Heeft extra lang investeren in de Groningse economie

Trouw
7
DONDERDAG 6 FEBRUARI 2014
nederland
nederland
Debat over gaswinning
Kamp: Geen nieuwe gascontracten
Tweede Kamer noemt afspraken over winning in Groningen ‘een goede eerste stap’
Bart Zuidervaart
REDACTIE POLITIEK
Als het nodig is, gaat er de komende jaren meer dan de al toegezegde
1,2 miljard euro naar het aardbevingsgebied in Groningen. Dat liet
minister Henk Kamp van economische zaken gisteravond doorschemeren in een Kamerdebat over de
gaswinning.
Het kabinet heeft de getroffen regio vorige maand beloofd dat beschadigingen als gevolg van bevingen worden hersteld en huizen en
infrastructuur preventief versterkt.
In totaal gaat het om 1,2 miljard
voor een periode van vijf jaar. “We
hebben ramingen gemaakt”, zei
Kamp. “Er wordt 500 miljoen euro
uitgetrokken voor preventieve
maatregelen. Maar als bijkt dat er
straks 600 miljoen nodig is, dan
moet dat geld er komen.” Volgens
de minister is dit “cruciaal voor het
herstellen van het vertrouwen.”
Kamp verdedigde gisteren in de
Kamer zijn plannen rond de gaswinning in het Groningen-veld. Behalve dat er ruim een miljard euro
naar het noorden gaat, wordt de
gasproductie een beetje teruggedraaid. Rond Loppersum, het grootste risicogebied, gaat de winning
zelfs met 80 procent naar beneden.
Een jaar geleden adviseerde het
Staatstoezicht op de Mijnen de gas-
Ik kan niet beter
doen dan ik nu heb
gedaan, zeg ik in
alle bescheidenheid
Minister Henk Kamp
winning om veiligheidsredenen ‘zo
snel en zoveel als mogelijk en realistisch is’ te verminderen. Tot ergernis van de Kamer bereikte de
gasproductie in 2013 juist een recordhoogte: 53 miljard kubieke
meter. “Dit had ik in mijn stoutste
dromen niet kunnen vermoeden”,
zei PvdA’er Jan Vos. “Als mijn partij
dit begin 2013 had geweten, zouden we hebben geprotesteerd.”
Carla Dik, ChristenUnie: “Een klap
in het gezicht van de Groningers.”
Kamp zei dat hij niet eerder had
kunnen ingrijpen in de gasproductie. Hij wees op de koude winter
van vorig jaar en de leveringsverplichtingen die Nederland heeft.
“België neemt ook gas af. Die mensen kunnen we niet in de kou laten
staan. Ik heb het niet beter kunnen
doen dan ik nu heb gedaan, zeg ik
in alle bescheidenheid.”
Het kabinet verlaagt de gaswinning in 2014 naar maximaal 42,5
miljard kuub. Minder is volgens
Kamp niet verantwoord. Hij gaat de
komende jaren geen nieuwe langlopende verplichtingen aan voor
gasleveringen. Kamp: “Ik wil ﬂexibel zijn.” Hij sluit niet uit dat de
gaswinning na 2016 verder wordt
teruggeschroefd. Onderzoek moet
uitwijzen of dat omwille van de veiligheid noodzakelijk is.
De Kamer is in meerderheid tevreden dat het kabinet deze maatregelen neemt. “Het is een goede
eerste stap”, zei PvdA’er Vos. Zijn
coalitiegenoot René Leegte (VVD):
“Er zal nu alles aan gedaan worden
om met echte oplossingen voor het
aardbevingsgebied te komen.”
Tijdens het debat klonk herhaaldelijk het mantra dat ‘veiligheid
voorop moet staan’. De minister
zegde toe dat herstelwerkzaamheden in de regio ‘zo snel als mogelijk’ moeten plaatsvinden. Belemmerende regels wil hij wegnemen.
De afspraken die er nu liggen beslaan een periode tot 2018. De Kamer vindt dat een te beperkte horizon. De meeste partijen willen dat
het Rijk zich voor minimaal tien
jaar aan Groningen comitteert, ook
ﬁnancieel. De minister is daar huiverig voor. Een ‘langjarige verbintenis’ ligt in de rede, zei Kamp.
Maar hij is er geen voorstander van
om nu al de portemonnee te trekken.
De knal was geen beving, wat dan wel?
Het Noorden werd dinsdagavond
opgeschrikt door een enorme knal.
Veel Groningers twitterden dat het
de zoveelste aardbeving was in hun
regio. Sommigen meldden scheuren in huizen. Maar dat kon niet
waar zijn. Het KNMI registreerde
geen beving terwijl de apparatuur in
De Bilt ook schokken waarneemt die
Groningers niet kunnen voelen.
Wat dan? Een meteorietinslag? Nee,
zegt sterrenkundige Theo Jurriëns
van de Rijksuniversiteit Groningen.
“Het was een heldere avond, maar
niemand heeft iets waargenomen.”
Een straaljager die door de geluidsbarrière ging? Defensie bevestigde
gisteren dat een F-16 rond het tijdstip van de knal met supersone
snelheid boven de Noordzee had
gevlogen, maar deskundigen van
de TU Delft vragen zich af hoe Groningers zo’n knal kunnen verwarren
met een beving. “Zo’n knal is heftig”, zegt Roelof Vos, “het klinkt alsof alle deuren in huis in één klap
worden dichtgeslagen en duurt een
fractie van een seconde.” Zo denkt
Jurriëns er ook over. “Het klinkt cynisch, maar Groningers hebben nu
veel ervaring. Die weten of de dreun
van boven of van onderen komt.”
Bovendien richt zo’n vlucht door de
geluidsbarrière zelden schade aan,
zegt Joris Melkert (TU Delft). “Tijdens de treinkaping bij De Punt
scheerden straaljagers met hoge
snelheid over de trein. Er is mij niet
bekend dat daarbij schade aan gebouwen is aangericht. En als zo’n F16 boven de Noordzee vliegt, moet
Schiermonnikoog in puin liggen eer
bij Loppersum de muren scheuren.”
Dus wat dan? Ik weet het niet, zegt
Jurriëns uit Groningen. “Ik sliep al.”
JOEP ENGELS
Actievoerders van ‘Schokkend Groningen’ proberen tevergeefs het Kamergebouw binnen te komen. FOTO WERRY CRONE
Heeft extra lang investeren in
de Groningse economie zin?
Onno Havermans
Lou Raedts zag 25 jaar geleden hoe
de Groningse commissaris der koningin Toxopeus de onderhandelingen over het Integraal Structuurplan Noorden des Lands naar zijn
hand zette. Tienduizend banen, verbreding van de toegangsweg tot de
Eemshaven, verdubbeling van rijksweg 42 (nu A7) naar de Duitse
grens, verbetering van de spoorverbinding tussen Groningen, Leeuwarden en Zwolle en een sciencepark bij de Rijksuniversiteit Groningen, Toxopeus haalde het hele
noordelijke verlanglijstje binnen.
Toenmalig provinciaal ambtenaar
Raedts weet nog precies hoe ‘zijn’
commissaris op 26 januari 1979
reageerde: “Het kon minder.”
Het ISP was in 1972 bedacht om
ruimte te scheppen in het dichtbevolkte westen van Nederland en de
noordelijke leegloop te keren.
Gaandeweg veranderde het doel in
economische versterking van het
noorden. De PTT (later KPN) verhuisde zijn hoofdkantoor naar Groningen, de Gasunie kwam en toen
Heerlen de Open Universiteit kreeg,
begroette Groningen de Informatie
Beheer Groep die de studiebeurzen
regelde.
“Dat spreidingsbeleid heeft zeker
nut gehad”, stelt Marijn Molema,
onderzoeker regionale economie
aan de hogeschool Windesheim in
Zwolle en gepromoveerd op het
economisch beleid in Noord-Nederland en Noordwest-Duitsland. “In
delen van het land waar de werkloosheid structureel hoog ligt en
zelfs door overerving generaties
lang voor armoede zorgt is het goed
om de economie te stimuleren. Banen zijn daarvoor bij uitstek nodig.
Vergeet niet dat mensen in de bijstand ook geld kosten.”
Dat minister Kamp van economische zaken nu 1,2 miljard euro uittrekt voor versteviging van de huizen én verbetering van de economie in Oost-Groningen juicht Molema toe. Hij begrijpt de Kamerfracties die gisteren aandrongen op
langdurige ﬁnanciële steun. “Want
die heeft niet meteen volgend jaar
al succes.”
Molema waarschuwt voor te hoge
verwachtingen. “Delfzijl is een
goed draaiend chemisch clustertje,
maar ook het schoolvoorbeeld van
‘Er kan ook in de
toekomst schade
zijn. Er komt
ongetwijfeld een
nieuwe beving.
Misschien is 1,2
miljard te weinig’
torenhoge verwachtingen. Daardoor heerst nu het idee dat het regionale beleid hier mislukt is, maar
dat is niet waar. De economie in dat
gebied is enorm kwetsbaar. Groningers moeten nu hun energie niet
steken in verongelijkt zijn, maar in
het smeden van goede plannen.”
Niks op tegen, zegt de Groningse
hoogleraar economie Harry Garretsen. Maar minister Kamp en de Kamer halen twee discussies door elkaar. “De directe aanleiding om die
1,2 miljard ter beschikking te stellen is het probleem dat is ontstaan
door de gaswinning. Dan moet je
dus kijken wie er gedupeerd is en
schade lijdt, maar hoe groot die
schade is, weten we nog niet. Er
kan ook toekomstige schade zijn,
er komt ongetwijfeld een nieuwe
aardbeving, misschien is die 1,2
miljard wel veel te weinig. Maar dat
staat los van de vraag of je de regionale economie moet stimuleren.
Misschien moet dat wel, maar dat
geldt net zo goed voor Midden-Limburg, Zeeland of Noordwest-Friesland.”
Garretsen begrijpt dat Kamp juist
nu met een zak geld komt. “De
aardbevingen en de economische
situatie ballen samen, zeker nu
aluminiumsmelterij Aldel dreigt te
sluiten. De druk is enorm en de
Groningse burgers begrijp ik heel
goed omdat het probleem van het
gas jarenlang is ontkend. Maar politiek gezien is het toch beter om dit
als twee gescheiden onderwerpen
te zien.”

Download Report