luisterkei Mill (NB).

Verhaal Liberation Route Mill voor luisterkei
Zondag 17 september 1944 beloofde een heerlijke herfstdag te
worden, zonnig en warm. Hoewel het Millse kermis was, was er
niets te beleven. Maar dat zou anders worden. Al vroeg waren
er zeer veel jachtvliegtuigen van de geallieerden in de lucht.
Tegen de middag hoorden wij in de verte vele vliegtuigen aan
komen vliegen, liefst elfhonderd vliegtuigen met parachutisten
en vijfhonderd trekkers met evenzoveel zweefvliegtuigen.
Daarnaast nog vele toestellen om goederen uit te werpen en
meer dan duizend gevechtstoestellen om dit alles te beschermen. Maar wat wij nog nooit gezien hadden, was dat ze zo laag
vlogen, slechts op 300 meter hoogte. Van alle toestellen,
waarvan de deuren uit veiligheid voor de para’s verwijderd
waren, werd naar ons gezwaaid. Vele van deze vliegtuigen
trokken een zweefvliegtuig achter zich aan. Wij gingen vlug op
het platte dak van ons huis staan en konden zo zien dat er
vele parachutisten boven Grave uit sprongen en dat ook veel
zwevers daar in de buurt gingen landen. Wij waren er getuige
van dat Market Garden was begonnen. Wij waren direct bevrijd,
helaas moesten velen nog bijna acht maanden lijden en wachten.
Bron: Mill van mobilisatie tot bevrijding blz. 115 door
Myllesheem. Drukkerij Verhaak B.V. Grave. Vele boeken zijn
hierover verschenen. Ooggetuige: W. Sweens.
19 September 1944. De eerste geallieerde voertuigen komen in
Mill. De Duitsers zijn dan al lang verdwenen op een enkeling
na, welke niet lang daarna gevangen wordt genomen.
Bron: Mill van mobilisatie tot bevrijding blz. 118-120 door
Myllesheem. Drukkerij Verhaak B.V. Grave. Ooggetuige: W.
Sweens.
Het is 22 september 1944 en, zoals iedere dag, gaan wij, mijn
broers en zussen, om kwart voor acht naar de kerk. Plotseling
horen wij door de Burgemeester Verstraatenlaan, welke langs de
kerk loopt, auto’s voorbij vliegen. Mitrailleurs knetteren er
op los. Een Amerikaanse carrier achtervolgt een Duitse auto
met keukenwagen. De kapelaan stopt met de H. Mis. De Duitse
keukenwagen is op de Langenboomseweg in brand geschoten. Eén
Duitse soldaat is daarbij om het leven gekomen, de twee andere
zijn gevlucht over de Millse Heide.
Bron: Dagboek van de bevrijding van Mill door Van Bebber,
onderduiker in Mill. Ooggetuige: W. Sweens.
1
Dagelijks werden er manschappen en materiaal naar de troepen
gevlogen, zo ook op 23 september 1944. In de namiddag werd een
zweefvliegtuig, bestemd voor landingszone Groesbeek, te vroeg
losgekoppeld. De Amerikaanse piloot Nixon maakte een geslaagde
landing op de Millse Heide tussen Mill en Langenboom. De
zwever had 13 zwaar bewapende Amerikaanse soldaten vervoerd.
Na eerst achterdochtig verkend te hebben en begrepen te hebben
dat ze niet in vijandelijk gebied terecht waren gekomen, waren
ze erg opgelucht en begroetten ze de toegestroomde bevolken
hartelijk. Later die dag zijn ze door de Millse brandweer naar
Grave gebracht daar verplaatste de operatie Market Garden zich
in de richting Nijmegen en de dag erna zijn ze met een
geallieerd voertuig in Groesbeek bij hun onderdeel afgeleverd.
Bron: Dagboek van de bevrijding van Mill door Van Bebber,
onderduiker in Mill. Ooggetuige: W. Sweens.
26 September 1944. Market Garden is bij Arnhem mislukt en de
overgebleven Engelse soldaten hebben zich teruggetrokken.
Vooral Noordoost Brabant gaat van nu af aan volgestouwd worden
met een ongekende hoeveelheid materiaal, manschappen en
vliegvelden. Dit alles om de strijd tegen Nazi-Duitsland op 8
februari 1945 weer te kunnen hervatten met Operatie VERITABLE.
Bron: Mill en 75 jaar Juliana. Drukkerij Verhaak B.V. Grave.
Ooggetuige: W. Sweens.
3 Oktober 1944. Het Engelse Tweede Tactische Hoofdkwartier van
Generaal Dempsey installeert zich in Langenboom dichter bij
het front. Diezelfde dag heeft Generaal Dempsey in de namiddag
een gesprek met Generaal O’Connor van het 8e Britse Legerkorps
die zijn hoofdkwartier heeft in villa “Kokse Beek” te Mill.
Het gesprek gaat voornamelijk over de zware strijd bij
Overloon welke nog tot 16 oktober zal duren.
Bron: Dagboek van Generaal Dempsey War Diary CA STAFF HQ 9
Corps.
Vanuit Rouen in Frankrijk vertrekken op 2 oktober 1944 48
Kangoeroes. Dit zijn tanks waarvan de koepel met kanon is
verwijderd. In de buik van zo’n tank kunnen dan 10 zwaar
bewapende infanteriesoldaten beschermd naar het front vervoerd
worden. De ene helft van de Kangoeroes gaat op eigen kracht en
de andere helft gaat per dieplader naar Mill. Zij komen vier
dagen later op 6 en 7 oktober in Mill aan. Zij komen onder
commando van Generaal O’Connor ter versterking van het 2e
2
Engelse Leger. Na de zware reis krijgen de manschappen tot 12
oktober rust om alle Kangoeroes een grote onderhoudsbeurt te
geven. Daarna worden ze ingezet om de haven van Antwerpen in
handen te krijgen en verder Tilburg, ’s-Hertogenbosch en vele
andere steden te helpen bevrijden. Op 5 mei 1995 is in een
zijstraat van de Langenboomseweg te Mill het Kangoeroe
Monument onthuld, het enige Kangoeroe monument ter wereld.
Bron: Maandblad Documentatiegroep oktober ’40-’45 B.C.Cats
Boek Korte geschiedenis van het 1st Canadian Armoured Carrier
Regiment. Verzamelwerk door H. Christiaans. Mill van
mobilisatie tot bevrijding blz. 134 door Myllesheem. Drukkerij
Verhaak B.V. Grave.
12 Oktober 1944 brengt de Engelse Koning George VI een bezoek
aan het frontgebied en bezoekt die dag o.a. Generaal Dempsey
te Langenboom, Commandant van het Tweede Engelse Leger. In de
namiddag brengt hij een bezoek aan Generaal O’Connor, Commandant van het 8e Britse Corps te Mill waar hij bijgepraat wordt
over de zeer zware strijd rondom Overloon en Venray. Na thee
te hebben gedronken, vertrok koning George VI weer naar de 21e
Legergroep te Eindhoven.
Bron: Diary of the visit of King George VI tot the 21st ARMY
GROUP in Belgium and the Netherlands, 10-16 October 1944.
Dagrapport RA GVI PS 7214/58 THURSDAY, OCTOBER 12th Mill van
mobilisatie tot bevrijding blz .129-130 door Myllesheem.
Drukkerij Verhaak B.V. Grave.
Eind december 1944 kwam het bericht dat er tussen de Langenboomseweg en de Graafseweg een vliegveld aangelegd moest
worden. Dit vliegveld kreeg als codenummer B.89 Mill, het 89ste
Engelse vliegveld na D-day. De helft van het vliegveld moest
gebruiksklaar op 8 februari 1945, omdat dan de operatie tegen
het Reichswald met de naam VERITABLE van start zou gaan. Dit
betekende dat de start- en rolbaan klaar moesten zijn, dat er
voor 100 jachtvliegtuigen staanplaatsen gereed waren en dat
iedereen werk- en woonruimte ter beschikking had. De andere
helft van het vliegveld moest een maand later opgeleverd
worden. Ondanks de uitzonderlijke koude en natte winter lukte
het met enorme krachtinspanning toch steeds alles op tijd
klaar te hebben. Op 16 april 1945 werd het vliegveld weer
verlaten omdat men verderop in Duitsland alweer voldoende
vliegvelden in handen had.
3
Bron: Mill van mobilisatie tot bevrijding blz. 142-143 door
Myllesheem. Uitgeverij Verhaak Grave.
Vliegvelden in oorlogstijd door Peter Grim, Erwin van Loo en
Rolf de Winter. Uitgeverij Boom.
Een mooie plaats voor de luisterkei is aan de Grinderijweg.
De vliegtuigen en zwevers passeerden tijdens Market Garden de
Millse Heide.
De Duitse auto met keukenwagen werd op de Langenboomseweg in
brand geschoten.
Het te vroeg losgekoppelde zweefvliegtuig landde op de Millse
Heide.
Na het mislukken van de strijd bij Arnhem werd de Millse Heide
gebruikt als opslagplaats voor vele militaire goederen.
Generaal Dempsey gaat vele malen via de Langenboomseweg naar
het hoofdkwartier van Generaal O’Connor te Mill.
Het monument van de Kangoeroetank staat aan een zijstraat van
de Langenboomseweg.
Koning George VI van Engeland gaat via de Langenboomseweg
eerst naar het Hoofdkwartier van Generaal M.C.Dempsey te
Langenboom en later via deze weg naar het Hoofdkwartier van
Generaal Sir R. O’Connor te Mill.
Op de Millse Heide heeft het Engelse vliegveld B.89 gelegen,
van waar door de vele vluchten hard is meegewerkt aan het
beëindigen van de TWEEDE WERELDOORLOG.
4