De tram in Utrecht door de jaren heen Trams van de NBM (naar De Bilt en Zeist) en de GTU (de stadstrams) wachten voor het Centraal Station in Utrecht. Omstreeks 1915. Ondanks dat Utrecht niet bekend staat als “grote” tramstad, zoals de andere drie grote steden, heeft Utrecht een rijke tramgeschiedenis. Van de paardentram die in 1879 zijn eerste rit maakte, tot aan de spitstrams die sinds 2009 in het Utrechtse straatbeeld te zien zijn. Een sneltram op weg naar de eindbestemming IJsselstein rijdt over de Beneluxlaan. Sinds 1983 verbindt de sneltram Utrecht met Nieuwegein en IJsselstein. Deze informatiefolder is verschenen ter gelegenheid van de tramtentoonstelling op de Autovrije Zondag Utrecht 2010. De oudste tramlijnen in Utrecht zijn de paardentram (vanaf 1879) en de stoomtram naar Vreeswijk, die via de Jutfaseweg reed (vanaf 1883). Later maakte deze tram gebruik van een T-Ford als trekkracht. De GTU, de gemeentetram Utrecht, exploiteerde vanaf 1906 een net van elektrische tramlijnen. Men begon met een ringlijn die de singels volgde. Uiteindelijk bestond het net uit 5 lijnen. De tram kwam in alle delen van de toenmalige stad, bijvoorbeeld in Ondiep, Wilhelminapark, Billitonkade en Rijnlaan. Ook de Binnenstad werd aangedaan, zoals hier op de Mariaplaats en Domplein. De NBM exploiteerde spooren tramlijnen op de Utrechtse Heuvelrug, zoals de interlokale tram Utrecht – De Bilt – Zeist. Men kon met deze tram naar Het Rond in Zeist en daar overstappen op de tram naar Rhenen. De NBM had ook een stadsdienst, van de F.C. Dondersstraat naar het Centraal Station via de Biltstraat en Voorstraat. De “Zeisterse” tram is in 1949 opgeheven. Vervolgens was Utrecht van 1949 tot 1983 tramloos. Op de foto onder uit 1936 rijden de stadstrams door de Potterstaat. Het stadstramnet is in 1938 opgeheven. Aanleiding hiervoor was de uit te voeren spoorwegverhoging in Utrecht, die dure kunstwerken voor de tram noodzakelijk maakte. Het recente tramgeschiedenis is verrassend gevarieerd. Op de foto’s boven de sneltram van de Nieuwegeinlijn in de oorspronkelijke uitvoering. Op de foto links de in 2000 gerenoveerde sneltrams. Foto’s onder: twee trams die recent hebben gereden in de regio. Een lagevloertram uit Mulhouse op proef in Utrecht in 2008. En de tram die de NS van 2001 tot 2009 in Houten reed naar Houten Castellum. De nieuwste aanwinst in Utrecht: Weense Stadbahntrams als spitstram. Deze rijden sinds 2009 sneldiensten tussen Utrecht Centraal en Nieuwegein Zuid. Foto's: Het Utrechts Archief R. Ditewig R. Tamse