Investeren in natuur en erfgoed

Fringemeeting
Investeren in natuur en
erfgoed
Pieter Baars - Nationaal Groenfonds
Jacob van Olst - Landschap Overijssel
Jan van Hout - Ovvia
Ziel en zakelijkheid
Groene verdienmodellen
13 november 2014
Pieter Baars
Verdienen aan groen
Even kennismaken; Nationaal Groenfonds
• Stichting opgericht in 1994 door Rijk en
Provincies
• Doel: Het beschikbare geld zo effectief en
efficiënt mogelijk benutten voor natuur,
landschap, landbouw, recreatie, etc.
• Bank met ontheffing bankstatus
• Balanstotaal € 1,3 miljard
5
6
Ontwikkelingen in samenleving, politiek en
beleid
• Wake-up call Bleker, bezuinigingen deels
teruggedraaid
• Samenleving heeft nog wel iets met natuur, maar niet
met het natuurbeleid
• Decentralisatie, provincies pakken de draad op
• Frisse wind TBO’s
• Overheid langdurig platzak
(economie, wet Hof, ….)
7
Verschil in groen en erfgoed:
• Monumenteigenaar versus terreinbeheerder
• Object versus gebied
• Exploitatie
• ………….. maar natuurlijk niet bij ‘groen erfgoed’
8
Transitie in groen en erfgoed:
•
•
•
•
•
•
9
Aanbodgericht vraag gestuurd
Beheer & bescherming ontwikkeling
Ambtelijk proactief en ondernemerschap
Sectorbelang verbinding van belangen
Overheid: normerend faciliterend
Bekostiging verschuift: minder overheid, meer
maatschappij
op zoek naar verdienmodellen
Lord Rutherford: “we haven’t got the money, so
we’ve got to think”
10
Trendy Kretologie:
•
•
•
•
•
•
•
11
“natuurlijk kapitaal”
“integrale gebiedsontwikkeling”
“functiecombinaties”
“co creatie”
“participatiemaatschappij”
“publiek-private samenwerking”
“verdienvermogen”
In search of the holy grail?
12
Functiecombinaties
• Meekoppelen met andere belangen zoals zorg,
krimp, energie, water, …..
Zo….
..of zo?...
• Zoek het bedrijfsleven ………
13
Natuur en recreatie
• Grote sector, omzet ruim € 60 miljard
• Deels verouderd aanbod, grote bereidheid samen te
werken
• Voorbeeld: Waterpark Veerse Meer
• Verouderde camping en jachthaven wordt nieuw
recreatiepark, incl. 13 ha. natuur
• Recreatie is kostendrager, ook voor beheerskosten
14
Natuur en duurzame energie
• Biomassa
• In kaart brengen vraag en aanbod
– Voorbeeld: biomassa centrale Marum
– Biomassa uit houtsingels in het Westerkwartier
– Warm water voor zwembad, verzorgingstehuis,
sportcomplex, bibliotheek, etc
15
Natuur en duurzame energie
• Wind als kostendrager voor natuur en landschap
– Stichting Klimaatlandschap
– Windgroep Goeree-Overflakkee
• …... en de molen kan ook na 15 jaar weer weg
16
Natuur en zorg
• ‘Groen’ heeft een positieve invloed
• Bouwgolf in de zorgsector
– Healing environment
– Groene ambitie meenemen
17
Natuur en zorg
• Voorbeeld Natuurbegraven
⁻
⁻
⁻
⁻
18
Eeuwigdurend grafrecht bruto € 3.250,80 grafplaatsen per hectare
Kosten: € 500,- per grafplaats
Opbrengst: 80 x 3.250 = € 260.000,- per hectare
Natuurinclusief ontwikkelen
•
•
•
•
19
Voorbeeld: Polder Mastenbroek
Zandwinproject van ondernemer
100 ha natuur en water aanleggen
Beheerfonds
20
De nieuwe ontwikkelaar …….
21
Is evenwichtskunstenaar met durf
22
Combineert maatschappelijk en financieel
rendement
23
Speelt samen met andere diersoorten
24
Weet de weg in huis van Thorbecke
25
Jacob van Olst
Landschap Overijssel
Jacob van Olst
Landschap Overijssel
Ondernemen met de waarden van het landschap
Nationaal Monumenten Congres 13 november 2014
Natuur&landschap in het landelijk gebied
● Projecten met diverse grond- en erfeigenaren
● Ondersteunen beleidsontwikkeling bij provincie en gemeenten
● Innovatieve ontwikkelingen (ondernemen met N&L)
Thema’s
● Erven en Cultuurhistorie
● Landschapsbeheer
● Ruimtelijke ontwikkelingen
● Ecologie en soortenbescherming
● Groene burgerinitiatieven
● Natuur&landschapsbeleving
T aken en inzet
29
Beheer eigen bezit
● Beheer van 5500 ha eigen natuur
● Beheer gebouwen / landgoederen
● Bijzondere objecten
T aken en inzet
30
De organisatie achter het werk
●
●
●
●
●
●
Professionele organisatie met 45 medewerkers
Accommodatie voor organisatie, beheer en ontvangst
Mentorennetwerk (‘vrijwilligers coördineren vrijwilligers’)
350 ‘eigen’ vaste vrijwilligers (mentoren, gastheerschap, gidsen ..)
3 Gereedschapsdepots
Opleidingen en trainingen
Soorten vrijwilligers
●
●
●
●
●
●
●
●
Landschapsbeheerders (knotten, zagen, etc.)
Natuurbeheerders (plaggen,vrijzetten, etc.)
Vliegende brigade (specifieke soortbescherming)
Weidevogelbescherming
Monitoring
Gidsen en beheerders bezoekerscentra
Begeleiders van kind- en jeugdactiviteiten
Ca. 5.500, 135.000 uur, ongeveer 3 milj euro
T aken en inzet
31
Beleving van natuur&landschap
T aken en inzet
32
Ons handelingskader!
Diversiteit!
33
Waarden van het Landschap
De waarden van ons landschap
Waarden van het Landschap
Producten uit het ‘productieproces’
35
Waarden van het landschap
Landschap als medicijn
Waarden van het Landschap
Landschap als allesreiniger
Waarden van het Landschap
● Slides Jacob
Landschap, mijn thuis!
38
Particulier en agrarisch natuurbeheer
Kostenefficiëntie
39
Uitvoering beheerwerkzaamheden
Verpachtingen (liberaal), doelstelling beïnvloeden opbrengsten
40
Bijzondere natuur bezoeken
Begeleide activiteiten; educatie en financiële dekking
41
Aamsveen
Zware natuurdoelstelling, hoog natuurrendement
42
Bezinning / begraaflandschap
Ondernemen met natuur&landschap
43
Recreatie als inkomstenbron?
Ondernemen met natuur&landschap
44
Recreatie als inkomstenbron?
Ondernemen met natuur&landschap
45
Recreatie als inkomstenbron?
Ondernemen met natuur&landschap
Recreatie als inkomstenbron?
Ondernemen met natuur&landschap
47
Natuur door delfstoffenwinning
Ondernemen met natuur&landschap
Hermeandering Regge
Bouwen met natuur!
Ondernemen met natuur&landschap
49
Oogsten van duurzame energie
Ondernemen met natuur&landschap
26
Overheidsverantwoordelijkheden
Gerichte omgevingsheffingen. Landschapslasten!
51
Overheidsverantwoordelijkheden
Watertaken; veiligheid, kwaliteit en kwantiteit! En Natuur!
Gerichte omgevingsheffingen. Landschapslasten!
52
Alert op nieuwe mogelijkheden!
Crowdfunding voor Soortenbescherming
53
Cultuurhistorie in nieuwe verpakking
Nieuwe perspectieven/innovatie
54
Meer ruimte, lage exploitatielasten
Nieuwe perspectieven/innovatie
55
Minder ruimte, hoge exploitatie lasten
● Slides Jacob
Landgoed De Horte,
Horte, kantoor Landschap Overijssel
56
Heeft u nog vragen!
57
Jan van Hout
Ovvia
Ziel en
Zakelijkheid
Veel eigenaren, gebruikers en huurders van
monumentaal vastgoed worstelen met hun
exploitatie. Structurele subsidies vallen weg,
regelgeving verandert en concurrentie lijkt alleen
maar toe te nemen. Hoe kom je als ‘monumentenondernemer’ voorbij de belemmeringen van deze tijd
en benut je de kansen en het unieke karakter van
monumentaal vastgoed?
Verdienmodellen
Verdienmodellen voor natuur en de gebouwde
omgeving dragen bij aan een duurzame exploitatie
Energierekening = CO2 = Exploitatie
Energierekening = CO2 =
Exploitatie
verlagen de energierekening =
verlagen van de CO2 uitstoot =
verlagen van de exploitatiekosten
Hiermee komt kasstroom vrij
-
Voor eigenaar?
-
Voor gebruiker?
-
Om je object interessant(-er) te
maken? Marktconformer?
-
Het geld te gebruiken verdere
verduurzaming?
-
Om…
Kosten gaan wel voor de baten uit..
Wat doet OVVIA?
• CO2 uitstoot reduceren in de gebouwde omgeving
• Verspilling bestrijden en waarde creëren
• Middels energie efficiency verbetering en de inzet van hernieuwbare
energie
• CO2 reductie in de gebouwde omgeving
Organisatie
Techniek
Financieel
synergie door expertise
Contract
Vorming
Circle of
Blame
Financiering
exploitatie,
DBFMO, PPS
etc.
Organisatie
Werktuigbouwkunde
esthetica
Elektro
techniek
Bouwkundig
Techniek
Integrale aanpak
Puzzelen tot het verdienmodel is gevonden
Kennis van verduurzamingsystemen
Systeem gerichte aanpak
In een complexe omgeving
In een complexe omgeving
Core business
•
•
•
•
•
Analyseren en Adviseren
Organiseren en Ontwerpen
Investeren en Realiseren
Beheren en Onderhouden
Monitoren en Valideren
Toegevoegde waarde
•
•
•
•
meer concurrentie voordeel aan haar klanten,
toekomstbestendigheid
Gebruik makend van lange termijn relaties,
Waarbij het mogelijk is af te rekenen op geleverde prestaties in
plaats van een investering
Investering opties:
Quiz!
In welke volgorde moet ik mijn
investeren
om het zo snel mogelijk maximaal te laten
renderen???
(Of maximale ROI, of maximale CO2 reductie of…)
A
B
C
€ 100
€ 30
€ 75
Investering opties:
Quiz!
In welke volgorde moet ik mijn
investeren
om het zo snel mogelijk maximaal te laten
renderen???
(Of maximale ROI, of maximale CO2 reductie of…)
A
B
C
€ 100
€ 30
€ 75
Concurrentie
Waartegen moet u ‘vechten’? Hoe verhouden
exploitatiekosten zich van een monument of landgoed
tov nieuwbouw? Wat is de nabije toekomst van
gebouwen qua exploitatiekosten?
Concurrentie
The Edge
Witte Dame
Concurrentie zo
€ 250
Huur
Exploitatie
€ 200
€ 150
€ 100
€ 50
€Monument Monument Y
X
Gebouw
2014
Concurrentie of zo
€ 250
Huur
Exploitatie
€ 200
€ 150
€ 100
€ 50
€Monument Monument Y
X
Gebouw
2014
Concurrentie
€ 250
Huur
Exploitatie
€ 200
€ 150
€ 100
€ 50
€Monument Monument Y
X
Gebouw
2014
Gebouw
2020
Concurrentie
• U moet Meer met Minder doen
• Niet alleen U;
• Uw klanten overleven niet in een te ‘dure’
omgeving
• Er is veel aanbod
• U zal alles uit de kast moeten halen om Uw
klant te helpen en…
Concurrentie nu?
Concurrentie anno 2014
Concurrentie anno 2020
Daarom
Kan het verstandig zijn om te zoeken naar
verdienmodellen in de energierekening van
gebouwen. Door reductie van de CO2 uitstoot
verlagen de operationele kosten. De kosten gaan
desondanks ook hier voor de baten uit. Hiervoor zijn
naast reguliere investeren meerdere vormen mogelijk
met als ultieme oplossing een prestatie contract
waarbij u ‘niks’ investeert.
Quiz!
Hypothetisch. U heeft een energierekening
van €500.000,- euro/ jaar.
U neemt duurzaamheidsmaatregelen en
bespaart €100.000,- euro/ jaar.
Hoeveel euro mag deze investering kosten?
Witte Dame
Eindhoven
uitdaging
Ri jksmonument 33.000m2
Fl exibilisering gebruik / verhuur
Verl a gen energielasten ter verhoging marktconformiteit
facts
CO2 reducti e >25%
A l a bel EPBD
Gebruik fiscale stimuleringsmaatregelen
Vl a kke exploitatie kosten voor komende 10 ja ren
Investering eigenaar 0,00 EUR
Pres tatiecontract 10 ja ar
maatregelen
Wa rmtepompen, Regeltechniek
HF Verl i chting, Warmteterugwinning
(i n 2015-2016 biomassa pi ek vra ag op biomassa verwarming)
Landgoed
Tongelaar Mill
uitdaging
La ge huuropbrengsten, hoge exploitatielasten verwarming
Propa an ketel
Voors tel: Verwarming middels biomassa verwarming
facts
€10.000,- bes paring / jaar
TVT = 8 ja a r
maatregelen
Gebruik maken eigen biomassa
Ges loten kring, CO2 neutraal
Bos beheer eigen Hout verkopen
Pel lets i nkopen
verhoging va stgoedwaarde, Prestatiecontract mogelijk
Loods K, Fort
Altena
Werkendam
uitdaging
Ma a k va n een ongeïsoleerde, garage voor legervoertuigen
een trouw-, feest- en congreslocatie met een comfortabel
bi nnenklimaat
Voorstel
Het toepassen va n een nieuw luifel element met het isoleren
va n vl oeren, wanden en dak maakt dat de bestaande
i ns tallatie behouden kan blijven en het comfort gerealiseerd
wordt
facts
>30% CO2- energi ebesparing
maatregelen
Hoogwaardige i solatie
Beperking i nfiltratie
HR++ beglazing
Vl oerverwarming
regeltechniek
=
Vormen van opdrachtgeversschap
netto-besparing gebruiker
kosten
[€ / jr]
huidige
gebruikskosten
Waarschijnlijke gebruikskosten
na uw investering in m aatregelen
U investeerd in energie
Besparende m aatregelen
tijd
Vormen van opdrachtgeversschap
netto-besparing gebruiker
kosten
[€ / jr]
vergoeding aan ESCo
huidige
gebruikskosten
gebruikskosten na realisatie
Energie prestatie contract
start contract
(Uw investering = 0 EUR)
einde contract
tijd
Ziel en Zakelijkheid
Stelling 1; Verdienmodellen zijn noodzakelijk voor
überhaupt exploitatie van gebouwen, monumenten of
landgoederen
Stelling 2; Verduurzaming leidt niet tot een
duurzamere exploitatie van monumenten