(c) Katrijn De Bleser - accenten september 2014 - CC Sint

muziek/comedy
TEKST: KATRIJN DE BLESER - FOTO: PAUL DE MALSCHE
Mich & Raf
Walschaerts
Kommil Foo-broers
op de solotour
Mich (45 jaar) met Duizend man sterk, Raf (48 jaar) met Jongen
toch, voorstellingen die de broers even moeten losmaken van
Kommil Foo. Daarmee willen ze blijven vernieuwen in wat
ze doen, want ook het verhaal van Kommil Foo is nog lang
niet uitgeschreven. Raf en Mich gaan dan wel even hun eigen
weg, toch coachen ze elkaar ook bij de solovoorstellingen. Een
verhaal van twee broers die in elkaar verstrengeld zitten.
In 1987 was Kommil Foo een vernieuwend duo: muziek,
zang, slapstick. Hebben jullie dat zelf ook ervaren als
vernieuwend?
MICH: “Wat we toen deden was gewoonweg vernieuwend.”
RAF: “We deden iets waar niemand in 1987 op die manier
mee bezig was. De combinatie tussen Nederlandstalige liederen met inhoud en een zeker sérieux die tien seconden
later overgaan in slapstick, is een vorm van theater dat mensen vandaag nog steeds heel weinig te zien krijgen. Vanaf de
eerste dag deden we dat al en nu, bijna dertig jaar later, doen
we dat nog steeds. In 1987 was dit eerder een lucky shot, een
kaart die we toevallig getrokken hebben.”
MICH: “Het was toen logischer om rockmuzikant of acteur
te worden, net als zoveel collega’s. Aanvankelijk was ik
helemaal niet van plan om van Kommil Foo mijn beroep te
maken. Toen we Kommil Foo net opstartten, ben ik nog een
opleiding begonnen om een vak te leren.”
heen begin je wel te voelen dat Kommil Foo iets waardevol
is dat er uitspringt. Maar in het begin had ik zeker geen idee
over wat er zou komen en of het dit nu was wat ik wilde
blijven doen. Ik ben nu 45 jaar en er zijn soms nog dagen
waarop ik denk “gek dat ik dit al mijn hele leven doe”. Dat
is heel raar.”
RAF: “Bij mij ligt dat iets anders. Ik voelde na het eerste
optreden al: “Waw, moesten we dit nu eens kunnen uitbouwen”, ik zag dan ook meteen heel wat mogelijkheden. Dat
waren toen eigenlijk heel onrealistische dromen. Mijn vader
vertelt nu nog het verhaal van 25 jaar geleden. Ik zei hem
toen: “Goh, ik zou het zo graag eens beestig druk hebben
met Kommil Foo”. Nu kijken we daar lachend op terug en
weten we dat het ook effectief zo is. Kommil Foo is ons leven.
Mich daarentegen was meer afwachtend en vroeg zich tot
tien jaar geleden nog af of dit het nu wel was.”
maanden hebt volgehouden (lacht.) Maar het klopt wel dat
we er helemaal niet aan dachten om professioneel te gaan
optreden. Toen ik afstudeerde als psycholoog begon Kommil
Foo net goed te lopen en zo heb ik tot vandaag nog geen dag
gewerkt als psycholoog.”
Heeft Raf Mich meegenomen in het hele Kommil Foo
avontuur?
RAF: “Nee, Mich is heel getalenteerd. Ik heb hem misschien
wel aan zijn hoofd moeten brengen dat zijn plaats op het
podium is, soms heb ik hem een beetje moeten overhalen.
Maar dat hij nu doet waarvoor hij in de wieg gelegd is, dat
is wel duidelijk.”
Wisten jullie dertig jaar geleden al dat Kommil Foo zo’n
groot deel van jullie leven zou gaan innemen?
MICH: “Nee, daar had ik geen flauw idee van. Door de jaren
Mich, had je het alleen ook blijven doen?
MICH: “Dat weet je natuurlijk nooit, maar ik denk dat de kans
groot is dat ik het alleen niet had gedaan. Toen we begonnen,
RAF: “Je moet wel toegeven dat je die opleiding slechts vier
4
accenten september 2014
“Spelen wordt eigenlijk
altijd maar toffer. Het
was een droom om elke
avond te spelen in een
schouwburg en die droom
is uitgekomen.”
was ik zeventien jaar. Dat is natuurlijk heel jong. Mijn overtuiging en toewijding is er door de jaren heen gekomen. Ik
ben later overstag gegaan voor het vak dan mijn broer.”
Artistieke broers vinden samen hun weg
Is er een taakverdeling binnen Kommil Foo? Iemand die
meer de muziek doet? Iemand die zorgt voor humor?
MICH: “Bij Kommil Foo loopt alles wat door elkaar. Als we
een nieuwe voorstelling maken, zitten we eerst maanden
samen en verzinnen we duizend dingen waarvan we er op
het einde honderd overhouden. Een echte taakverdeling is
er niet maar componeren is misschien net iets meer Raf zijn
ding.”
RAF: “Ik ben gewoon meer bezig met componeren. Het
‘maken’ van dingen doe ik elke dag, zo schrijf ik ook columns
voor kranten. We zijn door de jaren heen meer naar elkaar
toe gegroeid. Ik was in het begin de persoon die het inhoudelijke meer stuurde en meer schreef. Mich was dan weer
onmiddellijk een fantastische zanger en een grappig persoon
op het podium. Ik voelde me meer de muzikant terwijl Mich
in de spotlights stond. Intussen ben ik meer gaan zingen, we
schrijven samen en ook op het podium doen we alles samen.”
Is het niet zo dat Mich meer voor de grappige noot zorgt
terwijl Raf de serieuzere stukken voor zijn rekening
neemt?
RAF: “Dat was twintig jaar geleden zo maar dat klopt nu niet
meer.”
MICH: “Op het podium klopt dat intussen ook niet meer
want ik zing de meest intrieste liedjes.”
RAF: “De humor zit nu echt meer tussen ons in. Mich heeft
wel nog steeds een meer explosieve uitstraling op een
podium, hij zal voor de verrassing zorgen. Als er iemand
moet struikelen op het podium, dan is het Mich. Een mens
wordt wat breder en wat zekerder van zichzelf. Als je altijd
maar samen op een podium staat en altijd maar samen voorstellingen maakt dan probeer je wel eens iets nieuws. Als dat
slaagt, neem je dat mee naar de volgende voorstelling. Zo
heb je door de jaren heen minder schrik om te musiceren
én aan cabaret te doen én rechtstreeks tegen het publiek te
praten. Spelen wordt eigenlijk altijd maar toffer. Het was een
droom om elke avond te spelen in een schouwburg en die
droom is uitgekomen. Als dat geen droom is, wat dan wel?”
Hebben jullie de voorbije dertig jaar nooit discussies
gehad bij het maken van een voorstelling?
MICH: “Nee, we zitten ongelofelijk op één lijn.”
RAF: “Voor Kommil Foo gaan we steeds op dezelfde manier
te werk. Eén van de twee heeft een idee, maar als hij de ander
niet kan overtuigen van het idee, gaat het de vuilbak in. Dat
accenten september 2014
5
muziek/comedy
is een goede regel. Als ik een wereldidee heb en ik krijg Mich
niet overtuigd, weet ik al snel dat het eigenlijk niet zoveel zal
voorstellen. Het is een soort filter die ingelegd is tussen ons.
De enige voorwaarde is dat je niet te snel gekwetst mag zijn.”
Mich: “Dat is misschien het voordeel van broers te zijn. Je
kán elkaar minder snel kwetsen.”
“Mensen die beide voorstellingen
zien, zullen zeggen: Als je dit
samen zet, heb je Kommil Foo.
Het is wel eens gezond om de
zoektocht aan te gaan naar wat
we apart kunnen.”
De wegen van de broers scheiden…
Wat was de aanleiding om allebei een solovoorstelling te
maken?
MICH: “Dat hebben we een beetje onafhankelijk beslist. Toen
ik terugkwam van een wereldreis, wilde ik iets alleen doen.
En jij ook.”
RAF: “Ja, ik wilde eens weten hoe ver ik alleen geraak. Ik ben
blij met het resultaat, het is goed gelukt en dat voelt toch
als een stap vooruit voor mezelf. Wat ik al jarenlang met
mijn broer doe, is een levende droom, dit is gewoon iets heel
nieuw.”
MICH: “Het was ook voor mij een echte uitdaging. Als artiest
sta ik nu even met de voeten in het onbekende. Maar dat
moet je af en toe ook gewoon doen als mens. We konden
gewoon rustig voortdoen met wat we deden en om de drie
jaar een nieuwe show maken met Kommil Foo. Maar dit is
goed om ons scherp te houden. Het is wel vreemd dat we
in hetzelfde circuit, op het zelfde moment en in hetzelfde
seizoen op de planken staan. We gaan elkaar nu eigenlijk
beconcurreren.”
RAF: “Je moet het niet echt zien als concurrentie want we
doen dit ook om een frisse wind te laten waaien door Kommil Foo.”
Geven de solovoorstellingen een gevoel van bevrijding
omdat de ander jouw ideeën niet in de vuilbak kan
gooien of geeft het eerder een onzeker gevoel?
RAF: “De soloproductie is vooral spannend. Mijn solovoorstelling is iets helemaal anders dan Kommil Foo. Aan de
solovoorstellingen zal je kunnen zien waaruit Kommil Foo
eigenlijk bestaat, waar het vandaan komt en welke combinatie het is. Toeschouwers kunnen zien dat we eigenlijk
toch heel andere personen zijn. Mijn solo is één verhaal, één
man op het podium. Er zijn wel enkele grappige noten maar
dat blijft beperkt. Ik laat ook ethische thema’s en politiek
aan bod komen. Bij Mich is het veel grilliger en hij laat zich
omringen door meer muzikanten. Het zal veel met elkaar te
maken hebben en toch iets heel anders zijn.”
MICH: “Mensen die beide voorstellingen zien, zullen zeggen:
Als je dit samen zet, heb je Kommil Foo. Het is wel eens
6
accenten september 2014
gezond om de zoektocht naar wat we apart kunnen aan te
gaan. We zitten al zo erg vervlochten in ‘ons artistieke zijn’
dat het goed is om dat te onderzoeken.”
vertrouwen kwijt. Maar gelukkig
vond hij alles goed (lacht.) Of
toch bijna alles.”
Het voelt niet als een verlossing?
RAF: “Nee. Anders zouden we het geen dertig jaar volgehouden hebben. Moest het een verlossing zijn, zouden we
gewoon solo gaan voor altijd. Maar we werken intussen ook
aan een nieuwe voorstelling van Kommil Foo. Dit is gewoon
een tussendoortje om onze agenda nog wat voller te zetten.
(lacht) Maar als dit nu barslecht is, gebeurt het nooit meer.”
Zouden jullie zonder elkaar en
zonder Kommil Foo verder kunnen?
RAF: “Dat zou wel kunnen, denk
ik. (stilte) Maar we veronderstellen dat het niet gebeurt. Moest
het toch zo zijn, zou ik eigenlijk
niet goed weten wat ik moet gaan
doen. “
MICH: “Zeker niet. Dit voelt als iets vernieuwend dat we in
deze situatie kunnen doen omdat Kommil Foo al bepaalde
poorten voor ons opende.”
RAF: “Nu is het de uitdaging om opnieuw de verwachting
waar te maken. De culturele centra kennen ons en geven
ons ook de kans om er solo op te treden. Het is fantastisch
om in al die culturele centra te mogen staan, vooral in het
Waasland” (lacht uitbundig terwijl Mich volmondig beaamt).
... maar blijven elkaar steeds weer kruisen
Jullie hebben nu wel twee aparte websites voor de soloproducties maar die hebben dezelfde structuur. In de
tekst over de voorstellingen staat bij jullie allebei dat
de voorstelling gaat over leven en liefde én er is ook te
lezen dat jullie elkaar coachen bij jullie voorstelling. Is
dat bewust zo gedaan?
MICH: “In elk tekstje van Kommil Foo staat vermeld dat het
over leven en liefde gaat. Daar schrijven we nu eenmaal over,
waarover anders? Iedereen schrijft daar toch over?”
RAF: “Dat is niet waar, niet iedereen schrijft daarover. Maar
het liefdesleven is nu eenmaal een onuitputtelijke bron om
over te schrijven. Een relationeel bestaan is politiek op de
vierkante meter. Het is vertrouwen, verraad, angst, coalitie
en niet overeen komen. Het is oneindig, het is een geweldige
voedingsbron om over te schrijven.”
Maar er is wel degelijk altijd iets gelijklopend in wat jullie doen, jullie lijken elkaar niet te kunnen loslaten.
RAF: “Dat klopt gedeeltelijk. Voor de soloproductie gingen
we allebei apart aan de slag. Ik werk met een regisseur, hij
ook. “
MICH: “Met dezelfde regisseur, weliswaar” (lacht).
RAF: “Het is leuk om eens met iemand anders te werken maar
er is niemand die mij zo goed kent en weet wat ik kan als
Mich. Andersom ook. Het zou dus heel raar zijn om elkaar
er niet bij te betrekken. Als ik Mich niet zou kennen, dan zou
ik nog bij hem uitkomen.”
MICH: “We laten elkaar wel vrij. We voelen dat we niet elke
dag bij elkaars voorstelling betrokken moeten worden, zodat
we geen twee Kommil Foo voorstellingen maken.”
RAF: “Maar als we dan eens drie dagen samenwerken na een
maand apart te repeteren, gebeurt er wel ineens heel veel.
Want Mich ziet onmiddellijk “je doet dat niet zo graag , Raf ”.
Dan besef ik dat hij gelijk heeft. Het spannendste moment
van het productieproces was toen ik de hele voorstelling
voor de eerste keer aan Mich toonde. Het zit er zo ingebakken bij ons: als hij het niet goed vindt, ben ik al mijn zelf-
MICH: “Ik hoop dat we nog
twintig of 25 jaar voorstellingen
mogen maken.”
RAF: “Langer, toch?”
MICH: “Dertig jaar dan?”
RAF: “Binnen dertig jaar ben ik
er 78, dat is toch nog niet te oud?
We bekijken steeds voorstelling
per voorstelling dus we hebben
geen idee van de toekomst. Als we
‘goesting’ hebben om een nieuwe
voorstelling te maken, en tot hiertoe is dat nog steeds zo, dan doen
we dat en dan wil dat zeggen dat
de volgende drie jaar onze agenda
helemaal vol zit. Door de solovoorstellingen te maken, ben ik
ervan overtuigd dat we allebei een
solocarrière kunnen uitbouwen
moest Kommil Foo om de één of
andere reden stoppen.”
“Het gevoel dat je het ook alleen
kan, is een erg mooie basis om
samen te werken. Dat we toch
aangewezen zijn op elkaar
zal dan alleen maar leuker
zijn, omdat we weten dat het
niet per se samen moet.”
MICH: “Ik ga er gewoon van uit dat de solovoorstelling zal slagen en dat ik me goed zal voelen bij de solovoorstelling en bij
de nieuwe voorstelling van Kommil Foo.”
RAF: “Het geeft ons een vrijheid, hé Mich. Het gevoel dat je het
ook alleen kan, is een erg mooie basis om samen te werken.
Dat we toch aangewezen zijn op elkaar zal dan alleen maar
leuker zijn omdat we weten dat het niet per se samen moet.”
Mich Walschaerts – Duizend man sterk
zaterdag 11 oktober 2014 – 20u
Waasmunster, Zaal Hoogendonck
info en tickets: 052 46 34 24 en www.waasmunster.be
vrijdag 28 november 2014 – 20u15
Hamme, Jan Tervaert
info en tickets: 052 48 09 48 en www.jantervaert.be
zaterdag 28 februari 2015 – 20u
Sint-Niklaas, Stadsschouwburg
info en tickets: 03 778 33 66 en www.ccsint-niklaas.be
zaterdag 21 maart 2015 – 20u
Beveren, CC Ter Vesten
UITVERKOCHT
Raf Walschaerts – Jongen toch
zaterdag 20 september 2014 – 20u
Beveren, CC Ter Vesten
UITVERKOCHT
vrijdag 3 oktober 2014 – 20u15
Hamme, CC Jan Tervaert
info en tickets: 052 48 09 48 en www.jantervaert.be
zaterdag 14 maart 2015 – 20u15
Lokeren, Cultureel Centrum
info en tickets: 09 340 50 56 en www.lokeren.be/cultuur
accenten september 2014
7