het bidbook

DE SPIRIT
van de
HALVE
MAAN
MISSIE
HOORN
“Hope lies in dreams, in imagination
and in the courage of those who
dare to make dreams into reality”
Jonas Salk
WELKOM AAN
BOORD
Halve Maen exploiteert.
De Halve Maen terug in
de wateren van waaruit
het in 1609 vertrok, als
het enige zeilende VOCmuseumschip uit de
zeventiende eeuw.
In dit bidbook, waarmee
wij u enthousiasmeren
en uitdagen om te
participeren in deze
nieuwe missie, leest u
hier alles over.
Maak ook deel uit van
de ‘spirit’ van de Halve
Maen en help ons de droom van terugkeer en
exploitatie van het enig zeilend zeventiendeeeuws VOC-schip in Nederland mogelijk te
maken.
We heten u van harte welkom aan boord.
De Batavia, de Zeven
Provinciën, de Willem
Barentsz, de Willem Ruys,
stuk voor stuk schepen
die
symbool
staan
voor de rijke maritieme
geschiedenis van ons
land. In dat illustere rijtje
van maritieme iconen
hoort ook de Halve Maen
thuis. Een schip dat staat
voor het wezen van de
Republiek der Zeven
Verenigde Nederlanden
in het eerste kwart
van de zeventiende eeuw; ondernemingszin,
handelsgeest en het geloof de wereld aan te
kunnen. Maar dat ook voor altijd verbonden is
met de bijzondere relatie tussen Nederland en
de Verenigde Staten.
Dit iconische VOC-schip keert voor vijf jaar terug
naar patria, naar Hoorn om precies te zijn, in
een gezamenlijke missie van het Westfries
Museum en het New Netherlands Museum
in Amerika, dat sinds 1989 een met veel zorg
gebouwde, volledig zeilwaardige replica van de
Andrew Hendricks Voorzitter New Netherlands Museum /Half Moon
Ad Geerdink
Directeur Westfries Museum
3
DE SPIRIT VAN DE HALVE MAEN, Missie Holland
In het kort
Er zijn van die schepen, die de loop der geschiedenis hebben veranderd.
De Halve Maen is daar één van. Dit kleine en zeer wendbare VOC-jacht
dankt zijn grote bekendheid aan de ontdekkingsreis die de Engelse
kapitein Henry Hudson er in 1609 mee ondernam.
Sinds 1989 exploiteert het New Netherlands Museum/Half Moon in de
VS een volledig zeilwaardige en authentieke replica van dit iconische
schip. Het project is het initiatief en de droom van één man; dr. Andrew
Hendricks. Als nazaat van Hendrick Willemsz die in 1659 vanuit
Barneveld de oversteek naar de Nieuwe Wereld waagt, wil hij met het
schip het aandeel van de Nederlandse kolonisten in de Amerikaanse
geschiedenis onderstrepen. Vanaf dag één draagt het New Netherlands
Museum/Half Moon deze boodschap met verve uit. Na 25 jaar is het tijd
voor een nieuw avontuur; een reis naar Nederland.
Want de geschiedenis van de Halve Maen omvat veel meer dan de
reis die Henry Hudson er mee ondernam. Het schip representeert
feitelijk alles wat Nederland in het eerste kwart van de zeventiende
eeuw als maritieme natie zo succesvol en machtig maakt; handel,
ondernemingszin, het verleggen van grenzen, de ontmoeting van
culturen en avontuur.
Dat verhaal gaat de Halve Maen op een voor een breed publiek
toegankelijke manier uitdragen in z’n nieuwe thuishaven, Hoorn,
een ‘perfect match’ gezien de prachtige historische haven en de rijke
maritieme geschiedenis van deze VOC-stad.
Het New Netherlands Museum geeft de Halve Maen voor vijf jaar in
bruikleen aan het Westfries Museum, dat het schip gaat exploiteren als
museumschip, zeilende ambassadeur en opleidingsschip.
Om deze nieuwe missie van de Halve Maen te kunnen financieren
worden twee VOC-Kamers nieuw leven in geblazen, de VOC-Kamer
Hoorn en de VOC-Kamer Nieuw Amsterdam. Door als bewindhebber
(founder) of commissielid (co-founder) toe te treden tot één van deze
exclusieve VOC-Kamers helpt u mee dit nieuwe avontuur, deze nieuwe
missie van de Halve Maen mogelijk te maken.
4
DE SPIRIT VAN DE HALVE MAEN, Missie Holland
The Half Moon at Newburgh Bay.
Schilderij van Len Tantillo.
“The people of the Countrie came flocking aboord,
and brought vs Grapes, and Pompions, which wee
bought for trifles. And many brought vs Bevers skinnes,
and Otters skinnes, which wee bought for Beades,
Knives, and Hatchets. So we rode there all night.”
Uit het journaal van Robert Juet van Limehouse, derde waak aan boord van de Halve Maen
ICONISCH SCHIP
Er zijn van die schepen, die de loop der geschiedenis hebben
veranderd. De Halve Maen is daar één van. Het VOC-jacht
dankt zijn grote bekendheid aan de ontdekkingsreis
die de Engelse kapitein Henry Hudson er in 1609 mee
ondernam. Maar de Halve Maen staat voor meer. Het schip
representeert alles wat de Nederland in het eerste kwart van
de zeventiende eeuw als maritieme natie zo succesvol en
machtig maakte.
Nieuw Nederland
wendde Hudson de steven van de Halve Maen en
stak hij de Atlantische Oceaan over. Mogelijk met
een geheime missive van zijn opdrachtgevers op
zak, of op eigen initiatief, begon hij aan een verkenning van de Oostkust van de Verenigde Staten op zoek naar een Noordwestelijke doorvaart,
dwars door Noord-Amerika. Die dacht hij gevonden te hebben toen hij op 12 september 1609 de
brede monding van de later naar hem vernoemde Hudsonrivier ontdekte. Zo’n tweehonderd kilometer stroomopwaarts werd de rivier echter
steeds smaller en ondieper en werd het Hudson
duidelijk dat dit de gedroomde doorsteek naar de
Grote Oceaan niet kon zijn. Begin oktober 1609
aanvaardde hij onverrichter zake de terugreis,
De Engelse ontdekkingsreiziger Henry Hudson,
kenner van de arctische wateren, werd in 1609
door de VOC-kamer Amsterdam ingehuurd voor
een expeditie die hem eeuwige roem had moeten
brengen. Hij kreeg de opdracht de zo fel begeerde
Noordoostelijke doorvaart naar de rijkdommen
van Azië te vinden. Op 4 april 1609 vertrok hij met
de Halve Maen, een jacht van circa 80 ton, en een
17-koppige Nederlands-Engelse bemanning voor
zijn reis ‘om de Noord’. De reis voerde Hudson
en zijn bemanning uiteindelijk niet in Noordoostelijke, maar in Noordwestelijke richting. Want
eenmaal bij de Noordkaap in het pakijs beland,
5
DE SPIRIT VAN DE HALVE MAEN, Missie Holland
Jongensboek
Maar daarmee is nog niet alles over de geschiedenis van de Halve Maen gezegd. Henry Hudson
was namelijk niet de eerste schipper. Tot voor kort
werd aangenomen dat het schip in 1608 speciaal
voor de expeditie van Hudson in opdracht van de
VOC-kamer Amsterdam was gebouwd. Nieuw
historisch onderzoek door Eduard van Breen,
verbonden aan het New Netherlands Museum,
toont echter aan dat het schip waarschijnlijk
rond 1606 van stapel is gelopen. Al in 1606 duikt
de Halve Maen op in bevrachtingscontracten,
waaruit kan worden opgemaakt dat het niet alleen actief is in de handel op Portugal, maar ook
in de zogenaamde ‘moedernegotie’, de handel
in hout en graan op de landen langs de Oostzee.
Rond 1609 is Maarten Pietersz uit Schellinkhout,
een bekend schippersdorp dicht bij Hoorn, schipper op de Halve Maen. De naam van Pietersz
komt voor in de verkoopakte van het jacht aan
de VOC-Kamer Amsterdam.
Na de reis met Hudson, acteert het De Halve
Maen nog zeven jaar onder de VOC-vlag in Azië.
In mei 1611 vertrekt het jacht onder schipper Andries Melisz samen met de retourschepen de
Banda en de Bantam voor een reis, die het schip
via Madagascar en Mauritius uiteindelijk naar
Java voert. In Azië raakt het verwikkeld in avonturen die lezen als een spannend jongensboek
en kruist de Halve Maen de geschiedenis van bekende historische figuren als Willem IJsbrandsz
Bontekoe en Jan Pietersz Coen, beide afkomstig
uit Hoorn In 1618, wordt de Halve Maen in de strijd
om de hegemonie in de Indische Archipel tijdens
een treffen met Engelse schepen voor de kust
van de Javaanse havenstad Jacatra in brand geschoten.
Daarmee komt een eind aan de geschiedenis
van een schip, waarvan zonder overdrijven kan
worden gezegd dat het alles representeert wat
de Nederland als maritieme natie in het eerste
kwart van de zeventiende eeuw zo succesvol
en machtig maakte. Of het nu gaat om de voor
deze periode zo belangrijke ‘moedernegotie’,
de ontdekking van nieuwe handelsroutes of de
opkomst van de VOC als handelsgrootmacht, de
Halve Maen heeft er aan bijgedragen.
niet naar Holland, maar naar Engeland, waar
hij in Dartmouth van boord stapte. Van daaruit
bracht hij verslag uit aan zijn opdrachtgevers. Al
had hij dan de gewenste doorvaart niet gevonden, helemaal zinloos was zijn reis niet geweest,
want zo meldde hij er waren goede kansen voor
de handel in huiden met de Indiaanse stammen
in het riviergebied, waarmee ze gedurende de
reis kennis hadden gemaakt.
Al een jaar later, in 1610, verschenen de eerste Nederlandse handelaren ter plekke. Ze waren vooral geïnteresseerd in bevervellen, die in Nederland werden verwerkt tot vilt, voor de fabricage
van de voor de Gouden Eeuw zo karakteristieke
vilten hoeden. Deze huidenhandel gaf de aanzet
tot de stichting van de kolonie Nieuw-Nederland,
met Nieuw-Amsterdam (het huidige New York)
als belangrijkste nederzetting. Ondanks het feit
dat de kolonie al in 1664 aan de Engelsen werd
overgegeven, heeft deze Nederlandse episode
een blijvend stempel gedrukt op het karakter van
met name de stad en de staat New York. Dat dit
allemaal begon met de Halve Maen zijn ze daar
dan ook niet vergeten.
6
DE SPIRIT VAN DE HALVE MAEN, Missie Holland
De Halve Maen is een jacht. Een klein en wendbaar schip dat door de VOC vaak als verkenningsschip werd ingezet, omdat het in bijna alle wateren uit de voeten kon. In het verkoopcontract
uit 1609 wordt de Halve Maen als pinas aangeduid, in de boeken wordt het jacht genoemd.
De naam ‘jacht’ voor een scheepstype is terug
te leiden naar de scheepjes die in de zestiende
eeuw werden ingezet om op piratenschepen
te jagen, tot op het strand. De schepen die in
het begin van de 17e eeuw als jacht worden
aangeduid hebben een platte spiegel. Ongeacht
hun hun grootte, er zijn jachten van 250, maar
ook van 80 ton, hebben ze drie masten, de
fokkemast, de hoofdmast, de bezaanmast en
een boegspriet. Jachten zijn dwarsgetuigd en
kenmerken zich door hun snelheid en het feit
dat ze heel goed manoeuvreerbaar zijn.
Jachten waren alleskunners. Ze werden door
de VOC ingezet in de Inter-Aziatische handel,
maar ze voeren ook vaak in konvooi met
de veel grotere retourschepen. De jachten
beschermden de grote koopvaarders, werden
vooruit gestuurd om het land te verkennen,
dieptes te peilen en geschikte havens te vinden.
Tevens deden ze dienst als ijlbodes. Bekende
jachten zijn de Duyfken, dat in 1606 Australië
voor de Europeanen ontdekte en de Hoorn,
bekend van de ontdekkingsreis van Willem
Schouten en Jacob Lemaire in 1615/1616.
7
DE SPIRIT VAN DE HALVE MAEN, Missie Holland
‘If you build it, he will come’..
Uit de speel film Field of Dreams (1989) van regisseur Phil Alden met Kevin Kostner
In 1989 wordt na jaren van onderzoek de kiel gelegd voor het
museumschip de Halve Maen. Het project is het initiatief en de
droom van één man; dr. Andrew Hendricks. Als nazaat van Hendrick
Willemsz die in 1659 vanuit Barneveld de oversteek naar de Nieuwe
Wereld waagt, wil hij met het schip het aandeel van de Nederlandse
kolonisten in de Amerikaanse geschiedenis onderstrepen. Vanaf dag
één draagt het New Netherlands Museum/Half Moon, de organisatie
die het schip exploiteert deze boodschap met verve uit. Na 25 jaar is
het tijd voor een nieuwe uitdaging.
dr. Andrew A. Hendricks
Gerald de Weerdt. Dankzij regelmatig en systematisch onderhoud is het schip nog altijd in top
varende conditie.
Zonder financiële steun van welke overheid of
anderen dan ook begint de succesvolle medicus/
ondernemer en filantroop dr Andrew Hendricks
in 1987 aan het verwezenlijken van een langgekoesterde wens. Het bouwen van en replica van
het iconische VOC-jacht de Halve Maen.
Voor het ontwerp en de bouw neemt Hendricks
scheepsarchitect Nick Benton in de arm, die betrokken is geweest bij de bouw van diverse museumschepen. Pas na uitgebreid onderzoek in
zeventiende-eeuwse bronnen, bouwtekeningen
werden toen nog niet gemaakt, studie van de replica van de Halve Maen uit 1909 (zie pagina 9)
en advies van Nederlandse deskundigen wordt
met de bouw begonnen.
Het doel is een zo betrouwbaar mogelijke replica te maken van het oorspronkelijke jacht, met
gebruik van authentieke materialen. Vanuit het
oogpunt van veiligheid en duurzaamheid, worden enkele concessies gedaan. Zo wordt het onderschip met epoxy beschermd en worden in het
niet voor publiek zichtbare onderdek moderne
voorzieningen ondergebracht, waaronder een
kombuis en de machinekamer.
Op basis van nieuwe inzichten wordt het schip in
de loop der tijd op verschillende punten aangepast. Zo krijgt de Halve Maen in 1998 een compleet nieuw galjoen, ontworpen door expert
In 1989 is het eindelijk zover en begint de Halve
Maen aan zijn eerste reis, onder de vlag van het
New Netherlands Museum/Half Moon. Sindsdien hebben miljoenen Amerikanen het schip
zien varen. Honderdduizenden zijn aan boord
geweest. Van de Great Lakes tot Nova Scotia in
Canada en van Albany ver op de rivier de Hudson
tot Washington in de Chespeak Bay heeft het
schip het verhaal uitgedragen van het Nederlandse bijdrage aan de Amerikaanse geschiedenis en de ontmoeting tussen de Hollanders en de
‘native Americans’.
Al vele jaren richt het New Netherlands Museum
zich, met schipper Chip Reynolds als boegbeeld,
sterk op zijn educatieve missie en neemt het
Amerikaanse en Nederlandse scholieren mee op
een onvergetelijke ‘voyage of discovery’.
Na 25 jaar deze missie te hebben uitgedragen
vindt het New Netherlands Museum het tijd voor
een nieuwe uitdaging voor het schip. De reis van
Hudson was immers maar één episode in de rijke geschiedenis van het de Halve Maen.
Een transatlantische missie, terug naar het land
waar de geschiedenis van de Halve Maen begon.
8
DE SPIRIT VAN DE HALVE MAEN, Missie Holland
De Halve
Maen in de
haven van
New York,
1909
Het schip van het New Netherlands Museum is
niet de eerste replica van de Halve Maen.
In 1909 deed de Nederlandse regering de stad
New York ter gelegenheid van het 300-jarig
jubileum van de reis van Henry Hudson een
volledig zeilwaardige replica van het jacht
cadeau. Het schip werd onder leiding van
scheepsarchitect C.L. Loder en ingenieur
E.J. Benthem op de Rijksmarinewerf gebouwd en
aan boord van de HMS Soestdijk naar New York
gebracht, waar het op 1 oktober 1909 het trotse
middelpunt van een vlootschouw was.
Na een mooie staat van dienst ging het schip in
1934 bij een brand verloren. Met de missie van
het huidige museumschip naar Nederland is een
historische cirkel rond.
9
DE SPIRIT VAN DE HALVE MAEN, Missie Holland
Impressie van de Halve Maen in de haven van
Hoorn en afgemeerd aan een kade van het
Oostereiland (onder).
De Halve Maen krijgt een vaste ligplaats aan
het Oostereiland, ooit de werf van de Westfriese Admiraliteit en tegenwoordig een bruisend
centrum voor cultuur en (varend)erfgoed, waar
alleen jaarlijks al zo’n 60.000 passanten met riviercruiseschepen aan wal stappen.
Het schip komt te liggen op de Zuidpunt van het
eiland bij de museumhaven van Stichting Varend
Erfgoed, waar reeds een museum met bezoekersfaciliteiten is. Door samenwerking ontstaat
een nieuwe attractie, waar het hele verhaal van
Hoorn en de zee verteld en beleefd kan worden.
10
DE SPIRIT VAN DE HALVE MAEN, Missie Holland
Je huis wordt je thuis wanneer je het deelt met
anderen.
Ed van den Bergen
Hoorn wordt voor vijf jaar de nieuwe thuishaven van de Halve Maen.
Een passender locatie is bijna niet denkbaar. De prachtige historische
haven, de rijke maritieme geschiedenis van de stad, de Halve Maen en
Hoorn lijken voor elkaar gemaakt. Het schip is een enorme verrijking
van het toeristische aanbod van de stad en een hefboom voor de
verdere ontwikkeling van het Oostereiland, dat uitgroeit tot een
bloeiend centrum voor cultuur en (varend) erfgoed.
voor Hoorn enorm belangrijke ‘moedernegotie’,
Hoorn is een prachtige havenstad aan
de handel op de Oostzee. In deze periode is
de voormalige Zuiderzee, tegenwoordig
Maarten Pietersz. uit Schellinkhout schipper op
het Markermeer. De stad wordt geroemd
de Halve Maen. Westfriesland stond bekend
om zijn compacte, sfeervolle en
als regio waar de beste schippers
cultuurhistorisch rijke binnenstad,
Het Oostereiland
vandaan kwamen.
waar de Gouden Eeuw nog
De Halve Maen wordt in 1609
alom
vertegenwoordigd
ingezet voor de ontdekking van
is. Onder zeilers geldt
een nieuwe handelsroute naar
de binnenkomst in de
Azië. Zes jaar later vertrekt
historische haven van
vanuit Hoorn een soortgelijke
Hoorn als één van
expeditie, onder commando
de
allermooiste
in
van de Hoornse schipper
Nederland.
Willem Schouten. In januari 1616
Deze gastvrije stad wordt
ontdekt hij samen Jacob Lemaire
de nieuwe thuishaven van
een route onder de zuidelijkste punt
de Halve Maen, voor minstens
van het Zuid-Amerikaanse continent
vijf jaar. Hoorn verwelkomt de
langs, dat sindsdien Kaap Hoorn heet.
Halve Maen met open armen. Het
Wanneer in 1602 de VOC wordt opgericht, is één
VOC-jacht heeft alles in zich om uit te groeien
van de zes kamers waarin deze roemruchte
tot blikvanger, identificatiepunt en zeilende
handelscompagnie is georganiseerd gevestigd
ambassadeur van de VOC-stad.
in Hoorn. Bekende Horinezen als Jan Pietersz
De Halve Maen en Hoorn dat is ook historisch
Coen en Willem IJsbrandtsz Bontekoe spelen
gezien twee handen op één buik. De glorietijd van
bij de opbouw van dit handelsimperium een
Hoorn als maritieme speler is het eerste kwart
iconische rol, net als de Halve Maen, die in de
van de zeventiende eeuw. Juist de periode waarin
inter-Aziatische handel wordt ingezet.
de Halve Maen actief is. Het jacht acteert in de
11
DE SPIRIT VAN DE HALVE MAEN, Missie Holland
“Bewaren om te delen”
“Verbinden”
Missie van het Westfries Museum
Missie van de Halve Maen in Hoorn
De Halve Maen wordt door het New Netherlands Museum voor vijf
jaar in bruikleen gegeven aan het Westfries Museum in Hoorn, dat het
schip gaat exploiteren. Het Westfries Museum is een museum van de
Gouden Eeuw, dat het verhaal vertelt wat deze enerverende episode
uit de geschiedenis heeft betekend en nog steeds betekent voor de
stad Hoorn en de regio Westfriesland. Het prijswinnende museum
staat bekend om zijn verrassende en vernieuwende presentatie van
het verleden. Met de exploitatie van de Halve Maen wil het museum
vooral mensen en organisaties verbinden.
Het museum gaat het schip inzetten om de
bezoeker de rijke maritieme geschiedenis van
Hoorn en de regio daadwerkelijk te laten beleven. ‘Levende geschiedenis’ als toevoeging aan
de vele verschillende manieren waarop het museum het verleden beleefbaar probeert te maken voor een breed publiek.
Maar met de exploitatie van de Halve Maen wil
het museum ook bijdragen aan een versterking van de toeristische aantrekkingskracht van
Hoorn en de stimulering van de lokale economie.
De Halve Maen moet net als in de zeventiende
eeuw vooral verbinden; heden met het verleden, oud met jong, het onderwijs met de praktijk, vrijwilligers en bezoekers en organisaties die
gezamenlijk de exploitatie van het schip tot een
succes willen maken.
Het Westfries Museum in Hoorn is een museum
met een heel eigen karakter. Gehuisvest in een
prachtig rijksmonument uit 1632, het Statencollege, vertelt het museum het verhaal van de
Gouden Eeuw in Westfriesland. Dwalend door
het 27 kamers tellende sfeervolle museum,
waan je je echt even in de zeventiende eeuw.
Het verhaal van de Gouden Eeuw wordt er zowel
klassiek vertelt, in een perfecte symbiose tussen de architectuur en de prachtige voorwerpen,
als ultra modern. Zoals in de nieuwste beleving:
De Gouden Eeuw VR, een virtuele rondwandeling door het Hoorn van 1650, waarbij het museum als een van de eersten gebruik maakt van de
vr-bril Oculus Rift.
Het Westfries Museum staat midden in de lokale
en regionale samenleving en is voortdurend op
zoek naar manieren om vanuit de eigen missie
van toegevoegde waarde te zijn voor de gemeenschap.
De Halve Maen is daar een goed voorbeeld van.
De Halve Maen wordt voor een periode van vijf
jaar in bruikleen gegeven aan het Westfries Museum. Daarna is er mogelijkheid tot verlenging
van de missie.
12
DE SPIRIT VAN DE HALVE MAEN, Missie Holland
Westfries Museum
13
DE SPIRIT VAN DE HALVE MAEN, Missie Holland
Gezicht op Hoorn,
door Hendrick Vroom, 1622, detail.
(collectie Westfries Museum)
14
DE SPIRIT VAN DE HALVE MAEN, Missie Holland
“Een schip in de haven is veilig,
alleen zijn schepen daar niet
voor gemaakt.”
William Shed
De Halve Maen krijgt in Hoorn drie verschillende, elkaar aanvullende en versterkende functies,
namelijk dat van museumschip, zeilende ambassadeur en opleidingsschip. .
De Halve Maen als zeilende ambassadeur
De Halve Maen is het enige zeilende zeventiende-eeuwse VOC museumschip in Nederland.
Meezeilen is uiteraard de ultieme manier om het
schip te beleven. Door de beperkte capaciteit, er
kunnen per keer twaalf passagiers mee, zijn de
mogelijkheden hiertoe beperkt.
Toch zal de Halve Maen zeker als zeilend schip
worden ingezet. Zeilend en acte de présence gevend op maritieme evenementen vervult het een
belangrijke ambassadeursfunctie voor Hoorn en
voor zichzelf.
De Halve Maen als museumschip
Waar beter dan op een schip als de Halve Maen
kan het verhaal over de Nederlandse scheepsbouw en scheepvaart in het begin van de zeventiende eeuw worden verteld. Over handel,
navigatie en leven aan boord. Over ontdekkingsreizen, de ontmoeting van culturen. Op de Halve
Maen voel je het schip leven, je kan alles aanraken. Je hoort het hout kraken en de wind door het
want. Je ruikt een levend schip en krijgt respect
voor de manier waarop onze voorouders het
met dergelijke schepen in de zeventiende eeuw
voor elkaar kregen.
De Halve Maen is dan ook voor alles een museumschip, dat door individuele bezoekers en
groepen bezocht kan worden. Het onderwijs
vormt hierin een zeer belangrijke doelgroep.
Omdat niets beter over komt dan het verhaal dat
ter plekke van mens tot mens wordt verteld, is de
factor mens in de presentatie van het schip cruciaal. Er wordt om die reden ingezet op de opleiding van gidsen en de inzet van re-enactors.
Deze vorm van overdracht wordt ondersteund
door een museale presentatie in het museum
van Stichting Varend Erfgoed, waarin ook gebruik gemaakt gaat worden van de expertise van
het Westfries Museum op het gebied van virtual
reality.
De Halve Maen als opleidingsschip
De Halve Maen is uitermate geschikt als opleidingsschip. In Enkhuizen is de Enkhuizer Zeevaartschool gevestigd, waar jongeren een opleiding in de Kleine of Grote Zeilvaart kunnen
volgen. Zo’n 10% van de studenten is afkomstig
uit het buitenland. Met name buiten het toeristenseizoen kan de Halve Maen voor de opleidingsdoeleinden worden gebruikt. Een mes dat
aan twee kanten snijdt. Want terwijl de studenten oefenen en ervaring opdoen is het schip verzekerd van een bemanning.
15
DE SPIRIT VAN DE HALVE MAEN, Missie Holland
“Als je een schip wil bouwen, roep
dan geen mannen bij elkaar om hout
te verzamelen, het werk te verdelen en
orders te geven. In plaats daarvan, leer ze
verlangen naar de enorme eindeloze zee”
Antoine de Saint-Exupéry
De Halve Maen komt naar Nederland, naar Hoorn, met een duidelijke
missie. Het uitdragen van de rijke maritieme geschiedenis van de deze
VOC-stad in het eerste kwart van de zeventiende eeuw, waarvoor het
prachtige VOC-jacht symbool staat.
Om de nieuwe missie van de Halve Maen mogelijk te maken worden
twee VOC Kamers opgericht. De VOC-Kamer Hoorn en de VOC-Kamer
Nieuw Amsterdam. U kunt toetreden tot deze exclusieve kamers als
bewindhebber (founder) of commissielid (co-founder).
VOC Kamer Hoorn en Nieuw-Amsterdam
VOC-Kamer
Er is geen schip ter wereld dat zo goed het verhaal kan uitdragen van de geweldige dynamiek
die zo typerend is voor het Holland in het begin
van de zeventiende eeuw. Of het nu gaat om de
voor deze periode zo belangrijke handel op de
Oostzee, de ‘moedernegotie’, ontdekkingsreizen, de zoektocht naar nieuwe handelsroutes of
de vestiging van de hegemonie van VOC in Azië,
de Halve Maen heeft er aan bijgedragen.
Dat verhaal gaat de Halve Maen vertellen, in
VOC-stad Hoorn, op een manier die een breed
publiek aanspreekt. De Halve Maen als het enige
zeilende VOC-museumschip uit de zeventiende
eeuw.
In het Westfries Museum is het enige bewaard
gebleven groepsportret van directieleden van
de VOC te zien. Het zijn de zeven bewindhebbers van de VOC-Kamer Hoorn, één van de zes
Kamers waarin de VOC was georganiseerd. De
heren stralen rijkdom, maar vooral zelfverzekerdheid uit. Het zijn dan ook niet voor niets bestuurders van het machtigste handelsimperium
van de zeventiende eeuw. De wereld ligt letterlijk
en figuurlijk aan hun voeten.
Om de nieuwe missie van de Halve Maen in
Hoorn mogelijk te maken, blazen het Westfries
Museum en het New Netherlands Museum de
VOC-Kamers van weleer nieuw leven in. Zij hebben een Kamer Hoorn en een Kamer Nieuw-Amsterdam opgericht.
Beide Kamers wachten op ‘bestuurders’, initiatiefrijke personen of bedrijven die de missie van
de Halve Maen willen laten slagen en net als de
VOC-directies van weleer bereid zijn hier ook financieel in te participeren. Dat kan op twee manieren:
Help het Westfries Museum en het New Netherlands Museum om deze missie mogelijk te maken, door toe te treden tot de VOC-Kamer Hoorn
of Nieuw-Amsterdam.
16
DE SPIRIT VAN DE HALVE MAEN, Missie Holland
De bewindhebbers van
de kamer Hoorn van de
Verenigde Oostindische
Compagnie.
(detail van het schilderij
van Johan de Baen,
coll Westfries Museum)
17
DE SPIRIT VAN DE HALVE MAEN, Missie Holland
Word bewindhebber of founder van de
missie van de Halve Maen
Word Commissielid of co-founder van de
missie van de Halve Maen
Het Westfries Museum en het New Netherlands
Museum zijn op zoek naar zeven bewindhebbers
per Kamer, personen of organisaties die bereid
zijn minimaal € 25.000,- bij te dragen aan de
nieuwe missie van de Halve Maen. Hetzij ineens,
of in vijf jaarlijkse bijdragen van minimaal
€ 5.000,-
Gelijk aan de organisatie van de VOC Kamers van
weleer zijn er per Kamer vier commissies in het
leven geroepen, met ieder vier leden.
Het Westfries Museum en het New Netherlands
Museum zijn op zoek naar initiatiefrijke
commissieleden, die bereid zijn eenmalig
minimaal € 5.000,- aan de nieuwe missie van
de Halve Maen bij te dragen.
Bij wijze van tegenprestatie
•
wordt u vereeuwigd in een eigentijds
bewindhebbersportret.
•
Krijgt u een jaarlijkse uitnodiging voor een
feestelijke bewindhebbersvergadering, die zal
worden gecombineerd met een zeiltocht op de
Halve Maen. Tevens ontvangt u uitnodigingen
voor alle representatieve activiteiten, zoals
aanwezigheid bij grote Sail-evenementen,
waar de Halve Maen aan deelneemt.
•Wordt uw naam of de naam van uw bedrijf
als founder prominent vermeld op de koperen
‘monsterrol’ die bij het schip wordt geplaatst
en uw logo zal in alle uitingen worden getoond.
•Ontvangt u als blijvend aandenken een fraai
gegraveerd commissieglas met de afbeelding
van de Halve Maen en uw naam, zoals dat in
de zeventiende en achttiende eeuw bij de
tewaterlating van een nieuw schip de traditie
was.
Bij wijze van tegenprestatie
•ontvangt u jaarlijks een uitnodiging voor een
feestelijke commissievergadering, die zal
worden gecombineerd met een zeiltocht op
de Halve Maen.
•Wordt uw naam of de naam van uw bedrijf
als co-founder vermeld op de koperen
‘monsterrol’ die bij het schip wordt geplaatst.
•Ontvangt u als blijvend aandenken een fraai
gegraveerd commissieglas met de afbeelding
van de Halve Maen en uw naam, zoals dat in
de zeventiende en achttiende eeuw bij de
tewaterlating van een nieuw schip de traditie
was.
Sinds de invoering van de Geefwet mag u uw gift aan een cultureel doel, als de Halve Maen met 25
procent extra afgetrokken worden van de belasting. Voor bedrijven is dit zelfs 50 procent.
‘Door de Geefwet wordt uw gift meer dan verdubbeld: voor
2.000 euro kunt u aan de Halve Maen maar liefst
5.000 euro schenken!’
18
DE SPIRIT VAN DE HALVE MAEN, Missie Holland
Glas met
gravering van
een nieuw
gebouwd schip.
18de eeuw.
19
DE SPIRIT VAN DE HALVE MAEN, Missie Holland

Download Report