagdeel per week. “Dat is echt het maximale, want ze moeten wel met beide benen op de grond blijven”, zegt Marie-Louise van Gestel, contactpersoon vrijwilligers.“Wij zorgen met geschoold personeel goed voor onze cliënten, maar zeker ook voor onze vlnr: Dorris, hun cliënten en Corry 26 SpinT 4 | '14 vrijwilligers. We steunen elkaar en houden elkaar in de gaten en vangen elkaar als het nodig is op.” Het is niet per se nodig dat je zelf uit de zorg komt om dit werk te doen, dat laat Corry zien. “32 jaar heb ik bij een bank gewerkt. Na een reorganisatie kwam ik zonder werk en ben ik bij De Sporen als vrijwilliger gestart. En dat voelt nog steeds heel goed. Mijn kijk op leven en dood is daardoor wel veranderd. Doodgaan is niet eng en wij kunnen er aan bijdragen dat dat vredig gebeurt.” Dorris: “Hier geven we veel, maar we ontvangen nog meer. Ik word daar relaxt van en dat werkt thuis door. Het mes snijdt dus aan twee kanten.” Denk niet bij een hospice dat het alleen maar kommer en kwel is. Er wordt ook gelachen, soms is er zelfs reden om te trakteren. Bijvoorbeeld als iemand na de maximale opnametijd van drie maanden weer zover is opgeknapt dat hij voorlopig naar huis kan. Zo’n gelegenheid wordt gevierd met wie er zin in heeft, zieken, vrijwilligers en medewerkers. Dan gaat het er gezellig aan toe. Nieuwe vrienden maken ze in deze levensfase in het algemeen niet meer. Maar met Dorris en Conny, twee stille helden, in de buurt hoeft dat ook niet per se, want zij zijn er. Zodra een geschikt pand is gevonden, is de 40e Terre des Hommes winkel dit najaar in Tilburg een feit. In deze winkel worden gebruikte goederen van zeer goede kwaliteit zoals kleding, speelgoed, boeken, huisraad en curiosa verkocht. Deze opbrengsten worden gebruikt voor allerlei projecten in vier werelddelen met als doel de uitbuiting van kinderen tegen te gaan. Terre des Hommes opent winkel in Tilburg: “Eerste keus in tweedehands” Bijenkorf onder de tweedehandswinkels De initiatiefnemers werken er hard aan om het aantal winkels in Nederland naar 50 uit te breiden. In Tilburg is het wachten op de goede plek en het juiste aantal vrijwilligers. Voorzitter van de Tilburgse winkel, Henk van Tilborg: “Het plan is om in oktober of november te openen. Het is zo mooi om samen met andere vrijwilligers een onderneming te starten, waarvan de opbrengst kinderen overal in de wereld een kans geeft. Ongeacht geloof, ras of politieke overtuiging. Deze kinderen worden verhandeld als koopwaar of uitgebuit als arbeider, soms moeten ze zelfs hun lichaam verkopen. In Nederland kan een kind zich in de meeste gevallen ontwikkelen maar dat is elders in de wereld nog lang niet het geval. Iedere Terre des Hommes-winkel heeft een nette en herkenbare uitstraling en dat willen we natuurlijk ook in Tilburg. Onze leus Eerste keus in tweedehands waarmaken.” Naast de verkoop van tweedehandskleding van uitstekende kwaliteit, zijn ook bijzondere artikelen als een Lutherse handbijbel, Delfts aardewerk, trouwjurken in diverse maten, laarzen van Gabor en motorpakken in de winkels verkrijgbaar. Projecten kiezen Vrijwilligers zijn het maatschappelijk draagvlak van de organisatie en de 39 winkels die zij bemannen brengen ongeveer 1 miljoen euro op, die geheel ten goede komen aan bijna 300 projecten. Vrijwilligers kiezen zelf het project dat zij met “hun” winkel willen ondersteunen. Dat zal binnenkort ook in Tilburg gebeuren. In het verleden waren dit onder meer een opvanghuis voor misbruikte vrouwen en kinderen in Bangladesh maar ook een lesprogramma voor straatkinderen in Bolivia en een school voor blinde kinderen in Bangalore, India. Interesse in vrijwilligerswerk in de op te starten winkel in Tilburg? Dan kunt u contact opnemen met [email protected] In Brabant heeft Terre des Hommes al winkels in Bergen op Zoom, Den Bosch, Breda, Eindhoven, Helmond, Oosterhout en Zundert. SpinT 4 | '14 27 In deze rubriek gunnen medewerkers van maatschappelijke instellingen een blik in de keuken van hun dagelijks werk. Deze keer doet dat... Kees Oerlemans, sociaal werker activering ContourdeTwern Kees: "Mensen activeren en betrekken bij onze samenleving is uitermate belangrijk voor de mensen zelf maar ook voor de samenleving. Hiervoor is de inzet van vrijwilligerswerk al jaren een zeer bruikbaar en laagdrempelig instrument. Zelf doe ik dit werk nu al 14 jaar met heel veel gedrevenheid en plezier, want het welzijn van mensen gaat mij aan het hart. Het is erg motiverend als je merkt dat je mensen echt vooruit kunt helpen en weer (opnieuw) perspectief biedt. Mensen die al dan niet gedwongen aan de kant staan, die niet meer mee kunnen doen door sociale, psychische of medische problemen, mensen met een (gedwongen) uitkering, die daardoor in een sociaal isolement terecht zijn komen. Natuurlijk is sociale activering binnen ContourdeTwern geen instrument waarmee je zomaar allerlei problemen van mensen oplost. Wat wel kan, is goed naar mensen luisteren en proberen aan te sluiten bij datgene wat hen verder helpt en wat hun welzijn bevordert. Een paar voorbeelden uit de praktijk: Peter (ruim 60) is een paar jaar geleden gedeeltelijk arbeidsongeschikt geraakt, hij heeft zijn baan verloren, privéproblemen gekregen, is door financiële problemen zijn huis uitgezet, in een uitkeringssituatie terecht gekomen en daardoor in isolement geraakt. Mede doordat er een vrijwilligersplek binnen ContourdeTwern is gevonden, krijgt hij zijn leven langzaam weer op de rit. Peter heeft weer een eigen woonplek in de wijk, en leuke contacten met collega’s. Zo krijgt hij weer waardering en het gevoel erbij te horen. Heidi is een alleenstaande moeder met drie kinderen waarvan de jongste nog een baby. Ze heeft al geruime tijd een bijstandsuitkering. Via de Sociale Dienst is Heidi bij ContourdeTwern terecht gekomen met als doel om door vrijwilligerswerk de 28 SpinT 4 | '14 nodige werkervaring op te doen. Zo hoopt zij op termijn weer een betaalde baan te vinden en voor haar eigen inkomen te zorgen. Vincent had een eigen bedrijfje, dat failliet is gegaan en kwam onlangs in de bijstand terecht. Hij heeft alles gedaan om een baan te vinden maar door zijn leeftijd lukt dat niet makkelijk. Vincent is door Sociale Zaken vrijgesteld van sollicitatieplicht en meldde zich daarna bij ContourdeTwern voor het doen van vrijwilligerswerk. Nu zet hij zich twee dagdelen per week in voor oudere mensen thuis, dit naar ieders tevredenheid. Al mijn voorbeelden hebben hetzelfde uitgangspunt: mensen als persoon sterker maken en hun welzijn bevorderen, waarbij natuurlijk de eigen motivatie en inzet van betrokkene de belangrijkste factor blijft voor het resultaat." *De namen Peter, Heidi en Vincent zijn uit privacyoverwegingen gefingeerd. @Puzzelcorner.nl AANPAKKEN ACTIE AFRIKA BEGRIP BESCHEIDEN BROODNODIG DAPPER DELEN GUL HELD HELDEN HOSPICE HULP KLAARSTAAN KRACHT MIMAKKER NAH CAFE NOOD PATER POELS SOBER SOCIAAL STERK STEUN SUPPORT TROOST Met als thema HELDEN Streep alle bovenstaande woorden weg en u houdt een toepasselijke leuze over. Stuur uw antwoord voor 15 september naar: Redactie SpinT p/a Spoorlaan 444 5038 CH Tilburg of naar [email protected] En maak kans op een leuke prijs!!! KLANTENRAAD WERK EN BIJSTAND VERTEL ONS UW ERVARINGEN… Op zoek naar iets unieks? In onze kringloopwinkel vind je iedere dag een nieuw assortiment. De Klantenraad Werk en Bijstand is een onafhankelijke adviescommissie die de gemeente gevraagd en ongevraagd adviseert over bijstandszaken. In de Klantenraad zitten vertegenwoordigers van uitkeringsgerechtigden, belangenorganisaties en professionele instellingen. Kringloopwinkel La Poubelle Hoevenseweg 3, Tilburg Inname herbruikbare goederen Havendijk 20, Tilburg Om goede adviezen te geven, wil de Klantenraad de ervaringen horen van mensen met een bijstandsuitkering. Uw ervaringen dus! Gun jij je spullen een tweede leven? Via La Poubelle kan dat. Wij halen ze gratis bij je op. Dat kan een bankstel zijn, maar ook tafels, stoelen, lampen, textiel, boeken, fornuizen, wasmachines enz. Bel 013 54 39 222 voor een afspraak. Zelf brengen mag natuurlijk ook! www.lapoubelle.nl Heeft u een vraag, een probleem of een klacht? Heeft u plannen, ideeën of suggesties? Zou u iets anders geregeld willen zien? Neem dan contact met ons op! Informatie? Surf naar onze website: klantenraadwbt.net. Daar vindt u informatie die voor u belangrijk kan zijn. U kunt daar ook uw ervaringen kwijt of u aanmelden voor onze nieuwsbrief en/of emailservice. Echt Tilburgs eethuis De Pollepel Klantenraad Werk en Bijstand Tilburg Postadres Postbus 1443, 5004 BK Tilburg Telefoon 013 - 467 19 55 Email [email protected] Website klantenraadwbt.net Stedekestraat 7 Tilburg 17.00 - 20.00 uur (keuken tot 19.00 uur) Alle hoofdgerechten voor € 4,50 www.depollepeltilburg.nl Telefonisch bereikbaar: maandag t/m vrijdag 9.00-12.00 uur 13VOLT: SAMEN STERKER! Wanneer is 13Volt iets voor jou? Als je ... een initiatief wilt nemen om iets aan je situatie te veranderen. Als je ... weer iets wilt doen! Als je ... een probleem hebt, maar niet weet hoe en wat ... we komen ook bij je thuis. Wat doet 13Volt? Er is fietsles, ook voor mannen. Je kunt meedoen bij Zigzag, het naaiatelier. Of in de moestuin. Er zijn wandelgroepen en kookgroepen er is nog veel meer ... ... zeker ook als je problemen hebt en je weet niet hoe je het moet aanpakken Bel even, dan kijken we samen: 013 - 467 51 03 Of kom even langs: Onze adressen: Boomstraat 131 Groenewoud: De Schatkist, Pater van den Elsenplein 59 De Ketting, Berglandweg 40 Jeruzalem: De Parel, Beesterstraat 2 30 SPINT 4 | '14 In de Buurt Met één been in het vastgoed en één been in de maatschappij staat TBV Wonen midden in de buurt. We werken aan wijken door de kwaliteit van onze woningen optimaal te houden. Daarnaast werken we met diverse partijen samen om de leefbaarheid in de wijk te vergroten. TBV Wonen Woonwinkel Spoorlaan 430 5038 CG Tilburg T (013) 594 05 94 F (013) 594 05 99 [email protected] www.tbvwonen.nl Dit doen we door activiteiten in de wijk te organiseren of te ondersteunen, maar ook door te investeren in bijvoorbeeld veiligheid, milieu en werkgelegenheid. Zo blijft TBV Wonen in de Buurt! SPINT WORDT MEDE MOGELIJK GEMAAK T DANK ZIJ: SPINT 4 | '14 31 EN OOK HIER VIND JE HELDEN Bibliotheken: Berkel-Enschot, Eikenbosch 7 – Bibliotheek Wagnerplein, Wagnerplein 5 - Heyhoef, Kerkenboschplaats 3 - ’t Sant, Beneluxlaan 74 - Hasselt / de Poorten, Hasseltstraat 194 - Tilburg Centrum, Koningsplein 10 - Udenhout, Tongerloplein 15 Wijkcentra: MFA De Symfonie, Eilenbergstraat 250- Ypelaer, Corellistraat 10 - Heyhoef, Kerkenboschplaats 3 - ’t Sant, Beneluxlaan 74 - De Baselaer, Hoefstraat 175 - De Boomtak, Boomstraat 81 - Nieuwe Stede, Capucijnenstraat 156 - De Spil, Heikestraat 54 - MFA Zuiderkwartier, Wassenaarlaan 38 - Spijkerbeemden, Don Sartostraat 4 - MFA Het Spoor, Schaepmanstraat 36 - Jeruzalem, Caspar Houbenstraat 109 – MFA Het Kruispunt, Sabelhof 12 - Boerderij Paulusse, Tauernpad 2 – De Back, Schout Backstraat 33 - V39, Veemarktstraat 39 Sociale instellingen: ContourdeTwern, Spoorlaan 444 – MOM Kruidenbuurt, Kruizemuntweg 66, MOM Groenewoud, Pater van den Elsenplein 3 –Stichting WaTWest, Reinevaerstraat 55 - Advocatencollectief, Korenbloemstraat 86 - Stichting Tilburgse Voedselbank, B. van Bloklandstraat 13 - Switsj, Haydnstraat 260 - Diamant, Zevenheuvelenweg 16 - Diamant Groep, Insulindestraat 9 - Klantenraad Werk en Bijstand, S, van Zwanenburgweg 1- Traverse, Reitse Hoevenstraat 6 - IMW Centraal Bureau, Korvelplein 213 - IMW West, Sabelhof 12 - IMW Noord, Verdiplein 88 - IMW Zuid, Korvelplein 8 Stichting Broodnodig, Dessinateurplein 30 - Feniks, NS plein 17 - Blauwe Maan, Wilhelminapark 55 - Dress for Success, St Annastraat 20 - De Verdieping, St. Annastraat 20 - Schuldhulpverlening, Spoorlaan 448 - NovadicKentron, Edisonlaan 15 - Moedercentrum de Ketting, Berglandweg 40 - Kompaan, Rillaersebaan 75 – Stichting 13Volt, Boomstraat 131 - The Dizz, Hasseltstraat 194 –MST, Gasthuisring 54a - Centrum Jeugd en Gezin, Ringbaan West 227 - De Bocht, Tilburgseweg 184 – SNV, Wilhelminapark 62 – Embrace Pink Foundation, van Hogendorpstraat 55-05 - Gemeentelijke instellingen: Stadswinkel Centrum + Loket Z, Stadhuisplein 130 Sociale Zaken, Koningsplein 8 - Stadswinkel Noord + Loket Z, Brucknerlaan 20a - Loket Z West, Beneluxlaan 74- Loket Z Zuid, Don Sartostraat 4 -Regionaal Archief, Kazernehof 76 Sport: Gemeente Tilburg Afdeling Sport, Stappegoorweg 1 - Zwembad La Piscine, Stappegoorweg 1 - Stuivesant Fysio & Fitness, Stuivesantplein 2 Quality Sport Centre, Veldhovenring 57/59c - Puur, Artemisstraat 6 –Sportcomplex Drieburcht, Wagnerplein 1 Culturele instellingen: De Schalm, Eikenbosch 1, Berkel-Enschot - Jan van Besouwhuis, Thomas van Diessenstraat 1, Goirle - CVA, Ringbaan Oost 8/17 - Ronde Tafelhuis Haendellaan 40 - Factorium, Koningsplein 11A - Paradox, Telegraafstraat 62 - Theaters Tilburg, Louis Bouwmeesterplein 1 - De Nieuwe Vorst, Willem II straat 49 – De Oliemeulen, Reitse Hoevenstraat 30 – Textielmuseum, Goirkestraat 96 Zorginstellingen: RIBW Brabant, Willem II straat 21-23 – RIBW Brabant, Nieuwlandstraat 44-6 – RIBW Brabant, Westertorenstraat 4 -Amarant Hoge Veer, Bredaseweg 375 - Huize Padua, Paus Adriaanstraat 60 - Tweestedenziekenhuis, Dr. Deelenlaan 5 - Bureau Jeugdzorg, Alleenhouderstraat 25 - Elisabethziekenhuis, Hilvarenbeekseweg 60 - De Hazelaar, Dr Eygenraamstraat 3 - GGzBreburg, Lage Witsiebaan 4 – Zorgbelang, Ringbaan Zuid 44 - Den Herdgang, Berlagehof 60 - Bijsterstede, Herbothstraat 2 - Thebe, Lage Witsiebaan 2a – Steunpunt Huiselijk Geweld & Bemoeizorg, Spoorlaan 448 Woningcorporaties: TBV, Spoorlaan 430 - Tiwos, Stationsstraat 24 Wonen Breburg, J. van Oisterwijkstraat 35 Winkels: La Poubelle, Hoevenseweg 3 - Samsam, Noordstraat 82 - Used Before, Nieuwlandstraat 55 - Vincent Shop, Veemarktstraat 37 - Solidare, Molenbochtstraat 66 - Ut Rooie Bietje, Koningshoeven 62 - Gianotten Mutsaers, Emmapassage 17 - Livius, Nieuwlandstraat 56 Plus IJsselstein, Besterdring 110 - De Schatkist, Pater vd Elzenplein 59 – Jong@Work, Tongerlose Hoefstraat 83, Brocante, Aphroditestraat 61 Horeca: Echt Tilburgs Eethuis De Pollepel, Stedekestraat 7 - Prins Heerlijk, Nieuwlandstraat 16 - Meesters, Monumentstraat 6 - Anvers, Oude Markt 12 - Breexz, NS Station Tilburg McDonald’s, Piusplein - Etenstijd, Professor Van Beuchemlaan 4 - Boerke Mutsaers, Vijverlaan 2 - The Grass Company, Spoorlaan 360 - ’t Elfde Gebod, Paleisring 23 - Heeren van Tilburg, Stadhuisstraat 21 - Café Langeboom, Nieuwlandstraat 1 - Kras 2, Willem II straat 27 - Roefus, Schouwburgring 190 - Subway, Spoorlaan 374 - Cafetaria De Smullerij, Hoefstraat 234 - Ticaro, Goirkestraat 55/59 - De Topper, Enschotsestraat 169 – Villa Vier Jaargetijden, Noordstraat 36 etc...
© Copyright 2024 ExpyDoc