Techniekplan, kerngegevens van de school Een aantal kerngegevens van Basisschool De Bukehof Naam van de school Adres De Bukehof Olmenstraat 1 4731 BC Oudenbosch 0165-313240 Telefoon Fax 0165-317702 E-mail [email protected] Website www.bukehof.nl Brin nummer 08KI Werkgeversnummer 31017 Leerlingen aantal 1-10- 2007 214 ( 1-10-2011) Aantal groepen 10 Aantal teamleden 19, waarvan 1 OOP Bevoegd gezag Stichting Het Barlake (m.i.v. 01-01- Voorzitter 2012 : Borgesiusstichting) Algemeen-directeur Dhr.Hans van Oosterbosch Richting Dhr. Johan van den Buijs Rooms-katholiek . De Bukehof, tuin van groei en ontwikkeling Techniekplan basisschool De Bukehof 2008-2014 1 De Bukehof en Stichting Het Barlake, een organogram Techniekplan basisschool De Bukehof 2008-2014 2 Waarom een plan voor ‘techniek ‘ ? a. Kinderen op groeien op in een wereld voltechniek. Ze leven en spelen erin. Mensen worden steeds afhankelijker van techniek, maar dat realiseert men zich maar zelden. Het is daarom van belang dat ons onderwijs kinderen bewuster in contact brengt met alle aspecten van de techniek. Op basis daarvan ontwikkelen onze kinderen op een harmonische wijze een breed en realistisch beeld van de techniek in hun wereld. b. Kinderen zijn van jongs af aan al geïnteresseerd in het hoe en waarom van de dingen om hen heen. Ze zijn gevoelig voor techniek. Het is daarmee een taak voor onze school om kinderen hierin geïnteresseerd te houden en deze gemotiveerdheid optimaal te benutten om verdieping en verbreding te bereiken. c. Techniek is bij uitstek een middel om in onze school een rijke, moderne en aantrekkelijke leeromgeving in te richten. Een dergelijke leefomgeving past goed in hedendaagse opvattingen over leren en ontwikkeling. d. Het negatieve imago van techniek kan een positieve wending krijgen. De keuze voor een vorm van vervolgonderwijs is een belangrijke stap in de verdere ontwikkeling van onze kinderen. Interesse voor techniek kan invloed hebben op hun Dit plan is een kwaliteits- en planningsdocument voor de schoolontwikkeling. Het geeft een beeld van de situatie zoals die is en de situatie zoals die nagestreefd wordt. Er worden prioriteiten en doelstellingen aangegeven die houvast geven bij processen in de school, die gericht zijn op kwaliteitsverbetering en wil daarbij een voortdurend lerende organisatie zijn. Een functie van het plan is het op gang houden van een voortdurende dialoog over de kwaliteit van het onderwijs en het onderwijsbeleid op school. Het plan lokt deze dialoog uit tussen teamleden, het bestuur en de medezeggenschapsraad. Tenslotte is het plan ook bedoeld als verantwoording aan de overheid. De Inspectie en de commissie vanuit het VTB zullen dit plan mede vorm geven en waar nodig beoordelen. Voorafgaande aan het opstellen van dit plan is gekeken naar strategische beleidszaken en externe en interne kwaliteitsdocumenten . Er is o.m. een SWOT analyse gemaakt, een toekomstbeeld bepaald, een zorgprofiel / zorgplan vastgesteld en plan van aanpak opgesteld. De uitkomsten, meningen en opvattingen zijn meegenomen in dit plan. Binnen het team is er uitgebreid van gedachten gewisseld over de visie op onderwijs aan kinderen. Dit is mede richtinggevend geweest bij het opstellen van dit plan. Het plan omvat een periode van een drietal schooljaren. Het heeft de instemming van de medezeggenschapsraad van de onze school. De uitvoering en evaluatie is in handen van het team van de Bukehof De directie zal als procesbewaker fungeren en zal bijstellingen en veranderingen opnemen. Manfred Werger, Directeur De Bukehof Techniekplan basisschool De Bukehof 2008-2014 3 Het techniekplan, een inhoudsopgave Kerngegevens van de school en een organogram van de organisatie bladzijde 1 - 2 Een inleiding op het techniekplan bladzijde 3 De inhoudsopgave van / de leeswijzer bij dit plan bladzijde 4 Kaders van ‘ veranderingen ‘ , de school en zijn ontwikkeling bladzijde 5 – 7 Het school concept, de visie en de missie van de school bladzijde 8 – 11 De school - leerlingen en ouders bladzijde 12 – 13 De school – de leerkrachten, het schoolteam bladzijde 14 – 19 De school en samenwerken bladzijde 20 – 21 Conclusies voor het techniekonderwijs bladzijde 22 Veranderparagraaf techniek in ons onderwijs bladzijde 23 – 24 Jaarplanning (in schema en in tabel) bladzijde 25 – 27 Huidige en gewenste situatie (de spiegel….) bladzijde 28 – 29 Organisatorische Infrastructuur bladzijde 29 Planning in hoofdlijnen bladzijde 30 Bronnen, literatuurverwijzing bladzijde 30 Techniekplan basisschool De Bukehof 2008-2014 4 Het techniekplan 2007 – 2011, kaders van een verandering Dit techniek is gebaseerd op een nieuwe strategische beleidsperiode van de school: "Kansen voor ontwikkeling" staan centraal in deze beleidsplanning. De school is in beweging, enerzijds omdat de ‘ kaders van het onderwijs ‘ in beweging zijn, anderzijds sijpelen vernieuwingen, veranderingen, nieuwe inzichten ook door in onze school. De school moet keuzes maken, deze verinnerlijken en rekenschap afleggen aan haar belanghebbenden ( stakeholders ). Vissie en missie, schoolconceptkeuzes, kwaliteitszorg, planning- en controlcycli, de Wet Bio, de WMS, omgaan met ouders in de school, nieuwe ontwikkelingen ten aanzien van de zorgplicht ( waarbij de school verplicht is leerlingen die aangemeld worden een passende plek te bieden ) vormen mede uitgangspunten voor deze beleidsnotitie. De kern van het verhaal is dat we het onderwijs zodanig willen inrichten dat zoveel mogelijk elke leerling een ononderbroken ontwikkelingsproces kan doorlopen. In dit plan wordt op de verschillende beleidsterreinen aangegeven hoe onze school techniek in het onderwijs verder inhoud wil geven. Voor het realiseren van de doelstellingen in dit plan zijn op alle niveaus in de organisatie afspraken gemaakt.. Onze school formuleert jaarlijks in een jaarplan de doelstellingen die in dat jaar gehaald moeten worden Verder wordt er ook door onze school gewerkt met de pdca (plan, do, check, act) cirkel, waarbij na de evaluatie waar nodig beleidsdoelen worden bijgesteld. Dit plan bespreekt de trends waarmee ons onderwijs te maken heeft. Vervolgens worden de missie en de kernwaarden van de school verwoord. Tenslotte wordt voor het beleidsterrein ‘techniek ‘ aangegeven wat de uitgangspunten zijn en welke doelstellingen de Bukehof in de komende jaren nastreeft. Dit techniekplan 2008 - 2011 is tot stand gekomen in overleg met het team, vastgesteld door de directie, met instemming van de MR en goedkeuring van het bestuur van Het Barlake Techniekplan basisschool De Bukehof 2008-2014 5 Het techniekplan, ontwikkelingen en stakeholders De volgende trends worden door bestuur en directie als belangrijk voor de organisatie van de Bukehof in de komende jaren gezien: a. Deregulering en vergroting autonomie Het overheidsbeleid is duidelijk : minder regels en meer beleidsruimte voor scholen c.q. schoolbesturen. Deze ontwikkeling is al enige jaren ingezet met hieraan gekoppeld, met vergroting van de autonomie, de verplichting van het afleggen van verantwoording voor gemaakte interne en externe keuzes. b. Kwaliteitsdrang Sinds de invoering van de z.g. 'kwaliteitswet" (1998) wordt er van scholen, zowel door ouders, personeel als inspectie, steeds meer kwaliteit verwacht. Een impuls voor het team, de scholengroep, het Kwaliteitsforum en de MR van onze school. c. Individualisering Groeiende mobiliteit, media en communicatietechnologie maakt een verregaande individualisering mogelijk. Van het onderwijs wordt steeds meer maatwerk gevraagd waarbij rekening wordt gehouden met de persoonlijke situatie. d. Flexibilisering Mede door de individualisering wordt er steeds meer flexibiliteit verwacht van zowel mensen als organisaties. Meegaan en aanpassen, zonder de eigen principes geweld aan te doen, moet in de behoefte aan maatwerk voorzien. e. Gemeenschapszin Naast persoonlijke belangen groeit eveneens de behoefte om lid te zijn van een groep. Juist doordat de scholen van Het Barlake in een dorpse situatie gelegen zijn, is saamhorigheid en gemeenschapszin meer belangrijk dan in een stedelijk gebied. f. Openheid en transparantie Ook scholen dienen steeds meer in het openbaar verantwoording af te leggen van hun doen en laten. Daarbij beïnvloeden inspraak en openbaarheid de behoefte aan openheid en transparantie. g. Toenemende intolerantie Maatschappelijke ontwikkelingen en incidenten dragen bij dat mensen zich minder vrij voelen. De inspectie kondigde al meer expliciete aandacht voor veiligheid aan. Van scholen wordt verwacht dat zij een bijdrage leveren aan de bevordering van burgerschap en sociale integratie. h. Integraal samenwerken Samenwerking van verschillende disciplines is eveneens zichtbaar in onze huidige samenleving. Met integraal samenwerken, zowel binnen als buiten het onderwijs, kunnen meer complexe vraagstukken benaderd worden waarbij tevens de samenhang tussen afzonderlijke invalshoeken geborgd worden Techniekplan basisschool De Bukehof 2008-2014 6 Schema stakeholders Overheid - Inspectie van onderwijs Terugtrekkende centrale overheid Delegeert management - verantwoordelijkheid naar school: professionalisering zorg invoering lumpsum - Controle op prestatie en kwaliteit Aandacht voor verdere - Minder financiële ondersteuning Aandacht voor leerlingen die meer aan kunnen (subsidies) - Eist verder professionalisering onderwijs - Stelt dienst/resultaat eisen - Positief tegenover éénpitter Basisschool DE BUKEHOF en zijn ‘techniekplanning ‘ Leerkrachten/team Ouders/verzorgers - Zijn mondiger geworden Willen part-time werken - Consumentisme: ouders willen een klantgerichte professionele schoolorganisatie - Vergrijzing/ gem. leeftijd - Meer tweeverdieners: minder tijd om opschool te hoog - helpen Aandacht voor werkklimaat: meer - Willen adaptief onderwijs voor hun kind ruimte en betere hygiëne - Willen persoonlijke begeleiding en zorg voor Schoolklimaat: Normen en waarden leerlingen (zwakkere en sterkere) - Onderwijs moet bestaan uit kennis+kunde+persoonlijke ontwikkeling - Willen aandacht voor schoolklimaat: normen en waarden ( Model Nicolas Rescher ) Leerlingen - Meer leerlingen die meer aankunnen Rugzakbeleid meer leerlingen met zorg Meer agressiviteit binnen de school - Meer kinderen uit éénoudergezinnen - Zapp-generatie: vinden zaakvakken saai, zijn veelal visueel ingesteld Techniekplan basisschool De Bukehof 2008-2014 7 Het techniekplan 2008 – 2011, De school, zijn visie en missie De missie van onze school is kernachtig samen te vatten in het volgende motto: “De Bukehof, tuin van groei en ontwikkeling“ · De identiteit van onze school kenmerkt zich als volgt: o alle leerlingen zijn gelijkwaardig; o wij accepteren geen discriminatie en racisme; o wij eerbiedigen ieders geloofsovertuiging of levensbeschouwing. · In ons onderwijs houden we rekening met de leef- en belevingswereld van de kinderen. · We willen een goed ‘leerklimaat’ scheppen, waarin samen leren en leren van elkaar belangrijke onderdelen zijn. · Wij vinden het belangrijk dat de kinderen zich zowel op cognitief als op creatief en sociaal-emotioneel gebied ontwikkelen. · Onze school is gericht op de doorgaande lijn in de ontwikkeling van kinderen. In maart 2007 hebben we onze visie en missie vertaald in zes Leefstijlafspraken in de school die wij willen zijn, die wij willen vormen: - Samen spelen maakt plezier voor velen Aardig zijn, da’s pas fijn Ruzie moet je laten, je kunt erover praten We zeggen: “Stop “, dan houdt ‘t op Wordt er écht gepest, zeg ’t, da’s het best Spullen groot of klein, daar zullen we zuinig op zijn Deze Leefstijlafspraken gelden voor u en voor ons, voor groot en voor klein. Iedere leefstijlafspraak staat een periode van het schooljaar centraal. De Leefstijllessen bevatten de volgende onderwerpen: -respect, eerlijkheid , openheid, waarden en normen: -het schoolklimaat, de sfeer op school: - het omgaan met verschillen in culturen: -omgaan met verschillen op cognitief gebied: - collegialiteit en samenwerken, sociale vaardighedenVanuit de missie, vanuit onze kernwaarden kunnen we ons verenigen in de volgende schoolvisie: Techniekplan basisschool De Bukehof 2008-2014 8 Vanuit deze missie kunnen we onze visie als volgt samenvatten: Ons onderwijs biedt kinderen en volwassenen gelegenheid handelend, zelfstandig, ontdekkend en initiatiefrijk om te gaan met ontwikkelingsmaterialen, leerervaringen, leermiddelen en informatiebronnen. Bij deze omgang staan 5 zaken centraal: - - de behoefte aan een veilige relatie de behoefte zich competent te voelen de behoefte zelfstandig beslissingen te nemen duidelijke regels en afspraken in de werkomgeving het onderwijs wordt afgestemd op de ontwikkeling van de kinderen en de voortgang in hun ontwikkeling In de school hangen enkele borden met zes kernwoorden, die in onze missie en visie terug te vinden zijn: LEF-LOL-TROTS-VERTROUWEN-AMBITIE-PASSIE Wij willen graag deze woorden waarmaken in onze lessen en in onze school. Onze school is een katholieke school: - de leer en de levenshouding van Jezus zijn de basis en de inspiratie voor onze leefstijlafspraken op school de katholieke identiteit is de levenshouding van waaruit we naar levensbeschouwelijke zaken en dingen kijken de school kent een visie, die op katholieke waarden steunt het multiculturele karakter van onze schoolbevolking creëert ruimte voor het samengaan van verschillende religies en bewustwording van de eigen achtergrond onze school heeft een levensbeschouwelijke methode, startend vanuit de katholieke traditie onze school werkt voor de religieuze feesten en vieringen samen met de plaatselijke parochie onze school evalueert jaarlijks haar identiteit Techniekplan basisschool De Bukehof 2008-2014 9 Het schoolplan 2012 – 2016, ons schoolconcept De Bukehof streeft naar een schoolconcept binnen de kaders van het ‘ ontwikkelingsgericht onderwijs ‘. Bij het ontwikkelingsgericht onderwijs staat de ontwikkeling van het kind centraal. Die ontwikkeling wordt bij dit concept sterk begeleid door de leerkracht, door de school. Toch zijn we geen OGO-school (ontwikkelingsgerichte onderwijsschool), maar het gedachtegoed van dit onderwijsconcept spreekt ons aan. Veel zaken uit het OGO-gebied hebben een ‘Bukehofaccent’ gekregen: Er is in het Bukehof-onderwijs een beslissende rol weggelegd voor de leerkracht. Welke methode er ook gebruikt wordt, welke hulpmiddelen ook centraal staan, of er nu een digitaal bord in de groep aanwezig is of niet, de leerkracht zal de leerlingen moeten uitdagen en het beste uit de leerling moeten halen. Hij zal de persoon zijn die de context van het leren gaat vormgeven, rekening houdt met verschillen in aanleg en capaciteiten, hij bewaakt de vorderingen en ontwikkelingen en hij zorgt voor een ordelijke, frisse en stimulerende leeromgeving. Op onze school geven de leerkrachten hun lessen vanuit de ‘Bukehof Kwalitetitskaart‘. Deze kaart omvat de belangrijkste kenmerken van het Bukehof-lesgeven, de klassemanagementtaken en de zorgtaken van elke leerkracht. Deze kaart wordt tweemaal per schooljaar getoetst in de groepen van de school. De bevindingen, resultaten worden omgezet in een ontwikkelplan Een sterk geleid concept, waarbij de leerkracht de centrale rol vervult, mag niet ten koste gaan van de zelfstandigheid van de leerling en de verantwoordelijkheid van de leerling voor zijn ontwikkeling. De school werkt aan een duidelijk plan aanwezig voor het zelfstandig werken en lesoverstijgende doelen: Werkhouding, inzet en doorzettingsvermogen: De leerlingen hebben belangstelling voor de wereld om zich heen en ze zijn gemotiveerd deze te onderzoeken. De leerlingen ontplooien zich en hebben vertrouwen in hun taken, leren en in het samenzijn met anderen. Werken volgens plan: De leerlingen kunnen een plan opstellen en ernaar handelen. Huiswerk volgens plan: De leerlingen leren hun huiswerk in te plannen en worden bij het plannen van werkzaamheden begeleid Gebruik van uiteenlopende leerstrategieën: De leerlingen kunnen bij leeractiviteiten uiteenlopende strategieën en vaardigheden gebruiken. Techniekplan basisschool De Bukehof 2008-2014 10 Zelfbeeld, openheid en positieve houding: De leerlingen leren positief en vanuit een open visie met hun eigen mogelijkheden en grenzen om te gaan. Sociaal gedrag en respect: De leerlingen leveren een positieve bijdrage in een groep. Dit schooljaar werken we aan gedragsregels in en rondom onze klassen. In onze school werken we met een nieuwe methode ‘Leefstijl’ en worden de kinderen per schooljaar met behulp van het programma Viseon-Bukehof bevraagd en begeleid m.b.t. de ontwikkeling van de sociale vaardigheden en de ontwikkeling van de sociaal-emotionele stabiliteit. Moderne media: De leerlingen maken verantwoord en doelbewust gebruik van moderne communicatiemiddelen. Het netwerk van computers op onze school is niet kleinschalig, maar ook niet nieuw. Dit schooljaar proberen we de mogelijkheden van ons netwerk en onze lessen in het computerlokaal nog beter vorm te geven. Onze school heeft bovendien een prachtige website (met ca. 15000 hits per schooljaar de meest bezochte (én fraaiste) website van Het Barlake!), waarop de schoolactiviteiten, het schoolnieuws en ons onderwijs op een goede manier worden belicht. De website zal zeker een rol spelen in het werken met de ‘nieuwe media‘. Tenslotte: Ons onderwijs neemt leerkrachten serieus. Ons onderwijs neemt ook kinderen serieus: Het onderwijs sluit aan bij hun huidige interesses, en spreekt hen van jongs af aan op hun vermogen tot gezamenlijk handelen en nadenken ( met behoud van ieders individuele ontwikkeling). Zo maken wij hen en elkaar tot ‘deelnemers’ in allerhande sociaal-culturele activiteiten. Want we hopen dat wij en zij (later) actieve, betrokken deelnemers worden in kleine en grote samenlevingsverbanden; deelnemers die de geldende ‘regels van het spel’ op vrijmoedige, creatieve en kritische manier kunnen hanteren. En dat leer je alleen door het te doen. Onze school kent drie speerpunten, drie profileringgebieden, zaken waarin onze school meer expertise kent, veel te bieden heeft. De profileringgebieden hebben met ons concept te maken, ze zijn verankerd in het schoolteam, kennen een vaste plaats in de groepsroosters en het zijn gebieden waarin onze school zich sterk voelt: o Structuur en gedrag o Natuur en Techniek o ICT en nieuwe media Techniekplan basisschool De Bukehof 2008-2014 11 Het techniekplan 2008 - 2011, stakeholders : het team, de leerlingen en hun ouders Onze school betrekt voornamelijk leerlingen uit de wijk Pagnevaart- Oost. Verder zijn er enkele leerlingen uit de wijk Velletri, de wijk Albano en uit de buitenrand van Oudenbosch afkomstig. ( Bron: ROVICT ESIS : Telformulier BO 2011) Leerlingen naar leeftijd, geslacht en gewicht volgens de nieuwe gewichtenregeling Geen J 0,3 M J 1,2 M J Totaal M 3 jaar 0 0 0 0 0 0 0 4 jaar 13 8 1 3 1 2 28 5 jaar 7 11 2 2 0 3 25 6 jaar 6 9 2 1 0 2 20 7 jaar 9 8 2 2 0 1 22 8 jaar 9 8 4 1 1 2 25 9 jaar 13 13 2 2 0 3 33 10 jaar 8 10 0 2 0 0 20 11 jaar 12 12 2 5 1 3 35 12 jaar 1 1 2 1 1 0 6 13 jaar 0 0 0 0 0 0 0 14 jaar en ouder 0 0 0 0 0 0 0 78 80 17 19 4 16 214 Totaal Samenvatting Totaal aantal leerlingen 214 Totaal aantal met BRON status OK 214 Aantal leerlingen NNCA-NOAT 43 26 % van de leerlingen van onze school heeft een leerlinggewicht uit een achterstandscategorie. Bijna 10 % van de leerlingen van onze school heeft een getal uit de hoogste achterstandscategorie, vorig schooljaar was dat 8 % Er is sprake van een kleine toename van de leerlingen, maar ook van de gewichtenleerlingen (leerlinggewicht wordt bepaald o.g.v. het opleidingsniveau van de ouders ). 11 % van de leerlingen is afkomstig uit Marokko, Turkije, Suriname en Afrikaanse landen met politieke onrust. Techniekplan basisschool De Bukehof 2008-2014 12 Ons leerlingaantal kende een stijging van 3 % ten opzichte van het vorige schooljaar. Best opmerkelijk, een leerlingprognose van het KPC in opdracht van de gemeente voorspelt in de periode 2005 – 2011 een behoorlijke terugval voor onze school. Onze wijk biedt slechts een kleine uitbreiding en vernieuwing. Aanvoer van nieuwe leerlingen dient dus te geschieden op niet-geografische gronden, zaken waarin we ons moeten profileren of onze kracht moeten kunnen behouden. De drie voornaamste redenen buiten de schoolkeuze op geografisch perspectief zijn : - een goede balans tussen cognitieve en sociale ontwikkeling en begeleiding een volle, hechte activiteitenkalender voor alle schoolgroepen de aandacht voor het sociaal – emotionele van de kinderen ( bron : oudervragenlijst 2010) Van onze ouderpopulatie heeft 36 % een LBO-opleiding ,44 % een MBO-opleiding of hoger en 20% een HBO- of universitaire opleiding. Gemiddeld inkomen van de wijken waarin we onze leerlingen betrekken is modaal (bron: Funda). De thuissituatie is niet voor alle kinderen stimulerend. Veel van onze kinderen zijn leergierig en willen gevoed worden met kennis, maar onze school kent ook gezinnen die als ‘ partner in de opvoeding ‘ deze kansen voor hun kinderen niet ( kunnen ) benutten ( probleemgezinnen ). De ouderenquête ( laatste meting 2010 ) geeft de mening van de ouders over de school goed weer: - De school kent goede prestaties en positieve uitstroomcijfers De school heeft een duidelijk profiel, een school zonder poeha of poespas De school heeft een sterk leerlingmodel, er wordt veel aandacht besteed aan normen en waarden van de leerling en van de groep De groepsgrootte is relatief klein De school kent een (succes)volle activiteitenkalender voor alle groepen De school kent een lage drempel De school heeft een hoog ‘familiegehalte’, kleine successen, gebeurtenissen, projecten worden door de gehele school gevierd. Onze school betrekt voornamelijk leerlingen uit de wijk Pagnevaart- Oost. Verder zijn er enkele leerlingen uit de wijk Velletri, de wijk Albano en uit de buitenrand van Oudenbosch afkomstig. -Ouders onderschrijven het belang van een goed pedagogisch klimaat en vinden het belangrijk dat er veel aandacht is voor de sociaal emotionele ontwikkeling. -Ouders vinden het belangrijk dat de kinderen zo veel mogelijk alle basisvaardigheden aangereikt krijgen en leren beheersen. -Ieder kind is anders, daarom vragen de ouders zoveel mogelijk onderwijs op maat. -Ouders vinden dat het onderwijs goed moet aansluiten bij het voortgezet onderwijs. -Ouders vinden het belangrijk dat kinderen weten wat er in de wereld gebeurt en is gebeurd, dus krijgen ook de zaakvakken ruime aandacht en spelen we in op actuele maatschappelijke gebeurtenissen. -Ouders vinden het belangrijk dat er aandacht is voor expressie en culturele vorming. Het is duidelijk dat de leerlingenpopulatie invloed heeft op de inrichting van ons onderwijs: ons zorgplan, de opzet van onze zorg zijn hiervan praktische voorbeelden. Techniekplan basisschool De Bukehof 2008-2014 13 Hoogwaardige onderwijskwaliteit is afhankelijk van de leerkracht. Competenties van de leerkrachten staan centraal. Het Barlake, ons bestuur, maar ook onze school wil personeelsleden die hun vak met deskundigheid en professionaliteit uitvoeren, daarbij passie uitstralen en van elkaar leren. Vanwege veranderend onderwijs zal de leerkracht in toenemende mate begeleider van het onderwijsleerproces gaan worden. Scholen zullen meer en meer schoolspecifieke competenties vragen als gevolg van hun specifiek schoolprofiel. Naast persoonlijke ontwikkeling is ook het arbeidsplezier van de leerkracht van belang. Deze beide aspecten vormen de kern van het personeelsbeleid : competentieontwikkeling en werkplezier. De grenzen van wat er van een leerkracht verwacht mag worden, worden door de school bepaald binnen de kaders die het bestuur daarvoor aangeeft. Bij het formuleren van personeelsbeleid is de CAO primair onderwijs een belangrijk uitgangspunt. Onze school kent 21personeelsleden, een formatie van 13, 2fte. Aantal fte voor OOP is 0,5 fte. De gemiddelde betrekkingsomvang is 0,66 fte. 25 % mannen, 75 % vrouwen. De leeftijdsopbouw van het schoolteam van De Bukehof is de volgende : tot en met 30 jaar 31 – 40 jaar 41 - 50 jaar 51 – 60 jaar 61 jaar en ouder 30 % 10 % 30 % 15 % 15 % ( bron : OIC 2010/2011 ) De werkervaring en functie is weergegeven in de volgende tabel : Minder dan 1 jaar Van 1 – 10 jaar Van 11 - 20 jaar Van 21 – 30 jaar Langer dan 30 jaar 6% 53 % 12 % 6% 23 % ( bron OIC 2010/2011 ) Kerncijfers en getallen zeggen niet alles. Het gaat om de houding van de teamleden in een veranderende onderwijswereld : Is het schoolteam hierop ingesteld, zijn de leerkrachten hiertoe competent of toegerust en hoe gaat de school en / of het bestuur hiermee om? Het schoolteam kende in 2010een MedewerkersTevredenheidsonderzoek, uitgevoerd door de leiding van de school / de algemene directie. Het zijn mede de bronnen voor een teamscan en een SWOT-analyse ( confrontatiematrix): Techniekplan basisschool De Bukehof 2008-2014 14 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 positief neutraal negatief I II III IV V VI I II III IV V VI = werkbeleving = taak = de ander = omgeving en overheid = vernieuwend denken en IPB = instituut Teamscan 2010 ( bron MTO 2010 ) Techniekplan basisschool De Bukehof 2008-2014 15 3 2,5 2 Basis 1,5 Ervaren 1 Excellent 0,5 0 I I = II = III = IV = V = VI = VII = VIII= IX = X = II III IV V VI VII VIII IX X gedifferentieerd werken groepsmanagement onderwijskundige wendbaarheid vakmatige beheersing vernieuwend denken stimuleren tot vernieuwing samenwerken longitudinaal plannen collegiale consultatie externe contacten Teamscan 2010 (bron Beerenschot-analyse 2006, 3 puntsschaal, 3 niveaus, vertaalslag van de gesprekscyclus en de beoordelingsscans 2010 ) Techniekplan basisschool De Bukehof 2008-2014 16 Wat kunnen we doen en wat mogen we doen ? Een confrontatie-analyse van De Bukehof ( Bron : SWOT –analyse 2010 – 2011) Hoe kunnen we sterktes inzetten om onze kansen te benutten? Kansen Sterktes Strategische opties - redelijk stabiele teamsamenstelling - onderwijskundig ontwikkelplan - positief schoolklimaat - functionerend netwerk - veranderbereidheid van een deel van het schoolteam - vakoverstijgende projecten - enthousiast team - voldoende stabiele organisatiestructuur en zorgstructuur Techniekplan basisschool De Bukehof 2008-2014 - zelfstandig werken benutten - opleiden in de school - de inhoudelijke lijn specificeren, plannen en controleren - een goede begeleiding door interactie en collegiale consultatie 17 Hoe kunnen we zwaktes overwinnen door bedreigingen te counteren/ af te weren ? Bedreigingen ? Zwaktes Strategische opties - ruimtegebrek, gebouw - achterstand taal / lezen en begrip - volle activiteitenkalender en veranderkalender - verschillende niveaus in vaardigheden bij de leerkrachten - ontwikkeling onderwijsconcept (nog niet vaststaand) - afstemming van het leerstof aanbod - veranderende leerlingpopulatie Hoe kunnen we sterktes benutten om bedreigingen te counteren / af te weren ? Techniekplan basisschool De Bukehof - deskundigheidsbevordering door gerichte opleiding, consultatie - ruimte maken voor zorg binnen de lessen - kleine stappen in het proces benadrukken Bedreigingen ? 2008-2014 - ruimtegebrek - achterstand taal / lees en begrip - volle activiteitenkalender en veranderkalender - concurrentie van scholen met een nieuw gebouw of een duidelijk profiel / concept 18 Sterktes Strategische opties - veranderbereidheid van een deel van het schoolteam - vakoverstijgende projecten - enthousiast team - stabiele organisatiestructuur en zorgstructuur - stimuleren van efficiency, flexibiliteit bij leerkrachten en directie - actief zoeken naar een goede ruimte - maak leerlingen en leerkrachten vaardig en competent - structuur- en conceptgroei Hoe kunnen we zwaktes overwinnen door in te spelen op kansen ? Kansen ? Zwaktes Strategische opties - - verschillende niveaus in vaardigheden bij de leerkrachten - ICT binnen taakwerkzaamheden van de leerlingen - matige afstemming van het leerstofaanbod stabiele teamsamenstelling onderwijskundig ontwikkelplan positief schoolklimaat functionerend netwerk veranderbereidheid team - verschillen in vaardigheden aanpakken dmv. ontwikkelplannen - ideeën en mogelijkheden van teamleden benutten (participatietechnieken) - competentiemanagement De SWOT levert een aantal richtpunten op, die een uitgangspunt vormen voor nieuwe beleidsterreinen: -De basis is een goed pedagogisch klimaat op onze school -Dit biedt ontwikkelingskansen voor ieder kind - In dit klimaat, in deze school vinden we competente medewerkers die voortdurend werken aan hun ontwikkeling, hun baan, hun functie -De Bukehof staat daarbij midden in de samenleving, hoewel zij een duidelijke conceptkeuze en transparante, éénduidige structuur voorstaat Techniekplan basisschool De Bukehof 2008-2014 19 Het techniekplan 2008 - 2011, stakeholders: samenwerken Financiën en beheer Verantwoord financieel beleid met aandacht voor risico's en efficiënte inzet van middelen om de onderwijskwaliteit te maximaliseren. Om dit te realiseren acht ons bestuur een meerjaren beleid noodzakelijk. Inmiddels is op bestuursniveau een financieel beleidsplan opgesteld. De volgende planning – en controlcyclus is van toepassing : Stap D I D /B B D II III IV D V B/D VI 1. Passend onderwijs voor de kinderen, waarbij we leren van elkaar 2. Aandacht voor doorlopende leerlijnen. 3. Kwaliteitszorg in dienst van ontwikkeling school, adaptief werken,welbevinden leerlingen 4. IPB bekwaamheidseisen vastleggen van personeel Techniekplan basisschool De Bukehof 2008-2014 20 Legenda : B = bestuur D = directie I = vertalen van beleid in Euro’s: begroten II = toetsen uitkomsten van de begroting en beslissen III = definitieve door toewijzen omzetten in budget IV = budgetbewaking V = verantwoording over de inzet van het budget VI = evalueren van de cyclus rondom de begroting en het budgetteren Andere speerpunten: Huisvesting Schoolgebouwen en inrichting speelterrein vormen het visitekaartje van de school. Gelet op komende onderwijskundige ontwikkelingen en het profiel van de school is de huisvesting in 2010 ingrijpend aangepast. Kwaliteitszorg De school streeft naar uitstekend basisonderwijs door planmatig monitoren, verbeteren en borgen van de geleverde kwaliteit. Iedere school heeft inmiddels een overzicht gemaakt van de kwaliteitsinstrumenten die worden ingezet. In Het Barlake kunnen scholen vrij handelen binnen de (strategische) kaders. Een grote autonomie gaat gepaard met verantwoording afleggen van geleverde prestaties. Samenwerkingsverbanden Om de ontwikkelingslijn rond het kind / de leerling te realiseren is er samenwerking op het gebied van onderwijs, huisvesting en schoolbegeleidingsdienst. Gelet op de ontwikkelingen van de toekomst zal de samenwerking nog verder uitbreiden ( Nieuwe opzet en indeling WSNS, ons bestuur gaat fuseren met het bestuur van de Professor Gielenstichting, Dag arrangementen op de scholen, de ontwikkeling van de Brede School en de Verlengde Schooldag, Gemeentelijke ontwikkelingen, landelijke ontwikkelingen en trends) Techniekplan basisschool De Bukehof 2008-2014 21 Conclusies voor de inbedding van techniek in ons onderwijs ‘ n.a.v. de interne en externe kwaliteitsdocumentatie : - techniek in het onderwijs moet planmatig vorm worden gegeven - techniek in het onderwijs is een veelzijdig, duurzaam gedachtegoed, dat we in stappen goed moeten vormgeven - we streven naar techniek in ons onderwijs, niet als uniek vak – en kennisgebied, maar een verwevenheid / vast onderdeel in ons lesprogramma - als zodanig wordt techniek gekoppeld aan wereldoriëntatie, motoriek en handvaardigheid - er liggen kansen om techniek goed aan te laten sluiten bij de huidige structuur : methode mensen en kinderen die met techniek werken rooster / lesprogramma ( de school heeft nl. al e.e.a. gerealiseerd in de voorwaardelijke sfeer ) - de planologische en financiële vormgeving van techniek zijn processen Techniekplan basisschool De Bukehof 2008-2014 22 Het Techniekplan, Veranderparagraaf Onderwerp : Techniek in ons onderwijs Omschrijving: Competentiemanagement is het vertalen van kerncompetenties van de organisatie naar de kennis, de vaardigheden, de persoonlijkheid en de motivatie van de medewerkers. Met deze competenties kun je richting geven aan het ontwikkelen, het selecteren, het belonen en het beoordelen van de medewerkers Doelgebied: Het doelgebied van het competentiemanagement is gelegen in de volgende resultaatgebieden : - De organisatie geeft duidelijk aan wat men verwacht van de medewerkers / leerkrachten Goede afstemming doel medewerkers – doel organisatie door transparante personeelsinstrumenten ( Consistent HMR ) Verbetering communicatie en feedback Leerkrachten ontwikkelen zich binnen de organisatie Minder functiedenken, betere procesgerichtheid Bij het competentiemanagement streeft De Bukehof de volgende kwalitatieve doelen na : In 2011 heeft onze school : * - Een duidelijk omschreven visie op ‘techniek in ons basisonderwijs ‘ - Een coachende houding van managers, begeleiders en leerkrachten, waarbij de groeikracht en de begeleiding ( feedback, coaching, studie, ontwikkeling ) van de kinderen die werken aan / met techniek centraal staan - Een leercultuur voor techniek : Techniek wordt vormgegeven in lessen / activiteiten, gekoppeld aan de hoofdstukken / thema’s biologie en natuur, aardrijkskunde en creatieve vormgeving (Het gebruik van techniek is een geïntegreerd onderdeel geworden van het onderwijs op onze school en heeft herkenbare dwarsverbanden met: het jonge kind, omgaan met verschillen, meervoudige intelligentie, taalonderwijs, modern rekenonderwijs, coöperatief leren ) De school kent tweejaarlijks een techniekweek / doe-week Alle leerkrachten beheersen een aantal techniekbasisvaardigheden en werken aan een invoeringstraject van techniek in hun eigen groep. • Er is een techniekcoördinator op school die de techniek ontwikkelingen aanstuurt en ondersteunt. Programmatisch kent de school op vrijdagmiddag een lescircuit in de midden- en bovenbouw waarbij in workshops gewerkt wordt aan techniekopdrachten, die binding hebben met de lesonderwerpen wereldoriëntatie lessen met techniek verwerkt Een beoordelings – en begeleidingskader voor de lessen techniek Een rapportcijfer / rapportbeoordeling voor techniek op school Techniekplan basisschool De Bukehof 2008-2014 23 Succesfactoren van deze veranderparagraaf : - Bereidheid tot investeren qua tijd en geld Leidinggevenden zijn in staat om met competenties te werken Helder omschreven competenties en duidelijk herkenbare structuur en communicatie Acceptatie Valkuilen : - Centrale afspraak, decentrale uitvoering Toepassing van techniekonderwijs staat of valt met de herkenbaarheid ervan voor de leerkracht Competentiemodellen moeten aansluiten op de praktijk Waarnemen en interpreteren Ontbreekt een sfeer van vertrouwen, dan is het moeilijk voortgaan Te weinig integratie, veel organisaties blijven steken in ‘hapsnapwerk ‘ Toepassingen ‘techniek in het onderwijs ‘ en hun invloed : prognose Toepassing Bijdrage Realisering strategische doelen Gedrags – en cultuurverandering Verbetering prestaties in functioneren Communicatieverbeteringen Toekomstgericht ontwikkelen Management Development Personeelsplanning Beloning van competenties Zeer groot Zeer groot Zeer groot Zeer groot Groot Groot Redelijk Redelijk Zeer groot = duidelijk zichtbare verbetering Groot = verbetering te zien Redelijk = enige verbetering te zien Techniekplan basisschool De Bukehof 2008-2014 24 Jaarplanning veranderparagraaf Conceptkeuze en visie. Wat willen we bereiken ? Start met oriëntatie 2007 Kijkdagen De Steiger e.a. Focusmeting Cursusbij eenkom sten Plan maken ( proces) Intake VTBgesprek 2008 Subsidie VTB 2009 Kijken bij elkaar (oriëntatie) Plan bijstellen. 2010 Start VTBPro ( Manfred). Eindevaluatie en realisatie doelen 2011 Evaluatie Proces Plan bijstellen / evaluatie proces Start Jaarevaluatie. Start coaching op competenties Techniekplan basisschool De Bukehof 2008-2014 25 Jaarplanning veranderparagraaf in tabel: Strategisch onderdeel Jaarplanning Betrokkenen Extra financiën VTB-subsidie-aanvraag 2007 Team Kijken naar andere geslaagde techniekmodellen in het leerjaar en in het lesprogramma 2008 Team Intakegesprek 2008 Manfred Toekenning eerste ‘tranch ‘ 2008 Teamgesprekken ‘Wat willen we ? ‘ - metingen vanuit de VTB - Focusmeting Jaarplanning techniek : - aanvulling OLP - techniekdag 2008 Teamleden 2009 Manfred / Teamleden Vaststelling Techniekplan De Bukehof 2009 Manfred / Teamleden Focusmeting en Focusgesprek 2009 Manfred / VTB Techniekdag en workshops 2009 teamleden € 1500, - Studiedag ( 2x ) schooljaar 2009 – 2010: Techniek en wereldoriëntatie 2009 Manfred / Team / externe hulp € 500, e € 3000, ( 2 bijdrage) Programmaplanning techniek 2009 Team / externe hulp € 2000, - Borging techniekdagen en workshops Materialenimpuls 2009 Team € 500, - 2010 - 2011 Team € 100,- € 3000, - € 1000,- Vervolg jaarplanning in tabel Evaluatie en nieuwe planning Techniekplan basisschool De Bukehof 2008-2014 26 Techniek en Rapportage 2010 Team Techniek op het rapport 2010 - 2011 Team Realisatie techniekweek 2010-2011 Team € 1000, e € 2000,- ( 3 bijdrage ) Realisatie tweede tranche Techniek en lessen WO Borging en planning nieuwe cyclus 2010-2011 Team € 2000,- 2011 Team / externe hulp Contacten Tune Techniek 2011 Manfred / Mieke, Ton Contacten Regenboog 2011 Theo Toussain , Manfred Ambitiedocument aanvullen in het techniekplan 2011 Bespreking met Mieke van den Berg, Ton van Oorschot Techniekplan basisschool De Bukehof 2008-2014 2 bijeenkomsten 27 De Huidige en gewenste situatie ( anno maart 2011 ) Lessen Huidige situatie : Groepslessen waarbij techniek een illustratieve rol speelt. Er zijn workshoplessen in de groepen 4 – 5, Groep 1 – 8 heeft een behoorlijke hoeveelheid ‘constructiedozen / tecnhiekdozen ‘, maar naast ‘constructie ‘wordt er niet zoveel aandacht taan andere techniekdomeinen besteed. Er zijn wekelijks handvaardigheidlessen ( vakleerkracht ) voor de groepen 3 – 8. Gewenste situatie Binnen de lessen biologie, natuur, aardrijkskunde, rekenen en werken met ontwikkelingsmaterialen is er een vaste aandacht voor het onderdeel ‘techniek ‘. In de handvaardigheidslessen en tijdens de workshops ( in de groepen 3 – 8 ) wordt hier extra aandacht aan besteed. Alle techniekdomeinen hebben een vaste invulling . Middelen en materialen Huidige situatie Technisch Lego (Lego-dacta_lijn) voor groep 4 - 5 4 Electriciteitsdozen : groep 4 - 5. Heel veel ontwikkelingsmateriaal met constructieve doeleinden ( groep 3 – 8 ) ( aangeschaft op planmatige basis m.b.v. de firma Rolf ) Bouwdozen met Knex, Lego, e.d. ( groep 3-4-5-6) Gewenste situatie Activiteiten en middelen ‘op maat ‘passend bij de onderwerpen uit de lessen Nieuwe projecten zoals “uitvindingen” van Kids&science. Gastlessen van Bureautop of van studenten (Pabo of Techniek). Alle bovenstaande middelen en materialen plus aanvullingen indien nodig voor meerdere groepen. Uitgewerkte lessen Methodes Huidige situatie Lessen met raakvlakken techniek. Uitgewerkte lessen m.n. op constructiegebied ( groep 3- 6 ) Vele lessuggesties o.a. verzameld via internet of uit techniekbladen (Vonk). Gewenste situatie Techniekactiviteiten geïntegreerd in de onderwerpen wereldoriëntatie Uitgewerkte Leerlijn Lego Dacta en overige specifieke materialen voor groep 2 t/m 8. Techniekplan basisschool De Bukehof 2008-2014 28 Vaardigheidsniveau Huidige situatie Op dit moment bezitten de leerkrachten geen specifieke vaardigheid t.a.v. het begeleiden van technieklessen in hun eigen groep. De meesten zijn wel bereid deze vaardigheid te vergroten. Wel zou onderzoek gedaan kunnen worden naar de wensen en/of de individuele verschillen. Gewenste situatie Vergroting van de vaardigheden opdat zij zelfstandig hun eigen kinderen kunnen begeleiden bij hun lessen techniek.. Bij voorkeur worden een aantal lessen uit de LegoDacta-lijn begeleid door de leerkracht speciale taken tijdens cursusjes. Attitude Huidige situatie Op dit moment is er een goede attitude t.a.v. techniek zowel bij de kinderen als bij de leerkrachten. Deze wordt nog niet vertaald in activiteiten door leerkrachten behorende bij de realisatie van technieklessen in de eigen groepen. Dit komt door de huidige structuur en organisatie van vaklessen gegeven door de leerkracht met specifieke taken techniek. Gewenste situatie Een zodanige houding van alle leerkrachten dat zij zelf de techniekopdrachten in hun eigen groep realiseren eventueel met stimulans of steun van de OCT’er. Hier gaat een proces aan vooraf waarbij per bouw de verschillende fases bekeken en geëvalueerd worden. Externe contacten Huidige situatie Incidentele projecten t.a.v. techniek (er is voldoende keus en aanbod) waarbij dankbaar gebruik gemaakt wordt van de ‘kennis’ en de middelen van de aanbieder: Voorbeelden: First LegoLeague, Techniektoernooi, gastlessen BureauTop, Kids@science, de Mystrix, KidsviewTV, enz. Gewenste situatie Terugkerende activiteiten opnemen in het curriculum voorzien van korte omschrijvingen over organisatie en realisatie. Daarnaast blijvend volgen van ontwikkelingen elders t.a.v. techniek in het basisonderwijs, opdat onze school daar zijn voordeel mee kan doen. (Netwerk Techniek met VTB als voortouw). Onze school wenst graag een wekelijkse / tweewekelijkse techniekcyclus voor de groepen 6 – 7- 8 bij een school / met een school die op het gebied van voorzieningen, materialenhantering, veiligheid en mogelijkheden meer te bieden heeft dan de voorzieningen op de Bukehof. Via de Tune Techniekwerkgroep ontstaan deze kansen op het Markland College in Oudenbosch. Onze collega-school basisschool De Regenboog deelt deze ambitie. Wellicht is het goed met deze school ‘het pad op te gaan ‘. Samen met Eefje van den Boom, onze collega, werken we aan een lesconcept, waarbij we deze ideeën kunnen realiseren. Veel is echter afhankelijk van de mogelijkheden die we geboden krijgen van de scholen van het Markland College Oudenbosch. Techniekplan basisschool De Bukehof 2008-2014 29 Organisatorische infrastructuur In dit hoofdstuk gaat het om een korte beschrijving van functionarissen met hun taken en bevoegdheden. (Midden-) Management: bestuderen Techniek Beleidsplan en ondersteunen activiteiten van OCT. Techniekcoördinator OCT’er: ondewijskundige ondersteuning van techniek richting bouwen en geven van lessen en implementeren van techniekactiviteiten in de groepen Stagiaires: assisteren bij technieklessen OB en introduceren van techniekdozen in diverse bouwen. Groepsleerkrachten per bouw: begeleiden kinderen bij de techniekdozen en techniekmaterialen Schoolbegeleider / COO / VTB ondersteunen van ons project / leerplan. Techniekplan basisschool De Bukehof 2008-2014 30 Planning van activiteiten op hoofdlijnen Bij de planning van activiteiten gaat de school uit van uit van de volgende onderdelen: Visie ontwikkeling: Door kennis te nemen van alle ontwikkelingen op het gebied van Techniek in het Basisonderwijs wordt door onze school visie ontwikkeld en neergelegd in een Techniek Beleidsplan. Scholing en begeleiding: Bij de implementatie en inbedding wordt gebruik gemaakt van de scholing welke verzorgd wordt door het COO te Breda Voorzieningen regelen (middelen, materialen): De school maakt een investeringsplan, de techniekonderdelen maken hier deel van uit. Organisatie van techniek: De organisatie van de lessen worden uitgevoerd door de OCT’er. Deels vinden deze activiteiten plaats in de eigen groepen en de specifieke technieklessen zijn in het gymlokaal , ICT-lokaal Contacten met bedrijven / scholen: Onze schoolheeft gekozen voor een techniekcoach Deze coach kan ook helpen met de contacten met vooral de bedrijven m.b.t. metaal en elektrotechniek. Daarnaast verzorgen zij een aantal lessen voor groep 5 t/m 8. Contacten met ouders: Op verschillende manieren worden ouders betrokken bij de realisatie van techniek in onze school Vaak hebben zij een begeleidende rol bij verschillende techniekprojecten. . Sturingsmiddelen: Er wordt gekeken naar implementatie-uren binnen de formatieve begroting van onze Bij het opstellen van het techniekplan is gebruik gemaakt van een aantal documenten. Graag willen wij u verwijzen naar deze onderliggende documentatie. U kunt hiertoe de website van de school bezoeken www.bukehof.nl of een kijkje nemen op de website van de Inspectie van het Basisonderwijs www.onderwijsinspectie.nl . De andere genoemde documenten zijn op de school aanwezig. Verder is een lijst van gehanteerde literatuur in dit overzicht opgenomen : Schoolgids Bukehof 2006 – 2007 Schoolgids Bukehof 2007 – 2008 Schoolgids Bukehof 2009 - 2011 Schoolplannen De Bukehof 2007 – 2011 / 2012 - 2016 Kwaliteitskaarten van Het Kwaliteitsforum van De Bukehof 2007 – 20011 Teamscananalyse Bukehof: Manfred Werger , november / december 2010 Inspectieverslaggeving juni 2006, juni 2007 en november 2011 Resultaten Oudervragenlijst 2005 Resultaten Oudervragenlijst 2007 Onderwijs in Cijfers : De Bukehof / www.oic.nl MTO De Bukehof, Imago 2006 MTO De Bukehof, 2010 RIE DE Bukehof, Imago / Human Capital Care 2006 Slimme Strategieën, Anita Burlet en Trieneke van Manen, AVS 2006 Lerende Scholen, Peter Senge, Academic Service, 2001 Anders Kijken, Nijs en Janna Lagerwij, Garant 2004 De Staat van het Onderwijs 2005 - 2011 Strategisch management voor non-profitorganisaties, F.Joldersma, Koninklijke Van Gorcum 2003 Professionals sturen samen, Projectgroep StrategischPersoneelsbeleid in Scholen APS / KPC / CPS, september 2006 Alle VTB-documenten die de school heeft ontvangen ( zeer leerzaam ! ) Techniekplan basisschool De Bukehof 2008-2014 31
© Copyright 2024 ExpyDoc
