Plezant platteland Op ontdekking in de mooiste streken van Vlaanderen Luc Vander Elst Inhoud Voorwoord Overzichtskaart Vander Elst, Luc Plezant platteland. Op ontdekking in de mooiste streken van Vlaanderen © 2013,Vlaamse Landmaatschappij en Davidsfonds Uitgeverij nv Blijde Inkomststraat 79-81, 3000 Leuven www.davidsfonds.be www.twitter.com/davidsfonds www.facebook.com/davidsfondsuitgeverij Vormgeving: Davidsfonds Uitgeverij Foto’s:Vlaamse Landmaatschappij (Leen De Neve) Plezant Platteland is een realisatie van medewerkers van de Vlaamse Landmaatschappij, een agentschap van de Vlaamse overheid Coördinatie Plezant Platteland: Paul De Ligne Auteur: Luc Vander Elst Adviseur selectie gebieden: Martin De Pelsmaeker Coördinatie productie kaarten: Anja Van der Zalm Coördinatie fotografie: Leen De Neve Werkten mee aan het boek: Projectleiders geselecteerde gebieden: Siska Van De Steene, Liesbeth Gellinck, Klaas De Smet, Joy Laquière, Wim Van Isacker, Frank Debeil, Edgard Daemen, Eva Cloet, Cecile Bauwens, Eddy Van Braeckel, An De Grande, Stefaan De Brabander, Johan Kerkhof, Guido Vanbeek, Raf Nilis, Ingrid Beerens, Els Remans, Filip Debrabandere, Peter De Graef, Olga Jongeneelen, Tom Vermeulen, Wim Vandenrijt, Paula Ulenaers, Eddy Dupae, Karel Stevens, Wouter Van Muysen Nazicht teksten: Els Seghers, Leen Van den Bergh, Karolien Bracke, Annick Serdons Productie kaarten: Anja Van der Zalm, Herlinde Jacobs, Kyra Boelens, Jeroen Theuwis, Hilde Geskens, Inge Hendrikx Fotografie: Leen De Neve, Herlinde Jacobs, Kyra Boelens, Jeroen Theuwis, Hilde Geskens, Inge Hendrikx – alle foto’ s © VLM-fotoarchief D/2013/0240/76 ISBN 978-90-6306-661-1 NUR 510, 945 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. 13 1. Hop-on, hop-off in de Westhoek Proeven van stukjes Bachten de Kupe 13 Hop-on, hop-off 13 Steenkerke 14 Fortem 14 Lampernisse 15 Stuivekenskerke 16 Landschap in beweging 16 Fietsen langs rechtlijnige structuren in het landschap 17 Water en planten 17 Dorpskernvernieuwing 18 Viconiakleiputten 19 Langer genieten? 19 Praktisch 19 2. Nat, droger, droog, vochtig Terug in de tijd in de Meetkerkse Moeren In stilte wandelen Eendenkooi Laantjes Marilandica’s Landschap in beweging Hoger waterpeil Langer genieten? Praktisch 23 23 24 24 25 26 26 27 29 29 3. Van de moeren naar de kreken. En terug Brugge-Oostende langs het kanaal Fietsen van station naar station Landschap in beweging Cultuurhistorie Langer genieten? Praktisch 33 33 33 35 37 38 39 4. Op, rond en over de IJzer Wandelnetwerk IJzervallei Wandelen of wandelcombinaties Uitbreiding? Cultuurhistorisch Landschap in beweging Langer genieten? Praktisch 43 43 43 45 45 46 48 49 5. Nat, natter, natst… Natuurgebied De Blankaart in Woumen Genieten van water, moeras en vogels Landschap in beweging Langer genieten? Praktisch 53 53 54 55 58 59 6. Hop-on, hop-off langs oud en nieuw water Natuur en landschap met de Schelde als leidraad Hop-on, hop-off Merelbeekse Scheldemeersen Meilegem-Zingem Heurne Landschap in beweging Merelbeekse Scheldemeersen Meilegem-Zingem Heurne Langer genieten? Praktisch 63 63 63 65 65 66 67 67 67 68 68 69 7. Meer dan Livinus alleen Sint-Lievens-Houtem Voortaan ook knooppuntwandelen Cotthemwandelroute Ontdekken met de kinderen Bavegem en Vlierzele Cultuur en architectuur Landschap in beweging Wegen Natuur en landschap Water 73 73 73 74 74 75 75 75 76 77 77 Langer genieten? Jenever Geiten Wijn en bier Praktisch 77 77 79 79 79 8. Allemaal meersen Deinze-Gent langs de Leie Van de Blaarmeersen naar de Brielmeersen Landschap in beweging Langer genieten? Praktisch 83 83 83 85 87 87 9. Historische grenzen bewandelen 91 91 92 93 94 96 97 Stropersbos Vooral wandelgebied Kids en cultuur Landschap in beweging Langer genieten? Praktisch 10. Schipperen tussen landbouw en natuur Vallei van de Oude Kale Avontuurlijke landschapstocht Fietsen Cultuurhistorisch Landschap in beweging Recreatie Langer genieten? Praktisch 101 101 102 103 103 104 105 105 107 11. Hop-on, hop-off om de hoofdstad Fietsen en wandelen in de stadsrand Hop-on, hop-off Asse Zaventem Dijlevallei Landschap in beweging Asse Zaventem 111 111 111 112 113 114 114 114 115 Dijlevallei Langer genieten? Praktisch 115 116 117 12.Fietsen door het stenen tijdperk Georoutes in en rond Hoegaarden Twee keer knooppuntfietsen met stenen als thema Naar de geosite Gobertange Landschap in beweging Langer genieten? Praktisch 121 121 122 122 123 125 127 127 13.Bos en hei Wandelen door herwonnen bossen en heide in Averbode Bij uitstek een natuurwandeling Landschap in beweging Recreatie Langer genieten? Praktisch 131 131 131 135 136 136 137 14.Avontuurlijk ‘wandelen’ over water Het Vinne in Zoutleeuw Wandelen, fietsen, spelen en (be)zoeken Leren of proeven Landschap in beweging Langer genieten? Praktisch 141 141 141 144 145 146 147 15.Stratego als basis voor cultuur en natuur Antitankgracht Haacht Natuur en cultuur Landschap in beweging Langer genieten? Praktisch 151 151 152 153 156 157 16.Hop-on, hop-off door Antwerpen Van de Kempen naar de grote stad Hop-on, hop-off 161 161 161 Buitengoor-Meergoor Zoerselbos Bospolder-Ekers moeras Landschap in beweging Buitengoor-Meergoor Zoerselbos Bospolder-Ekers moeras Langer genieten? Praktisch 161 162 163 163 163 165 166 166 167 17.Smokkelroutes en grensgeschillen Fietsen door de Aavallei in de Noorderkempen Grenzeloos en groen Landschap in beweging Langer genieten? Praktisch 171 171 171 172 175 175 18.Van prinsen en paters 1001 mogelijkheden in voormalig domein van prins de Merode Paters en prinsen Fietsarrangement Landschap in beweging Averbode Bos en Heide Hertberg Beeltjens-Kwarekken Beheerovereenkomsten Abdij van Averbode Bezoekerscentrum Langer genieten? Praktisch 179 179 180 180 182 182 182 183 183 183 184 184 185 19.Van heide en vennen Turnhouts Vennengebied is belangrijkste vennengebied in Noorderkempen Wandelen tussen de watervogels Landschap in beweging Langer genieten? Praktisch 189 189 190 191 193 193 20.Kolonies en landlopers Wandelen door de voormalige kolonies in de Kempen Rechtlijnig wandel- en fietsparadijs Landschap in beweging Grond ruilen voor landbouw Drevenpatroon Vennen en water Bosomvorming Langer genieten? Praktisch 197 197 198 199 199 200 200 200 201 201 21.Hop-on, hop-off in Noordoost-Limburg Genieten van stukjes natuur langs de grens en langs de Abeek Hop-on, hop-off Lozerheide De Luysen Zig en Goort Tösch-Langeren Landschap in beweging Lozerheide Luysen-Sint-Maartensheide Zig en Goort Tösch-Langeren Langer genieten? Praktisch 205 205 205 206 206 207 208 208 209 209 210 210 210 211 22.Van Moeras over landbouw naar natuur De bewogen geschiedenis van het Smeetshof in Bocholt Wandelplezier Bocholtergraven Laurabossen Lange afstand Landschap in beweging Langer genieten? Praktisch 215 216 216 216 217 217 217 219 219 23.Tussen kunst en fruit Langs nieuwe wegen door glooiend Haspengouw Wandelen tot de einder Kunst Landschap in beweging Langer genieten? Praktisch 223 223 223 226 227 229 229 24.Vijverland De Wijers: het land van duizend vijvers Domein Kiewit Landschap in beweging Open karakter Vijvers Landschap Langer genieten? Praktisch 233 233 234 236 236 237 238 239 239 25.Van grind naar groen Bergerven Natuurgebied met recreatiemogelijkheden Landschap in beweging Resultaat Langer genieten? Praktisch 243 243 244 244 246 247 247 Verklarende woordenlijst 250 Hop-on, hop-off in de Westhoek Proeven van stukjes Bachten de Kupe Wie het heeft over Bachten de Kupe – of letterlijk ‘achter de kuip’ – heeft het eigenlijk over de IJzer. Het gebied tussen de IJzer (de Kupe), de kust en de Franse grens – de ‘schreve’ – is, op de kuststrook na, bijna uitsluitend bewoond door landbouwers. De Westhoek met zijn vlakke polderlandschap blijft zo een echt plattelandsgebied in Vlaanderen. Kleine dorpen en uitgestrekte velden bepalen het landschap. De steden Diksmuide, Lo en Veurne zijn bij uitstek geschikt voor een historische wandeling. Het platteland ertussen herbergt een schat aan recreatieve mogelijkheden. De vlakke Moeren, de IJzervallei en de kom van Lampernisse spannen de kroon als het gaat om landschapskwaliteit of natuur. Poldervaarten en kanalen, vaak omzoomd met bomen, houden de polder droog. De stille getuigen van de Eerste Wereldoorlog zijn hier alomtegenwoordig.Van 2014 tot 2018 herdenkt de Westhoek uitgebreid de ‘Groote Oorlog’ van honderd jaar geleden. Hop-on, hop-off Met onze ‘hop-on, hop-off ’-formule bootsen we de toeristische autcarritten na die iedereen wellicht al gemaakt heeft tijdens een citytrip: je maakt een rondrit door de stad en je stapt alleen af op de plaatsen die je interesse opwekken. Er zijn wel een paar verschillen, want hier is geen autocar beschikbaar en evenmin een bevallige gids. Je maakt dus gebruik van je eigen vervoersmiddelen en we suggereren enkele mooie, belangwekkende, vaak korte wandelingen en fietstochten die her en der verspreid liggen in de regio. Paaiplaats in Stuivekenskerke 12 plezant platteland - 13 Bachten de Kupe Steenkerke We beginnen in Veurne en meer bepaald in Steenkerke. In de onooglijke deelgemeente maken we een korte wandeling, maar wel eentje met een leuk tintje. Steenkerke is immers de thuishaven van muzikant-beeldhouwer-kunstenaar Willem Vermandere. In de buurt van het kerkhof kun je de meester-filosoof soms bezig horen – of zien – aan zijn beeldhouwwerken. Enkele van die beeldhouwwerken vind je ook langs het Titanenpad, een korte wandellus die aan de kerk vertrekt. Beeldhouwwerk van Willem Vermandere langs het Titanenpad in Steenkerke 14 Fortem Na de starterswandeling in Steenkerke trekken we naar Fortem, een deelgemeente van Alveringem, waar de Vlaamse priester-schrijver Cyriel Verschaeve begraven ligt. Aan de brug over de Lovaart daar – in de buurt van brouwerijmuseum De Snoek – vertrekt de Pannendorpwandeling, een al iets forser stapgeheel van ruim 8 kilometer. De Pannendorpwandeling is thematisch verbonden aan de dakpannenfabriek die de familie Dacquet er in de 18de eeuw uitbouwde en die behoorlijk wat werk verschafte in de streek. Maar behalve op lokale economie focust de wandeling ook op de erfenis van de Eerste Wereldoorlog, op de Lovaart en op de landschapskunst die je langs de route vindt. De wandeling voert je eerst langs het kleine dorpje Oeren en daarna over de boogbrug van de Lovaart. Het landschapskunstproject op de site van de voormalige dakpannenfabriek verwijst naar de oorlog. De kunstenaar Stijn Claikens bracht de Duitse en de Belgische verdedigingslinie in beeld met de kleuren rood en blauw, verwijzend naar het spel Stratego.Verderop kom je bij de historische hoeve met walgracht, de Grote Fockewerve. De route is bewegwijzerd met zeshoekige bordjes. Na de wandeling kun je het plaatselijke Snoekbier proeven op het gezellige plein aan het café van het Brouwerijmuseum. Landschapskunst langs de Pannendorpwandeling in Fortem Verderop langs de Lovaart vind je het historische stadje Lo, een bezoek waard voor zijn historische gemeentehuis en zijn duiventoren. Waar de Lovaart en de IJzer samenvloeien, vind je enkele kilometers verder het gehucht Fintele. Piepklein, met nauwelijks vijf huizen, maar wel twee bekende restaurants. Op dit plekje kun je gratis genieten van een prachtig uitzicht op de IJzerbroeken. Zie ook het hoofdstuk over de IJzervallei. Lampernisse Na Fortem is het de beurt aan Lampernisse, het kleinste dorp van Vlaanderen. Aan de kerk van Lampernisse vertrekt het Zannekin-wandelpad, goed voor iets meer dan 6 kilometer wandelen door de Oudlandpolders, van oudsher een bonte lappendeken van weiden, akkers, sloten en grachten. Zannekin was een Brugse buitenpoorter en herenboer die een opstand van Vlaamse Kerels tegen de Fransen leidde in de 14de eeuw. Behalve aan Zannekin besteedt de wandeling ook aandacht aan – hoe kan het anders – de Eerste Wereldoorlog, kreekruggen en komgronden en vooral aan de archeologische site van Leenhof Ter Wissche en de Kom van Lampernisse. In de komgronden vinden we talrijke sporen van middeleeuwse bewoning, zoals walgrachtrestanten van voormalige hoeves. Het Leenhof Ter Wissche ligt langs de wandeling en is een markant voorbeeld. Achter het klaphekje van het weiland van Leenhof Ter Wissche vind je interessante plantensoorten, zoals zwanenbloem, lidsteng, pijptorkruid en grote egelskop. Lidsteng is een opvallende waterplant die uniek is voor de Vlaamse polder. De site is niet vrij toegankelijk en wordt in de zomermaanden bewaakt door een enorme stier. De komgronden zijn al sinds de middeleeuwen als weiden in gebruik en werden in 2002 beschermd als landschap. Sterk kronkelende waterlopen met een grote rijkdom aan waterplanten zomen de weilanden af. Zulke uitgestrekte, slotenrijke weidegebieden met hun typische fauna en flora zijn inmiddels erg zeldzaam in Vlaanderen. De weilanden, omgeven door grachten, waren vroeger niet voorzien van afsluitingen. Her en der bevinden zich nog kleine weidewachterswoningen, die dienden als tijdelijke schuilplaats voor de weidewachters die het vee in het oog hielden. De grachten zelf werden uitgediept door ‘dykedelvers’ die met schoppen hun noeste arbeid verrichtten. plezant platteland - 15 N35 Oud k Be v in e Kle Natuurreservaat De Kleiputten A -V ZER IJ r aa t VEURNE Tervate Stuivekenskerke Pervijze e t Gro ever dijk e B Steenkerke Eggewaartskapelle Oud-Stuivekenskerke Lo ar va t N8 Legende IJ z k be e er thuishaven Willem Vermandere e ot Gr Lampernisse ek brouwerijmuseum De Snoek I Viconiahoeve IJzertoren Fortem e Leenhof Ter Wissche DIKSMUIDE Kl ei Eie le ed site Pannendorp vogelkijkhut b er Jz ne Bachten de Kupe P g in dd be eg rw oo Sp k ij td os o r er di j de Ou E 40 t ar va Titanenpad Pannendorpwandeling (8 km) Zannekinwandelpad (6 km) N Viconiawandelpad (2 km) verbinding fietsroute/fietspad 0 1 2 km
© Copyright 2025 ExpyDoc
