Lees hier het verslag van de werkconferentie

Constructieve werkconferentie Prestatiemeten
Vervolgstappen gezet naar landelijk en uniform meetsysteem voor
samenwerking en gedrag bij bouwprojecten
Samen stappen zetten op weg naar een landelijk en uniform meetinstrument voor betere
samenwerking in de GWW-, de bouw-, spoor- en ICT- sector, en daarna in de zorgsector. En
verdere professionalisering van het opdrachtgever- en opdrachtnemerschap. Dat was de
insteek van de werkconferentie Prestatiemeten die op 8 juli plaatsvond in het LEF future
center van Rijkswaterstaat in Utrecht. Met als belangrijkste boodschap: ‘ga ermee
beginnen, veranker het in je organisatie en pak het gefaseerd aan.’
Verschillende vertegenwoordigers vanuit de koepel van het Opdrachtgeversforum en vanuit
de koplopersgroep (Rijkswaterstaat, ProRail, Rijksgebouwendienst, de gemeenten
Rotterdam, Amsterdam, Haarlem, Leiden en Gouda) deelden kennis, informatie en
ervaringen uit om verdere ontwikkeling van prestatiemeten een boost te geven. ‘Vandaag
hebben we goede vorderingen gemaakt. Veel deelnemers aan de bijeenkomst hebben
aangegeven graag te willen participeren in het doorontwikkelingsproces van
prestatiemeten’, aldus Jan Hendrik Dronkers, directeur-generaal van Rijkswaterstaat.
Kijken naar de performance
Uiteindelijk moet het meetsysteem zorgen voor beter presterende opdrachtnemers en
opdrachtgevers in de betrokken sectoren en voor minder faalkosten door betere onderlinge
samenwerking en communicatie. Volgens Dronkers is het huidige instrument dan ook zeker
nog niet volwassen. ‘Dat is ook de reden dat we een werkconferentie hebben georganiseerd.
Werken aan professionalisering van nieuw opdrachtgever-opdrachtnemerschap heeft
slechts kans van slagen als er sprake is van vertrouwen. We moeten bereid zijn mee te
groeien in een nieuwe werkwijze en bereid zijn onze professionaliteit te delen. Het doet me
goed dat de aanwezigen hier allemaal hun steentje aan willen bijdragen. Want de
belangstelling voor prestatiemeten wordt alleen maar groter. Niet in de laatste plaats door
de nieuwe Aanbestedingswet 2012, die publieke en semi-publieke opdrachtgevers verplicht
hun keuze voor hun opdrachtnemers te motiveren. Bovendien wordt door de tweezijdigheid
van prestatiemeten – nu nog alleen bij Rijkswaterstaat – ook de opdrachtgevers een spiegel
voorgehouden. Het instrument prestatiemeten is een aanpak waarbij prestaties inzake de
kwaliteit van de samenwerking uit het verleden meewegen in de selectiefase van
aanbestedingsprocedures voor toekomstige opdrachten en dus prikkelen tot beter
presteren. Bovendien biedt het de mogelijkheid om processen bij te sturen tijdens de
uitvoering van de opdracht. We kijken dus zowel naar de present als past performance van
het bedrijf en niet naar individuele personen. Goed presterende opdrachtnemers komen in
de toekomst eerder in aanmerking voor nieuwe opdrachten.’
Angst regeert bij sommige gemeenten
Ook Ron Voskuilen, algemeen directeur Stadsontwikkeling Gemeente Rotterdam, ziet de
groeiende belangstelling en voordelen van prestatiemeten. ‘Maar als ik heel eerlijk ben,
erger ik me aan het tempo waarin een en ander plaatsvindt. De angst regeert bij sommige
gemeenten en organisaties. Zij twijfelen over de juridische toepasbaarheid van het
instrument. En voor een deel is deze ook nog niet helemaal dichtgetimmerd, maar zoals wij
in Rotterdam gewend zijn: je moet de mouwen opstropen en beginnen. Gewoon ermee aan
de slag gaan. En dat doen we dan ook. Daarnaast blijven we aanhaken bij de landelijke
ontwikkelingen. Want er is geen weg meer terug. We moeten toe naar een landelijk en
breed gedragen instrument. Voor 2015 moeten we er gewoon uit zijn.’
Prestatiemeten een waardevol instrument
Gé van Soest, procescoördinator prestatiemeten ProRail geeft aan dat ProRail in 2005 het
instrument Prestatiemeten heeft geïntroduceerd. ‘Het heeft zich in de afgelopen jaren
ontwikkeld tot een waardevol instrument in de relatie met de bedrijven die zich hebben
gespecialiseerd op het gebied van de spoorweginfra. Het interne draagvlak is groot en de
bedrijven beschouwen het instrument als een klantwaarderingssysteem. Een belangrijke
factor voor het succes ervan is dat het enerzijds deugdelijk is en anderzijds ook praktisch
eenvoudig uitvoerbaar is.’ ProRail kent ook een erkenningsregeling waarmee bedrijven
beoordeeld worden op technische en organisatorische vaardigheden. Het instrument van
prestatiemeten sluit aan op deze erkenningsregeling. Sinds 2009 worden de resultaten van
de metingen gebruikt als gunningscriterium. Van Soest: ‘In 2011/2012 begonnen we bij
ProRail met het meten van de prestaties van de civiele aannemers, waarvoor geen
erkenningsregeling van toepassing is. Dit was een van de redenen om een verbinding aan te
gaan met Rijkswaterstaat, Rijksgebouwendienst en andere opdrachtgevers.’
Opdrachtnemers meer erbij betrekken
Gedurende de werkconferentie was er in mini-workshops tijd en ruimte voor interactie, het
benoemen van uitdagingen en wensen. Voor Karin Sluis, algemeen directeur van advies- en
ingenieursbureau Witteveen+Bos is het de uitdrukkelijke wens dat opdrachtnemers meer en
beter worden betrokken bij de doorontwikkeling van prestatiemeten. ‘Dat gebeurt nu nog
niet of nauwelijks. En dat is toch wel vreemd aangezien het hier een instrument betreft dat
is bedoeld voor meer harmonie en professionalisering van opdrachtgever- en
opdrachtnemerschap. Lijkt mij niet meer dan logisch dat je partijen van beide kanten hierin
betrekt. Een andere wens is een simpele vragenlijst. Als ik bijvoorbeeld kijk naar de
vragenlijst die Rijkswaterstaat momenteel gebruikt in de grotere contracten met
ingenieursbureaus, dan is deze te lang en te uitgebreid. Ook de procedures, bijvoorbeeld
rond de inlogcodes, zijn tamelijk ingewikkeld. Dat mag dus allemaal wat eenvoudiger, zodat
het voor iedereen beter werkbaar wordt.’ Maarten Inpijn, directeur VolkerInfra
AssetManagement, kan zich wel vinden in een verbeterde vragenlijst. ‘Aannemers zijn veelal
techneuten. Die vinden het lastig de in hun ogen “softe” houdings- en gedragsvraagstukken
vanuit een inhoudelijke vraag te beantwoorden. Laat staan dat de uitkomst daarvan gebruikt
wordt in pre kwalificatie-trajecten. Ook pleiten wij voor goede begeleiding bij de
implementatie van prestatiemeten. Maar voor alle duidelijkheid: wij hebben zeven
prestatiecontracten lopen met Rijkswaterstaat. Wij zitten dus midden in het prestatiemetenproces en zijn absoluut voorstander van dit instrument om de samenwerking te verbeteren.
Deze bijeenkomst kan zeker bijdragen aan het verbeteren van de tool.’ Pieter Boelhouwer
van MKB Infra geeft aan het instrument graag te willen omarmen ‘zolang het maar simpel
wordt gehouden. Wij proberen het instrument via werkcommissies bespreekbaar te maken
binnen onze branche. We pleiten voor eenduidigheid van het systeem. Daarnaast zouden we
in situaties waar er behoefte is aan duidelijkheid en consensus tussen opdrachtgever en
opdrachtnemer een onafhankelijke partij willen inschakelen, waardoor prestatiemeten
optimaal kan worden toegepast.’
Dialoog verbeteren
Voor Leo de Cort van Heijmans Civiel is prestatiemeten een tamelijk nieuw fenomeen.
‘Niettemin willen we er graag mee aan de slag, omdat het kan bijdragen aan een betere
klant-leverancier-relatie. Het instrument is wat mij betreft succesvol als de dialoog tussen
deze partijen wordt verbeterd. Ik zie het daarbij vooral als een hulpmiddel. Het instrument is
nog niet voldoende volwassen, waardoor de uitkomsten van de vragenlijst niet te zwaar
mogen wegen bij de besluitvorming. Het initiatief om de markt te gaan betrekken bij de
verdere ontwikkeling juichen wij toe. Belangrijk is dat de methodiek gestandaardiseerd is,
zodat je gegevens op een eerlijke manier met elkaar kunt vergelijken.’
Dick van Werven van Bouwend Nederland: ‘Wij hebben duidelijke standpunten over
prestatiemeten en zijn er voorstander van. Zowel opdrachtgevers als opdrachtnemers
hebben belang bij een zoveel mogelijk geüniformeerd en objectief systeem. Wat ons betreft,
is prestatiemeten primair bedoeld om een betere samenwerking en communicatie tussen
opdrachtgever en opdrachtnemer tot stand te brengen. Voor prestatiemeten is het dan ook
een voorwaarde dat de goede verhoudingen niet al verstoord moeten zijn door bijvoorbeeld
een bestek of vraagspecificatie met gebreken. We zien dat vooral gemeenten
prestatiemeten ook gebruiken om te bepalen wie wordt uitgenodigd tot een onderhandse
aanbesteding. Prestatiemeten is daarbij wel een hulpmiddel, maar het kiezen van bedrijven
moet daarnaast kunnen op basis van andere overwegingen. Aandachtspunt is en blijft ook
de juridische kant van het verhaal. In hoeverre past prestatiemeten binnen de Europese weten regelgeving? De nieuwe Europese richtlijn overheidsopdrachten kent alleen
uitsluitingsgronden.’
Kennis en ervaring delen
Paul van Bruggen van CROW heeft ook al de nodige ervaring opgedaan. ‘Wij verzorgen de
landelijke implementatie en doorontwikkeling van Past Performance in Noord-Hollandse
gemeenten. Samen met opdrachtnemers is een gedragen methode ontstaan waarbij
constant het optimum is gezocht tussen eenvoud, zorgvuldigheid en uniformiteit. De door
ons opgedane kennis en ervaring in Noord-Holland willen we graag delen met alle partijen
om daarmee het breed gedragen, landelijke instrument te vervolmaken. Mijn devies hierbij
is: learning by doing.’
Landelijke uitrol in 2015
Los van alle ‘Europese ontwikkelingen en invloeden’ is het de bedoeling dat in ieder geval
eind september de eerste bouwstenen voor het uniforme systeem prestatiemeten zijn
opgeleverd. Deze worden voorgelegd aan opdrachtgevers en opdrachtnemers, zodat zij goed
worden betrokken bij de doorontwikkeling van het instrument prestatiemeten. Na een
werkconferentie in november 2014 waar de volgende versie van het instrument wordt
gepresenteerd, vindt in 2015 verdere implementatie en landelijke uitrol van Prestatiemeten
plaats. Samen lerend voorwaarts is hierbij de insteek. We gaan ermee beginnen, verankeren
het in onze respectievelijke organisaties, delen onze ervaringen en pakken het gefaseerd
aan. Wordt dus vervolgd.
Per september 2014 kunt u op www.prestatiemeten2020.nl lezen over de laatste
ontwikkelingen van het instrument prestatiemeten.

Download Report