DOSSIER: Toegangscontrole in ziekenhuizen

Verschijnt 8x per jaar – nr. 24 – jaargang 4 / 2014 (maand maart) – 18 maart 2014 – Brugge X – P912873
2014 | nr. 24
HET ONAFHANKELIJK PROFESSIONEEL TIJDSCHRIFT VOOR DE ZIEKENHUIZEN
DOSSIER: Toegangscontrole in ziekenhuizen
en verder
3 Zorgidee 2014: netwerken rond innovatie in de zorgsector
3 De norm ISO zorg en welzijn
3 Eenheidsstatuut wijzigt proefperiode en ontslagregeling
3 Pilootproject mondzorgnetwerken focust op doelgroepen
met bijzondere noden
6
20
24
26
30
DOSSIER:
TOEGANGSCONTROLE
Een must in elk veilig
ziekenhuis
Ziekenhuizen willen zich op vandaag
vooral profileren als ‘open’ huizen met
een ‘laagdrempelig’ karakter: toeganke
lijk voor iedereen, makkelijk bereikbaar,
transparant. Maar het kan natuurlijk
niet de bedoeling zijn dat iedereen er zo
maar overal binnen en buiten kan. Naast
vooral schaalvergroting hebben ook een
aantal nieuwe wettelijke voorschriften
en het stijgende algemene onveilig
heidsgevoel in de samenleving er toe
bijgedragen dat bepaalde deuren in het
ziekenhuis niet alleen voor bezoekers,
maar ook voor onbevoegd personeel in
sommige gevallen beter gesloten blijven.
En dus dringt de vraag naar een sluitend
veiligheidsplan zich ook in ziekenhuizen
steeds vaker op. Een degelijke toegangs
controle al dan niet gecombineerd met
camerabewaking kan daar een essen
tieel onderdeel van uitmaken. Maar wat
houdt dat precies in, welke investeringen
brengt dat met zich mee, welke voorde
len levert dat op en hoe kan het systeem
efficiënt beheerd worden?
DOSSIER
6
ZORG magazine
AANLEIDINGEN VOOR VEILIGER
‘OPEN’ ZIEKENHUIZEN
Schaalvergroting vraagt om beveiliging
De sociale controle in ziekenhuizen is in de loop
der jaren grotendeels weggevallen, en daar zit de
schaalvergroting voor heel wat tussen. Steeds meer
ziekenhuizen fuseren en/of breiden uit, zodat niet
iedereen, iedereen meer kent. Waar nonchalance
onder het personeel vroeger meteen opgemerkt
werd (wie liet die deur ook weer open?), is het nu
een pak minder evident om zonder hulpmiddelen
de controle te bewaren over het uitgebreide personeelsbestand. Daarbij komt dat ziekenhuizen onmogelijk hermetisch kunnen afgesloten worden voor
bezoekers, maar de grootte van de zorgvoorziening
brengt wel onvermijdelijk met zich mee dat de toegang ook op dat vlak overal beperkt moet worden.
Niet alleen om mensen met slechte bedoelingen te
ontmoedigen, maar zeker ook omdat zowel bezoekers als patiënten nonchalanter worden en sneller
dan vroeger een deur zouden binnenstappen waar
ze eigenlijk niet moeten zijn.
Hoe groter het ziekenhuis, hoe groter de anonimiteit, dus. Maar daarnaast kan ook de bouwkundige
situatie per zorgvoorziening sterk verschillen. En ook
dat speelt mee in de gewenste mate van beveiliging.
Hoe meer in- en uitgangen bijvoorbeeld, hoe moeilijker een ziekenhuis te beveiligen is. En ook de ligging
is een bepalende factor: ziekenhuizen in stadscentra
worden sowieso meer met criminaliteit geconfronteerd dan zorgvoorzieningen aan de stadsrand of
het platteland.
Veiligheid… een ‘hot topic’,
ook in uw organisatie?
Veiligheid is sinds een paar jaar nu eenmaal een
hoofdthema binnen de samenleving geworden.
En dus duiken ook steeds nieuwe maatregelen op
om het veiligheidsgevoel te verhogen. Uiteraard
ontsnappen ook ziekenhuizen niet aan deze trend.
Logisch ook: want ziekenhuizen blijven door hun
open organisatiestructuur zeker niet gespaard van
criminaliteit. Het gaat dan niet enkel over bijvoorbeeld diefstal door buitenstaanders, maar ook werknemerscriminaliteit moet de nodige aandacht krijgen. De maatschappelijke perceptie heeft het naar
aanleiding van bepaalde feiten en gebeurtenissen
in het verleden bovendien onomkeerbaar gemaakt
dat bijvoorbeeld pediatrie-afdelingen strenger beveiligd worden dan vroeger. Maar ook de toegang
tot lokalen met waardevol materiaal of bijvoorbeeld
medicatie vraagt steeds meer om een extra buffer
om ongewenst bezoek af te houden.
Normen, voorschriften en accreditaties
Niet alleen op het vlak van zorgkwaliteit, maar ook
wat betreft patiëntveiligheid worden steeds hogere
eisen gesteld om een ziekenhuisaccredatie te bekomen. Op basis van een externe doorlichting wordt
de werking van een ziekenhuis getoetst aan de voorgeschreven internationale normen en standaarden.
Veiligheidsprocedures optimaliseren is daarbij één
van de basisvereisten om de algemene kwaliteit van
het ziekenhuis naar een hoger niveau te tillen.
Externe accreditaties (zoals bijvoorbeeld JCI) konden al op eigen initiatief, maar zijn sinds 2013 ook
opgenomen in het nieuw toezichtsmodel van de
Vlaamse Overheid. Ziekenhuizen die voor eind 2012
te kennen gaven dat ze een accreditatietraject opgestart hebben (door een organisatie zoals JCI: Joint
Commission International of NIAZ: Nederlands Instituut voor Accreditatie in de Zorg, die op hun beurt
geaccrediteerd zijn door de International Society for
Quality in Health Care – ISQua) of die dat al behaalden, worden vrijgesteld van een systeemtoezicht
door de overheid. Tegen 2017 moet het accreditatiebesluit wel aan de bevoegde overheid voorgelegd
worden. Wie – opnieuw voor eind 2012 – liet weten
niet te kiezen voor een accreditatietraject krijgt wel
systeemtoezicht. Daarnaast blijft ieder ziekenhuis
onderworpen aan een nalevingstoezicht, met de focus op één bepaald zorgtraject per jaar.
Volgens Zorginspectie hebben momenteel 58 Vlaamse ziekenhuizen gekozen voor een accreditatie (19
onder hen kiezen voor JCI, 29 voor NIAZ, 10 zijn nog
onbeslist). 7 ziekenhuizen beslisten er tot dusver voor
om geen accreditatie-aanvraag op te starten. Momenteel komt de Vlaamse overheid niet tussen in de
financiering van de directe kosten die bij een accreditatie komen kijken. Anderzijds werd wel een projectsubsidie van 50.000 euro toegekend aan Icuro om de
ziekenhuizen via deze weg te ondersteunen in hun
accreditatie-traject.
Aangezien beveiliging van de infrastructuur en gebouwen sowieso een onderdeel uitmaakt van de audits in het kader van een ziekenhuisaccreditatie, is
het heel belangrijk om ook op dat vlak up-to-date te
blijven. En hoewel de voorschriften op dat specifieke
vlak wel vaak heel ruim interpreteerbaar zijn, is het
toch het uitgelezen moment om eens stil te staan
bij de noden en de mogelijke investeringen die deze
met zich mee brengen.
Praktijkervaring
Uiteraard zullen leidinggevenden in de zorgsector
sneller geneigd zijn om maatregelen te nemen als
ook zwart op wit blijkt dat er bijvoorbeeld op regelmatige basis materiaal gestolen wordt, of bezoekers
of personeel zich naar bepaalde afdelingen of lokalen begeven waar ze niet horen te komen.
Diefstal
Er wordt nu eenmaal heel wat gestolen uit het ziekenhuis, zowel door patiënten en bezoekers als door
eigen personeel: van koffielepeltjes over leeggoed
tot zelfs vazen, televisies, lampen en thermostatische kranen. Uit de criminaliteitsstatistieken van
de lokale en federale politie blijkt dat in de eerste
6 maanden van 2013 op nationaal niveau 1.365
ziekenhuisdiefstallen geregistreerd werden. In 2012
waren er dat over het hele jaar nog 2.897. Daarbij
gaat het om alle gevallen van diefstal en afpersing
zonder onderscheid die in ziekenhuizen (of op de
parkings ervan) gepleegd zijn door zowel eigen personeel, patiënten als bezoekers. Daarnaast is in diezelfde eerste semester van 2013 nog eens melding
van 138 gevallen van (geregistreerde) beschadigingen in ziekenhuizen, tegenover 282 over heel 2012. Lees verder op blz. 12
maart 2014
7
DOSSIER
TOEGANGSCONTROLE
IN HET JAN YPERMANZIEKENHUIS (IEPER):
Makkelijk opvolgbaar en eindeloos uit te breiden
Het eisenpakket
Voor de fusie in 1998 van drie
kleinere campussen in de regio
Ieper-Poperinge tot het Jan
Ypermanziekenhuis, was er geen
sprake van toegangscontrole. Het
was net naar aanleiding van die
samensmelting dat er een eerste
proefproject plaatsvond met de
integratie van enkele individuele controllers. Problemen op
het vlak van programmatie en
opvolging zorgden ervoor dat in
2002 ook camerabewaking en
toegangscontrole met stip opgenomen werden in de aanbesteding
voor de elektro-installatie in de
nieuwbouw.
DOSSIER
8
ZORG magazine
Rik Persyn (Hoofd technische dienst –
Bouwcoördinator Jan Yperman):
“De bedoeling was wel om dat samen
met de algemene elektrische installatiewerken in één pakket toe te wijzen.
In die oorspronkelijke aanbesteding
was er toen trouwens concreet sprake
van om 40 deuren te beveiligen.
In 2007 was de nieuwbouw een feit,
maar dan kwam daar ook nog de renovatie van de bestaande ziekenhuizen
bij, wat weer extra te beveiligen deuren
met zich mee bracht. Tot op vandaag
zijn de verbouwingen trouwens blijven
duren en binnenkort komen er nog
twee nieuwe verdiepingen bij. Intussen
zitten we dan ook aan 250 beveiligde
deuren en komen er binnenkort nog
maar eens nieuwe aanvragen voor
badgelezers. Eens te meer het bewijs
dat het een goeie zet was om met
Nedap in zee te gaan. De ‘integrator’
met wie zij samenwerkten nam de volledige elektro-installatie voor zijn rekening en volgt ook nu continu verder op.
Maar daarnaast voldeed de fabrikant
ook aan de andere eisen die we gesteld
hadden: zo moest het toegangscontrolesysteem vooral stabiel draaien op
een netwerk (zodat ook de campus in
Poperinge geïntegreerd kon worden),
gemakkelijk opvolgbaar en makkelijk
te programmeren zijn, moest het met
badges werken, en vooral: makkelijk en
oneindig uitbreidbaar zijn. Zeker dat
laatste heeft zijn nut intussen al meer
dan eens bewezen. Vooral nu we opnieuw enkele badgelezers extra willen
plaatsen om de JCI-ziekenhuisaccreditatie te halen.”
Oplossing voor heel wat
problemen
Vooral sleutelbeheer bleek vroeger
een groot probleem in het Jan Yperman ziekenhuis. Een sleutelplan is er
intussen nog wel, maar is volgens Rik
Persyn anno 2014 niet meer beheers-
baar door het gebrek aan controle op
wie welke sleutel gebruikt (met een
badge is die controle er wel). En wat
als iemand zijn sleutel kwijt geraakt?
Dan kan het hele sleutelplan sowieso
de vuilbak in. Alleen: echt zonder sleutels werken is tot op vandaag nog niet
mogelijk. Daarom is er wel een sleutelkast in het ziekenhuis aanwezig, maar
krijgen enkel bevoegden daar toegang
toe via het scannen van hun badge.
Dat het nieuwe toegangscontrolesysteem compatibel was met bestaande
toepassingen als deze, was dus ook
één van de voorwaarden.
Rik Persyn: “Oorspronkelijk was het
zelfs ons idee om verder met sleutels
te werken, en enkel kleedkamers, parkings, en de grote personeelsdoorgangen van badgelezers te voorzien, maar
intussen zijn daar dus al heel wat meer
beveiligde deuren bij gekomen: van het
medicatielokaal over de melkkeuken
op de pediatrie, tot zelfs bergingen en
vergaderzalen. De flexibiliteit van het
systeem heeft daar zeker een rol in
gespeeld: zo kan je een lokaal perfect
openstellen tijdens de werkuren, maar
wel instellen dat er moet gebadged
worden om na de uren binnen te
kunnen.
“Nog zo’n ‘oud zeer’ was de ingang via
spoed. Die was door de jaren heen een
sluipweg richting personeelsparking
geworden, zodat niemand er nog echt
zicht op had wie daar binnen of buiten
ging. Nu ook daar gebadged moet
worden, merken we dat niet noodzakelijk nog de kortste weg genomen wordt.
Kortom: de traceerbaarheid maakt dat
dit soort toegangscontrole heel snel
zijn vruchten afwerpt. ”
3011 badges
Concreet zijn er in het Jan Yperman
Ziekenhuis momenteel 3011 badges
in omloop – elk met de nodige specifieke machtigingen – verdeeld over het
personeel, dokters, stagiairs en vrijwilligers, maar ook huisartsen en externe
leveranciers. Voor de herkenbaarheid
zijn die aan twee zijden bedrukt met
foto, naam en functie. Wie zonder
badge komt opdagen heeft al op de
parking een probleem, want ook die is
afgesloten met een kaartlezer.
Rik Persyn: “Nog zo’n voordeel is dat
we een badge heel makkelijk met één
muisklik kunnen blokkeren. Aan stagiairs vragen we dan wel een waarborg,
maar toch wordt een badge na een
stage soms niet terug binnengebracht.
Door die te blokkeren, voorkomen we
dat iemand zo na een stageperiode
toch nog op bepaalde afdelingen binnen kan. Wie zijn badge kwijt is, kan
trouwens zonder probleem een nieuwe
aanvragen, maar dan wordt die oude
wel meteen geblokkeerd. En een badge
die gedurende zes maand niet meer
actief gebruikt werd, wordt automatisch geblokkeerd.”
Pepijn Accou (EEG): “Dit soort ingebouwde automatismen is echt een
troef voor een ziekenhuis. Daar is iedereen die niet meewerkt aan de zorg
op zich een kost. Met een systeem dat
stabiel draait zonder dat daar iemand
elke dag een aantal uren mee bezig
moet zijn, kan de focus op de zorg als
core business van de zorgvoorziening
blijven liggen.”
Beheer
Het beheer van de badges is in Ieper
in handen van de personeelsdienst.
Zij beheren ook de accounts van het
systeem. Het is niet zo dat iemand constant de data analyseert die de kaartlezers registeren. Er is eerder sprake
van ‘management by exception’: van
een bepaald type alarm kan altijd sowieso gedetailleerd melding gemaakt
worden op aanvraag en uiteindelijk
is het wenselijker om enkel bepaalde
abnormaliteiten te verifiëren dan om
een overload aan info te krijgen die
niet verwerkt geraakt.
Veiligheidscorps geen optie
De keuze van het Jan Ypermanziekenhuis voor elektronische toegangscontrole is wel overwogen. De
investering was mee gebudgetteerd
in de nieuwbouwplannen, en eens het
hele systeem op zich draait, komt er
nog weinig bij kijken. Een eigen veiligheidscorps is in Jan Yperman vanwege
de personeelskost sowieso trouwens
geen optie.
Rik Persyn: “Eigen veiligheidsagenten
inzetten zou een grote verliespost
zijn, want ook als er niets gebeurt,
moeten die toch betaald worden. In
een ziekenhuis in een grote stad is dat
misschien een ander verhaal, maar hier
zie ik er echt de meerwaarde niet van
in. Sinds de verbouwingswerken hebben wij – net als de hele industriezone
hier trouwens – wel een contract met
Group4 dat een drietal keer per nacht
langskomt. Ook nu de werken er zo
goed als op zitten gaan we door met
die samenwerking, al was het maar
om snel iemand ter plaatse te hebben
bij een geval van agressie op spoed
bijvoorbeeld.”
Extra mogelijkheden
Naast toegangscontrole gebruiken
personeelsleden in het Jan Yperman
Ziekenhuis hun badge ook om in te
loggen op hun pc, voor maaltijdregistratie en registratie voor bijscholingen.
Ook de fietsvergoeding wordt aan het
registratiesysteem gekoppeld.
Rik Persyn: “We opteren er voorlopig
nog niet voor om de badge ook te
gebruiken voor uurroosterregistratie.
Daarvoor baseren we ons op het inloggen op de computer op de afdeling
zelf, terwijl de badge gescand wordt bij
het binnenkomen van het ziekenhuis
langs de personeelsingang.”
Bij eventuele brand worden de buitendeuren trouwens automatisch ontgrendeld. En bepaalde buitendeuren
zijn zo beveiligd dat die ’s avonds niet
kunnen geopend worden. Gebeurt dat
toch, dan gaat er een stil alarm af bij
ziekenhuisverantwoordelijken en de
lokale politie.
Enthousiast onthaald
Rik Persyn: “Het systeem werd positief
onthaald bij het personeel van het
ziekenhuis. De meesten zagen er meteen vooral het gemak en de voordelen
van in en ervaren dit – in combinatie
met de camerabewaking – als een
gevoel van extra bescherming. Op de
fietsparking was er vroeger bijvoorbeeld wel vaker melding van diefstal of
beschadigingen en dus is het goed om
weten dat nu enkel mensen met een
passende badge bij de fietsen kunnen.”
Pepijn Accou (EEG): “Het personeel
is nu ook altijd zeker van een veilige
parkeerplaats, want wie geen badge
heeft komt de personeelsparking niet
op. Medewerkers zien dan ook over het
algemeen heel snel de meerwaarde in
en voelen zich veilig en gewaardeerd.
En dus blijkt een wel afgewogen toegangscontrolesysteem als dit uiteindelijk voor een ziekenhuis ook nog eens
een echte troef op HR-gebied. 
maart 2014
9
DOSSIER
Vervolg van blz. 9
In het Jan Yperman Ziekenhuis in Ieper kennen ze
het probleem vooral van voor de stapsgewijze invoering van de beveiligde deuren en camerabewaking,
hoewel het op vlak van diefstal daar ook toen al relatief binnen de perken bleef.
Rik Persyn (Hoofd technische dienst – Bouwcoördinator Jan Yperman Ziekenhuis): “Er verdween al
wel eens een pc, net als de inhoud van de drank- of
koffieautomaat. Maar even goed ook alcoholische
dranken uit bijvoorbeeld een frigo in één van de vergaderzalen. Vroeger werden ook wel eens patiënten
in de keuken betrapt op hamsteren of verdween in
de berging wel eens iets. Opvallend was ook dat de
roze en blauwe cadeauboxen in de materniteit zeer
gegeerd waren.”
‘Ongeautoriseerde toegangen’
Bij het uitlezen van data afkomstig van de beveiligde ziekenhuisdeuren komen alvast een aantal
opvallende fenomenen aan het licht. Zo zijn in het
Jan Yperman ziekenhuis in Ieper momenteel 3.100
badges in omloop voor 253 beveiligde deuren. Nu
blijkt dat er in 2013 over het hele jaar 7.210 ‘ongeautoriseerde toegangen’ geregistreerd werden.
Dat betekent dat er net zoveel pogingen (bewust of
onbewust) gedaan werden om ergens binnen te geraken door mensen die daar geen bevoegdheid toe
hadden. Zonder toegangscontrole had dit ongetwijfeld voor behoorlijk wat ongemakken gezorgd.
DOSSIER
10
ZORG magazine
‘Open’ maar toch degelijk (selectief?)
beveiligd
Als een modern ziekenhuis zich als ‘open huis’ wil
blijven profileren, is het dus niet onbelangrijk om
ook eens stil te staan bij het feit dat de weg daarmee open ligt voor mensen met minder goede bedoelingen: ongewenste bezoekers die gericht en
met kwaad opzet op zoek gaan naar materiaal of
(patiënten)gegevens, of even goed ook toevallige
bezoekers of patiënten die onbewust op plaatsen, in
lokalen of ruimtes in het ziekenhuis terecht komen
waar ze niets te zoeken hebben, maar waar wel kostbaar materiaal, medicatie of data opgeslagen zijn.
Hetzelfde geldt trouwens voor personeel: uiteraard
moeten zij tot bepaalde ruimtes – en zeker tot hun
eigen afdeling – toegang krijgen, maar tegelijk blijkt
ook hier dat vaak bepaalde maatregelen nodig zijn
om sommige lokalen ook voor (een deel van) het eigen personeel af te schermen.
MOGELIJKE OPLOSSINGEN
Globaal veiligheidsplan
Een efficiënt preventiebeleid is voor een ziekenhuis
geen overbodige luxe. Dat er geïnvesteerd wordt in
een veilige werkomgeving, zal door medewerkers geapprecieerd worden en dat is onlosmakelijk verbonden met de totale kwaliteit van de zorgvoorziening.
Hoe een preventiebeleid best aangepakt wordt en
welke maatregelen concreet genomen moeten worden is moeilijk te veralgemenen.
Sowieso is het aangeraden om alle mogelijke oplossingen te bekijken en tegen elkaar af te wegen binnen een globaal plan: een eigen veiligheidscorps of
samenwerking met een externe bewakingsfirma,
de aanwezigheid van eigen stewards in de gangen,
preventie door bewustmaking en door zowel bezoekers, personeel als patiënten op te roepen tot
sociale controle, kluisjes op de patiëntenkamers of
algemene lockers in de inkomhal, camerabewaking
en toegangscontrole: al dan niet in combinatie
kunnen deze maatregelen stuk voor stuk op hun
manier bijdragen tot de algemene veiligheid in het
ziekenhuis.
Toegangscontrole moet vooral flexibel zijn
In dit dossier spitsen we ons toe op toegangscontrole als één van de mogelijke onderdelen in een globaal veiligheidsplan voor ziekenhuizen. Toegangscontrole heeft vooral als doel om alle deuren te
‘beheren’ die toegang tot het ziekenhuis verlenen,
bepaalde diensten of zones te controleren (vestiaires, apotheek, operatiekwartier, informatica, materiaal of apparatuur..), en het selectief toegang verlenen tot plaatsen die alleen toegankelijk zijn voor
bevoegd personeel.
Zeker in voor bezoekers ‘vrij’ toegankelijke ziekenhuizen vragen bepaalde afdelingen nu eenmaal
om een specifieke beveiliging of toegangscontrole
zodat enkel bevoegden toegang hebben. En dankzij
nieuwe technologieën is het op dat vlak trouwens
makkelijk inspelen op de specifieke eisen die ziekenhuizen stellen. Door uitbreiding, verbouwingen, vernieuwingen en renovaties hebben die namelijk vaak
geen jarenlange vaste indeling: afdelingen verhuizen (of sluiten) tijdelijk omwille van verbouwingen
of renovaties, tijdelijke operatiekwartieren worden
opgetrokken tijdens werkzaamheden, afdelingen
worden onderling van locatie gewisseld, enzovoort.
Bovendien moeten nieuwbouw-afdelingen qua beveiliging en toegangscontrole ook liefst afgestemd
kunnen worden op of geïntegreerd in de bestaande
systemen en infrastructuur, én compatibel zijn met
het bestaande systeembeheer.
Online / offline
Toegangscontrole begint bij de badgelezers die op
beveiligde deuren geïnstalleerd zijn. Die controllers scannen de badge van wie de deur in kwestie
wil openen en geven al dan niet toelating afhankelijk van de ingestelde machtigingen. Belangrijk om
melden is wel het onderscheid tussen de ‘online’ en
‘offline’ beveiliging van deuren. Bij online beveiliging worden alle communicerende controllers op
de bekabelde deuren gegroepeerd in een bovenliggend systeem dat centraal beheerd wordt. Op die
manier kan ook perfect de beveiliging van verschillende campussen van een dezelfde ziekenhuisgroep
centraal beheerd worden via het ‘online’ netwerk
waarop die aangesloten zijn. Elektronische offline
sloten werken dan weer met een eigen software en
die software moet op zich dan weer kunnen communiceren met een bovenliggend systeem, wat niet
altijd mogelijk is.
Nieuwe SOAA-standaard opent perspectieven
Net om dat probleem op te lossen werd er recent
werk gemaakt van een eenvormig SOAA-protocol of
‘Standard Offline Access Application’. Het protocol
kwam er op vraag van onder andere de gezondheidszorg zelf omdat het tot voor kort nauwelijks
mogelijk was om verschillende merken elektronische offline sloten – elk met hun eigen specifieke
software – te integreren in één centraal, bovenliggend toegangscontrolesysteem. Met dit protocol is
er nu wel een generieke standaard die het toelaat
dat beheerssystemen foutloos kunnen communiceren met verschillende merken van hardware onderdelen, zonder extra tussenstap. Concreet worden
online badgelezers als ‘updater’ geïnstalleerd. Als
een badge gepresenteerd wordt, gaat de controller
via een online badgelezer in kwestie op de badge
‘schrijven’ dat je toegang hebt tot de offline deur.
Dit opent vooral perspectieven voor toepassingen
waarbij de installatie van offline en online controllers gecombineerd moet worden. 
Referenties
−− Federale Politie (2013) Nationaal rapport politiële criminaliteits
statistieken in België 2000 – semester 1 2013
−− Dejonghe V. (Preventiecel Politiezone Gent – 2005)
Handboek Geïntegreerde criminaliteitspreventie in ziekenhuizen:
Streven naar een efficiënt preventiebeleid in het kader van klantgerichte
zorgverlening
−− ICURO (2014): Vragen en antwoorden gebundeld omtrent Internistisch
Zorgtraject. Via http://icuro.be/
−− FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu
(2009) Aanbevelingen op het vlak van preventie van ziekenhuis
criminaliteit, campagne: ‘geef diefstal geen kans’ (2006).
Via http://www.health.belgium.be/
−− Zorginspectie (2013) Naar een nieuw toezichtsmodel voor ziekenhuis
inspecties. Via http://www4wvg.vlaanderen.be/wvg/zorginspectie/
inspecties/Pages/ziekenhuisinspectiesnieuw.aspx
−− Sophie Nowé (2008) Hoe stewards inschakelen om overlast en
criminaliteit in ziekenhuizen integraal aan te pakken?
(Katho Departement Ipsoc – eindwerk tot het bekomen van de graad
van Bachelor in de Maatschappelijke Veiligheid)
maart 2014
11
DOSSIER
AEOS-BEVEILIGINGSSYSTEEM
VAN NEDAP SECURITY GROEIT
MEE MET DE ZORGORGANISATIE
Interactie met integrator en ziekenhuis werpt zijn vruchten af
De van oorsprong Nederlandse firma
Nedap is wereldwijd actief en bestrijkt
met zijn afdeling ‘Security Manage
ment’ ook ons land. Dankzij een verfijnd
partnership met sectorgebonden instal
lateurs slaagt de fabrikant van software
beveiligingssystemen er ook op het vlak
van ziekenhuisbeveiliging steeds in om
snel in te spelen op problemen, en vra
gen naar oplossingen op maat.
Wie is Nedap?
Peter Rommens (Nedap Security Management):
“Nedap is een Nederlands, beursgenoteerd bedrijf
met 750 medewerkers, actief in meer dan 80 landen over de hele wereld. Het bedrijf telt verschillende businessunits waarvan ‘security management’
één van de grootste is. Dat neemt niet weg dat ontwikkelde technologieën die verschillende units ook
kunnen overlappen. Wat aan software systemen in
eigen huis ontwikkeld wordt voor bibliotheken, overheidsinstellingen of winkels, kan bijvoorbeeld ook
als basis dienen voor een nieuwe beveiligingstechniek in ziekenhuizen.
Fabrikant, geen integrator
Als fabrikant neemt Nedap zelf geen installaties
voor zijn rekening. De focus ligt vooral op nieuwe
ontwikkelingen, veel meer dan op de implementatie ervan. Daarom werkt de firma met zogenaamde
‘integrators’ als businesspartners. Dat heeft volgens
Peter Rommens een grote toegevoegde waarde:
“Wij werken samen met 6 gecertificeerde partners
die vaak sectorgebonden werken. Zo focust Elektro
Enterprise nv zich bijvoorbeeld vooral op de zorgsector. Die gediplomeerde installateurs staan tegelijk
ook vaak in voor de algemene elektriciteitswerken,
brandbeveiliging en data-toepassingen waardoor zij
ook perfect op de hoogte zijn hoe onze toegangscontrolesystemen geïntegreerd kunnen worden in
die totaalinstallatie. Als ‘totaalintegrator’ is er dus
slechts 1 aanspreekpunt tussen de fabrikant (Nedap)
en de klant: alles zit bij éénzelfde partner gecentraliseerd: van bekabeling en algemene elektriciteit tot
toegangscontrole. Vroeger was dat vaak niet het
geval en was er een extra tussenpersoon voor toegangscontrole, terwijl de algemene elektriciteitswerken in handen van een andere firma zaten.”
Pepijn Accou (Electro Enterprise nv – EEG): “Wij focussen ons als businesspartner van Nedap vooral
op ziekenhuizen en dat werpt zijn vruchten af, want
vooral referenties uit de zorgsector zelf wekken bij
nieuwe klanten het nodige vertrouwen op. Wij profileren ons daarbij trouwens niet alleen als installateur, maar ook als servicepartner. Dat betekent dat
DOSSIER
12
ZORG magazine
we een blijvende dienstverlening garanderen en de
opvolging van het geïnstalleerde systeem dus altijd
verzekerd is.
Driehoeksverhouding
Peter Rommens: “De integratoren waarmee wij samenwerken denken ook zelf mee met de klant en
zij vormen op die manier de perfecte schakel tussen
ons als fabrikant en de eindgebruiker. Dat neemt
natuurlijk niet weg dat wij zelf geen contact houden
met onze klanten. Uiteindelijk komt het neer op een
driehoeksverhouding waarbij het ook voor ons belangrijk is om de signalen uit de markt rechtstreeks
op te vangen. Dat is uiteindelijk vaak de aanzet tot
nieuwe ontwikkelingen. Daarom gaan wij ook dikwijls samen met de integrator op bezoek bij nieuwe
klanten en organiseren we klantendagen om eindgebruikers met elkaar in contact te brengen om
ideeën, tips, problemen en feedback uit te wisselen.
Wat je wel merkt is dat hoe competenter de integrator is, hoe meer nieuwe koppelingen en sturingen er
ontstaan, hoe meer een systeem op maat van de
klant uitgewerkt kan worden.”
Die wisselwerking tussen fabrikant, integrator en
ziekenhuis leverde al vaker verrassende ontwikkelingen op, vaak op basis van ideeën die vanuit de
ziekenhuizen zelf kwamen. Zo is in het Jan Yperman
Ziekenhuis in Ieper de toegang tot de fietsparking
uitgerust met een badgelezer waaraan ook de registratie voor fietsvergoedingen gekoppeld is, en is het
in AZ Oudenaarde mogelijk voor elk personeelslid
om op zijn eigen post te registreren. Het positieve
daaraan is dat die specifieke ontwikkelingen voor
die ene sector vaak ook toepasbaar zijn in andere
sectoren.
Peter Rommens: “De samenwerking met EEG leverde
ons – dankzij hun focus op de zorgsector – dan ook al
heel wat specifieke referenties op: van het AZ Maria
Middelares, over AZ Klina, AZ Oudenaarde, Sint-Augustinus, Seruys Oostende en een gedeeltelijke installatie in AZ Groeninge. Maar ook buiten de sector
vinden de beveiligingstoepassingen van Nedap hun
weg. Zo zitten ook de Europese Commissie en het
Berlaimontgebouw, ULB Erasme, Belgacom, ING en
het ministerie van de Vlaamse gemeenschap in het
klantenbestand.”
AEOS Beveiligingsplatform
Vroeger waren beveiligingssystemen vooral gebaseerd op niet-flexibele hardware. Eens ingepast
was het dan ook moeilijk om bij te sturen en aan
te passen, bijvoorbeeld bij nieuwbouw, renovaties of
herlocatie van bepaalde afdelingen. En laat dat nu
net in het geval van ziekenhuizen een must zijn. Het
AEOS Beveiligingsplatform van Nedap speelt daar
perfect op in en kan aangepast en verder ontwikkeld worden met de groei, verandering of ontwikke-
ling van een zorgvoorziening, organisatie of bedrijf
mee. Dankzij dit beveiligingsplatform is het namelijk
mogelijk om toegangscontrole, inbraakdetectie, IPvideomanagement en elektronisch lockerbeheer op
één enkele controller te combineren en bij te sturen
waar mogelijk. De oneindige uitbreidbaarheid zorgt
ervoor dat het besturingsplatform makkelijk te koppelen is aan een bestaande installatie, maar net zo
goed kan meegroeien met de voorziening of organisatie.
Peter Rommens: “AEOS is zo opgebouwd dat het
‘open’ is. Dat geeft ziekenhuizen het grote voordeel dat ze niet moeten kijken naar wat ze vandaag
nodig hebben, maar dat je gerust ook al kan vooruitblikken naar waar je over tien jaar zal staan. De
40 beveiligde deuren van vandaag, zijn perfect uitbreidbaar naar het viervoud ervan binnen x aantal
jaar.”
Pepijn Accou (EEG): “Je kan er echt alle kanten mee
uit. Het systeem is dan wel gericht op toegangscontrole, maar je kan er even goed ook het verlichtingssysteem mee aansturen. Als klanten met een
vraag of probleem op de proppen komen, kunnen
we er dankzij AEOS dan ook zo goed als altijd een
antwoord op formuleren. De controllers werken op
basis van logische sturingen, dus als je die sturingen
kan opbouwen in je hoofd, betekent dat dat die toepassing ook in de praktijk mogelijk is. Klanten staan
er dan ook vaak van versteld wat hiermee allemaal
mogelijk is.”
Beheren van op afstand
Het hele systeem kan vanaf elke PC met internet
beheerd worden door de bevoegde ziekenhuismedewerkers, hoewel dat in de praktijk vaak nogal bemaart 2014
13
DOSSIER
wordt. Trouwens: de IT’ers van het ziekenhuis hoeven geen extra opleiding te krijgen hiervoor. Het
enige wat zij moeten doen is een poort openstellen
voor de installateur die de software komt plaatsen.
Uiteraard krijgen wij als partner van Nedap wel
steeds de nodige opleidingen en bijscholingen.”
Extra mogelijkheden
perkt blijft. ‘Management by exception’ blijkt voor
ziekenhuizen de regel. Het systeem moet op zich
draaien: stabiel en met zo weinig mogelijk werk er
aan.
Pepijn Accou (EEG): “Je kan het systeem je wel automatisch laten briefen over opvallende data, over
meldingen allerhande via een e-mail of bericht,
maar dat mag geen overload worden aan alarmen.
Als je als verantwoordelijke te pas en te onpas een
alarmmelding krijgt, kijk je er op de duur ook niet
meer van op en zo komt er nonchalance de kop opsteken.”
Ook de integrator kan van op afstand inloggen om
bepaalde problemen te verhelpen. Dan gaat het
vooral om kleine aanpassingen en updates. Grote
updates gebeuren toch steeds ter plaatse om meteen te kunnen ingrijpen indien nodig.
Peter Rommens: “Naast beveiliging en toegangscontrole kan er dankzij het AEOS-systeem ook een
link gelegd worden tussen fysieke toegangscontrole
en specifieke data. Het komt er dan op neer dat je
fysiek gebadged moet hebben om bepaalde data
te kunnen opvragen of raadplegen. Daarvoor is wel
een in-/uit-registratie nodig en dat is dus wel moeilijk in ziekenhuizen omdat dat net ‘open’ gebouwen
zijn. Ook op het vlak van elektronisch lockerbeheer
zie ik best wel wat mogelijkheden voor ziekenhuizen. Lockergebruikers (lees: ‘ziekenhuispersoneel’)
kunnen dan met hun bestaande toegangspas ook
kledinglockers openen en afsluiten, waardoor geen
aparte sleutels meer nodig zijn.”
Pepijn Accou: “Specifiek voor de zorgsector is zeker
het idee van ‘cabinet access’ een interessante piste:
het principe van persoonlijke lockers toegepast op
gewone kasten om bijvoorbeeld verpleegposten te
beveiligen waar medicatie gestockeerd ligt. Enkel
bevoegden kunnen er aan en dan is het nog traceerbaar wie wanneer gebadged heeft.” 
Backup
Zelfs bij de onderbreking van het netwerk, blijft online toegangscontrole werken. De meeste controllers
werken trouwens op ‘uninterupted power supply’,
batterijen die volledig autonoom kunnen draaien.
Bovendien hebben de controllers elk een eigen geheugenbuffer, waardoor alle autorisaties en registraties bewaard blijven. Op het moment van een
onderbreking van het netwerk kunnen die gegevens
dan wel niet meer geraadpleegd worden, maar bij
herstel is alles opnieuw beschikbaar. De verschillende controllers blijven ook onderling verder communiceren als de server offline is. Badgen blijft dus ook
in dat geval lukken. Het enige wat op dat moment
niet lukt is nieuwe gebruikers toevoegen omdat de
communicatie met het network op dat moment verbroken is.
Pepijn Accou: “Op serverniveau gebeuren backups
via de interne IT-afdeling van het ziekenhuis. Onze
software draait op de eigen server van het ziekenhuis en dus is het daar dat alles virtueel gebackupt
DOSSIER
14
ZORG magazine
Nedap Security Management ontwikkelt technologische oplossingen die dagelijkse werkzaamheden
gemakkelijker maken en die aansluiten bij de
wensen van de klant.
AEOS is het eerste software-based platform voor
beveiligingsmanagement dat toegangscontrole,
videomanagement, locker management en
inbraakdetectie combineert in één platform,
en bovendien perfect aanpasbaar is aan de groei
en veranderingen binnen een organisatie.
Meer info via:
Nedap België
Maria-Theresialaan 2.0.1
1800 Vilvoorde
Tel: 02/257.25.40
www.nedapsecurity.com
Plannen met Zorg
WORKSHOP VOOR PLANNERS EN HOOFDVERPLEEGKUNDIGEN
UURROOSTERS MAKEN IN DE ZORGSECTOR
29 april 2014
Onregelmatig (nacht)werk, het naleven van de wetgeving, een krappe inzet omwille van normeringen, een gezonde
werk-privé balans, een tijdrovende roostervormgeving en ‘gezond’ roosteren: dit zijn allemaal aspecten waar een
hoofdverpleegkundige en leidinggevende dagelijks mee geconfronteerd worden. In deze praktijkgerichte workshop
doorlopen we al de stappen om te komen tot een evenwichtige planning van taken en personeel in ziekenhuizen
OPLEIDING VOOR ZIEKENHUISMANAGERS
PROFESSIONALISERING PERSONEELSINZET IN ZIEKENHUIZEN
5 avondsessies, start dinsdag 6 mei 2014
De vraag naar een eﬃciënte personeelsinzet, in combinatie met hoge kwaliteitsdoelstellingen, is meer dan ooit
actueel in de ziekenhuissector. Deze opleiding inspireert ziekenhuismanagers en biedt een concreet kader aan om
doelgericht aan de slag te gaan met o.a. werkaanbod, formatiebepaling, professionalisering van de planning,
capaciteitsplanning en levensfasebewust personeelsbeleid,...
Sessies door o.a. Wilfried Devyver (GZA), Marc Segers (Erasmushogeschool Brussel, Alfa mgmt) & Ben Jansen (Directeur Déhora) DOELGROEP : Ziekenhuismanagers (verpleegkundig directeurs, HR, stafmedewerkers,...)
Meer informatie en inschrijven via www.plannersacademy.be
bekijk ook onze overige opleidingen, seminaries, workshops en masterclasses.
Déhora Consultancy Group | Uitbreidingstraat 42 - 46 2600 Antwerpen (Bechem) | t: +32(0)3 218 95 39
f: +32(0)3 281 71 52 | i: www.dehora.be | e: [email protected] | BTW BE 877.603.37
dehora zorg 2014 (1).indd 1
18/02/2014 14:29:06
GEZOCHT:
stressvrije
facility manager m/v
Als onderdeel van uw vele
dagelijkse werkzaamheden bent u
verantwoordelijk voor de veiligheid.
Daarbij waakt u erover dat de
dienstverlening en het budget niet
in het gedrang komen.
Voldoet u aan dit profiel?
Dan werkt u vast met het beveiligingsplatform AEOS.
Zo niet, kijk dan op www.nedapsecurity.com/nl/gezocht
201402 Zorgmagazine no1.indd 1
28-02-14 11:26:00

Download Report