GetijdenenerGie op de schelde

Getijdenenergie op
de schelde
www.pro-tide.eu
2
iNDEX
Geen groene, maar Blauwe energie?
p.3
De partners van pro-tide
p.3
Wat is waterkracht?
p.4
Van waterrad tot krachtcentrale
p.4
De kracht van vallend water
p.5
Water in beweging
p.7
De focus van pro-tide
p.7
Hallo!
Ik ben
Tidal tim
Het traject naar de juiste technologie
p.8
Als energieke woordvoerder hou ik
Turbines voor potentiële energie
p.8
Turbines voor kinetische energie
p.9
je persoonlijk op de hoogte van alle
Pro-Tide nieuwtjes.
Heb je zelf interessante informatie,
Energiewinning op de schelde?
p.11
De schelde: een stroom natuurtalent
p.11
De voorspelbaarheid van getijden
p.12
Van Vlissingen tot Gent
p.13
De tests aan temsebrug
p.14
De puzzel van de juiste plaats
p.14
De toekomst van de test
p.14
www.facebook.com/tidal.tim
Vooruit kijken naar morgen
p.15
@tidal tim
case studies of vragen over
getijdenenergie? Geef me dan snel
een seintje via één van onderstaande
communicatiekanalen. Tot gauw!
Tidal Tim
Tidal Tim
@ [email protected]
2
Geen groene,
maar blauwe energie?
3
De laatste jaren nam de aandacht voor duurzame energie enorm toe. In Duitsland levert stroom
uit zon, wind, biomassa en water al de hoofdmoot van het totale energieverbruik. In België zijn we
helaas nog niet zo ver. Meer nog: met 6,8% in 2012 blijven we een heel eind onder het Europese
gemiddelde (14,1%).
Dat is deels te wijten aan ons landschap. Onze regio is zeer dicht bevolkt, waardoor we haast
nergens zomaar windmolens of stuwdammen kunnen bouwen. Ook ons aantal zonne-uren is
beperkt.
Toch wil Waterwegen en Zeekanaal NV bijkomende inspanningen leveren om de afhankelijkheid
van fossiele brandstoffen of kernenergie te verminderen. Daarbij nemen we ook minder evidente
pistes onder de loep. Energiewinning op de Schelde is daar één van. De eindeloze opeenvolging
van de getijden biedt kansen om energie te creëren uit de krachtige blauwe stroom.
Is blauw het nieuwe groen? We vissen het voor je uit!
De partners van Pro-Tide
Pro-Tide is een Europees gesteund
samenwerkingsverband waarin 5 partners uit
de Noordzeeregio samen op zoek gaan naar de
kracht van getijdenenergie. Wetenschappers
en overheden uit België, Nederland, de UK en
Frankrijk willen uitvissen of getijdenenergie een
plaats heeft in ons toekomstige energiebeleid.
Deze manier van energiewinning heeft vele
voordelen:
Maar er resteren nog vele vragen. Zijn er
technologieën beschikbaar die kosteneffectieve
energieproductie mogelijk maken? Kan een
samenwerkingsverband met privébedrijven
mogelijkheden creëren? Welke installaties zijn
in welke omstandigheden het meest geschikt?
Door kennis uit te wisselen en ervaringen
te delen, ontstaat een krachtig netwerk van
Europese experts. De blauwe pioniers van de
toekomst.
De installaties zijn niet zichtbaar en ‘verstoren’
de omgeving dus niet.
De fauna en flora ondervindt geen hinder.
Ook niet onder water.
De hoeveelheid opgewekte stroom is zeer
accuraat voorspelbaar
3
4
Wat is waterkracht?
VAN WATERRAD TOT KRACHTCENTRALE
Waterkracht wordt al eeuwenlang gebruikt om arbeid te
verlichten.
Al in de derde eeuw voor christus bouwde men waterwielen, die
door de kracht van het water in beweging kwamen.
Vernuftige uitvinders verbonden de wielen aan allerlei
mechanische installaties, die de bevolking hielp om water op te
pompen, meel te malen, olie te persen, etc. In alle oude culturen
(Grieken, Romeinen, Egyptenaren) staan verwijzingen naar de
verdiensten van het waterrad.
Met de jaren werden de mensen steeds ingenieuzer. Ze bouwden
schoepen die sneller in beweging kwamen of behuizingen die het
water efficiënter naar de rotoren begeleiden, met een grotere
energiewinning tot gevolg. De installaties rond deze watermolens
werden steeds complexer.
In de 19e eeuw verrezen de eerste echte waterkrachtcentrales, die
de waterkracht omzetten in elektriciteit.
4
waterwiel
5
DE TWEE GEZICHTEN VAN
WATERKRACHT
Er bestaan twee belangrijke soorten
waterenergie: potentiële energie en kinetische
energie. Beide soorten hebben hun eigen
rendement, toepassingsmogelijkheden en
technieken. In Pro-Tide onderzoeken de
projectpartners welke oplossingen het meest
geschikt zijn in ons vlakke landschap.
Aangezien onze contreien geen grote
hoogteverschillen herbergen en slechts een
gematigde getijdenwerking op de rivier
kennen, spreken we over een ‘laagdynamisch
gebied’. Onderzoek moet uitwijzen of
energiewinning uit water ook hier rendabel kan
worden.
DE KRACHT VAN VALLEND WATER
De meeste waterkrachtcentrales teren op
zogenaamde ‘potentiële energie’. Als water
naar beneden valt (verval), stroomt het door
turbines. De schoepen in die turbines beginnen
te draaien en wekken mechanische energie
op. Daarmee kan je andere installaties of
generatoren van energie voorzien.
Als je 1 kubieke meter water (1 m3) turbineert
over 1 meter hoogteverschil, creëer je 0,0027
kilowattuur energie. Een gemiddeld gezin
verbruikt 3800 kilowattuur (kWh) elektriciteit
per jaar. Om voldoende energie op te wekken,
worden vaak verschillende turbines naast elkaar
geplaatst. Vanzelfsprekend liefst op plaatsen
waar zoveel mogelijk water met een zo groot
mogelijk verval passeert.
Er bestaan verschillende soorten
waterkrachtcentrales:
Riviercentrales:
Door natuurlijke hoogteverschillen in het
landschap, krijgt het water een krachtige
stroming. Een extreem voorbeeld, is
de waterkrachtcentrale aan de Niagara
watervallen, die 4.9 miljoen kWh produceert.
Stuwdamcentrales
Als een rivier onvoldoende natuurlijk verval
heeft voor effectieve energiewinning, kan de
mens een handje helpen. Door de rivier af
te dammen, ontstaat een kunstmatig meer
dat in bedwang wordt gehouden. Door
bijvoorbeeld een koker met turbines in de
dam te bouwen en het water daardoor te
leiden, creëer je energie. De Kariba Dam is
Zimbabwe bedwingt het grootste stuwmeer
van de wereld en is met een oppervlakte
van 5400 km2 ongeveer even groot als de
provincies Vlaams-Brabant (2106 km2) en
Oost-Vlaanderen (3007 km2) samen. De
waterkrachtcentrale genereert jaarlijks 6,400
miljoen kilowattuur. Best indrukwekkend als je
weet dat je met een elektrische wagen tot 10
kilometer kan rijden met 1 kWh.
Pompcentrales
Vooral in bergrijke gebieden als Zwitserland,
vind je deze variatie op de stuwdamcentrales.
Tijdens periodes met lager energieverbruik
wordt de ‘overtollige’ elektriciteit ingezet
om water naar hoger gelegen bassins te
pompen. Als er veel vraag is naar energie,
stroomt het water via turbines naar een lager
gelegen opvangbekken. Waarop een nieuwe
cyclus start. Ook in het zuiden van ons land
vind je dit systeem terug. De centrale van
Coo-Trois-Ponts (Luik) is de belangrijkste
spaarbekkencentrale van België. Tijdens
periodes met lager energieverbruik pompt de
‘overtollige’ elektriciteit van kerncentrales het
water naar hoger gelegen bassins.
5
6
Wat doe je met
1000 KWH energie?
Een verkeerslicht van stroom
voorzien gedurende
3 MAANDEN
Een koelkast op
temperatuur houden
gedurende
18 MAANDEN
133.320
Liedjes
downloaden
2.400
Kannetjes
koffie maken
5.556
IPhones
opladen
6
7
WATER IN BEWEGING
Maar er bestaat nog een andere soort
waterkracht: stromend water bevat
bewegingsenergie of kinetische energie. Deze
techniek lijkt hard op de technologie van een
windmolen. De stroming van het water zet de
schoepen van een turbine in gang en wekt zo
elektriciteit op.
Op verschillende plaatsen vind je al
getijdenenergiecentrales terug. De eerste
turbines op getijdenenergie werden al tijdens
de middeleeuwen opgetrokken in Bretagne.
Daar verrees ook de eerste en grootste
getijdenenergiecentrale met 24 turbines van elk
10 megawatt.
Deze machines werden met de jaren steeds
ingenieuzer. Dankzij slimme behuizingen
leiden ze de stroming in de gewenste richting,
waardoor de schoepen sneller in beweging
komen. Ook met de vorm van de bladen en de
afstand tussen de verschillende schoepen werd
duchtig geëxperimenteerd. Daardoor werden
ze niet enkel effectiever, maar ook veiliger voor
hun omgeving.
DE FOCUS VAN PRO-TIDE
Je merkte het al: elders in de wereld
speelt waterkracht een belangrijke rol in
de energievoorziening van de plaatselijke
bevolking.
Bij ons is dat nog minder het geval. Aangezien
onze contreien geen grote hoogteverschillen
herbergen en slechts een gematigde
getijdenwerking op de rivier kennen, spreken
we over een ‘laagdynamisch gebied’. In ProTide onderzoeken de projectpartners welke
oplossingen het meest geschikt zijn in ons
vlakke landschap.
Welke technieken leveren het beste
rendement op? Welke locaties het meeste
energie? Is het ooit mogelijk om de
investeringskost van de installaties terug te
verdienen?
We zoeken het voor je uit.
Dankzij traag draaiende rotoren vallen er geen
slachtoffers in het visbestand en is de impact
op de fauna en flora miniem.
Waterkrachtcentrale7
8
Het traject naar de juiste
technologie
Er bestaan verschillende soorten getijdenturbines, van ondernemers uit de hele wereld. Binnen ProTide worden verschillende systemen van dichtbij bekeken.
We zetten de meest gebruikte én opvallende oplossingen op een rijtje.
TURBINES VOOR POTENTIËLE
ENERGIE (ZIE: DE KRACHT VAN
VALLEND WATER)
De bulb turbine van la rance
De waterkrachtcentrale van Rance is de
eerste en nog steeds de op één na grootste
getijdencentrale van de wereld. Je vindt deze
installatie in Bretagne.
schaalmodel La Rance
De 24 turbines hebben schroeven van 5,4 meter
diameter en leveren jaarlijks maar liefst 540
miljoen KwH elektriciteit. Volgens de uitbater
voorziet de centrale in 90% van de totale
Bretoense energiebehoefte.
La Rance, Frankrijk
Meer weten: www.bretagne-info-nautisme.fr/
8
9
TURBINES VOOR KINETISCHE
ENERGIE (ZIE: WATER IN BEWEGING)
Sihwa, Noord-korea
Zuid-Korea opende in augustus 2011 de
grootste getijdencentrale ter wereld. Het
stuwmeer werd in 1994 aangelegd voor
landbouwdoeleinden, maar verloor zijn functie
toen het water door industrie vervuild raakte.
Met een verval van 5,6 meter zorgen 10
turbines jaarlijks voor de productie van maar
liefst 550 GWh aan elektriciteit.
Deze realisatie bestendigde de reputatie
van Andritz Hydro als marktleider voor het
aanleveren van turbines en generatoren uit
waterkracht.
Tocardo Turbines
In Nederland bouwt Tocardo al sinds 2008
aan steeds betere turbines, die ook in
sluizen kunnen worden gebouwd. Ze bieden
oplossingen van verschillende formaten aan.
Hun schoepen draaien in twee richtingen,
afhankelijk van de stroming van het water.
Bovendien ontwikkelden ze een gepatenteerd
low cost rotorsysteem dat een lagere installatieen onderhoudskost garandeert. In den Oever
in Nederland is al 5 jaar één van hun installaties
actief.
Meer weten: www.tocardo.com.
Meer weten: www.andritz.com/
De technologie van de toekomst
Naast bovenstaande ‘vaste waardes’ met
bewezen staat van dienst, bestaan ook
experimentele technieken en installaties, die we
je niet willen onthouden.
Riviercentrales kregen er onlangs een
interessante techniek bij. In de ‘hevelturbine’
krijgt de turbine hulp van een tweede
natuurkracht: wind. Het water stroomt niet door
een gewone turbine, maar door een u-vormige
koker. Op het hoogste punt in de koker daalt
de druk in het water. Door op dat moment
lucht aan het water toe te voegen, verhoogt
de rotatiekracht van het water, met een
grotere turbinesnelheid tot gevolg. Zo kan een
goedkopere installatie hetzelfde rendement
opleveren. De Pro-Tide lead partner, de
Provincie Zeeland, overweegt het gebruik van
deze turbines bij de Brouwersdam.
xxx
Blue water turbine
Bluewater turbines
‘Cross axis’ turbines kunnen zowel vertikaal
als horizontaal geplaatst worden. In beide
gevallen stroomt het water loodrecht op
de schoepen. Dit Nederlandse ontwerp is
uitermate geschikt om te installeren onder
bestaande infrastructuur als bruggen,
windmolenplatformen en pontons.
Meer weten: http://www.bluewater.com.
9
10
De technologie van de toekomst
Deze ‘Turbine Generator Unit’ is ontworpen
als broertje van een dieselgenerator. Het is de
bedoeling om deze units op de bodem van
de rivier te plaatsen, met de bladen loodrecht
op de stroomrichting. Ze zijn gemakkelijk
aan elkaar te koppelen en elke unit levert
tot 25 KW bij snelheden van 2,25 meter per
seconde. Als de rivier onvoldoende stroom
genereert vult de dieselmotor het verschil
aan, waardoor een constante en betrouwbare
electriciteitsvoorziening ontstaat, los van het
traditionele electriciteitsnet. Een testinstallatie
van 4 units levert een gemiddelde capactieit
van 600 kW op.
Meer weten: http://www.orpc.co.
Turbine Generator Unit
Flumill
Aqua energy solutions
De Noorweegse Flumill bestaat uit twee
composiet spiralen, die in tegenovergestelde
richting draaien. Ze zijn buigzaam, waardoor
ze zich automatisch aanpassen aan de meest
effectieve stroomrichting. Deze lichtgewicht
installatie werkt al bij stroomsnelheden van 1
m/s en overleefde alle stresstests. De eerste
installatie in Rystraumen (Noorwegen) staat nu
al op de planning.
Meer info op: http://www.flumill.com.
Davidson-Hill
10
Deze Davidson-Hill turbine leidt het water door
een tunnel, de zogenaamde ‘venturishroud’.
Hierdoor worden de turbines tot drie keer
krachtiger. Door de tunnel op een draaibaar
platform te installeren, vindt de tunnel vanzelf
de meest effectieve richting.
Ook een ontwerp uit Noorwegen, deze Aqua
energy solutions oplossing. De installatie omvat
een ketting, waaraan schoepen zijn bevestigd
die loodrecht op de stroming gemonteerd
worden. Door de stroming van het water,
komen de bladen (en de ketting) in beweging.
Generatoren zetten die beweging om in
elektriciteit. Het bedrijf slaagde in de eerste
tests en plant nu een lifesize prototype.
Meer weten: http://www.tidalenergy.net.au
Meer info op: http://www.aquaenergy.no. 11
Schelde
Energiewinning op de
Schelde?
DE SCHELDE: EEN STROOM NATUURTALENT
Aangezien de Schelde uitmondt in de zee, leeft ook zij mee met de getijden. Massa’s water stromen
dagelijks het binnenland in, vermengen gradueel met het zoete regenwater en stromen weer terug.
In Europa zijn nog maar weinig rivieren ongehinderd verbonden met de zee. Vele planten- en
diersoorten houden echter van een leefomgeving met een heel specifieke zoet-zout variatie. Die
vinden langs onze oevers een nieuwe thuis.
De natuurlijke Schelde oevers spelen een hoofdrol in het Vlaamse biodiversiteitverhaal. Maar ook
op vlak van economie geeft de Schelde Vlaanderen een stevige duw in de rug. Deze belangrijke
waterweg ontlast ons verkeersnet door jaarlijks ongeveer 70 miljoen ton goederen te transporteren.
Zoveel bedrijvigheid... en toch nog een bron van energie?
Misschien, maar het is allerminst evident. Door het belang van scheepvaart, is de aanleg van een
stuwmeer uitgesloten en kunnen ook turbines niet zomaar overal geplaatst worden. De volledige
vaargeul van de rivier moet beschikbaar blijven voor het goederenvervoer. Ook langs de oevers
is onvoldoende diepgang om turbines te plaatsen. En ruimte voor waterbassins met het oog op
potentiële energie, is er evenmin.
Maar toch is de denkoefening de moeite waard. Getijden vormen een immer constante ‘brandstof’,
die nooit zal teleurstellen. In tegenstelling tot wind en zon, laten eb en vloed zich perfect
voorspellen. Lees maar mee!
11
12
DE VOORSPELBAARHEID VAN
GETIJDEN
Vanzelfsprekend is de getijdenwerking de
optelsom van ontelbare factoren: geografie, de
wind, het ronddraaien van de wereldbol, en zo
voort. Maar de hoofdmoot van de verklaring
schuilt in ons universum.
De ouden Grieken merkten al op dat de
getijden leven op het ritme van de maan.
Newton slaagde erin om dat fenomeen
wetmatig te verklaren.
Als je gemakshalve de continenten buiten
beschouwing laat, kan je stellen dat het water
een gelijkmatig verdeelde schil rond de aarde
vormt.
Door de aantrekkingskracht van de maan op
de aarde, wordt het water naar de maan toe
gezogen. De bol verandert als het ware in een
rugbybalvorm die harder uitsteekt aan de kant
van de maan. Het aardoppervlak dat zich het
dichtste tegen de maan bevindt, geniet van
‘hoog water’.
Aan de oevers van de rivier, zien we dat het
‘vloed’ is. Maar aangezien de aarde om zijn as
draait, neemt de aantrekkingskracht van de
maan vlak daarna alweer af ten opzichte van
onze locatie. Wat zich vertaalt in steeds lager
water en uiteindelijk eb.
Elke 29 dagen, 12 uren, 44 minuten en 28
seconden maakt de maan een volledige baan
om de aarde. Als de zon, de maan en de aarde
op één rechte lijn staan, oefenen de zon en de
maan een gezamenlijke aantrekkingskracht op
de aarde uit. De waterschil wordt dan extra
aangetrokken, wat zich vertaalt in ‘springtij’.
Dan stroomt een ongewoon hoge getijdengolf
de Schelde in. Als de zon, de maan en de aarde
een hoek van 90° vormen, heffen de krachten
elkaar op en spreken we van dood tij: er treden
veel kleinere getijdenverschillen op.
Vanzelfsprekend heeft de ‘kracht’ waarmee het
water aanzwelt en afneemt een grote invloed
op de hoeveelheid energie die op die locatie
kan opgewekt worden. Toch hebben ook
zogenaamde ‘laagdynamische’ gebieden de
troef van voorspelbaarheid op zak. We kunnen
feilloos becijferen hoeveel energie op welk
moment zal worden opgewekt. Wat helaas niet
gezegd kan worden van zonne- of windenergie.
MAAN
LAAGTIJ
AARDE
ZON
HOOGTIJ
AARDE
MAAN
SPRINGTIJ
12
DOODTIJ
13
VAN VLISSINGEN TOT GENT
De totale lengte van de Schelde, van bron tot
aan monding in de Noordzee te Vlissingen
bedraagt zowat 350 km. Ongeveer de helft van
de rivier is onderhevig aan het getij.
Aan de monding is de Schelde bij hoog water
tot 5,2 kilometer breed. Naarmate je verder
landinwaarts trekt, wordt de rivier steeds
smaller. Aan de Belgisch-Nederlandse grens
meet ze nog 2 kilometer, maar in Antwerpen
neemt de breedte af naar 500 meter, 100 meter
in Dendermonde en slechts een 50 meter in
Gent. Een sluis roept de getijdenwerking daar
een halt toe.
Vanzelfsprekend heeft de omvang van de rivier
een grote invloed op de hoeveelheid in- en
uitstromend water.
In Vlissingen stroomt twee maal daags
gemiddeld 1 miljard m3 zeewater de Schelde
in. Maar die massa neemt snel af. In Antwerpen
meten we slechts 70 miljoen m3 en in
Dendermonde een povere 6 miljoen m3. Al is
dat nog altijd de inhoud van 2400 olympische
zwembaden.
Het verschil in waterpeil tussen hoog en
laag water is dan weer groter in Antwerpen
(gemiddeld 5,15 meter) dan in Vlissingen
(gemiddeld 4 meter).
Hoe meer water voorbij stroomt, hoe groter
de hoeveelheid energie in theorie kan worden
opgewekt. Dichtbij de Scheldemonding, zijn
tal van locaties met een theoretisch gunstig
rendement. Ook elders in Nederland zijn
grote wateroppervlakten, die potentiële
energiewinning mogelijk maken. De geplande
getijdencentrale in het Nederlandse
Grevelingenmeer, komt dankzij Pro-Tide
bijvoorbeeld weer een stapje dichterbij.
Enkele jaren geleden werd ook hardop
gedroomd van een getijdenenergiecentrale
in Antwerpen met voldoende capaciteit om
2600 huishoudens van energie te voorzien.
Een uitgebreid studierapport bewees de
haalbaarheid van deze denkpiste. Om
de onderzoekscijfers te toetsen aan de
werkelijkheid en ervaring op te doen met
deze jonge technologie, voert Waterwegen en
Zeekanaal in het najaar van 2014 praktijktesten
uit op de Schelde. Zo weten we of de Schelde
een efficiënte bron van duurzame energie kan
zijn.
13
Antwerpen
14
De tests aan de Tweede
Scheldebrug
DE PUZZEL VAN DE JUISTE PLAATS
Waterwegen en Zeekanaal bestelde een
voorstudie om een geschikte locatie te
vinden voor de eerste getijdenenergietest
op de Schelde. Het projectteam hanteerde
verschillende criteria om de keuze te maken:
aanwezigheid van de nodige infrastructuur om
de getijdenturbines aan te bevestigen
grote snelheden van het water
goede bereikbaarheid
geen hinder voor de scheepvaart
Vanzelfsprekend kwamen verschillende locaties
in aanmerking. Tijdens de voorbereidingen
passeerden bijvoorbeeld ook de steiger in Lillo
en het ponton aan het steenplein in Antwerpen
de revue. Maar uiteindelijk viel de keuze toch
op de tweede Scheldebrug (ook gekend als
de Temsebrug). De gemeenten Temse en
Bornem bleken open te staan voor de plannen,
waardoor deze vrij snel groen licht kregen. Eind
2014 gaan de eerste installaties te water.
TURBINES IN DE STROOM
Vanaf november 2014 gaan achtereenvolgens 3
verschillende turbines te water.
1. Water2Energy
De primeur gaat naar een vertikale asturbine
met hieronder 3 bladen die afhankelijk van de
stand gestuurd worden.
2. Aquascrew
Vier weken later neemt de tweede installatie
de testlocatie over. Deze testopstelling
bestaat uit een horizontale schroef met
oplopende diameter.
14
3. Blue Energy Canada
In januari is de laatste turbine aan de beurt.
Deze heeft een speciale behuizing, waardoor
het water naar een smallere gang wordt
gestuwd, wat de snelheid opdrijft en dus ook
het opgewekte vermogen.
Na afloop kunnen we evalueren in welke
mate België gebaat is bij energiewinning uit
de Schelde en wat de effecten zijn van de
installatie van de getijdenenergieturbine op de
Schelde en omgekeerd.
DE TOEKOMST VAN DE TEST
Dankzij de testresultaten van de verschillende
systemen, kunnen we perfect berekenen welke
installaties op welke Scheldelocaties een mooi
rendement kunnen leveren.
Er bestaan stroomkaarten van de Schelde
die in detail aangeven waar de grootste
watersnelheden bestaan. In het getijdenboekje
(http://www.vlaamsehydrografie.be) kijk je
makkelijk de verwachte waterstanden na.
Zo weten we hoeveel energie we van de
getijdenenergieturbines kunnen verwachten. En
hoe lang het duurt om de installatiekost terug
te verdienen.
15
Vooruit kijken
naar morgen
Op korte termijn vormt energiewinning op
de Schelde geen rendabele oplossing.
xxx
Water2energy
Door de uitgeputte fossiele brandstoffen en
oplopende risico’s van kernenergie, zou dat
in de toekomst kunnen veranderen.
De technologie is in volle ontwikkeling.
Steeds meer leveranciers leveren slimme en
budgetvriendelijke oplossingen aan.
Bovendien is de energie bron (de
getijdenstroming) continu aanwezig en (in
tegenstelling tot andere energievormen) zeer
betrouwbaar.
Als waterwegbeheerder wil Waterwegen
en Zeekanaal NV zich voorbereiden op de
toekomst. Daarom zetten we onze schouders
mee onder dit onderzoek.
Nieuwsgierig naar het eindresultaat?
Aquascrew turbine
Je leest het op
www.pro-tide.eu
Blue energy Canada
xxx
15
Pro-Tide partners
Provincie Zeeland
Abdij 6
PO Box 6001
4330 LA Middelburg
The Netherlands
Leo van der Klip
+31 (0)118 631946
[email protected]
Waterwegen en Zeekanaal N.V.
Lange Kievitstraat 111-113
2018 Antwerpen
Belgium
Roeland Notelé
+32 (0)3 2246753
[email protected]
Universite du Littoral - Cote d’Opale (ULCO)
1 place de lÝser
BP 1022
59375 Dunkerque Cedex
France
Alexei Sentchev
+33 (0)3 21996417
[email protected]
Isle of Wight Council
County Hall
PO30 1UD
Newport
United Kingdom
Jim Fawcett
+44 (0)1983 821000 ext6302
[email protected]
Dover Harbour Board
Harbour House, Marine Parade
CT17 9BU
Dover
United Kingdom
Jack Goodhew
+44 (0)1304240400 ext4900
[email protected]
www.pro-tide.eu

Download Report