Nummer 1 2014 - Jeugdbescherming Gelderland

bijdehand
Jaargang 7 Nummer 1 2014
Magazine van Bureau Jeugdzorg Gelderland
Zorgmelding?
Niet vergaderen,
maar ernaar toe
Interview wethouder
Het gaat om vertrouwen
in de hulpverlener, dat kost tijd
Stelling: Liever drang dan dwang,
is de tendens
bijdehand / nr. 1 / mei 2014
1
3
6
9
10
13
14
16
19
22
24
27
Inhoud
visie nieuwe jeugdbescherming
reportage nieuwe jeugdbescherming
kort nieuws
eenduidige toegang
column
maskers af lisa
het verhaal van
reportage complexe echtscheiding
interview wethouder
partner eigen kracht centrale
stelling
hans
voorwoord
nieuwe
jeugdbescherming
visie
Een vak apart
In deze Bijdehand geven wij ruim aandacht aan onze visie op jeugdbescherming. Als kinderen en jongeren in hun veilige ontwikkeling worden bedreigd en hun ouders (tijdelijk) niet
bij machte zijn hen te bieden wat nodig is, is jeugdbescherming noodzakelijk. Het streven
daarin is altijd het gezin te motiveren aan de hulpverlening mee te werken. Alleen als dit
met vrijwillige hulp echt niet lukt en de veiligheid van het kind blijft in het geding, kan hulp
door de Kinderrechter worden opgelegd. Bijvoorbeeld door een ondertoezichtstelling.
Jeugdbescherming is een vak apart. De gezinnen waarin deze hulp nodig is, zitten (in eerste
Sámen kijken
wat we gaan doen
instantie) vaak niet te wachten op een jeugdbeschermer die zich met de zorg voor de kinderen komt bemoeien. Hoewel er vaak meerdere ernstige problemen tegelijk spelen, zoals
psychiatrische problemen, verslaving en huiselijk geweld, zien zij vaak niet in dat hulp, in
het belang van hun kind(eren), nodig is. Een jeugdbeschermer moet de eigen wensen en
behoeftes van deze gezinnen kunnen respecteren, hun taal spreken en aansluiten bij de
oplossingen die het gezin zelf aandraagt. Op die manier worden gezinnen aangesproken
op hun eigen kracht en kunnen oplossingen in de praktijk blijvend werkzaam zijn. Diezelfde
jeugdbeschermer moet ook duidelijke kaders stellen: wat is nodig voor de veiligheid van
het kind en welke afspraken maken we daarover. Hij moet bewaken dat deze afspraken
daadwerkelijk worden uitgevoerd, en waar dit niet het geval is, daadkrachtig optreden. Dit
vereist specifieke competenties van de jeugdbeschermer zelf, een professionele organisatie
daarachter met specialistische ondersteuning en bewezen hulpverleningsmethodieken.
Deze expertise heeft Bureau Jeugdzorg van oudsher in huis. We zien ook dat hier nog dingen in te verbeteren zijn. Hulpverlening kan sneller op gang komen, gedwongen hulp kan
worden verminderd, er kan nog meer regie bij het gezin zelf en het netwerk daar omheen
komen te liggen en gezinnen hebben behoefte aan één vaste contactpersoon. Met de
naderende transitie van de jeugdzorg en de regierol die gemeenten krijgen, zien wij kansen
Stel: het gaat niet goed in een gezin. De situatie
deze verbeteringen door te voeren. Daar anticiperen wij nu op, door onze werkwijze in de
loopt vast en hulpverleners weten niet meer wat ze
jeugdbescherming te vernieuwen. Met deze ‘Nieuwe Jeugdbescherming’ sluiten we aan bij
de regierol van de gemeenten, voegen we onze specifieke expertise toe wanneer hierom
moeten doen. Dan is het goed de jeugdbescherming
gevraagd wordt en trekken we ons terug zodra dat kan, in nauw overleg met externe spe-
erbij te betrekken. Om in 2015 goed aan te sluiten
cialisten zodat jeugdbescherming snel en effectief op gang kan komen. In deze Bijdehand
laten we onze ideeën zien, geïllustreerd door verhalen uit de praktijk. We staan meer dan
bij alle beoogde veranderingen in de jeugdzorg en
open hier samen met gemeenten en andere hulpverlenende instanties verdere invulling aan
de regierol die gemeenten daarin krijgen, heeft de
te geven. We zijn daar nu al veelvuldig met elkaar over in gesprek. Dat zal de komende tijd
Jeugdbescherming in Gelderland (nu nog Bureau
alleen maar intensiever worden, zodat gezinnen met complexe problemen ook na 2015 de
best mogelijke hulp krijgen.
Jeugdzorg Gelderland) haar werkwijze vernieuwd.
Ik wens u veel leesplezier. Voor opmerkingen en suggesties houden wij ons van harte
Sacha Damen (gedragsdeskundige) en Leo Schraven
aanbevolen.
(teamleider) vertellen daar meer over.
Hans Lomans, Bestuurder Bureau Jeugdzorg Gelderland
2
bijdehand / nr. 1 /mei 2014
bijdehand / nr. 1 / mei 2014
3
Ze moeten er aan wennen dat we vaker
gaan meekijken zonder op te schalen
naar een ondertoezichtstelling (OTS)
of uithuisplaatsing
Welke hulpverlener heeft
een goede band met het gezin?
Dan blijft die in het gezin
visie
Wat is die nieuwe werkwijze in de
Jeugdbescherming?
school of uit het wijkteam komen: ‘We
Leo: “Dat is dat we als jeugdbeschermer
gaat met dit kind? Dan gaan we sámen met
Ook voor ouders is het wennen. Mensen
woordelijkheid, niet overgenomen door de
gebruik van een van de ouders. Ook in de
hebben hier een vastgelopen situatie, we
die mensen kijken wat we kunnen doen.
zijn nog bang voor Bureau Jeugdzorg: o jee
professional.”
Nieuwe Jeugdbescherming maken we afwe-
komen niet meer binnen, willen jullie mee-
We vragen eigenlijk: waarmee kan ik hel-
die komt ingrijpen. Ze moeten er aan wen-
meehelpen met het vinden van een oplos-
kijken?’ Dat deden we al, maar nu doen
pen, wat kan ik voor je doen? Dat is ons
nen dat we vaker gaan meekijken zonder op
we dat volgens die vernieuwde werkwijze
op zich wel eigen hoor, we brengen het nu
te schalen naar een ondertoezichtstelling
Zorgt dat niet voor een pappen-ennathoudentoestand?
veiligheid van het kind, wat gebeurt er als
sing in een gezin, door aan te sluiten bij
wat er al is. Wij voegen onze expertise
in de Jeugdbescherming. Dit betekent dat
alleen duidelijker naar voren.”
(OTS) of uithuisplaatsing. Want wij denken
Leo: “Juist niet. Het levert juist betere
stappen in het hulpverleningsaanbod?”
daaraan toe. En dat doen we alleen als het
onze medewerker aansluit bij de al betrok-
dat je dat kunt voorkomen, als je de jeugd-
oplossingen op, omdat de ideeën ook van-
ons gevraagd wordt, als het andere partijen
ken hulpverleners, dus bijvoorbeeld het
uit het gezin zelf komen. Wij als hulpverle-
wijkteam. Onder meer door te kijken: welke
Aansluiten in plaats van overnemen,
dat lijkt me wennen.
bescherming vroegtijdig betrekt en wij goed
niet meer lukt om ouders te ondersteunen.
afstemmen met het voorliggende veld.”
ners hebben weliswaar afgesproken wie de
Zodra dat wel weer lukt, laten wij het ook
hulpverlener heeft een goede band met het
Leo: “Jazeker. Zowel voor ons als voor
weer los.”
gezin? Dan blijft die in het gezin.”
andere zorgverleners. Zij zeiden soms: wij
Hoe werkt dat in de praktijk?
gingen: wat betekent deze situatie voor de
we niets doen en wat worden vervolgens de
met zijn allen over eens zijn dat we het zó
weten het niet meer, we stoppen ermee, nu
Waarom willen jullie die OTS-en
eigenlijk voorkomen?
En levert zo’n Nieuwe
Jeugdbescherming overleg meer
op dan wanneer je met alleen
jeugdbeschermers praat?
gaan doen. Het is een gezamenlijke verant-
Sacha: “Ja. Het aardige aan de Nieuwe
regie voert, maar de kunst is dat we het er
Wat is het grootste verschil met hoe
het nu is?
moeten jullie maar zeggen hoe het moet.
Leo: “Dat is veel prettiger voor ouders en
woordelijkheid. En dat is veel sterker.”
Jeugdbescherming is dat het een heel fris
Sacha: “Elke week zit een team van
Maar ik ga de oplossing niet brengen, ik
kinderen zelf. Het is nogal wat als je onder
Sacha: “Bovendien maken we meer dan
perspectief oplevert. Er was bijvoorbeeld
jeugdbeschermers bij elkaar om casus-
Leo: “We zijn nu nog geneigd om het over
ga hélpen hem te realiseren. Door op die
toezicht wordt gesteld om te controleren
vroeger gebruik van het netwerk van een
onlangs een gezin, waarvan het kind al
sen te bespreken volgens een vaste
te nemen. Met onze vernieuwde aanpak
manier samen te beginnen wordt het daar-
of je de verantwoordelijkheid voor je kind
gezin. Ons uitgangspunt is: iedereen heeft
lange tijd niet meer naar school ging.
methodiek. Eén keer in de vier weken
voegen we toe wat nodig is, en blijven we
na voor ons ook gemakkelijker om weer los
wel neemt. Voor het kind geldt dat ook, die
een netwerk. Als je die mensen samen om
Tot nu toe was er steeds gekeken naar wat
breiden we deze groep uit met het Nieuwe
ook niet langer dan nodig is. We worden
te laten.”
heeft een OTS in zijn ontwikkelingsdossier
de tafel zet en vraagt: wat denken jullie,
er mis was in het gezin, waardoor het kind
Jeugdbescherming overleg. Hierin zitten
iets tijdelijks erbij. De basis blijft bestaan,
Sacha: “Andere hulpverleners reageren
staan. Dat gun je kinderen niet, ze krijgen
en wat kunnen jullie betekenen? Dan blijkt
niet meer naar school ging. Tegelijkertijd
naast jeugdbeschermers, onze jeugdre-
want die is vertrouwd voor de cliënt.”
soms eerst teleurgesteld of verrast. Die
er een label van. We draaien het zelfs om.
dat er een grote bereidheid onder mensen
hadden de ouders en het kind zelf aange-
classeerders en medewerkers van het
Sacha: “Een ander verschil is dat we nu nog
denken: jullie zouden toch gaan ingrijpen?
De belangrijkste ontwikkeling is dat ouders
is om wat te doen. En we laten het niet los
geven dat hun grootste probleem was dat
Advies- en Meldpunt Kindermishandeling,
meer vanuit samenwerking starten.
Er is al zoveel gedaan, niets werkte, dan
zich realiseren dat ze de verantwoordelijk-
natuurlijk. We stellen wel kaders. Dat er
het kind thuis zat. De jeugdreclasseerder
de William Schrikker Groep (voor kinderen
We stellen vragen aan het gezin en de hulp-
wordt het tijd om een melding te doen bij
heid hebben en houden. Ik kan wel vertel-
iemand beschikbaar is wanneer de kinderen
in de Nieuwe Jeugdbescherming zei direct:
en/of ouders met een beperking) en de
verleners die daar vaak al bij betrokken zijn:
de Raad voor de Kinderbescherming.
len wat ze moeten doen, maar dat gaat hem
uit school komen bijvoorbeeld of dat de kin-
‘O, maar daar hebben wij methodes voor,
Eigen Kracht Centrale. Samen pakken we
Wat vindt u zelf belangrijk? Wie vinden het
Dan moeten we heel goed uitleggen waar-
niet worden. Je moet samen zoeken naar
deren niet geconfronteerd mogen worden
om iemand in heel kleine stapjes weer naar
meldingen op die bijvoorbeeld van een
eigenlijk allemaal belangrijk dat het goed
om we niet meteen opschalen.
oplossingsrichtingen. Vanuit hun verant-
met de gevolgen van overmatig alcohol-
school te laten gaan. Dan komt de rest vanzelf wel.’ En dat werkt.”
4
bijdehand / nr. 1 / mei 2014
bijdehand / nr. 1 / mei 2014
5
jeugbescherming
reportage
reportage
Hoe de hulpverlening
voor Daan op gang komt
angstig. Zowel school als ouders vroegen
Jeugdbescherming is dat we vanuit verschil-
huiskamer in gelopen. Medewerker van
zich af hoe dat kwam en vroegen Onderwijs
lende disciplines naar een casus kijken.
Humanitas Francisca ziet het en grijpt
Zorg Centrum Zutphen (OZC) om hulp. Het
Dat is leerzaam én goed voor de zaak.”
meteen in. “Kom jij maar even mee naar
OZC ging aan de slag maar klopte daarna
Esther gaf ook advies voor de werkrelatie
de keuken.” De twee verlaten de kamer
aan bij Bureau Jeugdzorg omdat Clarissa
met moeder. Zo moest Hiske de zorgen en
om te bespreken hoe het telefoongesprek
afspraken niet nakwam. “Het lukte vaak
de afspraken heel concreet maken. “Je over-
met de huisarts ging. Clarissa heeft een
niet om contact met haar te krijgen”, vertelt
vraagt iemand snel. Soms kun je iemand
slecht weekend achter de rug; ze heeft twee
Sandra Schoonbrood, ambulant hulpver-
beter bij de hand nemen en niet allerlei
nachten amper geslapen en angstaanvallen
lener bij OZC. “Bellen, sms’en, langsgaan:
keuzes voorleggen. Dat is te ingewikkeld.”
met hyperventilatie. Met de mobiele tele-
het contact kwam niet tot stand. Hierdoor
foon van Francisca - haar eigen beltegoed
konden we geen hulp regelen. Ondertussen
Na het eerste overleg zocht Hiske contact
is op - mocht ze de huisarts bellen om een
maakten we ons zorgen over de veiligheid
met de ouders en alle betrokken hulpverle-
afspraak te maken.
van Daan.”
ners. Samen stelden ze een veiligheidsplan
We zitten bij Clarissa thuis, een sober
De zaak werd besproken in het maan-
om de veiligheid te verhogen. Sandra (OZC):
ingericht appartement in Zutphen. Hiske
delijkse overleg van de Nieuwe
“We hebben een duidelijke rolverdeling.
wil graag weten hoe het gaat en of de situ-
Jeugdbescherming, bestaande uit het
Bureau Jeugdzorg heeft de regie en gaat
atie voor Daan is verbeterd. Francisca van
basisteam van Bureau Jeugdzorg (zes
over de aansturing, kaders en afspraken.
Humanitas zit erbij als ondersteuning van
jeugdhulpverleners en jeugdbeschermers),
Zij hebben bijvoorbeeld de kaders gesteld
moeder, die een licht verstandelijke beper-
jeugdreclasseerders en mensen van het
met concrete afspraken voor de veiligheid
king heeft. “Je hebt de afgelopen tijd een
AMK van Bureau Jeugdzorg en van de
van Daan en het co-ouderschap aangepast.
In februari trok het Onderwijs Zorg Centrum Zutphen
hoop te verstouwen gekregen”, zegt Hiske
William Schrikker Groep (een landelijk wer-
Bij het OZC realiseren we de zorg, denk aan
(OZC) aan de bel bij Bureau Jeugdzorg Gelderland
als Clarissa naast haar op de bank is gaan
kende instelling voor jeugdbescherming
speltherapie voor Daan en begeleiding van
zitten. Meteen zijn er weer tranen. “Ik heb
voor kinderen en/of ouders met een beper-
ouders. Als deze hulpverlening is gestart
zoveel liggen nadenken over alle proble-
king). Dat gaat volgens een vaste systema-
draagt Bureau Jeugdzorg de regie weer over
men.” “Zal ik regelen dat Daan vandaag
tiek van een genogram met alle mensen
aan het OZC.”
door zijn vader wordt opgehaald?”, biedt
rond het kind, tijdlijn van gebeurtenissen,
De jongen vertoonde op school teruggetrokken gedrag en kon niet goed meekomen met de
Hiske aan. “Dan heb jij even tijd om tot rust
sterke kanten en zorgpunten binnen het
Terug naar Clarissa. Een van de punten
lesstof. Zijn moeder was vaak niet bereikbaar.
te komen.” Het lijkt Clarissa een goed idee.
gezin. Het viel gezinsvoogd Esther Bomhof
in het veiligheidsplan is dat Clarissa het
Jeugdhulpverlener Hiske Ypma pakte de melding op,
Hiske benadrukt wel dat het voor Daan
van de William Schrikker Groep meteen op
bezoek van vrienden beperkt en dat zij
beter is om de afspraken in de bezoekrege-
dat de bewindvoering en hulpverlening van
niet blijven logeren als Daan er is. “Op
ling zo min mogelijk te verzetten, omdat dit
moeder als zorgpunt werden gezien.
het moment komt er niemand langs”, zegt
onrust geeft.
“Wij vinden het juist positief dat dit bij
Clarissa. “Daardoor drink ik ook minder,
moeder is geregeld, een grote zorg minder.
ik heb vrijwel geen drank in huis. Een bier-
besprak de situatie in het Nieuwe Jeugdbescherming
overleg en stelde een veiligheidsplan op. Het is een
nieuwe integrale en multidisciplinaire aanpak waar-
Daan heeft veel meegemaakt en is getuige
Anders hadden we daar eerst mee aan de
tje is alleen gezellig als er iemand bij is.”
bij Jeugdzorg aansluit en niet overneemt. Door de
geweest van huiselijk geweld, zowel ver-
slag gemoeten.”
Afgesproken is dat ze niet meer drinkt in
baal als fysiek. Zijn ouders zijn gescheiden
Het was een eyeopener voor Hiske en
het bijzijn van Daan, daarbij krijgt ze hulp
en moeder heeft een drankprobleem en
haar collega’s. “Je merkt dat de William
van Tactus Verslavingszorg. “Misschien is
voorkomen. “Moeder komt de afspraken nu na,
veel wisselende contacten. Daan zit nu in
Schrikker Groep deskundig is als het gaat
het goed om te vragen of zij je ook kunnen
dat is het belangrijkste.”
groep 2 en loopt een half jaar achter. Hij
om mensen met een verstandelijke beper-
helpen met de angstaanvallen, dan krijg je
heeft moeite met nieuwe mensen en is
king. Het mooie van overleg met de Nieuwe
er niet nog een hulpverlener bij”, oppert
inzet van dranghulp kon gedwongen hulp worden
bijdehand / nr. 11 // mei
mei 2014
2014
Met rode ogen komt moeder Clarissa de
op voor Daan. Hierin staan alle afspraken
met zorgen over de veiligheid van Daan (5).
6
Samen stelden ze een veiligheidsplan
op voor Daan. Hierin staan alle afspraken
om de veiligheid te verhogen
7
bijdehand / nr. 1 / mei 2014
bijdehand / nr. 1 / mei 2014
7

De ouders zijn zich bewust van de ernst van de
zaak en dat geeft meer draagvlak
kort
nieuws
De Cliëntenraad zoekt nieuwe leden. Iets voor u?
Hiske. Francisca stelt voor dat ze met
Volgens Mike zijn er bij hem weinig risico’s
Door de inzet van de Nieuwe
Clarissa een lijstje met vragen maakt voor
voor Daan, maar de frons van de reclasse-
Jeugdbescherming komt de hulpverlening
de afspraak met de huisarts.
ringswerker laat zien dat zij er anders over
nu op gang. OZC’er Sandra vindt dit een
De Cliëntenraad behartigt de gemeen-
nauw betrokken bij de hulp die Bureau
denkt. “Wat wil je zeggen?”, vraagt Mike.
positieve ontwikkeling. “Moeder komt
schappelijke belangen van mensen die
Jeugdzorg biedt? Of bent u deskundige
Bij Reclassering Nederland in Zutphen
“Ik zie aan je dat je iets wilt zeggen.”
de afspraken met Bureau Jeugdzorg na,
met Bureau Jeugdzorg te maken hebben:
op het agogisch vlak, maatschappelijke
Bureau Jeugdzorg Gelderland organi-
heeft Hiske een gesprek met vader Mike.
Het gaat om een incident waarbij de buur-
Humanitas helpt haar daarbij. Door de bete-
ouders, opvoeders, kinderen en jongeren.
dienstverlening of jeugdhulpverlening,
seert samen met de landelijk werkende
Huiselijk geweld is de reden dat vader Mike
vrouw ruzie kreeg met Mike’s vriendin en
re communicatie kunnen we nu de nodige
De Cliëntenraad is een belangrijke
ICT of repressie zoals politie, justitie,
instellingen, de Eigen Kracht Centrale,
nu onder toezicht staat bij de reclassering.
haar sloeg. “Oh, dat. Ik was op dat moment
hulpverlening starten. De ouders zijn zich
gesprekspartner van Bureau Jeugdzorg
reclassering?
de Raad voor de Kinderbescherming en
“Na jaren van irritatie liep het uit de hand
op mijn werk maar ik vind dat mijn vriendin
bewust van de ernst van de zaak en dat
Gelderland en zorgt ervoor dat cliënten
tussen mij en Clarissa”, legt Mike uit. “Ze
goed heeft gehandeld. Ze heeft de vrouw
geeft meer draagvlak.” Clarissa bevestigt:
gehoord worden. De cliëntenraad adviseert
Meld u dan aan als nieuw lid.
26 juni een werkconferentie over jeugd-
kwam vaak ’s nachts dronken thuis en wilde
naar buiten geduwd, de deur dicht gedaan
“Mijn eigen problemen komen later, ik doe
gevraagd en ongevraagd de Raad van
Zie voor meer informatie:
bescherming nieuwe stijl.
dan praten, over van alles. Ze hield maar
en de politie gebeld.” Daan zat tijdens
dit nu voor Daan. Als het niet goed met me
Bestuur en de Raad van Toezicht over zaken
http://www.bjzgelderland.nl/over-bureau-
niet op, terwijl ik wilde slapen.” Na een
het conflict in de huiskamer te spelen en
gaat, sluit ik me af voor iedereen maar de
die voor cliënten van belang zijn.
jeugdzorg-gelderland/vacatures-en-stages
De voorbereidingen op de ‘Nieuwe
korte inleiding pakt Hiske de ‘flappen’ erbij
heeft er niet veel van meegekregen, denkt
afspraken met jeugdzorg kom ik na.”
U kunt ook telefonisch contact opnemen
Jeugdbescherming’ zijn vorig jaar
met daarop de punten uit het veiligheids-
Mike. “Kinderen krijgen vaak meer mee
Iets voor u?
met Bureau Jeudgzorg Gelderland via
gestart en inmiddels wordt op vele
plan. “Die neem ik altijd mee, het praat
dan je denkt”, zegt Hiske. “Het is voor
De Cliëntenraad kan nieuwe leden gebrui-
026 -3629111
fronten de samenwerking gezocht en
makkelijker als we de afspraken duidelijk
Daan vervelend dat hij zo vaak in dergelijke
ken! Bent u cliënt van Bureau Jeugdzorg of
of mailen naar [email protected]
gevonden. Hierover leest u uitgebreid in
op een rijtje hebben.” Qua ouderschap zijn
situaties terechtkomt.” Volgens Mike is de
als (stief )ouder, verzorger of grootouder
deze editie van Bijdehand.
de afspraken aangepast, Daan is nu vaker
situatie nu rustig. De reclassering vindt het
bij vader Mike. “Legt dit niet te veel druk op
belangrijk om Bureau Jeugdzorg ervan op
Bureau Jeugdzorg wil leren van ervaringen cliënten
Tijdens de conferentie besteden we
Mike?”, vraagt de reclasseringswerker. Mike
de hoogte te brengen. Hiske is blij met de
denkt dat het wel meevalt. “Het gaat goed
informatie. “Het is belangrijk dat iedereen
Bureau Jeudgzorg Gelderland hecht veel
Deze exitvragenlijsten zijn onlangs geëva-
komstplannen, het perspectief van de
met mij en mijn vriendin, ik heb nu ook min-
weet wat er speelt en begrijpt wat Daan
waarde aan hoe cliënten de hulp ervaren.
lueerd met de Cliëntenraad en met eigen
jeugdbescherming en de ontwikkelin-
der zorgen omdat de hulpverlening goed op
dwars kan zitten.”
Daarom krijgt elke cliënt bij het afsluiten
medewerkers en verbeterd. De vragen
gen in de verschillende regio’s. Naast
van de hulp een ‘exitvragenlijst’. Daarin
sluiten nu concreter aan bij de beleving
de (gemeentelijke) zorgpartners in de
staan vragen die ons zicht moeten bieden
cliënten. Ze bieden ons de mogelijkheid de
Nieuwe Jeugdbescherming zijn hiervoor
op de beleving van cliënten van de kwaliteit
kwaliteit van onze zorg zoals cliënten deze
ook (nieuwe) wethouders en raads-
van de begeleiding door hun hulpverlener
ervaren waar nodig te verbeteren.
leden uitgenodigd. Via onze website
gemeenten in Gelderland op donderdag
aandacht aan de vorderingen, toe-
gang komt. Voor Daan wil ik alles doen.”
en van het resultaat van de hulpverlening.
(www.bjzgelderland.nl) en mailing ver-
Bureau Jeugdzorg Gelderland op weg naar keurmerk
Gecertificeerde Instelling
8
bijdehand / nr. 12 //mei
oktober
2014 2013
Werkconferentie ‘Nieuwe
Jeugdbescherming’
bijdehand / nr. 1 / mei 2014
8
strekken we nog nadere informatie over
tijd en plaats van de conferentie.
Het Rijk en de VNG hebben afgesproken
Keurmerkinstituut, de organisatie die de
dat een instelling die na 1 januari 2015 de
certificering uitvoert, zijn bij ons geweest
Vóór we het keurmerk Gecertificeerde
jeugdbescherming en jeugdreclassering uit
en hebben onze organisatie en werkwijzen
Instelling ontvangen volgt in september
wil voeren, daartoe gecertificeerd moet zijn.
onder de loep genomen. Een eerste conclu-
nog een laatste bezoek van de auditoren.
Dat geldt dus ook voor Bureau Jeugdzorg
sie is dat we er goed voor staan. De audi-
Wij zien vol vertrouwen een goede uitslag
Gelderland.
toren hebben open en prettige gesprekken
tegemoet.
Inmiddels is het certificeringsproces
met onze medewerkers gevoerd en noem-
van start gegaan. Auditoren van Het
den hen "heel professioneel en betrokken”.
bijdehand
bijdehand
/ nr. /2 nr.
/ oktober
1 / mei 2014
2013
9
rianne & ruud
interview
Eenduidige
toegang
Jullie project heet Eenduidige Toegang. Is die toegang nu
dan niet eenduidig?
Rianne: “Is het antwoord nee, dan zetten ze de vraag door naar het
Rianne: “Niet helemaal. Als mensen zich nu zorgen maken over
de slag. De ouders krijgen dan plots een brief op de mat met de
een kind, kunnen ze op twee plekken terecht: bij het Advies- en
mededeling: ‘U kunt binnenkort een onderzoek van ons verwach-
Meldpunt Kindermishandeling (AMK) en bij de regiokantoren van
ten.’ Dat is ingrijpend voor mensen.”
betreffende regiokantoor. Is het antwoord ja, dan gaat het AMK aan
Bureau Jeugdzorg.”
Het streven is dat er straks in Gelderland één plek komt
waar mensen zorgen over kinderen kunnen melden. Het
Advies- en Meldpunt kindermishandeling (AMK) van Bureau
Jeudgzorg Gelderland en de regiokantoren van Bureau
Jeugdzorg werken hierin samen. Uitgangspunt: de zorg
zo licht als mogelijk, zo zwaar als nodig en áltijd samen
met de ouders. Projectleider van een experiment hierin in
Gelderland-Midden Rianne van Rooijen (teamleider in de
regio Arnhem van Bureau Jeugdzorg) en teamleider Ruud
Kuijvenhoven (AMK) geven uitleg.
10
bijdehand / nr. 11 // mei
mei 2014
2014
Ruud: “Waar die meldingen binnenkomen, verschilt per situatie en
Los je dat op met één meldpunt?
melder. Zo hebben ziekenhuizen van oudsher een relatie met het
Ruud: “We lossen dat op door heel anders te gaan werken.
AMK en de politie doet juist zorgmeldingen bij de regiokantoren
Ons vertrekpunt is: meldingen komen op één plek binnen, en wij
van Bureau Jeugdzorg. Het kan dus ook gebeuren dat meldingen
bieden vervolgens hulpverlening die zo licht als mogelijk is en zo
over dezelfde situatie tegelijkertijd op verschillende plekken binnen
zwaar als nodig. En dat doen we altijd vanuit het perspectief van
Bureau Jeugdzorg binnenkomen.”
het gezin. We gaan dus niet vergaderen, maar er meteen op af.”
Rianne: “De vraag: moeten we hier een onderzoek starten, is dan
Maakt dat uit dan? Als het maar opgepakt wordt toch?
ook niet meer het belangrijkste. Het gaat om de inhoudelijke vra-
Rianne: “Klopt. Alleen is het AMK nu vooral gericht op onderzoek
gen: Wat is hier minimaal nodig om een veilige situatie voor het
en de regiokantoren meer op hulpverlening.”
kind te creëren? En wat kunnen ouders en hun netwerk zelf? Waar
Ruud: “Als wij bij het AMK een melding krijgen, gaan we eerst
ligt hun kracht? We willen dit zo veel mogelijk samen met het gezin
intern om de tafel, zonder de klant erbij, om een weging te maken:
bepalen. Zodat het gezin zo veel mogelijk de regie heeft.”
is hier een AMK-onderzoek nodig?”
bijdehand / nr. 1 / mei 2014
11
interview
Zorgmelding?
Niet vergaderen, maar ernaar toe
Hoe werkt dat dan?
Ruud: “En dat is een tijdelijke inzet van ons. Als het klaar is, en de
Ruud: “Als we een melding krijgen, hebben we uiterlijk binnen vijf
hulpverlening is goed op gang gekomen, dan dragen we de zaak
dagen contact met de ouders. Dat is nog best ingewikkeld, want
weer over aan de hulpverleners die er waren, bijvoorbeeld het wijk-
soms komt informatie maar summier bij ons binnen. Dan krijgen we
team. We willen het immers zo licht mogelijk houden.
een melding op papier van een politieagent, die tijdens een dienst
Wij zijn de specialisten die je inhuurt als je er niet meer uitkomt, we
iets gezien heeft. Wij hebben daar vragen over, moeten er nog even
zijn er niet om te blijven. Dat past ook helemaal binnen de nieuwe
achteraan bellen, enzovoort.”
jeugdbescherming.”
Rianne: “Daarom is het ook zo belangrijk dat we zo snel mogelijk
rené
René Knip is werkzaam als coördinator van het project
Kindvriendelijk Scheiden in de regio Noordwest-Veluwe van
Bureau Jeugdzorg Gelderland. Daarnaast geeft René als
vaste columnist van Bijdehand elk kwartaal zijn kritische
kijk op de jeugdzorg.
column
keukentafelgesprek
Wanneer het om het helpen van een gezin gaat
Uiteraard is het ieders goed recht om mee te
dat te maken heeft met complexe problema-
denken over de juiste hulp in dergelijke com-
naar het gezin zelf gaan. Dan gaan we mét het gezin praten. In
En wat heeft het gezin daaraan?
tiek, zijn er veel mensen die weten hoe wij dat
plexe scheidingssituaties. Sterker nog, het is
plaats van óver hen.”
Rianne: “In de eerste plaats dat het gezin en de directe omgeving
als jeugdzorg zouden moeten doen. Neem een
van groot belang dat wij als jeugdbeschermers
Ruud: “We leggen uit dat er zorgen zijn, en vragen toestemming om
veel meer regie hebben. Zij worden immers direct actief bij de
complexe echtscheidingszaak.
die stemmen vanuit de omgeving van het gezin
bijvoorbeeld met de school te gaan praten. Als ouders die toestem-
oplossing van de problemen betrokken en aangesproken op hun
De vader van de kinderen vertelt ons dat we
samenbrengen voor wat tegenwoordig 'het
ming geven, voorkomen we een hoop juridisch gedoe.”
eigen kracht. Bovendien gaan onderzoek en hulpverlening meer
moeten optreden tegen de moeder die negatief
gesprek aan de keukentafel' heet. En daarbij
hand in hand. Nu is het nog zo dat ouders moeten wachten tot
over hem praat tegen de kinderen. De moeder
mag wat mij betreft na 1 januari 2015 ook de
En als ze die toestemming niet geven?
een AMK-onderzoek is afgerond voordat de hulpverlening gestart
wil dat we de bezoeken aan vader stoppen
verantwoordelijk wethouder aanschuiven. De
Rianne: “Dan zetten we onze bevoegdheid in. Dan zeggen we: ‘We
wordt. Straks gaan we meteen naar het gezin toe en kijken we
omdat hij de kinderen zou slaan. Marieke en
tijd dat de jeugdzorg wel even bepaalde wat
hebben niet de bevestiging dat het goed gaat komen, dus we gaan
hoe we met hulpverlening direct de ergste nood kunnen lenigen.
Thomas, hun twee in liefde verwekte kinderen,
goed was voor het gezin is hopelijk definitief
een onderzoek starten.’ Want we schuwen het onderzoek niet.
Bijvoorbeeld door te kijken op welke manieren we op de korte ter-
vragen van ons of we de ouders alsjeblieft
voorbij.
Maar door op deze manier te werken, zo licht mogelijk en altijd
mijn de druk wat van een gezin kunnen krijgen.”
kunnen laten stoppen met ruzie maken. De
Wat we daarbij echter niet moeten vergeten, is
in overleg met het gezin, hebben ouders veel meer invloed op de
Ruud: “We verbinden ons meer met een gezin. Dat doen we ook
kinderrechter verzoekt ons om een heldere
het feit dat hulpverleners in de jeugdzorg hoog-
manier waarop we aan de slag gaan. Dat is veel minder ingrijpend
door nadat we de zaak weer overgedragen hebben aan de eerste
omgangsregeling op te stellen, de school
waardige professionals zijn die hun vak uitoe-
dan een brief die zomaar op de mat valt. En voor ons is het voor-
hulpverleners, bijvoorbeeld het wijkteam, te vragen: loopt het alle-
stuurt aan op rust voor de kinderen zodat die
fenen op basis van kennis en vaardigheden die
deel dat je veel meer kunt bereiken met ouders als je met hen in
maal nog zoals we willen? Dat noemen we de rappelfunctie.
weer aan leren toekomen en de buurvrouw
de ouders, de jeugdige, de kinderrechter, de
contact blijft. Onze ervaring is dat kindermishandeling in de meeste
Zo helpen we voorkomen dat het gezin afglijdt.”
begrijpt niet dat we de kinderen niet al lang in
school en oom Anton niet hebben. Die stoel
een pleeggezin geplaatst hebben. De politie
aan de keukentafel is van ons. Dat vraagt om
stelt ons voor de omgang te gaan reguleren
een krachtige professional die gesteund en aan-
Ruud: “De meeste meldingen gaan over pedagogische verwaar-
Gaat het eigenlijk zomaar? Twee meldpunten
samenvoegen?
en begeleiden zodat er een einde komt aan de
gestuurd wordt door een sterke en geprofileer-
lozing. Dat bijvoorbeeld de juf op school zegt: het kind komt met
Rianne: “Het is wel een heel proces. Maar AMK en de regiokantoren
voortdurende incidenten op zondagavond aan
de organisatie. Alleen dan kan de professional
ongepoetste tanden en zonder eten naar school. Dit kan een sig-
hebben meer gemeen dan je in eerste instantie denkt. We zijn bij
de deur bij moeder en oom Anton is van mening
enerzijds ruimte geven aan de andere stemmen
naal zijn van onveiligheid of te weinig aandacht in de thuissituatie.
Bureau Jeugdzorg steeds meer opgeschoven van een indicatiestel-
dat wij beide ouders maar eens flink moeten
aan tafel en anderzijds aan 'de stem des volks'
Dat is geen kwestie van onwil van die ouders, maar vaak juist een
ler naar een loket voor zorgmeldingen. Onze doelgroep in de regio-
confronteren met hun kinderlijke gedrag.
aan de zijlijn duidelijk maken dat helaas niet
combinatie van problemen op verschillende leefgebieden: bijvoor-
kantoren bestaat dus ook steeds meer uit gezinnen met ernstige
En dan is er nog 'de stem des volks', tegen-
iedereen die tegen een bal kan trappen tevens
beeld werkloosheid, een verslaving en psychische problemen.”
problemen, waar zorg in het drang- en dwangkader nodig is en ligt
woordig in ruime mate te vinden op de social
geschikt is voor het vak van bondscoach.
dus ook dichter bij die van het AMK.”
media, die op maandag roept dat wij partij
En wat doen we daar dan mee?
Ruud: “We zijn in dit project in koppels op stap geweest: iemand
kiezen, op dinsdag dat de jeugdzorg nooit iets
Rianne: “Onze opdracht is om juist díe dingen bloot te leggen die
van het AMK met een jeugdhulpverlener. En we ontdekten al vrij
doet en op woensdag dat wij ons juist overal
ervoor zorgen dat het tot nu toe nog niet zo gelukt is, of die tot
snel dat we heel veel hetzelfde doen. Niet alleen de methodieken,
mee bemoeien. Nederland kent tenslotte niet
nu toe door hulpverleners uitgelegd zijn als onwil. Dat doen we
maar ook de insteek. We verschillen alleen op het gebied van spe-
alleen ruim 16 miljoen bondscoaches vanwege
zoals gezegd door te kijken wat nodig is en waar de kracht ligt.
cifieke kennis en het specifiek registratiesysteem. En daar leren we
het feit dat de meesten van ons reeds op peu-
We hebben daar geëigende methodieken voor: Signs of Safety
van elkaar nu steeds meer over, zodat we straks als één team aan
terleeftijd tegen een bal konden trappen, maar
om te kijken wat er minimaal nodig is voor een veilige situatie en
de slag gaan.”
tevens ook zo'n 16 miljoen hulpverleners van-
gevallen gaat om een opeenstapeling van problemen, die tot
onmacht en overbelasting leiden.”
Oplossingsgericht Werken om te kijken wat ouders en hun netwerk
wege het feit dat velen op diezelfde leeftijd ook
zélf kunnen.”
al enig besef begonnen te ontwikkelen over hoe
ze een ander kind kunnen helpen.
12
bijdehand / nr. 1 / mei 2014
bijdehand / nr. 1 / mei 2014
13
lisa
g
a
a
r
g
ik
il
w
r
e
t
a
L
“
kapster worden”
maskers af
heb ik het daar wel goed gehad. Ze hadden vier kinderen en vooral
met het oudste meisje kon ik goed opschieten. Zij was echt een
soort zusje voor me.”
“Sinds anderhalf jaar woon ik weer thuis. Papa en mama zijn nu
gescheiden en dat vind ik heel moeilijk. Ik ben echt een familiemens. Mijn ouders moesten het huis gedwongen verkopen via een
veiling en ze hadden hoge schulden. Daarom hebben mama en ik
eerst een tijdje bij opa gewoond. Nu hebben we weer een eigen
plek.
Later wil ik graag kapster worden. Daarom volg ik nu de richting
zorg en welzijn, bij het leerwegondersteunend onderwijs. Ik vind
het leuk om weer bij mijn vriendinnen op school te zitten, al ben ik
ook best wat vrienden kwijtgeraakt toen ik in het pleeggezin zat.
Een paar weken geleden vertelde Lisa (15) voor een volle
klas haar verhaal. Ze was op van de zenuwen, maar toch
wilde ze zelf aan haar klasgenootjes uitleggen waarom ze
zo vaak niet op school is. Haar gezinsvoogd Marij Roorda
was er bij, als steun en toeverlaat. Dat was een paar jaar
geleden wel anders. “Toen Marij in het begin bij ons thuis
kwam, dacht ik: nee, daar heb je dat mens weer.” Samen
zoeken ze nu naar de juiste hulp voor Lisa, zodat ze beter
om leert gaan met haar verleden en haar sombere buien.
“Ik heb niks verkeerd gedaan. Maar toch ben ik uit huis geplaatst
Het is een goed experiment om erachter te komen wie je echte
toen ik twaalf jaar was. Het kwam eigenlijk door mijn oudere broer,
vrienden zijn. M’n beste vriendinnetje ken ik al sinds ik vijf jaar
denk ik. Hij had allerlei gedragsproblemen. Er waren veel span-
ben (zie foto). Zij betekent echt heel veel voor me.
ningen thuis, papa en mama maakten vaak ruzie. Papa had een
alcoholprobleem en moest naar een afkickkliniek en mama lag een
Maar ook Marij is belangrijk voor me geworden. Toen papa een
tijd in het ziekenhuis.
tijd terug een zelfmoordpoging deed, was Marij er voor me.
Toen besefte ik pas goed dat zij er is om mij te helpen. Dus nu durf
Toen werd besloten dat ik uit huis moest, naar een pleeggezin ver
ik haar echt te vertrouwen en ben ik eerlijk tegen haar. Ik ben blij
weg. Ik wilde niet, maar ik moest. Ik was zó boos op Marij. Ik miste
dat ze er is.
mama heel erg, ik wilde haar de hele tijd bellen. Verder lag ik in het
14
bijdehand / nr. 1 / mei 2014
begin alleen maar op bed. Ik heb daar uiteindelijk meer dan zeven
De laatste tijd ga ik niet altijd naar school. Ik ben vaak somber en
maanden gewoond. En na een tijdje merkte ik wel dat het rustiger
zie het niet meer zitten, ik denk er wel eens over om er een einde
was voor mij. Het was toch wel goed om even thuis weg te zijn.
aan te maken. Waarom is dit alles mij overkomen? Ik heb heel
Mijn pleegouders waren gelovig. Ze gingen op zondag naar de kerk
veel vragen. Daarom zie ik Marij nu elke twee weken. Samen met
en dan moest ik een rok aan. Oh, wat haatte ik dat. Maar verder
school en Marij kijken we wie mij het beste verder kan helpen.”
bijdehand / nr. 1 / mei 2014
15
jack
kirsten
19 jaar
Jeugdreclasseerder
nauwelijks vertrouwen in zijn eigen toekomst. We namen samen
het rapport van de Raad voor de Kinderbescherming door en toen
werd pas echt duidelijk dat er snel iets moest gebeuren, dat Jack
het eigenlijk niet meer zo zag zitten.” Het is dan bijna zomervakan-
Jack, net 19 jaar, is een knappe jongen, met een hip
tie en op advies van zijn school is Jack gestopt met de HAVO, om
kapsel en dito kleding. Het gaat de laatste tijd best
een opleiding te gaan volgen die meer aansluit bij wat hij wil. Jack
goed met hem, maar op dit moment even minder.
een MBO-opleiding tot juridisch medewerker. “In die eerste tijd
wil rechten gaan studeren en als opstap begint hij na de zomer met
had ik bijna dagelijks contact met Jack. Ik heb hem toen bijna let-
“Geen idee wat ik hier allemaal mee moet”, verzucht
terlijk aan de hand meegenomen. Vooral in alle stappen die gezet
hij, terwijl hij een stapeltje formulieren over de tafel
moesten worden voor zijn nieuwe opleiding: open dagen bezoeken,
richting Kirsten schuift. Kirsten Stuijts, zijn jeugdre-
gesprekken voeren met de school, studiefinanciering regelen. Jack
had veel behoefte aan bevestiging en had de neiging in alles wat
classeerder bij Bureau Jeugdzorg Gelderland, bekijkt
hij met me besprak het negatieve naar voren te halen. Ik bleef juist
de formulieren. “Hier staat dat je binnen twee dagen
steeds mijn vertrouwen in hem uitspreken en hem positief bekrach-
na afgelopen zaterdag het volledige bedrag moet
tigen in wat hij allemaal deed. We hebben het ook wel over therapie voor hem gehad, maar dat wil hij nog niet.”
betalen.” Jack kijkt haar verschrikt aan. “Dat meen je
Als Jack geboren wordt zijn zijn ouders al uit elkaar en is zijn vader
steeds minder. Door alle ingrijpende gebeurtenissen krijgt Jack
Met zijn allen om tafel
niet in beeld. Jack en zijn oudere broer worden opgevoed door hun
depressieve klachten en blijft vaak ziek thuis van school. De school
Kirsten: “Ik voer ook gesprekken met Jack samen met zijn broer en
moeder en oma, die bij hen woont. Jack’s moeder krijgt een nieuwe
maakt zich zorgen en schakelt de leerplichtambtenaar in, die op
moeder en de andere betrokken hulpverleners. Zijn broer wordt
ren. Dat is vandaag. Weet je hoe je dat moet doen?”,
partner, die zowel Jack als zijn broer geregeld mishandelt. De Raad
zijn beurt de Raad voor de Kinderbescherming vraagt onderzoek
begeleid door een reclasseerder en zijn moeder krijgt psycho-
vraagt ze. “Nee, daar snap ik niks van”, antwoordt
voor de Kinderbescherming doet onderzoek en in diezelfde periode
te doen. Op basis van dit onderzoek legt de Kinderrechter Jack
sociale hulp en schuldhulpverlening. Ik heb iedereen om tafel gezet
Jack. “Dan lijkt het mij verstandig dat we dat samen
gaat moeder weg bij deze man. Enige tijd later loopt zij als gevolg
twee jaar begeleiding van Bureau Jeugdzorg op. In dit geval van de
en met elkaar hebben we afspraken gemaakt. Bijvoorbeeld over de
van een ongeluk hersenletsel op en krijgt oma een cruciale rol in de
jeugdreclassering omdat er sprake is schoolverzuim. Jack is dan net
communicatie. Dit bleek heel lastig voor het gezin om zelf te orga-
opvoeding. Intussen zorgt ook Jack’s broer vanwege psychiatrische
18 jaar.
niseren, maar het lukte wél als we een gespreksmoment creëerden.
niet…” “En als dat niet lukt”, vervolgt Kirsten, “moet
je binnen drie dagen dit formulier ingevuld terugstu-
doen.”
Hierin hebben Jack, zijn broer en moeder ook nog individuele bege-
problemen en een verslaving voor de nodige onrust in het gezin.
16
bijdehand / nr. 1 / mei 2014
Net als Jack’s vader, waar Jack af en toe contact mee zoekt, die Jack
Ik bleef steeds mijn vertrouwen in hem uitspreken
leiding gehad, elk van hun eigen hulpverlener. Het resultaat hiervan
kleineert. Als Jack 16 jaar is overlijdt zijn oma. Jack zit dan in drie
“Ik zocht Jack na de uitspraak van de kinderrechter thuis op”, ver-
is dat Jack en zijn moeder elkaar nu beter begrijpen. Maar ook dat
HAVO en op zich ging het goed op school, maar vanaf dat moment
telt Kirsten. “Ik werd door hem en zijn moeder hartelijk ontvangen.
Jack’s broer uit huis is gegaan, uiteindelijk is dat voor iedereen
Maar wat me ook direct opviel was Jack’s onzekerheid. Hij had
beter.”
bijdehand / nr. 1 / mei 2014
17
Stap voor stap krijg hij zichzelf terug,
ik zie hem echt groeien naar zelfstandigheid
en meer vertrouwen
het verhaal van
complexe
echtscheidingen
reportage
Inzetten op zijn netwerk
dag het volledige bedrag moet betalen.” Jack kijkt haar verschrikt
Na de zomer start Jack met zijn MBO-opleiding. Kirsten: “Ik zag
aan. “Dat meen je niet…” “En als dat niet lukt”, vervolgt Kirsten,
hem opbloeien. Op school vond hij aansluiting met leeftijdgenoten
“moet je binnen drie dagen dit formulier ingevuld terugsturen.
en bevestiging. Hij doet nu wat hij leuk vindt en ziet ook dat het
Dat is vandaag. Doe je dat niet, dan worden je spullen in beslag
lukt. Hij doet de versnelde opleiding; volgend jaar wil hij naar het
genomen.” Jack kijkt nu heel ongelukkig. “Kijk, je moet sowieso je
HBO. Stap voor stap krijg hij zichzelf terug, ik zie hem echt groeien
schuld inlossen, dat weet je. Maar wat kan je nog meer doen nu?”
naar zelfstandigheid en meer vertrouwen. Hij ziet er zelfs anders
Jack zegt te willen bellen met het incassobureau om uit te leggen
uit nu, verzorgder, en is veel opener. Het komende jaar blijf ik hem
dat er al betalingen zijn gedaan. Dat lijkt Kirsten een goed idee.
nog begeleiden. Hij is er ook nog niet, hij valt soms nog terug in
En ze wijst hem op de mogelijkheid een betalingsregeling voor het
onzekerheid en kan dan heel passief worden. Daar blijven we aan
restant aan te vragen. “En weet je hoe je die formulieren in moet
werken. En ik ga het komende jaar inzetten op zijn netwerk. Waar
vullen?”, vraagt ze. “Nee, daar snap ik niks van.” “Dan lijkt het
kan hij vertrouwen en hulp vinden indien nodig, dat kan ook pro-
mij verstandig dat we dat samen doen”, stelt Kirsten. Jack buigt
fessionele hulp zijn. Het is belangrijk dat nu goed te regelen, want
zich over het formulier, het kost hem de nodige tijd alles in te vul-
ik ben straks weg.”
len. Ineens legt hij zijn pen neer en zegt ferm: “Ik vind dit wel echt
Samen aan tafel
heel erg hoor.” “Wat precies?”, vraagt Kirsten. “Nou, dat er ineens
De deurwaarder voor de deur
iemand voor de deur staat, die mijn playstation mee kan nemen.”
Maar eerst is er een urgente hobbel die genomen moet worden.
Hij schiet er zelf van in de lach. En dan, door zijn eigen woorden, in
Doordat Jack zich pas vlak voor de zomervakantie heeft ingeschre-
de stress. Jack vloekt, draait nerveus op zijn stoel. “Ik wil nu eerst
ven voor de nieuwe opleiding, is de aanvraag voor de aanvullende
bellen.” “Probeer even rustig te blijven Jack. Het lijkt me goed dit
studiefinanciering vertraagd. Om hiervoor in aanmerking te komen
eerst even voor te bereiden. Wat wil je ze precies zeggen?” “Dat ik
moet Jack bovendien het financiële plaatje van zijn ouders aan De
vandaag jou pas zie voor hulp en daardoor nu pas die formulieren
Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) voorleggen. Kirsten begeleid
terug kan sturen en dat ik een betalingsregeling wil treffen. En
Jack in het contact met zijn vader, wat in heel kleine stapjes ver-
ik wil echt nu bellen.” Hij maakt een wanhopig gebaar. “Waarom
loopt en opnieuw een hoop spanning met zich meebrengt voor
staan ze er dan ook ineens, op een zaterdag. Dat is toch idioot??”
Jack. Kirsten: “DUO concludeerde dat vader genoeg verdient voor
Jack belt het incassobureau - op de speaker - en wordt met een
een bijdrage aan Jack, waarmee zijn recht op aanvullende beurs
vrolijk deuntje in de wacht gezet. Hij zucht ongedurig. Na enige tijd
verviel. Jack’s vader levert die bijdrage echter niet. Inmiddels heb
wordt de telefoon opgenomen. En heel rustig ineens, zakelijk bijna,
Marcia: “Michel doet alles om me dwars te zitten.
ik een ‘buitenbeschouwingsprocedure’ gestart zodat Jack toch
staat Jack de mevrouw aan de andere kant van de lijn te woord.
financiering kan krijgen. Helaas is er vanwege de periode die is ver-
Over de speaker klinkt haar stem: “Maar u gaat die formulieren wel
Komt hij onze dochter niet ophalen, zodat ik niet
streken ook een incassoprocedure gestart. Een paar dagen geleden
vandaag nog opsturen dus?” “Ja”, beaamt Jack. “Dan is het goed
ineens de deurwaarder voor Jack’s deur.”
hoor.”, klinkt de stem. Jack: “Oké. Dan heb ik dus geen probleem?”
“Nee hoor”, verzekert de mevrouw hem. Jack hangt op, leunt ach-
Playstation
terover in zijn stoel en slaakt een zucht van verlichting. “Dat doe
Jack moet allerlei formulieren aan het incassobureau retourneren.
je echt goed!”, prijst Kirsten hem. “Wat gaat er door je heen nu?”
Omdat hij dit erg lastig vindt helpt Kirsten hem daarbij. Ze hebben
Lachend kijkt Jack haar aan. “Mijn playstation gaat niet weg.”
afgesproken bij het regiokantoor van Bureau Jeugdzorg Gelderland.
Kirsten lacht met hem mee.
Aanvankelijk lijkt Jack wat schuchter. En onzeker. “Geen idee wat
ik hier allemaal mee moet”, verzucht hij, terwijl hij een stapeltje
formulieren over de tafel richting Kirsten schuift. Kirsten bekijkt de
kan werken.”
John: “En wie heb je daar uiteindelijk mee Michel?”
Michel: “Marcia.”
John: “Nee. Je doet er jezelf tekort mee. En je
dochter. Wil je dat?”
Stilte.
papieren. “Hier staat dat je binnen twee dagen na afgelopen zater-
18
bijdehand / nr. 1 / mei 2014
bijdehand / nr. 1 / mei 2014
19
Het is de kunst om als hulpverlener
niet partijdig te zijn
Papa en mama zijn net kleuters
reportage
Marcia en Michel zijn al jaren verwikkeld in
is bewust”, vertelt hij ons later. “Door af en
niet kan veranderen, maar wel zijn eigen
gemaakt, vlot de rest van het gesprek niet
de veilige ontwikkeling van het kind in het
zijn stagiaire begreep hij dat opleidingen
een extreem ingewikkelde echtscheiding.
toe niets te zeggen, dwing ik hen ertoe om
gedrag. En dat hij in het belang van zijn
altijd even goed. Marcia is boos op Michel
geding is. John: “Er is bewezen dat elk kind
hieraan helemaal geen aandacht besteden.
Omdat hun achtjarige dochter Alice hier
na te denken en zelf oplossingen te beden-
dochter moet denken. “Voor wie ga je naar
omdat hij haar op een feestje raar behan-
last heeft van ouders die niet met elkaar
“En dat terwijl dit zaken zijn die veel voor-
last van heeft, is door Bureau Jeugdzorg
ken.” Al snel halen Michel en Marcia allerlei
zwemles kijken? Voor Marcia of voor Alice?”
delde. Michel vertelt echter een heel ander
door een deur kunnen. Wat je vaak ziet,
komen en ontzettend veel tijd en energie
Gelderland ingegrepen. Nadat een project
oude koeien uit de sloot. De discussie loopt
Het kwartje valt. Michel reageert emotio-
verhaal, waarop Marcia aan tafel in tranen
is dat kinderen in een loyaliteitsconflict
kosten. De reden dat ik samen met collega’s
bij Lindenhout is mislukt, zijn ze vrijwil-
hoog op. Van ‘toen deed jij dit’ tot ‘je pro-
neel: “Ik schaam me soms best tegenover
uitbarst. “Ik trek dit niet hoor”, roept ze
terecht komen. ‘Als ik iets aardigs zeg over
aan deze pilot ben begonnen en we een
lig in gesprek met Bureau Jeugdzorg. Het
beert me financieel kapot te maken.’ John
Alice omdat ik er niet in slaag haar ouders
uit. “Hij doet alles om me dwars te zitten.”
mama, dan moet ik ook iets aardigs zeggen
handreiking ‘complexe echtscheidingen’
is voor hen de laatste kans om samen tot
grijpt in. “Jullie willen naar de toekomst kij-
te bieden die samenwerken in plaats van
Michel haalt zijn schouders op. “Zit jij mij
over papa’. Veel kinderen gaan het mijden
hebben gemaakt, is dat ik denk dat je
goede afspraken te komen. Lukt dit niet?
ken, hebben jullie me verteld. Maar allebei
tegenwerken. Ik heb echt wel goede bedoe-
niet dwars dan?” Het is duidelijk dat de
om over gevoelens te praten en hebben het
hiermee als hulpverlener een verschil kunt
Dan wordt er gedwongen hulpverlening
blikken jullie voortdurend terug. Wat willen
lingen, maar het lukt gewoon niet altijd om
twee nog een lange weg te gaan hebben in
alleen nog maar over materiele zaken. Wij
maken. Bureau Jeugdzorg Gelderland heeft
geëist. John Appels van Bureau Jeugdzorg
jullie?” Beiden geven toe dat ze inderdaad
ze waar te maken.”
hun omgangsregeling. Toch zijn er volgens
betrekken het kind altijd in de gesprekken.
expertise over dit onderwerp in huis. Dat is
begeleidt het stel. Hij heeft veel ervaringen
naar de toekomst willen kijken. Maar niet
John al successen geboekt. “Ze blijven nu
Soms kiezen we ervoor om voor het kind
nodig, omdat het omgaan met ouders die
met dit soort complexe echtscheidingen en
voor dat ze hun zegje gedaan hebben.
Volgens John is dat laatste iets waar veel
in elk geval samen aan tafel zitten. En ze
een andere hulpverlener aan te stellen dan
verwikkeld zijn in een complexe scheiding
ouders in complexe echtscheidingen mee
horen elkaar aan. Soms kunnen ze zelfs iets
voor de ouders. Dit om te voorkomen dat
een eigen aanpak vergt.” Die aanpak zie je
een projectgroep waar hij lid van is ontwik-
20
kelde een handreiking ‘complexe echtschei-
Zo is er het probleem ‘de kapper’ en het
worstelen. Ze willen wel het beste doen,
toegeven. Dat was enkele maanden gele-
een kind het gevoel krijgt dat alles wat hij
goed terug in het gesprek dat John heeft
dingen’. Het loopt nu nog als pilot, maar
akkefietje tijdens een gezamenlijk feest.
maar zijn niet vaardig genoeg. Volgens hem
den, toen ik voor het eerst met ze aan tafel
zegt, bij de ouders terecht komt. Op deze
met Marcia en Michel. Veel doorvragen, veel
wordt binnenkort misschien regiobreed in
En ook ‘de tandarts’ wordt uitvoerig bespro-
zullen ze eerst hun strijd aan de kant moe-
zat, niet het geval.” Maar er is nog veel te
manier vergroten we zijn of haar gevoel
eigen oplossingen aandragen en aansturen
Gelderland ingevoerd. “Dat is nodig”, vindt
ken. Michel vindt dat Marcia het slechte
ten zetten. En daarvoor moeten ze ECHT
bereiken. “Dit project is pas geslaagd als
voor veiligheid. Bijzonder is trouwens dat
op successen. John tegen beiden: “Graag
John. “Want bijna elke hulpverlener heeft
gebit van Alice niet serieus neemt. Marcia
scheiden. En dat is moeilijk als emoties nog
er straks een ouderschapsplan ligt waar ze
kinderen het probleem van hun ouders vaak
zie ik jullie over een week terug. Dan praten
wel een case in zijn takenpakket waarbij
zegt dit wel te doen. Ze is al drie keer met
heftig zijn en steeds weer opnieuw hoog
allebei achter staan”, vertelt John. “Pas dan
heel goed kunnen verwoorden.
we over hoe het bij het zwembad is gegaan.
de ouders echt niet met elkaar door een
haar naar de tandarts geweest. Michel lijkt
oplopen. John streeft er daarom naar om
kunnen zij samen afspraken maken en zich
Zo zei een jongetje eens: ‘papa en mama
En over wat er gebeurt als jullie samen op
deur kunnen. Het moeilijke aan gesprekken
haar niet te geloven. “Hij neemt me nooit
ouders zoveel mogelijk succeservaringen
daar ook aan houden. Lukt dat niet binnen
zijn net kleuters’.
een zelfde plek zijn.” Michel en Marcia ver-
voeren met deze ouders is dat ze elkaar van
serieus”, vertelt ze John, terwijl ze geïrri-
te laten meemaken. John: “Ouders zoals
nu en twee maanden? Dan is er kans op
Hij sloeg daarmee de spijker op z’n kop.”
laten samen het pand. Er wordt zelfs even
alles beschuldigen. En ze proberen je altijd
teerd naar haar ex-partner kijkt. “Wat moet
Marcia en Michel zijn gewend om te denken
gedwongen hulpverlening.”
aan hun zijde te krijgen. Het is dan de kunst
ik nog meer doen dan?” John richt zijn blik
in problemen in plaats van in oplossingen.
om als hulpverlener niet partijdig te zijn. Je
op Michel en vraagt of dat klopt. “Ik neem
Dat probeer ik te doorbreken. Daarbij
Die hulpverlening kan door Bureau
stanties meer aandacht gaan besteden aan
bent niet voor of tegen, maar zoekt samen
haar niet serieus”, beaamt deze. “En zou
probeer ik ze zelf de oplossingen te laten
Jeugdzorg worden afgedwongen omdat
het thema complexe (echt)scheidingen. Van
met de ouders naar oplossingen die het
het mogelijk zijn om zelf een keer met Alice
bedenken, zodat ze echt achter hun beslis-
welzijn van het kind vergroten.”
naar de tandarts te gaan?”, vraagt John.
sing staan. Zo niet, dan begint er geheid
Dat vindt Michel uiteindelijk een goed idee.
weer strijd.” Een voorbeeld van hoe John dit
Tijdens het gesprek met Marcia en Michel
Hij besluit straks meteen een afspraak te
deed, was het zwembadverhaal. Door door
stelt John zich dan ook neutraal op. Hij
maken. Ook voor het zwemmen wordt een
te vragen over in wiens belang het was om
stelt vooral vragen. Om te beginnen hoe
oplossing gevonden. Michel had zijn doch-
wel of niet te gaan kijken naar het zwem-
het tussen de twee gaat. “Niet zo best”,
ter beloofd een keer te komen kijken, maar
men van Alice, zag Michel in dat hij er voor
vinden ze allebei. Het ging even beter, maar
zag er bij nader inzien vanaf toen hij wist
kon kiezen om naar zwemles te gaan. Niet
gesprekken lopen toch al snel uit op ruzie.
dat Marcia er ook zou zijn. Volgens hem om
voor Marcia, maar voor Alice. En daarmee
John wil weten hoe dat komt. “Omdat hij
de confrontatie uit de weg te gaan in bijzijn
ook voor zichzelf, want hij wil uiteindelijk
mij van dingen beschuldigt”, vindt Marcia.
van Alice. Marcia denkt daar anders over:
zijn dochter vaker zien.
“En daar reageer ik natuurlijk kwaad op.”
“Hij liet zijn dochter keihard in de steek,
“En wat levert dat op?”, wil John weten.
want ze rekende op hem.” John legt Michel
Ondanks dat het zwemprobleem goed
“Niets”, zegt Marcia. John zwijgt even. “Dit
uit dat hij het gedrag van zijn ex-partner
is besproken en er afspraken over zijn
bijdehand / nr. 1 / mei 2014
een grapje uitgewisseld. Ze zijn er nog niet,
John pleit ervoor dat opleidingen en hulpin-
maar komen er hopelijk wel.
bijdehand / nr. 1 / mei 2014
21
rené
interview
Bent u er klaar voor?
reclasseerders en medewerkers van het Advies- en Meldpunt
“We zijn hier al een klein jaar bezig en we zijn een heel eind op
Kindermishandeling, en de William Schrikker Groep. Dat laatste is
weg. Wij pakken de jeugdzorg regionaal op in de Regio FoodValley,
heel mooi, want zij bieden heel specifiek zorg voor jongeren met
met onder meer gemeenten als Ede, Barneveld en Veenendaal.
een licht verstandelijke beperking en hun ouders. We houden het
Allereerst hebben we veel gesprekken gevoerd met jongeren en
zo licht mogelijk, en alleen als het nodig is schalen we op van drang
ouders over wat zij belangrijk vinden. Zo zorgen we ervoor dat we
naar dwang. En in beide gevallen blijft dezelfde regisseur in het
straks hulp bieden die ook echt aansluit. Verder hebben we afspra-
gezin. De jeugdbeschermer schuift alleen aan om te borgen dat dat
ken met allerlei organisaties gemaakt. Met het onderwijs bijvoor-
er aan de kaders voor veiligheid wordt voldaan. Op het moment dat
beeld. En we hebben arrangementen voor 2015 met zorgaanbieders
volgens de Nieuwe Jeugdbescherming de veiligheid van de kinde-
afgesloten, zodat er in de overgang niemand tussen wal en schip
ren geborgd is, gaat de jeugdbeschermer er weer uit en de regis-
valt. ”
seur blijft. Dat is belangrijk omdat uit onderzoek blijkt dat er veel
mis gaat in de continuïteit van de zorg.”
Waarom willen jullie regionaal werken?
covol is om dit als gemeente in je eentje te doen. Wij hebben er
Gesproken over continuïteit: u heeft arrangementen voor
2015. Hoe moet het erna?
onvoldoende kennis voor. Daarnaast krijgen wij voor de jeugdzorg
“Het punt is dat we nog steeds niet weten hoeveel geld we krijgen
15 procent minder budget. Wij willen dat deze bezuiniging niet ten
van het Rijk en hoe het beleid er precies uitziet. Daarom hebben
koste gaat van de ondersteuning aan jongeren en ouders. Wij wil-
we gezegd: we zorgen dat we het in ieder geval voor 2015 goed
len bezuinigen op onnodige bureaucratie. Door samen te werken,
regelen. Zo rond de zomer zou er meer duidelijkheid moeten zijn,
sluit niet elke gemeente afzonderlijk een contract en dat scheelt
dan kijken we naar 2016. Ik verwacht dat er dan niet zozeer andere
bureaucratie bij ons en de zorgaanbieder. Bovendien kunnen we
aanbieders komen, maar eerder nieuwe erbij.”
“Wij werken regionaal samen omdat de jeugdzorg te groot en risi-
kwalitatieve goede jeugdzorg samen goedkoper inkopen en een
betere partner zijn voor de zorgaanbieder. Tenslotte bewegen
En als er toch een andere zorgverlener in het gezin komt?
kinderen zich ook tussen verschillende gemeenten. Ze wonen in
“Dan gebeurt dat nooit zomaar, maar alleen in overleg met de
Nijkerk en gaan bijvoorbeeld in Barneveld naar school.”
jongere en de ouders. Dat hoort bij vraaggestuurd werken. Uit alle
gesprekken die we gevoerd hebben met ouders, blijkt één ding:
Zitten er dan geen verschillen tussen de gemeenten?
‘Het gaat om vertrouwen
in de hulpverlener, dat
kost tijd’
“Jawel, en daar moet ruimte voor zijn. Zo hebben we in Nijkerk een
En dat vertrouwen is kwetsbaar en kost tijd. Daar moeten we dus
groep reformatorische inwoners, die we ook zorg willen bieden die
heel zorgvuldig mee omgaan. Dat is ook zo mooi aan de Nieuwe
aansluit bij hun overtuiging. Individuele ruimte zit vooral in het
Jeugdbescherming: dat er – ongeacht dwang of drang – één hulp-
preventieve veld. Daar doen we veel samen met organisaties als
verlener in het gezin is en blijft. Het vraagt ook veel van ons hoor.
kerken en sportverenigingen. Die samenwerking moet passen bij
Bijvoorbeeld over privacy. Als je als aanbieders goed wilt samen-
onze gemeente. Als zwaardere zorg nodig is, is regionaal werken
werken, kun je niet zeggen: ‘Ik heb een zwijgplicht.’ Dan zeggen
weer belangrijk.”
wij: ‘Allemaal leuk en aardig, maar dat is nu niet relevant. We moeten een gezin helpen.’ Daarom maken we nu al afspraken over hoe
Hoe gaat het in zijn werk, als een kind in de knel dreigt te
komen?
je binnen de wet op de privacy toch informatie kunt delen, zodat
jongeren en hun ouders echt verder komen.”
“We zijn als gemeente straks verantwoordelijk voor de veiligheid
van kinderen. Dat is een grote verantwoordelijkheid, die we hebben
verdeeld in twee stappen. Het begint met de signalering. We vinden
het belangrijk dat iedereen die werkt met kinderen zich bewust
is van de signalen van een kind in de knel, en ook weet waar hij
René Windhouwer (CDA) is wethouder in de gemeente
Nijkerk. Hij vertelt hoe zijn gemeente zich voorbereidt op
2015: het jaar waarin gemeenten verantwoordelijk worden
voor de jeugdzorg.
het hebben van vertrouwen in de hulpverlener is heel belangrijk.
naartoe moet met zijn zorgmelding: dat is het gebiedsteam of het
Centrum voor Jeugd en Gezin. We gaan op dit moment naar allerlei
organisaties toe om daarover voorlichting te geven.”
En dan?
Als het gebiedsteam er
niet uitkomt, kunnen ze de
Nieuwe Jeugdbescherming
inschakelen
“Dan wordt er hulp geboden. Als het gebiedsteam er niet uitkomt,
kunnen ze de Nieuwe Jeugdbescherming inschakelen. Daarin
zitten experts van Bureau Jeugdzorg: jeugdbeschermers, jeugd-
22
bijdehand / nr. 1 / mei 2014
bijdehand / nr. 1 / mei 2014
23
eigen kracht
centrale
partner
Een gezin dat diep in de problemen zit, vragen
om zélf met een plan van aanpak te komen. Een
zogenoemde Eigen Kracht-conferentie (EKc) kan
verrassende, soms simpele, maar bovenal goede
ideeën opleveren. ‘Iedereen wil dat het goed gaat
met een kind, dus de omgeving wil daar ook vaak
aan bijdragen.’ Bureau Jeugdzorg zoekt hiervoor
samenwerking met de Eigen Kracht Centrale.
Het gezin komt zelf
met een plan
Het gaat niet goed bij Joran (12) thuis. Grote financiële problemen,
gaan doen. Iedereen wil dat het goed gaat, zeker met een kind. Er
het verlies van zijn baan en een stevige alcoholverslaving hebben
zit zoveel vitale kracht in de maatschappij. Maar dan moet je men-
vader tot wanhoop gedreven. Moeder kampt met een depressie.
sen die kans wel geven om iets te kunnen doen.”
Het risico van huiselijk geweld ligt dagelijks op de loer. Er lijkt wei-
De EKc is volgens Hergaarden geen methodiek. “Daarmee maak
nig anders op te zitten dan Joran uit huis te plaatsen.
je het meteen weer iets van professionals en organisaties. Het is
Bureau Jeugdzorg is bekend met het gezin van Joran. Een gezins-
‘gewoon’ een andere manier van denken. De family-group conferen-
voogd houdt de situatie scherp in de gaten. “In zo’n situatie waar
ce komt oorspronkelijk uit Nieuw-Zeeland. De Maori, de inheemse
ingrijpen dreigt, komt een Eigen Kracht conferentie (EKc) vaak goed
bewoners van Nieuw-Zeeland, hebben een gezegde: ‘If you have a
uit de verf ”, zegt Cor Hergaarden, lid van de beleidskring bij de
problem tell everyone and they will help.’ Dat klinkt zo simpel. Maar
Eigen Kracht Centrale.
zo doen wij het niet in onze samenleving. Je zou mensen toewensen
De Eigen Kracht Centrale slaat naar eigen zeggen een brug tus-
dat ze hun verhalen open en bloot op tafel leggen en eerlijk vertel-
sen professionals en burgers. Dat gebeurt op allerlei vlakken: bij
len wat er niet goed gaat. Wij zijn juist gewend om de vuile was bin-
gezinsproblemen, overlast in een wijk of bij een eenzame oudere.
nen te houden, niemand mag het weten. En als er dan uiteindelijk
“We zijn geen alternatief voor de hulpverlening. Een gezinsvoogd
hulp nodig is, dan is het meestal een professional. Bij een EKc ligt
is bijvoorbeeld vaak heel hard nodig. Deze richt zich primair op
dat anders. Hier wordt gekeken naar de leefwereld van mensen,
bescherming van het kind en stelt daarvoor de kaders. Maar je
niet naar de hulpverleningswereld. Onze hulp bestaat uit het bij
moet ook met familie en het netwerk tot passende oplossingen zien
elkaar brengen van het netwerk en dan kijken wat er gebeurt. Niet
te komen. Door een EKc in te zetten, kun je daarbij gebruik maken
meer, niet minder.”
van een onafhankelijke partij.”
Een onafhankelijke Eigen Kracht coördinator bereidt de conferentie
voor. Bij het eerste gedeelte, het open gedeelte, zijn ook hulp-
24
bijdehand / nr. 1 / mei 2014
Leg je problemen op tafel
verleners zoals de gezinsvoogd, een verslavingsdeskundige of de
“De basale vraag bij een EKc is eigenlijk: wie vindt het nog meer
leerkracht van school aanwezig. Zij vertellen wat hun aanbod, de
belangrijk dat het goed gaat met dit kind? En dan zie je dat er
randvoorwaarden en criteria zijn. In het geval van Joran draait het
behoorlijk wat mensen mee willen denken en misschien ook wat
eerst en vooral om zijn veiligheid.
bijdehand / nr. 1 / mei 2014
25
Onze hulp bestaat uit het bij elkaar
brengen van het netwerk en dan kijken
wat er gebeurt. Niet meer, niet minder
liever drang dan dwang
de stelling
partner
En dan gaat de deur dicht
Voor hulpverleners betekent de inzet van een Eigen Kracht confe-
De conferentie vindt altijd plaats op een neutrale plek, bijvoorbeeld
rentie zeker niet dat hun rol is uitgespeeld. “Wat overblijft is hoog-
in de voetbalkantine of een kerkgebouw. Als de randvoorwaarden
waardige hulpverlening. Neem bijvoorbeeld de schuldsanering of
helder zijn, gaat een groep van soms zestien maar soms ook zestig
het ingrijpen als de veiligheid van het kind in gevaar is. Als gezins-
mensen bij elkaar zitten. “Wij zeggen altijd: de mensen die je op
voogd blijf je gezinsvoogd, maar je hebt er wel extra ogen en oren
je verjaardag zou uitnodigen, horen ook bij de conferentie thuis”,
bij gekregen.”
legt Hergaarden uit. “Het gezin bepaalt zelf wie dat zijn, bijvoor-
De EKc wordt straks in de Nieuwe Jeugdbescherming ook regelma-
beeld ooms en tantes, vrienden, opa en oma, de buren, ouders van
tig ingezet. “Meer regie voor het eigen netwerk, binnen die ontwik-
vriendjes en de voetbalcoach.” Hulpverleners blijven buiten, net als
keling past dit natuurlijk helemaal.”
Liever drang dan dwang, is de tendens. Ook als de veiligheid
van een kind in het geding is. Want vrijwillige ondersteuning
levert meer op dan gedwongen hulp. Bovendien kan door
vrijwillige hulp een ingrijpende maatregel als een ondertoe-
zichtstelling voorkomen worden. Dat betekent wel dat je er
op tijd bij moet zijn met specialistische kennis. Bijvoorbeeld
van jeugdbeschermers.
Door jeugdbescherming vroegtijdig te betrekken bij gezinnen met ernstige problemen vermindert
het aantal ondertoezichtstellingen.
Mariska van de Steege, senior adviseur bij bureau
VanMontfoort.
Agnes Lewe, voorzitter commissie monitoring
jeugdzorg bij Provinciale Staten Gelderland
de Eigen Kracht coördinator. En dan gaat de deur dicht.
“Eens. Hoe eerder je ingrijpt, hoe meer je problemen voorkomt.
“Het idee van de nieuwe jeugdwet is gezinnen zo vroeg mogelijk de
Hergaarden: “Het belangrijkste bij een EKc is vertrouwen op het
Dat is een soort wetmatigheid in de zorg, die we ook kennen uit de
nodige hulp te verlenen, voordat de problemen ernstig worden.
proces. Dat is zeker niet makkelijk, je hebt de neiging om in te gaan
literatuur. De vraag is vervolgens: wie moet er eerder ingrijpen?
De hoop is dat daardoor het aantal ondertoezichtstellingen afneemt.
vullen en te sturen. Maar dat is niet nodig. Er komt vrijwel altijd
Eigen kracht
Dit zijn, als het gaat over veiligheid, de jeugdbeschermers. Zij heb-
Moet dat gebeuren door medewerkers van de jeugdbescherming
een plan. Soms met verrassend simpele ideeën.”
Bureau Jeugdzorg heeft al jaren veel aandacht voor oplossingsge-
ben specifieke expertise over het signaleren, bespreekbaar maken
erbij te betrekken? Dat mag niet van de nieuwe jeugdwet, zij mogen
Tante Riet wil Joran tijdelijk in huis nemen. Maar alleen als vader
richt werken. Er wordt nadrukkelijk gekeken naar de eigen kracht
en aanpakken van veiligheidsvraagstukken. De zorgverleners uit de
geen hulp verlenen. In artikel 3.2 staat namelijk dat een kinderbe-
-haar broer- zich laat behandelen voor zijn alcoholgebruik. Een
in gezinnen en hun netwerk. Wat kunnen mensen voor elkaar bete-
eerste lijn, bijvoorbeeld de wijkteams, hebben die kennis meestal
schermingsmaatregel of jeugdreclassering uitsluitend wordt uitge-
buurman wil het budgetbeheer wel oppakken, maar de sanering
kenen? De Eigen Kracht Centrale voegt daar een eigen specifieke
niet. Je hebt er echt extra vaardigheden voor nodig. Ik denk dus
voerd door een gecertificeerde instelling en dat een gecertificeerde
van de ontstane schulden ziet hij niet zitten. Dat moet een profes-
werkwijze en expertise aan toe, die voor Bureau Jeugdzorg meer-
inderdaad dat het aantal ondertoezichtstellingen afneemt als je
instelling geen jeugdhulp aanbiedt. Hierover is veel discussie.
sional doen. Een vriendin van moeder belooft om samen met moe-
waarde biedt in de ondersteuning van gezinnen.
jeugdbeschermers eerder bij de hulpverlening betrekt. Of – als een
Een oplossing zou kunnen zijn dat gemeenten voormalige jeugdbe-
ondertoezichtstelling alsnog nodig is – deze minder lang duurt.”
schermers toevoegen aan hun sociaal wijkteam, expert-team en of
der de gesprekken met de psychiater weer op te pakken.
Aan de afspraken houden
Nieuwe Jeugdbescherming
CJG en zo de nodige kennis in huis halen.”
“Ik heb pas één keer in al die tijd meegemaakt dat het niet lukte
gebied van jeugdbescherming bij elkaar, zoals medewerkers
Bas Burgel, verandermanager bij Bureau Jeugdzorg
Gelderland
Alex Roos, gezinsregisseur bij Pluryn
om met een plan naar buiten te komen”, zegt Hergaarden. “En
van de Jeugdreclassering, jeugdbescherming en het AMK van
“Ik ben het volmondig eens met de stelling. In mijn werk als gezins-
“Ik ben het oneens met de stelling. Natuurlijk is het vroegtijdig
natuurlijk, een plan maken is één, je er aan houden is twee. Maar
Bureau Jeugdzorg, de William Schrikker Groep en de Raad voor de
voogd heb ik vaak ervaren dat mijn bemoeienis pas startte na een
betrekken van jeugdbescherming meer dan wenselijk in gezinnen
mensen spreken elkaar er wel degelijk op aan als afspraken niet
Kinderbescherming. Zij worden ondersteund door de Eigen Kracht
enorm traject aan hulpverlening. Dat maakt het erg moeilijk om
met ernstige problemen. Maar dat wil nog niet zeggen dat dan het
worden nagekomen. Wat soms lastig is voor professionals, is dat
Centrale. De Nieuwe Jeugdbescherming probeert met zoveel moge-
duurzame veranderingen tot stand te brengen. De ontwikkeling naar
aantal ondertoezichtstellingen vermindert. Er liggen sowieso wel
de aangedragen oplossingen lang niet altijd naadloos passen bin-
lijk lokale zorg de veiligheid van het kind te waarborgen en bepaalt
de nieuwe jeugdbescherming maakt het mogelijk om met de juiste
kansen om de hulp beter te organiseren rond kinderen op jonge
nen de organisatie van de hulpverlening.”
wat er moet gebeuren. Het gezin en het netwerk bepalen in belang-
expertise en op basis van sterke interdisciplinaire samenwerking tij-
leeftijd. De hulpverlening aan gezinnen met ernstige problemen is nu
Tante Riet belooft bijvoorbeeld aan de bel te trekken bij de versla-
rijke mate hoe het gebeurt. Door de eigen regie en eigen kracht
dig ingevlogen te worden, bijvoorbeeld door een wijkteam.
vaak ook problematisch, kost veel geld kost en steekt vaak te laat
vingszorg als vader zijn afspraken niet nakomt. Maar áls ze dan een
centraal te stellen ontstaat er een duurzaam gezinsplan.
Ik verwacht dat we de ernstige problemen van de gezinnen aan wie
adequaat in. Ik denk dus dat er vooral gekeken moet worden hoe
keer belt, is de reactie: “Sorry mevrouw, u bent geen direct belang-
wij hulp bieden hierdoor sneller en adequater kunnen terugdringen.
we de hulp rond deze ‘multiprobleemhuishoudens’ anders kunnen
hebbende, wij kunnen geen verdere mededelingen doen”.
Ondertoezichtstellingen worden in de nieuwe jeugdbescherming
organiseren; vanuit systemisch werken en denken, regievoeren én
En zodra de buurman met de woningstichting belt over de betaling
aanvullend ingezet, met behoud van de aanwezige hulp van het
proactief handelen door één partij op het huishouden en de betrok-
van de huur, wordt hij ook buiten de deur gehouden. De gezins-
netwerk en professionele hulpverlening. Dat is een belangrijke rand-
ken partijen.”
plannen vragen om flexibiliteit bij professionals en organisaties.
voorwaarde om de duur van en het aantal ondertoezichtstellingen
In de Nieuwe Jeugdbescherming zitten allerlei experts op het
terug te dringen.”
26
bijdehand / nr. 1 / mei 2014
bijdehand / nr. 1 / mei 2014
27
Bureau Jeugdzorg Gelderland beschermt kinderen
ouders zo snel als mogelijk weer zelf verder kunnen. Naast
en jongeren die ernstig in hun ontwikkeling worden
jeugdbeschermers werken bij Bureau Jeugdzorg Gelderland
bedreigd. Samen met het gezin bekijken we wat de
jeugdreclasseerders, medewerkers van het Advies- en
beste oplossingen zijn en werken we aan het herstel
Meldpunt Kindermishandeling, de Spoedeisende Zorg
van de veilige ontwikkeling van het kind. Het liefst doen
en de Kindertelefoon. Jaarlijks helpt Bureau Jeugdzorg
we dat met medewerking van het gezin. Alleen wanneer
Gelderland meer dan 15.000 kinderen en hun ouders.
vrijwillige hulp tot onvoldoende resultaat leidt, kan de
kinderrechter de hulp opleggen. Ons streven is altijd dat
Colofon
Bijdehand is het magazine van Bureau Jeugdzorg
Gelderland en verschijnt 3 keer per jaar in een oplage
van 8.000.
Alle genoemde namen van cliënten in de artikelen zijn
gefingeerd. De namen van professionals zijn in alle gevallen
wel de echte namen, tenzij anders vermeld in het betreffende artikel.
28
Redactie: Miriam van de Geer, Veurinc Communicatie.
Fotografie: Ducan de Fey, William Moore
Ontwerp en opmaak: Diep Arnhem.
Druk: Ascend Arnhem.
Redactieadres: Velperweg 75, 6824 HH Arnhem
[email protected]
Abonneren
Wilt u dit magazine ontvangen?
Stuur dan een e-mail naar
[email protected]
met uw adresgegevens.

Download Report