Vol gas op weg naar een duurzame energietoekomst

Vol gas op weg naar een duurzame
energietoekomst
Innovaties op gasgebied
Hans Overdiep en Henk Ensing
GasTerra B.V.
VSK 2014
Onderwerpen
-
Verleden, heden en toekomst (aard)gas
Wikipedia, Gas en Energie
GasTerra en Energietransitie
Gas in de gebouwde omgeving
GasTerra’s kantoorpand
Conclusies en oproep
Verleden, heden en toekomst van
aardgas in Nederland
Verleden (1)
-
Stadsgas (kolenvergassing), grotere steden
Vondst Slochterenveld (1959)
Stikstofrijk gas: laag calorisch, G-gas
Aanleg fijnmazig gasnet door heel Nederland
Verleden (2)
-
Nederland ging over van kolen en olie op gas
- Ombouw miljoenen toestellen
- Verwarming, warm water en koken op gas
- Leefklimaat veel schoner
Verleden (3)
-
Vondst nieuwe (kleine) gasvelden
Stikstofarm gas, hoog calorisch, H-gas
Kleinevelden-beleid, voorrang H-gas
Nieuw H-gas netwerk, voornamelijk industrie
Groei economie door aardgasbaten
Huidige situatie (1)
-
Gas in alle marktsegmenten
Aandeel gas: helft totale energievoorziening
Slochterenveld vooralsnog grootste leverancier
HR-combiketel al jaren de standaard
Forse inkomsten staatskas
Huidige situatie (2)
-
Importen uit Noorwegen & Rusland (leidingen)
Import LNG uit o.a. Algerije (schepen)
Energietransitie is in gang gezet
Groen Gas in landelijk gasnetwerk
Waterstof-injectie op Ameland (1e proef Power2Gas)
Toekomst (1)
-
Wereldvoorraden aardgas enorm
Bewezen reserves voor meer dan 100 jaar
Opbrengst kleine velden loopt af
Slochterenveld draagt na 2020 minder bij
Schaliegas in Nederland?
Toekomst (2)
-
Aandeel duurzame energie groeit gestaag
Opslag energie in Nederland lastig
Opslag van (en in) gas wel mogelijk
Aardgas en duurzame energie trekken samen op
EPC 0.0 kan heel goed met aardgas (binnenkort meer)
Toekomst (3)
-
Transitie naar ‘Nieuw Gas’, LNG, Groen Gas, H2
Industrie (H-gas) zit al in dit proces
Huishoudens (G-gas) over 10 jaar of nog later
Geschiedenis lijkt zich te herhalen: ombouw
Wikipedia, Gas en Energie
Aardgas
-
Geconcentreerde zonne-energie
Miljoenen jaren geleden ontstaan
Voornamelijk Methaan (CH4)
Minst vervuilende fossiele brandstof
Per eenheid energie helft CO2 t.o.v. kolen
1 m3 aardgas komt overeen met ca. 10 kWh
Energie
- Gem.
-
huishouden:
elektriciteit 3500 kWh/jr
gas 1500 m3/jr, 15000 kWh/jr
benzine 2000 ltr/jr, 20000 kWh/jr
totaal: 38500 kWh/jr
- Zonnepanelen op dak ca. 3000 kWh/jr
- Meer dan 12 daken nodig!
Energie
- Totale consumptie meerekenen
- Voedsel, goederen, transporteren, reizen
- Gem. huishouden:
- totaal 125000 kWh/jr
- Zonnepanelen op dak ca. 3000 kWh/jr
- Ruim 40 daken nodig!
Met 85 miljard m3 aardgas kun je …
… in gascentrales evenveel elektriciteit opwekken
als met 30.000 grote windmolens (5 MW per stuk)
op zee (momenteel heeft Nederland omgerekend
ca. 250 van dergelijke molens)
Die 85 miljard m3 aardgas is …
… gelijk aan de hoeveelheid energie die de zon in
18 sec op de aardbol dan wel in ruim een week in
Nederland deponeert …
… maar dan moet je die zonne-energie nog wel
omzetten in bruikbare energie en die energie
vervolgens kunnen opslaan
Energietransitie is grote maar boeiende klus!
GasTerra en Energietransitie
GasTerra en Energietransitie
- Optimalisatie van de systeemfunctie gas
- Verhogen van kennis van Energie
- Aardgas zo verstandig mogelijk inzetten
Optimalisatie systeemfunctie gas
- Opslag en bijmengen van duurzame gassen
- Flexibiliteit van gas (decentraal)
- Conversie van gas (innovatieve gastoepassingen)
Verhogen van kennis van Energie
-
Lesmateriaal voor onderwijs
TV-programma’s, met name voor jongeren
GasTerra Transitie Jaarprijs (HBO)
Energy Academy (EnTranCe)
Energietransitiemodel.nl
Visie verschillende marktsegmenten
Marktsegmenten
-
Industrie
Elektriciteitsproductie
Verkeer en vervoer
Agrarische sector
Gebouwde omgeving
Industrie
- Eindbeeld: feed stock recycling en biomassa, elektriciteit
- 2050: ca. 80% einddoel bereikt
- 2030: ca. 20% einddoel bereikt
Elektriciteitsproductie
- Eindbeeld: wind op zee en land, nieuw gas, smart grids
- 2050: ca. 90% einddoel bereikt
- 2030: ca. 50% einddoel bereikt
Verkeer en vervoer
- Eindbeeld: elektrisch, grotere afstanden nieuw gas
- 2050: ca. 90% einddoel bereikt
- 2030: ca. 50% einddoel bereikt
Agrarische sector
- Einddoel: zware isolatie, aardwarmte, PV
- 2050: ca. 95% einddoel bereikt
- 2030: ca. 40% einddoel bereikt
Gebouwde omgeving
- Eindbeeld: zware isolatie, WP, PV, FC op nieuw gas
- 2050: ca. 95% einddoel bereikt
- 2030: ca. 30% einddoel bereikt, nieuwbouw 95%
Gas in de gebouwde omgeving
Gebouwde omgeving (1)
-
HR-ketel Nederlandse ontwikkeling
Van HR100 via HR104 naar HR107
Ook HR voor tapwater
Compact, licht en goedkoop
De standaard, uitontwikkeld?
Gebouwde omgeving (2)
-
HR-ketel als basis
Toevoegen van zonneboiler
Voor warm tapwater
Grotere opslag, ook voor verwarming? (EnTranCe)
Gebouwde omgeving (3)
-
HR-ketel als basis
Toevoegen kleine elektrische warmtepomp
Als combinatie hybride WP of hybride ketel
Regeling cruciaal, optimaliseren? (EnTranCe)
Gebouwde omgeving (4)
-
HR-ketel als basis
Toevoegen Stirling-, Otto-motor of brandstofcel
Als combinatie HRe-ketel
Decentrale elektriciteitsopwekking
Compacter, lichter, goedkoper? (EnTranCe)
Decentraal of centraal?
- Niet slepen met warmte
- Niet slepen met elektriciteit
Decentraal:
-
Warmte wordt benut
Snel regelbaar
Onderdeel van Smart Grids
Mogelijk als Virtual Power Plant (VPP)
Stirling versus brandstofcel
-
Stirling-motor bij grotere warmtevraag
Stirling-motor (MEC): 1 kWe en 6 kWth
Brandstofcel geeft nauwelijks warmte
Brandstofcel (CFCL): 1,5 kWe en 0,5 kWth
18 x minder warmte bij brandstofcel
Twee bijzondere projecten
- Gelderland: 10.000 HRe-ketels op groen gas
- Ameland: 10 hectare PV met 45 brandstofcellen
Gelderland
-
Subsidie voor HRe-ketels op groen gas
4 jaar voor 10.000 HRe-ketels
GasTerra zorgt voor ‘vergroening’ aardgas
10 jaar lang 200 m3 per toestel
2000 kWh per jaar groene stroom
‘Zonnepanelen in het donker’
‘Windmolens zonder wind’
Voorbeelden van herkenbaarheid
deelname aan project HRe en Groen
Gas
Ameland
-
Oppervlakte van 10 hectare wordt voorzien van PV
Langs vliegveld Ballum, afgeschermd met duinen
45 brandstofcellen in de gebouwde omgeving
Decentraal balanceren met aardgas als VPP
GasTerra’s nieuwe huisvesting
Van Energielabel G naar A+
Van Energielabel G naar A+
-
Extra isolatie
3 laags glas
150 m2 PV
WarmteKoudeOpslag (WKO)
2 kleine gaswarmtepompen
2 HR-ketels (back up)
Brandstofcel
Warmterugwinning
LED-verlichting
Detectie voor verwarming, koeling,
ventilatie en verlichting
- Naast het openbaar vervoer
- 80% minder gas
- 60% minder elektriciteit
Conclusies
Conclusies (1)
-
Energietransitie is een lang proces
Betrouwbaar, betaalbaar, schoon
Geen winnaars, alle opties open houden
HR-ketel nog lang de basis voor ….
Conclusies (2)
-
… inpassing van duurzame energie
Aardgas komende decennia van groot belang
Nederland kent een perfect aardgasnetwerk
Transitie van aardgas naar nieuw gas
Conclusies (3)
-
Vraagbeperking en energie-opslag
Nieuwe marktmodellen voor energie
Veel nieuwe banen, veel kennis van energie
EnTranCe (Energie Transitie Centrum)
EnTranCe
-
Proeftuin voor Energietransitie
Onderdeel van Energy Academy Europe
Bedrijfsleven en onderwijs
Oproep: kom kijken en doe mee!
‘Vol gas’ naar een duurzame
energietoekomst
Dank voor uw aandacht

Download Report