Investeren in een doordacht gebruik van verlichting bij bewoners

Investeren in een doordacht gebruik van
verlichting bij bewoners met dementie
26 februari 2014
Pilotcase ‘Healing Environment en
zorgtechnologie’
1. Motivatie keuze pilotcase
2. Healing Environment en zorgtechnologie. What’s in
a name?
3. Van Healing Environment tot aangepaste verlichting
in een woonzorgcentrum (WZC).
4. Link tot doelstellingen CURA B
5. Pilotcase
6. Resultaten pilotcase
1. Motivatie keuze pilotcase
Activiteit 1
• Rol van welness
in ouder
worden,
revalidatie en
preventieve GZ
Activiteit 2
Huidige en
toekomstige
cliëntpopulatie in
WZC – focus op
dementievriendelijke
woonomgeving
om het
welbevinden te
ondersteunen
• Healing
Environment en
zorgtechnologie
• Ervaringsdeskundige Mieke
Van Acker
(GVO)
2. Healing environment (HE) en zorgtechnologie.
What’s in a name?
 HE als de gebouwde omgeving bijdraagt aan het fysiek,
mentaal en sociaal welbevinden van gebruikers (1)
 Via doordachte (evidence based en/of best practices
beschikbaar) keuzes op vlak van geluid, klimaat,
interieur, oriëntatie,...licht (1)
 Met installatie aan de hand van (slimme) technologie
3. Van HE tot aangepaste verlichting in een WZC
 40 West-Vlaamse verlichtingsbedrijven
 Personen met dementie hebben een vergrote behoefte aan licht
o Het normaal verouderingsproces van het oog
(2)
o Ziekte van Alzheimer tast het gezichtsvermogen verder aan (3)
o Verstoord circadiaans ritme bij dementie kan gedrags-en psychologische
symptomen uitlokken (4,5)
 De populatie bewoners in WZC zal bestaan uit zwaar
hulpbehoevende ouderen veelal met dementie (6)
3. Van HE tot aangepaste verlichting in een WZC
 Aangepaste verlichting heeft een meerwaarde bij ouderen met
dementie (7,8,9,10,11,12)
 In veel bestaande Vlaamse WZC is het verlichtingsniveau
onvoldoende afgestemd op de bewonerspopulatie (13)
3. Van HE tot aangepaste verlichting in een WZC

Doordacht gebruik van licht/verlichting voor werknemers
o Lichtniveau aanpassen aan het soort werk:
o zeer fijne waarneming van details: 700 -1400 lux (10)
o bij verhogen van de lichtintensiteit, minder fouten in medicatiebeheer (7)
o Voldoende verlichting noodzakelijk voor het vergroten van de
veiligheid op de werkvloer (14)
o Verhogen van het welbevinden
(10)
3. Van HE tot aangepaste verlichting in een WZC
WZC St.
Vincentius
Meulebeke
Literatuurstudie op
vlak van
licht/verlichting in
WZC (screening
normering Vlaamse
overheid) bij
personen met
dementie
VIVES campus
Noord
Engageert zich om de
verlichting op wooneenheid
‘t hooghe aan te passen
Tronixx
Belgium
Stelde zich kandidaat via
de call uitgeschreven door
Resoc MWVl en POM
4. Link tot doelstelling CURA B
 Kloof tussen zorginstellingen
(WZC), KMO’s (TRONIXX) en
kenniscentra (VIVES)
overbruggen zodat KMO’s
gericht diensten/producten
ontwikkelen en aanbieden die
aansluiten op de
zorgbehoeften van de
gebruikers (ouderen met
dementie)

via de ontwikkeling van een
business model
5. Pilotcase: Doel
Vanuit de fysieke omgeving het welzijn van
bewoners met dementie, personeel en bezoekers
ondersteunen.
Uitwerken van een op maat gemaakt evidence
based lichtplan voor het WZC Sint-Vincentius.
Interventies gericht op het doordacht gebruik van
verlichting, via dialoog, in de praktijk omzetten.
6. Pilotcase: methode
Via literatuurstudie de architectonische normen
en voorwaarden voor de infrastructuur in
relatie tot verlichting screenen.
De huidige lichtsituatie in het WZC in kaart
brengen en toetsen aan de ‘best evidence
available’.
Via co-creatie een op maat gemaakt lichtplan
in de praktijk omzetten.
6. Resultaten pilotcase
Via literatuurstudie de architectonische normen en voorwaarden voor
de infrastructuur in relatie tot verlichting screenen.
De architectonische normen en voorwaarden voor
de infrastructuur in relatie tot verlichting worden
momenteel in beperkte mate en zeer algemeen
beschreven. Concrete richtlijnen die de kwaliteit
van het aangeboden licht bewaken, ontbreken.
De huidige lichtsituatie in het WZC in kaart brengen en toetsen aan de
‘best evidence available’.
 Te lage luxwaarden.
 Luxwaarden niet aangepast aan
de activiteiten in de verschillende
ruimtes.
 Slecht werkende verlichting
Leefruimte, beschikbaar licht aan tafel
(met licht aan): 250 lux
Kamer bewoner:
meetwaarde boven bed
= 70 lux
 Grote verschillen in
verlichtingssterkte tussen de
verschillende ruimtes of in eenzelfde
ruimte.
Gang: wisselend tussen
Gemeten met licht aan op
75 cm hoogte
150-300 lux
afhankelijk van plaats
Overgang leefruimte
gang: 80 lux
‘donker gat’
Via co-creatie een op maat gemaakt lichtplan in de praktijk
omzetten.
Tronixx
WZC
VIVES
Interventies Tronixx Belgium
Vaststelllingen na nieuwe verlichting
• Alle toegepaste verlichting is met de nieuwe LED technologie
• Laag energieverbruik, lange levensduur, stuurbaar, minder
warmteafgifte,
• Geen UV of IR
De gemeenschappelijke ruimte
• Het regelbaar licht (‘tunable light’) in zowel kleur als intensiteit, zorgt
voor een perfecte daglichtsimulatie.
• Lichtsterkte aangepast aan de activiteiten.
De gang
• Zeer goed egaal verlicht, alles heel helder voor zowel de bewoners
als voor het personeel en bezoekers. Het licht is zowel tijdens de
dag (helder) als in de nacht (30%) regelbaar.
De kamers
• Vergroot zintuiglijk comfort bewoners.
• Prikkelarm ontwaken.
• De algemene verlichting in de kamer laat een optimale
verzorging toe.
Bureau personeel
Samenwerking: ervaring woonzorgcentrum
Meerwaarde
 Kennismaking ongekende mogelijkheden
(onbekend = onbemind)
 Mogelijkheid om vanuit de praktijk tot oplossingen te
komen i.p.v. omgekeerd
 Ondersteuning ‘buikgevoel’ door wetenschappelijk
onderzoek – meerwaarde afname enquêtes
 Out of the box – dromen
 Betere waarneming van de omgeving
 Verder werken aan onze visie rond dementievriendelijke
basiszorg en healing environment
Valkuilen
 Afspraken maken rond installatie is nodig op een
beveiligde afdeling voor personen met dementie
 Volledig multidisciplinair team (ook nachtteam)
moet op de hoogte gebracht worden
(achter het project staan) –
vorming organiseren om noodzaak te duiden.
 Gewenningsperiode
Samenwerking: ervaringTronixx
Samenwerking: ervaring VIVES
Meerwaarde

Mogelijkheid tot dialoog met verlichtingsbedrijf en
WZC

Wederzijdse bevruchting van kennis, ideeën,
ervaringen – co-creatie ten behoeve van de cliënt

Uitrol van nieuwe kennis, ervaringen naar studenten
en werkveld
Valkuilen

Dialoog, wederzijdse bevruchting vergt tijd en
inspanning
Best evidence available laten toe om concrete
aanbevelingen te formuleren voor het doordacht
gebruik van verlichting.
Contact partners
WZC Sint-Vincentius Meulebeke
http://www.sint-vincentius-meulebeke.gvo.be
[email protected]
TRONIXX
http://www.tronixxbelgium.com
[email protected]
Katholieke Hogeschool VIVES, campus Brugge
htpp://www.vives.be/home
[email protected]
POM West-Vlaanderen
http://www.pomwvl.be
[email protected]
[email protected]
RESOC Midden-West-Vlaanderen
http://www.ersv.be/nl/17
[email protected]
(1) Kenniscentrum Wonen-Zorg. (s.a.). Healing Environment. Opgeroepen op oktober 23, 2012, van
Aedes-Actiz Kenniscentrum Wonen-Zorg: http://www.kcwz.nl/dossiers/healing_environment
(2) van Hoof, J., Kort, H., Duijnstee, M., Hensen, J., & Rutten, P. (2010a). Binnenmilieu en installaties in
het verpleeghuis. TVVL Magazine , 24-27
(3) Torrington, JM., Tregenza, PR. (2007). Lighting for people with dementia.Lighting Res.Technol,39,1,
pp 81-97
(4) Khachiyants, N. Trinkle, D., Joon Son, S., Kim, K., (2011). Sundown Syndrome in Persons with
Dementia: An Update. Psychiatry Investig, 8 , pp.275-287
(5) Riegersma - van der Lek, R.F., Swaab, D.F.,Twisk, J.; et al., (2008). Effect of bright light and
melatonin on cognitive and noncognitive function in elderly residents of group care facilities: A
randomized controlled trial. The Journal of the American Medical Association, 299(22), pp. 2642-2655
(6) Van Audenhove, C. , Spruytte, N. , Detroyer, E., De Coster, I., Declercq, A., Ylieff, M., Squelard, G.,
Misotten, P. (2009). De zorg voor personen met dementie: perspectieven en uitdagingen. Brussel:
Koning Bouwdewijnstichting
(7) Bouwcollege. (2008). Kwaliteit van de fysieke zorgomgeving. Culemborg: Twin Media bv.
(8) van Hoof, J., Kort, H., Duijnstee, M., Hensen, J., & Rutten, P. (2010a). Binnenmilieu en installaties in
het verpleeghuis. TVVL Magazine , 24-27
(9) van Hoof, J., Kort, H., Duijnstee, M., Rutten, P., & Hensen, J. (2010b). The indoor environment and
the integrated design of homes for older people with dementia. Building and Environment , 1244-1261
(10) LightAgentur, 2007. Licht.wissen07. Light as a factor in Health. Geraadpleegd op 08 maart 2013
via www.licht.de LightAgentur, Bonn.
(11)van Hoof, J., Kort, H., Duijnstee, M., Schoutens, A., Hensen, J., Begemann, S., 2008a. The indoor
environment in relation to people with dementia. Indoor Air , 17-22.
(12) Sinoo, M., van Hoof, J., Kort, H., 2010. Lighting conditions for older adults, a description of light
assessment in nursing homes. Symposium Proceedings: Light & Care 2010, (pp. 3-7). Eindhoven.
(13) De Lepeleire J., Bouwen A., De Coninck L. & Buntinx F. (2007). Insufficient lighting in nursing
homes. JAMDA, 8, 314-317
(14) European Agency for Safety and Health at Work(s.a.) Safety and health at work is)
everyone’sconcern. It’s good for you, it’s good for business. Risk assessment essentials.
European Agency for Safety and Health at Work.

Download Report