4. Klinische Neuropsychologie 4.1 Doelstelling van het

Derde Bachelorjaar, Klinische Neuropsychologie
4. Klinische Neuropsychologie
4.1 Doelstelling van het onderwijsprogramma van Klinische Neuropsychologie
De specialisatie Klinische Neuropsychologie richt zich op de belangrijkste functies
van menselijk gedrag inclusief de biologische basis van die functies en daarnaast op
kennis en vaardigheden die nodig zijn om in de klinische omgeving werkzaam te
kunnen zijn als neuropsycholoog. Centraal in deze specialisatie staat de kennis over
diagnostiek en de mogelijkheden voor revalidatie en therapie bij cognitieve functiestoornissen.
4.2. Beroepsmogelijkheden Klinische Neuropsychologie
Het is mogelijk om na het afronden van een bachelor Klinische Neuropsychologie de
arbeidsmarkt op te gaan; in dat geval zal men in aanmerking komen voor functies
waar een algemene academische opleiding gevraagd wordt. Voor functies in het veld
van de Klinische Neuropsychologie zal over het algemeen een afgeronde master in de
Klinische Neuropsychologie worden gevraagd. Bij de beschrijving van de beroepsmogelijkheden wordt daarom uitgegaan van een afgerond masterprogramma.
Klinisch Neuropsychologen kunnen werken in ziekenhuizen, psychiatrische klinieken, geestelijke gezondheidszorg instellingen, specialistische klinieken zoals epilepsiecentra of de verslavingszorg, verpleeghuizen of revalidatiecentra. Daarnaast
kunnen zij ook de kant van het onderzoek op gaan, als promovendus of als researchmedewerker bij een medisch gerichte onderzoeksinstelling. Of een combinatie van
beiden.
Post-academische opleidingen
Veel functies in hulpverleningsinstellingen (instellingen voor de geestelijke gezondheidszorg, algemene en psychiatrische ziekenhuizen, revalidatiecentra, verpleeghuizen) zijn slechts toegankelijk voor afgestudeerden die na hun master de beroepsopleiding tot Gezondheidszorgpsycholoog (verder aangeduid als ‘GZ-psycholoog’) hebben
gevolgd. Meer informatie over de postacademische opleidingen is te vinden bij de
Master Gezondheidszorgpsychologie. Met een master-diploma Klinische Neuropsychologie kun je echter als basispsycholoog werkzaam zijn onder supervisie van een
GZ-psycholoog.
4.3 Onderwijsprogramma derde bachelorjaar Klinische Neuropsychologie
In het derde bachelorjaar worden vakken aangeboden die een uitgebreide basis vormen voor de specialisatie Klinische Neuropsychologie (KNP). In het eerste semester
volgen studenten het Basisprogramma Brein en Cognitie, variant Klinische Neuropsychologie. In het tweede semester volgt men vakken op het gebied van psychopathologie, gespreksvaardigheden, diagnostiek en statistiek, en interventie. Parallel aan
de vakken richt de student zich op het bachelorproject. Schematisch ziet het er als
volgt uit.
Semester 1 (30 ec)
Blok 1 (12 ec)
Blok 2 (12 ec)
Blok 3 (6 ec)
Perceptie, Aandacht en
Bewustzijn (6 ec)
Leren en Geheugen (3 ec)
Individuele
Verschillen (3 ec)
Actie en Controle (3ec)
Taal (3 ec)
Emoties (3 ec)
149
Derde Bachelorjaar, Klinische Neuropsychologie
Klinische Neuropsychologie (5 ec)
Practicum Neuropsychologische Tests (4 ec)
Noot: verplichte cursussen zijn grijsgekaderd en vetgedrukt.
Semester 2 (30 ec)
Blok 1 (12 ec)
Psychologische Interventies 1 voor
KNP (6 ec)
Neuropsychologische
Diagnostiek 1
(3 ec)
Blok 2 (12 ec)
Gespreksvaardigheden voor
KNP (3 ec)
Blok 3 (6 ec)
Psychopathologie voor KNP (6 ec)
Bachelorproject (12 ec)
Noot: verplichte cursussen zijn grijsgekaderd en vetgedrukt.
Tentamens en herkansingen
De tentamens zijn zo veel mogelijk aan het eind van een blok; de herkansingen zijn
zodanig geroosterd (in vakantieperiodes) dat interferentie met nieuwe vakken wordt
voorkomen. Studenten dienen zich via SiS in te schrijven voor zowel het tentamen als
de herkansing wanneer ze daaraan deel willen nemen.
Honoursprogramma
Voor informatie over de mogelijkheden voor een honoursbachelorprogramma wordt
verwezen naar hoofdstuk 3. Voor een specifieke invulling van het honoursprogramma
bij Klinische Neuropsychologie kan men contact opnemen met de studieadviseur van
Klinische Neuropsychologie, drs. C.L. van den Berg.
4.4 Bijzonderheden
Selectieve gezondheiszorgmaster Klinische Neuropsychologie
Per collegejaar van 2015-2016 zal de specialisatie Klinische Neuropsychologie binnen
de master Gezondheidszorgpsychologie selectief worden. Dit impliceert dat er op
basis van vooraf opgestelde selectiecriteria maximaal 36 studenten toegelaten zullen
worden voor deze masterspecialisatie Klinische Neuropsychologie. De aanmeldprocedure en de selectiecriteria staan vermeld onder onze masterspecialisatie.
Basisaantekening Psychodiagnostiek-NIP en GZ-aantekening
Samen met de verplichte vakken in het eerste en tweede jaar vormen de vakken in de
specialisatie Klinische Neuropsychologie een voorbereiding op de Basisaantekening
Psychodiagnostiek-NIP en de GZ-aantekening. Wie ook de master Klinische Neuropsychologie voltooit, komt in principe in aanmerking voor deze aantekeningen. Voor
meer informatie over de Basisaantekening Psychodiagnostiek-NIP (BAPD) en de GZaantekening zie Hoofdstuk 4.
Colloquia
De programmagroep Brein en Cognitie organiseert colloquia en presentaties van
mastertheses. Deze worden aangekondigd op de derde verdieping en op de website:
http://www.student.uva.nl/psychologie/agenda.cfm. In het kader van de Bachelorthese is het verplicht om 10 colloquia bij te wonen (zie Hoofdstuk 4).
150
Derde Bachelorjaar, Klinische Neuropsychologie
Voorlichting en planningsgesprekken
In januari 2015 zal er een voorlichting rondom de masterstage voor KNP studenten
plaatsvinden. In december en januari zijn er planningsgesprekken waarvoor de studenten worden uitgenodigd.
4.5 Nadere inlichtingen, mentoraat en studentenfractie
Studieadvies Klinische Neuropsychologie
Voor studieadvies en inlichtingen over de specialisatie Klinische Neuropsychologie
kan men zich wenden tot de studieadviseur Klinische Neuropsychologie, drs. C.L. van
den Berg, spreekuur: maandag van 14.00 tot 15.00 uur.
Mentoraat
Studenten die Klinische Neuropsychologie als specialisatie kiezen, worden aan het
eind van elk semester uitgenodigd om hun studieplanning te bespreken. Wie daar
behoefte aan heeft, kan een staflid als mentor krijgen.
Studentenfractie
De studentenfractie Brein en Cognitie en Klinische Neuropsychologie fungeert als
schakel tussen studenten en docenten van Brein en Cognitie en Klinische Neuropsychologie. Daarnaast organiseert de fractie lezingen, excursies en borrels. De fractie is
altijd op zoek naar enthousiaste nieuwe leden. Email: breinencognitiefractie@gmail.
com
4.6 Contactgegevens secretariaat en coördinator Klinische Neuropsychologie
Secretariaat:
Anna Bogerd-Schaefers kamer 3.16 Hubert Eleonora
kamer 3.16 email: [email protected]
Studieadviseur Klinische Neuropsychologie:
drs. Ien van den Berg
kamer 3.22
email: [email protected]
spreekuur: Ma. 14.00-15.00 uur
525.6840
525.6840
525.6118
Bachelorprojectcoördinator Klinische Neuropsychologie:
Manon Slockers, MSc.
kamer 3.06
525.6854
email: [email protected]
Inloopspreekuur: Ma en Di 13.00-14.00 uur. Woensdag afwezig. Of mail voor afspraak.
Websites:
Onderwijs: http://www.student.uva.nl/psy
Onderzoek: http://www.fmg.uva.nl/psychonomics
Voorzitter van de programmagroep:
Prof. dr. J.G.W. Raaijmakers kamer 3.09
525.6839
Docenten
In Hoofdstuk 10 vindt u een overzicht van alle docenten, hun contactgegevens plus
hun interessegebieden.
Op de volgende pagina’s staat een overzicht van de bacheloronderdelen die gevolgd
kunnen worden binnen de specialisatie Klinische Neuropsychologie. De vakken
van het basisprogramma eerst, in de volgorde waarin ze worden aangeboden, en
daarna de overige vakken in alfabetische volgorde.
151
Bacheloronderdelen, Klinische Neuropsychologie
Basisprogramma Brein en Cognitie
Perceptie, Aandacht en Bewustzijn
Punten SiS-code
Plaats in het rooster Toelatingsvoorwaarden
Docent
6 ec
7203BP25XY
Semester 1, blok 1
Verplichte vakken tweede jaar
Introductiecollege: Prof. dr. J.G.W. Raaijmakers,
Perceptie, Aandacht en Bewustzijn: Prof. dr. V.A.F. Lamme
Inhoud
Perceptie, Aandacht en Bewustzijn behandelt de vraag hoe wij in staat zijn onze
omgeving visueel waar te nemen, hoe wij onze aandacht verdelen over de enorme hoeveelheid informatie die onze ogen bereikt, en wat bepaalt dat we ons van sommige dingen bewust zijn en van andere niet. Centraal staan daarbij de hersenprocessen en mechanismen
die daaraan ten grondslag liggen. Bij elk onderwerp wordt zowel behandeld welke cognitieve functies hier onderscheiden kunnen worden, als hoe deze cognitieve functies in verband staan met hersenfuncties en neuronale mechanismen. Een goed beeld daarvan ontstaat pas bij een integrale behandeling vanuit zowel de neuropsychologie (laesie studies),
neurofysiologie (single unit werk bij proefdieren) als de cognitieve neurowetenschap
(fMRI scans, EEG, TMS etc). Bij deze onderwerpen wordt niet enkel ingegaan op de belangrijke theorieën en onderzoeksresultaten, maar ook op wat de controverses hierbij zijn.
Leerdoelen
Na afloop heeft de student een coherente visie op de genoemde facetten van (vooral visuele) waarneming, die aansluit bij de meest moderne theorieën en gegevens, zodat hij/
zij makkelijk een artikel over deze onderwerpen kan lezen op reviewniveau (evalueren).
De student begrijpt hoe experimentele resultaten een bepaalde theorie ondersteunen of
falsificeren, en heeft voldoende feitelijke kennis over bestaande experimenten en theorieën om zijn kennis daarna zelfstandig te kunnen uitbouwen, bijvoorbeeld om zich
daarna zelfstandig te verdiepen in een van deze onderwerpen door literatuuronderzoek
(zelfstandig denken).
Onderwijsvorm
Hoorcolleges. Collegeslides en andere informatie zijn beschikbaar op Blackboard. Voorafgaand aan de cursus wordt de student geacht zijn kennis over de werking van het brein
(basale neuroanatomie, neurofysiologie en methodologie, Gazzaniga hoofdstuk 1-3) op te
frissen, hetgeen in het eerste college wordt getoetst.
Studiemateriaal
• Gazzaniga, M. S., Ivry, R. B., & Mangun, G. R. (2014). Cognitive neuroscience, the
biology of the mind (4th ed.). New York: Norton. ISBN 978-0-393-92228-8. (700
pagina’s). Hoofdstuk 1-3 voor de begintoets, en 4, 5, 6, 7, 10, 13, 14 (deels, paragrafen en
pagina’s aangegeven op Blackboard) voor de eindtoets. Kosten: circa € 45,-. Dit boek
wordt gebruikt in het hele basisprogramma.
• Collegestof, colleges afwijkend van en aanvullend op boek, powerpoints beschikbaar
op Blackboard.
Beoordelingsvorm
Begintoets: schriftelijke toets met multiple choice vragen over opgefriste voorkennis bij aanvang college 1 (week na introductiecollege, 20% van het eindcijfer);
Eindtoets: schriftelijk tentamen met multiple choice vragen over de inhoud van het boek
en de colleges (80% van het eindcijfer).
Onderwijstijden
ww.rooster.uva.nl
153
Bacheloronderdelen, Klinische Neuropsychologie
Basisprogramma Brein en Cognitie
Actie en Controle
Punten SiS-code
Plaats in het rooster Toelatingsvoorwaarden
Docent
3 ec
7203BP37XY
Semester 1, blok 1
Verplichte vakken tweede jaar
Dr. M. Wokke
Inhoud
Een cognitief neurowetenschappelijk perspectief op de vraag hoe wij in staat zijn om
te gaan met de grote hoeveelheid informatie die vanuit onze omgeving op ons afkomt.
Onderwerpen: actie, motoriek en executieve functies. Bij elk onderwerp worden de cognitieve functies, neurale correlaten en hersenfuncties behandeld aan de hand van verschillende onderzoeksmethoden (o.a. uit de neuropsychologie, cognitieve psychologie en
neurowetenschap). Er zal worden ingegaan op belangrijke theorieën, onderzoeksresultaten en controverses.
Leerdoelen
Na afloop van de cursus heeft de student: a) een coherente visie, die aansluit bij de meest
moderne theorieën en onderzoeksgegevens, zodat zij/hij makkelijk een artikel over deze
onderwerpen kan lezen op reviewniveau (evalueren); b) de student zal aan het einde van
de cursus onderzoeksgegevens kunnen evalueren en zich zelfstandig kunnen verdiepen in
een van de aan actie en controle gerelateerde onderwerpen (analyseren) en hier een korte
presentatie over kunnen geven (mondelinge communicatie).
Onderwijsvorm
Hoorcolleges. De studenten geven in groepjes een korte presentatie (pecha kucha) die als
voldoende of onvoldoende wordt beoordeeld.
Studiemateriaal
• Gazzaniga, M. S., Ivry, R. B., & Mangun, G. R. (2013). Cognitive neuroscience, the
biology of the mind (4th ed.). New York: Norton. ISBN 9780393922288. (650 pagina’s).
Kosten: circa € 45,-. Dit boek wordt gebruikt in het hele basisprogramma.
Actie en Controle: hoofdstukken worden via Blackboard bekend gemaakt.
• Twee recente onderzoeksartikelen, deze worden via Blackboard bekend gemaakt.
• Collegestof.
Beoordelingsvorm
Schriftelijk tentamen met 20 multiple choice vragen en de presentatie dient als voldoende
te zijn beoordeeld.
Onderwijstijden
www.rooster.uva.nl
154
Bacheloronderdelen, Klinische Neuropsychologie
Basisprogramma Brein en Cognitie
Inleiding in de Klinische Neuropsychologie
Punten SiS-code
Plaats in het rooster Toelatingsvoorwaarden
Docent
5 ec
7203BP11XY
Semester 1, blok 1 en 2
Verplichte vakken tweede jaar
Prof. dr. B.A. Schmand
Inhoud
Parallel aan de onderwerpen van het Basisprogramma Brein en Cognitie worden in de
colleges Klinische Neuropsychologie basisbegrippen en klinische syndromen uit de neuropsychologie behandeld.
Leerdoelen
Na afloop van de cursus kunnen de studenten: a) de kenmerken, symptomen en oorzaken
van de meest voorkomende hersenziekten, vormen van hersenschade, en neuropsychologische syndromen beschrijven (parafraseren); b) cognitieve, emotionele en andere gedragsmatige gevolgen van deze aandoeningen benoemen en herkennen (parafraseren) en
c) de symptomen en andere gevolgen van deze aandoeningen relateren aan hypothesen en
theorieën over het normale mentale functioneren (analyseren).
Onderwijsvorm
Hoorcolleges. Aanwezigheid is niet verplicht, maar de collegestof behoort tot tentamenstof. De onderwerpen behandeld in de colleges zijn achtereenvolgend: inleiding en
neurologische ziekten, aandachts- en executieve stoornissen, motoriekstoornissen, geheugenstoornissen en dementie, verstandelijke beperkingen, taalstoornissen, emotionele
stoornissen.
Studiemateriaal
• Kessels, R., Eling, P., Ponds, R., Spikman, J., & van Zandvoort, M. (Eds.). (2012). Klinische neuropsychologie. Amsterdam: Boom. ISBN: 9789461054449. (560 pagina’s).
Kosten: circa € 57, -.
• Artikelen worden verstrekt (circa 90 pagina’s).
• Inhoud van de colleges en voorbeeldvragen op Blackboard.
Toetsvorm
Twee deeltentamens met 10 korte opstelvragen. Beide delen moeten voldoende zijn gemaakt; het eindcijfer is het gemiddelde cijfer van beide deeltentamens.
Onderwijstijden
www.rooster.uva.nl
155
Bacheloronderdelen, Klinische Neuropsychologie
Basisprogramma Brein en Cognitie
Practicum Neuropsychologische Tests
Punten SiS-code
Plaats in het rooster Toelatingsvoorwaarden
Docenten
4 ec
7203BP19XY
Semester 1, blok 1 en 2
Verplichte vakken tweede jaar
Dr. S.P. van der Werf, Prof. dr. B.A. Schmand
Inhoud
Parallel aan de colleges van het basisprogramma en de colleges Klinische Neuropsychologie komen in dit practicum neuropsychologische tests aan de orde die relevant zijn voor
het onderwerp dat in de colleges wordt behandeld en de met dat onderwerp gerelateerde
syndromen. Men maakt kennis met een groot aantal tests, beoordeelt kritisch de meetpretentie en psychometrische kwaliteit aan de hand van handleiding, beschikbare handboeken en artikelen en men oefent met de testafname en uitwerking van de resultaten.
Leerdoelen
Na afloop van de cursus kunnen studenten; a) neuropsychologische tests kritisch beoordelen (evalueren); b) een keus maken uit het diverse testinstrumentarium, passend bij
verschillende neuropsychologische vraagstellingen (analyseren) en c) zijn zij in staat ruwe
testscores te standaardiseren en classificeren (evalueren).
Onderwijsvorm
De studenten worden verdeeld in groepen en oefenen zes keer een hele dag een aantal
tests. Zij krijgen hierbij enkele praktische opdrachten. Aanwezigheid is verplicht.
De onderwerpen behandeld in de practica zijn achtereenvolgend: waarnemings- en motoriektests, aandachts- en executieve tests, geheugentests en dementiescreeners, intelligentietests, taaltests, persoonlijkheidstests en klachtenvragenlijsten.
Studiemateriaal
• Bouma, A., Mulder, J., Lindeboom, J., & Schmand, B. (Eds.). (2012). Handboek
neuropsychologische diagnostiek. Amsterdam: Pearson. ISBN: 9789026517976. (circa
800 pagina’s). Kosten circa € 120,-. Circa 560 pagina’s studiestof.
Beoordelingsvorm
• Schriftelijke toets met open en meerkeuzevragen over de bestudeerde literatuur na
afloop van elke practicumdag. Elke toets telt mee voor 1/6 van het eindcijfer. Het
gemiddelde over de verschillende toetsonderdelen moet een voldoende zijn. Bij een
onvoldoende kan herkanst worden middels een tentamen over al de zes onderdelen.
• Opdrachten tijdens elke practicumdag in kleinere groepen. Beoordelingen moeten
voldoende zijn.
Onderwijstijden (onder voorbehoud, zie ook www.rooster.uva.nl)
De groepen krijgen per onderdeel elk één dag practicum van 10.00-17.00 uur. Indeling
wordt via Blackboard twee weken voor aanvang bekendgemaakt.
Practicum 1:
Do. 04-09-2014 Vr. 05-09-2014 Do. 11-09-2014 Vr. 12-09-2014
Practicum 2: Do. 18-09-2014 Vr. 19-09-2014 Do. 02-10-2014 Vr. 03-10-2014
Practicum 3: Do. 09-10-2014 Vr. 10-10-2014 Do. 16-10-2014 Vr. 17-10-2014
Practicum 4: Do. 30-10-2014 Vr. 31-10-2014 Do. 06-11-2014 Vr. 07-11-2014
Practicum 5: Do. 13-11-2014 Vr. 14-11-2014 Do. 27-11-2014 Vr. 28-11-2014
Practicum 6: Do. 04-12-2014 Vr. 05-12-2014 Do. 11-12-2014 Vr. 12-12-2014
156
Toetsdata
Op elke practicumdag een schriftelijke toets.
Vr. 27-03-2014 herkansing (over alle delen)
Bacheloronderdelen, Klinische Neuropsychologie
Basisprogramma Brein en Cognitie
Leren en Geheugen
Punten SiS-code
Plaats in het rooster Toelatingsvoorwaarden
Docent
3 ec
7203BP38XY
Semester 1, blok 2
Verplichte vakken tweede jaar
Prof. dr. J.G.W. Raaijmakers
Inhoud
Overzicht van de belangrijkste benaderingen in de moderne geheugenpsychologie alsmede de theoretische achtergronden daarvan. De volgende onderwerpen worden behandeld:
de biologische grondslagen van leren en geheugen, het standaardmodel voor geheugen
en meer moderne modellen, oorzaken van vergeten, verschil tussen herkenning en herinnering, semantisch geheugen, impliciet en expliciet geheugen, individuele verschillen en
geheugenstoornissen.
Leerdoelen
Na afloop kan een student: a) een beschrijving geven van de belangrijkste theoretische
benaderingen voor geheugen (parafraseren); b) uitleggen wat bedoeld wordt met kernbegrippen als werkgeheugen, interferentie, contextueel geheugen, impliciet geheugen e.d.
en hoe dat experimenteel onderzocht wordt (parafraseren) en c) evalueren in hoeverre
gangbare theorieën een verklaring bieden voor de geobserveerde wetmatigheden (evalueren).
Onderwijsvorm
Hoorcolleges
Studiemateriaal
• Gazzaniga, M. S., Ivry, R. B., & Mangun, G. R. (2009). Cognitive neuroscience, the
biology of the mind (4th ed.). New York: Norton. ISBN 9780393922288. (700 pagina’s).
Hoofdstuk 9: Memory (44 pagina’s). Kosten: circa € 45,-. Dit boek wordt gebruikt in
het hele basisprogramma.
• Radvansky, G. (2011). Human memory. (2nd ed.) Pearson Education. London: Allyn &
Bacon. (432 pagina’s). ISBN13: 9780205024520. Kosten: circa € 90,-.
• Collegestof.
Beoordelingsvorm
Schriftelijk tentamen met 10 open vragen.
Onderwijstijden
www.rooster.uva.nl
157
Bacheloronderdelen, Klinische Neuropsychologie
Basisprogramma Brein en Cognitie
Taal
Punten SiS-code
Plaats in het rooster Toelatingsvoorwaarden
Docent
3 ec
7203BP03VY
Semester 1, blok 2
Verplichte vakken tweede jaar
Dr. M. Otten
Inhoud
Een overzicht van de taalpsychologie. In deze cursus wordt een breed overzicht gegeven
van het taalsysteem, en diens relatie met de rest van het cognitieve systeem. Aan de orde
komen het herkennen van gesproken en geschreven woorden en zinnen, tekstbegrip, taalproductie, taalverwerking, taalstoornissen en de neurocognitieve architectuur van het
taalsysteem.
Leerdoelen
Na afloop van de cursus kan een student: a) de belangrijkste cognitieve processen die de
basis vormen van taalbegrip en taalproductie identificeren en beschrijven (parafraseren);
b) een basaal overzicht geven van de rol van ontwikkeling, cultuur en tweetaligheid in
taalbegrip en taalproductie (parafraseren) en c) uitleggen hoe specifieke experimentele
designs en bevindingen leiden tot conclusies over hoe het taalbegrips- en taalproductiesysteem in elkaar zit, en wat de rol van ontwikkeling, cultuur en tweetaligheid hierin is
(anayseren en evalueren).
Onderwijsvorm
Hoorcolleges.
Studiemateriaal
• Gazzaniga, M. S., Ivry, R. B., & Mangun, G. R. (2009). Cognitive neuroscience, the
biology of the mind (4th ed.). New York: Norton. ISBN 9780393922288. (700 pagina’s).
Kosten: circa € 45,-. Dit boek wordt gebruikt in het hele basisprogramma.
Taal: Hoofdstuk 11, (In totaal 40 pagina’s).
• Paul Whitney (1998) The Psychology of Language, Boston: Houghton Mifflin, (485
pagina’s). ISBN 9780395757505 Kosten circa €40,-.
• Collegestof.
Beoordelingsvorm
Schriftelijk tentamen, open vragen.
Onderwijstijden
www.rooster.uva.nl
158
Bacheloronderdelen, Klinische Neuropsychologie
Basisprogramma Brein en Cognitie
Individuele Verschillen
Punten SiS-code
Plaats in het rooster Toelatingsvoorwaarden
Docent
3 ec
7203BP36VY
Semester 1, blok 3
Verplichte vakken tweede jaar
Dr. R. Rouw
Inhoud
Individuele verschillen: waarom verdwaalt de een, terwijl de ander altijd feilloos de weg
weet te vinden? En waarom kunnen sommige mensen geen gezichten herkennen? In deze
cursus behandelen we individuele verschillen in cognitieve functies. Naast verschillen
tussen individuen, komen ook intra-individuele verschillen aan bod: wat gebeurt er als
iemand expertise op een bepaald gebied ontwikkelt? Wat verandert er in het gedrag en
wat verandert er in de hersenen van zo’n persoon? In het verleden werden verschillen tussen personen vooral als ‘ruis’ van de groepsmeting gezien. In deze cursus worden recente
ontwikkelingen in de cognitieve neurowetenschap besproken, waarbij verschillen tussen
individuen juist gebruikt worden om te leren over cognitieve functies en hun neurologische basis. Ook het onderzoek naar de genetische basis van dergelijke verschillen wordt
besproken. Onderwerpen zijn onder meer: intelligentie, expertise, cognitieve extremen
(mensen die ergens heel goed of juist heel slecht in zijn), specifieke gevallen van afwijkende prestaties van perceptuele of geheugen functies.
Leerdoelen
Na afloop van de cursus kunnen de studenten de opzet en resultaten van enkele belangrijke studies naar de (neurale basis van) individuele verschillen in cognitieve functies
beschrijven (parafraseren). Daarnaast kunnen studenten, in grote lijnen, recente ontwikkelingen in onderzoeksmethoden (neuroimaging en gedragsgenetica) naar individuele
verschillen beschrijven, en kunnen de sterke en zwakke aspecten van deze methoden
aangeven (evalueren).
Onderwijsvorm
Hoorcolleges. Tijdens de hoorcolleges is ruimte voor discussie.
Studiemateriaal
• Artikelen via Blackboard, circa 150 pagina’s.
• Gazzaniga, M. S., Ivry, R. B., & Mangun, G. R. (2009). Cognitive neuroscience, the
biology of the mind (4th ed.). New York: Norton. ISBN 9780393922288. (700 pagina’s).
Kosten: circa € 45,-. Dit boek wordt gebruikt in het hele basisprogramma.
• Collegestof.
Beoordelingsvorm
Schriftelijk tentamen, 50% open vragen en 50% multiple choice vragen.
Onderwijstijden
www.rooster.uva.nl
159
Bacheloronderdelen, Klinische Neuropsychologie
Basisprogramma Brein en Cognitie
Emoties
Punten SiS-code
Plaats in het rooster Toelatingsvoorwaarden
Docent
3 ec
7203BP02VY
Semester 1, blok 3
Verplichte vakken tweede jaar
Dr. R.H. Phaf
Inhoud
Het rijke veld van emotie-onderzoek zal in de cursus, noodzakelijkerwijs slechts deels,
worden bestreken. Vanuit de B&C-invalshoek zal de nadruk sterk liggen op empirisch
onderzoek en procesmodellen van emoties. In die modellen gaat het er niet om waar in
het brein een functie gelokaliseerd is, maar hoe die procesmatig wordt uitgevoerd. Zoals
met andere bij B&C bestudeerde functies, is er niet één standpunt of theorie dat het
emotieveld domineert. Het spectrum van emotiebenaderingen reikt van fenomenologische, fysiologische, biologische tot cognitieve en ‘affective neuroscience’ benaderingen.
Deze verschillende emotietheorieën en -modellen zijn sterk met elkaar verbonden door
discussies en door veelal op experimenteel werk gebaseerde redeneringen. Het gaat in de
cursus (en bij de toetsing) dan ook niet om passieve opslag van kennis en ‘feiten’, maar
om het actief kunnen verantwoorden, motiveren en met elkaar in verband brengen van
de verschillende posities.
Leerdoelen
Na de cursus moeten studenten in staat zijn: a) de voor en tegens van de verschillende
standpunten tegen elkaar af te wegen (analyseren); b) kunnen beargumenteren hoe emotiestandpunten en experimentele resultaten samenhangen (zelfstandig denken) en c)kunnen aangeven hoe die resultaten passen in de procesmodellen (zelfstandig denken).
Onderwijsvorm
Na ieder hoorcollege zal het bijbehorende deel van de syllabus op Blackboard verschijnen.
Ter recapitulatie van de collegestof dient dit deel in ieder geval voor het volgende college
gelezen te worden. Het is van het grootste belang dat studenten vanaf het eerste college
actief studeren en bijblijven met de collegestof. Iedere week zullen bovendien oefenvragen
op Blackboard verschijnen die voor een deel als tentamenvragen terugkomen.
Studiemateriaal
• Phaf, R. H. (2014). Emotie: Activatie of constructie? Deze syllabus wordt iedere keer dat
de cursus wordt gegeven, aangepast. Oudere versies zijn niet bruikbaar. Syllabus is te
downloaden via Blackboard (circa 230 pagina’s).
• Artikelen (ook te downloaden via Blackboard, circa 30 pagina’s).
• Collegestof.
Beoordelingsvorm
Schriftelijk tentamen met open vragen over de literatuur en college.
Onderwijstijden
www.rooster.uva.nl
160
Bacheloronderdelen, Klinische Neuropsychologie
Psychologische Interventies 1 voor Klinisch Neuropsychologen
Punten SiS-code
Plaats in het rooster Toelatingsvoorwaarden
Docenten
6 ec
7203BP31XY
Semester 2, blok 1
Verplichte vakken tweede jaar
Drs. C.L. van den Berg en anderen
Inhoud
Deze cursus belicht de belangrijkste theorieën en toepassingen van de hoofdstromingen
binnen psychotherapie. Het omvat colleges over verschillende settings binnen de psychotherapie en evalueert de werkzaamheid van de therapeutische aanpak en common factors
in psychotherapie.
Leerdoelen
Na afloop van de cursus kunnen studenten: a) de belangrijkste hoofdstromingen in de
psychotherapie definiëren en herkennen (parafraseren); b) de klinische toepassingen van
psychotherapie beschrijven, analyseren en kritisch evalueren (analyseren en evalueren); c)
de huidige stand van zaken wat betreft onderzoek weergeven en vertalen naar de klinische praktijk (zelfstandig denken).
Onderwijsvorm
Verplichte hoorcolleges.
Studiemateriaal
• R J. Corsini & D. Wedding (2013). Current psychotherapies. 10th ed., Thomson Brooks/
Cole. ISBN: 9781825083711. (630 pagina’s) Kosten circa €40,-.
• Een reader en een aantal artikelen wordt later bekendgemaakt.
Beoordelingsvorm
Schriftelijk tentamen met open vragen en enkele multiple choice vragen. De stof omvat
het boek, de reader, de artikelen en de collegestof. Hiernaast zijn er enkele opdrachten
die met een voldaan/onvoldaan worden beoordeeld. Deze dienen voldaan te zijn. Meer
informatie over de opdrachten wordt in het college bekend gemaakt.
Onderwijstijden
www.rooster.uva.nl
161
Bacheloronderdelen, Klinische Neuropsychologie
Neuropsychologische Diagnostiek 1
Punten SiS-code
Plaats in het rooster Toelatingsvoorwaarden
Docenten
3 ec
7203BP39XY
Semester 2, blok 1
Verplichte vakken tweede jaar
Prof. dr. B.A. Schmand, M.I. Slockers, MSc.
Inhoud
Deze cursus is een introductie in de psychodiagnostiek en veelgebruikte statistische methoden binnen de klinische neuropsychologie. In de reeks van audiovisueel ondersteunde
colleges komt onder andere aan bod: de diagnostische cyclus, veelgebruikte instrumenten
(gespreksvoering, zelfrapportage, observatie), de meest gangbare vraagstellingen en werkwijzen, patroonherkenning en rapportage. De statistiek bevat diagnostische besliskunde,
statistische versus klinische significantie en profielanalyse met als doel het verkrijgen van
inzicht in de statistische en methodologische achtergronden van diagnostiek.
Leerdoelen
Na afloop van de cursus kan de student: a) de diagnotische cyclus toepassen in de praktijk door het vertalen van neuropsychologische vraagstellingen naar toetsbare hypothesen
(zelfstandig denken); b) deze hypothesen toetsen aan de hand van klinische informatie en
testresultaten (evalueren); c) de testresultaten interpreteren en zich daarbij bewust zijn
van de mogelijke valkuilen. Verschillen tussen tesprestaties interpreteren in het licht van
klinische relevantie (evalueren); d) herhaalde metingen interpreteren en eventuele veranderingen beoordelen (evalueren).
Onderwijsvorm
Hoorcolleges, met aanvullende opdrachten en toetsen in de colleges. Een opdracht n.a.v.
de casus wordt in kleine groepen uitgevoerd. Voor de statistiek colleges zijn er huiswerkopdrachten en korte toetsen tijdens de werkcolleges. Aanwezigheid verplicht.
Studiemateriaal
• Boek: wordt nader bekend gemaakt.
• Aanvullende literatuur (circa 55 pagina’s) en collegestof.
Beoordelingsvorm
Schriftelijk tentamen, bestaande uit een combinatie van meerkeuzevragen en open vragen. Voor het statistiek deel zal een blad met formules worden verstrekt. Het eindcijfer
is voor 75% gebaseerd op het tentamen. Huiswerk en korte toetsen bepalen 25% van het
eindcijfer. Voor beide onderdelen van het eindcijfer moeten voldoendes gehaald zijn en de
casus-opdracht moet voldaan zijn.
Onderwijstijden
www.rooster.uva.nl
162
Bacheloronderdelen, Klinische Neuropsychologie
Bachelorproject Klinische Neuropsychologie
Punten SiS-code
Plaats in het rooster Toelatingsvoorwaarden
Docenten
12 ec
7203BPROXY (12 ec)
Semester 2, blok 1 en 2
Wetenschappelijk en Statistisch Redeneren; Practicum Onder
zoek en Rapportage; en Basisprogramma Brein en Cognitie
M.I. Slockers, MSc (coördinator), supervisors uit B&C.
Inhoud
Studenten voeren groepsgewijs een empirisch onderzoek uit en schrijven daarover individueel een verslag in de vorm van een onderzoeksartikel. Het onderzoeksonderwerp wordt
door een supervisor aangereikt en valt binnen het onderzoeksprogramma van Brein en
Cognitie.
Activiteiten die individueel worden uitgevoerd zijn: het uitvoeren van een literatuurstudie, het maken een analyseplan, het analyseren, interpreteren en evalueren van de verkregen data, het schrijven van een onderzoeksverslag, het mondeling presenteren van het
verrichte onderzoek, het geven van feedback op presentaties van medestudenten.
Activiteiten die in groepsverband worden uitgevoerd zijn: het onder supervisie ontwerpen, implementeren en uitvoeren van een empirische studie.
Leerdoelen
Na het Bachelortheseproject kan een student a) de onderzoeksliteratuur over een psychologisch onderwerp in kaart brengen en daaruit de belangrijkste publicaties selecteren
(analyseren en evalueren); b) de inhoud van de geselecteerde publicaties parafraseren; c) de
gehanteerde wetenschappelijke redenering in de geselecteerde publicaties analyseren en op
hoofdlijnen evalueren; d) op basis daarvan de huidige stand van zaken weergeven binnen
een onderzoeksgebied (wetenschappelijk denken); e) aangeven waarom de onderzoeksvraag
belangrijk is (evalueren); f) in groepsverband en onder supervisie een empirische studie
opzetten en uitvoeren (wetenschappelijk denken); g) de data zelfstandig analyseren (wetenschappelijk denken); h) reflecteren op de ethische aspecten van de studie; i) de resultaten
interpreteren (analyseren) en op hoofdlijnen evalueren binnen het onderzoeksveld; j) verslag doen van het hele proces in de vorm van een wetenschappelijk artikel in APA-stijl
(schriftelijk communiceren en reflecteren); k) het verrichte onderzoek mondeling presenteren (mondeling communiceren).
Onderwijsvorm
Inleidend college; groeps- en individuele bijeenkomsten met de supervisor; uitvoeren van
(schrijf) opdrachten ter voorbereiding op de bijeenkomsten; uitvoeren van een empirische
studie; presentaties aan medestudenten; verwerken van feedback.
Studiemateriaal
• Starreveld, P. A. (Ed.). (2012). Verslaglegging van psychologisch onderzoek (3e ed.).
Amsterdam: Boom. ISBN 9789059318359. Kosten: circa € 25,-.
• Studenthandleiding Bachelortheseproject (Blackboard).
Beoordelingsvorm
De supervisor beoordeelt zowel de eindproducten (een individueel geschreven onderzoeksverslag en de mondelinge presentatie van het verrichte onderzoek) als de manier
waarop die tot stand zijn gekomen (het proces). Voor de kwaliteit van het proces zijn
de beoordelingscriteria: de wijze waarop de student individueel en in groepsverband de
diverse stadia van het project heeft doorlopen; of deadlines zijn gehaald en afspraken
zijn nagekomen; de kwaliteit van de deelproducten; de manier waarop met instructies en
163
Bacheloronderdelen, Klinische Neuropsychologie
feedback van de docent is omgegaan; in hoeverre de student in staat is te reflecteren op
het eigen werk en op ethische aspecten van psychologisch onderzoek.
De eindproducten (een individueel geschreven onderzoeksverslag en de individuele mondelinge presentatie van het verrichte onderzoek) worden beoordeeld op de criteria parafraseren, analyseren, evalueren, wetenschappelijk denken, communiceren en zelfreflectie.
Het onderzoeksverslag wordt ook door een tweede beoordelaar beoordeeld.
Zie de Studenthandleiding voor de exacte uitwerking. Alle criteria dienen als voldoende
te zijn beoordeeld om tot een voldoende eindbeoordeling te komen.
N.B. Wanneer het proces niet goed verloopt kan de student al tijdens het project een
onvoldoende beoordeling ontvangen voor dit criterium waardoor voortijdig gestopt moet
worden.
Onderwijstijden
Semester 2, blok 1 en 2 halftijds. Plenair introductiecollege en een eerste groepsbijeenkomst met de supervisor aan het begin van de onderwijsperiode; daarna individuele en
groepsbijeenkomsten op afspraak.
164
Bacheloronderdelen, Klinische Neuropsychologie
Gespreksvaardigheden voor Klinisch Neuropsychologen
Punten SiS-code
Plaats in het rooster Toelatingsvoorwaarden
Aantal deelnemers
Docenten
3 ec
7203BP23XY
Semester 2, blok 1
Verplichte vakken tweede jaar
Inschrijving uitsluitend mogelijk voor studenten die de
specialisatie Klinische Neuropsychologie doen.
max. 70
Dr. T. Schilt, dr. S.P. van der Werf
Inhoud
De anamnese is de centrale pijler van het klinisch neuropsychologisch onderzoek. Behalve voor een goede analyse van de problematiek is informatie over de klacht en de context
van de klacht nodig om de patiënt juist te kunnen informeren over vervolgonderzoek,
diagnose en eventueel beleid. De anamnese is dus meer dan het louter uitvragen van een
aantal symptomen en vormt samen met de hiervoor bedoelde communicatieve vaardigheden onderdeel van het professioneel handelen.
In het tweede bachelorjaar zijn communicatievaardigheden getraind. Begrippen als
(non-)verbale communicatie, volgen, sturen en toetsen worden als bekend verondersteld.
Gespreksvaardigheden voor Klinisch Neuropsychologen is bedoeld als eerste kennismaking en oefening met o.a. het anamnesegesprek en de heteroanamnese. Specifieke aandachtspunten daarbij zijn: 1) de introductie van het consult/onderzoek, 2) vraag- c.q.
klachtverheldering, 3) specifieke c.q. speciële anamnese, 4) het inwinnen van relevante
psychosociale achtergrondgegevens en 5) het notuleren en uitwerken van gespreksgegevens. De klachten worden eerst geïnventariseerd vanuit het perspectief van de patiënt
(emoties, opvattingen en reacties vanuit de sociale omgeving) en vervolgens vanuit de
specifieke vakkennis van de klinisch neuropsycholoog.
Het stellen van een diagnose heeft in deze fase van de training geen prioriteit. Het accent
ligt op goede uitleg en het verzamelen van relevante informatie. Dit onderdeel biedt dus
vooral handvatten om de gesprekken met patiënten die zijn verwezen voor neuropsychologisch onderzoek vorm te geven.
Leerdoelen
Na afloop van de cursus kan de student: a) het begrip Informed Consent uitleggen en deze
toepassen in de praktijksituatie (parafraseren en zelfstandig denken); b) het biopsychosociaal model voor klachtenpresentatie uitleggen en deze kennis toepassen bij de klachteninventarisatie (parafraseren en zelfstandig denken); c) een gespreksmodel voor de neuropsychologische anamnese beschrijven en deze toepassen in de praktijksituatie (parafraseren
en zelfstandig denken).
Onderwijsvorm
Een gemeenschappelijk introductiecollege van drie uur. Vaardigheidstraining in kleinere
groepen, waarin onder andere wordt geoefend met simulatiepatiënten. Een afsluitend
interactief responsiecollege van drie uur. Aan de hand van casusmateriaal moet een aantal zelfstudie- en video-observatieopdrachten worden uitgevoerd. Bij alle onderdelen is
aanwezigheid verplicht.
Studiematerialen
• Boek: wordt nader bekend gemaakt.
• Syllabus (40 pagina’s, verkrijgbaar bij het secretariaat (kamer 3.16). Kosten circa € 5,• Aanvullende literatuur wordt via Blackboard bekend gemaakt (circa 150 pagina’s).
165
Bacheloronderdelen, Klinische Neuropsychologie
Beoordelingsvorm
Actieve participatie in de gesprekspractica. Een deel van de zelfstudieopdrachten wordt
op inhoud getoetst. Eindbeoordeling: aan voorwaarden voldaan of niet aan voorwaarden
voldaan.
Onderwijstijden (onder voorbehoud, zie ook www.rooster.uva.nl)
Colleges
Wo. 01-04-2015 10.00-13.00 uur
Do. 23-04-2015 10.00-13.00 uur
Practica
Voor de drie practica worden groepen samengesteld. De indeling van de groepen wordt
een week voor aanvang van de cursus via Blackboard bekend gemaakt. Studenten hebben per week op een van onderstaande momenten practicum.
Practicum 1
Do. 02-04-2015 10.00-13.00 uur
Do. 02-04-2015 14.00-17.00 uur
Practicum 2
Wo. 08-04-2015 10.00-17.00 uur
Do. 09-04-2015 10.00-17.00 uur
Vr. 10-04-2015 10.00-17.00 uur
Practicum 3
Do. 16-04-2015 10.00-17.00 uur
Vr. 17-04-2015 10.00-17.00 uur
Bijzonderheden
Aanwezigheid is verplicht. Het aantal practicumdagen is beperkt. Studenten kunnen niet
slagen voor dit vak als zij één van de practicumdagen missen.
166
Bacheloronderdelen, Klinische Neuropsychologie
Psychopathologie voor Klinisch Neuropsychologen
Punten SiS-code
Plaats in het rooster Toelatingsvoorwaarden
Docenten
6 ec
7203BP20XY
Semester 2, blok 2
Verplichte vakken tweede jaar.
Inschrijving uitsluitend mogelijk voor studenten die de speciali- satie Klinische Neuropsychologie doen.
Prof. dr. H.M. Geurts, dr. S.P. van der Werf
Inhoud
Diagnostiek en behandeling van stemmingsstoornissen, angststoornissen, slaapstoornissen, psychotische stoornissen en schizofrenie, verslaving, eetstoornissen, seksuele stoornissen, persoonlijkheidsstoornissen, ADHD, leer- en taalstoornissen en autisme. De
overeenkomsten en verschillen tussen kinderen en volwassenen van deze stoornissen zullen eveneens aan bod komen.
Leerdoelen
Het verwerven van inzicht in diagnostiek en behandeling van stoornissen in kinder- en
volwassenenleeftijd zodanig dat op professioneel niveau communicatie mogelijk is binnen een multidisciplinaire setting.
Na afloop van de cursus kunnen studenten: a) de belangrijkste psychopathologieën definiëren en herkennen (parafraseren); b) de (cognitieve) theorieën over deze pathologieën
beschrijven, analyseren en kritisch evalueren (analyseren en evalueren); c) voorbeelden
geven en kritisch evalueren van bestaande interventies voor specifieke pathologieën (evalueren); d) de huidige stand van zaken wat betreft onderzoek weergeven en vertalen naar
de klinische praktijk van de neuropsycholoog (zelfstandig denken).
Onderwijsvorm
Hoorcolleges, literatuurstudie en opdrachten.
Studiemateriaal
• Franken, I., Muris, P., & Denys, D. (2013). Basisboek psychopathologie. Uitgeverij: de
Tijdstroom. ISBN: 9789058982148 (810 pagina’s). Circa €65,-.
• Aanvullende literatuur: wordt nader bekendgemaakt (circa 140 pagina’s).
Beoordelingsvorm
Schriftelijk tentamen, open vragen. Hiernaast dienen twee opdrachten gemaakt te worden welke als voldaan/onvoldaan worden beoordeeld. Deze dienen voldaan te zijn.
Onderwijstijden
www.rooster.uva.nl
167

Download Report