Download de handreiking - Teylingen Ondernemers Vereniging

HANDREIKING
VOOR DE OPRICHTING VAN EEN ONDERNEMERSFONDS
VOOR DE GEMEENTE TEYLINGEN
De Teylingen Ondernemers Vereniging (TOV) heeft een onderzoek naar de vorming van een
ondernemersfonds geïnitieerd. Onderstaande notitie wil betrokken ondernemers, bedrijven
en instellingen informeren over de organisatie en werking van een ondernemersfonds (OF).
Onderwerpen die aan bod komen zijn:
ondernemersfonds in het kort
voordelen van een ondernemersfonds
mogelijke bestedingen
techniek: financiële grondslag en trekkingsrechten
werkorganisatie/proces om te komen tot een ondernemersfonds
ondersteuning proces ondernemersfonds
Enkele bedrijfseconomsiche karakteristieken van de gemeente Teylingen
Afb. 1. Gemeente Teylingen met drie dorpskernen
De gemeente Teylingen bestaat uit drie dorpskernen: Warmond, Voorhout en Sassenheim en
heeft ongeveer 35.800 inwoners. In totaal zijn er in de drie kernen 1565 bedrijven
(handelsregisters 2011 van de Kamer van Koophandel). Veel van deze bedrijven hebben 1 tot
3 medewerkers en zijn dus klein. Teylingen heeft relatief veel bedrijven in de handelsector en
zakelijke dienstverlening (zie tabel in bijlage ). Het lokale bedrijfsleven is goed voor 13.000
arbeidsplaatsen.
1
De totale woz-waarde van de niet-woningen in 2013 is 750 miljoen euro (cijfers gemeente
Teylingen). Een verhoging van 60 euro per ton zou een fondsgrootte van ruim 400.000 euro
op kunnen leveren, indien alle betrokken partijen, inclusief de gemeente, participeren.
Binnen de gemeente is het beleid voor de komende jaren vastgelegd in verschillende
notities: strategie voor de toekomst 2040 (2009); visie op buitengebied en toerisme (2007);
algemeen economische visie (2010); visie op ontwikkeling kantorenlocaties (2011), visie op
duurzaamheid in een structuurvisie (2011), visie op ontwikkeling bedrijventerreinen ( 2012)
en de detailhandelvisie (2013). Kerngegevens uit deze documenten staan verwerkt in een
aparte tabel in de bijlage. Teylingen heeft een stabiele lokale economie waar, ondanks de
crisis, de werkeloosheid relatief laag is gebleven en de (lokale) vraag naar bedrijfs- en
kantorenlocaties nog steeds wat groeit. Om de kwaliteit te borgen kiest de gemeente voor
concentratie en daarmee versterking van het (agrarisch) bedrijfsleven, winkelgebieden,
kantoor- en bedrijventerreinlocaties.
Ondernemersfonds in het kort
Een ondernemersfonds stelt ondernemers in een gemeente in staat om een goede financiële
grondslag te leggen voor de behartiging van hun gemeenschappelijke belangen. Het fonds
wordt gevoed via een verhoging van de OZB voor niet-woningen. De opbrengst van die
verhoging vloeit één-op-één terug in de kas van de op te richten Stichting ondernemersfonds
Teylingen. De TOV streeft voor 2015 naar een uniform lidmaatschap voor alle ondernemers
in de gemeente. Het fonds is voor ondernemers die deel-activiteiten als een
sinterklaasoptocht en feestverlichting willen financieren. Maar het fonds is ook voor
ondernemers die financiering zoeken voor gemeentebrede activiteiten. Het bestuur van TOV
laat onderzoeken of een gebundeld trekkingsrecht voor de TOV in haar geheel wenselijk is
om het ondernemersfonds te benutten voor de economische integratie van Teylingen. Dat
kan betekenen dat het Stichtingsbestuur van het OF na oprichting de regie gaat voeren en
de verantwoordelijkheid op zich neemt om alle deelbelangen en gemeenschappelijke
belangen op een goede manier tot hun recht te laten komen. Dat vereist dan aanvullende
afspraken met bedrijven uit betrokken gebieden en sectoren zoals bijv. de agrarische sector
en not-for-profit-instellingen.
Het grote voordeel van de inning via de belastingkas is dat iedereen mee doet en dat de
problemen van financiering van gemeenschappelijke voorzieningen voorgoed zijn opgelost.
Een ondernemersfonds schept de mogelijkheden om het ondernemingsklimaat verder te
versterken. Maar er moet een behoorlijk draagvlak zijn.
2
Voordelen van een ondernemersfonds
In het huidige ondernemersklimaat is het belangrijk dat ondernemers samenwerken en zich
organiseren. Dat heeft vooral te maken met verschuivende bestedingspatronen bij
consumenten (internet, nadruk op beleving) en de toename van freeriders. Daarnaast is er
een toenemende druk op het bedrijfsleven om mede verantwoordelijkheid te nemen voor de
omgeving (niet alleen fysiek, maar bijvoorbeeld ook voor de onderwijs-arbeidsmarkt).
Succesvolle economische gemeenschappen kenmerken zich vooral door een goed
georganiseerde samenwerking. Het gaat hier om verschillende vormen van organisatie, die
een steeds belangrijker vestigingsfactor vormen. Zoals:
samenwerking tussen ondernemers met het oog op de gezamenlijke
aantrekkelijkheid van ondernemingen en het vestigingsgebied
aansluiting van relevante netwerken, waaronder onderwijs en arbeidsvoorziening op
de vraag van bedrijven
regionale intergemeentelijke afstemmingsactiviteiten, zoals bijvoorbeeld een
gezamenlijk, door de ondernemers gedragen, regiomarketingbeleid
Kort gezegd: een ondernemersfonds verschaft de collectieve organisatie van middelen en
werkt als een soort innovatiefonds: er komt geld voor goede plannen. Tegelijkertijd werkt
een ondernemersfonds ook weer als hefboom voor verdere samenwerking en tot uitbreiding
van de netwerken.
Over TOV: (sinds fusie 2006)
De TOV heeft in haar doelstelling staan dat zij gesprekspartner is voor de lokale en
regionale overheid. Zij behartigen de belangen van de ondernemers bij de gemeente,
de provincie, het Verenigd Bedrijfsleven Duin- en Bollenstreek, de Kamer van
Koophandel, VNO NCW e.d. Daarnaast biedt de TOV haar leden een business-tobusiness netwerk, informatie en kennisuitwisselingmogelijkheden.
Er zijn 350 bedrijven aangesloten.
Er zijn inspanningen nodig om ook de groep niet-georganiseerden te interesseren voor
aansluiting bij de TOV. Agrarisch ondernemers zijn vaak aangesloten bij LTO-Noord.
Toeristisch ondernemers kunnen ondermeer via het platform Toerisme benaderd worden.
Mogelijke bestedingen
De ondernemers beslissen zelf over de bestedingen en de versterking van het lokale
ondernemersklimaat. Dankzij de middelen in het ondernemersfonds kunnen ondernemers
bijvoorbeeld samen het centrum-, de wijk- of het parkmanagement oppakken; zorgdragen
voor: ‘schoon, heel en veilig’, gezamenlijk inkopen, promotieactiviteiten en lobbyactiviteiten;
onderwijs- en arbeidsmarktprojecten organiseren en kennisprogramma’s ontwikkelen.
De grenzen van de werkgebieden (of sectoren) worden in overleg vastgesteld. De gebieden
zijn vervolgens geheel vrij in het kiezen van hun bestedingsdoelen. Of het nu om
parkmanagement of beveiliging of centrale inkoop gaat (veel voorkomende plannen op
bedrijventerreinen), om promotie (winkelcentra), om cofinanciering van investeringen of om
de relatie van het onderwijs met de arbeidsmarkt: alles is goed. Ook de vraag of er een
gemeente breed stuk in het fonds komt (voor bijvoorbeeld toerisme of greenport) is een zaak
3
van goed overleg. De enige voorwaarde is dat de besluitvorming democratisch is (bij
voorkeur via een vereniging) en dat alle ondernemers de gelegenheid krijgen mee te praten.
Het is immers hun geld.
Techniek: financiële grondslag en trekkingsrechten
Om een indruk te krijgen van de omvang van het ondernemersfonds in Teylingen gaan we uit
van de WOZ-waarde van het totaal aantal niet-woningen: per ton aan WOZ-waarde wordt
een opslag van de OZB voorgesteld. Dit bedrag ligt in het algemeen rondom de 60 euro,
daarover beslist de stuurgroep op grond van plannen en ambities.
Een rekenvoorbeeld: voor de Gemeente Teylingen betekent een verhoging van 60 euro een
fondsgrootte van ruim 400.000 euro. Dit bedrag is gebaseerd op gegevens van de gemeente
Teylingen. Uiteindelijk zullen voor definitieve besluitvorming de WOZ-waarden afzonderlijk
onderzocht moeten worden aan de hand van belastinggegevens van de gemeente SWF.
Hoe gaat het vervolgens in z’n werk?:
1.
2.
3.
de gemeente int de OZB voor niet-woningen en stort de opslag af in het
ondernemersfonds
er komt een Centrale ‘Beheersstichting Ondernemersfonds’ – deze stichting
bestaande uit minimaal 3 leden, bij voorkeur leden met financiële achtergrond, en
heeft een toetsend karakter
verenigingen (van gebieden of sectoren) ontvangen trekkingsrechten (en sturen de
bestedingsvoorstellen en facturen naar het centrale beheersstichtingsbestuur).
Elk gebied (of sector) krijgt de ‘eigen inleg’ weer terug. Maar niet in de vorm van contant geld: dat zou teveel rondpompen van geld worden. De gebieden (of sectoren) krijgen een
trekkingsrecht op het fonds ter hoogte van hun inleg. De beheersstichting betaalt de
rekeningen, zorgt voor administratieve verwerking, verantwoording en btw-verrekening.
Deze werkwijze is in andere gemeenten doelmatig en effectief gebleken.
Het is ook mogelijk om met elkaar af te spreken dat een deel van het geld voor kosten en
algemene doelen wordt gereserveerd: voor bijvoorbeeld een centrum – of ‘leisure’-manager
of voor secretariële ondersteuning. Te denken valt aan de verhouding 15% algemeen - 85%
lokaal of sectoraal. Deze afspraken maken deel uit van het haalbaarheidsonderzoek.
4
Daarnaast kan in het vooronderzoek gekeken worden naar het draagvlak voor bijvoorbeeld
een toeristisch-recreatief subfonds.
Voor wat betreft Teyylingen ligt het voor de hand ook te onderzoeken welke rol de TOV kan
spelen bij gemeente brede onderwerpen. Om versnippering tegen te gaan kunnen de
trekkingsrechten ook langs een sectorale indeling verdeeld worden.
werkorganisatie/proces om te komen tot een ondernemersfonds
Er is een stuurgroep of begeleidingsgroep nodig van ondernemers: het georganiseerd
bedrijfsleven en grote stakeholders. Daarnaast worden deelnemers uit de zogenaamde
bijzondere groepen uitgenodigd, zoals het buitengebied en de ‘not for profit’. Ook de zorg,
het onderwijs, de sport en de cultuur horen bij de categorie ‘niet-woning’ en worden dus uitgenodigd mee te draaien in de nieuwe werkorganisatie.
Het is belangrijk onderzoek te doen naar het draagvlak en de mening te vragen van
verenigingen en bedrijven. Vervolgens bepaalt de stuurgroep de hoogte van de OZBverhoging, bijvoorbeeld 60 euro per 100.000 euro WOZ-waarde, te verdelen over
gebruikers/huurders (45%) en eigenaren (55%) van het zakelijk onroerend goed, conform het
belastingsysteem van de gemeente. Belangrijk is om enerzijds de last voor de ondernemer
licht te houden, en anderzijds toch echt iets te kunnen ondernemen. De totale omvang van
het ondernemersfonds wordt bepaald door de omvang en waarde van de niet-woningen in
de geselecteerde gebieden of sectoren.
Het fonds is een initiatief voor en door ondernemers. De gemeente staat er buiten, maar
moet wel bereid zijn om het fonds te accepteren en de OZB te verhogen. De stuurgroep zal
dan ook al snel raadsleden moeten informeren. De finale besluitvormig vindt plaats binnen
de gemeenteraad die via het college een raadsvoorstel ontvangt. Gemeenten hechten –
zeker in deze tijd – veel waarde aan het verhogen van de organisatiegraad van de
ondernemers. En dat is precies wat dit fonds beoogt.
Bij de invoering van het fonds – op 1 januari van het nieuwe jaar in 2015 – kan afgesproken
worden dat het fonds een experiment is, bijvoorbeeld voor drie jaar. Na die tijd volgt een
evaluatie, om te bezien of de ondernemers tevreden zijn.
Ondersteuning proces ondernemersfonds
Wat is nodig om tot een goed ondernemersfonds te komen?
-
presentaties voor TOV-leden en belangstellenden
organisatie draagvlakdiscussie en -onderzoek
5
-
begeleiden besluitvormingsproces raden
penvoering en communicatie
in kaart brengen opbrengst en trekkingsrechten
draagvlakrapportage
opstellen concept-werkplannen (bestedingen)
meer informatie kunt u vinden op de volgende websites:
- www.ondernemersfonds.nl (Leiden)
- www.ondernemersfondslisse.nl
- www.ofpn.nl (Pijnacker-Nootdorp)
- www.ondernemersfondsutrecht.nl
- www.ondernemersfondshelmond.nl
Heeft u vragen over het ondernemersfonds, neemt dan contact op met:
Blaauwberg:
Aart van Bochove, contactpersoon namens de initiatiefnemers:
telefoon 06-55 86 53 50, email: [email protected] of
Mariet Ewalts, 06-14 43 21 82 , email: [email protected]
Gemeente Teylingen:
Fred Wulp, contactpersoon namens de gemeente
email: [email protected], telefoon: 14 0252
Begeleidingsgroep vooronderzoek ondernemersfonds:
Vanuit TOV de bestuursleden:
Rene Vos – voorzitter TOV ([email protected])
Hans Oudhoorn – vicevoorzitter ([email protected])
Willemien Cazzato
Mike Korevaar
Blaauwberg, april 2014, juni 2014 (02)
www.blaauwberg.nl
6
Bijlage
Bedrijfseconomische kerngegevens gemeente Teylingen
Fusiegemeente sinds
Aantal inwoners
Aantal bedrijven
Warmond
2006
35.800
1.556 (cijfers KvK 2011)
296 bedrijven
Voorhout
590 bedrijven
Sassenheim
679 bedrijven
veel kleine bedrijven met 1-3 mws.
kern voor toerisme en recreatie, goede
positie in zorg
kern voor woningproductie, grenst aan het
bollengebied
centrumfunctie voor detailhandel en
bedrijvigheid
Aantal vestigingen per
sector/branche (cijfers
CBS, 2014)
Arbeidsplaatsen
Werkeloosheid
WOZ-waarde nietwoningen
Fondsgrootte bij OZBverhoging 60 euro / ton
13.000 (cijfers 2012 CBS)
3% (cijfers 2012)
771 miljoen (cijfers CBS 2012)
Detailhandel
nieuwe visie dec. 2013
3 winkelkernen
460.000 euro
Warmond
dagelijks aanbod en toerisme
Voorhout
dagelijkse en basis niet-dagelijksaanbod
compleet winkelaanbod
47.000m2
Sassenheim
winkelvloeropp.
7
relatief beperkt aanbod – weglek naar grote
buurgemeenten
45.666 (is gemiddelde van
referentiegemeenten 20.000 <> 50.000
inwoners.
detailhandelsvisie
Bedrijventerreinen
oppervlakte totaal
8 bedrijventerreinen
-Inzet op concentratie en
clustering en onderscheidend
vermogen
-brancheprofielen
-aanstelling centrummanager met
gebiedsvisie
- samenhang detailhandel met
horeca versterken
-opkopen oude panden met
vastgoedfonds
(8 nieuwe bestemmingplannen
2012)
13,3 ha.
Gemengde bedrijventerreinen
m.u.v. AKZO
- Veerpolder (Warmond)
- Nijverheidsweg (Voorhout)
- AKZO (Sassenheim)
- Sassenheim-Zuid (Sassenheim)
- Rijksstraatweg (SassenheimZuid)
- Jagtlust (Sassenheim)
meer wellness en leisure
duurzaamheidspilot en regionaal pilotproject
(ontsluiting fiets/bus)
- Industriekade (Sassenheim)
- Dinsdagse Wetering (Greenibterrein) (Sassenheim)
Kantorenlocaties
leegstand
nieuwbouwbehoefte tot
2020
trends
6 lokaties
(onderzoek 2011)
10% leegstand
onder landelijk gemiddelde van 14%
vooral voor lokale bedrijvigheid
5.000 m2
minder m2 per werknemers (ong.
25 m2) en kleine gebouwen
multifunctioneel en mix
goed bereikbaar (auto, fiets,
spoor, lopen)
- Warmonderstraat
- StationsSassenheim-Zuid
- Greenibterrein
- Jagtlust (Probin van Dijk)
- Parklaan
- Station Voorhout
Buitengebied
concentratiegebieden en
beperking
bouwmogelijkheden/verplaatsing
bedrijven (ruimte-voor-ruimte
regeling GOM)
opengebied-beleid/tegengaan
verrommeling o.a. voor toerisme
bollengebied
8
concentratielocatie
concentratielocatie
concentratielocatie
Toerisme/recreatie
Eiland Koudenhoorn
(passantenplaatsen)
Boterhuispolder
Kagerplassen ( uitkijkpunt)
Zelfst. jachthavens
Agrarisch toerisme
Fiets- en wandelpaden
9
Platform Toerisme
Hoogheemraadschap van Rijnland
Staatsbosbeheer
Betrokken Warmonders
Vogelwerkgroep Teylingen
Zuid-Hollands Landschap
Moestuinvereniging Koudenhoorn
Milieu Overleg Duin- en Bollenstreek
Stichting tot Behoud Warmondse Polders

Download Report